Moerdijkkanaal slokt duizend ha
landbouwgrond op
„Volkgezondheid" heeft de aan
dacht der regering
m
I
Australië
Ier eeq
zijn
1fes?
Verlenging dividendbeperking
tot 1955
CULTUREEL OFFENSIEF
TEGEN VERVLAKKING
Amerikaanse industrie betaalt
hoge belastingen
Geen erkenning van Centr. Bur. van
Tuinbouwveilingen als vakorganisatie
Antwerpen dreigt
Het Nabije Oosten: een der achterlijkste
gebieden ter wereld
N.V. A. DAALMEYER schiedam
Middagzitting Tweede Kamer
Kriiisvereiiigiiigen doen goed werk
Wacht,verbod geldt ook
voor doktoren
kalkzandsteenfabriek
ijmuiden
Met de K.L.Mnaar Tokio
Zulks in het kader van het algemeen
sociaa I-economisch beleid
Marokkaanse kwestie
niet op V.N.-agenda
Kunstpolitiek en bedrijfsleven
Muzen worden het bedrijf binnengehaald
Reddinggordel
Netto winst in 1951 niet 10 pet gedaald
Renter's correspondent
moet Perzië verlaten
vrijdag 14 december1951
PAGINA 2
Redelijk bestaan
Misverstand bij K.N.B.T.B.
Ruim 2000 emigranten
Oorlogsschade bedrijfs-
uitrusting
NIEUWE FRANKEER
ZEGELS YAN 75 CT.
Geen compensatietoeslag
gepensionneerden
Volgend jaar moet oplossing
komen inzake Scheldevraagstuk
Groningse arts veroordeeld
(Van onze correspondent)
De Groningse rechtbank heeft uitge
maakt dat het wachtverbod in straten,
^aar niet geparkeerd mag worden, even
ts van toepassing ls op doktoren.
Tekort bij ziekenfondsen
INTERN. FEDERATIE
AGRARISCHE PRODU
CENTEN
ENGELSE HANDEL IN
OCTOBER
Invoeroverschot verder geslonken
-ARmiEM" 2jv synvc,
ZvP»evAudEK°MEN Y
:wf?'e"a'ion
Export- Virginia
HaJ HUNTER Heerlijk!
Paleizen en krotten
Historische paradox
DUITSLAND KAN MEER
KOLEN PRODUCEREN
Klachten ongegrond
NED. BIERBROUWERIJ IN
SURINAME
Kunst en bedrijf
■JOS. ZEGERS
tie ten bate van de Oostpriesterhulp
bracht niet minder dan 150.000.— op.
Het aantal en do opleiding van de la
gere land- en tuinbouwscholen is thans
zodanig geworden, dat: de toekomstige
jonge boeren vrijwel overal op betrekke
lijk Iwrte afstand een dergelijk onder
wijsinstituut kunnen bezoeken. Voor dit
jaar werd nog goedkeuring verkregen
voor drie nieuwe scholen, te St. Antho-
nis, Baarle-Nassau en Udenhout.
Met enige waarderende woorden nam
de voorzitter afscheid van het aftreden
de bestuurslid, de heer Jan Oomen.
De heer H. D. Louwes. voorzitter van
de Stichting voor de Landbouw hield een
voordracht over „Landbouwpolitiek nu",
(Van onze speciale verslaggever)
Door liet graven van een nieuw Moerdijkkanaal zal naar raming ongeveer
louo na landbouwgrond in West-Brabant verloren gaanDe Noord-Brabantse
Christelijke Boerenbond is met andere organisaties in
deze waakzaam en door de Stichting voor de Landbouw
is een speciale studie-commissie ingesteld teneinde te
Waken voor de landbouwbelangen. Dit zei de voorzitter
van de N.C-B., de heer Jos. Zegers in de jaarvergadering,
die gisteren in Tilburg gehouden werd-
Wij zien, aldus de lieer Zegers, de spanningen, die nu
reeds voorkomen eit straks ongetwijfeld nog groter
sullen worden nu men overweegt de prijsbeheersing
van landbouwgronden op te heffenDe georganiseerde
landbouw heeft zich hierover uitgesproken en met de
kleinst tragelijke meerderheid geadviseerd tot afschaf
fing. De meerderheid heeft zich laten leiden voornamelijk
door morele bezwaren. De gang van zaken thans schaadt
het gezag en de eerbied voor de wet. De nadelige gevol
gen zijn echter wel zo groot, dat we er ons nog ernstig
over moeten beraden of niet een redelijk aanvaardbare
regeling is te vinden.
Omtrent de gang van zaken betreffen
de de Publiekrechtelijke Bedrijfsorgani
satie moest de voorzitter eveneens een
minder prettjg geluid doen horen. Volle
dige overeenstemming is er over het
lustellen van één Bedrijfschap voor de
Land- en Tuinbouw. De zes centrale
sta ndsorganisaties ziin hier de represen
tatieve organen om de afgevaardigden In
bet bestuur van het Landbouwschap en
van de afdelingen aan te wijzen. Over
eenstemming is nog niet bereikt, o.a. om-
daj het Centraal Bureau voor Tuinbouw
veilingen zich meer voelt dan alleen af
zetorganisatie en zich op bepaald terrein
opwerpt als stands- of vakorganisatie.
Bit standpunt, waarvan men betwijfelt
of het, gedeeld wordt door de aangesloten
leden van het Centraal Bureau, kan niet
aanvaard worden.
lie heer Zegen meende verder, dat in
de KNBIB niet voldoende rekening ia
gehouden met een der sterkste Deden met
haar meer dan 30.000 aangesloten boe
zen en tuinders. De NCB heeft haar be
zwaren bij de Sociaal Economische Baad
kenbaar gemaakt en zal binnenkort nog
In de gelegenheid gesteld worden om
deze mondeling toe te lichten.
Aan de voorbereiding van emigranten
V'orcjt veel zorg besteed. In het afgelopen
Jaar vertrokken uit het gebied van de
NCB ruim 2000 emigranten. In de winter
1951—1952 worden op niet minder dan
pjaatsen emigratie-cursussen gegeven.
Veel overleg is er reeds geweest om te
geraken toi een billijke premie-bijdrage
voor de wachtgeld- en werkloosheidsver-
Zekering, aangezien volgens gemaakte
berekeningen thans deze bijdrage zou
neerkomen op ongeveet 11%. Om de sei
zoen werkloosheid op te vangen advi
seerde spr de uitbreiding te bevorderen
Van cultuur-technische werken, waar de i
losse arbeiders en kleine boeren b.v. van
1-3 ha die hun arbeid niet een geheel
jaar productief kunnen maken, te werk
kunnen worden gesteld onder normale
loonsvoorwaarden voor het vrije bedrijf.
Dwangmaatregelen om meer voeder
uit, eigen bodem te halen, waarvan het
§rote belang wordt erkend, hebben niet
instemming van de georganiseerde
landbouw. Verder doorvoeren van het
koppelen van de kuikentoewijzing aan de
teelt van mais en aardappelen, lijkt de
NCB onaanvaardbaar.
Twee derde der boeren beschikt niet
over voldoende personeel en een vierde
heeft te kampen met financiële moeilijk
heden om het aardappelareaal te kunnen
bitbreiden. Wellicht zou in de toekomst
het; ingestelde waarborgfonds helpend
kunnen optreden.
Wat de afdoening van oorlogsschade
Voor bedrijfsuitrusting betreft, heerst er
ernstige ongerustheid onder de getroffe-
hen over het uitbtlijven van een aanvul
lende biidrage voor bedrijfsuitrusting, te
V-eten op vee en inventaris. Het is niet
billük deze biidrage afhankelijk te stellen
van de credietbehoefte der getroffenen
er, geijverd wordt om alsnog een wijzi
ging hierin te verkrijgen.
De door de boeren georganiseerde ac-
j waarin» hij er op wees, daf; het de be-
doeling van de huidige landbouwpolitiek
is het verzekeren van een redelijke be-
staan op het sociaal en economische ver
antwoorde bedrijf. De basis van deze po
litiek moet niet blijven rusten op een
veelheid van verspreide ministeriele uit
spraken, doch op een wet, waarin de
voornaamste punten van het landbouw
beleid worden vastgelegd.
Enige onderdelen van de landbouwpo
litiek besprekend, zei de heer Louwes,
dat in de kostprijs een loon van de onder
nemersfunctie ais een reëel onderdeel
aanwezig moet. zijn. In verband met de
onzekere positie van de voedermarkt
moet men niet de productiviteit tot het
uiterste willen opvoeren.
Het is de vraag of inen de boer moet
aansporen op de wijze, zoals hij de kui-
kentoewjjzing voor 1952 is geschied. Men
grijpt hier in de bedrijfsvrijheid van de
boer. Meer zal met betrekking tot de voe-
derverbouw kunnen worden bereikt door
middel van een premie- en credietverle-
ning.
De prijsontwikkeling van de binnen
landse voergranen blijft een onbevredi
gend element in onze landbouwpolitiek,
omdat een te groot deel van het boeren-
inkomen op deze wijze wordt overgehe
veld van de veehouders naar de akker
bouwers.
Ten aanzien van \je tuinbouw kon
de heer Louwes alleen wijzen op het on
stabiele karakter door de afhankelijkheid
van de buitenlandse markt. Via de pro
ducten-fondsen wordt echter zeer belang
rijke arbeid verricht.
Rector W. M. Bekkers, de geestelijk ad
viseur hield een inleiding, waarin hij op
kwam voor de bescherming van het boe
rengezin.
Aan de bestaande serie frankeerzegels
met de beeltenis van H. M. Koningin
Juliana is een nieuwe waurde. n.l. die van
75 cent toegevoegd. De kleur van het
zegel is karmijn-rood. de uitvoering ge
schiedde in- rotogravure.
's-GHAVDNHAGE, 13 Dec. 1851. moeilijkheden in de weg zou leggen. De
Als dc voorzitter gedacht had nog deze begrating werd tot mor^en aangehouden.
In een rede. gehouden ter gelegenheid
van een feestmaal van de Antwerpse
»cheepvaartv«reniging, heeft de voorzitter
van deze organisatie, de heer Clippel,
o.m. gezegd:
nn'r'?ïeiLTet...hela'as Y^telien dat in
onze verhouding met Nederland geen
enkele der hinderpalen ln de loop van
dit laar werd opgeheven. Mijn voorgan
gers hebben meermaal» de tegenstelling
tussen de offers van België ten bate van
Nederland en de stugge houding onzer
Noorderburen inzake Sehelde-vraagstuk
binnenwateren geschetst Wanneer dan
toch zal men in Nederland begrijpen, dat
ons land er weinig voor voelt dc rol te
spelen van een filantropische instelling
on dat er van een economische «mie geen
sprake kan ziin zolang onze rechtmatige
oisen niet ingewilligd zijn? Het jaar 1-52
«Poet de eindpaal ziin van de slepende
I'Osorekiingen. Ofwel voldoet Nederland
aan onze eisen welke trouwens lang voor
Benelux bestonden en op ernstige grond-
slacren berusten, ofwej zoekt ons land
older# ziin weg. Geheel het iaar 1951 <"><ir
taf Antwernen bitik van geduld, teneinde
de besprekingen niet te storen. Daaraan
thans een «inde gekomen nu jle Be
sprekingen steeds maar opnieuw aan
geknoopt worden.
Do Groningse arts dr U. G. die daar-
ï°br in de Heerestraat, te Groningen een
5r°ces-verbaal had gekregen werd door
C; rechtbank veroordeeld tot een geringe
J?®te van f 1. De dokter was van me-
Ajng en alle doktoren van Groningen
Jenden achter hem dat een arts in
Bhctrie ontheffing verleend moest worden
0ah dit verbod aangez'en anders de ult-
ar®ning van zijn ambt onmogelijk ge-
rj!aakt werd. De commissaris van politie.
?tm.ala getuige is gehoord, verklaarde dat
dat onmogelijk was, gezien het gevaar
bet voor Bet verkeer onleverde. Over
(jjj algemeen wordt wel met soepelheid
AyJ^rbod toegepast doch kier was dud-
van overtreding sprake
middag te kunnen beginnen aan de be
groting van Landbouw is hjj bedrogen
uitgekomen. De hele middag was nog
nodig voor de begroting van Sociale
Zaken, speciaal voor de Afdeling Volks
gezondheid van die begroting. Het waren
kwesties betreffende de zi '.henhuizen, die
dr Mol (K.V.P.) ter sprake bracht, de
premies voor de ziekenfondsen, die met
zulke grote tekorten hebben te kampen
cn het verschil in dc tarieven voor
zickenhuisverplcgiug.
Maar er was ook gezegd, dat er door
het departement van Sociale Zaken niet
genoeg was gedaan voor de Volksgezond- -
heid en dus kwam minister Joekes met
indrukwekkende cijfers om aan te tonen,
dat er door zfln departement heel wat
werd gedaan.
In 1940 was er aan de Volksgezondheid
besteed een bedrag van 3.6 millioen; in
1946: 9.7; in 1949; 13.3 en in 1952:
33.7 millioen.
En de staatssecretaris dr Muntendam
kwam er nog eens zeer gedetailleerde
cijfers aan toevoegen. Maai dat was nog
niet alles. Naast deze subsidiëring van
het Rijk hadden de openbare organen en
de particuliere organisaties ook heel wat
gedaan. In 1950 hadden de provincies en
de gemeenten 83 millioen uitgegeven
voor de volksgezondheid en als men de
particuliere organisaties en oedrijven.
waaronder de kruisverenigingen de groot
ste plaats innamen, meete.de kwam men
tot 104 millioen.
Met de Ziekenfondsen was het niet zo
mooi gesteld. Hier werd met ontzettende
tekorten gewerkt. Het tekort over de
jaren '47—'48 was gedekt door het ver
eveningsfonds. Voor 1950 was er evenwel
niet voldoende dekking geweest en was
dus de Rijksbijdrage verhoogd tot 5
millioen, waarbij nog 5 millioen uit het
vereveningsfonds was gekomen. Maar
toen had het Rijk nog eens extra 5
millioen moeten bijpassen. Als maatregel
om dit tekort op te beffen was een aan
tal groepen overgebracht naar de ver
plichte verzekering. De Rijksbijdrage was
toen vastgesteld op 10 millioen op
voorwaarde, dat er maatregelen zouden
worden genoten om het tekort te ver
minderen. Voor 1952 zou de Rijksbijdrage
niet hoger zijn ^3n .i 3 irillioen. Voor
het verplichte ziekenfonds werd 't tekort
voor 1952 geraamd op 41 millioen. Door
premie-verhoging van 3.6 op 3.8 pet van
het loon zou 10 millioen meer worden
verkregen door saneringsmaatregelen
11 millioen en 20 millioen zcu wor
den geput uit het reservefonds van het
vereveningsfonds.
Voor de schoolartsendienst kon geen
hoger bedrag worden uitgetrokken. Voor
de ziekenhuisbouw zou de minister ln
urgente gevallen nader overleg plegen
met ©en daarvoor ingestelde commissie.
Voor het verschil van tarieven in de
ziekenhuizen zou er overleg worden ge
pleegd met de besturen der ziekenhuizen
en ziekenfondsen.
De staatssecretaris dr Muntendam gaf
de meeste cijfers nog eens gedetailleerd
Ook hij vond de langdurige procedure
voor ae ziekenhuisbouw onaangenaam,
maar er was een kentering door de op
heffing van de bouwstop en bovendien had
minister In 't Veld oen dag tevoren nog
gezegd, dat ny de ziekenhuisbouw geen
Aan het begin der middagvergadering
werden er vragen gesteld aan minister
Staf en aan
de nieuwe mi
nister van Bin
nenlandse Za
ken dr Beel
over een com
pensatietoeslag
voor de mobi
lisatieslachtof
fers en de ge
pensioneerden.
Minister Beei
betoogde, dat
niet op elke
wijziging van
de kosten van
levensonder
houd een wij
ziging in de
pensioenuitkering moest Volgen, dan zou
men komen tot een glijdende schaal, die
de regering niet wenste. Op deze verkla
ring trok tevens de heer Suurhoff (P. v.
d. A.) zijn motie over een compensatie
toeslag, welke de minister had afgewe
zen, in.
Een vijftal communistische moties over
allerlei uitkeringen in eens werden1 met
7 tegen 62 stemmen verworpen. Een motie
van orde van de heer Haken (comm.) be
treffende het te werk stellen van DUW-
arbeiders in de omgeving van hun woon
plaats werd verworpen met 10 tegen 60
stemmen. Hiervoor stemde behalve de
CPN. ook de VVD.
F. S.
Minister Beel
weer ln de Kamer
De commissie voor Europees herstel van
de internationale federatie van agrarische
producenten (Fipa) is voor haai' twaalfde
zitting onder leiding van mr J. Linthorst
Homan (Nederland), te Parijs bijeengeko
men. Haar vorige bijeenkomst werd in
September jl. te Den Haag gehouden.
De commissie zal o.a. de onlangs door
de Raad van Europa genomen besluite»
omtrent het rapport van haar subcommis
sie voor een Europees gezagsorgaan voor
de landbouw bestuderen en in algemene
zin de vraagstukken, welke voortvloeien
uit een Europese organisatie voor agrari
sche markten.
Ook zullen de vraagstukken besproken
worden, voortvloeiende uit dc bedirijfsuit-
oefeningen in gezinsverband in Europa en
de -mogelijkheid van een optreden van de
Fipa in dat opzicht.
Tenslotte zal de commissie het rapport
bestuderen van de groep Europese des
kundigen over de landbouwprijzen en de
slotconclusies van de eerste bijeenkomst
van nationale leiders van agrarische coö
peraties over de voedselvoorziening in
Europa, die vóór de opening van deze bij
eenkomst is gehouden,
Uit de voorlopige gegevens, die door het
Engelse ministerie van handel zijn gepu
bliceerd. b.jjkl. dat het verschil tussen In-
en uitvoer in November wederom geslon
ken is. Gaf de handelsbalans ln Juni jj.
nog een invoeroverschot te zien van 149
millioen, dat in October was verminderd
tot 1X7 millioen, in November was dit
overschot nog slechts 85 millioen.
De cijfers over de voorafgaande maan
den werden echt» ongunstig beïnvloed
door speculatieve transactdes, die onder
het mom van normale handelstransacties
werden verricht. Het feit, dat de specula
tieve handel zich thans in tegenoverge
stelde richting heeft gekeerd, zal vermoe
delijk de cijfers over de maand November
gunstig beïnvloed hebben, zodat zij een
enigszins geflatteerd beeld van de situatie
crgvGH.
Ondanks een daiing jjj de waaide van
de goederen, die naar de Ver. Staten wer
den verscheept, bereikte de waarde van
de Engelse uitvoer in November bet re-
cordniveau van 243,8 millioen De in
voer had een waarde van 329,8 millioen.
Met een kapitaal van 3.000.000, ver
deeld in 2983 gewone en 12 prioriteits
aandelen, elk a f. 1000, is opgericht de
Kalkzandsteenfabnek XJmuiden N.V. te
IJmuiden, gemeente Velsen.
Doel is het fabriceren van en het han
deldrijven in kalkzandsteen en andere
bouwmaterialen en al hetgeen met een
en ander in de ruimste zin des woords
in verband staat. Geplaatste en in con
tanten volgestort zijn alle prioriteits- en
988 gewone aandelen. rje N.V. Kleiwaren..
fabriek voorheen Firma H. van Leeuwen
neemt deel voor 340 aandelen, de heer
A G. van de Poït voor 515 aandelen, de
heer P. van Leeuwen voor 60 aandelen
en de heren J- S. Van Til en D. JVL N.
Bakkes, die beiden de directie vormen,
resp. 75 en 10 aandelen.
■jSÈÊfflffrl**1' 'op V"hjeni leemte'K~/ "r
Sydney „a J'Jn imS(„!ve A.LJVL-
A andaai- i„ rdani-Biak-
w
De „Arnhem" vervoerde op deze eerzte
vlucht tol van officiële personen en als énig*
vracht een grote partij Hunter-stgaretten.
Hunter, de bekende ezportsigaret, is namelijk
ook in Australië een der topmerken. Om de
zelfde reden die de rokers tn Nederland doet
zeggen t
(Van onze speciale verslaggever)
TOKIO, December 1951.
Het diner in Frankfort was enigszins plechtig die avond van de vierde
December, gewijd aan de eerste vlucht van de K. L. M. van Amsterdam
naar Tokio. De nacht was kil in West-Enropa, maar de stemming en de
tafelversiering brachten warmte in de gesprekken. En des morgens in
Damascus woei reeds de ietwat lauwe bries van het Nabije Oosten ons
tegemoet.
Er was een met bloemstukken en
feestbanket opgeluisterde ontbijttafel op
gesteld, een delegatie van Nederlandse
vertegenwoordigers en Syrische journa
listen wachtte ons om het welkom uit te
spreken. Wel had echter de kort daarvoor
plaats gevonden staatsgreep in Damascus
een Sfeer van onbehagen geschapen. De
regering en de parlementsleden van de
Volkspartij bevonden zich juist in ge
vangenschap. Kolonel Sisjakli, de leider
van de staatsgreep die de politieke lijn
volgt van wijlen Hoesni El Zaim is niet
anti-Westers. Maar hij verzet zich tegen
het opgaan van Syrië in een groter Ara
bisch rijk onder het Hasjemietische vor
stenhuis. dat reeds in Irak en in Jordanië
regeert Het is de vraag, of hij daarmee
de volksmening tot uitdrukking brengt,
want uit gesprokken en uit een kort be
zoek aan Damascus bleef de indruk, dat
de pan-Arabische gedachte in Syrië vrij
sterk is. Weliswaar zijn de oplagen der
bladen, zelfs voor een volk van drie mil
lioen zielen, door het grote analphabetis-
me gering (men sprak ons van drie tot
Bij de Tweede Kamer is een wetsont
werp ingediend tot verlenging van de
dividendbeperking tot 1955.
In de memorie van toelichting vam de
minister van financiën wordt o.m. gezegd,
dat tijdens de parlementaire behandeling
van het ontwerp van de wet op de divi-
dendbeperking 1950 er bij herhaling op
gewezen is, dat de daarin opgenomen eind-
termijn niet deze betekenis had, als zou bij
voorbaat vaststaan, dat na het verstrijken
van die termijn geen behoefte meer zou
bestaan aan een beperking van de divi-
nenden.
Thans, nu de gestelde cin-dtermijn in
zicht is. zal de wetgever zich nader dienen
te beraden over dc vraag of inderdaad aan
de regeling geen behoefte meer bestaat.
De minister is van oordeel, dat dit
vraagstuk niet op zich zelf kan worden
gezien, maar allereerst rnoet worden ge
plaatst in het kader van het gehele sociaal-
economische beleid.
De minister heelt zich reeds bij dc be
handeling van de bestaande wettelijke
regeling in de Eerste Kamer op het stand
punt gesteld, dat wanneer de loonstop
mocht worden gehandhaafd ook na de
periode, die in de wet is voorzien, van hem
een voorstel tot continuering van de
dividendbeperking kon worden verwacht.
Ook thans is hij de opvatting toegedaan,
dat beide maatregelen uil algemeen maat
schappelijk gezichtspunt zozeer aan elkaar
zijn verbonden, dat het niet mogelijk is
onder de huidige omstandigheden van
handhaving van de dividendbeperking al
te zien.
Als aspecten van bijzonder belang bü
de beoordeling van de thans to beslissen
vraag moge hij nochtans releveren het
tekort op de betalingsbalans en de ver
hoogde inspanning op militair gebied,
welke Nederlands bijdrage aan de collec
tieve verdediging van de Westerse wereld
vereist.
UI! HET BESJE
DE BESTE HOE»
vijf duizend exemplaren) maar de Syri
sche intellectuelen zijn veelal schooi ge
gaan in Parijs. De oude banden met
Frankrijk hebben verhinderd. dat de
Franse taal ook hier is verdrongen door
de Engelse. En deze in getai zwakke
maar toch aan Invloed winnende intelli
gentsia protesteert meer en meer tegen
de militaire leiders Damascus kent een
moderne Europese in het groen van cy-
pressen en bloemrijke struiken g. vatte
wijk. Het bezit nog oude soeks met hun
schilderachtige werkplaatsen, open win
keltjes en eethuisjes, waar geroosterd
schapenvlees aan stokjes en thee met pe
permuntblaadjes wordt genoten. De uit
stekende getraliede verdiepingen der
wankel-lijkende huizen overwelven de
bochtige en smalle, vaak door ezeltjes
versperde straatjes. Maar de armoe is
schrijnend in vergelijking met West-Eu
ropa en de intelligentsia toont ln toene
mende mate belangstelling voor sociale
en hygiënische maatregelen. Het geboor
tecijfer is hoog (35 per duizend per jaar)
maar het sterftecijfer van 25 is lichtelijk
ontstellend. Er is weinig over van de exo
tische bekoring, welke het eeuwenoude
Damascus eens moet hebben gehad.
Maar wellicht nog teleurstellender is
Bagdad in Irak. eens het schitterende
middelpunt van het rijk van Haroen El
Rasjid, aan wiens llevei'ngsvrouw een
rond, pyramidevormig grafmonument is
gewijd Moderner en forser maar niet
sierlijker, is het mausoienm van de groot
vader en de vader var de huidige jonge
koning Felsal II, die wordt opgevoed in
Engeland. Zijn palels met dc- fraa' aange
legde rozentuinen omringd door een hoge
muur. wordt bewaakt dooi- soldaten in
operette-achtige uniformen die Rerinne-
rlngen wekken aan Duitse hoven van de
negentiende eeuw. Er zijn wijken met
nieuwe dure woningen vooi Europees le
vende de Westers geklece heersende kas
ten en intellectuelen van etard. Maar het
stof der ongelijke straten. Uie overal zijn
opgebroken voor herstelwerkzaamheden
waait op in het warme zonlicht
Er is veel ondernomen en weinig vol
gelten en kinderen zijn opeen gedrongen.
De in het zwart gesluierde vrouwen lopen
blootsvoets in de verzengende zon.
Irak is op weg, een rijk land te wor
den. Wanneer zijn olie-productie, nu on
geveer 6 millioen ton, wordt opgevoerd;
en het nieuwe veld van Basra belooft
evenveel als het oude van Kirkoek en
indien inderdaad de royalties vloeien
zullen in de kas van het Ontwikkelings
fonds, zullen er nieuwe boulevards ont
staan en grote gebouwen, duurzamer
dan wat Arabische bouwmeester» taB
heden wrochtten. Onder Brits beheer
zullen de spoorwegen en de luchtvaart
(staatsbedrijven) nieuwe kansen krijgen,
Maar hoe de vuile soeks, de vervallen
straatjes, de scheefgezakte, van balkje»
en matten en getraliede venstergaten
voorziene oude woonhuizen te vervan
gen, hoe de in vuile burnoes gehulde
jongens en mannen op te voeden? Een
deel der jongeren, goed verzorgd en
behoorlijk gekleed, gaat ter school. Maar
ook hier lijkt de armoe der massa on
gewoon groot.
Hoe verder men naar het Oosten gaat,
hoe sterker de Westerse invloed. Het is
een paradox, dat het Nabije Oosten, lang
afhankelijk van het zieke Turkse Rijk.
spoedig onafhankelijk geworden tijdens
of kort na dc periode tussen twee we
reldoorlogen, een der achterlijkste ge
bieden der aarde is. Daar waar de
Europese naties koloniseerden of waar
haar invloed toenam, werden Westerse
idealen eerder aanvaard en in groter
mate verwerkelijkt dan in de Arabische
wereld. Deze heeft van de oude cultuur
weinig bewaard, en van een nieuwe nog
minder verwezenlijkt Hier ligt het olie
veld in de woestijn en rijden de vracht
auto's tussen de groezelige decors van
een versjene wereld. H er zenden de
pasja's hun kinderen naar Europa of
Amerika en tegelijkertijd woedt de tu
berculose onder boeren en arbeiders en
wondt het traclioom de ogen der armen.
De Hoge Commissaris in Duitsland voor
de Ver. Staten, John McCloy, heeft mede
gedeeld, dat West-Duitsland tn plaats van
een tekort te hebben aan ziin eigen in he!
binnenland geproduceerde kolen, dit jaar
bijna 11 millioén ton meer zal hebben
voor binnenlands verbruik dan vorig jaar.
Naar aanleiding van de Duitse klachten,
dat het internationale Ruhrorgaan Duits
land zou dwingen te veel kolen uit te
voeren, verklaarde McCloy, dat Duitsland
ait jaar veel meer Europese kolen extra
heelt gekregen dan alle landen, die Duitse
kolen kopen, tezamen.
In zijn rapport over het derde kwartaal
i mi 1951 verklaarde McCloy tevens, dal
West-Duitsland zijn kolenproductie zou
kunnen verhogen indien doeltreffender
werkmethodes werden toegepast. De West-
tooid: een soort Arc de Triomphe die toe- durtse productie van h-arde kolen lag In
gang moest geven tot een museum dat er
niet is; een reusachtig viaduct mei opgan
gen waaraan niet meer schijnt te worden
gewerkt.
De buitenlandse legaties huizen in idyl
lische bouwwerken te midden van subtro
pische tuinen. Maar daar een eenvoudige
nieuwe flat voor Europese employé's reeds
drie honderd gulden oer maand kost en
de bouw van een behoorlijke woning
40.000 gulden, kan men neb voorstellen
waarmee de inheemse arbeiders zich moe
ten tevreden stellen die zeventig gulden
per maand verdienen. Hun verblijf is of
een onttakeld oud hu'sje of een eigen
handig uit teem opgetrokken en met hou
ten latten gesteunde hut.
Overal vindt men ineengestorte bouw
sels, puin, langs de Tigris ganse wijken
van uit klei gevormde lage krotten, waar
September nauwelijks boven het niveau
van 1936, doch de productie zou volgens
McCloy kunnen worden verhoogd tot een
punt. dat niet alleen een einde betekent
van het Duitse tekort aan kolen voor bin
nenlands verbruik, doch tevens een grotere
uitvoer naar de defensie-partners i,n het
Westen mogelijk maakt.
Volgens liet blad „Suriname" is het
thans vrijwel zeker, dat in Suriname
een Nederlandse bierbrouwerij zal wor
den gevestigd. De Heineken's Brouwe
rijen zouden voor 50 pet. in het project
geïnteresseerd zijn.
tlEDfRl.ANDSCHS'HOtDENF/i8RIEK BUSSUM
De Algemene Vergadering der V.N.
heeft zich met 28 togen 23 stemmen bjj
7 onthoudingen uitgesproken tegen het
opnemen van de Marokkaanse kwestie
op de agenda der Algemene V ergadering.
De commissie van orde had zulks reeds
aanbevolen. Haar men zich h&ruinert,
was de klacht, volgens welke ile F ransen
de mensenrechten in Marokko schenden,
door de Arabische ledenstaten ingediend.
De Veiligheidsraad zal 18 December
bijeenkomen om de kwestie van de toe
lating van nieuwe leden oun. Italië
tot de V.N. te bespreken. Zoals bekend,
moeten de vijf permanente leden, die
het recht van veto hebben, eenstemmig
heid bereiken over deze kwestie. De
Sovjet-Unie eist de toelating van Roe
menië en Hongarile.
Cultuurpessimisten zijn uit hun r/hetio getreden als profeten van een onder
gaande cultuur. Hun waarschuwing wordt gehoordmaar hebben gelijk? Zijn
zy 'ledlisten zoals zy zich noemenof zijn zij pessimisten, die slechts met afschuw
de weekend-cuUus gadeslaan en die een queu-complex krijgen als zij hun blik
richten op de rUen wachtenden voor de Cinema's. Voor beide valt veel te zeggen.
Dc kunsten hebben een terugslag niet kunnen verhinderen van de technische
vooruitgang. Het publiek evenmin. In ons optisch tijdperk blijft liet licht in de
bioscopen vaak een duistere zaak. Het publiek is optisch blasé geworden en door
het verziend oog van de televisie dreigt de mens geestelijk bijziend te worden
Leidt deze erkenning van de nieuwe
realiteit noodzakelijk tot slavernij in
dienst van de techniekmoloch Of bestaat
er nog een kans de eigen persoonlijkheid
onder geestelijk en lichamelijk opzicht te
ontwikkelen? Wij zijn geneigd dit laatste
aan te nemen. Wjj geloven niet onvoor
waardelijk aan een regressie van de cul
tuur tot'tarchaisch stadium. In de geërfde
cultuurgoederen bezit de mens een hoe
veelheid goederen, waarbij geestelijke en
stoffelijke waarden in harmonisch even
wicht zijn. Het handwerk en vakman
schap gaat weer een periode van erken
ning tegemoet. Men ziet de cultuur als
de reddinggordel, waardoor de mens oip
de machine-olie drijvende kan blijven.
De cultuurpolitiek hier te lande heeft
sedert 1918 toen in Den Haag een afzon-
etarlijk departement van Onderwijs, Kun
sten en Wetenschappen werd opgericht,
haar belangstelling op de eerste plaats
laten uitgaan naar het onderwijs. De
aatste decennia komt hierin een kente
ring. De leugenachtige verminking van
Thorbeeke's woorden, dat de regering geen
beoordeelaarster is van wetenschap en
kunst tot „Kunst is geen regeringszaak"
hóeft men tegenwoordig niet. meer te
verrichten. De kunstpolitiek wordt nu
ook in ons land beoefend, niet in de trant
van het aesthetiseh mystici-,me. van Flau
bert, maar uit reëler besef. De Belgen
erkenden in 1881 reeds dat zij in de kunst
een kraehtige/oondgenoot zagen voor de
nijverheid.
Naast de overheidsbemoeiingen treedt
■het bedrijfsleven meer er meer op de
voorgrond als actieve eu*uurpoliticus
De Stichting „Kunst en Bedrijf" stelt
zich ten doel zoveel mogelijk bemidde
lend en geheel belangeloos op te treden
om een permanent contact te bewerk-1
stclligen tussen de beoefenaren der voeren, gaat aantrekken.
Beeldende Kunsten enerzijds en de lei
ders van het bedrijfsleven, als schra-
gers van het economische en maat
schappelijke bestel in Nederland ander
zijds. De Stichting ..Duinrell" vult deze
schuchtere pogingen aan om door mid
del van pauzeconcerten degenen die in
een bedrijf werkzaam zijn deel te laten
hebben aan de dynamische kunst. Het
begint bon ton te worden om ter gele
genheid van een jubileum en blijvend
geschenk van artistieke waarde aan te
bieden. Op plaat-en waar de mens
voortdurend geconfronteerd wordt met
de machine wordt de kunst geïntrodu
ceerd. De pneumatische hamerslagen
hebben de Muzen geen schrik aange
jaagd. Met de existentiële realiteit vafl
het techno-mechanisch tijdperk reke
ning houdend, komt men in het be
drijfsleven tot de erkenning dat het ook
uit een gezichtspunt van een reële be-
drijfspolitiek wenselijk is de mense
lijke persoonlijkheid het noodzakelijke
tegengif voor de vergaande technocra
tie en simplificatie van het leven niet
te onthouden.
Als wij goed zijn ingelicht heeft een
groot concern reeds een aanzienlijk be
drag uitgetrokken voor zijn bedrijfscul-
tuurpolitiek. Het integreren en coördi
neren van deze uit het bedrijf leven
voortgesproten initiatieven zal een ge
zonde cultuurpolitiek kunnen bevorderen
Voorbeelden uit de practijk waar een
dergelijke politiek reeds vruchtbaar
werkt, kan men zien in de Angelsaksische
landen.
Hoezeer wij ook het uitreiken van de
Zilveren Anjer voor uitstekende daden
van culturele importantie voor ons land
waarderen, toch zullen wij het toejuichen
als het Prins Bernhard Fonds zich de be
moeiingen, ontsproten uit het bedrijfs
leven om een actieve cultuurpolitiek te
In tegenstelling tot de stijgende be
weging in het vorige jaar, geven de
Amerikaanse industriële winsten voor het
derde achtereenvolgende kwartaal een
daling te zien. Ten opzichte van 1950 'Un
de winsten voor de eerste negen maan
den van dit Jaar met 10 pc teruggelopen.
Zelfs indien het vierde kwartaal een ver
betering tc zien zai geven rollen de
resultaten voor het hele Jaar 1951 verder
dalen, wanneer de eindafrekening voor de
belastingen gereed is.
De gecombineerde netto-winst van 510
ondernemingen in 60 verschillende be
drijfstakken bedroeg in de eerste negen
maanden van dit jaar na aftrek van be
lastingen, 4.357 650.379tegenover
4.839.550.379 in de overeenkomstige
periode van 1950. De hoge belastingen leg
den op meer dan de helft van de exploi
tatiewinst beslag en vormen als gevolg
hiervan het voornaamste beletsel voor
betere bedrijfsuitkomsten.
Het grootste deel van de ondernemingen
had voor de belastingverhoging die met
terugwerkende kracht inging reserves;
door andere ondernem.ngen zal aan het
einde van het jaar hierin voorzien wor
den. Volgens schattingen werd door deze
belastingen gemiddeld op 62 pet van de
gehele exploitatiewinst in de eerste 9
maanden van dit jaar beslag gelegd,
tegenover 44 pet in dezelfde periode van
1950.
Winstverlagende factoren
De winsten werden niet alleen door de
belastingen beïnvloed doch ook door dc
stijgende exploitatiekosten lagere winst
marges, tekort aan grondstoffen en
kleinere winsten op voorraden dan in
1950. Grotere voorraden ziJii voorts be
halve een winstverlagende factor een aan
wijzing voor de geringe kooplust bij do
consumenten.
steeds groter deel van de bruto-winst op
eisen, is het voor de ondernemers steeds
moeilijker om door eer uitbreiding van
de productie de stijgende exploitatie
kosten op te vangen. De winst van elf
leidende staalondernemingen gaf b.v. in
de periode van Jan. t/m Sept. een daling
van 21 pet te zien. terwijl de bedrijvig
heid zich op een record-niveau bevond.
Bij negen vliegtuigfabrieken waar de
productie stijgende is. daalde de winst
to.v. 1950 zelfs met 56 pet.
Over het algemeen geven de winster,
in de verbruiksgoede-en industrie een
grotere daling te zien. dan die in de meer
zware industrie. Van de -estlg bedrijfs
takken hadden er 40 een lagere winst en
hoewel van de 510 ondernemingen er 253
een grotere winst boekten, wordt dit aan
tal al kleiner. Tot de voornaamste in
dustrieën die betere bedrfjfs-uitkomsten
hadden, behoren de volgende groepen:
petroleum, zware machines spoorweg
uitrusting. gereedschappen producten van
non-ferro-metalen metaalmijnen pulp en
papier. Hiertegenover staat, dat enkele
ondernemingen in andere groepen zeer
gunstige verkoopcijfers en recordwinsten
behaalden.
BU.Terwijl de
Reuter's correspondent te Teheran,
Leopold Hermans, heeft aanzegging gekre
gen om Perzië binnen 48 uur te verlaten,
omdat hij had geschreven dat premier
Mossadeq Dinsdag „onder bescherming
van een gewapende geleide" uit het par
lementsgebouw was gevlucht. Behalve
Hermans zijn er slechts Vier buitenlandse
I correspondenten (drie Britten «n een
lonen en belastingen een 1 Amerikaan) Ja Perzië.
