DOESBURG heeft zijn vaste brug
STORMLOOP op katholicisme
Geloofsverzwakking in
Zuid-Amerika onrustbarend
Nog veel hinderlijke bepalingen
voor Zweedse katholieken
HEROÏSCHE sleeptocht van
OOSTENDSE TRAWLER
LAXEERAKKJ1S
sisfc &r
ÏUcntieJ
Lodewijk v. Deyssel overleden
Vlissingen wil de „Zeeland"
terug hebben
Voorstel van de Grote Drie
Koningin Juliana opende de nieuwe
oeververbinding
Wil Mossadeq met
Londen praten?
AMBTENAAR EN PARTICULIER
INITIATIEF
(Gehele Gelderse Achterhoek deelt
in de feestvreugde
1
De aanranding van de
bisschop van Ljoebljana
Aller inspanning nu meer clan ooit nodig
Gedivongen onderricht in Lutheranisme
2000 Kilometer door stormachtig iveer
Alles gaat beter
20.00(Töp 6497
De Overheid houde zich binnen grenzen
Oppositie tegen verkapt
staatssocialisme
Definitief verlies betekenl grote strop
Zijn oorspronkelijke taalbehandeling was
meer dan een voorbijgaand phenomeen
De V.N. en Korea
MAANDAG 28 JANUARI 1952
PAGINA 1
aria
lTb
Demonstratie vaH de
Gelderse Achterhoek
PREMIèRE BIJ RESIDENTIE
ORKEST
Protest bij Kardelj i
als Uw stofwisseling
orde is I beier dan
GROOT GEBREK AAN
PRIESTERS
Huwelijksleven dikwijls
een farce
Bacteriën belagen Uw
ademhalingsorganen
BEDRIJVIGHEID BIJ
„DE SCHELDE"
Principieel-juiste visie
gevraagd
Krater van hartstocht
Nieuwe norm
Feiten en data
(Van onze verslaggever)
De snerpende kou, die zich vooral liet gelden tijdens bet defile voor
H.M. de Koningin heeft Zaterdag de feestvreugde van de bevolking niet
kunnen drukken, toen onze Vorstin de nieuwe brug over de IJssel in
Doesburg kwam openen.
Een langgekoesterde wens is niet deze nieuwe vaste oeververbinding, een
fraaie strakke stalen constructie ter lengte van 90 M., in vervulling gegaan,
waarmee geheel Oost-Gelderland is gediend. Geen wonder dan ook, dat
zo üoed als alle burgemeesters uit de Gelderse Achterhoek met tal van
burgers en vertegenwoordigers van belangrijke gewestelijke instellingen
bij de plechtigheid aanwezig waren. Eu de stad beeft al deze gasten
feestelijk ontvangen, daarmee blijk gevend de belangen van de streek hoger
te stellen dan eigen belang, want zij moet voortaan immers dé inkomsten
derven, die de schipbrug en voordien bet veer gedurende eeuwen heeft
opgeleverd.
Die goede oude schipbrug, weliswaar
de laatste jaren bij hot toenemende ver
keer door menige automobilist vervloekt,
was nu vriendelijk bedacht met een lau
werkrans „uit dank voor bewezen dien
sten".
Reeds ia 1897 werd erover gedacht hier
een vaste brug te bouwen, waarvoor een
ingezetene van Doesburg, mr Alexander
Verheul, aan de gemeente de voor die tijd
zeker kapitale som van 77.000 schonk.
Maar het ia al die tijd bij plannen ma
ken en rekenen gebleven, omdat de finan
ciële bezwaren onoverkomelijk werden
geacht. Tot nu eindelijk door een uitste
kende samenwerking van <4e betrokken
partijen en de drang van de omstandighe
den het vraagstuk Is opgelost.
Om tien minuten voor half elf kwam
II. M. de Koningin reeds bij de grens van
die gemeente Doesburg aan, waar zij har
telijk werd verwelkomd door de Commis
saris der Koningin in Gelderland, Jhr mr
C. Queries van Ufford en burgemeester R.
W. Keiser.
Een schoon tafereel rondom
het stadhuis
aver de Schipbrug reed die korte Ko
ninklijke stoet langs drommen juichende
mensen door de Koepoortetraawaar
van vele huizen de vlag uithing, naar
het fraaie stadhuis. Dat was daar m die
schilderachtige omgeving, waartoe ook
de prachtige Waag behoort, eveneens in
renaissance-stijl, een schoon tafereel.
In het wit geklede kinderen droegen
grote letters, die een welkom voor de
Koningin vormden en tegenover hen ston
den leden van de harmonie der voorma
lige Doesburgse schutterij in hum kleur
rijke 17de-eeuwse uniformen. Marketent
sters fungeerden als tamboers.
Al even décoratief was de kleding, zu
het van een meer moderne snit, van de
muzikanten der Gelderse Tramweg-
Maatschappij-
In die hal van hot stadhui® bood het
dochtertje Haarnetje van de burgemeester
de Koningin rose anjers aan, waarvoor
H. M. mot enige vriendelijke woorden
dankte.
De Koningin begaf zich vervolgens naar
de ei-volle raadzaal, waar de leden
"yn. de ï-god, van het Brugcomité en tel
Vam vooraaaMstaaradie persooii ifkhoden van
net gewest aan Haar werden voorgesteld.
Bij deze ontvangst was ook minister Wem-
roers aanwezig.
Burgemeester Keiser gaf in zijn bogroe-
tkrtsrede een kort overzicht van de ge
schiedenis van de brug, die hij een stuk
werk noemde, waarop de Nederlandse
Waterstaat en onze bruggenbouwers weer
trots kunnen zijn. Met. de nieuwe brug
moesten ook nieuwe toegangswegen wor
den gemaakt, terwijl daar ©en bocht van
IJssel wordt afgesneden.
Ben gejuich van de menigte buiten,
b>en de Koningin met de autoriteiten het
stadhuis weer verliet om, gevolgd door
genodigden, zich naar de nieuwe
fUg te begeven. In dte Koepoortstraat
l>0od Willie Ver-hey namens de leerlingen
hl de Katholieke meisjesschool, die daar
'bet de zusters stonden opgesteld, de Ko-
"bigiin ©en doos bonbons aan.
Een aardig moment was het ook, toen
'je schoolkinderen honderden oranjebal-
teinetjes loslieten, die daarop in een
v""Olijke dwarreling hoog in de lucht ver
dwenen.
Aan de apt A van die brug onthulde
'I. m. een hermnierimgsplaquette, welke
door de Oost-Gelderse gemeenten is aan
geboden en de oude schipbrug vereeu-
Toen kwssn de brug zelf. welke nog
Was, afgesloten met een groot scherm,
daarop de oude oeververbinding was af-
«eWid. Met .enkele woonden verzocht
^buister Wemmers de Kon-mgm de
,>g t© willen openen. Dan een ruk aan
"ten koord en het scherm, dat uit twee
gedeelten bleek te bestaan, week uiteen,
terwijl de harmonie van de Schutterij
"*1 Wilheirnus speelde.
Beerburg en daarmee heel Oost-Gel-
had officieel zijn vaste oever-
Kal Pdipg, fiie niet meer als een berg
w&nne8hoeven worden beklommen,
terse "u IJssel zwelt onder een win-
dal tussJ'kwaterperiode, noch als een
een ?J»aUP a<" °evers ligt, als slechts
bedding vl ondiepe stroom door de
wild strooniaf E" als dc ijsschotsen
zal de brug nn „*trts worden gevoerd
tc worden .,u5t'°a niet meer behoeven
"IlOlïi» ji
Tientallen vlaggen
in ton en de steenes op de bruS
in top t- en stoomfluiten van
OEBgreCËNISVAN DE BftUS B'J DOESBURG
Inrbedisrterm
brug bii Doe»
ui ftuttetów
0 KM 15
QostQmderiand
Www te<<
alle schepen en fabrieken in de omtrek
loeiden op het historische moment.
H. M. wandelde daarna met gevolg
over de brug om aan het eind© zich even
met de voornaamst© arbeiders van de
brugwerkzaamheden te onderhouden.
Auto's stonden gereed waarin de Ko
ningin en het gevolg dan stapten om voor
de laatste maal over de schipbrug te rij
den.
Niet lang daarna voer de schipbrug weg.
Zij had haar dienst gedaan.
Zij is gekocht door een bergingsmaat-
schappij te Rotterdam, die de uitgestotene
spoedig komt halen.
De Koningin begaf zich intussen naar
het huis van de burgemeester voor een
kort verblijf om daarna een rondrit door
die stad te miaken.
De rondrit eindigde op de Markt, waar
tegen de oude kerk voor H- M. en de
autoriteiten een podium was opgeslagen,
om van hieruit de optocht gade te slaan,
die een uitbeelding gaf van het leven
en bedrijf in de Gelderse Achterhoek.
Het was een interessante afwisselende
stoet, die een indruk gaf van industrie,
handel, landbouw en veeteelt, scheep
vaart en marktwezen, terwijl een ruime
plaats was toegewezen aan de folklore.
De geestige noot ontbrak niet en de
verschijning van het „Gluend peerd" en
het voorbijtrekken van een Kroamstoete
wekten onder de omstanders veel hilari
teit. Boerend ansers hielden stil om de
Koningin en de andere hoge gasten, als
ook de burgerij, van bun vrolijke en
zwierige bewegingen te doen genieten,
waarbij een van hen aan H. M. uitleg gaf.
Aardig was de oudste Gelderse autobus
met een zeer charmant gezelschap, waar
van een der dames uitstapte om de Ko
ningin een pop te overhandigen, gekleed
als conductrice van de G. T. M.
Tegen één uur waren de officiële fees
telijkheden geëindigd, maar de gehele
dag heerste er in het stadje verder nog
een gezellige vrolijke stemming.
Dc Perzische premie." Mossadeq, die in
steeds grotere firianciële en politieke
moeilijkheden komt te verkeren, heeft
aan die scheidende Britse ambasadeur in
Teheran, Shepherd, die hem Zondag een
laatste bezoek bracht, de volgende bood
schap overhandigd, bestemd voor ie
Eritse regering: „Bevolking en regering
van Perzië willen met ieder tot overeen
stemming komen. Zij willen geen onenig
heden. De Britse regering, die een nete
lige kwestie had kunnen oplossen, heeft
dit niet gedaan en het meningsverschil
is niet verdwenen. Indien Groot-Brittan-
nië van oordeel is, dat de 'weg, die het
In Perzië gevolgd heeft in het verleden,
een voor Groot-Brittannië gunstige was.
laat het dan hierop voortgaan. Zo niet.
laat het dan een andere weg inslaan om
een eind te maken aan de huidige toe-
stend".
Het in opdracht van de Johan Wage
naar-Stichting voor 't Residentie-Orkest
geschreven werk „Hymne aan de arbeid"
van Geza Frid, zal op 30 Januari voor
de eerste maal worden uitgevoerd door
het Residentie-Orkest o.l.v. Willem v. Ot-
terloo met medewerking van het Kon.
Mannenkoor „Die Haghe Sanghers".
De zaakgelastigde van de Pauselijke
nuntiatuur te Belgrado, mgr Silvio Oddi,
heeft Zaterdag bij de Joegoslavische mi
nister van buitenlandse zaken, Kardelf,
geprotesteerd tegen de mishandelingen
van de bisschop van Ljoebljana, mgr
Anton Vouk, door een aantal Joegoslaven,
aldus verklaren gewoonlijk betrouwbare
kringen te Belgrado.
Westelijke diplomatieke kringen in de
Joegoslavische hoofdstad toonden zich
zeer bezorgd over het incident, dat zij
een „vergrijp van straatschenders" noem
den.
Volgens betrouwbare ooggetuigen heeft
het incident zich als volgt toe gedragen.
Onbekend gebleven personen openden in
'n tunnel nabij Novo Mesto het comparti
ment, waarin de bisschop gezeten was,
die uit Ljoebljana per trein op weg was
naar Spolpice om een altaar te wijden.
Zij wierpen stinkbommen naar mgr Vouk
en de andere passagiers. Bij aankomst te
Novo Mesto beletten 40 a 50 jongelui de
bisschop om verder te reizen, riepen be
ledigingen en wierpen met inkt en
sneeuwballen. Toen hij poogde zich in de
trein in veiligheid te brengen, volgden
de jongelui hem, gooiden benzine over
zijn kleding en staken deze in brand. De
bisschop slaagde er in zijn toog uit te
trekken, maar zijn boord vaitte snel vlam,
waardoor hij volgens de ooggetuigen ern
stige brandwonden in de hals opliep.
Hierop kwam een poiiitfe-agenit tussen
beide, die de bisschop naar de wacht
kamer bracht. De jongelui volgden echter
en zetten mgr Vouk op de tafel onder
het uitroepen van beledigingen, terwijl
anderen zich van zijn bagage meester
maakten.
Later verhinderden zij de bisschop, die
werd begeleid door twee politie-agenten
en een arts, het station te verlaten om
met een ambulance-auto naar het plaat
selijk ziekenhuis te gaan. Na ter plaatse
door dte arts te rijn behandeld kon mgr
Vouk mot dezelfde trein naar Ljoebljana
terugkeren. Het gebeuren duurde ouge-
veer vier uur.
Na de invoering van de wet op de gods
dienstvrijheid in Zweden blijven er toch
nog verschillende moeilijkheden op dat ge
bied voor de katholieken bestaan. Het
grote probleem, dat in Zweden thans is
overgebleven, bestaat in het gedwongen
onderricht in het Lutheranisme op de
staatsscholen, zo verklaarde Mgr. Ansgar
Nelson O.S.B., coadjutor van de Aposto
lisch Vicaris van Zweden. „In de staats
scholen moeten al degenen, die onderwijs
genieten, tot aan dc universitaire studies
toe, het godsdienstonderwijs in het Luthe
ranisme volgen. Zij moeten bovendien
steeds examen in dit vak afleggen".
Met de intrede van het nieuwe jaar
werd" im Zweden die nieuwe wet van
kracht. Van 1 Januari ar leiden de 25 man-
Advertentie
(Van onze Brusselse correspondent)
Schipper Frans Pots van de in
Oostende thuishorende vistrawler O 236
heeft met zijn mannen de heroïsche
prestatie geleverd om met zijn kleine
schuit de door motorpech getroffen
trawler O. 331 door stormachtig weer
en hoge zeeën, en met slecht mate
riaal, van Usland af naar de thuisha
ven Oostende te slepen. Een afstand
van niet minder dan 2000 km!
Frans Pots was, met twee broers en
nog vijf andere vissers, in de buurt van
IJsland aan de vangst, toen de radio aan
boord het bericht ontving, dat de O. 236
opdracht kreeg om eens te gaan zien
wat er aan de hand was met een zuster
schip, de O. 331, dat In de haven van het
eiland Vistmonnoenyar nabij IJsland,
met motordefect was binnengevaren.
Pots constateerde, dat de motor ginds
niet kon gerepareerd worden en besloot
ijskoud de O. 331 naar Oostende te sle-
pen.
Men vertrok op 11 Januari en de
eerste dag verliep alles normaal Dat
zou echter niet blijven duren. Op Zater
dag 12 Januari stak een geweldige storm
op. Zondagnacht vier uur knapte de
sleeptros af. Het duurde vier uur alvo
rens men een nieuwe kabel kon leggen.
Voor enkele uren slechts, want de tros
brak een tweede maal. Weer kon aan
gespannen worden. Dg nacht van Zondag
op Maandag was afgrijselijk. Rond vijf
uur in de morgen, derde breuk van de
kabel. Om het zusterschip weer te pak
ken te krijgen, stelden de bemanningen
herhaaldelijk hun leven in gevaar en Pots
begreep niet, hoe niet de ene na de
andere door de wind en de golven in zee
werd geslingerd. Dinsdag werden 275 mij
len afgelegd, terwijl het onweer zo mo-
„oliik nog heviger werd. Een bruske
windstoot deed Woensdagnamiddag de
t-ns andermaal begeven. Men bevond zich
oen nagenoeg ter hoogte van Shetland.
Nog 200 mijlen werden afgelegd. Donder.
dal luwde de,storm enigszins, doch de
Se bemmiiing® '"S, "SE
weer slaagden de moedige er m'
liet afdrijvende schip op te pikken.
Zaterdag 19 Januari, toen men nog
maar 120 mijlen van Oostende veJw)-;d„
was, brak de tros voor de zesde maai.
Nieuwe jacht op de weerbarstige JJb
die eens temeer aan banden werd geiega.
In de namiddag van Zondag 20 Ja
nuari, ter hoogte van de Nederlandse
kust, begaf de kabel zich weer. Het
werd tragisch, want het drijvende schip
werd door de wind naar de kust ge
stuwd, waar het gevaar liep aan stuk
ken te worden geslagen.
Aan boord van de O. 236 werkte men
met de moed der wanhoop. Men slaagde
er in, een nieuwe scheepsramp te voor
komen, want de O. 331 werd voor de ze
vende maal gekneveld en werd daarijf
triomfantelijk te Oostende, in de thuis
haven gesleept.
De beide bemanningen waren totaal
uitgeput, maar dolgelukkig dit gevaarlijk
avontuur tot een goed einde te hebben
gebracht.
De Oostendse vissers hebben een spon
tane hulde gebracht aan deze stille hel
den van de zee.
neliike geestelijken en de 135 zusters, die
in Zweden werkzaam zijn, een legaal be
staan. Sinds de intrede van het Luthera
nisme in de 16e eeuw werden aam andere
dan de staatsgodsdienst strenge beperkin
gen opgelegd.
Toch kondien in latere tijd de katholie
ken vrijwel ongestoord hun actie ont
plooien, al geschiedde dit dan ook „on
wettig". Maai- gebrek aan eigen middelen
belet hun de vleugels wijd uit te slaan.
Om in Zweden het werk der geloofs
verkondiging grondig aan te pakken zou
het noodzakelijk zijn kloosters, kerken en
scholen te bouwen. Maar een schromelijk
tekort aan gelden en een niet minder
nijpend gebrek aan bouwmateriaal maken
het vooralsnog onmogelijk daaraan te den
ken. Qeen der in Zweden arbeidende
kloosterorden en congregaties, als de
Jezuïeten, Benedictijnen, Franciscanen,
Salesianen en Dominicanen, kan dus op
dit ogenblik aan verruiming van de missie-
arbeid dienken.
Toch blijven in Zweden na de invoe
ring van de godsdiienstvrijheid nog een
reeks hinderlijke bePahngep bestaaa.
Behalve het zo oven door de bisschop-
coadjutor genoemde verPÜchte onder
wijs in hef Lutheranisme, kent Zweden
nu nog de bepaling, kloosters wel
iswaar mogen worden opgericht, doch
niet dan na toestemming vau regering
en Rijksdag. Hoewel de Katholieken nu
ook Iiun namen uit de registers der
Lutherse Kerk mogen laten schrappen,
dienen zij er toch rekening mede te
houden, dat zij geen betrekkingen als die
van rechter kunnen verkrijgen. Ook
jcunnen Katholieken iBterilijJ? een functie
als onderwijzer aamvaar<ten, omdat zij
verplicht onderricht in het Lutheranis
me moeten geven. De officiële registra
tie van geboorten en huwelijken bjijfrt
in handen van de Protestantse geeste
lijkheid, zodat iedere Katholiek, die
trouwen gaat, zioh toch bÜ deze geeste
lijkheid moet melden.
De laatste tijd zijn opnieuw honderd Protestantse zendelingen uit de
Verenigde Staten naar Peru gezonden teneinde de Katholieken van dit
land te bewegen tot het Protestantisme over te gaan. Hierdoor is het aantal
zendelingen, dat nu in Zuid-Amerika en Afrika werkt, tot 7500 gestegen.
Het Vaticaanse persagentschap A. F. noemt de actie der Amerikaanse
Protestanten in Zuid-Amerika „een kolossale krachtsinspanning om te
penetreren en te overwinnen. De oogst is tot nu toe gering, maar het
Protestantisme heelt de grondslagen gelegd voor een actie, die vroeg of
Iaat haar vruchten zal afwerpen".
Op de bodem van groot verval in deze staten bedreigen behalve het
Protestantisme nog drie andere vijanden de Katholieke Kerk: liet
eommunisme, het spiritisme (dat vooral in Brazilië wijd en zijd verbreid is)
en de vrijmetselarij onder de leidende persoonlijkheden.
Temidden van de enonme verriap-ping
van heit geloof staat d<e Kerk dn bijna
alle landen van Zuid-Amerika voor een
welhaast hopeloze situatie. De voor
naamste relden daarvan is* dat er een
uitzon-dierlijk gebrek aan 'priesters be
staat. Gp een bevolking van 154.000.000,
die voor bijna 90 proeent katholiek is,
telt men sQiedhlts 25.000 priesters- Dat wü
globaal zeggen: een priester o-p 6 tot 7
duizend pensionen. Znid-Aimeirika met 35
procent van alle katholieken ter wereld,
besdhikt siedbts over 7 procent dier pries
ter!;. Miaar deze cijfers zijn nog geflat
teerd ate men bedenkt, dat vele geeste
lijken aam de gewone pairoohiël'e zielzorg
onttrokken worden. In Uruguay b.v. «Jat
relatief biet grootst aantal priesters telt.
ziet de bevolking van i nmimdge streken
iïl geen vijf jaar een herder.
Ook de opvoeding in de Ibero-Ame-
riksanse landen last veel te wensen over.
Biima de helft dier bevalkwng, waaronder
18.000.000 Windleren is ana'lpEaibeet. Hiet
gedeelte dier jeugd, dat de scholen be
zoekt, wondt merendeels op dte laicis-
tische staatsscholen onderwezen. Al mag
dam oip die rtaiatssdh-oien dikwijls grads-
diensronde.rwi.is worden gegeven, meest
al ontbrekendaarvoor die leerkrachten.
Er zijn sammigle landen Zuid-Ame-
rtfka, waar de edhtschieidiiiag wettelijk is
gesa-nctionneerid. Daar nu leidt zij tot 'n
waarlijk desastreuze ontbinding van het
gezinsleven. Miaar nog ernntiger is de
situatie in die landen, waar de eclht-
sdheiildiinig niet wondt erkendDaar leeft
men m concubinaat, zonder zich zelfs
maar ooit om die Goddelijke Wetten of
die natuurwetten in diit opzicht te be
kommeren. Wie wat beter gesitueerd ia
en althans de schijn hoog wil houden,
laat zidh in het buitenland scheiden. Met
Advertentie
Pneumo»
Strepto*
Reeds een lichte verkoudheid
maakt U vatbaar voor bronchitl»,
keelontsteking en andere door
bacteriën verwekte ziekten.
Monties verdelgen de
binnendringende ziekte-
(verwekkers voordat ze U
kunnen aanvallen.
Antiseptisch* mend- «n knaltablntttta
Grof doe» '5 cent
Aangenaam van smaak
N.V. ROWNTREE - AMSTERDAM.C
diit alles gaat een uitzomdsehlijk miitbruik
•van bioscoop, dans en alcohol giepaard.
De fo'ereodh'i-e in dtez-e temden tracht
alle krachten te mobiliseren om de te
ruggang een fcaiit toe te roepen. Voor
eerst wordt aöes in het wenk gesteld
om pnestens naar Zuid-Amerika te trek
ken. Uit Nederland werken daar reeds
vent ichillende Congregaties. En dte vrou
wen van Nazareth rijn er haar eerste
ïjooiiale arbeid begonnen. Heit aantrekken
van meer priesters zal veel tijd vergen,
hoewel elke vertraging voor die Kerk
fataal ib. De tien katholïteke universi
teiten met meer dam 10.000 studenten en
de 7800 colleges en sdhoien zullen hope
lijk binnen korte tijd nüeuwe krachten
leveren om dte opkomende Katholieke
Actie te steunen. Er begint leis te
groeien op het gebied dier katholieke
arbeidersbeweging en op het gebied ven
een katholiek georiënteerde politiek,
maar die pens in Zuid-Amerika is warns
van iedere katholieke beinvloedóng.
In de 515e staatsloterij eerste klas, eerste
Ifjst is een prijs van 30.000 gevallen op
lot no. 6497.
Blijkens de nieuwjaarsrede van de bur
gemeester van Vllssingen, heeft het be
drijf te Vlissingen van de N.V. Kon. Mij
„De Schelde" thans onderhanden de bouw
van vier onderzeebootjagers voor de Ko
ninklijke Marine, een passagiersschip van
18.800 ton voer de „Sweden-America-Line"
drie vrachtschepen voor Russische reke-
nin" de verbouwing van diverse schepen
(om van het m.s. „Prinses Beatrix" van
dé Stoomvaart-Mij „Zeeland), verschei
dene scheepsmotoren, grote ketel-Instal
laties voor electrische centrales, scheeps-
ketels, constructie-werken en compresso
ren voor koel-installaties, een 50.000 kw-
turbine voor het Provinciaal Electriei-
teitsbedrijf van Noord-Holland en een
50.000 kw-turbine voor het Provinciaal
Electrieiteitsbedrijf van Groningen.
In gewoonlijk goedingeüchte kringen
m Londen geloofde men, d»1 <te raad
plaatsvervangers van de N.A.T.O. op de
bijeenkomst van Woensdag aa. «P"
perbevelhebber voor de Noordcttentis^e
Oceaan zal benoemen. Verwacht worot,
dat de Amerikaanse admiraal Djr.de
McCormick voor deze functie zal worden
aangewezen. Voorts verwacht men, dat als
zijn plaatsvervanger de Brrite vn*'
admiraal sir William Gerrard Andrewe»
zal worden benoemd.
Het woord Staatssocialismebehoort tot het arsenaal van termen, welka
in de politieke strijd van de laatste tijd veelvuldig worden aangewe
Zo pas nog sprak één onzer katholieke weekbladen over de vraag.
Nederland al dan niet staatssocialistisch geregeerd worden, ,ovg
grote probleem van dit ogenblik. Het staatssocialisme geeft een duide ij -e
oplossing van het vraagstuk der verhouding tussen overheid en partwu ter
initiatief, in het kort neerkomend op een „koude„lauice of „warme
liquidatie der zelfstandige particuliere zelfwerkzaamheid op het terrein
der volkswelvaart ten gunste van de overheid. Met een blote verwerping van
deze oplossinff' van het particulier initiatief kan men niet volstaan. i
men niet, zijns ondanks, meegesleurd worden met de krachten, die in staats
socialistische richting werken, dan is het zaak, dat men hiertegenover ar
steunen op een eigen principieel hecht gefundeerd standpunt.
terzake van een principieel-juiste visie
Een niet te vex-waarlozen factor in deze
oppositie tegen al of niet verkapt staats
socialisme zijn degenen, die de overheid
bijstaan bij de uitvoering van haar taak,
de ambtenaren, die bij alle formele poli
tieke neutraliteit we) zoveel in de melk
te brokkelen hebben, door de techniseh-
speeialistische kennis, waarover zij be
schikken, dat het geenszins onverschillig
is, hoe zjj terzake ingesteld zijn.
Het is daarom toe te juichen, dat de
A.R.K.A., de Algemene Katholieke Amb-
tenarenvereniging de verhouding tussen
,4e ambtenaar en het particuliere initia
tief' t0t onderwerp heeft gekozen van
haar vijfde week-end „Ambtelijke Vor
ming", dat Vrijdag, Zaterdag en Zondag
plaats
Sord
vond in het fraaie Gemeenschaps-
„Drakenburgh".
Allereerst werd het aan de orde gestel
de onderwerp' van de sociaal-philosophi-
sche kant belicht door pir dr J. J. Loeff.
secretaris van het R.K. Kerkgenootschap
in Nederland, die in 1949 een toonaan
gevend prae-advies voor de Vereniging
voor Maatschappelijk Werk uitbracht
over de verhouding overheid-partieulier
initiatief.
Spr. ging zeer diepgaand op het vraag
stuk in en gaf daarbij te kennen, dat het
er allereerst op aankomt, of de overheid
-.De door dc Stoomvaart-maalschappti
„Zeeland" met haar toeristendienst ge
opende mogelijkheden voor een groter
toeristenverkeer van en naar Walcheren
rijn ons uiteraard welkom. Iedere zoda
nige mogelijkheid met de daaraan ver-
Konden grotere bedrijvigheid in de ha
il1 en e,ders moet worden toegejuicht",
aldus mr dr B. Kolff, burgemeester van
Missnigen, In zijn nieuwjaarsrede. ge-
Houden in de gemeenteraad.
-•'Maar het mag hier wel eens duidelijk
woi'den. dat het ons hier niet om'te
zSi.Wij wilIen hel bed'rijf van de
insch vn-' •<iit ^sch;. Zeeuwse WJ ly.
l'én )w)ri,*-v£ln'gse 'DeAriji*. terug hébben,
man dat in 1939 aan ongeveer 450
meest in Vlissingen
werk gaf. Det definitief voor Vlissingen
verloren gaan van dit bedrijf zal zowel
uit sociaal als uit economisch oogpunt
beschouwd voor onze stad een grote slag
betekeuen".
„Wij mogen gerust op de toezeggingen
van de regering in zake de terugkeer van
de „Zeeland" vertrouwen, maar wanneer
dan jaren lang ter zake mets wordt ver-
nomen en van de zijde der maatschappij
„Zeeland" niet de minste aanstalten wor
den gemaakt om v®n de door haar te
kwader ure ingeslagen weg terug te ke
ren, dan willen wij nog eens met nadruk
verklaren, dat wij inderdaad op de door
de regering gedane toezeggingen ver
trouwen en dat wij niet rusten zuilen,
voordat die tenslotte zijn nagekomen",
wosnach-tig, aldus mr dr Kolff,
In de nacht van Zaterdag op Zondag is dr Karei Joan Lodewijk
Alberdingk Thijm, meer hekepd onder zijn pseudoniem Lodewijk van
Deyssel, in zijn pension tc Haarlem overleden. Thijm is 87 jaar oud
geworden. Aan zijn dood is geen ziekbed voorafgegaan.
Boeiende persoonlijkheid
De huidige generatie kent van Deys
sel misschien niet anders dan als een
oude man, wiens litte.raire roem een
stuk geschiedenis is geworden, reeds lang
geregistreerd in de lovende woorden der
literatuurhistorici. Een man wiens rol
uitgespeeld was toen de woordkunst van
l)laats moest maken voor andersge-
nchte stromingen.
Wie het voorrecht heeft gehad de
oude van Deyssel te ontmoeten weet
het anders was. Dat zijn persoon
lijkheid zich handhaafde ook toen de
vergetelheid zijn glorie bedreigde.
Zun kwaliteit als causeur behield
zelfs tot in hoge ouderdom de bizarre
schittering die niemand minder dan
nir Frans Erens eens deed verklaren
dat onze tijd geen betere prater gekend
heeft dan Lodewijk van Deyssel; zijn
gracieuze hoffelijkheid, altijd tentoon
gespreid met iets van een acteur,
maakte hem lot een schilderachtige
gestalte, een sieraad zelfs voor het aan
markante figuren zo rijke Haarlem.
Hij bleef de ontwikkeling onzer let
terkunde met aandacht volgen en zag
met een charmante eigenzinnigheid
in iedere nieuwe generatie weer iets
van de Tachtigers herleven. Met zijn
deftige distinctie en zijn supreme
minachting voor de middelmaat, bleef
hij een boeiende persoonlijkheid, een
mens die altijd de moeite waard was.
Zo iemand bewees hij reeds70
jaar geleden te zijn toen hij als een
meteoor in de wereld van onze letteren
binnenviel.
,Ik hoop dat men zal weren wat oud
bakken, uitgediend, lauw, vaag en krach
teloos is" schreef hij ais 18 jarige in
„De Amsterdammer". De naam Lodewijk
van Deyssel was toen al niet meer onbe
kend. Reeds een jaar tevoren had de
zoon van prof, J- Alberdingk Thijm onder
deze schuilnaam de litteraire wereld, in
opschudding gebracht door een artikel
„De eer dei' Franse meesters" waarover
zelfs de grote Schaepman aan het pole
miseren ging.
Weldra zoil dit pseudoniem de schrik
Portret, van Lodewijk van Deyssel
door Kees Verwey
worden van alle gearriveerden, imitato
ren, gemakzuchtigen en middelmatigen
in de literatuur. Want zoals van Deyssel te
keer kon gaan, toornend als een dwinge
land en zijn slachtoffer tot pulver ver
nietigend, zo had men het nog nimmer
beleefd.
„Ik verzeker U dat ik woorden zal
weten te vinden die uw geest meer pijn
doen dan een hamerslag uw hoofd
ik zal vondsten hebben van toorn en
ergernis, die uw huisgezin in droefheid
zuilen doen nederzitten" zo geselde hij
een romanschrijvertdie hem riiet beviel.
Litterair Nederland wreef zich de
Ogen uit toen deze krater van hartstocht
losbarstte. Iedere maand werd ■T'0
Nieuwe Gids" in de redactie waarvan van
Deyssel na zijn contact met Kloes
1885 werd opgenomen, met spanning af
gewacht, niet het minst om te lezen
hoe van Deyssel nu weer, bulderend
van woede of met sarrende humor een
schrijver te lijf zou gaan,
„Ik vind je een allergoddelijkst
naïeve dot" kon hij dan schrijven aan
het adres van een ongelukkige roman
cier „een hondje, een kippetje, een
kneuterig-gezellig molletje van een
deftig auteur amateur. Je bent onover
trefbaar, beste kerel, zoo knus, zoo
poezig, zoo honne-ponnig, je bent 'n
snoes, 'n pier, 'n pa-pa-papzak, 'n sala
mander om mêe uit vi-vischen te gaan,
'n knollige alikruik, 'n alias-zat-in-de-
kast-en-zijn-moeder-dacht-dat-'t-brood-
was, 'n kiek-kiek-knipperdolletje
etc.
Het zijn deze „scheldkritieken" die
van Deyssel tot de meest spectaculaire
figuur van de Tachtigers maakten. Be
langrijker dan deze verpletterende strijd-
artikeien zijn echter de opstellen waarin
e, ontroerde Van Deyssel zijn harts
tochtelijke bewondering tot uitdrukking
brengt. Zowel deze bewondering als de
feile haat dankten hun ontstaan aan de
nieuwe norm die door de Tachtigers w
dc litteraire beoordeling vverd aangejegd.
Die norm was het eigen gevoelen, los van
alle oliché's en vooroordelen.
Onbevangen stelde van Deyssel rich
open voor alle indrukken; hij het zien
drijven op zijn aandoeningen; hy net
zich vervoeren door de schoonheid van
een boek of werd opgezweept tot de mi
ste haat tegen wat hij halfslachtig
benepen achtte. Dit was het nieuwe in
deze kritieken, dat de criticus niet oo
deelde volgens een dog maliscbe®*.
heidsleer maar dat hij zich onvoorwaar
delijk overgaf aan een kunstwerK
Maar van Deyssels grootheid hgt vooi-
al in de macht van het proza waarmee
hij deze gevoelens op de lezer OVO^Prateht
Vnnr ziin meest subtiele inijeililke ge-
www^ftiS w^t hTda lazer ontvai-
keliik te maken; voor al zun observaties
en sensaties vond hij het juiste woord
en als hij het niet vond maakte hij het.
Geen der Tachtigers heeft zo vung de
woordkunst verheerlijkt en haar tot zo
magische hoogte opgevoerd als hij.
Deze woordkunst van '80 is reeds lang
historie. Van Deyssels oorspronkelijke
taalbehandeling is echter meer geweest
dan een voorbijgaand phenoineen. „Allen
die in onze tijd do pen hanteren hebben
er de invloed van ondervonden" zei van
Duinkerken bjj Thijm's 85ste verjaardag.
En zo is hel. Van DeysseI's pleidooien
voor het naturalisme hebben voor onze
tijd afgedaan; de hedendaagse mens leest
andere romans dan „Een liefde" en „De
kleine republiek". Maar als virtuoos van
het taalinstrument, als vernieuwer van
de gevoelsoverdracht door middel van de
taal heeft van Deyssel een betekenis die
in i zelfs thans nog niet tan worden over-
zien.
Geboren op 22 September 1864 als.
van prof. Jo&epli Alberdingk Thiim, kreeg
Karei Thjjm zap gymnasi^e opleiding te
Rolauc en later in Het St. Wilhbrordus-
college te Katwijk. Daarna was hu korte
tijd in de boekhandel werkzaam. In I«si
verscheen zijn eerste artikel
Dietse Warande" en weldra volgde een
stroom van meestal entiscUeopstellen
over literal uur, toneel en schilderkunst.
Opmerkelijk was de br*£h"'® N^treher
teratuur", gericht tegen Frans Ketscher,
waarin de befaamde passage „ïk «oua
van het proza" voor- kwam.
Na het uiteenvallen van De NteUwe
Gids-groep was hu van 1894—1900 santen
met Albert Verwey redacted van het
„Tweemaandelijks Tijdschrift m 1910
verenigd me, „De Nieuwe Gids waar
van van Deyssel redacteur en medewer
ker bleef. Aanvankelijk was hij een vu
rig bewonderaar van het Franse natu
ralisme, vooral van Zola, doch na 1890
ging hij meer aandacht schenken aan
mystische levenswaarden. De roman
„Uit het leven van Frank Rozeraar Is
daarvan een getuigenis.
In 1935 verleende de Amsterdamse ge
meentelijke universiteit hem het eredoc
toraat.
uitbaat, i
Tegenover de socialistische zienswijze
van de staat als nuttigheidsorganisatie,
systeem van publieke diensten ontwikkel
de spr. zijn opvatting van de staat als
ideële, morele gemeenschap, waarin wij
beleven onze behoeften aan vrijheid èn
gebondenheid in gemeenschap; n teven-
stelling welke overwonnen wordt door de
(sociaje) liefde, die verenigt zonder te
Ve\VatUden'overheidstaak betreft, deze
strekt zich in beginsel uit tot alle terrei
nen van het maatschappelijke leven, m
deze zin echter, dat de overheid op al
deze terreinen tot taak heeft ernaar e
streven, de pogingen der individuen en
van hun vrije organisaties te ondersteu
nen, te stimuleren, te veredelen en lol «je
grootst mogelijkezelfstandigheid op te
voeren.
Welvaartsstaat past in
onze tijd
De inleiding van de oud-staatssecretaris
iirof mr W. v. d. Grinten, die het onder
werp benaderde vanuit de taak van de
i ast en zijr organen, sloot uitstekend bij
dé voordracht van dr Loeff aan.
Spieker die zpn helder-opgebouwd
1--toog met tal van voorbeelden illus
treerde schetste de ontwikkeling van de
liberale rechtsstaat der 19e eeuw naar de
hedendaagse welvaartsstaat, een ontwik
keling,' die naar zijn mening niet te be
treuren valt.
De welvaartsstaat past in onze tud en
onze omstandigheden. Hij is het product
van de enorme technische en industriële
ontwikkeling en de geweldige bevolkings
toeneming, waarmee deze gepaard ging
en wordt gedragen door de wen6en dei-
bevolking. Helaas heerst er over de fun
damentele vraag naar de wijze, waarop
de staat rijn wefvuartstaak heeft te ver
richten, weinig overeenstemming.
Spr. gaf enige richtlijnen aan, die de
overheid in acht te nemen heeft by de
vervuiling harer weivaartstaak. Zij eer
biedige de larticuliere zelfwerkzaamheid,
daar deze van zee, groot belang ts voor
de menselijke persoonlijkheidsontplooiing.
Niet een maximale stoffelijke welvaart
moet het doej zijn, maar een maximal!
menselijk welzijn. De overheid verwachte
ook niet te veel van regulering van het
particuliere initiatief. Zij hoede zich voor
perfectionisme. Zij streve niet naar een
voorziening van aïie sociale noden gezien
de zware sociale asten, die de keerzijde
hiervan zijn.
We moeten oppassen niet al te recht
vaardig te willen zijn. Zeker onrechtvaar-
eigheid moeten we aandurven.
De overheid schakeie verder het par
ticuliere initiatief in via adviescommissies
al moet men zich hier voor overdrijving
hoeden. Zo vond spr. het verzoek om ad
vies, dat aan de S.È.R. gevraagd was
over de repercussies van de invoering der
Werkloosheidswet wel iets te dwaas. De
S.E.R. was hiervoor niet voldoende com
petent.
Ten slotte formuleerde spr. nog enige
desiderata t.a.v. de ambtenaar, waarbij
hij o.m. als Jjn mening te kennen gaf het
volkomen onjuist te vinden als ambtena
ren, die krachtens hun publieke werk
zaamheid een geheel aparte status be
zitten, direct oi indirect aangesloten ziin
bu de particuliere arbeidersvakorganisa
ties.
Zaterdag hebben Amerika, Groot-Brit
tannië en Frankrijk in een resolutie een
beroep gedaan op de V.N. om een speciale
zitting van de Algemene Vergadering bij
een te roepen als een bestand in Korea
wordt getekend of om een noodzitting bij
een te roepen als dc oorlog in Korea
wordt hervat
Volgens een woordvoerder van de
Amerikaanse delegatie is het oogmerk
van de resolutie om iedere „voortijdige
bespreking" van het Koreaanse probleem
gedurende de huidige zitting te voorko
men. Tezelfdertijd willen de drie Wes
telijke mogendheden echter duidelijk
maken, dat de Koreaanse kwestie nog
„grote voorrang" heeft en dat uitstel
van bespreking geen vermindering van
belangstelling betekent.
ningscommissie voor Palestina, ondanks
haar falen in het verleden, haar pogingen
om Arabieren en Joden te verzoenen
dient voort tc zetten.
Met 48 tegen 5 stemmen bij 1 onthou
ding werd een reeds door de speciale po
litieke commissie aanvaarde resolutie de
finitief aangenomen, waarin er bij de Ara
bische staten en Israël op aan wordt ge
drongen aan de hand der besluiten van de
V.N. een overeenkomst te zoeken. Het
gedeelte van de resolutie, waarin werd
voorgesteld de commissie van drie tot
zeven leden uit te breiden, werd
trokken.
inge-
J)r
heeft
Algemene
Zaterdag
Vergadering
besloten dal
i. 0?' heeft de Algemene Vergadering
het door het bureau voor hulp en werken
Pnte F- N- voorgestelde programma voor
I alestunse vluchtelingen met 49 stemmen
Palestina J onthoud>ngen aangenomen. Het pio-
-vamma voorziet, in beschikbaar stellen
der V ao mi"'-- d0l!ar voor hulp en >00
de venoe- millioen dollar voor re- tegrntie.
