Pleitrede voor onze provinciale
Oratoriumverenigingen
Uitslaande brand in Den Haag
WYBERTI
Waar 't wonen en werken zijn
menselijk" karakter behield
Tilburg groeit tot een van Neerlands grootste
industriesteden
RONDE VAN NEDERLAND START
OP TWEEDE PINKSTERDAG
tSport-iSpatt&n
Voorkom
heesheid!
DE KLERKeZN
weet,
wat ze wil
En gaat dan direct naar het Zuiden
Japanse sensatie: vier
wereldtitels te Bombay
Bij hel eerste lustrum van Roermonds
Oratoriumkoor
Unieke subsidie voor
Ned. Opera
Goed volk in „den
öudenboseh"
Acht personen dakloos geworden
R. Graaf 'de Marchant
et d'Ansembourg t
Jan van Riebeeck-
herdenking
MOKKAANSE
WKLEE9JES
Werk-, verzorgings- en cultureel centrum
MAANDAG 11 FEBRUARI 1952
PAGINA 4
INDIA WON 5e TEST
Serie eindigde gelijk
-
DE ZESDAAGSE TE GENT
NIEUWE VOORZITTER VAN
DE K.V.P.-JONGEREN-
ORGANISATIE
Utrechtse Schouwburg pust bij
(Van onze Amsterdamse redactie).
Arbeiders herstellen basiliek
GROTE SERIE INBRAKEN
OPGEHELDERD
Groningse politie deed goede
vangst
VELDPREDIKER KOMT
TERUG UIT KOREA
Kath. scholen doen niet mee
aan geldinzameling
HOUT OP HET STRAND
Sinterklaaslij stje run
verlangens
Door Otfrid von Hanstein
P-&
Verzorgingscentrum voor
bijna 245.000 mensen
Op het kalendercongres Tan de U.CJ. had dé Konde van Nederland de beschikking
gekregen over de periode van 31 Mei tot en met 8 Juni, maar aangezien op 1 Juni
de Eerste Pinksterdag valt, heeft men besloten de Konde nu op Maandag 2 Juni,
Tweede Pinksterdag, te laten vertrekken. Amsterdam zal weer als begin- en
eindpunt van de Konde fungeren, de start op de Dam, de aankomst in het Olym
pisch Stadion.
Een nieuwigheid in deze lustrumronde is, dat men in tegenstelling tot de eerste
vier jaren, zijn weg ditmaal niet door Noord-Holland zoekt. Men rijdt nu onmiddel
lijk door het Westen naar het Zuiden, waarbij ook rekening is gehouden met de
mogelijkheid om de Ronde reeds op de eerste dag zoveel mogelijk sfeer en cachet te
geven, door haa- te presenteren aan die streken des lands waar vele tienduizenden
haar gaarne willen en kunnen zien voorbijtrekken; de Tweede Pinksterdag is daar
voor uiteraard bijzonder geschikt.
5>c consequentie daarvan zal zijn, dat de Ronde dit jaar niet boven het IJ trekt,
ooi; op de terugweg niet aangezien door het ontbreken van een vaste oeververbin
ding over het Noordzeekanaal de weg geblokkeerd Is. Wel zal mes in ieder geval
nor; naar het Noorden trekken, waar de aankomst te Veendam reeds vast staat;
op welke dag is echter nog niet bekend.
Het plan bestaat verder om de dunr van de ritten te bekorten. In de practtjk is
gebleken dat de lange etappes van de vorige jaren niet bevorderlijk zijn geweest
voor de levendigheid "van het strijdbeeld. De organisatoren zijn van mening dat door
deze, maatregel een eerste bijdrage is geleverd tot de mogelijkheid om de Konde van
Nederland een boeiend karakter te geven.
Naar wij verder vernemen heeft Kees Pellenners de uitnodiging, om in de Ronde
van Nederland als directeur sportief op te treden, van de hand gewezen. Pellenaers
had de invitatie in principe aangenomen, doch bij nadere overweging heeft hij het
toch beter geacht de functie niet te aanvaarden, aangezien aan enkele door hem
gestelde voorwaarden niet is voldaan.
innings-overv. inning met nog 8 runs over.
De serie is dus gelijk geëindigd, drie
draws en ieder land één overwinning.
In de eerste testwedstrjjd tussen West
Indië en New Zeeland gaat de strijd ge
heel gelijk op. N. Zeeland scoorde 236 en
12/0 tegen West Indië 287. De W's deden
het weer goed. Walcott nam 65 voor zijn
rekening en Worrell 71 waaronder niet
minder dan elf viertjes.
De WerelcBtampioenschappen tafelten
nis te Bombay hebben nóg meer Japanse
sensaties opgeleverd. Na de zege in het
lariden-tournooi om de Corbillon Cup
waarmee de Japanse dames het wereld
kampioenschap voor ploegen wonnen en
na de zege van Fnjlji op de favoriet Berg-
mann, heeft Japan nu ook de individuele
wereldtitels In het heren-enkelspel, het
heren-dubbelspel en het dames-dubbelspel
gewonnen.
In het heren-enkelspel kwamen ht de
finale: de Japanner Hiraji Satoh die de
Fransman Koothooft 21—19 21—15 21—19
had verslagen en de Hongaar Koezian
die de tweede Franse favoriet Amouretti
(overwinnaar van de titelhouder 1951
Leach) 21—19, 21—14, 21—18 had
geklopt. Satoh had aan drie sets voldoen
de om Koezian te overwinnen en daarmee
wereldkampioen 1952 te worden: 21—19.
21—17, 21—14.
In het heren-dubbelspel wonnen de Ja
panners Fujlji en Hayashi met 1221,
9—21, 21—18, 21—17, 21—12 van de En
gelse ster-combinatie Bergmann-Leach
In het damcs-dnbbelspel werd het En
gelse zusjes-duo Diane en Rosalind Rowe
met 21—11, 31—7, 22—20 door de Japan-
neesjes Tonnie Nichimura en Shizuku
Narahara verslagen.
De twee anddere titels gingen naar de
Balkan; In het dames-enkelspel won An
gelica Roscanu (Roemenië) met 2117,
1121,21—18,17—21,21—14 van de Hon
gaarse Gisela Farkas, twee oude bekende
tegenstandsters: in het gemengd dubbel
wonnen Sido (Hongarije) en Angelica
Roscanu (Roemenië) met 2119, 2113,
2118 van het Engelse paar Johnny
Leach en Diane Rowe.
De Indiërs die momenteel te Madras
aan de laatste test bezig zijn die ze moe
ten winnen om met Engeland gelijk te
komen en de serie draw te eindigen, zijn
zeer goed gestart. Ze zagen kans het vol
ledig testteam weg te werken voor 266
runs. Mankad nam 8 voor 55 en was vrij
wel onbespeelbaar.
De Indiërs zetten een score op van
maar liefst 457/9, op welke totaal de In
dische captain maar besloot in de hoop
nog een extra Engelse wicket te scalpen.
Dit laatste mislukte want Engeland ein
digde de dag op 12/0. P. Roy scoorde een
meesterlijke III, Padkar 61, en Amarnath
maar liefst, 130 n.o.
De laatste dag was de dag der Indiërs,
die de overwinning ruikend nu eens niet
de kans lieten glippen; Mankad bowlde
als een duivel en het „veld" was scher
per dan ooit. Engeland werd het kind van
de rekening. Op 183 hadden ze een beurt
gehad en India noteerde een schitterende
Hoofdklasse competitie schaken: Wil
helm Steinitz (R'dam)-Max Euwe (Bre
da) 6M3%, Middelburg-Den Bosch
6M3%. De Pion (Eindh.)-Dordrecht
4M5%. Zutphen-Apeldoorn SM6M,
Almelo-Sneek 64> Haarlem-VVV 6M
1M voorl.. Btissum 2-ASC 8 SMSM
Delft-Residentie SC 4—4 voorl., Wee
llink A'dam)-Dc Pion (A'dam) SMSM
Zeist-Philidor (Leiden) SM—SM, Haagse
Chr. SV-Kralingen 2 6—4, Staunton 2
(Gron.)-Pallas DeventerSMSM.
Het paard .jicotch Thistlevan de F i-
nico-stdl icon te Parijs de met 3 mïllioen
francs begiftigde Prix de Paris over 3350
meter in 4 min. 50sec. vóór „Cancan-
nier e"' en Ancolie B",
Op de Hokij te Den Haag won een met
Canadezen versterkte Ned. bondsijshoc-
keyploeg met 82 van een Berlijns team.
Te Arnhem verloor Nederland een
jeugd-interland tafeltenniswedstrijd te
gen Frankrijk met t8. Van der Bpek
won althans 1 party, Scheffer en Hey-
zenberg verloren alles.
Royer-Crecy won in 15 ronden van
Jean Stock op punten en werd daardoor
de nieuwe Franse bokskampioen in het
midden.gewicht.
In een cyclo-cross te Rotterdam ver
sloeg De Korvet de nieuwe specialist in
dit genre A. v. d. Voort.
Het hoofdbestuur van de KNAÜ heeft
tot drager van het erekruis van de KNATJ
benoemd de heer C. Langeweg te Hen
gelo. bestuurslid van het district Twente,
wegens 40 jaar werk voor de athletiek
in Dordrecht en Twente.
De zwemploeg van de Yale-universiteit
(USA) bracht het wereldrecord op de
3 maal 100 yards wisselslag van 2 min.
49,1 sec. (universiteit van Michigan
USA) op 2 min. 48,3 sec.
Üfl
i 'I" 1
Br."'"""
Maandagmorgen vroeeg luidde de stand
in de zesdaagse te Gent: 1. Bucher-Von
Buren (Zwits.) 71 pnt.
op een ronde; 2. Strom-Arnold (Austr.)
115 pnt.; 3. Steenbergen-Ryckaert (Belg.)
96 p.; 4. Bruneel-Bruyland (Berg.) 91 p.
op twee ronden; 5. Buyl-OIlivier (Berg)
79 ont.; 6. Acou-Van den Meerschauwt
(Belg.) 31 pnt.
Het Nederlandse koppel Schulte-Peters
bezette met een achterstand van 8 ron
den de twaalfde plaats (33 pnt.)
51T
E.D.O. zag door A.G.O.V.V. een streep door zijn illusies gehaald. Vergeefs
bedreigt de E.D.O.-aanvaller het vijandelijke doel, doelman Bremer laat
de bal niet glippen; v.l.n.r. de A.G.O.V.V.-ers Dijkgraaf, Kolk, Jonker,
Kruitbosch.
de nivellerende invloed van de radio nog
bestaat. Bedoelde dit Bernard Verhoeven
ook niet toen hij onlangs voor deze zaak
in ons parlement pleitte 7
MARIUS MONNIKENDAM
Oratoriumuitvoeringen in onze provin
ciesteden hebben altijd een bijzondere
aantrekkingskracht. Men gaat er heen ais
naar een feest, een groot familiefeest,
waaraan een belangrijk deel der plaatse
lijke gemeenschap deelneemt, hetzij als
luisteraar, of zelf zingend of spelend.
Maandenlang wordt er dan geoefend;
men spreekt er over onder elkaar; men
is er vol van en 'aldus verrijkt men zijn
geest met een stuk muziekcultuur Kort
om: een oratoriumuitvoering is daar een
■jeb'eivren, dat veelal de enige muzikale
ontspanningsmogelijkheid is van zulk een
milieu.
Maar oratoriumuitvoenngen zijn te
genwoordig nog kostbaarder onderne
mingen dan ze vroeger reeds waren en
die de vrijwillige bijdragen die 't budget
dezer koren uitmaken ver te boven gaan
Zelfs ontnemen de gemeenten door ste
delijke belasting nog een deel van het
revenu der kooruitvoering, terwijl de
verhouding juist andersom zou moeten
zijn. gelijk dit op muzikaal gebied bij
onze berooide en dikwijls van het nood
zakelijkste (onderdak) verstoten Ooster
buren vrijwel algemeen het geval is.
Daar zorgt men eerst voor zijn Kon-
zerf-Saal of Opera-Haus en daft vóof
badinrichtingen en abattoirs
Deze overwegingen schoten ons te bin
nen tijdens de welverzorgde uitvoering
die ter gelegenheid van het eerste lus
trum van Roermond's Oratorium o. v
Peter Schnitzeler gegeven werd. Dit koor
presteert het nu al jaren achtereen om
ieder seizoen één of meer uitvoerin
gen te geven »n heel het muziekminnend
publiek van Roermond en omgeving aan
te trekken.
Er zijn nu twee stijgende lijnen b?j
dit koor te herkennen: de koorzang als
zodanig groeit meer en meer tot een
homogeniteit; de stemmen groeien als
't ware naar elkaar toe met uitzonde
ring evenwel van de sopranen, die uit
munten boven de andere groepen en
daarom soms te veel domineren, hetzij
door hun stralende kwaliteiten, hetzij
door dynamisch overwicht.
Echter zonder zulk een sopranen-
team ware een krachtproef als Beet
hoven's Missa tSolemnis niet mogelijk
geweest. Want behalve dat deze com
ponist te lang van stof is, was z'o
.schrijfwijze bijna uitsluitend instru
mentaal. ook wanneer hij dus voor
koor schreef
Iedere ingewijde weet trouwens
welk een opgave deze Missa Solemnis
voor een koor betekent Dank ook zij
de solisten Mario Ingen Soet (die rem
placeerde). Roos, Boelsma. Leo Larsen
en Guus Hoekman met M. Tyssen voor
de vioolsoli, werd deze uitvoering in
Roermond tot een gebeuren.
De burgemeester, mr R. Geüljans, be
trad na af'ooip het podium om allen te
huldigen, de hoop uitsprekend dat dit
koor nog langer tot Roermonds geeste
lijke bloei mag bijdragen. Een verblijdend
woord Van een bewindsman!
Het zal in een provincie als Limburg
moeite kosten een gelijkwaardig gemengd
tenor te vinden (naast die van Maastricht
en Venlo) terwijl deze zelfde qualificatio
ook geldt voor de verhouding van dit
koor met andere koren uit andere pro
vinciesteden-
De andere stijgende lijn is. hoe pro
zaïsch het klinken moge, die der be
groting! Ze is een gevolg van een alge
meen stijgende conjunctuur van het con-
certbedrijf: orkesthuur, solistenhonorari»
e.d. Men zou dan alle goede bedoelingen
en opofferingen ten spijt gedoemd zijn
dergelijke uitvoeringen te staken. Dit zou
geen ramp betekenen als het overtalrijke
publiek en het enthousiasme der uitvoe
renden zelf, zoals hier, niet een duidelijk
oewijs zouden inbonden van de levende I
interesse. Maar als wc Roermond noemen
knnnen we daar heel het oratoriumwezen
van Nederland daarbij wel ins'ulten.
Roermond is één voorbeeld uit velen.
Nu in onze volksvertegenwoordiging
over het thema subsidiëring dezer koren
wat variaties hebben geklonken, over een
cultuurspreidende politiek 'bij de toeken
ning van subsidies, moge ook een inci
denteel geval als het onderhavige aan
tonen dat zonder overheidssteun geen
voortbestaan verzekerd is. Het zou inder
daad een ramp zijn voor de- nog schamele
resten onzer nationale volkscultuur iff-
dien de oratoriumzang het meest j
wezenlijke e" typisch Nederlandse ele
ment in onze muziekbeoefening we
gene gemis aan Steun zou ten onder gaan. I
Want de zelfwerkzaamheid van dc ge-
meenschap zelf is de dynamische eigen-
schap onzer muziekcultuur, die ondanks J
(Van onze correspondent)
Op de te Baarn gehouden nationale
vergadering van de Jongeren-organisatie
der K.V.P. is de heer Michel Dèbats uit
Maastricht tot landelijke voorzitter ge
kozen, als opvolger van de heer Polman
uit. Nijmegen.
De heer Debats is van de oprichting
af een van de voormannen der Jongeren
beweging geweest en heeft ook in Lim
burg lange tijd stimulerend werk ver
richt als voorzitter van de provinciale
afdeling.
(Advertentie)
Zij, die veel
moeten spreken,
leraren, zangers,
enz., waarderen
de beproefde wer
king van Wybert
en de aangename
frisse smaak.
Da staatssecretaris van Onderwijs, Kun
sten en Wetenschappen heeft aan het ge
meentebestuur van Utrecht gevraagd de
gemeentelijke subsidie van de Ned Opera
van 10.000 te verhogen tot 25.000. Het
advies van B. en W. aan de gemeenteraad
luidde de subsidie te verhogen tot 15.000
aangezien anders een zware last op de
gemeentelijke begroting voor kunstzaken
zou komen te rusten.
De Stadsschouwburg N.V. te Utrecht
heeft hierop gereageerd door toe te zeg
gen dat deze N.V. de ontbrekende 10.000
uit eigen middelen zou bijpassen, omdat
zij de Ned. Opera niet graag uit Utrecht
zon zien verdwijnen.
In de raadszitting van Donderdag zal
over deze verhoging worden beslist bij de
behandeling van de begrotingsdebatten
Deze voorstellen hangen samen met een
herziening van de kostenverdeling tussen
het Rijk en de gemeenten waar de Opera
geregeld optreedt.
't Is nog goed volk in „den Ouden
bosch". De godsdienst is er in ere en de
basiliek is cle rots der bevolking. Helaas
echter vertoont het forse bouwwerk hoe
langer hoe meer tekenen van verval en
daarom is er droefheid in de harten der
parochianen. Want, u weet het, dat
eeuwige geld
Maar evenals hun broeders in de Mid
deleeuwen hebben de arbeiders ztch het
lot van de kerk aangetrokken en onder
de leden van de K.A.B. hebben zich thans
vrijwilligers beschikbaar gesteld, die i*
hun vrije tijd de basiliek van de H. H.
Agatha en Barbara zullen gaan restau
reren.
Middenstanders en boeren hebben op
hun beurt zich niet onbetuigd gelaten en
alle medewerking toegezegd Gezamen
lijk zal men zo alle krarihten inspannen
om het Godshuis in volle luister te her
stellen. 't Zal lang duren, want er is heel
wat werk aan, maar het zal klaar ko
men. Waarlbij men natuurlijk ook op de
beurs van alle parochianen rekent
In Den Haag heeft in de afgelopen
nacht een felle uitslaande brand gewoed,
die ondanks het late uur en niettegen
staande storm en regen enige honderden
kijkers trok.
Het vuur woedde in de woning boven
een viswinkel op de hoek van de Prins
Hendrikstraat en de Roggeveenstraat.
Om kwart over twaalf werd de vrouw
van de viswinkelier, die op de eerste
verdieping woonde, wakker van een
lichtschijnsel. Toen haar echtgenoot
daarop in de aangrenzende woonkamer
ging kijken stond en hoek daarvan in
lichterlaaie. Hij meende het met een
emmer water te kunnen blussen, maar
toen hij daarmee uit de keuken kwam
aansnellen, sprong een der ruiten aan
de voorkant van het huis en toen was er
geen houden meer aan. De Westerstorm
blies de vlammen fel aan, zo zelfs, dat
de vier personen, die op de eerste étage
woonden en het gezin van tweehoog
(eveneens vier personen) zich maar ter
nauwernood konden redden.
In twintig minuten was de eerste ver
dieping, die een lengte heeft van meer
dan 20 meter, geheel uitgebrand.
Hoewel de brandweer, die met groot
materiaal verscheen, in de kortste keren
vier slangen onder druk had en het vuur
met grote energie te lijf ging, bleef op
de eerste etage niets gespaard. Kostbaar
meubilair. Perzische tapijten, gordijnen,
de inventarissen der slaapkamers, alles
werd in weinige minuten vernield-
De bovenste etage kreeg aanzienlijke
schade, doch brandde niet totaal uit.
Zolderverdieping en dak wist de brand
weer te behouden.
De acht bewoners hebben zo snel de
vlucht moeten nemen, dat zij weinig of
geen gelegenheid hebben gehad voldoen-
Alléén in dozen A 35, 50 en 75 cent
(Van onze correspondent)
De Groningse politie heeft thans volle
dig klaarheid gebracht in de lawine van
inbraken en diefstallen, die verleden jaar
in Groningen zijn gepleegd Reeds met de
arrestatie van de 22-jarige J. V en de
eveneens 22-jarige A. M werd een twaalf
tal inbraken en diefstallen opgehelderd.
Maar het onderzoek duurde voort want
er bleef nog een grote serie delicten on
opgehelderd. Thans zijn opnieuw enkele
inbrekers gearresteerd nl. de 25-jarige J
B. uit Groningen, de 26-jarige J. L. M uit
Amsterdam voorheen te Groningen. Ter
wijl S. v. G. die reeds eerder was aan
gehouden in verband met de brandkast-
diefstal in de studentensociëteit eveneens
schuldig bleek aan deze misdrijven Hier
mede was tot klaarheid gebracht een in
braak gepleegd in de kermisweek (15
Mei) bij de firma W en C. v. d Werff
aan de Vismarkt waarbij ongeveer 200
paren nylonkousen alsmede 250 werden
gestolen.
Ook bleek dit trio schuldig aan de in
braak in het gebouw van de Rijkswater
staat aan het Zuiderpark waarbij 1725
werd vermist. Voorts werd nog ingebro
ken in een perceel aan de Helper Oost
singel, bij de firma Verkade (23 en 24
Aug.) bij de firma Heikens in de Astraat
waarbij wederom 200 paren nylonkousen
werden gestolen (31 Aug.—1 Sept.) als
mede op tal van andere plaatsen. In ver
band met de kousendiefstaüen leidde het
spoor naar Amsterdam en toen kon vrij
spoedig tot arrestatie van de daderswor
den den overgegaan. Verschillende andere
inbraken komen nog voor rekening van de
daders, die de geruchtmakende Inbraak
pleegden in de studentensociëteit.
De veldprediker van het Nederlandse
detachement Verenigde Naties op Korea
ds Ph. P. Meerburg, zal op 24 Februari
a.s. per vliegtuig uit Tokio naar Neder
land terugkeren. Twee dagen later wordt
hi) op Schiphol verwacht. Het ligt in de
bedoeling dat hij op Zondag 2 Maart a.s.
zijn functie van predikant bij de Ned.
Herv. Gemeente te Maastricht zal hervat
ten.
Leider van Zwitserse communisten in
ongenade? De leider van de Zwitserse
communistische partij. Leon Nicole, is ge
dwongen af te toeden al® hoofdredacteur
van het partijblad „Voix Ouyrière". Hij
zou 'beschuldigd zijn van „Titofame".
de kleding mee te nemen. Omwonenden
hebben hen voor de nacht opgenomen.
De eigenaar van de viswinkel kon om
trent de oorzaak van de brand niets ver
tellen. Het was hem een volkomen raad
sel. maar aangezien in de hoek bij het
venster, waar de brand begon, een radio
stond, dadht hij aan kortsluiting.
Vrij onverwacht ls Zondagmorgen in een
ziekenhuis te Brussel overleden Rudolf
L. J. H. M. graaf dc Marchant et d'An
sembourg, heer van kasteel Neuburg te
Gnlpen.
Sedert enige weken vertoefde de graaf
met zijn echtgenote, gravin R. de Marchant
et d'Ansembourg geboren Christine, baro
nesse de Loë Imstenraedt te Brussel
Vrijdagavond j.L was zijn gezondheids
toestand plotseling verergerd- Zaterdag
morgen werden hem bij volle bewustzijn
de H.H. Sacramenten der Stervenden toe
gediend.
Graaf de Marchant et d'Ansembourg,
die een nobel man was en tijdens de oor
log openlijk blijk gaf van zijn afkeer van
het nationaal-socialisme, was Kamerheer
in buitengewone dienst van H. M. de
Koningin en ridder van de souvereine
orde van Maltha.
„Het is zo verleidelijk de schooljeugd
in te schakelen, wanneer men een mooi
doel wil bereiken. Maar toch, wij blijven
waarschuwen: schakel de jeugd niet in bij
uw geldinzamelingen, bij uw verkoop van
mooie plaatjes, zegels en dergelijke. Er is
een uitdrukkelijk verbod van bisschoppe
lijke zijde", aldus „Het Katholieke School
blad", het orgaan van het Kath. Onder-
wijzersverbond in Nederland, naar aanlei
ding van een rondschrijven, dat het mi
nisterie van Onderwijs in Januari aan alle
gemeente- en schoolbesturen heeft ge
stuurd in verband met de Jan van Rie-
beeckherdenking.
„Tegen deze herdenking" zo zegt het
blad o.m., „hebben wij natuurlijk niet hei
minste bezwaar, ja, wij juichen het toe,
dat hier van overheidswege nog eens op
wordt gewezen. Ons bezwaar gaat tegen
de ingesloten folder over de Van Rie-
beeckzegels en van Riebeecksehriften. Die
schriften willen wij nog wel accepteren.
Maar die zegels en dan nog speciaal de
manier, waarop men tracht de verkoop
van deze zegels te stimuleren. Immers
„iedere leerling, die aan toeslag een be
drag van tenminste 12.50 bijeen brengt,
krijgt een kleine bronzen penning, gesla
gen door de Koninklijke Zilverfabriek
van Begeer, met een handelsprijs van
4.iedere leerling, die op dezelfde
wijze 25.— bijeenbrengt, krijgt een grote
bronzen penning met een handelsprijs van
7.50 of een exemplaar van de nieuwe
druk van de biografie van Jan van Rie-
beeck door dr Godée Molsbergen
Ziet, deze wijze van bedelen lijkt ons
volstrekt verwerpelijk. Het is te hopen,
dat er maar heel weinig van onze collega's
aan mee zullen doen. En wij menen te
moeten protesteren tegen het feit, dat door
de insluiting van dat fraais bij een minis
teriële circulaire een soort van officiële
sanctie aan dit gedoe wordt verleend".
(Advertentie)
Het zware weer op zee heeft de strand
vonders in Callantsoog en op Texel een
extraatje in de schoot geworpen. In Cal
lantsoog spoelden in de nacht van Don
derdag op Vrijdag een 300 mijnstutten van
ongeveer 2 meter lengte aan. In Texel
was het Zondag echter veel erger. Toen
de eilandbewoners in de morgen het
strand eens bekeken zagen zij daar wel
4000 van die palen liggen die weldra in
veiligheid waren gebracht. Vermoedelijk
zijn de palen eens de deklast geweest van
een schip, dat ze dezer dagen wegens het
stormweer overboord heeft gezet.
Minder ongevaarlijk was een andere
vondst aan het strand van Texel, namelijk
een mijn. Zij is de eigen dag nog door de
marine tot ontploffing gebracht.
Bijzonder mooie, zuiver wollen
Marokkaanse kleedjes; thans
vervaardigd door een voor
aanstaande Nederlandse tapijt-
fabriek, die zich speciaal op
de fabricage van deze hoog
polige kleedjes heeft toegelegd.
Deze kleedjes worden voor
lopig slechts
gemaakt,
60 x 120
voor de I
exceptioneel
lage prijs van
•n één maat as
11!
HH
WMEN SURGt Rwtc
WINKELSTAD-KUDO»'
seijerlandselaa*
Regeringscrisis In Libanon. Het Liba
nese kabinet is afgetreden. Volgens radio
Beiroet is de reden van de regeringscri
sis te zoeken in de verdeeldheid over bin
nenlandse en economische zaken. De re
gering blijft op verzoek van de president
aan totdat een nieuwe regering is ge
vormd.
(Van onze redacteur)
Veel fabrieksschoorstenen. Veel kerktorens. En daaromheen veel lage
eengezinswoningen. Drie markante uitwendige trekken van een stad, die
op weg is een „groot-stad" te worden. Waarin echter sporen van een rustiek
verleden nog altijd aanwezig zijn. Op wel zeer sprekende u ijze springt dit
in het oog door de ligging van nog enige boerderijen midden in de stad.
Deze stad is Tilburg.
In 1899 telde het nog slechts 40.000 zielen. Thans is hel zover, dat het
zich ernstig met de vraag gaat bezighouden, hoe het tegen de zomer de
125.000ste zal kunnen verwelkomen. En over 20 jaar rekent het op 165.000
inwoners!
Tilburg. Een stad, die in haar groei niet direct spectaculair is. Er zijn
geen wolkenkrabbers, geen reuzenbedrijven als imposante mijlpalen.
Desalniettemin een stad, wier rustige, bestendige expansie en activiteit
niet minder belangwekkend en interessant zijn, zoals ons duidelijk bleek
uit de boeiende causerie van prof. dr W. R. Heere over Tilburg els werk-
verzorgings- en cultureel centrum op de persdag, die 't Tilburgse gemeente
bestuur een dezer dagen organiseerde bij gelegenheid van de opening van
een nieuw bureau voor voorlichting, dat toegevoegd is aan het bestaande
bureau voor Statistiek en waarvan de leiding is toevertrouwd aan de
heer Pels.
Vóór de causerie van prof. Heere had
de burgemeester, mr E. H. J. Baron van
Voorst tot Voorst reeds in vogelvlucht
een indrukwekkend overzicht gegeven van
de inderdaad niet geringe problemen,
waarvoor Tilburg zich bij zijn voort
schrijdende groei gesteld ziet alsook van
zijn plannen op korte en langere termijn
o.a. de bouw van een eigen politiebureau
Want deze stad van bijna 125.000 zielen
heeft nog geen eigen politiebureauHet
politiecorps is hier overigens, dank zij da
makkelijke aard der Tilburgse bevolking
betrekkelijk klein van omvang.
Men zou kunnen zeggen dat wü 5e 'r-nV
aan de markt zijn gekomen. ph!er
Heere. Men vergeet te dikwijls- /1
een tiental wijken van
niet deelden in de gunst var. de Oomm
Eeuw, samengroeiden, dat er s ver_
ringsgebouwen waren. ver
blijven, die nu om2e^?DW^ujea ed Nu
den tot vergaderzalen,
40.000 zielen in aanwassen tot
160.000. moet er dus geprojecteerd
worden, waarop een stad van meer dan
100.000 inwoners aanspraak maakt en dat
in een arme en dure tijd 1
Op het ogfdWHt kunnen we alleen een
9interklaas"Jsl)e van verlangens opstel
len, in een "ubreidingsplan de ruimte
openlaten en op betere tijden hopen. Zo
nu en dan zal er toch iets verwezenlijkt
irunnen worden van ons verlanglijstje:
een hqogspoor met een nieuw station een
busstation, een schouwburg voor grote en
kleine kunst een concertzaal, vergader-
?u c.on'®reszaal, nieuwe leeszaal en biblio
theek, overdekt zwembad, tweede zieken-
w r.°°dnodig!) enkele musea enz.
We willen echter geen ijzer met han-
_n "reken. Onze beide spoorwegovergan
gen zijn r>p ,je spitsuren soms 40 minuten
van het uur gesloten# maar tunnels
a niveau worden zo maar niet gelegd.
En onze bestrating kan niet ineens in
orde zijn, als men bedenkt hoevele van
or®e straten een halve eeuw geleden nog
zandwegen waren die van het ene kerk
dorp naar 't andere trokken. En onze
Beate
4)
Beate stond rechtop, met haar rug
geleund tegen de kajuitsdeur, die ze ach
ter zich had dichtgetrokken. Het was
haar aan te zien, dat zij al haar moed
bij elkaar raapte en haar ogen hadden
een eigenaardige, starende uitdrukking
U kunt, als u wilt.
Egon Dornbusch werd nerveus door
de uitdrukking van angst, schaamte,
stomme smeking en wanhoop, dié op
haar gelaat lag.
Hoe kan ik u helpen?
Nu trok een pijnlijk glimlachje osn
baar lippen.
Doodeenvoudig: u moet met mij
trouwen. Nu dadelijk trouwetl.
Onwillekeurig deed Egon een stap
achterwaarts. Was ze plotseling krank
zinnig geworden?
Beate was nu heel bedaard en haar
stem k!onk, alsof zij een van buiten ge
leerd lesje opzei; ,/Er zijn drie gevallen
mogelijk, waarin een jongedame aan
land wordt gelaten. Al» zij familie be-
I zoelot, die haar komt afhalen; als zij een
vaste betrekking heeft bij mensen, die
bij de autoriteiten als fatsoenlijk bekend
staan of wanneer ze onmiddellijk na de
ljfiding trouwt."
Egon trachtte van zijn verbazing te
bekomen.
Wilt u werkelijk..?
Laat mij uitspreken! Het is zo moei
lijk uit te legger. Misschien wilt u mij
niet eetls tot het eind toe aanhoren; mis
sehien ziet u mij voor een avonturierster
of nog erger aati. Als u een mensenleven,
dat toch nog recht op een toekomst
heeft, wilt redden, trouw dan met mei
Trouw met me en een uur later reist u
n.iar Rosario en ik verdwijn voor altijd
uit uw o^en. O ja, ik weet wel dat het
onwaardig is. Wat ik u voorstel Ik weet
wel, dat u niet vaft mij houdt; ik heb o
ook niet lief als dat wèl zo was. had
ik er nooit met u over durven spreker.
Wij zijn beiden jofig en willen beiden
natuurlijk onze eigen tóekómst vottnen.
Ik geef u de verzekering dat ik nooi;
enige aanspraak op u zal doen geldëtl. U
zult mii niet terugzien: u kunt dus on
middellijk echtscheiding aanvragen we
gens kwaadwillige verlating. Toe. laat
me alsjeblieft niet in de steek!
Dornbusch liet Beate rustig uitapr»
ken; hij begreep zichzelf niet. Wat dit
meisje van hem wilde, was zo iets on
gelofelijks. was zo buiten alle vérhouding
dat hij wel begreep, dat zij doör wan
hoop gedreven werd. Geen ogenblik
kwam de gedachte bij hem op. dat zij
hem misschien in de vai zou laten lopen.
INtor nooit had haar gelaat er zo rein en
onschuldig uitgezien als bij dit vreemde
voorstel.
Ik heb u alles verteld. Ik verzoek u
nogmaals: help mij! Tk bezweer u, hep
mij, want naar Duitsland terug ga ik
niet.
Nog steeds stond Egon Domibuseh zwij-
eend te overleggen, wat hij zou doen.
IIr had ontzaggelijk medeliiden mei
haar en dat niet alleen: haar door
zettingsvermogen. haar e' rsie wekten
Ziin bewondering op. Wie zo'n vertrou
wen in vréémder, had. moest zelf Wel
een buitengewoon karakter hebben.,..
Nu zag hii haar aan.
TJ hebt heel veel vertrouwen in mij
I:k moet wel.
Wanneer moet ik beslissen?
Tot mijn spiit nu onmiddellijk. Er 'is
Beate en Egon
r0^-°Mag ik u wat vragen, senhores!
Zeker.
Hekt u geweigend deze dame aan
land te laten gaan?
Het was onze pliriU.
-- De senhorita heeft verzuimd, u mee
te delen dat zij met mi) verloofd is en
dat wi? het plan hebben, onmiddellijk te
trouwen.
Dat is iets anders. Onder d«2e om
standigheden mag de senhonta natuur
lijk aan land gaan. Natuurlijk mag zy
het tehuis vodr landverhuizers niet ver
laten alvorens het huwelijk voltrokken
is. Zij wordt in haar eigen belang ondei
al een uur verstreken: ieder ogenblik politietoezicht gesteld, wanneer u ar
kan de controle-emnimissie van boord niet de voorkeur aan geert, u onmiddel-
gran en dan is het te laat.
Plotseling kregen haaf zenuwen de
overhand en zij snikte luid.
Droog uw trar.cn maar en ga met
mij mee.
Een geheel andere uitdrukking kwam
op haar gezicht: in haar ^os"en was een
grenzeloze verbazing te lezen.
Wilt u me werkelijk helpen?
Hii trachtte nuchter en zakelijk te
spreken.
Ik wil u helpen; maar ik vertrouw
dan verder oök volkomen op uw belofte
Onwillekeurig trok er een bittere trék
om haar mond. Wat had hi; een haast,
orft haar zo spoedig mogelijk weer kwijt
te raken!
lijk na de landing, vergezeld van een
ambtenaar, naar het Resistro Chr"
begeven en daar Mét huwelijk officieel
te laten voltrekken. Het kerkelijk huwe
lijk kan daarna plaats vinden.wanneer
u dit wenst.
Ik verzoek u ons onmiddellijk naar
het gebouw van de burgerlijke stand té
laten brengen.
Beate had gedurende dit gesprek naaf
de grond gestaard en ook Egon zag haar
niet aan.
Is er al voor uw bagage gezorgd?
—-Die hebben we nog hier!
Welk hotel?
Mij werd hotel Jousten aanbevolen,
Laat u de bagage maar expediëren
door de finma Furlong, die is heel be
trouwbaar. Over een half uur verwacht
ik u aan de valreelp!
Met opzet bleef Egon lang met de ex
pediteur praten; gedurende het half uur,
dat ze op dé ambtenaar moesten wach
ten, spraken ze niet met elkaar. Zij ble
ven als laatsten aan boord en waren
dankbaar, toen ze het schip eindelijk
konden verlaten.
De formaliteiten bij de d'öuafte waren
nu spoedig voorbij, omdat ze maar wei
nig bagage hadden. In een aüto reden ze
daarna vergezeld van dezelfde ambtenaar
die gelukkig Duits sprak, naar hét ge
bouw vah de Burgerlijke stand.
Wat een zonderlinge situatie voor
Dornbusch! Daar stond hij in een klein
kantoortje voor een wildvreemde, die
iets beweerde, waarvan hij geen woord
verstond en naast hem bevond zich
een jong meisje, dat hij sleehts vluchtig
kende. En hij stond daar werkelijk, om
met het meisje te trouwen!
Ondertekenen! Hij deed het onver
schillig, Beate met vaste hand; de beide
ambtenaren, die ais getuigen dienst
deden, Zakelijk. En wat was het eigenlijk
idioot, dat die ambtenaren herm felici
teerden! Waarvoor toeft? 't Was waar,
de ambtenaren waren zichtbaar ver
baasd en hadden Zeker nog nooit zo'n
wonderlijk bruidspaar gezien.
Eindelijk zaten ze samen in de auto
Hotel Jousten.
(word* vervolgd
iaagbouw betekent extra uitgebreidheid.
Als Rotterdam ls ook Tilburg vóór alles
werkstad, stad van ondernemers en arbei
ders (de laatste vormen 60 pet van de
bevolking!). In merkwaardige tegenstel-
ling met steden als Den Haag. Rotterdam
e.d. berust zijn groei overwegend op zijn
eigen (hoge) geboorte-overschot. Verre
weg het merendeel dezer aanwas kwam
in de industrie terecht. Het grote voordeel
van deze groei uit eigen kracht is, dat
de stad een volkseigen heeft kunnen be
houden. De mensen kennen elkaar hier
ook nog meer dan in de grotere steden
benoorden de rivieren. Ze leven nog meer
met elkander mee. Hier bloeit nog het
schone gebruik van burenhulp.
Trouwens een algemeen kenmerk van
Tilburgs industriële expansie is, dat zü
menselijk" is gebleven, de mens aan
gepast. Vaar de 210 ondernemingen die er
z.ün en die in totaal meer dan 20-000
personen werk verschaffen (waarvan niet
meer dan 20.8 pet werkzaam in textiel
Tilburg is lang niet alleen textielstad),
zijn er nog geen 20 met meer dan 200
arbeiders.
Dit heeft het gunstige gevolg gehad, dat
hier nog veel bewaard is gebleven van de
meer patriarchale verhoudingen. Het pro
ductie-proces is hierdoor ook niet zo on
overzichtelijk geworden, dat de arbeider
zijn belangstelling in het product zijner
handen heeft verloren. Integendeel, gaar
ne spreekt hij over „ons fabriek".
De eigenaardige groei van Tilburg heeft
er ook toe geleid, dat grote groepen
arbeiders dicht bij him werk wonen. De
scheiding tussen werk- en woonmilieu,
een der gevolgen van de industriële
revolutie, die de proletarisatie in geeste
lijk opzicht in de hand gewerkt heeft, is
hier aldus niet zo ingrijpend geweest.
Mèt behoud van de gewoon menselijks
maat is Tilburg een stad geworden van
grote betekenis. In 1950 werd er in rijn
bedrijven voor een kleine 400 mïllioen
omgezet, waarvan een kleine 70 millioen
voor export bestemd was; 60 a 70 pet
van de Ned. wollenstoffen komt uit Til-
burg.
En meer en meer wordt het verzorgend
centrum voor een wijde omgeving centraal
gelegen als het u voor wel 120.000 in
woners van Midden-Brabant erbij. Voor
het doen van inkopen in zijn winkels
voor het bezoeken van zijn instellingen
van zeer verscheiden aard (in het bij
zonder zijn onderwijs-inrichtingen o.a. do
zo belangwekkende R.K. Leergangen mei
haar Academie van Beeldende en Bouwen
de Kunsten, Muziekconservatorium en tal
van cursussen, de Kath. Economische
Hogeschool, een naam, die sléchts een
deel van de werkelijkheid weergeeft, daar
voor de Sociale Wetenschappen immer
een grote plaats is ingeruimd, de «Middel
bare TextielscBööI enr.) nog voor
velerlei andere doeleinden (markten
bewegen zich dagelijks grote aantallen
mensen tussen Tilburg en omliggende
plaatsen.
Als recente aanwinst moet zeker nog
genoemd worden een nieuw bejaarden
centrum, St Josephzorg geheten, dat zich
kan meten met het beste in den lande en
een Uitstekend voorbeeld js van wat dooi-
samenwerking van gemeente en particu
lier initiatief, i.e. pastoor P. v. d Vel
den van de Fatlma-parochie, kan worden
bereikt.
Tilburg, werk- en verzorgingscentrum
van toenemende betekenis Een stad. die
oók cultureel centrum hoopt te worden.
De aanloop hiervoor is reeds genomen
met juist-genoemde onderwijsinstellingen.
Een stad. waarvan we hopen, aldus be
sloot prof. Heere zjjn zeer interessante
causerie, dat ze over 25 jaar ook aesthe-
tisch zal bevredigen, ais. het uitbreidings
plan verwezenlijkt zal zfln, maar tevens,
dat ze ook dan nog iets zal Behouden heb
ben van haar goede eigenschappen: het
gevoel van verbondenheid, de «eavéut
gemoedeijjkheid.
Richtsnoer van elk. Hm een of ander»
wflze verantwoordelijkheid draagt. Is 1»
zorgen, dat ook in deze félgroeiende sta£
de mens mens kan blijven, de artieide»
gerespecteerd word».
