„Geen gezond bedrijfsleven in
Groningen"
Econ. toestand in Indonesië
ernstig
Reclame
Reger, Liszt, de Falla en Ravel
bij het Residentie-Orkest
Niet-geconsolicleerde schuld der
gemeenten
Zigemiers en Basken, vreemde
elementen temidden der
Spanjaarden
Moeilijke positie bergcultures
in Oost-Java
GROEIENDE OPPOSITIE TEGEN
MOSSADEQ
ADENAUER PLEITTE VOOR HET
PLAN-SCHUMAN
Onenigheid-tussen sjah en premier
Muziekopdrachten
gemeente Amsterdam
Toenemend vervoer in
Europa
üs Niemöller terug uit
Moskou
Verkeerde toestanden in
kindertehuis?
Maakt
voor Uw zaak
Toch wetenswaardig
Bu it inlandse handei dn
October
Spaanse reisimpressies
Dansen en pelota-spelen
proefvaart
M.S. -VIOLETTE ERICA"
DONDERDAG 10 JANUARI 1952
PAGINA 4
NAAR EEN VERANTWOORDE
VAKOPLEIDING
NEDERLANDSE KUNST IN
ZUID-AFRIKA
Bij gelegenheid van
Van Riebeeck-herdenking
GROOT SEMINARIE
RIJSENBURG
MASTREECHTER STAAR
NAAR PARIJS
TIEN MAANDEN GEEIST
TEGEN KUNSTHANDELAAR
LIMBURGSE BEDEVAART
NAAR GOURDES
In Engeland naar verhouding de
meeste motorvoertuigen
DE „ELBING IV" IN VEILIGE
HAVEN
VOORZITTER K. v. K. WEINIG
OPTIMISTISCH
KLEINERE PRODUCTIE IN
NOVEMBER
Interpellaties in Nijmeegse raad
uitgesteld
MINISTER WILOPO OVER
Opu
Nov.
DE EENHEID VAN EEN
MUZIEKWERK
Kledingindustrie heeft het
moeilijk
RAPTIM BRENGT MISSIO
NARISSEN NAAR AFRIKA
Hoeveclheid-index voor de wifr
voer gestegen tot 300 (v.m. 266)
ZOEKEN NAAR EEN EIGEN
BELASTINGGEBIED
Onder de béret basque'
Vooruitzichten
SPAANSE NOBELPRIJS-
CANDID A AT
ENGELSE KOLENUITV OER
NAAR EUROPA
erhoging met vijf procent
MINDER TARWE UIT
AUSTRALIË
VOOR RUBBER KAN DIT
JAAR BESLISSEND ZIJN
De Perzische premier, dr Mohammedsjah onlangs twee maal heeft, geweigerd
Mossadeq, was Dinsdag niet aanwezig hij j Zn
de zitting van de Perzische kamer, welke
dedeling van de zijde der omgeving van
de premier wordt echter gezegd, dat Mos-
was bijeengeroepen om in zijn tegenwoor- sadeq niet bij de sjah op audiëntie gaat"
digheid maatregelen te bespreken ten- omdat de sjah niet wil luisteren vaar
einde te verzekeren, dat de algemene\*niOraadgevingen van zijn premier",
verkiezingen vrij tullen zijn. Zoals be-Enige nationalistische bladen zijn een
kend wil de oppositie anders dan thanscampagne begonnen tegen het koninklijk
geschiedt, de verkiezingen laten houden
onder toezicht van de kamer.
In een brief aan de voorzitter van de
kamer had Mossadeq meegedeeld, dat hij
niet zou verschijnen, omdat hij zijns in
ziens niet veilig was in het parlementsge
bouw. De voorzitter zeide naar aanleiding
van deze mededeling: „Toen dr Mossadeq
destijds premier werd was zijn eerste
daad zijn toevlucht in het parlementsge
bouw te zoeken, omdat hij naar zijn me
ning daar buiten niet veilig was. Thans
is hij echter blijkbaar van oordeel, dat
de toestand is omgekeerd"
Het is thans 27 dagen geleden, dat de
premier voor het laatst voor de kamer
of de senaat ls verschenen. De houding
van beide huizen, waarvan de leden in
dertijd eenstemmig hun vertrouwen in
de regering uitspraken, verandert, vol
gens Reuter, thans snel.
Zoals bekend heeft de oppositie onlangs,
een motie ingediend, waarin de premier
beschuldigd wordt van „het overtreden
van de wet, het beroven van de bevol
king van vrijheid en veiligheid het voe
ren van een rampzalige economische po
litiek en tenslotte van minachting voor
de kamer". Het aanbod van Mossadeq om
26 Januari van repliek te dienen is door
de kamer met grote meerderheid van
stemmen verworpen- De kamer verschoof
de datum naar 22 Januari
In hofkringen wordt verklaard, dat de
De gemeente Amsterdam heeft voor het
jaar 1952 de volgende opdrachten ver
leend op het gebied der muzikale compo
sitie: Aan Guillaume Landré een trecedi-
met, Henk Badings een octet. Kees van
Baaren een septet, Rudolf Escher een sex
tet, alle rpet nadere opgave van de te ge
bruiken instrumenten. Iedere opdracht
wordt gehonoreerd met een bedrag van
750.—, terwijl een extra-prijs van
500.is beschikbaar gesteld.
Voorts werd aan Albert de Klerk, Joep
Schreurs, August Vörding en Jaap Vran-
ken opdracht gegeven tot het componeren
van een werk voor mannenkoor, zonder
begeleiding en niet te moeilijk, op Ne
derlandse of Latijnse tekst. Iedere op
dracht wordt gehonoreerd met een bedrag
van 300.—, terwijl een extra-prijs van
200.is beschikbaar gesteld.
Tenslotte kregen Marius Flothuis, Jan
Mul en Louis Toebosch opdracht tot. com
positie van een werk voor gemengd koor,
zonder begeleiding en niet te moeilijk, op
Nederlandse of Latijnse tekst. Iedere op
dracht wordt gehonoreerd met een be
drag van f 300.terwijl een extra-prijs
van 200.— is beschikbaar gesteld.
Hedenmorgen heeft de minister van O.K.
en W„ Z. Exc. prof. Ar F. J. Th, Rutten,
de installatie verricht van de contact-com
missie Technische Vorming. Deze commis
sie zal de regering van advies moeten die
nen omtrent de technische vorming van
vaklieden en van lager en middelbaar
kader, bevordering van de belangstelling
tot de technische opleiding en coördinatie
van de onderzoekingen op het terrein van
de technische vorming.
In zijn installatierede zeide de minister
o.a.: „Het zal in verschillende opzichten
geen gemakkelijke taak zijn, die de com
missie wacht. Het gevaar bestaat, dat er
steeds meer initiatieven opkomen, die
leiden tot doublures, misverstanden en
tegenstellingen met veel verspilling van
energie. Een college, dat met kennis van
zaken ten aanzien van de verschillende
kwesties wil samenspreken en coördineren,
kan van uitnemende betekenis worden".
Voorzitter van deze commissie is mr ir
M. Goote, inspecteur-generaal van het
nijverheidsonderwijs.
Met het Nederlandse m.s. „Oranjefon
tein" zijn in Kaapstad gearriveerd een
30-tal schilderijen van 17e eeuwse Neder
landse meesters, alsmede kaarten en te
keningen, die betrekking hebben op Van
Riebeeck, Culemborg cn Zuid-Afrika.
Deze kostbare zending, die afkomstik ia
uit het Rijksmuseum, het Mauritshuis, de
prentenkabinetten te Amsterdam en Lei
den en uit particulier bezit, staat ondei
de hoede van de conservator van de his
torische afdeling van het rijksmuseum,
dr R. van Luttervelt. Bij de schilderijen
ztjn er o m. van Rembrandt, Frans Hals,
Nicolaes Maes, Pieter de Hoogh. Voorts
portretten van Jan van Riebeeck en zijn
vrouw. De collectie, die in Kaapstad en
mogelijk ook in Johannlsburg zal worden
geëxposeerd ter gelegenheid van de Van
Riebeeck-herdenking, geeft een beeld van
de schilderkunst in onze 17e eeuw. Dr van
I-uttervelt heeft ook 300 lantaarnplaatjes
bij zich, die hy zal gebruiken bij zijn
tournee waarop hij lezingen zal houden
over de Nederlandse 17e eeuw.
Men verzoekt ons te melden, dat, in
afwijking van de vastgestelde datum het
einde van de vacantie voor de studenten
van het Groot Seminarie Rijsenburg te
Driebergen, thans is bepaald op Maandag
14 Januari a.s.
huis. Het hof wordt hierbij o.m- „het
Mekka van Britse agenten" genoemd
Zoals gemeld, zal de kon. zangvereni
ging „Mastreechter Staar" deze maand in
Parijs optreden.
Dit is de tweede maal in haar geschie
denis dat de Staar naar Parijs gaat. De
eerste keer geschiedde dit in 1922, Het
ligt. in de bedoeling, dat de Franse com
ponist Darius Milhaud op het concert in
de Salie Gaveau persoonlijk zijn „Psaume
121" zal dirigeren.
Dit, concert zal worden opgenomen op
platen door de Radiodiffusion Francaise.
21 Januari, od de dag, waarop de Staar
een krans zal leggen op het graf van de
onbekende soldaat, zuilen de Nederlandse
ambassadeur te Parijs en het. gemeente
bestuur dezer stad de zangvereniging ont
vangen.
Mr L. H. Feitsma, officier van Justitie
bij de Amsterdamse rechtbank, eiste
gisteren tien maanden gevangenisstral
tegen de kunsthandelaar S. K. uit Dieren
die ervan beschuldigd wordt twee schilde
rijen te hebben verduisterd. Verdacht?
was niet op de zitting verschenen. In zijr.
requisitoir noemde mr Feitsma deze F
„een knoeier, die misbruik maakt van d»
goede naam. die de andere leden van d»
familie K. op kunstgebied hebben". De
rechtbank zal in deze zaak op 22 Januari
a.s. uitspraak doen.
Het staat, thans definitief vast, dat de
I 'mburgse bedevaart naar Lourdes dit
jaar zal plaats hebben van 30 Mei t/rn 7
Juni a.s. Alle treinen zullen wederom
van uit Maastricht vertrekken. Voor de
zieken is een afzonderlijke trein gereser
veerd. De bedevaart heeft plaats onder
hoge begeleiding van Z. H. Exc. dr G.
Lemmens, bisschop van Roermond.
In het tweede jaarlijkse rapport met
vervoersstatisticken van de vervoerseom-
mlssie der Economische Commissie voor
Europa der Verenigde Naties wordt me
degedeeld. dat in de meeste landen van
Europa in 1950 een algemene toeneming
van het verkeer voorkwam vergeleken
met het voorafgaande jaar en dat deze
toeneming tegen het einde van het jaar
het sterkst was.
Het toegenomen verkeer langs spoor
wegen en binnenlandse waterwegen ge
schiedde met weinig of geen toeneming
van de uitrusting. Wat het passagiersver
voer per spoor betreft, neemt Zwitser
land de eerste plaats in. zowel wat de
omvang van het verkeer per hoofd der
bevolking als het aantal personentreinen
per dag per lijnkilometer betreft. De
tweede plaats voor de omvang van het
verkeer per hoofd V3n de bevolking
wordt ingenomen door Polen. Wat
vrachtvervoer betreft vindt men de
grootste omvang, genomen in tonkilome-
ters per hoofd van de bevolking in
Luxemburg, dat op de voet gevolgd
wordt door Polen, terwijl de derde plaats
wordt ingenomen door de westelijke be
zettingszones van Duitsland. De dichtheid
van het vrachtvervoer op spoorwegen,
gemeten in tonkilometers. was 't grootst
in de westelijke zone van Duitsland.
Het aantal inwoners per motorvoertuig
varieerde in 1950 van 15 in het Ver. Kon.
en 20 in Frankrijk tot 819 in Turkije.
Reuter meldt nog. dat in 1950 het ver
voer per spoor afnam en een groter ge
bruik van het wegvervoer werd ge
maakt. Volgens het rapport is de ver
mindering van het spoorwegvervoer ten
dele het gevolg van de ontwikkeling van
het wegvervoer en in het bijzonder van
de grote toeneming van het aantal par
ticuliere auto's. In 1950 was het aantal
vervoerde treinpassagiers in België. Ita
lië. Nederland. Frankrijk en Engeland
kleiner dan in 1949.
Ds Niemöller, het hoofd van de Evan
gelische kerk in Hessen, is Woensdag per
vliegtuig van zijn bezoek san Moskou te
Frankfort teruggekeerd. Van een tussen
landing te Berlijn maakte hij gebruik
om het hoofd van de Evangelische kerk
in Duitsland, dr Otto Dibelius. te ont
moeten. Hedenavond zal ds Niemöller,
wiens reis veel critiek heeft uitgelokt,
een communiqué publiceren.
Het Duitse m.s. „Elbing IV", dat. zoal3
gisteren door ons werd gemeld, aanzien
lijk over tijd was, is 9 dezer te Kotka
aangekomen.
De kapitein heeft verklaard, dat het
schip door hevig stormweer met Nieuw
jaar in de territoriale wateren van Est
land was terecht gekomen. Russische pa
trouilleschepen hielden de „Elbing IV"
aan, terwijl de tien ieden var) de beman
ning werden ondervraagd.
Dinsdagavond iaat werd het schip toe
gestaan de Estlardse wateren te verlaten.
De „Elbing IV" was 28 Dee. in ballast
uit Stockholm vertrokken.
De voorzitter van de Kamer van Koop
handel te Groningen, de heer S. A. Wol-
dringh wat in zjjn Nieuwjaarsrede, welke
hij gisteravond hield, weinig optimistisch
gestemd. De ontwikkeling van de econo
mische garg van zaken te Groningen in
he> afgelopen jaar gaf geen reden tot
juichen. De gunstige resultaten, die er
nog waren, werden veroorzaakt door de
„Korea-conjunctunr". Van een gezond
bedrijfsleven is geen sprake.
In zijn overzicht over het afgelopen
jaar merkte de voorzitter op, dat de
handel ih zaaigranen in het Noorden niet
temin zeer gunstig is geweest. De totale
opbrengst was vergeleken bij het vorige
jiaar met 25 pet toegenomen. De strocar-
tonfabrieken hebben volop werk gehad
en die order-positie ibleef ruim. De aard-
appelmeel-industrie ging gebukt onder
een tekort aan grondstoffen, ten gevolge
van het feit. dat in verband met het ge-
vaar voor aardaï>P'eLmoeheid maximaal
oen derde deel van de oppervlakte bouw
land met aardappels mag worden be
bouwd. De exportmogelijkheden waren
beperkt. In de beide in het Noorden ge
vestigde suikerfabrieken werd in totaa'
520 millioen kilo bieten verwerkt tot 65
millioen kilo suiker. Hoewel in
moest overgaan lot werktjjdenverkor-
ting en uitvoering van wachtgeldregelin
gen. Voorts constateerde de voorzitter,
dat het een goed jaar is geweest voor
de kustvaart en ook voor het bankwezen,
want het aantal hedrijfseredieten is toe
genomen. hetgeen gelet op de belangrijke
prijsstijgingen als normaal is te beschou
wen.
Tenslotte bracht spr. het aardgas-pro
bleem ter berde. De K. v. K. te Gronin
gen heeft er namelijk voor geijverd cvm
het aardgas, dal in het Noord-Oosten van
ons land wordt gevonden, in de eerste
plaats ter beschikking te stellen van dit
deel van Nederland. Het stemde spr. tot
grote voldoening dat dit in grote mate is
gelukt. De minister heeft zijn goedkeu
ring gehecht aan een plan om de aardgas
voorziening van het Noord-Oosten des
lands te verbeteren, waardoor irt het bij
zonder ook voor de industrie grote per
spectieven worden geopend.
Indexcijfer gemiddelde
dagproductie 111 (v.m. 117)
Blijkens voorlopige gegevens van het
C.B-S. is in de maand November dc al
gemene productie-index gedaald tot 147,
tegenover 156 in October. Daar Novem
ber 24 arbeidsdagen telde en October 2u
kwam het ivde.rcij.fer voor de gemid
delde dagproductie in November op 144,
vergeleken met 147 in October-
Voor de voornaamste bedrijfstakken
laten wij hieronder nog een overzicht
volgen van het verloop van het produc
tie-indexcijfer.
Nov.
1950
Bouwmaterialen 134
Leden, schoenen
rubber 192
w.o- leder,
schoenen 143
w-o. rubber 371
Steenkolen 93
Metaalproducten 174
Openb. nutsbedr, 207
Alp. prod, index 153
Gemidddagprod150
Gisteravond vroeg het P.v.d.A.-lid
Smid* van de Nfimeegse gemeenteraad
aan B. en W. een interpellatie aan over
„verkeerde toestanden in het kinder
tehuis „de Mediatrix" op de Kwakken-
maandelijks hoogstens 2000 ton bedroe-
gen.
VERSCHILLENDE KWESTIES Minister Wilopo verklaarde voorts, dat
gestreefd zal worden naar een maximale
De economische toestand la thans ver-prijs van R. 2.10 per kg voor rijst- van
geleken bij die in de li.I.S.-tijd ernstig, goede kwaliteit. Hij hoopte dit eind 1952
tenuis al mruiotn ue «s De productie is in liet afgelopen jaar j te kunnen bereiken. Eind April kan ver
berg te Groesbcek bij Nijmegen". Er zouden aanzienlijk gedaald- In enkele sectoren wacht worden dat de maximale prijs
„1 •ïri.ehUn hinn.n <i!r ..kamen dal de i van het economische leven varieert dit R. 2.40 zal zijn. Om dit te bereiken zal
correct was. Verder waren er klachten
over de voeding en over de paedagogische
leiding.
De burgemeester verzocht de heer Smids
In dit verband herinnerde de miniate:
aan het feit, dat de regering enige tijd
terug orders heeft geplaatst bij een aan
tal binnenlandse textlel-bedrljven om
deze te helpen. „De regering moest eclr
deze interpellatie uit te stellen tot de hiervoor het. benodigde materiaal
Sept.
1951
132
148
134
168
172
156
132
129
11S
318
346
320
90
100
93
166
178
160
185
215
212
141
156
147
147
147
144'
volgende raadsvergadering, omdat hij
eerst vollediger ingelicht wilde worden
over de toestanden in genoemd tehuis. De
geneeskundige- en gezondheidsdienst te
Nijmegen stelt ook reeds een onderzoek
in, zo deelde de voorzitter mede. Een
tweede interpellatie over de inbraak in
het Gemeentelijk Lyceum te Nijmegen
werd ook uitgesteld tot de volgende
raadsvergadering, eveneens in verband
met het inwinnen van nadere inlichtingen.
De bezoekers van hej abonnements
concert door het Residentie-Orkest Itt he.
Gebouw voor K. en W. te Den Haag ge-
gaven, kregen gisteren het volle pond:
Ballet-Suite van Reger; Liszt's Tweede
Pianoconcert, gespeeld door de Spanjaard
del Puyo: „Nuits dans les Jardins d'Es-
pagne" van de Falla en tot *l°t valse
van Havel,
Al deze muziek werd zeer nauwkeurig,
min of meer geestdriftig, bezield soms,
doeh technisch volkomen gespeeld.
Tóch schonk noch Reger, noch Liszt en,
zelfs niet de Falla een uiteindelijke vol
doening. Of dit aan de uitvoering te wijten
is, geloven we niet. De muziek zelf draagt
kiemen van verval in zich, die bij Reger
het teken van verbrokkeling, bij Liszt van
ontbinding en bij de Falla van verslap
ping aanneemt.
De oorzaak is niet ver te zoeken voor
allen die het klassieke ideaal van muziek-
maken kennen. Daar bestaat in iedere
kunst, ongeacht of men over litteratuur,
beeldende kunst of muziek spreekt, zo iets
wat men de „entiteit" van een creatie
noemt; een oorzakelijke eenheid die van
de aanvang af een kunstwerk beheerst;
haar als een noodwendigheid doet ge
voelen.
De muziek van Reger. Liszt en de Falla
is boeiend in haar détails en het zijn
vooral de détails, die deze avond spraken.
Maar we worden er niet mee overtu gd,
omdat grosso modo gesproken de binden
de kracht ontbreekt.
„La Valse" van Ravel, hoezeer ook aan
romantische motieven ontleend, bezit in
veel hogere mate deze bindende kraent.
De kiem hiervan duikt op In versluierde
gedaante onmiddellijk in dc lage strijkers:
ze klimt op, stuwt voort naar hoogtepun
ten: duikt weer onder; komt andermaal
boven en stuwt als een golfslag naar de
branding van het slot. Nimmer laat deze
kiemcel de hoorder los hoe gevarieerd
hele land de suikeropbren.gst terugliep-
is in het Noorden de opbrengst gelijk ge-
bloven aan het vorige jaar dank zij hoge
suikergehalte alhier.
Op het gebied van de handC'' was in
de loop van het jaar over het algemeen
een teruggang te constateren. Voor de
steenindvstrie en de stecr.handel is 't jaar
1951 goed geweest. Ook de verwachtin
gen voor dit jaar zijn hoopvol. De.
scheepsbouw vertoonde zeer goede cijfers,
er werden 97 vaartuigen gebouwd, die
een contractwaarde vertegenwoordigen
van 50 millioen -gulden.
In de kledingindustrie te Groningen is
het uiterst moeilijk geworden. Men
De VVestdtlitse bondsdag heeft gisteren
het ge- Het driedaags debat over het plan-Schu-
man ingezet. Bondskanselier Adenauer
opende het met het afleggen van een re
geringsverklaring. Hij zeide, dat de ver
wezenlijking van het plan-Schuman geen
afbreuk zou doen aan de Duitse aanspra
ken op het Saargebied. Htj voorzag juist,
dat de kolen- cn staalpooi zou bijdragen
tot een oplossing van deze kwestie. De
Franse regering had tijdens de onderhan
delingen over het plan-Sehuman nimmer
enige ei» gesteld met betrekking tot er
kenning van de huidige status van het
Saargebied, aldus Adenauer-
„Het plan-Schuman is voor Amerika
een toetssteen van hst vermogen van
Europa om zijn moeilijkheden te over
winnen. Wanneer het plan-Schuman
geen succes zou worden, zou Amerika
zich teleurgesteld van Europa afwen
den", zo meende de bondskanselier en
hij drong er op aan, dat de bondsdag het
verdrag voor 50 jaar zou aanvaarden.
Adenauer wees de critiek van de hand,
dat het plan-Schuman de verdeling van
Duitsland bestendigt, Hij verwees in dit
verband naar de geallieerde verklaring
vervat In de „algemene overeenkomst
welke het bezettingsstatuut moet. ver.
vangen dat alle delen van een her
enigd Duitsland dezelfde behandeling
zouden genieten als West-Duitsland.
Na de verklaring van Adenauer dien
de Max Reimann, de leider van de
Westduitse communisten, een voorstel in
om het debat van de agenda af te voe
ren. daar het plan-Schuman slechts, ten
doel had „Duitsland 50 jaar lang ver
deeld te houden en een agressie voor te
bereiden". De motie van Reimann werd
afgestemd. De sociaal-democraten ont
hielden zich.
haar gestalte zijn moge en dat is het,
wat deze compositie toeh après tout nog
een klassieke vormkracht geeft, die we als
een entiteit ervaren.
Zó ook liet v. Otterloo haar horen en
we geloven, dat dit een zijner sterkste
creaties is, omdat dit muzikaal raffinement
het zijne ia en daardoor in hem tot eèn
eenheid is gegroeid,
Men heeft hem er levendig om toe
gejuicht. Tevoren behaalde del Puyo groot
succes met zijn Liszt en de Falla's werken.
M. M.
Op 20 Januari zal de Raptim met een
DC 3-chartervliegtuig van de K.L.M. op
nieuw '20 missionarissen van zes verschil
lende nationaliteiten naar Afrika bren
gen. De eerste etappe zal tot Rome gaan.
waar de missionarissen wederom de H.
Vader zullen bezoeken. Met het vlieg
tuig reist de directeur van de Raptiin
mr J. M. van Wessum. mede naar Ta-
bora, teneinde gedurende enige weker,
met da bisehoppen in Midden-Afrlka be
sprekingen te voeren. De DC 3 zal op zijn
terugreis wederom ongeveer 20 missio
narissen naar Europa brengen.
zo
als garen, verfstoffen etc. ter beschikking
stellen en voor het transport zorg dra
gen. Toen alles geregeld was moest dr
regering nog credieten verlenen ten bo
drage van R. 2.000.000.aldus Wilopo.
Over de import van textiel, verklaarde
de minister dat de regering een protec-
tjemaatregel neemt om een minimum
productie van binnenlands textiel veilig
te stellen.
Handelsverdrag met Japan
Betreffende de handelsbetrekkingen
met Japan wees de minister er op dal de
dollarpositie van Indonesië niet sterk ge
noeg is, weshalve het de eisen van Japan
by de recente handelsbesprekingen nicl
kan inwilligen. Hij verklaarde, dat In
donesië slechts kan instemmen met do
betaling in ponden slerling van het na
delig saldo van de handelsbalans mei
Japan.
De rijst-kwestie
Minster Wilopo verklaarde niet te be
grijpen op welke motieven de ongerust
hoki gebaseerd 1* over de stijging van de
rijstprijzen. Hü zeide dat. deze volkomen
ongegrond is. In de twee afgelopen maan
den heeft de regering 8000 ton rijst op
de markt in Djakarta gebracht. Zij steil
zich voor om in Januari de rijstinjectie
tot 6000 ton te verhogen. Hiermee hoOP'
de regering de rijstprijs gedurende de
pat.jekliktjjd te kunnen drukken. In dit
verband herinnerde de minister eraan,
dat voor de oorlog de rijit-inject;es
Bomaanslagen te Saigon. Door bom
aanslagen zijn gisteren le Saigon vijf per
sonen (o.w. twee Fransen) om het leven
gekomen, terwijl dertig personen werden
gewond. De politie heeft een negental
personen gearresteerd.
Hongersnood In West-Nepal. In West-
Nepal heerst als gevolg van misoogst een
verschrikkelijke hongersnood. De wegen
naar het getroffen gebied zijn door slag
regens en grondverschuivingen onbegaan
baar, zodat geen levensmiddelen kunnen
worden aangevoerd.
Huisvljjtten toonstelling. Naar wij
vernemen, ligt het in de bedoeling van
de K.A.J.. afd. Schoonhoven, een „Huis-
vlijttentoonstelling" te organiseren. Hier
voor werd reeds een comité benoemd.
Nederlands consul overleden. De Ne
derlandse Consul te Nantes, de heer W.
Asselbergs, is Woensdag aldaar overleden.
De heer Asselbergs. die oud-directeur was
van de electricitpitsmaat&chappii te Nan
tes, was sinds 1924 consul der Nederlan
den aldaar.
len met rijstpellerijen teneinde de rijst -
voorraden van de overheid le verzeke
ren.Om de productie van rijst, te verho
gen heeft het ministerie van economische
zaken credieten via de bank Rakjat In
donesia voor de tani s ter beschikking
gesteld tot een totaal bedrag van
R. 50.000.000,
Het hoeveelheid-indexcijfer van de in
voer is in de maand October gestagen
tot 140, vergeleken met 131 in Septem
ber. Voor de. uitvoer ging het hoeseel-
heid-indexcijfer in October t.o.v. Sep
tember scherp omhoog met 34 punten tot
300 aldus blijkt uit een publicatie van
het' C-B.S. Wat de prijsindexcijfers be
treft, kwam dat voor de invoer i* Oc
tober op 135 (v.m. 132) en het cijfer
voor de uitvoer op 113 (van- 116).
Onderstaand staatje geeft van het var-
loop van de verschillende indexcijfers
een overzicht.
Omtrent de grootte van de niet-gecon
solideerde schuld der gemeenten worden
in de M. v. A. aan de Eerste Kamer over
het ontwerp van wet inzake de financiële
verhoudingen tussen het Rijk en de ge
meenten de volgende gegevens verstrekt:
De schuld bedroeg
In totaal w. v. voor
gem. bov.
100.000 inw.
(in millioenen)
1 Jan, 1940
1 Jan. 1945
1 Jan. 1947
1 Jan. 1948
1 Jan. 1949
1 Jap. 1950
1 Jan. 1951
1 Oct. 1951
128
510
571
463
472
535
652
1071
62
245
268
166
129
146
167
365
Uit dit overzicht blijkt, dat op 1 Jan,
1940 de vlottende schuld voor de grote
gemeenten ongeveer de helft uitmaakte
van de totaal ongeconsolideerde schuld.
Dit was ook het geval ten aanzien van de
jaren voor en tijdens de oorlog. In het al
gemeen was het aandeel zelfs iets meer
dan de helft. In 1946 kwam hierin ver
andering, hetgeen uit bovenstaande cijfers
blijkt.
Op 1 October 1951 bedroeg het aandeel
van de grote gemeenten 1/3 van de totale
schuld. Bjj vergelijking van de ctjfe™
1 Jan. 1940 met die van 1 Oct. 1951 blijkt,
dat de totale ongeconsolideerde schuld
thnas 3.4 maat groter is dan in 1940, ter-
Temidden van het Spaanse volk treft men twee nict-Spaanse elementen.
Steeds ontmoet men op zijn omzwervingen door Iberia mensen, die zich
Zigeuners en anderen, die zich Basken noemen. Beide rassen onderscheiden
zich zeer van het Spaanse ras in karakter, voorkomen en levenswijze, en
van beiden is de herkomst haast even duister.
De bakermat van de Zigeuners wordt
wel gezocht in de buurt van Vóór-Indië:
naast Vóór-Indische gezichtstrekken ont
moet men echter onder hen ook zuiver
Mongoolse typen. Op welke wijze echter
hun gang geleid heeft naar Spanje en
waarom zij zich daar in steden als Cordo
ba, Sevilla en Granada zij het dan ook
in geheel eigen wijken als „Triana" en
„Albaïcin" in normale huizen hebben
gevestigd (een unicum in West-Europa)
blijft een open vraag,
Dit lenige volk is voor de dans gescha
pen en het kan niet bulten zijn nu eens
opzwepende, dan weer zo melancholieke
muziek.
Een treffend staaltje van de dans-manie
van dit volk die doet. denken aan ons
sprookje vart de viool die iedereen deed
dansen als zij begon te spelen - beleef
den wij toen wij een gramofoonplaten
zaakje in Sevilla binnenliepen, om daar
een paar platen ujt te zoeken. Terwij! de
eigenaar ons hielp, scharrelde daar een
Waarmede zij daar overdag hun kostje j zigeunerinnetje van een jaar of 12 rond:
„Una chicita de Triana" (Een meisje uit
de zigeunerwijk Triana") zoal» de baas ons
later verklaarde. Toen zij op de maat van
de muziek van de platen met de vingers
begon te knippen, zond de baas haar het
kantoortje in. Doch tot onze grote verba
zing zagen we over de schouders van de
man heen ineens twee armen omhoog ko
men, langs de half-geopende kantoordeur.
Bij beter toezien bemerkten we, dat ze
haar schort heeft uitgedaan en zien we
door de deurspleet haar rokken zwaaien.
„La chicita" danst in het kantoortje!
Een van de vier Jan van Riebeeck-
postzegels, ueike op 16 Maart a.s.
zullen tcurden uitgegeven.
verdienen, hebben we niet ontdekt, maar
's avonds komen de Zigeunermeisjes dan
sen en zingen voor de vreemdelingen. Men
vindt hen dan gekleed in hun typische
„meer-verdieplng-jurken" van wit fond
met rode of blauwe balletjes in de uit-
gaansplaatsen van alle Andalusische ste
den: op het met trifolium begroeide ter
ras van „La Primera" te Cordoba of van
„Citroën-bar" te Sevilla, in de somptueuze
zaal van „Gran Casino" te Sevilla of op
het dakterras van Hotel Christina aldaar
en in hun „grotten" (namaak!) op de Sacro
Monte te Granada. En overal waar men
ze aantreft zijn deze moeiteloos en met
volle overgave wervelende, klepperende,
hakketrappende, vingerknipperende. roe
pende furiën een festijn voor het oog.
Zo zingen de gehele dag de grappige
straatorgeltjes met hun tinkelende klank
en de radio's in de Andalusische steden
U de muziek toe van de Sevillana, de Ta»
ranta, de Zambra, de Burracha, de Zapat-
cado of de Fandangio. Andere muziek
hoort men er niet!
Kinderen van 4—8 jaar ziet men, bege
leid door handenklappende anderen, met
elkaar danspasjes maken, zoals onze kin
deren met poppen spelen of knikkeren.
Of ook ziet men hen met vieren de figuur
van de Sevillana maken naast het overal-
spelend straatorgeltje.
Met dit al verheugen zich de „gitanas"
niet In een grote sympathie van de zijde
van de Spanjaarden. Deze vinden hen nl.
„sin verguënza" (schaamteloos), omdat zij
zulke „money-makers" zijn! Als vreemde
lingen de zigeunerinnetjes willen zien
dansen, laten deze hen daarvoor meestal
behoorlijk betalen (30—50 peseta's 3
tot 5.—). De op foto's maken belusten
onder de toeschouwers, worden bijna
steeds nog eens extra voor een bedrag van
30 peseta's aangesproken. Maar deze aan
slag kan gemakkelijk door het verstrek
ken van sigaretten worden afgeslagen.
Deze doen wonderen, want de zigeuner
meisjes roken graag en zij schamen zich
niet 'tijdens de dansvoorstelling menigmaal
om een sigaret te komen bedelen!
Indien U dus in Spanje de „gitanas"
svilt zien dansen, bereidt U dan voor op
ren kunt U ze niet!
De Basken zullen blijken uit een geheel
ander hout te zijn gesneden, Van hen heeft
tot nu toe nog niemand met zekerheid
kunnen vaststellen, waar zij oorspronke
lijk vandaan zijn gekomen. Ook hun taal,
die tot geen andere is terug te leiden, geeft
in deze niet de geringste aanwijzing. Tot
voor kort bestond er geen geschreven
Baskische taal den alleen tn de Bijbel er
Baskische literatuur is er dan ook zo goed
als niet.
Eigenaardig is nogdat men slechts
Basken aantreft ter weerszijden van de
Pyreneeën en verder nergens anders ter
wereld, tenzij als immigrant: het Is nl. een
moedig, ernstig, hardwerkend, maar vrien
delijk volk. wier zonen als emigrant
(vooral in Argentinië) dikwijls tot grote
welstand geraken; niet weinig geëmigreer
de Basken keren als millionnalr in hun
land terug.
De sterk naar onafhankelijkheid strevende
Basken bewonen een land, dat als een
paradijs aandoet, wanneer men zojuist
Spanje en In het-bijzonder het dorre Cas-
tilia Vie ja Heeft doorreisd: overal is het
weldadig groen en het heuvelachtig land
is doorsneden door beekjes, waarin de
forellenvangst wordt beoefend. De typi
sche Baskische huisjes niet meer zo
smetteloos wit gekalkt als de huizen In
Andaiucia en Castilia - met hun wat af
geplatte rood-pannen daken, doen vrien
delijk aan.
Van huis uit is de Bask landbouwer,
maar hij is somtijds niet afkerig van een
kleine bijverdienste met de smokkelhan
del van tabak, textiel of suiker over de
Pyreneeën, waarin hij de weg weet als in
zijn broekzak.
En wie Basken zegt, denkt aan hun na
tionaal spel, de Pelota: men stelle zich
voor een tennts-oefenmuurtje en vier a
zes mensen in twee partijen verdeeld,
die ieder op hun beurt in een vasie
volgorde het harde zeer elastische soort
cricketballetje terug moeten slaan tegen
de muur, de Fronton. Overal waar Basken
zijn, vindt men een Fronton: dus ook in
Madrid.
Het spel wordt door de Basken zo fana-
tiek gespeeld, dat de spelers baden in het
zweet, winnen of verliezen een soort tra
gedie met zich brengt; en het gevolg is,
dat de meeste beroepspelota-spelers vroeg
overlijden aan een hartkwaal.
Lans de kant zitten de toeschouwers,
met hun kwalijk riekende zware sigaret
ten in de mond en de „vrai béret basque"
op het hoofd. (Werkelijk iedereen draagt
hier, hoe de weersomstandigheden ook
zijn, zo'n hoofddeksel). Voor de meesten
blijkt echter het grove wedden op de uit
slag van de partij pelota minstens zo be
langrijk te zijn als het kijken ernaar. Een
aantal „bookmakers" ls althans voortdu
rend druk ln de weer!
Hoezeer Basken en Zigeuners ook ver
schillen van de massa der bewoners van
Iberia, de Spanjaarden, toch kan men zich
Spanje moeilijk voorstellen zonder hen:
Zij hebben hun vaste plaats in deze sa
menleving. En voor de vreemdeling, die
de Gitana's heeft zien dansen en het fana
tisme der Pelota-spelers en -toeschou
wers heeft gezien en van beide belevenis
sen een onuitwisbare Indruk heeft behou
den, is Spanje zonder deze twee minder
heden Spanje niet meer.
5.9
wijl deze voor de grote gemeenten
maal is toegenomen.
De ministers menen hierin een aanwij
zing te zien, dat de grote gemeenten er
inderdaad beter in geslaagd zijn tot con
solidatie over te gaan dan de kleine ge
meenten.
Met betrekking tot d» vraag omtrent
discriminatie ten aanzien van die gemeen
ten, die tot heden niet een debetsaldo bi.i
de Bank voor Nedarlandscbs Gemeenten
hadden, dalen de ministers mee, dat deze
niet zal worden toegepast.
Wat de vooruitzichten voor 1953 betreft,
kan worden medegedeeld, dat door dc de
partementen van de ministers in nauw
overleg met een werkcommissie uit de
commissie-Oud wordt nagegaan of het
aanbeveling verdient de grond- en perso
nele belasting geheel te bestemmen "T
het belastinggebied der individue'e
meenten. Ook wordt onderzocht andere
belastingen voor een deel tm goede van
de individuele gemeenten zouden kunnen
worden gebracht.
Het blijkt echter, dat maatregelen van
deze aard op grote technische moeilijk
heden stuiten cn dat het gevaar voor be
lasting-vluchtheuvels ontstaat, vooral in
dien het zou worden gecombineerd met
het overbrengen van de grond- <-n perso
nele belasting naar de gemeenten. Aan de
wens om voortaan het saldo van het ge
meentefonds en het saldo van de geblok
keerde rekeningen, bedoeld in art. IX, lid
2, van het wetsontwerp, in dc wekelijkse
publicatie van de Stand van 's Rijks Kas
op te nemen, zal worden voldaan.
Oct.
1950
Hoeueelh. indexcijfers
Invoer
Grondstoffen
Invest, goed'
Cons- goed.
Brandt' offen
Algemeen
Uituoer
Chem, prod-
Textielwaren
Metaalwaren
Landb- prod.
Algemeen
Prijsindexcijfers
Totaal invoer
Totaal uitvoer
Aug,
Sept-
1951
Oct.
162
142
124
130
113
100
106
11S
258
185
158
191
191
181
223
233
164
140
131
140
299
311
342
349
233
188
221
210
212
313
209
315
198
161
237
311
263
238
286
300
110
139
132
135
96
114
116
113
Van Spaanse zijde heeft men aan de
„Svendska Akademien" te Stockholm
voorgesteld voor het toekennen van de
Nobelprijs voor letterkunde 1952 Dom
Ramón Menéndez Pidal, een van de
grootmeesters van de Romaanse philolo-
gie. Van Nederlandse zijde is spontaan
aan de Zweedse academie adhaesie be
tuigd met dit voorstel door: prof, dr C.
F. A. van Dam Utrecht, dr G- J- Geerts
Groningen, prof. mr dr J. A. van Praag
Amsterdam en prof dr J. H. Terlingen
Nijmegen.
Uit gewoonlijk betrouwbare bron wordt
vernomen, dat Engeland zal beloven zijn
kolenuitvocr naar het Europese vaste
land dit Jaar met 5 pet te vergroten. Lord
Leathers, die verantwoordelijk is voor de
coördinatie van brandstoffen-, energie-
en transportkwgsties, zal deze belof'e
'Vrijdag doe» in de bijeenkomst van de
raad van minister der landen, die bij de
O EES zijn aan.jesloten. De bt.ieenko.mst is
door minister Slikker, de voorzitter van
deze raad, speciaal uitgeschreven voor
een bespreking van het Eix-opese kolen-
probleem.
Engeland heeft in 1951 iets minder datt
7 miïHoen ton kolen naai- het Europese
vasteland uitgevoerd. Nkar verwsHWnf
zal lord Leathers de minister mededelen,
dat Engeland ondanks de hoop qy een
hogere productie van de kolenmijnen de
uitvo-er alleen ten koste van de eigen ko-
lenvoorztening met 350.000 ton zal kun
nen verhostn. Het kolenverbruik in En
geland zal beperkt moeten worden om de
grotere uitvoer mogelijk *e maken.
Op de Eems te Delfzijl werd dezer da
gen de goed gestaagde proeftocht gehou
den van het nieuwe motorkustvaartuig
„Violette Erica", dat voor rekening van
de N.V. Scheepsexplo'iatia Mij. „Het IJ"
(Terwogt At Lager*) te Amsterdam werd
gebouwd bij Bodewes' Scheepswerven NV
te Martanshoek.
De grootte van het schip bedraagt ca.
920 ton d.v., terwijl de voornaamste af
metingen zijr.: lengte over alle» 60 m„
lengte tussen de loodlijnen 55 rri.. breedte
on spant 9.20 m. en holte tot hoofddek
3.95 meter.
De „Violette Erica" is van het gladdek-
type en uitgerust met een 660 pk, Peuts
Diesej motor. waarmede eert snelheid
werd behaald van 12 mijl.
Het schip vertrok gisteren tn banaat
naar Rotterdam om kunstmest te laden
voor W. Ierland.
De Australische minister van handel,
John McEwen, heeft verklaard, dat het er
op lijkt, dat Australië dit jaar niet it)
staat zal zijn te voldoen aan zijn ver
plichtingen in het kader van de interna
tionale tarwe-overeenkomat.
Australië heeft zich krachtens dc over
eenkomst verplicht jaarlijks 88.700.000
bushels tarwe per jaar te verkopen op de
wereldmarkt-
Volgens de jon2'Ve, berichten, die dit
jaar uit het Australische tarwegebied zijn
ontvangen, zal een verkleining van het
tarwe-areaal tb het komende, jaar waar
schijnlijk ziin' al(*us McEwen.
Dit is .de eerste keer. dat Australië
waarschijnlijk niet aan zijn verplichtingen
toit levering van het quotum in het kader
van de internationale tarwe-overeenkomat
lean voldoen.
Van de bergcultures in Oost-Java,
waarvan de belangrijkste producten rub
ber en koffie zijn, had ook jn het afgelo-
en jaar een aantal weer vrij ernstig te
pen
lijd'
ien van oogstdiefstallen.
De gehele koffieoogst. die veel groter
had kunnen zijn, werd vlot verkocht en
bracht goede prijzen op. hetgeen, ge
zien de hoge productiekosten
belangrijke kapitalen, die de rehabilita
tie van vele ondernemingen heeft Sev
derd, ook nodig was.
De rubberprijs daalde aanzien'0 en
het ziet er naar uit, dat, 'O*)'* vonr'j
daling in het komende jaar ver r
gang heeft, de expio tatle van
lende rubbertuinen met lonend meer zal
zijn.
Verwacht wordt, dat de Ver. Staten
in de eerste helft van 1952 hun „stock-
piling"-prograni zullen hebben uitge
voerd, terwijl het gebruik van syntheti
sche rubber hand over hand toeneemt
ln Amerika. D«u feiten en nog var-
schillende andere doen verwachten, dat
1952 voor de natuurrubber een moeilijk
jaar zal worden, waarin waarschijnlijk
antwoord zal worden gegeven op de
vraag of riibbercultuur haar huidige
rentabiliteit zal kunnen behouden zoa-
der steun van de ,,stock-piling"-pro-
grammas.
Vooral voor Indonesië ls de situatie
vrij somber. Bevolkincs. en onderne-
ininesrhhber gaan beide gebukt onder
oen "oog uitvoerrecht, maar erger is
nog de heffing van 33'4 pet. op de
bruto waarden van het product via het
aeviezen-certificatenstelse! ten behoeve
ven de Indonesische schatkist. Geeonste-
teord kan verder worden, dat de positie
van de rubberondernemingen in Indone
sië niet bijzonder sterk is. De arbeidslo-
nen zijn hoog, de arbeidstijd kort en de
arbeidsproductiviteit laag, waardoor de
kostprijs hoog is.
Bovendien heeft rubbereultuur in
Indonesië het nadeel, dat de aanplant
voor een groot deel verouderd is.
Het teruggeven van een aantal onder
nemingen in Oost-Java aan de rechtma
tige eigenaren is nog steeds niet in
kannen en kruiken.
