EEN PLANEET INTRIGEERT DE
WERELD
Geleerden koortsachtig bezig om raadsels
rondom Mars op te lossen
West-Berlijn wordt van
Oosten afgesloten
Leven en sterven van Thomas More
OPERATIE (IN KLEUREN) OP
TELEVISIESCHERM
Onze defensiegemeenschap
r
v.
„Toekomst met waakzaamheid
afwachten"
Zaterdagse
mijmeringen^
Een boodschap voor deze tijd J
zaterdag n mei 1952
pagina s
Binnen enkele jaren zal deze hemelbol
méér geheimen moeten prijsgeven
Binnen 25 jaar
Streven om isolatie volkomen te maken
Europese Assemblee
aanvaardt Eden's
voorstel
Observator
VLAAMSE SCHRIJVERS EN BOEKEN (XVI)
i
Harry Prikker.
In het jaar 1954 zal de grote telescoop van Mount Palomar in
Californië gereed zijn. Mount Palomar is een der grootste en
bekendste Amerikaanse observatoria en er zijn talrijke bekende
fleerden aan verbonden. De beroemde dr Millikan, een der meest
v°oraanstaande autoriteiten op het gebied van de kennis van de
s^errenhemel, heeft er jarenlang gewerkt. Met de nieuwe telescoop
^open de sterrenkundigen veel verder in het heelal te kunnen zien,
dan tot dusver mogelijk was. En ze vertrouwen er verschillende
geheimen mee te kunen ontsluieren. De telescoop heeft een middel
lijn van vijf meter en met dit enorme „oog willen de geleerden
Vooral Mars bekijken.
Punten in plaats van kanalen
Heden ten dage evenwel is men er niet
meer zo zeker van, dat de strepen en lij
nen werkelijk kanalen zijn. Immers,
sterkere telescopen, dan waarover Lowell
beschikte, hebben aangetoond, dat de
„kanalt»)" eigenlijk een aaneenschakeling
van donkere punten zijn, terwijl men bo
vendien tot de conclusie is gekomen, dat
er zich op Mars een behoorlijke voorraad
water bevindt. Men kan Mars niet be
paald waterarm noemen. Aangezien de
polen zich regelmatig uitbreiden en in
krimpen, staat het wel vast, dat Mars
klimatologische omstandigheden kent, zo
als die op aarde bestaan.
De planeet Mars ligt
heel wat verder van
°ns vandaan dan de
niaan, maar ze is vol
gens velen heel wat
interessanter. Want uit
de gegevens, die de
geleerden momenteel
reeds ter beschikking
staan, menen ze de
gevolgtrekking te ma
ken, dat de klimatolo
gische toestanden op
Mars niet zo heel veel
kunnen verschillen
van die op de aarde,
zodat de tnogelijkheid.
bestaat, dat er levende
1Vezens wonen.
Muren van water
Een van de negen
Intussen, laten we ons thans bepalen
tot de werkelijkheid en dan de werke
lijkheid, zoals de kenners van ons pla
netenstelsel ons die voor ogen houden,
als resultaat van onderzoekingen, die nu
ai sinds bijna een eeuw zijn gedaan. Mars
is een der negen planeten van verschil
lende grootte, die om de zon cirkelen.
Elk hebben ze aparte karakteristieken.
Van de één weet men meer, van de an
dere minder. En van de negen planeten
zijn naar vrijwel vaststaat, Mercurius,
Jupiter, Saturnus, Uranus, Neptunus en
Pluto totaal ongeschikt voor plantaardig
of dierlijk leven en dus ook niet in staat,
mensen te herbergen. Venus heeft met
Mars gemeen, dat de mogelijkheid van 't
voorkomen van levende wezens bestaat.
Van Venus is intussen weinig 'bekend,
omdat deze planeet steeds in een donkere
nevelmassa gehuld is. Daartegenover is
Mars, hoewel ze oneindig veel verder van
ons vandaan cirkelt, bijna een oude be
kende. En in 1954 zal deze planeet, wan
neer de nieuwe telescoop klaar is, zich
ook het dichtste bij de aarde bevinden,
het dichtst sinds 1939. Op haar baan rond
de zon 'komt ze nu eens dichter bij de
aarde en „drijft" ze dan weer verder af,
deze hoogst merkwaardige, rode planeet.
Een jaar met 24 maanden
Vliegende schotels
Phobos en Deimos
zelf is klein.
De Guldensporenslag
Situatie toegespitst
Zondagsplicht
Weg met Woltersom
En morgen?
GELEIDELIJKE VOORUIT
GANG VAN TONNAGE
78
Zó ziet Mars er uit, als men er door een sterke
telescoop naar tuurt: lijnen, strepen en
donkere punten ....Kanalen? StedenHet
zijn slechts veronderstellingen.
Men weet liet, er wordt reeds druk
gewerkt aan de plannen voor een reis
haar de maan. Projectielen voor een
niaanraket worden in de Verenigde
Staten nader uitgewerkt en tege
lijkertijd worden allerlei proeven ge
nomen, om na te gaan, welke moge
lijkheden er zijn en welke moeilijk- het ernst was. toen door de radio een
J beklemmende waarschuwing klonk. En
de vliegende schotels en andere ver
schijnselen stemmen sommigen zelfs een
'beetje onrustig. Men heeft al gewaagd
van signalen van Mars en er gaan ge-
Dat er levende wezens leven, is princi
pieel niet onmogelijk. Zolang er dien
aangaande geen enkele positieve aan
wijzing bestaat, kunnen we deze moge
lijkheid echter rustig ter zijde leggen.
Rustig.... wel, vele lezers zullen mis
schien een invasie van Marsbewoners op
de aarde efen allesbehalve prettig voor
uitzicht vinden. Orson Welles heeft in
dertijd half Amerika op stelten gezet,
door dit in een radiohoorspel te doen ge.
beuren. Heel wat mensen dachten-, dat
heden de mens op zijn tocht door de
V '"'cUJruimte zal moeten overwin-
"'h. lïjel- en daar wordt een reis
haar de maan bihnen 25 jaar moge
lijk geacht. In Sovjet-Rusland zouden
zelfs werkzaamheden begonnen zijn,
°tn in veel korter tijd een maanraket
tc vervaardigen, die alleen maar
naar de maan zal worden geschoten.
Ze zal niet bemand zijn, maar de
Sovjet-Russen zouden aldus hun aan
spraken op een soort souvereiniteit
over de maan willen grondvesten!
Maar.cte maan. is onbewoond en de
*nens kan er niet zonder zuurstofappa
raten vertoeven en het is nog steeds een
open vraag, of de maan de aardbewoners
iets te bieden heeft. Bij een reis naar de
hiaan zal het misschien mogelijk zijn de
kant er van te exploreren, d)e steeds
ons afgekeerd blijft. Of daar ie s
^an werkelijk belang zal worden oni-
df'kt, is slechts een speculatie.
Met Mars lijkt het enigszins anders ge
steld. Schrijvers met fantaste als H. G.
Melis hebben deze planeet reeds bevolkt
met levende wezens. De Marsbewoners
van Wells zijn inmiddels heel zonderlinge,
metaalachtige creaturen, waaraan feite
lijk al wat menselijk is, vreemd is, behalve
dan, dat ze tamelijk kwaadaardig kunnen
zijn. De Amerikaanse schrijver Ray Brad,
bury heeft ons in zijn „The Martian Chro
nicles" Marsmensen geschilderd, die niet
zo heel veel van de aardse mensen ver
schillen en in een wereld vol technische
Wonderen leven. Zo wonen ze in hun hete
land in huizen, waarvan de wanden en
Pilaren van fris, stromend water zijn. Ze
lezen boeken van staal, in de vorm van
een harp, waarover ze met hun hand
dijken, die er dan allerlei tonen aan
°miokt. Het is geen lezen, maar luisteren
®ht het boek vertelt....
>,1 er werkelijk mensen zoals wij op
~ars wonen, is een kwestie, waarvan de
oplossing nog in een ver verschiet ligt
en die verschillende problemen opwerpt.
ruchten over vliegende schotels, die be
slist door levende wezens moeten worden
bestuurd.
Gekleurde globe
Wat weten we van Mars? len
eerste, dat ze zeven maal kleiner is
dan de aarde. Door een machtige
telescoop ziet men Mars als een
kleine, mooie globe, levendig ge
kleurd, in diverse schakeringen. In
het Noorden en in het Zuiden ver
anderen de kleuren in wit. Grote
witte vlekken duiden aan, dat ook
Mars zijn Noord- en Zuidpool heeft.
Over de hol van Mars heen lopen
merkwaardige, donkere strepen en
lijnen, van een kleur, variërend tus
sen groen en bruin.
Het was de bekende sterrenkundige
Schiaparelli, die deze strepen het eerst
ontdekte. Hij meende te mogen vast
stellen, dat het kanalen waren, kanalen,
waarin de Marsbewoners het water over
hun planeet leidden. Later bestudeerde
een andere, beroemde astronoom, Lowell,
de kanalen en werd er van overtuigd'
voorstander door van de stelling, dat er
op Mars menselijk leven was. Volgens
hem waren de kanalen inderdaad enorme
waterstaatswerken, waarmede de Mars
bewoners het op hun planeet tamelijke
schaarse water distribueerden en bewaar,
den. Het was naar zijn mening een in
drukwekkend systeem, dat van grote in
telligentie getuigde. Hij noemde de
kanalen „irrigatiekanalen", nam dus aan,
dat de Marsbewoners op hun planeet een
groot irrigatiesysteem hadden aangelegd,
waarmede zij hun landerijen bevloeiden.
Er blijft intussen een belangrijk
feit over. De z.g. kanalen vormen in
ieder geval geometrische figuren. Ze
bezitten een regelmatigheid, die
denken doet aan een constructie. De
punten zijn met lijnen verbonden en
hieraan heeft men een stoutmoedige
veronderstelling vastgeknoopt. Kun
nen die punten geen steden zijn of
in ieder geval nederzettingen van be
paalde levende wezens? Anderzijds
moet er rekening mee worden ge
houden, dat de punten meren of
bassins kunnen zijn. De lijnen zou
de ndan niets anders dan stroken
groen, dus plantengroei kunnen
wezen.
Toch blijft het hier feitelijk bij ver
onderstellingen. Want de telescopen,
waarover men tot dusverre beschikt, zijn
niet in staat, dingen te ontdekken zonder
b.v. een lengte van tientallen kilometer.
Zelfs een meer, zoals vroeger de Zuider
zee was, valt buiten de capaciteit van
de momenteel in gebruik zijnde telesco-,
pen. Indien er op Mars werkelijk een
irrigatiesysteem zou bestaan, is het toch
onmogelijk .daarin bassins of sluizen van
normale grootte te signaleren. De punten
of vlekken, welke door de z.g. kanalen
verbonden worden, moeten minstens 90
kilometer middenlijn hebben, anders zou
den de telescopen ze niet kunnen zien.
En als er steden op Mars bestaan, moeten
er huizen zijn, minstens vijf maal zo hoog
als onze hoogste wolkenkrabbers, willen
de sterrenkundigen in staat zijn, zoiets
als een donker-grijze vlek te ontdekken.
Eén ding staat inmiddels vast. Terwijl de
z.g. kanalen al naar de seizoenen duide
lijker of minder duidelijk zichtbaar zijn,
blijven de punten vrijwel onveranderd.
En het is daarom, dat Lowell hardnekkig
van steden is blijven spreken.
Het jaar heeft op Mars vier en twintig
maanden. De omtrek van Mars bedraagt
Duizenden leden van de Oostduitse
volkspolitie werken dag en nacht aan
het afsluiten van West-Berlijn van het
omliggende Oostduitse gebied. Vrijdag
morgen waren 137 van de in totaal 255
uitgangen van de stad afgesloten, waar
onder negen wegen van het in de Ame
rikaanse sector gelegen district Steg-
litz en 32 van de 48 wegen van het
district Spandau in de Britse sector.
De Westberlijnse politie deelde Vrij
dag mede, dat Zaterdag te middernacht,
wanneer de isolering van West-Berlijn
en de afscheiding van West- en Oost-
Duitsland voltooid zal moeten zijn, alle
uitgangen van West-Berlijn naar Oost-
Duitsland hetzij afgesloten, hetzij voor
zien van wegversperringen zullen zijn.
Autoriteiten van de Westberlijnse
PTT hebben Vrijdag meegedeeld, dat
een Oostduits aanbod voor hervatting
van het telefoonverkeer tussen Oost
en West-Berlijn over 70 lijnen is afge-
wezen
De Oostduitse autoriteiten hebben, naar
zij Vrijdag bevestigden, op last van ae
Sovjet-Russische controlecommissie
2.000 telefoonverbingen tussen Oost- en
West-Berlijn verbroken. Het Oostduitse
aanbod was verworpen, omdat gevreesd,
werd dat de 70 voorgestelde lijnen langs
de kanalen van de sovjet-censuur zouden
worden geleid, aldus de westelijke pn-
autoriteiten-
Gisteren hebben de drie Westelijke ge-
allieerden opnieuw bij de Sovjet-autori
teiten in Duitsland geprotesteerd tegen de
jongste beperkingen op de verbinding
tussen Westelijk-Berlijn en West-Duit»,
land.
Zo zag de beroemde schrijver van
toekomstromans, H. G. Wells, een
„Marswezen"Op zijn kant doet het
denken aan de beschrijving, die van
de vliegende schotels wordt gegeven
20.000 kilometer en de planeet draait in
24 uren en 37 minuten om haar as- De
dag duurt er dus zowat even lang als op
aarde. Ook de seizoenen komen overeen.
Maar het jaar duurt er op Mars twee
maal zolang als op aarde en een ieveno
wezen van veertig is er dus eigenlijk
tachtig, volgens onze begrippen. De
zwaartekracht is er veel minder. Een
zestig kilo wegende man weegt er slechts
ongeveer 20 en is aldus in staat, of lie
ver: zou zijn, om buitengewone sportieve
prestaties te leveren. Hij kan enorme
sprongen maken en bijzonder zware las
ter dragen. Een doodgewoon aards ezeltje
'kan op Mars een gewicht torsen, waar
voor op aarde een spoorwegwagon nodig
zou zijn. Een kanon zou er honderd kilo
meter ver kunnen schieten. Ja, de zwaar
tekracht is op Mars nu eenmaal drie maal
minder dan op aarde. Een kilo weegt er
slechts 370 gram. Aardbewoners zouden
dus op Mars een soort supermensen zijn
enorme vermogens. Ze zouden gemakke
lijk over rivieren van twintig meter
breedte kunnen springen.
Reuzen van 5 meter lengte
Maar zo de aardbewoners op Mars
supermensen zouden zijn, de Mars-
De assemblee van de Raad van Europa
heeft gisteren met 99 stemmen voor en
geen tegen, bU 11 onthoudingen „het alge.
menen principe" van de voorstellen van
de Britse minister van buitenlandse zaken
Eden goedgekeurd. Het plan- dat thaus in
bijzonderheden moet worden uitgewerkt,
wil banden leggen tussen de zes landen
van de Europese defensiegemcenschap en
de andere negen landen van de Raad van
Europa.
Voorts sprak de Assemblee zich uit
voor de instelling van eén boven-natio-
naal politiek gezagsorgaan. In het thans
aangenomen ontwerp wordt voorgesteld,
dat de zes landen van de E.D.G. en de
kolen- en staalgemeenschap (Frankrijk,
West-Duitsland, Italië en de Benelux) zo
spoedig mogelijk: „het statuut voor een
bovennationale politieke gemeenschap op
stellen, welke openstaat voor alle leden-
staten van de Raad van Europa en de
mogelijkheid biedt dat staten, die niet
volledig lid van dit lichaam zijn, zich
hierbij aansluiten".
Tenslotte heeft de vergadering het
E.D.G.-verdrag goedgekeurd. Ook een
aanbeveling inza'ke de vereniging van de
markten van landbouwproducten en het
instellen van een Europese autoriteit voor
de landbouw is aangenomen. Alle 88 aan
wezige afgevaardigden stemden op dit
punt voor.
Voor de eerste keer in
Europa zijn chirurgische
operaties in alle détails
door middel van de
nieuwe „Vericolor"-kleu-
rentelevisie getoond aan
de deelnemers van het
Congres van het Interna
tionale College van Chi
rurgen, dat dezer dagen te
Madrid werd gehouden.
Deze belangrijke inter
nationale medische verga
dering werd door onge
veer 2500 chirurgen uit
alle landen van de wereld
bijgewoond. De natuurge
trouwe kleurweergave van
het Vericolor-televisiesys-
teem stelt de toeschouwer
in staat, de weefsels pre
cies zo goed te zien als de
opererende chirurg zelf.
Zenuwen, slagaders en
pezen kunnen duidelijk
worden onderscheiden,
hetgeen bij televisie iri
zwart en wit practisch
onmogelijk is. Het Verico-
lor-procédé werd twee
jaar geleden in de Ver
enigde Staten ontwikkeld;
de apparaten worden door
de firma Remington Rand
vervaardigd.
Uitsluitend ontvangers die
in een gesloten stroom
kring opgenomen zijn
kunnen aan de demon
straties deelnemen. Voor
de uitzending heeft men
'n speciale, kleine camera
geconstrueerd, die met het
oog op haar plaatsing vlak
bij de operatietafel zoda
nig ontworpen is, dat aan
alle eisen der antisepsis
is tegemoetgekomen. Haar
omvang bedraagt slechts
een vijfde van die van een
gewone televisiecamera.
Een speciaal intercom -
municatie-stelsel maakt
het de chirurg bovendien
mogelijk, op ieder gewenst
ogenblik mondeling con
tact met zijn gehoor te
onderhouden. De kleuren
televisie-demonstratie te
Madrid werd georgani
seerd door en stond onder
de auspiciën van de
Pfizer International Cor
poration of New Vork,
een dochtermaatschappij
van Charlês Pfizer Co.,
Inc., te Brooklyn (New
York).
De kleurentelevisie wordt
als een uiterst belangrijk
nieuw hulpmiddel voor
medische en andere weten
schappelijke onderwijsme
thoden beschouwd. Twee
Noordamerikaanse univer
siteiten gebruiken de
Vericolor-televisie reeds
dagelijks bij medische col
leges, en verscheidene
andere onderwijsinstellin
gen hebben plannen voor
de toepassing van deze
installaties in voorberei
ding.
bewoners moeten, gezien de op Mars
heersende omstandigheden, ware
reuzen zijn. Althans, dit wordt ver
ondersteld door geleerden, die zich
verdiept hebben in het vraagstuk,
hoe een levend wezen zich er zal ont
wikkelen, wil het zich er kunnen
handhaven. Ze liebbe nhierbij de op
aarde bestaande verhoudingen tus
sen mens en omgeving als uitgangs
punt genomen. Welnu, volgens hen
moet een Marsbewoner een reus van
vijf meter lengte zijnDaartegen
over zou dan de aardse mens staan,
vederlicht, met grote vermogens,
maar.als een dwerg.
De geleerden hebben getracht, alweer
de situatie op Mars in aanmerking ne
mend, om uit te maken, wat voor soort
wezens de Marsbewoners eigenlijk wel
zouden zijn of.... kunnen zijn. Ze twij
felen er aan, of de Marswezens kunnen
horen, zoals wij. Want de atmosferische
omstandigheden op Mars zijn heel anders
dan bij ons en het geluid plant er zich
slechts heel moeilijk voort. Misschien
hebben de Mars wezens niet eens oren!
En indien een Marsbewoner als hij
bestaat werkelijk vijf meter lang is
moet hij in huizen wonen, minstens twee
honderd meter hoog en in steden met 'n
middellijn van ongeveer veertig kilome
ter, aangenomen dan, dat er steden
zijn, waar een millioen Martianen bij
eenwonen.
Verdere veronderstellingen moeten naar
het rijk der fantasie verwezen worden.
Maar het is wel heel merkwaardig,
dat de genoemde schrijver H. G. Wells
zijn Marsbewoners schilderde als platte
cirkelvormige gedaanten, met een soort
slurf. Hij schreef, dat deze gedaanten,
die deden denken aan een reusachtig
oliespuitje, ongeveer dertig meter in mid
dellijn hadden. Het is opmerkelijk, dat
talrijke berichten omtrent vliegende
schotels overeenstemmen ten aanzien van
de afmetingen, n.ldertig meter mid
dellijn. Illustraties in Well's boeken laten
die Marsgedaanten zien, zich als een los
wiel voortbewegend, dank zij een aantal
fijne tentakels, maar plat liggend zouden
ze vliegende sohotels kunnen zijn.
Laten we inmiddels besluiten mgt en
kele andere bijzonderheden over Mars,
de rode planeet, die daarom zijn naam
aan de oorlogsgod ontleent. Mars bezit
twee manen Het zijn kleine satellieten,
veel klein»,- dan onze maan. Ze heten
Phobos en Deimos. De eerste draait op
een afstand van 9.000 kilometer rond
Mars, de tweede op een afstand van
23.000 kilometer. Ze bezitten een vrij
grote snelheid en van Mars gezien moe
ten ze 'n wonderlijke aanblik opleveren.
Ze maken er een veel grotere indruk dan
bij ons de maan. En de aanblik van Mars
van een harer satellieten uit moet wer-
kelijk adembenemend Z1J"- Want de
oppervlakte van Mars bestaat uit rode
woestijnen en glinsterende moerassen,
althansvoor zover men het hier van
de aarde kan beoordelen.
Voor het overige zullen onze lezers
het wel met ons eens zijn, dat een
tocht naar Mars heel wat interes
santer zal blijken dan een naar de
maan. Als we de Engelse filosoof
Bertrand Russel mogen geloven, die
deze maand tachtig jaar geworden is,
dan komt er een tijd, waarin wij ons
hier op aarde verre van behagelijk
zullen voelen en weUicht emigratie
naar Mars zullen overwegen. Im
mers, volgens Russell zullen binnen
afzienbare tijd robots al liet werk op
aarde doen. Zelfs oorlogen worden
dan door robots gevoerd. Het zal dan
op aarde niet meer uit te houden
zijn.
ieda'11'
Ven maan gaat opMars heeft twee manen. Ze staan er reusachtig groot tegen het firmament, want Mars
„De Lord-Kanselier", het verhaal van het leven en de dood van Thomas
More, geschreven door Steven Debroey, is in geen enkel opzicht een
meesterwerk, maar toch vinden wij de verschijning van dit hoek belang
rijk genoeg om er de aandacht voor te vragen en het aan te hevelen aan
hen, die niet in de gelegenheid zijn andere, moeilijker werken over het
leven van de heilige staatsman te bestuderen. Dat heeft de schrijver voor
hen gedaan en de vrucht van deze studie is een met liefde geschreven
levensverhaal in romanvorm. Steven Debroey geeft een historisch betrouw
baar beeld van he leven en de tijd van Thomas More cn hij last net vol
doende overpeinzingen in om de lezer een indruk te geven van de geestes
houding van de Lord-kanselier. Het heeld, dat na de lezing van dit boek
bijblijft, is vooral dat van een beginselvast man, die niet van schipperen
wilde weten een man die wijsheid, vroomheid en moed aan karakter
vastheid paarde.
De bouw van het boek is uitermate
ongecompliceerd - de kracht en tegelijk
de zwakte van Steven Debroey- De inde
ling van de roman maakt het geheel
overzichtelijk en duidelijk. Men mag im
mers niet vergeten, dat de schrijver een
van de meest bewogen episodes uit de
Engelse geschiedenis te behandelen kreeg
en wat hij in het nog geen tweehonderd
bladzijden tellende boek wist samen te
vatten, dwingt zeker bewondering af-
Maar hij koos daarvoor een vorm, die
wat al te stereotiep aandoet. Het boek
is eigenlijk een verzameling van gesprek
ken, onderling verbonden door boeiende
beschrijvingen van de verschillende fasen
van het ontzettende drama, dat zich in
het Engeland van Hendrik de achtste
voltrok. Het voordeel van deze gesprek-
kan was, dat gedachten, bijvoorbeeld van
Erasmus, More en diens dochter Meg, op
eenvoudige wijze konden worden ont
wikkeld, Voorts ontlastten zij de schrij
ver van de noodzaak om bepaalde ge
beurtenissen, die de lezer voor een goed
begrip kennen moet, zelf te beschrijven.
Hij laat deze eenvoudig zijn figuren in
het kort releveren- Een lange inleiding
en tussengevoegde verklaringen werden
daardoor onnodig. Ongetwijfeld goed ge
zien van de schrijver.
Deze werkwijze heeft dus vele voorde
len, maar evenzeer vele nadelen- Zij
staat het ontwerpen van een grootse,
geïnspireerde historische schildering in
de weg. Zij dwingt tot mee-denken, maar
ten koste van het visuele element, dat
een bewogen historisch verhaal als dit
zo kleurrijk kan maken- De gesprekken
zijn soms wat vlak geschreven, 'n enkele
maal met nietszeggende uitroepen, die als
antwoord op belangrijke mededelingen
onecht aandoen. En te dikwijls eindigt
zo'n gesprek met een „stemmingsbeeldje"
zoals die van cliché-achtige interviews.
Deze bezwaren, die het boek als kunst
werk schade doen, verhinderen niet
dat het prettig leesbaar is en uiter
mate boeiend. Men kent de geschie
denis: Thomas More, de gunsteling van
Hendrik VIII, verzette zich tegen de
ontbinding van diens huwelijk met
Catherina van Arragon. Hiermede be
gon het drama, dat de losmaking van
Rome en stichting van de Engelse
staatskerk ten gevolge had en dat vele
standvastigen het leven kostte- Dit is
het verhaal van kwade trouw en ge
wetenloosheid aan de ene kant, on
kreukbare oprechtheid en zuiverheid
aan de andere.
Vele machten, deels achter de scher
men, oefenden invloed op de ontwikke
ling der gebeurtenissen uit en het is een
verdienste van Debroey dat hij deze duf
delijk en beknopt heeft weten aan te
duiden. De schrijver verrast hierbij niet
door een nieuwe visie, door een stout
beeld, maar dat is ook zijn bedoeling niet
geweest. Hij wilde dit leven, dat een
voorbeeld is, in een helder daglicht stel
len voor iedereen. Daar is hij zeker in
geslaagd en dat is dan ook de reden,
waarom wij „De Lord-Kanselier" on
danks zijn zwakke bouw gaarne aanbe
velen.
Het boek bevat inderdaad een bood
schap voor onze tijd. Al klinkt deze
boodschap uit het drama van Hen-
riëtte Roland Holst krachtiger op, uit
het werk van N. de Rooy („Utopia ge
wonnen en verloren") vuriger zij is
in dit eenvoudiger en yoor ieder be
grijpelijke boek niet mis te verstaan.
„De Lord-Kanselier" werd keurig uit
gegeven door Lannoo, Thiel (Voor
Nederl. Klemann, Wateringen). Het is
geïllustreerd met reproducties van
portretten-
Volgende maand is het 650 jaar gele
den dat op de Kouter van Groeninge
bij Kortrijk de Vlamingen de Franse
ridders versloegen- De ouderen kennen
ongetwijfeld deze geschiedenis uit „De
leeuw van Vlaanderen" van Hendrik
Conscience- Het feit zal in Vlaanderen
feestelijk worden gevierd, vooral in
Kortrijk.
Dat schrijvers deze gelegenheid aan
grijpen om de Guldensporenslag te laten
herleven, ligt voor de hand. Willem Put
man (Jean du Pare) schreef een massa
spel, dat op de Markt in Kortrijk zal wer
den opgevoerd, cn F. R Boschvogel fan
taseerde een romantisch verhaal op het
gegeven van de strijd tussen de Klau-
waarts en Leliaarts, de Vlamingen en de
Fransen (Walen). Zijn roman, „Vlaen-
deren die leu", verscheen eveneens bij
Lannoo.
Boschvogel is een goed verteller. Hij
weet de aandacht gespannen te houden
en schrijft levendig. Ook bij hem geen
grote vondsten, maar een eerlijk verteld
verhaal, goed gebouwd en degelijk uit
gewerkt. De schrijver heeft de feiten met
zijn fantasie omspeeld en boeiende figu-
Thomas More naar een tekening van
Hans Holbein
ren geschapen als Dirk van Haverkerke,
de hoofdpersoon, een „illegale werker''
onder de naam Wouter Lonke- Avontu
ren staan er genoeg in dit boek en geluk
kig missen we er de eenogige Pieter de
Coninek niet in.
Ook voor de Noordnederlandse lezers
is dit boek de moeite waard, vooral voor
de jongeren die zich misschien niet meer
aan „De Leeuw van Vlaanderen" zullen
wagen omdat dit meesterwerk van Cons
cience helaas wel erg verouderd is. Welke
kundige bewerker neemt het - met de
nodige eerbied - eens onder handen?
DE ORGANISATIE der Katholieke
arbeidersdie deel uitmaken van het
West-Duitse vakverbond (D.G.B.i heeft
thans een verklaring gepubliceerd
waarin zy de „recht door geweld'-actie-
van deze Deutsche Gewerkschaftbund
ernstig afkeurt. „Deze actie", aldus de
verklaring, „is onverantwoordelijk en
staat in openlijke tegenspraak met alle
recht en billijkheid".
Daar de D.G.B. wil trachten het eco
nomische en maatschappelijke leven m
de Bondsrepubliek te ontwrichten en
daardoor desnoods aan de meerderheid
van het Duitse volk haar wil op te leg
gen, hebben in tdl van steden Woensdag
protestvergaderingen plaats gevonden
waarin fel werd geprotesteerd tegen het
dictatoriale optreden der socialistische
vakbondsleiders.
De „rose" groepering speelt nog gaar
ne met het ,fwapen van de macht".
IN BELGIë wordt thans een statistiek
samengesteld van de'percentages der
vervulling van de Zondagsplicht. Voor
de provincie Limburg, die bijna geheel
katholiek is, zijn de cijfers reeds bekend.
Gemiddeld vervullen in dit gebied 95 <fc
der Katholieken regelmatig hun Zon
dagsplicht. Er zijn echter ook parochies
in deze provincie, waar dit percentage
slechts 30 bedraagt.
Men heeft reeds enige interessante
conclusies kunnen trekken uit de recht
streekse samenhang tussen kerkbezoek,
geboortecijfers en priesterroepingen.
Voor de statistiek is dat onderzoek
een mooi object. Maar is het eigenlijk
niet treurig, dat we een „verplichting
onder doodzonde" nog moeten controle
ren. Terwijl we in deze moeilijke tijden
zouden mogen verwachten, dat het kerk
bezoek in dr. week zelfs zeer druk zou
zijn. Wat zijn vele Katholieken toch
gauw over zichzelf tevreden, wanneer
het geestelijke plichten betreft.
BIJ BESCHIKKING van de Minister
van Economische Zaken worden met in
gang van 20 Juni opgeheven de Bedrijfs
groep Draadindustrie, fabrieken van
stampwerk uit stafmateriaal en aanver
wante bedrijven en daartoe behorende
organisaties; met ingang van 22 Juni de
Vakgroep „Groothandel in Huiden cn
Leder" en de Ondervakgroepen Groot
handel in Huiden". Groothandel in Le
der", „Groothandel in Lederproducten
„Groothandel in Looistoffen", alsmede
de Vakgroep „Groothandel in ertsen'
MORGEN is het Zondag: Pinkster-
Zondag. Hoogtijdag in de KerkLeeft
U dergelijke dagen nog meet Hebben zit
nog die ouderwetse diepe betekenis t
Dan ook een voorname gift op de col
lecte-schaal voor de nieuwe kerken. De
opbrengst moet een Pinkstergedruis op
leveren als waarvan in het Epistel
sprake is. Of fer desnoods nog met de in
tentie voor de ware vrede zoals Christus
die bracht, gelijk het Evangelie ver
haalt. En voor de rest een Zalige Pink
steren met een gelaat van iemand, die
God bemint en Zijn woord onderhoudt.
Ik ben benieuwd'.
Indien wij het afgelopen jaar over
zien, dan constateren wij, dat de
wereld nog steeds in de ban van
politieke spanningen gevangen' is. Al
lerlei factoren hebben er toe geleid
dat de scheepvaart een gunstige con
junctuur heeft beleefd, waarvan ook
de Nederlandse reders hebben gepro
fiteerd, aldus de aftredende voorzit
ter van de Nederlandse Redersvereni
ging jhr H. G. A. Quarles van Ufford
in zijn jaarrede op de algemene ver
gadering.
Intussen behoren dc hoge vrachten in
de open markt weer tot het verleden.
Welke ontwikkeling van het vrachten-
peil de onmiddellijke toekomst zal laten
zien is onzeker. Of daarmede ook de zo
zeer verhoogde lasten van het scheep
vaartbedrijf in de naaste toekomst zul
len afnemen, is helaas aan gerechte
twijfel onderhevig, zodat er voldoende
redenen zijn om de toekomst tenminste
met waakzaamheid af te wachten.
Daarbij komt nog dat de gunstige
periode die onze bedrijfstak heeft be
leefd door de herbewapening in feite
geen gezonde achtergrond had. Voo-ts
wordt het woord „vlagdiscriminatie"
allerwegen steeds frequenter geboord.
De vloot van de leden der vereniging
blijft, evenals de gezamenlijke tonnage
van de gehele Nederlandse koopvaar
dijvloot, een geleidelijke vooruitgang
vertonen. Verwacht mag worden, dat
deze ontwikkeling zal worden voortge
zet, gezien de aanzienlijke tonnage die
thans voor Nederlandse rederijen in be
stelling is. Hierbij dient natuurlijk wel
bedacht te worden dat een tamelijk
groot aantal schepen wegens hoge leef
tijd voor vervanging in aanmenuns
komt.
Jhr Quarles van Ufford wees met
nadruk op de gevaarlijke gevolgen die
voort kunnen vloeien uit de omstandig
heid dat het de rederijen niet toege
staan is op basis van de vervangings
waarde af te schrijven. Niet genoeg na
druk kan worden gelegd op de belang
rijke rol die de scheepvaart in deze tij
den voor de Nederlandse deviezenhuis-
houding speelt. Het is echter noodzakelijk,
aldus spr., zich te realiseren dat facili
teiten die ontworpen zijn voor de indus
trie, niet zonder meer voor de scheep
vaart kunnen gelden, evenmin als de
rederijen bijv. de regeling van de zgn.
„10 pet vrije dollars" op zich wilden
zien toegepast. De reders menen dat
deze opvattingen niet voldoende in de
onlangs gepubliceerde „Exportnota" tot
uitdrukking komen.
