WATERSPOOK TROK ZICH TERUG
Maar gekweld Italië wacht een
enorme zorg
Angst in Tsjechen-land
Kosten van gezinsverbruik iets
gedaald
$ui>e jïoem
Herinneringen aan hen die heengingen
NEDERLAND HET ENIGE NIET-
PROTECTIONISTISCHE LAND
r
J
Felix Timmermans, gezien door
dochter en vriend
v.
Zaterdagse
mijmeringen
't Uiterste moet worden gedaan om
chaos te keren
Zorg voor
tienduizenden
Praag zelf houdt niet
van mysterieuze pakjes
Peron beschuldigt
tegenstanders
m
„Geen pardon voor
trouwe Katholieken"
Observator
Eerste Kamer over Plan-Schuman
Vlaamse schrijvers en boeken (II)
Harry Prilher
Arme arbeiders
ZATERDAG 15 DECEMBER 1951
PAGINA S
Het zal nog tot Maart duren, voordat de belangrijke spoorweg
VenetiëBologna weer zal kunnen functionneren, zo verklaarde
dezer dagen een deskundige van de Italiaanse Spoorwegen. En dan
stelde hij nog als voortvaarde, dat de Po-dijk bij Occhiobello binnen
de kortst mogelijke tijd gedicht wordt. Gedurende minstens drie
maanden zal men zich dus slechts langs een grote omweg van Venetië
naar Bologna kunnen begeven en reizigers naar Padua zullen steeds
moeten overstappen. Dit is slechts een enkel voorbeeld van de grote
nadelen, welke de overstroming van de Po heeft opgeleverd. De
spoorweg VenetiëBologna is bijzonder belangrijk voor 't goederen
transport uit de havenstad naar de industriecentra van Midden-Italië.
Ook aan de wegen is ernstige schade toegebracht en hier en daar zijn
gedeelten van de voornaamste nog steeds niet berijdbaar. En terwijl
het water ook in de uithoeken en op de laagst gelegen punten lang
zamerhand wegtrekt, beginnen steeds meer vrij gekomen huizen in
te vallen. De mensen, die hoopten, althans weer hun eigen dak boven
\et hoofd te hebben, zien dit voor hun ogen neerstorten.
Speciale hulp aan
kinderen
Achtduizend
kinderbedjes
Samen met de poes
Honderd jaar teruggezet
Vrees voor nieuive
overstromingen
De Ark ontbrak
Totaal verrast
ALSNOG DEELNAME
VAN ENGELAND EN
SKANDINAVIE
N.v. A. DAALMEYER SCHIEDAM
Gevaar voor Nederland?
Vriendschap met H. Roland
Holst
Het is ons niet bekend of mejuffr.
Belgaks ^Mamieke", zoal» dope
Felix Timmermans
Herdenkingsalb urn
Dit hoek is a®a waardig® hulde,
De problemen, welke de over.
stroming van de Po heeft opgeleverd,
zijn velen. En daar is dan allereerst
het probleem van de mensen. Tien
duizenden moeten van aljes voorzien
worden en tijdelijk elders worden
ondergebracht. Men is de overgangs
bos en aan zee opengesteld, opdat de
kinderen zich daar van de doorgestane
emoties kunnen herstellën.
Juist omdat de ouders in vele
gevallen volkomen de kluts kwijt
waren en ernstig onder de onder
gane zenuwschokken leden, is men
direct begonnen, die kinderen zoveel
Een senator, die zelf in de Polesine, zijn niet alleen boeren, die door de
het meest getroffen gebied, lande- catastrofe getroffen werden, maar
rijen bezit, verklaarde vier-vijfde van ook fabrieksarbeiders. In de Polesine
zijn kapitaal verloren te hebben. „We zijn o.a. zeven grote suikerraffinade
toestand, waarin honderden in open- mogelijk apart onder te brengen,
bare gebouwen zo goed en zo kwaad Hierbij kwam, dat vele kinderen
als het ging verzorgd werden, nu wel ouderloos rondzwierven. De kleinen
te boven. Maar thans doet zich de
vraag voor, hoe al die vluchtelingen
een behoorlijk onderdak te ver
schaffen, waar ze wat op hun ver
haal kunnen komen en kunnen
wachten, tot het hun weer mogelijk
zal zijn, naar hun haardsteden terug
te keren.
Het weer enigszins bewoonbaar en be
bouwbaar maken van de overstroomde
■gebieden, dat inmiddels met bijzondere
voortvarendheid ter hand genomen is,
blijkt een enorme opgave te zijn. De
Italiaanse regering heeft dankbaar het
aanbod van de Franse geaccepteerd, om
zes honderd Franse geniesoldaten naar
de Povlakte te sturen. De Fransen zijn
daar reeds aan het werk, als dankbaar
aanvaarde hulptroepen voor een klein
leger van militairen, brandweerlieden
en politiemannen, dat tot taak heeft,
orde in de chaos te brengen.
Tejhlijkertijd zijn de autoriteiten bezig
de vluchtelingen elders te acclimatise
ren. Reeds tijdens de oastastrofe zorgde
een voorlopige organisatie er voor. dat
de vluchtelingen zoveel mogelijk naar
bepaalde oorden werden geleid. En
reeds toen ging men van het standpunt
uit, dat bijzondere zorg aan de kinde
ren moest worden besteed. Men heeft
hiertoe een aantal vacantiekolonies in
waren er
Er huilde een kind.... Zo
velen tijdens de catastrofe in de
Povlakte, zonder troost van vader of
moeder
hadden in de paniek hun ouders
verloren of waren ze kwijtgeraakt.
Dit was vooral bij grote gezinnen het
geval, waar de oudere kinderen door
met kleintjes beladen moeders en
vaders huns ondanks aan hun lot
moesten worden overgelaten of aan
familieleden, vrienden of bekenden
werden toevertrouwd.
Ails stevolg van de inderhaast geno
men maatregelen werden de volwasse
nen zoveel mogelijk naar het Noorden
gebracht, de kinderen naar het Zuiden,
zodat ze door 'belangrijke afstanden ge
scheiden werden. Dit is natuurlijk aan
andere vluchtelingen ter ore gekomen
en het resultaat is geweest, dat de ouders
van intact gebleven gezinnen weigerden,
hun kinderen, al was het slechts tijde
lijk, aan de verzorgingscomité's af te
staan. Zelfs het Rode Kruis-embleem
was voor vele eenvoudige boerenmen
sen volstrekt geen waarborg, dat ze hun
kinderen gerust konden afstaan- Het is
herhaaldelijk gebeurd, dat gezinnen uit
de Po-vlakte de tijdelijke tehuizen ont-
Het Rode Kruis zorgde er voor, dat de kinderen van kleren werden voor
zien. De gaven hiertoe kwamen uit tal van landen van West-Europa.
vluchtten en aan het zwerven gingen,
uit vrees, dat ouders en kinderen ge
seheiden zouden worden.
Welk een organisatie er alleen al voor
de kinderen nodig was, daarvan geven
de volgende cijfers een idee. Direct na
dat de eerste stromen vluchtelingen naar
de hoger gelegen gedeelten van het land
vluchtten, werden, cm het eenvoudig
te zeggen, „de bedden" geteld. Van over
heidswege werden in een aantal institu
ten direct vier duizend kinderbedjes be
schikbaar rgesteld, mitsgaders de no-
nige verzorging. Het Italiaanse Rode
Kruis zorgde tegelijkertijd voor twee
duizend bedjes en in verder gelegen
vacantiekolonies werden maatregelen ge.
nomen voor het huisvesten van. twee
duizend kleine kinderen.
Er waren dus in eerste, instantie acht
duizend kinderbedjes beschikbaar. En
toen moest de eigenlijke hulpverlening
nog georganiseerd worden: het over
brengen van de kinderen, het medisch
onderzoek, de lichamelijke en geestelijke
verzorging, het verzamelen van be
hoorlijke kleding enz. enz. Menigmaal
waren de kleine kinderen niet in staat
hun achternaam te vertellen en vaak
wisten ze ook niet, uit welk dorp of
uit welke stad ze afkomstig waren. ,Dit
gold natuurlijk vooral tijdens de eerste
dagen van de catastrofe, toen vele kin
deren in de' centra, waar de vluchtelin
gen verzameld werden, uit de massa
Twee employé's van de Britse ambas
sade in Praag hebben van de Tsjechoslo-
waakse regering bevel gekregen, het land
te verlaten. Zjj zouden zich per auto naar
een gebied hebben begeven, dat voor
vreemdelingen om militaire redenen ver
boden was. ZU werden door de veilig
heidspolitie „geschaduwd", aldus de Tsje.
ohoslowaakse lezing van het incident, en
zo ondekte men dat een van de twee
Gardner geheten „in een geheime
plaats" een pakje verborg, terwijl hij een
ander pakje meenam. Toen hem bevolen
werd stil te staan, rende hij naar de auto;
hij werd beschoten en licht gewond. Ook
de vrouwelijke employé, die in de auto
was blijven zitten, raakte gewond. Nog
steeds volgens het Tsjechoslo waakse
BVD bleek het pakje, dat Gardner ge-
Twaalf Argentijnse 'burgers, onder wie
vier afgevaardigden, zijn beschuldigd van
samenzwering met de leiders van de mi
litaire opstand tegen president Peron, die
in September heeft plaats gehad, doch
mislukte. Een der afgevaardigden was de
candidaat van de conservatieve partij
voor de presidentsverkiezingen in No
vember. Een andere beschuldigde was
radicale candidaat voor het vice-presi-
dentschap.
Het Centraal Bureau voor de Statistiek
heeft thans prijsindexcijfers van het ge
zinsverbruik op basis 1949 100 samen
gesteld per 15 November 1951 (voorlopige
cijfers).
Het totaal-indexcijfer daalde van 15
October op 15 November met 1 punt.
Het indexcijfer voor de voedingsmidde
len liep terug van 125 naar 123, hetgeen
voornamelijk werd teweeggebracht door
een daling van de index-cijfers van
groenten en fruit.
Voorts daalden vlees en flessenmelk in
prijs.
Bij de niet-voedingsmiddelen vertoon
den de prijzen van kleding (bovenkle
ding), schoeisel (reparatie) en woningin
richting en huisraad een. kleine daling.
Interim prijsindexcijfers van het gezins
verbruik,
volgens huishoudrekeningen 1949 van ge
zinnen met bruto-weekloon van 50—60
per week en een gemiddelde gezinsgrootte
van 4. (basis 1949 100).
1950 1951
15 15 15 15 15
Jüni Juni Sept Oct Nov
Totaal 108 121 121 121 120
Voed.midd. 112 123 124 125 123
Kleding 109 138 129 127 126
Schoeisel 108 141 133 131 130
Reiniging 99 117 117 117 117
Woninginr. en
107
huisr.
Over. groepen
IncL huur
«uur
135 128 126 125
105
100
113
115
115
115
115
115
115
115
Detailhandelsomzetten vóór
Sinterklaas
Zoalsuit onderstaande tabel valt af te
leiden liepen de omzetten bij de waren-
muzen en de grootwinkelbedrijven in de
weeit voor het St Nicolaasfeest belang-
!°P' ?e ?mzet bij grootwinkelbedrij
ven in schoeisel lag zelfs 35 punten hoger
ioso m 5e overeenkomstige week van
l^n,'twfnvei^r®nhuizen 3 Putten. Bij do
g ?°v2i^ J,btedr.1Jven in huishoudelijke
art!e„ 1|f0e<leren la2en Óe Om-
i l res-°- 9 punten lager
daw iw cis overeenkomstige week van
1950, Men dient er echter rekening mede
te houdem dat in 1950 het St Nicolaas
feest op Woensdag, m 1951 op Donderdag
viel, zodat in de week van 3S Decem
ber 1951 éen verkoopsdag meer vóór St
Nicolaas valt dan m 1950.
Indices betreffende de geldomzetten by
warenhuizen en grootwinkelbedrijven
(basis 1/32 van 1949 100)
1950 1951
20-25 27 Nov. 19-24 26 Nov.
Nov. 2 Dec. Nov. 1 Dec.
Warenhuizen
totale omzet
Grootw.bedr.
Huish. art.
Textielgoed.
Schoeisel
160 235
150 238
110
98
102
196
126
173
123
98
123
195
117
haald had, hoogst geheime staatsdocu
menten te bevatten; in dat hetwelk hij
achterliet zaten 40.000 kronen.
Volgens radio-Vaticaan heeft de Tsja-
chos'Iowaakse minister van kerkzaken,
Fierlinger, op een bijeenkomst van func
tionarissen der communistische partij te
Praag verklaard, dat hij „zonder mede
dogen zou optreden tegen alle geestelij
ken en leken die trouw zijn aan Rome".
moesten worden gehaald, omdat bleek,
dat ze eigenlijk bij miemand behoorden.
Het feit, dat de kinderen naar het
Zuiden werden gevoerd, heeft tot heel
wat ongerustheid en wanhoop aanleiding
gegeven. Immers, ouders, die naar de
steden in- het Noorden waren gebracht,
zochten daar tevergeefs naar hun ver
dwenen kinderen en meenden tenslotte,
dat ze verdronken waren. In het Zuiden
zat men met kinderen, waarvan men de
achternaam en woonplaats niet wist.
Doch er werden direct foto's van de
kleine onbekenden gemaakt en naar het
Noorden gestuurd, zodat in de meeste
gevallen het ouderleed weggenomen kon
worden. Intussen, nu de Po weer be
dwongen is' w<>rden elke dag weer de
lijkjes van kleine kinderen gevonden,
ook van jongens en meisjes, waarvan
men zou hebben mogen aannemen, dat
ze zich zeil wel zouden hebben kunnen
redden.
Maar natuurlijk:, lang niet alle kinde
ren bezitten de geestkracht van dat
broertje en dat zusje,' dat anderhalve
dag en een nadht op een boven het wa
ter uitstekende boom hteddam doorge
bracht, samen met de poes. Ze hadden
zich warm gehouden, door om de beurt
de poes in hun armen te nemen
Het verzorgen van de aanstaande moe
ders was eveneens een probleem .dat de
grootste aandacht vereiste. Hiervoor
zorgden de verpleegsters van het Rode
Kruis, dat maatregelen nam opdat in
alle ziekenhuizen, bedden voor de moe
ders beschikbaar werden gesteld. Hon
derden kinderen zijn aldus onder 'betrek
kelijk normale omstandigheden ter we
reld gekomen, ai waren vele moeders
ar vooral geestelijk erg aan toe.
Thans wordt, in zoverre dit moge
lijk is, de balans van de catastrofe
opgemaakt. De aangerichte schade
wordt voorlopig tussen de twee en
drie honderd milliard lire ggschat.
zijn", zo zei hij, honderd jaar terug
gezet." Honderd jaar geleden werd
liet moerasgebied van de Polesine
met stoompompen drooggelegd. Een
groot gedeelte van de waterstaats
werken is vernield: dijken, sluizen,
afvoerkanalen, stoomgemalen etc. En
ook hierdoor ziet het er naar uit, dat
het nog minstens vijf jaar zal duren,
alvorens het merendeel van de onder
water gelegen hebbende, met slib
bedekte velden weer voor bebouwing
geschikt zullen zijn. Er zijn voorts
streken, die onder het zeepeil liggen.
Hier zal het water nog lange tijd
blijven staan en men overweegt, om
b.v. een stad als Adria totaal te ont
ruimen en tot het eind van de zomer
tot verboden gebied te verklaren.
Circa honderdduizend H.A. vruchtbaar
bouwland hebben acht tot negen meter
onder water gestaan en indien het gaat
vriezen, zal de vorst aan het slechts be
trekkelijk droog geworden land nog
grotere schade toebrengen, dan het wa
ter het reeds heeft toegebracht. Terwijl
het water op het land stond, stierven
bij gebrek aan lucht de millioenen mi
cro-organismen. welke de bodem zijn
vruchtbaarheid verlenen en de vorst zal
dit verergeren. In ieder geval zal de op-
bremV van de bodem aanzienlijk ver
minderen.
De technici vragen zich momenteel af,
of het mogelijk zal zijn, sluizen, pompen
en afvoerkanalen te herstellen, voordat
de Po in 'het voorjaar weer grote water
massa's naar de zee moet voeren. Men
vreest, dat er in het voorjaar weer over
stromingen zullen plaats vinden, zij het
niet op, zulk een grote schaal.
De landbouwwerktuigen van de mees
te boeren zijn onbruikbaar geworden en
de veestapel zal moeten worden aan-
gevu> Men rekent met jaren, vooraleer
bijv. de Polesine weer kan bogen op
117.000 stuks vee, 50.000 varkens, 8OO.0OO
stuks -pluimvee.
De overstromingen in de Po-vlakte
hebben een schade aangericht, groter
dan een moderne oorlog dat zou
hebben kunnen doen. Tienduizenden
mensen zijn van hun haardsteden en
rijen ondergelopen en de er in op
komst zijnde metaanindustrie is er
jaren ach teruit gezet.
Het leed van de mensen was en is
groot. Maar ook de dierenwereld heeft een
ongekende catastrofe doorgemaakt. Men
zou er een Ark van Noë voor nodig heb-
ben gehad. We vonden hierover een in
teressante beschouwing van een natuur-
kundige, waaraan we het volgende ont-
lenen:
Bij een overstroming is slechts zelden j
sprake, van een tijdige, voorafgaande
waarschuwing. Dit geldt voor de mensen,
doch nog veel meer voor de dieren. De
laatste voorvoelen een aardbeving of een
wervelstorm. Maar ze ontwaren van te
voren niets van een overstroming, die in
een gebied als de Povlakte voornamelijk
mechanische oorzaken heeft.
Deze stelling leek tijdens de grote over
stromingen van de Missouri, dit jaar Juli
te worden gelogenstraft, doordat men toen,
nadat de rivier over een afstand van
meer dan duizend kilometer uit zijn oevers
was getreden, lange kolonnes mieren sig
naleerde, die voorafgegaan door andere
insecten, zich haastig van de rivier ver
wijderden. De dieren moesten de over
stroming „voorvoeld" hebben, redeneerde
men. Achteraf werd evenwel vastgesteld,
dat de insecten tot bun grote volksverhui
zing gedwongen werden door de plotse
linge, sterke verandering in temperatuur,
welke door het wassende water teweeg
gebracht was.
Inderdaad is in de Povlakte ge
bleken, dat de dieren door de over
stroming totaal verrast werden. De
mieren daar hebben geen tijd ge
kregen, om het bedreigde gebied te
verlaten. In de insectenwereld is een
ware slachting aangericht. En ook
de dieren des velds hebben zwaar te
lijden gehad.
Er zijn mensen geweest, die de reacties
van de dieren gadegeslagen en opgetekend
hebben.
Het bleek hun, dat de meeste in het
wild leveride dieren evenals de mensen
door een paniek bevangen worden. Er
viel intussen een groot verschil op te
merken tussen de wijze, waarop de
dieren om hun leven vochten. De snelle
haben waren er feitelijk het slechtst aan
toe. En wel, zodra ze door het water
waren ingesloten. In het water werkt
in het water te miauwen en elke keer
slikken ze water in, zodat ze te zwaar
worden voor hun niet op zwemmen be
rekende poten. Een hond weet zich veel
beter te redden, blaft niet onnodig,
klemt zich hier en daar aan vast, laat
zich met de stroom meedrijven, aldus
even uitrustend en is in staat, naar een
bepaald punt te koersen en zich aldus in
veiligheid te stellen.
Met het varken is het weer anders ge
steld. Tijdens een catastrofe blijkt, hoe
veel een boerenvarken nog van het wilde
zwijn heeft overgehouden. Maarhet
gaat wegens gebrek aan, we zouden
haast zeggen hersens, ten gronde. Im
mers, het heeft een grote kans, heel lang
op z'n vet te blijven drijven. Doch het
maakt van dit voordeel geen gebruik en
probeert te zwemmen, daarbij tonend,
niet bang voor water te zijn. De gewel
dige vetmassa is echter te zwaar voor
de betrekkelijk zwakke poten, het var
ken put zich volkomen uit, weet de
snuit niet boven water te houden en ver
drinkt
Het schaap weet zich gewoonlijk niet
langer dan een kilometer boven water
te houden en is eveneens, wat zijn red
ding betreft, volkomen van de mens af
hankelijk. Het verkeert uiteraard in een
netelige situatie, wanneer deze mens
zichzelf redden moet. Wat het paard be
treft, dit is in staat, tientallen kilometers
te zwemmen en slaagt er vaak in, een
droge plek te bereiken evenals de ezel.
Koeien en ossen, vooral de laatste, die
door het zware werk, dat ze verrich
ten, uiterst log in hun bewegingen zijn,
worden door de stroom snel van de wijs
gebracht en tonen ook veel minder over
leg dan het paard. Kippen weten zich
vrij goed te redden envoor de een
den is een overstroming een paradijs.
hun have en goed berooid. Muizen- i een haas met zijn lange achterpoten en
den verloren hun verwanten. Tien
duizenden zullen vele maanden en
misschien jaren moeten wachten,
vooraleer ze naar hun woonplaats
zullen kunnen terugkeren. En het
in het begin beweegt hij zich vrij snel
voort. Maar reeds na enkele honderden
meters worden zijn bewegingen onzeker
en spoedig verdrinkt het dier, als door
schrik verlamd. Wat de huisdieren be
treft: katten vinden veel sneller de dood
dan honden, want katten houden niet op,
Enkele leden zijn van mening, dat de
goedkeuring van het verdrag betreffen
de 't Plan Schuman uiteraard zekere risi
co's medebrengt, welke thans nog niet
volledig kunnen worden overzien. Noch
tans waren deze leden van oordeel, dat
het verdrag, uit hoofde van de grootse
conceptie, welke het behelst, moet wor
den aanvaard, aldus ontlenen wij aan het
voorlopige verslag van de Eerste Kamer
over het ontwerp van wet tot goedkeu
ring van het op 18 April 1951 te Parijs
ondertekende verdrag tot oprichting van
de Europese gemeenschap voor kolen en
staal.
Zeer Oude Genever
Dezelfde leden vestigden nog de aan
dacht op de omstandigheid, dat Neder
land eigenlijk het enige lüet-protectio-
nistische land is te midden van de andere
deelnemers aan het plan Schuman, welke
Iaatsten bovendien uit den aard der zaak
meestal een machtigere stem hebben.
Nederland is, geheel in tegenstelling met
die andere landen, ook meer afnemer
dan producent van staal. Daarenboven
kunnen de onderscheidene regelingen
voor de overgangsperiode, vooral het z.g.
Nederlandse douanecontingent, juist ook
weer aan de Nederlandse metaalindustrie
moeilijkheden veroorzaken.
Ten slotte waren deze leden van me
ning, dat de voordelen voor de Neder
landse metaalindustrie bjjna geheel af
hangen van de wijze, waarop andere
landen het beginsel van non-discrimi
natie toepassen.
Vele leden betreurden de afzijdigheid
van het Ver. Koninkrijk en van de Scan
dinavische landen bij de totstandkoming
van het onderwerpelijke verdrag. Zij
drongen er met name op aan, dat de
verdragsstaten zouden streven naar
Britse toetreding alsnog.
V an de Vlaamse schrijvers, die na de oorlog overleden zijn, willen wij
op de eerste plaats herdenken de in Nederland weinig bekende Maria E.
Belpaire, die tot op hoge ouderdom grote invloed op de katholieke Vlaamse
letterkunde en indirect ook op de niet-katholieke heeft uitgeoefend.
Zij was een fijnzinnige vrouw, een aristocratische geest. Geboortig uit een
deftig en kunstzinnig geslacht, maakte zij zich in een tijd waarin hogere
studies voor een meisje nog iets ondenkbaars waren, een brede ontwikkeling
eigen. Zij was een vrome vrouw, maar dat belette haar niet begrip te heb
ben voor het standpunt van andersdenkenden. Agressief was ze niet, wel
verdedigde ze hartstochtelijk wat haar dierbaar was.
Zü had iets moederlijks over zich; ge
trouwd is zij nooit geweest, maar zij heeft
van vele opeenvolgende geslachten jonge,
talentvolle mensen naar zich toe getrok
ken. Aldus heeft ze in belangrijke mate
aan de geestelijke en litteraire ontwikke
ling van verschillende Vlaamse dichters
en schrijvers bijgedragen. Dat is wellicht
de grootste verdienste, die mej. M. E.
Belpaire voor de Vlaamse literatuur ge
had heeft. Ook als redactrice van het
(nog steeds springlevende) Vlaamse litte
raire tijdschrift „Dietse Warande en Bel
fort" heeft zjj invloed uitgeoefend. Voorts
was zij zeer muzikaal en schreef een
sterk persoonlijk boek over Beethoven.
Zij is zes en negentig jaar geworden
en heeft in haar leven zoveel bekende
kunstenaars gesproken, zovele stro
mingen medebeleefd en zo dikwijls na
mens katholiek Vlaanderen partij ge
kozen, dat haar levensherinneringen
niet alleen interessant, maar zelfs be
langrijk zijn voor wie het katholieke
Vlaamse geestesleven wil bestuderen.
Met grote nauwkeurigheid en 'n voor
een zo oude vrouw merkwaardig scherpe
herinnering tekende de negentigjarige in
„Gestalten in 't verleden" (De Kinkhoren,
Desclée de Brouwer, Brugge) haar her
inneringen aan de eerste wereldoorlog
op. Zij schreef de laatste regels op 5 Mei
1940, „tijdens den tweeden snooden Duit-
schen aanval".
Neen, de bejaarde schrijfster besteedde
haar aandacht niet alleen- aan de oor
logsgebeurtenissen, hoewel die uiteraard
een ruime plaats kregen. Zjj gaf rake
aantekeningen over de boeken die ze las
en over de personen met wie ze sprak.
Verder leert men in dit boek de zorgza-
m&-spoflüania,tuur va* de «$gg(»ta».fceei
Felix Timmermans in de tijd
dat hij „Boerenpsalm" schreef.
duidelijk kennen; met leze de soms ont
roerende bladzijden over haar angstige
gedachten aan haar vele jonge vrienden
aan het front in de eerste plaats de
dichter August van Cauwelaert, wiens te
vroege dood zij vier jaar heeft overleefd.
haar vrienden genoemd werd) ook
de herinneringen van de tijd na de
eerste wereldoorlog heeft geboek
staafd, maar wij hopen dat dit wel 't
geval is. Voor Noord-Nederland zou
het verschijnen daarvan vooral van
belang zijn, omdat in die periode de
grote vriendschap tussen mej.
Belpaire en Henriëtte Roland Holst
valt.
In 1930 hebben zi) elkaar te Gent voor
de eerste maal ontmoet, toen z\j daar
beiden gehuldigd werden. De twee vrou
wen, die geestelijk zowel als wat afkomst
en uiterlijke omstandigheden betreft veel
gemeen hadden, werden onmiddellijk
trouwe vriendinnen. Elk jaar toog de gro
te Nederlandse dichteres naar Antwerpen
om de oude Mamieke te bezoeken. In 1949
ging zij voor de laatste maal. Kort daar
op stierf „de moeder van het herlevende
Vlaanderen", zoals mej. Belpaire wel ge
noemd wordt.
Een zeer gevoelig verlies leed de
Vlaamse literatuur in Januari 1947 toen
Felix Timmermans in zijn woonplaats
Lier overleed. Zijn laatste levensjaren
waren moeilijk geweest en de weerslag
daarvan vindt men in zijn gedichten, die
onder de titel „Adagio" verschenen zijn
bij P. N. van Kampen te Amsterdam. Bij
dezelfde uitgever kwam een jaar na de
dood van Felix Timmermans „Adriaan
Brouwer" uit, een nagelaten werk, ter
wijl onlangs de bundel „Felix Timmer
mans verhaalt" verscheen.
Hierin is o.m. het meesterwerkje
„Ik zag Cecilia komen" volledig op
genomen, 'n liefdeslied in proza. Ver
der bevat de bundel een herdruk van
het bekende autobiografische boekje
„Mijn rommelkas", benevens een
achttal novellen die tot de bekendste
uit het werk van Timmermans beho
ren. Wij noemen b.v. „Het verksken"
en ,Jn de koninklijke vlaai".
Dat er boeken met herinneringen aan
de vermaarde schrijver zouden verschij
nen, was te verwachten. Van het vijftal,
dat wij kennen, kunnen wij er maar twee
van belang vinden: het boekje „Mijn Va
der" van Lia Timmermans (De Kink
horen) en „Herinneringen aan Felix
Timmermans". een herdenkingsalbum,
verschenen bij de Uitgeverij P. Vink, Ant
werpenAmsterdam.
Lia Timmermans vertelt heel eenvou
dig hoe haar vader was, hoe hij leefde
en werkte; het aantrekkelijke van haar
boekje .is, dat het bij alle liefde, die er
uit spreekt, niet onwaarachtig gemaakt
woMt door een blinde zucht naar ver
heerlijking. De schrijfster schetst een (zij
het niet compleet) beeld van de man, die
duizenden mensen gelukkig heeft ge
maakt met zijn boeken. Een doorwerkte
biografie is „Mijn Vader" niet, maar dat
heeft de schrijfster ook niet bedoeld.
Zal de litterair-historicus in dit boek
je misschien slechts „gegevens" vinden,
voor de bewonderaars van Timmer
mans' boeken zijn deze eenvoudig en
hartelijk geschreven herinneringen van
de eerste tot de laatste bladzijde we
tenswaardig. En daar wij tot deze
groep behoren, zijn wij dankbaar voor
dit fraai uitgegeven boekje, dat vele
tot nog toe onbekende foto's bevat.
Het grote herdenkingsalbum „Herin
neringen aan Felix Timmermans" is sa
mengesteld door de componist Renaat
Veremans, een der oudste en beste vrien
den van de schrijver.
De grootste bijdrage is van de hand van
de samensteller. Dit stu'c 's een onmis
bare aanvulling op het boekje van Lia
Timmermans, omdat Veremans verschil
lende gebeurtenissen, die de dochter van
horen zeggen heeft, zelf heeft meege
maakt. Hij besteedt veel aandacht aan
de jeugdjaren van „de Fé" de jaren
die voor de ontwikkeling van de jonge
schrijver van beslissend belang waren.
Timmermans had er zelf al over
geschreven in zijn „Uit mijn rommel
kas", maar nu wij ze ook door het
oog van een ander krijgen te zien,
begrijpen we pas goed hoe merk
waardig het ontwikkelingsproces van
Timmermans verlopen is van de
haast lugubere „Schemeringen van
de dood'
lieter".
naar het uitbundige „Pal-
Het album bevat voorts bijdragen
van Ernest Claes, een andere trouwe
vriend van. de Lierse schrijver. Bijzondere
waarde aan dit prachtig uitgegeven boek
verlenen de vele voortreffelijke reproduc
ties van het tekenwerk van Felix Tim
mermans. Iedereen kent de kleine illu
straties, soms primitieve krabbels die hü
voor zijn boeken maakte, maar van zijn
grote schilderijen en uitgewerkte teke
ningen is in Noord-Nederland maar wei
nig doorgedrongen. Men kan zich aan de
hand van de reproducties in dit boek een
indruk vormen van wat de schrijver als
tekenaar presteerde.
DE JAPANSE pers heeft zich uit
voerig bezig gehouden met de laatste
Pausrede, die handelde over huwelijks
problemen en geboortebeperking. Alle
bladen keerden zich tegen de Katholieke
opvatting, die door de Paus werd uiteen
gezet. Japan, 'zo betoogt men, is op
grond van zijn buitenlandse politiek tot
geboortebeperking gedwongen. De Gro
te Mogendheden moeten de indruk be
houden, dat in Japan geen expansie-
zucht meer aanwezig is. ,Hoe mooi da
Katholieke sociale leer ook moge zijn",
schrijft Chuo Koron, „onder de gegeven
omstandigheden is zij niet in practijk te
brengen". Om politieke redenen derhal
ve kan een „mooie" leer niet worden
toegepast. Dat is toch wel een bijzondere
noodkreet. Een kreet, die oproept tot
spoed bij het open leggen van ruimten
en een einde maakt aan de zelfgeiweg-
zaamheid van de volken afzonderlijk.
IN VERBAND met de mooie leer zijn
er echter ook andere treffende geluiden*
Toen communistische agenten een tach
tigjarige Chinees voor de nationale
Kerk trachtten te winnen, kregen zij het
volgende laconieke antwoord van de
oude man: Mijn familie is al meer dan
300 jaren Katholiek; ik zelf ben hei
sedert tachtig jaren. Dat is alles, wat ik
te zeggen heb. En ik geloof, dat het vol
doende is". Inderdaad, voldoende en af
doende.
NOG EEN ander voorbeeld uit het-
jelfde land, Afgifte van zijn gehele bis
schoppelijke uitzet was de laatste eis,
die de communisten stelden aan Mgr
Arduino, bisschop van Shuitsjow, alvo
rens hem als twaalfde in de rij van,
bisschoppen uit China te verjagen.
Mgr Arduino stelde zijn pontificalia
ter beschikking van de communistische
ambtenaren. Deze brachten de gewaden
naar een Chinese priester met de woor
den: ,JYu is U de bisschop". „Kleren
maken de bisschop niet", antwoordde de
priester, ,'dat kan alleen de H. Vader".
Deze opmerking lijkt me al even raak
en afdoende ais die van de oude Chi
nees.
EEN VERHEUGENDE tijding komt
ook uit Jerusalem. Bij de verdeling van
Palestina is Christus' geboortedorp
Bethlehem op Jordaans grondgebied ko
men te liggen. Om nu de Palestijnse
Christenentoch in staat te stellen de
Kerstnachtplechtigheden in Bethlehem
bij te wonen, zijn te Jeruzalem onder-
handelinaen geopend tussen de Israëli
sche en Jordaanse autoriteiten, teneinde
voor deze gelegenheid een overeenkomst
te sluiten.' Ach, ja,als alle mensen van
goeden wille waren
OM TEGEMOET te komen aan de
qrote toeneming van priesterroepingen
in de V. S. heeft de Provinciaal der Je
zuïeten in Amerika besloten een groot
seminarie te bouwen in de omgeving van
Peekskill in de staat New Yórk. De vijf
millioen dollar, die voor de bouw van dit
seminarie nodig zijn. zullen de paters bi)
elkaar trachten te krijgen door een
groots opgezette campagne. Sedert 1920
is het aantal Jezuïeten in de Oostelijke
staten van Amerika van 1000 tot 3000
gestegen. Vooral na de laatste oorlog
is het aantal priesterroepingen zeer
sterk toegenomen. Gelukkig, want er
zijn nog genoeg zondaars en heidenen
te bekéren.
ONAANGENAAM is het bericht uit
het rode paradijs. Het hoofdbestuur der
Oost-Dyjtse Spoorwegen n.l. heeft aan
het Oost,-Duitse Ministerie van Arbeid
verzocht voorbereidingen te treffen, op
dat uóór 1 Februari 1956.000 vrouwen
beschikbaar z\jn voor spoorwegarbeid
De aanwerving van vrouwen zal in groe
pen geschieden. Zij zullen, in de nabij
heid van de werkplaatsen, in barakken
worden ondergebracht. De ouderdoms-
grens voor deze vrouwen is op 50 iaar
gesteld, Men wil dit bericht misschien
wel tweemaal lezen en goed overdenken,
MORGEN IS het. hier in ieder geval
weer een vrije Zondag. Wees dankbaar
en offert voor de nieuwe kerken. Houd
V ook aan het woord van de H. Paulus
uit het epistel) Weest altijd blijmoedig
in de Heer en wees goed voor alle men
sen: De les van het Evangelie is: denk
er aan, dat er nog zovelen zijn, die Hem,
de Christus niet kennen. Begrijp uw
taak. Voor de rest een plezierige dag
met een „gaudete"-gelaat.
Lezer en radioluisteraar geloven in
hun krant of omroep, maar die Veten-
schap eist van de desbetreffende func
tionarissen het begrip van zware v-~
antwoordelijkheid bij zaken, w-
waarheid en recht zijn gemoeid.
Eerlijkheid is bij de rode pers nu
de sterkste zijde. Het „lieg mss-
er blijft allicht wat van hangen" is
het schijnt, een der eerste wette"
de communistische propagandisten
De vergift-injectie is dan ook zoJ
dat slechts in enkele gevallen va"
rechtzetting van de feiten sprakp
zijn. Volledige rectificatie zou een err4-- -
tegen krant of meer zendtijd koste"
Voor vandaag een staaltje van no"cen-
sikale voorlichting op Vrijdagavond
In een mededeling over de verhoring
van de gas en eleetriciteitstarieven in
Nederland jankte de dreunstem of
dreunde de jankstem (al naar het u
blieft) van de omroepster van Moskou
over het zware lot der arbeiders in ons
land. De werkers hadden nu kaarsen in
huis gehaald en moesten nu bij kaars
licht hun avonden doorbrengen.
Wat een situatie in ons land niet?
Arme arbeiders. Maar dan ook arm in
die zin dat ze zo verlakt kunnen ett
mogen worden.
