EN AFRIKA ZWIJGT...
De dood van de stichter van
Mokaria
lét
PASOP UW KEEL
Egyptische ambassadeur mag in
Londen blijven
Waardering voor
typograaf
Voelt u de nuance?
typist
en
Regering moet aandacht schenken
aan revolutionnairen
Grondwetskamer reeds bijnap
aangenomen
N ederl.- Belgische overeenkomst
WJSIROOP
altijd wint
Duitse of ficieren in Egypte
Nationale woning
bouwleningen
Persberichten
OVERZICHT TWE KAMER
De Toren van Basoko
VIRGINIA sect.
Auto tweemaal over
de kop
Standen moeten elkaar beter begrijpen
ftlillf oenen dames
rtïX nogW.U -I -
De woningnood in
's-Gravenhage
Partijraad K. V. P.
Over liberalisatie van de vishandel
Drie voorzitters afwezig
Harry Prikker.
VRIJDAG 15 FEBRUARI 1952
PAGINA t
HÉEi
akkers
Raadsels
ben-
-£•
Bekende tennisspeler gewond
Propaganda-comitê onder leiding
van mr P. J Oud
Doof dat zBorbrandeo
op Uw maag
met 'n paar Bennies.
Farmbacher
21000 personen onhoudbaar
gehuisvest
Eind 1951 stonden in 's Gravennage
ingeschreven 6198 gezinnen, die volgens
de richtlijnen voor een woning in aan
merking komen en 8399 gezinnen, die
nog niet aan de richtlijnen voldoen,
maar evenzeer als woningbehoevend
moeten worden aangemerkt. Aldus
blijkt uit gisteren gepubliceerde gege
vens, die door het bureau voor statiE-
tiek en voorlichting der gemeente 's Gra-
venhage zijn toegelicht.
met commentaar
Meester en gezel
zoi> het dan immer» niet zonder verkie
De mitiister van Binnenlandse Zaken.
Beslissing over eigen leven
l)e heer Van der Goes van Naters
(PvdA) had verschillende amendemen
ten ingediend. Bij wilde daarmee herel-
Geen voorzitter
Niet alleen negatief
Kom up, als je durjt
Advertentie.
.Je weet niet ivat er in die zwarte koppen omgaat, hé,....
Je weet het eenvoudig niet"
DE 28ste strijd tegen de razende gekken van dit wilde land, had ons
bevreesd gemaakt voor al wat op een mens geleekschreef
Stanley in zijn dagboek, toen hij ter hoogte van het tegenwoordige
Basoko door een zweem van vijftig prauwen werd aangevallen op zijn eerste
historische tocht stroomafwaarts over de -.NijJ die in werkelijkheid de
Congo was.
Thans herinneren alleen de lage, stenen kantelen nog aan de tijd, dat
deze post jaren nadat Stanley er voor de eerste keer gepasseerd was
werd ingericht tot een zeer belangrijke vesting, welke de Arabische slaven
jagers belette de stroom over te steken en daardoor aan de Muzehnanse
penetratie een halt toeriep.
Er staan een paar hoge zendmasten
van het radiotelegrafiestation, er woon
een administrateur, er is een hospitaa
er zijn diverse magazijnen en handels an-
loren (palmolie), en zo nu en dan eg
er een rivierboot van de route Leo-., n
aan.
Iets verder de brede "voorbij i
bier in de Congo uitmondt nog vooroij
de grote Portugese rt)stPf]IMi'ssiep^op 1
monumentale toren van de Missiepost op.
Die naam An»-"
■/.warte de naam van die stioom vroeg,
^ruwimfMeef In weSkhefd had
„Aruwimi zjjn schouders op- 1
da man alleen maaid t z£_
gehaald en >-Alj"n Sht Jeet ie?" Eigen-
Stroom de Lohale, maar men
heeft de u?t Stanley's 'notitieboek j
aangehouden.
In 1901 kwamen hier de eerste pries
ters van het H. Hart, begon de Duitse
pater Fraessle er met de bouw van een
missie en een kerk. Deze laatste moest
een copy worden van de Dom in zijn ge
boortestad, Freiburg im Breisgau en het
Puurde- niet lang of de hele streek -—dag-
feïzen stroomop- en stroomafwaarts
informeerde naar de toren van Basoko.
Op een fundament van niet minder
dan 11 bil 1* meter rees een geweWig
brok steen hoger en hoger: 45 meter zou
(,e spits van deze gothische toren de
tropenhemel insteken, maar zoals «o vaak
;u Te Middeleeuwen de bouw ven een
kathedraal onvoltooid bleef zo men
ook in Basoko nooit verder dan
ter gekomen.
Diverse oversten bouwden na de dood
van pater Fraessle verder, voegden aan
het massale hemelbaken nieuwe tran
sen toe, tot er aan de goedmoedige spot
over de nooit voltooide „toren van Ba-
bel" een einde kwam, toen men "hmen
in een laatste kroonbalustrade een klein,
van beneden af onzichtbaar dak constru
eerde.
Dreigende oerwoudstilte
Overigens verzandden daarmee niet de
andere en voornamere activiteiten van
deze nieuwe missie, en van Basoko u
werd onder meer in 1923 een P0Rt
sticht, een 130 km. het binnenland in,
op een plaats, die Mokaria heette.
Ook hier was de stichter een Duitser,
n.J. pater Josephus Aloysius Schumann,
een missionaris, die in 1910 in Congo
gekomen was.
Mokaria herinnerde mjj aan de ver
halen van Faulkner en Truman Capote
over bepaalde huizen van blanken in net
Zuiden der Verenigde Staten: (de jungle
geeft het nooit op, herovert in enkele
maanden alles wat in jaren zwoegen te
ken de woekerende groene orgie van
«roeien is bereikt).
Men mag nooit, geen ogenblik, zijn
■waakzaamheid laten verslappen, anders
Advertentie.
In de keel beginnen enkele
der gevaarlijkste aandoe
ningen. Neem bij de gering
ste klacht, zoals kriebel, hees
heid, pijn of gezwollenheid de
slïjmoplossende, snelwerkende
Pater Wijtenburg
gaat in enkele weken het resultaat van
maanden verloren.
Rondom het kleine complex gebouwen
van de missiepost heerste een broeiend
schemerige herfst. Half verscholen te
midden van een kleine palmplantage,
op het oerwoud veroverd door de stich
ter van de missie, gaapten de donkere
vensterloze ramen van een vrij groot
bakstenen woonhuis, aan de voor
zijde omgeven door een verwaarloosde
verandah. Achter dat woonhuis achter
een paar primitieve bijgebouwtjes en een
vrd grote, enigszins vervallen school,
heerste de nooit eindigende, vochtig hete
schemer van het oliepalmwoud Het
hoog opschietend onkruid, het langè taaie
gras aan de voet der zware schubbige
stammen ontving nooit daglicht, omdat
de kruinen der palmbomen, slordige
pruiken van lange, gedeeltelijk afgestor
ven palmtakken, bijna tot op de grond
kwamen, in elkaar verward tot een dicht
dak verwoekerd.
Rechts wat afgelegen tegen een aóh-
tererond van donkere jungle stond een
infands kerkje onder een vermoefi «te
doorgezakt grijs palmblaren dak. Links,
maar dichterbij het woonhuis sliepen de
paters in een bijgebouwtje, dat aan de
voorzijde alleen maar deuren, aan (te
achterzijde alleen maar houten venster
luiken had. Wanneer deze open waren,
keek men uit op nieuwe oliepalmen, de
dikke stammen ook daar overgroeid met
varens, ook daar de schemer, waarin het
oerwoud onmerkbaar maar gestadig op
nieuw naar het huis kroop.
Boodschap op het middaguur
Op 24 April van het vorig jaar beëin
digde pater Gerritsen, de reguliere over
ste, die van Stanleystad uit een visitatie-
reis door zijn gebied had gemaakt, zijn
bezoek aan Mokaria. Er waren daar toen
drie.missionarissen: de stichter, pater
Schiirmann. de Luxemburgse pater
Flick en de Nederlandse pater Wijten
burg.
Deze beide laatsten reden met de
overste mee, zodat pater Schürmann
voor enkele dagen zijn medemissionaris
sen kwijt 2vasi,toe" men afscheid nam,
maakte pater Gerritsen nog een grapje,
vroeg aan de ba-jarige Congoveteraan
van Mokaria of hij niet bang was om
zo alleen op rijn post achter te blijver..
„Bang? Ik ritzo dikwijls alleen
lachte pater Schürmann.
De andere middag smeet een zwetende
neger buiten adem zijn fiets tegen de
gevel van do missie in Basoko, bracht
Itater Gerritsen, die op lerugsreis naar
Stan aldaar had overnacht, een briefje.
Tot op de dag van vandaag weet men
nóg niet nauwkeurig, wat er die avond
in Mokaria gebeurd is. Laat op de avond
moet pater Schürmann achter zijn ka
mer iets gehoord hebben, hij ging kïiken
maar zag niets, is nog naar het woon-
huis gelopen. Toen hij naar zijn kamer
Iterugkeerde werd er op zijn deur ge-
klopt; buiten in de doodstille tropen-
nacht hoorde hij een bekende stem, hij
deed open.
Meteen voelde hij een geweldige slag
op zijn hoofd; hij greep zich wankelend
vast aan de deurpost, zakte toen onder
nieuwe slagen stervend in elkaar.
Daar hij de andere ochtend niet naar
de kerk kwam, ging een catechist hem
zoeken. Het. bed was leeg. Met diverse
boys en geholpen door de kosier-onder-
wijzer, is men overal gaan kijken, vond
tenslotte de pater achter het huis, voor
over in het gras.
Requiem in de nacht
Toen pater Gerritsen »net de beide
andere Mokaria-missionarissen terug
keerde, vonden ze de stichter reeds op
gebaard in het woonhuis, het parket was
aanwezig, had reeds de eerste verhoren
afgenomen.
Niemand van het zwarte huispersoneel
had iets gehoord of gemerkt. In de
WC vond men de bebloede kleren van
het slachtoffer, het bleek, dat de moor
denaar de dode missionaris een schone
toog had aangetrokken, hem daarna
achter het bijgebouw had gesleept: ver
moedelijk had men het willen doen voor
komen, alsof hij daar bij een val dodelijk
was verongelukt.
Die nacht droeg pater Gerritsen, ge
assisteerd door de paters Wijtenburg en
Flick in het kleine kerkje een plechtige
H. Ms van Requiem op, waarna de
stichter van Mokaria in Basoko begra
ven werd.
Het gebeurde maakte in heel Congo
een verpletterende indruk: nog nooit
was er een missionaris vermoord, men
zocht tevergeefs naar motieven; maar
tenslotte werd de koster-onderwijzer, die
onbewogen alles had klaar gemaakt voor
de rouwmis, gearresteerd, samen met de
boy van pater Flick. Beiden werden naar
Stan overgebracht: de koster-onderwijzer
kon de bloedvlekken op zijn kleren niet
verantwoorden, ze ontkenden hardnek
kig. Tenslotte schijnt echter de boy de
ander te hebben beschuldigd, maar de
vermoedelijke moordenaar zwijgt.
„Daar onder die boom", wees de «ïen-
we overste van Mokaria mij, „daar heb
ben ze 's avonds samen zitten overleg
gen...... zie je die stamper, die grote
houten knuppel? Met zo'n knuppel is het
gebeurd
Was het een complot? Een moord met
voorbedachten rade op een missionaris.
Dat een neger in woede iemand neerslaat
is gezien zijn mentaliteit, begrppelrjk: hij
is dan werkelijk ontoerekeningsvatbaar,
maar dit -
Het is bekend, dat die koster speel
schulden had en waarschijnlijk is er
geld gestolen die nachtbovendien
was de boy van pater Flick juist wegens
diefstal aan de kant gezet, maar zelfs
wanneer de moordenaar dat geld werke
lijk nodig had gehad, zou hij het ook wel
zónder moord bij elkaar gestolen heb-
Heeft de man onder een van die duis
tere suggesties gehandeld, welke bijna
hypnotisch zijn? Is er communistische in
vloed geweest? Heeft het iets te maken
met de felle strijd tussen een paar candi-
daten voor de positie van chef van de
streek? Is het wraak, omdat pater Schür
mann op de preekstoel nogal eens fel van
leer trok tegen de veelwijverij, en ook de
koster te dien aanzien niet geheel brand
schoon was? Was hij te streng?
Raadselsraadsels
En de bevolking zwijgten alle boys
zwijgen, ofschoon een neger altijd op de
hoogte ls, wanneer er iets broeit, en de
rest van het personeel minstens iets on
gewoons moet hebben gemerkt die
avond.
Maar men zwijgt. En de koster bekent
niet
Zwijgt men uit angst voor wraak?
Het onderzoek is nog steeds gaande,
er worden nieuwe getuigen opgeroepen,
maar niemand weet iets
Zei pater Wijtenburg na dertig jaar
Congo
e
„Je weet niet wat er in die zwarte
koppen omgaat, hèje weet het een
voudig niet
Onder de nieuwe overste is men begon
nen verwaarloosde plantages schoon te
kappen, maar taaier dan het woest groei
ende, verbeten vechtende oerwoud is
die kndere woekering van wurgende
lianen en verstikkende klimplanten,
waaronder nog altijd het schemerig duis
ter broeit......
En elke avond sluiten de drie paters
de deur van hun kamer af.
J. W. HOFWIJK.
De bekende tennisser Van Dalsum zal
niet kunnen uitkomen in de kampioen
schappen overdekte baan, doordat hij
gisteren het slachtoffer is geworden van
een auto-ongeluk.
Gisteren namelijk is zijn auto nabij
Moerdijk geslipt .maar hoewel de wagen
tweemaal over de kop sloeg, is de heer
Van Dalsum toch niet ernstig gewond.
Hij kwam er af met een schouderbles
sure, terwijl ook zijn rechterbeen licht
werd gewond.
Zijn passagier, de 70-jarige directeur
van de Mets, te Den Haag, de heer Prey,
kwam er niet minder goed af. Hij kreeg
slechts een vleeswond en enkele rib-
kneuzingen.
Zoals bekend is, tal binnenkort wor
den overgegaan tot de uitgifte van een
aantal nationale woningbouwleningen. De
leningen zullen worden uitgegeven door
de N.V. Bank voor Nederlandse Gemeen
ten.
Ten behoeve van de propaganda voor
deze leningen heeft zich een comité van
actie gevormd ónder voorzitterschap van
mr P. J. Oud, burgemeester van Botter
dam en voorzitter van de Vereniging van
Nederlandse Gemeenten.
Advertentie
'n Wonder, op hoe korte termijn die
helpen. Binnen een paar minuten! Nog
vóór die Rennies zijn gesmolten op uw
tong, behoort het zuurbranden tot het
verleden. Rennies kunt U altijd en overal
innemen, onopvallend, zonder water of
wat ook.
De Egyptische ambassadeur le Londen,
die onlangs naar Cairo werd terugge
roepen doch zich sinds enkele dagen
weer in de Britse hoofdstad bevindt
voor het bijwonen van de begrafenis van
koning George, heeft van zijn regering
toestemming gekregen om in Londen te
blijven „indien zulks van nut wordt ge
acht".
Het Brits-Egyptisch overleg, dat zowel
te Londen als te Cairo gevoerd wordt,
kan door deze beslissing zeer vergemak
kelijkt worden. Ook de Britse regering
schijnt intussen bereid te zijn tot een
concessie. Niet-officiële doch betrouw
bare Egyptische bronnen menen, dat
Engeland bereid zou zijn koning Faroek
als koning van Egypte en Soedan te er
kennen, mits het huidige condominium
onder het bestaande bestuur van kracht
blijft tot de Soedanezen in staat zullen
zijn over hun eigen toekomst te beslissen.
Egypte is vastbesloten orde en rust te
handhaven, onruststokers meedogenloos
te vervolgen en 'n sfeer te scheppen van
kalmte en veiligheid, zo verzekerde de
Egyptische regering gisteren aan de vijf
tien landen, die officieel geprotesteerd
hebben tegen de onlusten, die op 26 Jan.
te Cairo hebben plaatsgevonden. Een cre-
diet van vijf millioen Egyptische ponden
zal worden verstrekt voor de herbouw
van de verwoeste gebouwen.
De geruchten, dat officieren van de
voormalige Duitse weermacht functies
zouden bekleden in het Egyptische leger
werden gisteren te Bonn officieel be
vestigd.
De voormalige Duitse generaal Farm-
baèher en vijf of zes andere gewezen
Duitse opper-officieren, zo verklaarde 'n
hoge Duitse functionaris, doen thans
Egypte thans een geschil hebben, is dit
vooi* ons zeer onaangenaam", voegde hij
hieraan toe.
Een Britse zegsman had eerder ver
klaard dat de geallieerde controlecom
missie zich „niet-officieel" met de West-
duitse regering in verbinding had gesteld
over het naar Egypte vertrekken van
Duitse militaire deskundigen. De Duitse
woordvoerder zeide hieromtrent: „Wij
hebben de Britten moeten mededelen, dat
het niet in onze macht ligt personen
als Farmbacher te beletten West-Duits-
land te verlaten".
(Van onze correspondent).
Advertentie.
zeggen Voor de handen niets
beter dan HAMEA GEL EL
Wat is de oorzaak van de huidige me
ningsverschillen tussen de verschillen
de standen? Wat is de aanleiding voor
de talrijke discussies, die de laatste tijd
over het standenverschil gevoerd wor
den? zo vroeg dr A A. Olierook, de
directeur van het A. C de Bruijn-Insti-
tuut te Doorn, zich gistermiddag af in
een lezing, die hij te Haarlem hield tij
dens een bijeenkomst van de Raad van
Overleg in het bisdom Haarlem. Na een
diepgaande inleiding over de oorsprong
van het standenverschil. kwam dr Olie
rook tot de slotsom, dat voor de eerder
genoemde verschijnselen een drietal
oorzaken valt aan te wijzen: le. De ver
schillende standen kennen elkaar nog
niet voldoende; 2e. Men is zich in de
onderscheidene standen nog niet vol
doende bewust van de sociale verbon
denheid; 3e. Het nltblijven van 'n hechte
samenwerking tussen de standen is deels
ook te wijten aan de grote lusteloosheid,
waarop Z. H. de Paus nog kortgeleden
gewezen heeft.
Het probleem van de samenwerking
der standen noemde dr Olierook aan het
begin van zijn lezing, een uitermate ac
tueel onderwerp. Het vaststellen en uit
stippelen van juiste richtlijnen, om tot
betere samenwerking te komen, zag hij
als een dringende noodzakelijkheid, wan-
w;l
neer men de spanning der geesten
verminderen.
Sprekend over het bestaansrecht van
de verschillende standen, sprak dr Olie
rook er zijn grote vreugde over uit, dat
men tegenwoordig niet meer uitsluiten!
werkt voor ,.zijn eigen standje", maar
zich daarentegen veel breder instelt
voor het gehele maatschappelijke leven.
Hoewel de katholieken bfj voorkeur
gaarne spreken over „alles, wat de ka
tholieken bindt", ontbreekt dikwijls het
onderlinge vertrouwen. Deze sfeer van
wantrouwen uit zich speciaal bij de sa
menwerking op sociaal-economisch ter
rein. hetgeen zeer duidelijk aan de dag
treedt, wanneer werkgevers en -nemers
samen moeten komen tot de verwezenlij
king van de P. B. O. Het wegnemen
van het wantrouwen is slechts een ne
gatieve plicht, als men positief resultaat
wil bereiken, zal men moeten trachten
tot samenwerking te komen.
Het standenverschil is een natuurlijk
verschijnsel aldus spr. en dit ver
schil is niet zoals sommigen wel menen,
kunstmatig door de mensen aangekweekt
Hoewel het gezegde: „Hoe hoger ambt
hoe hoger stand", naar de mening van dr
Olierook, niet vrij is van misverstanden,
zag hij het beroep van iemand, toch wel
als doorslaggevende factor, die ter sprake
komt bij de bepaling van de stand, die
men iemand toeschrijft. In dit verband
bemerkt men «oma, dat in de z.g. raidden-
aroeneri de waardering voor het beroep
merkwaardige gronden berust
sLna slaat men in deze groepen de wer
ken? met het hoofd ten onrechte hoger
ïtn ten de handwerkers. Dr Olierook
illustreerde deze mening met te wijzen
op het verschil in waardering voor he;
werk van een typist en een typograaf.
Wanneer de intellectuelen er zich op
toefeggen een maximale hoeveelheid van
ctouur opde lagere standen over te
vünucn ruilen de excessen naar beneden
naar boven worden afgebogen. De
wijzen uit. dat de mobiliteit
Onder de 6198 op 1 Januari J4. toga-
schreven aanvragen voor een zelfstan
dige woning waren 5368, of 87 procent,
urgentiegevallen, waarvan de tegen
woordige huisvesting onhoudbaar is.
Dit betekent dat thans zeker nog
21.600 personen onhoudbaar gehuisvest
zijn in de hofstad.
De Partijraad van de KVP op Vrijdag SB
Februari en Zaterdag 1 Maart, welke aan
vankelijk in de namiddag zou beginnen, ie
vervroegd tot 11 uur in de ochtend.
Dit is geschied, wijl het ontwerp Alge
meen Staatkundig Program, dat reedt m
de Partijraad van 15 December aan de orde
is geweest, thans in definitieve behande
ling ral komen. De besprekingen,
gevoerd, hebben geleid tot oen nieuw*
tekst, die zowel de instemming der oud*
Commissie als die van prof, Jurgens en
mgr Op de Co ui kon verwerven In be
handeling behoeven op de a.» Partijraad
nog slechts een zestal amendementen te
komen.
inge-
aan dë Nederlandse universi-
terf™ slechts 1 student is, die voorkomt
ie arbeidersklasse. Op een enkele
universiteit i» deze verhouding zelfs 1 op
clusie waarvan wij in de aanvang van dit
verslag reeds gewaagden.
Desmak ^braSr^helsdei/'niet alleen
«n Ster?waardering van de intellectuele
tmbeid doo?de arbeiders, maar ook meer
resoect van de intellectueel voor de pres-
respect van a handwerkeTS. Hij zou zo
tacies v intellectueel b.v. tijdens
i^n^Wennaanden bij de behaag-
de koude winip haard een grotere
U3ye fuikheid voor de mijnwerkers ging
erkentelijkheid vooral o intellectueel
k0e3t^\ betoonde v?or zijn eigen cultu-
meer dank betooawe d£ stan_
rele verheffing. grote universele
rpfde zullen ontmoeten, besloot dr
liefde zuiien 0 m Werd aan-
Olierook n Haarlem en
hoord door de f^^J^eren j. j. A.
Beverwijk, de zo,ere^ Haarlems
Kuilman en B. G. Bosman
burgemeester, mr P. Cremers.
Het bestuur van de Vereniging ter Ver
edeling van het Ambacht brengt ter ken
nis, dat ook dit jaar de gelegenheid zal
worden gegeven tot het afleggen van de
examens ter verkrijging van de graden
van „gezel" of „meester" in de onder
staande ambachten, en wel o.a. in de
week van 14—19 Juli te Amsterdam:
plaat- en smidsbankwerken. vuurwerken
(burgersmid), constructiebankwerker en
vuurwerken (fabriekssmid), machine-
bank werken, metaaldraaien, meubelma
ken. timmeren (alleen gezel), huisschilde
ren (alleen gezel), modelmaken en In de
week van 28 Juli—2 Augustus te Utrecht
timmeren timmerman-bouwpatroon (al
leen meester), meubelmaken, huisschil
deren, metselen, steenhouwen.
De candidaten voor het examen „geze!"
in de «vakken timmeren, meubelmaker,
huisschilderen, metselen en steenhouwsi
moeten in 1952 ten minste de leeftijd vrr,
19. die voor het examen ..gezel" in d'
overige vakken tenminste de leeftijd vai
22 jaar bereiken. De candidaten voor he.
meester-examen in de vakken timmeren
timmerman-bouwpatroon. meubelmaker
huisschilderen, metselen en steenhouwen
moeten dit jaar de leeftijd van 23 jaar be
reiken. die voor het meester-examen in
de overige vakken de leeftijd van 25 jaar.
Candidaten voor een meester-examen
moeten in het bezit zijn van het diploma
gezel in hetzelfde ambacht: zij die in het
bezit zijn van het vestigingsdiploma meu
belmaker, smid of huisschilder kunnen
De besprekingen, welke gisteren ln I ^ÜAe«hantel in verse vis
hol el Anneville te HSvenhout zijn, ge- van 10 centimeter worden
houden over Nederlands-Belgische geliberaliseerd.
visserijprobleinen hebben tet resulta
ten geleid. Zij werden gevoerd onder
leiding van de ministers Mansholt en
Seghers en na afloop verklaarde eerst
genoemde: „Onder de gegeven omstan
digheden hebben wii een gunstig re
sultaat bereikt".
Besloten is per 1 Maart de handel
in gezouten, gedroogde en gerookte
haring te liberaliseren en voorts de
handel in alle gezouten, gerookte en
gedroogde vis, waaronder sprot.
Géén wederzijdse invoer van verse
•prot zal plaats vinden tussen 1 October
n 15 November. Wederzijdse bestaande
'•n eventueel te nemen maatregelen ten
behoeve van de nationale bedrijven zul-
worden geëerbiedigd, o.m. maat re
ien
beton ten behoeve van de aanvoer
"zouten en verse haring.
van
Maatregelen kunnen worden getroffen
teneinde eventuele storingen voort
vloeiende uit deze maatregel od te
heffen. Binnen twee jaar zal de handel
in verse vis beneden de 40 centimeter
worden vrijgemaakt. Omtrent deze vrij
making zullen de bevoegde ministers
nadere richtlijnen vaststellen.
De handel in garnaal zal binnen drie
jaar worden geliberaliseerd.
Het aantal grensstations zal ten
behoeve van de handel in vis worden
uitgebreid. Per 1 Maart zullen de grens
stations Esschen en Vr e voor het weder
zijdse vervoer van vis worden opgenge-
steld.
Afgesproken is, dat geen her-export
binnen de drie landen zat plaats vin
den.
'e-GRAVENHAGE, 14 Februari 1952.
Er was een klein staartje over van de Algemene Beschouwingen over de
Grondwetswijzigingen. Dat staartje was de rest van het antwoord van
minister Beel, die nog moest ingaan op enkele it a gen en dat was spoedig
afgedaan. Er moest toen alleen nog worden gestemd over de motie-Romme,
waarin dc blijvende aandacht van de regering werd gevraagd voor de
kwestie der revolutionnaire volksvertegenwoordigers. De heer Oud (V.V.D.)
verklaarde nog geen bezwaar le hebben, daar dit. niet vooruit liep op de
kwestie van het weren van deze vertegenwoordigers. De motie werd aange
nomen met 48 tegen 18 stemmen. Tegen stemden P.v.d.A. en C.P.N. Het
leek erop, alsof enige leden van de P.v.d.A. zich aan de stemming over deze
motie hadden onttrokken. \oor dc rest van de dag hield de Kamer zich
bezig met de wijziging van het dertiende hoofdstuk, strekkend tot de
instelling van een Grondwetskamer. Men kon na afloop van de middag-
■gadering reeds vaststellen, dat de Kanier deze wijziging in de Grondwet
eerste lezing zal aanvaarden.
ver;
in
De Grondwetskamer is een instituut
dat eventuele wegingen van 4e Grond
wet in tweede lezing zal hebben te aan
vaarden met twee derden meerderheid.
Zij zou moeten worden gekozen bij ge.
wóne verkiezingen, op 4ezelfdsWijzeals
de Tweede Kamer- De heer Oud (VVDi
benleitte echter 'een ander kiessysteem
on? een doublure met de Tweede Kamer
verkiezingen te voorkomen.
De sprekers, die zich voor de .instelling
van deze Grondwetskamer uitspraken,
deden dit op grond van argumenten, ont-
leend aan de belangrijkheid van een
volksraadpleging voor dit gevaL Qp die
wijze zou men meer relief geven aan de
waarborgen, welke een Grondwetswijzi
ging vraagt (De Graaf, KVP). De heer
Weiter (KNP) zag er sen versterking
van de democratie in. De heer Oud meen-
de dat met de keuze van de leden voor
de' Grondwetskamer door het volk de
wijztoing van de Grondwet veel meer in
het middeïount der belangstelling zou ko.
men te staan dan in de laatste decenniën
na Kamerontbinding het geval was ge-
WGGSt.
Van een soepeler behandeling zou naar
de mening van de heer Oud met een
Grondwetskamer geen sprake zijn. Men
zingen kunnen doen, terwijl men b« de
huidige regeling een wijziging van de
Grondwet altijd kon laten samenvallen
met het einde van een parlementaire pe
riode.
Met verkiezingen voor een Grond
wetskamer in het vooruitzicht zou men
zich nog wel eens bedenken om zo
maar eep Grondwetswijziging voor te
stellen en dat was hem zeer welkom
met betrekking tot 't boge 'belang van
deze zaak Een voordeel noemde hij
het ook, dat er bü het huidige systeem
een ander kabinet is. als voorstellen tot
Grondwetswijziging m tweede lezing
worden b-hande'd. Bij het werken met
een Gronuwetskamer zou dit bezwaar
zich niet voordoen-
De bezwaren van de heer TiL-nus
(CHU). dat de regering in een aos*
positie zou geraken 'ndien de Grend
wetskamer de voorsteden met ee
meerderheid zou verwerpen aanvaardde
ae heer Oud niet. daar dit alleen het
geval zou zijn bij een zeer grote meer
derheid èn indien het een punt zou be
treffen van groot politiek belang. Dit was
eigenlijk aireen maar een theore .sthe
mogelijkheia.
ör BEEL
dr Beel, sloot
zich later by
zijn verdedi
ging daarbij aan
waarbij hij er
nog aan toe
voegde, dat dit
Hetzelfde was
ils bij een ver
werping door de
Üerste Kamer
n tweede le
zing. Ook h'J
meende, aal
een verwerping
door de Grond
wetskamer
het algemeen geen P°^ie:kabinete<llW
ties zou hebben voor het kamiier.
es zou neooeii bezwaar
Toen dr Beel 3Prak °v,!fa(?betoogd dat
van de heer Tila.nu®l.fiering de Grond-
bij de huidige foiJnule bf„ven bestaan
lat het optreden van een Grond- zich voor het meester-examen laten in-
ken. ci i n tlAf 9gtn worden ere- schrijven zonder eerst het gezel-examen
wetskamer in feite en bij zeide,
na afdoening vanJlaabQfWa'ar had tegen
dat de regering aeest voegde de
een aanvulling m y dat niet lig-
heer Oud hem toe. tand overlaten?"
ver aan het gezonde positie van
De heer Oud pMgg* niet aangetast
ce Eerste Kamer h der
te ieder geval met meerden^
Tweede ,arna voor de Qrondwetska-
kiezingssysteem jeor^d bep.eU had de
mer. door de overwegend
blS' Dg ^ndemepten-TUanus en
Van der Goes van Naters kon de heer
rind niet toejuichen,
rfe bezweren' kwamen dus van anti-
revolutionnaire en chnstelijk-historisriie
zilde om van de communisten, die ook
hierin de hand van Amerika zagen, maar
V 'üe1 h£S?r Bruins Slot (AR) volgde de
bezwaren van de minderheidsnota-Don-
ner c s Hij wenste een Grondwetswijzi
ging óver te laten aan de comoetentie der
kamers, waardoor een Grondwetswijzi
ging ipso facto een volkszaak zou blijven.
Het volk snreekt door de Staten Generaal
en op geen andere wijze, zo betoogde hij
De heer Tilanus ontwikkelde meer prac-
tische bezwaren zoals Ingewikkelde en
dure verkiezingen Er zou geen zuivere
uitspraak komen door het vo'k. omdat
het een Kamer zou hebben te kiezen, die
over verschillende wijzigingen zou heb
ben te oordelen, terwijl het volk zelf vóór
het ene voorstel en tegen het andere zou
kunnen 7'in. Hii benleitte het inriitnut
van een Verenigde Vergadering in twee
de lezing en had dienaangaande ook een
amendement ingediend.
Ken, u». 7"70U worden ge
wetskamer oordeel van
a? Ka?.er f sou worden overgelaten.
Dr S wm er In «8» «"'woord zeer
terecht op, dat de Kamer dan zou heb
ben te beslissen over haar eigen ont
binding.
Voorts wilde de heer v. d. Goes de Eer
ste Kamer voor tweede lezing uitschake
len of anders haar laten beslissen by ge
wone meerderheid. Het amendement-Ti-
Znus werd door de minister ontraden.
Voor het overige wenste hij het aan de
Kamer over te laten.
Dr Beel behandelde in zijn antwoord
nog eens opnieuw de argumenten der te
genstanders. De Tweede Kamer kon hier
geen enkel constitutioneel recht doen gel-
der Het ging Gr hier slechts om de waar-
de "van twee dingen met elkaar te ver
gelijken: het bestaande stelsel en het door
de regering voorgestelde. Dit laatste was
er juist op gericht de belangstelling van
de kiezers te activeren An de grondwets
wijziging sterker tot een volkszaak te ma
ken Hij sloot zich geheel aan bij hetgeen
de heer Oud had gezegd en merendeels
ook met dezelfde argumenten.
Zu groot was
intussen de
belangstelling
voor deze
grondwetswij
zigingen, dat
voor de
avondvergade
ring dr
Kortenhorst
was afwezig
ook de
tweede en
derde voorzit
ter niet be
schikbaar wa
ren. Dns Mr W. BARON v. d. FELTZ
lid de voorzitter vervangen. En dat was
cu niet ds Zandt of de heer Weiter, maar
baron Van der Feltz.
Uit de replieken kwamen geen nieuwe
gezichtspunten meer naar voren. De heer
Oud betoogde nog eens, dat de Grond
wetskamer geen doublure was van de
Tweede Kamer, waarmee de Eerste Ka
mer werd uitgesloten.
Minister Beel bracht nog een verande
ring aan op verzoek van de heer Tilanus,
waardoor duidelijk kwam vast te staan,
dat de Grondwetskamer na haar taak te
hebben volbracht, zou ophouden te be
staan.
Bij art. 206b maakte de heer Tilanus
van de gelegenheid gebruik om wijziging
te vragen van de pensioenen van oud-
Kamerleden en weduwen van Kamer
leden.
De behandeling van deze wijziging werd
hierna afgebroken. De Kamer begon daar
na nog met algemene beschouwingen over
het volgende wijzigingsvoorstel nl. dat be
treffende de nieuwe rechtsorde.
Wij komen hierop morgen terug.
Tijdens deze laatste discussies versönoen
ook de heer Kortenhorst weer ter vergade
ring en nam de plaats van baron v. d.
Feltz in. T e
af te leggen.
De aanmelding moet voor 15 April ge
schieden. Inlichtingen te bekomen bij het
secretariaat Stadhuis, kamer 197, Amster
dam-C. En nu op naar het examen. Ook
zo'n diploma betekent, dat d« candidaat
streeft naar persoonlijkheid.
In het jongste nummer van „Karakter"
trekt pater Borgert C.ss.R. van leer ais
volgt:
„Wat zeg je? De wereld ls slecht? Goed,
weg er mee, breng me een atoombom! En
de Kerk Gods is verouderd als een zin
neloos anachronisme in deze moderne tijd?
Goed, waar is er een Kericvervolger. die
haar aan kan? Er is zoveel formalisme?
Goed. Weg met alle vormendienst, opge-
mimd staat netjes! En de priesters,
machtswellustelingen, die op de preek
stoel wat slaan te broddelen? Goed. op de
brandstapel! En de katholieke politiek 'n
corruptie- en vriendjessysteem? Goed
waar is het communisme! En het oudere
geslacht, dat heel deze chaos op deze
wereld bracht? Goed, geen stemrecht voor
hen! En de rijke fabrikant, die met een
schijnheilig gezicht vooraan in de kerk
zit? Goed, bijt zijn hoofd af! WBt? Ik zeg:
bijt zijn hoofd af. En de krant een kapi
talistisch enderonsje? Goed. naar de WC.
En ..Karakter", vergiftigd met heren gees
telijken? goed; geen geestelijken, geen ka
rakter. Aan de galg!"
Pater Borgert vervolgt dan:
„Afkeuren, afbreken, belachelijk maken,
is zo gemakkelijk, als je er buiten staat,
als je er niets mee te maken hebt, alleen
toeschouwer bentl
Maar doe eerst Iets".
„De wereld is slecht- 7,org, dat jij, het
in alle geval niet bent. Maar ls je niet
meer dan dat te vertellen hebt, en a.-
leen maar kankert, beri jij het ook. De
Kerk is verouderd. Als jij als een spring
levend jongmens je geloof beleeft, is »e
het opeens niet meer.
Er is zoveel formalisme in de godsdienst
Moet je b.v. zo'n instelling als het hof
zien, alleen voor een paar oude vromen.
Omdat jij er niet naar toegaat vriendje.
En die preek 's Zondags is gewoon
leuter. Word jij dan priester en doe V.
beter. Maar je durft niet.
En Uie corrupte politiek, omdat jij je
afzijdig houdt. Sticht voor mijn part een
nieuwe partij. Maar doe iets. Sta
leen maar te sakkeren. En de pers! Schrijf
jij er dan in. Doe iets.
En Karakter", een clertcaal pamflet
Omdat'jij er niet in schrijft. Kom op, als
je durft. Doe het goed; doe het beter.
Geef gerust critiek, maar doe zelf ook
iets".
Inderdaad, pater: Laten ze niét alleen
negatief zijn. 't Is goedkoop en ze veroor
delen zich zelf.
p.S In het stukje ouder: Liefde met
nieuwe inhoud in de krant van gister
avond is een storende fout geslopen.
Er stond: De liefde is daar bewijs van
de ontstellende invloed van het. kapita
lisme. Dit moet zijn bevrijd van enz-
