„Verbreek het keurslijf
onze woningbouwcorporaties
van
pk
Geen afrekening in guldens meer
voor exporteurs
Bonn verbolgen over beslissing
van Saarbrücken
Na de grote slag van de P.T.T.
DE DAGEN
r
'DAGBLAD, VOOR SCHIEDAM ENJ>MSTREKEN
Een echte woning
blij ve voorname eis
van katholieke zijde
Allerheiligen
Door overheid opgelegde differentiatie
bergt grote gevaren in zich
Meer dan vierhonderd vissersgezinnen
zullen zee de rug toekeren
Ons land krijgt
een gasturbine
Vrijdag 31 October 1952
Pleidooi voor meer
eigen huizen en
middenstandswoningen
K. N. P. en gemeente
raadsverkiezingen
Nederland heeft grote vordering op Brazilië
Italië wil Triest voor het
Int. Hof in Den Haag
brengen
Nieuwe gouverneur
voor Residentie
Bericht.
Opnieuw gevoelige
straffen voor
„aetlierpiraten
„Voor ons is de zee nu dood"
'j zijn vergeten
Nederlanders"
Bijna 100 man ontslagen
WEERBERICHT
Dag vau de onbekende
heilige
Een écht tehuis
mm
DOCH VOORLOPIG CREDI
TERING IN CRUZEIROS
„Geconcentreerde
spelers
tegciv
helpt de bisschop
KERKEN BOUWEN.'
sLuit. gen. D. C. Buurman van
Vreeden benoemd
EIND NOVEMBER
BONDSDAGDEBAT OVER
DE VERDRAGEN
Geen ruimte meer voor
alleman
Geen aalmoezen maar recht
De afslag in Enkhuizen. Hoe lang nog1
Bij Apeldoornse nettenfabriek
Weerverwachting van het K.N.M.I., geldig tot
Zaterdagavond:
Aanvankelijk enkele opklaringen, maar later
zwaar bewolkt met nu en dan regen. Matige
en later tot krachtig of hard toenemende wind
hoofdzakelijk tussen West en Zuidwest. Iets
zachter.
Zaterdag 1 November: Zon op 7.35 uur, onder
17.11 uur; Maan op 16.25 uur, onder 7.05 uur.
Zondag 2 November: Zon op 7.37 uur, onder
17.10 uur; Maan op 16.48 uur, onder 8.32 uur.
Maandag 3 November: Zon op 7.38 uur, onder
17.08 uur; Maan op 17.19 uur, onder 9.56 uur. j
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
HET is alsof de Kerk met het foest
van Alle-Heiligen iets goed wil ma
ken tegenover hen, die zij in de
loop van het kerkelijk jaar niet heeft
herdacht, en die toch heilig, of misschien
zelfs nog heiliger zijn dan zij, die offi
cieel op de heiligen-kalender vermeld
staan.
Men zou deze dag kunnen vergelijken
met het altaar „Aan de onbekende God"
van de oude Grieken, die daarmee aan
al de hun onbekende goden de verschul
digde eer wilden brengen; of beter nog
met het graf van „de onbekende sol
daat", waar men niet één onbekende
dode wil herdenken en eren, maar al
len, die ooit hun leven gaven in de strijd
voor vrijheid en recht. In deze zin zou
den wij de feestdag van Alle-Heiligen
ook kunnen noemen „de dag van de on
bekende heilige". Want er zijn heiligen,
die geleefd hebben zonder buitengewone
opvallende dingen te doen. Zij lieten noen
tijdens hun leven noch na hun dood van
zich spreken, werden niet aangeroepen,
kregen geen onderscheiding, geen beeld,
maar bleven in hun onbekendheid. De
Kerk heeft echter als een liefdevolle
moeder zorg voor al haar kinderen, en
daarom heeft zij deze éne dag in het
jaar toegewijd aan de nagedachtenis van
alle heiligen.
Daarom vandaag geen voorkeur. Wij
kennen de bedoeling van onze Moeder de
H. Kerk en laten ook onze voorkeur voor
een of andere speciale patroon of be
schermer varen. Allen toch, die de goe
de strijd hebben gestreden, hebben recht
op onze hulde en verering en het past
maar al te zeer in de Hjn van onze na
tuur om ook bü de heiligen-verering toe
te geven aan onze kleinmenselijke ge
voelens van sympathie of antipathie. Én
dat ligt voor de hand. Iedere heilige is
een type, een karakter op zich; en wij
voelen ons meer aangetrokken tot de
een dan tot de ander.
Denk een ogenblik aan de litanie van
alleheiligen en de tegenstellingen tussen
de heiligen springen naar voren, we
zien daar een lieflijke, zachtmoedige fi
guur als de Kleine Theresia naast de
strijdbare Jeanne d'Arc; een koning Lo-
dewijk naast de bedelaar permit Labre;
de geniale denker St. Thomas van
Aquino naast de H. Franciscus, die met
veel met de wetenschap ophad; de een
zame kluizenaar Antonius naast de we
reldreiziger Franciscus Xaverius. Zoveel
hoofden zoveel zinnen, i.e. zoveel heili-
gen zoveel voorbeelden, en de keuze is
hier aan ons.
DAAR komt nog bü, dat het ons, be
wonderaars van de lekenheilige,
niet alleen gaat om ere, wien ere
toekomt. We willen ons ook de heiligen
1 en nutte maken d w.z. onze voorkeur
saat uit naar hen, die ons „liggen", die
J °P de een 0f andere manier, misschien
maar onder één enkel opzicht willen na
volgen. Daarom ook zal de Kerk de
laatste zijn ons die voorkeur voor een
of andere heilige kwalijk te nemen, want
navolging is de beste manier van heili
genverering.
Dat wij dus voor bepaalde heiligen
een voorkeur hebben hangt mede af van
de mate waarin zij voor ons een bemoe
diging zijn. Sommige heiligen zp ons
beschreven op een wijze, die ons eerder
afschrikt: men laat hen heilig gebore"
worden, heilig leven en heilig sterven,
alsof zij zonder meer heilig waren en er
van heilig wórden geen sprake geweest
is. Men vertelt ons wel van hun heilige
bovenmenselijke daden, maar men laat
weg, wat wü moderne mensen nu juist
zoeken.
Toch beweren wij niet, dat men dus
die heiligen-levens als „onwerkelijk"
moet beschouwen. Men had n.l. een bij
zonder scherp oog voor de werkebjk-
heid van Gods Genade; men zag de hei
ligheid naar wat zü in wezen is: God
deelt zich mee aan de mens, die in toe
nemende mate de dingen gaat zien en
beoordelen, zoals God ze ziet en beoor
deelt; die 'gaat willen wat God wil. St.
Paulus heeft dat gezegd op zijn manier:
„Niet ik leef meer, maar Christus leeft
m myNaar het voorbeeld van de
God-Mens Jesus Christus voltrekt zich
ook in de heilige, in de perfecte christen,
een vereniging van twee grote werkelijk
heden: de werkelijkheid van Gods Ge
nade en de werkelijkheid van de mense
lijke natuur.
Met dat al richt zich onze belangstel
ling toch het liefst op die heiligen, die
ons naar het leven mot al zün kwade en
goede kanten zijn getekend. Dic ons wor
den voorgesteld als mensen van vlees
en bloed, mensen met hun eigen moei
lijkheden, hun strijd tegen velerlei be
koringen, hun vallen en opstaan, ont
goochelingen en desillusies. Daarin voe
len wij ons allereerst aan hen verwant.
Die heiligen hebben tijdens bun aardse
bestaan geleefd in situaties zoals wij ze
nu nog kennen, en dat te beseffen doet
in ons een belangstelling en sympathie
groeien. trit
De heilige grüpt ons en prikkelt tot
navolging op het ogenblik, dat wp be
in een overigens gewoon menselijke si
tuatie op een superieure wijze zien op
treden. Waar vvjj moedeloos zouden wor
den, houdt hij vol; waar wü toegeven
aan hartstochten, toont hü beheersing;
waar wü ons zouden doen gelden, houdt
bü zich bescheiden op de achtergrond.
In gewoon menselijke omstandigheden
zien wü de heiligen die dingen doen,
waarvan wü in onzq beste ogenblikkon
zeggen, dat het zó „eigenlijk" moest zün,
als wij meer het Évangelie en minder
onszelf au sérieux namen
"VVT" AAR het voor ons moderne mensen
YV op aankomt is dit: Men moet
ons de heiligheid niet gaan voor
stellen als een uitgemaakte zaak. Het
spreekt niet vanzelf dat een heilige din
gen doet, die boven de menselijke maat
zi gaan- Ei de wijze, waarop heiligen
da]1' zeker in het begin, gedragen, toont
te^ Uuifielqk genoeg aan. Ook zij hebben
thie z'n gekend, lusteloosheid, antipa-
hiaa .d° neiging om het voor deze keer
leidj!1„niet wat minder te doen, de ver-
ziehzfUf üm medelijden te hebben met
Van h de zucht om toch vooral niet
doen 1 gewone af te wijken maar te
men iedereen doet, en al*die klein-
llkheden meer. Zij hebben de PÜn-
b „h]td gekend van de offers, die zü
bot u i1 en de eenzaamheid gevoeld, die
's. van allen, die boven de mid-
e maat uitsteken. Maar ondanks die
eie moeilijkheden hebben zü gedaan wat
an hen gevraagd werd. Zij hebben aan
de verheffende inwerking van Gods Ge
nade geen hindernissen in de weg ge-
'egd, doch zich daarvoor geheel open
gesteld. Zij hebben zich laten maken tot
de schoonste w«rkstukken van Gods al-
Vermogende Genade.
Onze voorkeur voor bepaalde heiligen
is dus begrüpelük, en het ligt voor de
Beleving van de katholieke
huwelijksmoraal
(Van onze correspondent)
„Differentiatie in de woningbouw is een zaak van wijs beleid. Zeker in deze tüd
kan ons land zich niet de weelde veroorloven maar lukraak te bouwen Maar an
derzijds zou het onverantwoordelijk zijn de ogen te sluiten voor de grote gevaren,
welke aan van boven opgelegde differentiatie zijn verbonden. Wat men er tot dus
verre van heeft gezien, geeft aanleiding J»1'®*'® zorgen. Wanneer het practisch
gevolg daarvan zal zijn, dat er een woningpolitiek komt die een belemmering vormt
voor de beleving van de katholieke huwelijksmoraal, dan zal men in het Katho
liek Instituut voor Volkshuisvesting een verklaarde en militante tegenstander
vinden."
Deze waarschuwende woorden richtte de voorzitterde heer Jac. Alders uit
Utrecht, tot de aanwezigen op het door het Katholiek Instituut voor Volkshuis
vesting gisteren in „Musis Sacrum te Arnhem georganiseerd congres, dat o.m.
werd biiaeivoond door de minister van Wederopbouw en Volkshuisvesting, Z. Exc.
ir B. J. Witte, de directeur-generaal van Volkshuisvesting dr ir Z. IJ. van der
Meer en vertegenwoordigers van de woningbouwverenigingen en de vakbeweging.
„Ons instituut is de overkoepelende or
ganisatie van katholieke woningbouw
corporaties die bouwen voor economisch
zwakkeren. Maar men heeft toch een
open oog voor huisvestingsmoeilijkheden
van de zgn. middengroepen", aldus de
heer Alders, die daarna een krachtig
pleidooi hield voor de ontplooiing van
de middenstandsbouw. Hij kondigde ver
der aan een verbreding van de basis van
het instituut tot het gehele terrein van
de volkshuisvesting en stedebouw. Wel
dra zal men daarover concrete plannen
aan het congres kunnen voorleggen.
Voorts sprak de heer Alders over de be
vordering van het eigen woningbezit,
dat hij een waardevol element noemde
voor de stabiliteit van de ontwikkeling
van de persoon en van de gemeenschap.
Hij merkte op dat Nederland hierin nog
tekort is geschoten, zeker in vergelijking
met onze Belgische vrienden. Binnen
kort zo kondigde hij aan, zal in het par
lement hierover een aantal interessante
vragen worden voorgelegd aan de minis
ter.
„Corporaties blaken van
levenslust
Wat de positie van de woningbouwver
enigingen betreft, hoort men, aldus de heer
Alders, van de zijde van de woningbouw
verenigingen al te dikwijls de klacht, dat
zij te veel als een quantité négligable be
schouwd worden en dreigen te verstikken
onder een lawine van overheidsvoorschrif
ten. Uit de overheidssector daarentegen
komt maar al te vaak het verweer, dat de
activiteit, het verantwoordelijkheidsbesef
en het initiatief van de woningbouwver-
enigingen dermate te wensen overlaat, dat
een sterk ingrijpen van de overheid on
vermijdelijk is. De eerlijkheid gebiedt ons
te erkennen, aldus de heer Alders, dat in
derdaad van lang niet alle bouwcorpora
ties gezegd kan worden, dat zij hun tijd
verstaan, dat zij voldoende initiatief aan
de dag leggen 't Grootste deel der besturen
van onze woningbouwverenigingen en
stichtingen blaakt echter van levenslust
en is zich wel degelijk van zijn verant
woordelijkheid bewust.
In het bijzijn van de nieuwe bewinds
man slaken wij een cri de coeur. Excel
lentie, verbreek het keurslijf,
onze woningbouwcorporaties zich gep
zien. Nederland is niet bereid het mo -
ste standbeeld op te richten voor
bewindsman, die van de woningbouw
corporaties weer maakt, wat de wetge
ver indertijd wilde n.l. zelfstandige,
autonome organen van vrije staatsbur
gers, werkzaam in het belang van de
bevordering van de volkshuisvesting en
geen zielloze verlengstukken van een
overbelast overheidsapparaat", aldus de
heer Alders.
geldt in het bijzonder voor het gebied van
de volkshuisvesting. Hier is voor de wo
ningbouwvereniging een aparte taak weg
gelegd". Het werk van het Kath. Instituut
kon dan ook alle waardering van de
minister wegdragen. Wat betreft de „cri de
coeur" over het keurslijf van de woning
bouwverenigingen zeide ir Witte dat hij op
dit ogenblik zeker geen uitspraak kon
doen. Hij vestigde de aandacht op de moei
lijkheid van de financiële onafhankelijk
heid van een woningbouwvereniging. Op
de vraag hoe die moeilijkheid in deze arme
tijd moet worden opgelost, kan niet direct
een antwoord worden gegeven.
Het was vervolgens de hoofdaalmoeze
nier K. Itoncken uit Heerlen, die sprak
over de taak en de positie vaai onze wo
ningbouwcorporaties in deze tijd. Men
zal, aldus deze inleider, de betekenis moe
ten kennen van een echte woning, waarin
het gezinsleven, opvoeding, beschaving en
cultuur veilig zün gesteld. Het huis, dat
wü onze kath. gezinnen verschaffen moet
werkelük een tehuis zün, waarin een ge
zond gezinsleven mogelijk is. Hoe meer
de mens zich moet gaan specialiseren en
hoe meer zün aapdacht wordt gevraagd
voor de vele facetten van de huidige sa
menleving des te groter wordt de nood
zakelijkheid. dat hi) kan terugvallen in
een gezond gezinsverband, dat alleen tot
stand kan komen in een woning, welke
beantwoordt aan de met redelükheid te
stellen eisen. De R. K. Woningbouwver
enigingen, de organen, die het dichtst bü
de problemen van het gezin staan en dus
de aangewezen instituten zijn om deze
problemen op te lossen, zullen zich van
hun taak bewust moeten zün.
Spr. waarschuwde het congres, dat men
de organisatie, of het apparaat niet als
doel moest zien maar slechts als middel
om het individu de helpende hand te rei
ken. „Wij als „organisatie" zullen ons
hebben af te vragen of onze hulp de men
sen beter maakt, of dat wij daarmede
bezig zijn de persoonlijkheid aan te tas
ten en daarmede ook het verantwoorde
lijkheidsgevoel van het individu".
In dat verband wees spr. op het pro
bleem van het eigen woonbezit. Er wordt
wel eens beweerd, dat de woningbouw
verenigingen de eigen bouw in de weg
staan. Dat mag natuurlijk nimmer gebeu
ren. De organisaties zullen haar mede
werking hierbij hebben te verlenen.
Er moeten woningen komen, die be
antwoorden aan de sociaal-ethische
eisen, maar wordt er niet te gauw ge
zegd. dat dit economisch niet mogelijk
is. Dat zijn allemaal punten, welke door
deze woningbouwverenigingen nauw
lettend in het oog zullen moeten gehou
den worden. Een ander probleem is, hoe
men zal hebben te handelen ten op
zichte van de woningbouw voor de
a-sociale gezinnen. De R. K. Woning
bouwverenigingen hebben ook op dit
terrein een taak. Men kan dit probleem
maar niet zonder meer aan de overheid
overlaten.
Onze woningbouwverenigingen zullen
voor de juiste vervulling van hun taalt
stevige contacten moeten leggen met hen.
voor wie zij die taak uitoefenen. Dit con
tact moet niet geschieden via een opzich
ter. of inspectrice, noch via een huur-
ophaler, maar men zal in het bestuur ver
tegenwoordigers moeten opnemen uit alle
groeperingen onzer samenleving. Verder
zullen de woningbouwverenigingen zich
aaneen moeten sluiten, zoals dat mogelijk
is in het Katholiek Instituut voor Volks
huisvesting. opdat in eendrachtig samen
werken de door de Overheid gevoerde
woningbouw-politiek kan worden gesti
muleerd en eventueel kan worden gecor
rigeerd.
In de middagvergadering besprak- Jrs
L. J. S. de Jonghe. plaatsvervangend
hoofd van het Centraal Bureau voor de
Statistiek uit Den Haag het actuele pro
bleem van de Woningdifferentiatie, welk
niet gemakkelijk onderwerp hij aan de
hand van enkele grafieken toelichtte.
„Licht, snel en sierlijk" was het motief van de 27-jarige constructeur H. P. Jonkers
uit Valkenswaard, toen hij zijn „Libelle"-racewagentje ontwierp en bouwde.
Reeds meer dan een jaar 'heeft hij in zijn vrije tijd aan deze wagen gewerkt.
In de komende winter krijgt de „Libelle" de finishing touch om Jonkers in staat te
stellen in het seizoen 1953 in races uit te komen. De „Libelle" werd ontwikkeld uit
een seriemodel fabriekswagen, zoals deze op de foto naast de racewagen staat.
De racewagen weegt 460 kg en haalt een snelheid van 132 km per uur. Jonkers
ontwierp en bouwde ook de alluminium carrosserie met haar vloeiende belijning.
Zoals men weet, heeft de Kath. Na
tionale Partü, na de jongste Kamerver
kiezing principieel besloten mee te doen
aan de gemeenteraadsverkiezingen in
1953. Naar wij vernemen is het thans
wel zeker, dat zij in de rükskieskring
Tilburg met eigen lijsten zal uitko
men in Tilburg, Breda, Roosendaal en
Bergen op Zoom. In de laatstgenoemde
twee steden heeft zü reeds thans en
kele vertegenwoordigers in de raad.
Ook in Den Haag zal de partij van
de heer Weiter aan de raadsverkiezing
deelnemen.
Het monetair accoord tussen Nederland
en Brazilië heeft de eerste jaren na de
totstandkoming in Augustus 1948 volko
men aan de daarvan gekoesterde ver
wachtingen voldaan. Met name de Neder
landse export naar Brazilië heeft zich on
der de werking van het accoord zeer gun
stig ontwikkeld.
Sedert ongeveer een jaar is de situatie
minister witte
„voorstander van Indivi
duele vrijheid"
Minister Wit
te, die hierna
aan het woord
kwam meende,
dat het meer
een gevolg van
de omstandig
heden is, dat
de overheid
vaak gedwon
gen wordt
sterk regelend
in te grijpen.
De bewinds
man verklaar
de zich een
voorstander
van de indivi
duele vrij
heid. „Juist
waar de individuen samenkomen tot een
concentratie van krachten, vormen zij een
goede tegenspeler van de overheid. Dit
hand. dat wü geneigd zijn onze verering
practisch te beperken tot slechts enkele
weinigen en de anderen, die evenveel
recht hebben op onze hulde en verering
want ook zij zün een manifestatie
van Gods heerbjke Genade gemakke-
lpk te vergeten.
Het is dan ook niet meer dan passend
en billük, dat wü óén dag in het jaar in
een grootmoedig gebaar voorzover wu
kleine mensen van grootmoedigheid te
genover de heiligen mogen spreken
samen met de Kerk die voorkeur voor
onze lievelingsheiligen laten varen; en
allen die er recht op hebben: gevierde
en niet gevierde, bekende en onbekende
heiligen de hun verschuldigde eer en
hulde brengen. Dat doen wü op 1 No
vember!
D. M. v. LANKVELD O.P.
Bonn heeft op het besluit van de Saar-
landse landdag, de verkiezingen in het
Saargebied op 30 November te doen hou
den, gereageerd met te dreigen de on
derhandelingen over de Saar definitief af
te breken. Een woordvoerder van de re
gering heeft verklaard dat men tegen
over de nieuw te kiezen landdag dezelfde
principiële houding zal aannemen als te
genover de oude, namélük, dat men hem
niet als een democratisch gekozen orgaan
zal erkennen.
Ook de Westduitse partijen hebben
scherp op het besluit van Saarbrücken
gereageerd. In een door de Westduitse
sociaal-democratische partij uitgegeven
verklaring wordt de Saariandse beslis
sing, om verkiezingen te doen houden
waaraan de pro-Duitse partijen niet mo
gen deelnemen, „een flagrante schending
der democratische vrijheid" genoemd.
Hieraan wordt toegevoegd: „De West
duitse regering moet thans haar reeds op
gestelde. doch nog niet .ngediende memo
randum over de ondemocratische toestan
den in het Saargebied aan het ministers
comité van de Raad van Europa voorleg
gen. En West-Duitsland staat slechts één
ding te doen: tot het uiterste te vechten
tegen dit paskwil van een in elkander ge
zette verkiezing".
Dc Italiaanse regering heeft Donderdag
de Joegoslavische regering voorgesteld,
de meningsverschillen, die met betrekking
tot de kwestie-Triëst zün gerezen, even
tueel voor te leggen aan het Internatio
nale Hof van Justitie te Den Haag.
Zij heeft voorts de Joegoslavische rege
ring uitgenodigd de maatregelen in te
trekken, die het Joegoslavische militaire
commando in de zóne „B" van het vrije
gebied van Triëst „in strijd met het vre
desverdrag" heeft genomen.
echter totaal gewijzigd: weliswaar bleef
de export zich in opwaartse lijn ontwik
kelen, doch de belangstelling voor het
verrichten van aankopen nam voortdu
rend af. De oorzaak daarvan was gelegen
in de veelal onaantrekkelijke prijzen van
de Braziliaanse exportproducten. Het ge
volg was, dat het oorspronkelijke en ge
durende enige jaren bestaande tekort aan
accoordvaluta geleidelijk plaats maakte
voor een steeds stijgende en thans weer
aanzienlijke vordering van Nederland,
waarvan niet kan worden verwacht, dat
zij binnen afzienbare tijd zal kunnen wor
den gebruikt voor aankopen in Brazilië.
Uiteraard heeft deze ontwikkeling het
noodzakelük gemaakt middelen te bera
men om nieuwe aankoopmogelükheden
in Brazilië te scheppen. Besloten werd de
door de omstandigheden onvermüdelijke
maatregel een zo soepel mogelük karak
ter te geven, dat exporteurs in het ver
volg niet meer als tot dusver gebruikeiük
onmiddellijk afrekening in guldens ont
vangen ,doch voorlopig in cruzeiros wor
den gecrediteerd. Deze cruzeiros, die vrij
verhandelbaar zjjn op de termjjnmarkL
kunnen door importeurs, na verkregen
vergunning der Nederlandse Bank. wor
den aangewend voor aankopen in Bra
zilië.
Van regeringszijde wordt nog mede
gedeeld, dat de exporteurs, die volgens
goed handelsgebruik het risico van
richtige betaling hebben gedekt bij de
Nederlandse Bank of de Nederlandse
Credietverzekering Mij, geen schade zul
len ondervinden van de gewijzigde pro
cedure.
Tot opvolger van generaal-majoor ir M.
Tans als gouverneur der residentie is met
ingang van 1 November benoemd luite
nant-generaal D. C. Buurman van Vree
den, Nederlands territoriaal bevelhebber,
tevens bevelhebber le militaire afdeling.
Op Zaterdag 1 November, liet
hoogfeest van ALLERHEILIGEN,
zal ons blad niet verschijnen.
DE DIRECTIE.
De Westduitse regeringspartijen (dit
zijn: de christen-democratische Unie. Ie
vrije democratische partij en de Duitse
partij) hebben Donderdag in de bondsdag
bekend gemaakt, dat zij de behandeling
in tweede en derde lezing van de verdra
gen tussen West-Duitsland eir> de Weste
lijke mogendheden op 26 en 27 November
a.s. verlangen. In het seniorenconvent,
dat zich Donderdag met deze kwestie
heeft bezig gehotifien, is men het niet
eens kunnqp worden met de socialisten.
79
(Van onze correspondent)
Niet minder dan 27 exploitanten van
geheime zenders, die allen btf een uit
gebreide speurtocht van de P.T.T.-opspo-
ringsdienst in Drenthe tegen de lamp lie
pen, hebben de Asser politierechter gis
teren zes uren achtereen bezig gehouden.
Deze eigenaars en assistenten van „Rood-
ussELMïmvïssmstellen
(Van een verslaggever)
ENKHUIZEN, Donderdag
Aan dc Oostwal wijkt het water
In dc Oosterpolder groeit, Iiectaar na licctaar en ten koste van milliocnen
liet op dc voormalige zee veroverde land nu verder in bet IJsselincer, en
in Harderwijk, in EIburg, in Kampen telt bet vissersvolk intussen, bitter
cn met steeds stijgende zorg, dc dagen welke bet nog resten. „Volgend jaar"
zegt schipper Jansen, «le voorzitter van dc afdeling Harderwijk der Com
binatie van IJsselmeervissers, „volgend jaar vis ik voor bet laatst. Ik heb
drie zonen, maar ik heb d r geeneen bij de zee gedaan, want voor ons is
de zee nu dood. Zij was ons al vijandig, de laatste jaren. Om de Noord is
Harderwijk niet meer te bereiken. Dat betekent een omweg van vijftig
kilometer voor iedere visvaart. Het betekent ook verhoging van onze onkos
ten; en alleen de hemel weet hoeveel onkosten de IJsselmeervissers de
aatste jaren al hebben gemaakt. Er was een maand, dat ik, als gevolg van
de vliegtuigwrakken in het IJsselmeer, duizend gulden schade aan mijn
netten had"
Het vissersvolk is bitter inderrt-ia.l Met
^tmennhetaJuijd "ict wennen,
dat men het zün eigen zee ontnam .dat
tune stukkie water!", en het maakt zich
zorgen over dc nieuwe dramas die on
der de vissersmannen, de Oosterpoldèr cn
dc geprojecteerde grote polders in Zuid
cn West zullen gaan veroorzaken.
Hun ervaringen met <je Zuiderzeesteun-
wet. daterend uit 1925. hebben de vissers
het vertrouwen ontnomen in de intenties
van de regering. „Wij zijn vergeten Ne
derlanders", zegt men rond het IJssel
meer, „en met iedere nieuwe polder
worden wij verder in de hoek gedrukt.
Want opnieuw wordt straks, noodge
dwongen onze vissersvloot met de helft
verkleind. Het betekent, dat ruim 400
botters uit de vaart gaan (en in elk schip
steekt 20.000!) en dat stellig méér dan
vier honderd vissersgezinnen dan ge
dwongen zullen zijn, de „zee" de rug toe
te keren.
Wat hun te wachten staat als de Zui-
derzeesteunwet ongewijzigd gehand
haafd zou blijven, kunt gij links en
rechts rond het IJsselmeer zonder enige
moeite vernemen. „Myn vader", zegt
schipper Jan Last Hoorn, „bevoer
de zee totdat de Afsluitdijk hem dwong,
zijn beroep op te geven. Hij kon geen
enkele richting meer uit: hij was daar
voor te oud van jaren. Daarom „steun
de" hem de overheid. Hoe? Met drie
voor-oorlogse guldens per week! I s het
dan geen schande?
Men heeft destijds, toen men met de
drooglegging begon, van dit vissersvolk
een ruime mate van begrip gevraagd. Men
verwachtte van hen, dat zy de oorzaak
èn de noodzaak van onze landbonger be
grijpen zouden. Men beloofde gul en
onder het motto ,er zal geen smet kleven
op het werk der drooglegging" hen te
helpen bij de enorme moeilijkheden welke
zouden komen te rusten op de brede
schouders der vissers die moesten toezien
hoe mep hun de zee èn hun broodwin
ning ontnam. Doch de wet was vaag. Zij
bevatte weinig concreets. Men kon haar
op duizend verschillende manieren inter
preteren. doch men koos, zo zegt men
rond het IJsselmeer. de allerkrenterigste.
In de grote gelagkamer van „Die Port van
Cleve" in Enkhuizen, waar het bestuur
van de Combinatie van IJsselmeervissers
Donderdag de pers een exposé gaf van
de moeilijkheden waarmee het vissers
volk al te kampen heeft en de grauwe
dingen welke het nog boven het hoofd
hangen, vertelde de oude Kampense
schipper Dijkman zijn eigen ervaringen.
„Je hèt helemaal geen recht", zei de
man die, destijds, oprecht geprobeerd
had, voor zich zelf en zijn gezin een
ander bestaan te veroveren. „Ik begon
een winkeltje", zegt Dijkman, „en als
ze me 'n jaar lang mijn twaalf gulden
„steun" hadden laten houden, dan had
ik het geklaard. Nu ging het oin zeep,
Ik moest terug naar zee. Ik ben nu vijf-
cn-zestig geweest en straks dwingt men
mij om de zee te verlaten. Er is geen
ruimte meer voor alleman. Dan sta ik
aan de wal en misschien verwijst men
mij naar Armenzorg: je hèt immers
geen recht?!"
„De Zuidcrzcestcunwet moet gewijzigd",
had in diezelfde büecnkomst ook dc heer
Krijger, burgemeester van Lemmer en
voorzitter van dc Vereniging van Zuid-
zeegemeenten, met klem betoogd. En de
juridische adviseur der Combinatie van
IJsselmeervissers, mr F. J. A. Verberk
had met evenveel nadruk verklaard, dat
het rechtsgevoel der schippers alleen dan
bevredigd wordt als hun een billüke scha
deloosstelling wordt verleend en als, met
meer zorg dan tot nu toe. getracht zou
worden, de betrokkenen aan een nieuw
bestaan te helpen.
Het heeft, aldus de heer Verberk, op
dit gebied aan zeer veel ontbroken. Het
testen en herscholen der jonge vissers is
piet met voldoende zorg aangepakt en
meestal moest het gebeuren op initiatief
én op kosten van de vissers zelf. Men is
blijkbaar van mening, dat men een visser
tot niets beters kan „omscholen" dan H>
de. in de polder al bijna klassiek gewor
den kantonnier of bruggewachter. Men
zou, met royalere steun, vele vissers in
staat kunnen stellen, in de polders zelf
een nieuw bestaan te vinden in een eigen
bedrijfje of in een zelfstandig ui geoefend
beroep. Doch in de practijk was het tot
nu toe zo, dat slechts een enkeling zich
behoorlijk redde, en dat de res, nana
men zijn spaarcentjes had opge eeid. ge
dwongen was, de rest van^zijn leven te
slijten als sjouwerman.
Men heeft nu een aantal wensen, welke
men, naar het bestuur der Combinatie
van IJsselmeervissers verklaarde, inge
willigd moet krijgen, wil men van de
gedupeerde IJsfidmeervissers indeidaad
geen „vergeten Nederlanders" maken.
Men hoopt deze verlangens t0t uitdruk
king tc kunnen brengen in ren interde
partementale commissie aan wier samen
stelling op het ogenblik gewerkt wordt
(zü het niet tot ieders bevrediging; aan
dc, toch stellig belanghebbende Vereni
ging van Zuidcrzee-gcmcentcn werd, bij
voorbeeld, een plaats in deze commissie
om weinig verklaarbare redenen gewei
gerd); men wil mécr stemmen van be
langhebbenden in de reeds bestaande
Generale Commissie, waarin de schippers
tot nu toe slechts door één stem verte
genwoordigd werden (tcrwül er niet min-
*ler amb*enaren 'n deze commis-
sie zitting hebben!), en men wil verder
tou court voor de gedupeerde vis
sers geen aalmoes doch récht Het recht
op billüke steun in mocilükhedcn die bui
ten dc wil van het vissersvolk zün ont
staan.
borstje". „Sport", „Vrü'buitcr", „Excel
sior", „Monte Carlo", „Olympia", „De
Zwaluw", „Meteoor", „Koekoek" cn „Oki-
do" worden veroordeeld tot straffen, die
varieerden van 10.boete of 5 dagen
tot een gevangenisstraf van 6 weken.
De grootste slag sloegen de P.T.T.-man-
nen in de omgeving van Hoogeveen, waar
zp de zender „Sport", die later omge
doopt werd in „Roodborstje" en „Vrij
buiter", liquideerden en waarbij twaa'I
mensen betrokken waren. De hoofdver
dachte was hier de 30-jarige timmerman
Jan de J., die momenteel in Rotterdam
woont en die het vorig jaar een zendap
paratuur kocht. „Om geld te verdienen",
zei hij, want in de oorlog ben ik alles
kwijt geraakt. Deze verdachte, die uit een
kippenhok In Zuidwolde uitzond, w ird
veroordeeld tot 1 maand. Drie andere
verdachten, t. w. de 26-jarige bekleder
Auke de V., de 26-jarige arbeider Hendrik
K en de 41-jarige venter Johannes B. al
len uit Hoogeveen, kregen ieder 3 weken;
de overigen, die betrokken waren bij dit
geval 2 weken of minder.
Er stonden verder nog aetherpiraten te
recht uit Zuidwolde en de Drentse Zuid-
Oost hoek. De één had het zenden be
schouwd als een „sport", een ander als
een liefhebberij, terwijl een derde wilde
experimenteren. De zwaarste straffen wa
ren hierbij voor de 22-jarige landarbeider
Derk S. uit Erica (6 weken), de 22-iarige
electromonteur Johannes W. A. B. uit
Zuidwolde en de even oude landloper
Egbert B. uit Wachtum, welke beide laat-
sten elk 1 maand kregen.
Er werden voorts nog geldboeten van
125,en lager opgelegd. In alle geval
len werd de inbeslaggenomen apparatuur
verbeurd verklaard.
Als lid van de Kamer van Koophandel
en Fabrieken voor Twenthe cn Salland
heeft de heer ir Ch. Th. Stork, gedele
geerd commissaris der Koninklüke Ma
chinefabriek gebr. Stork en Co N.V., mee
gedeeld, dat vü' grote Nederlandse fa
brieken momenteel bezig zü" een gastur
bine te ontwikkelen. Onlangs verschenen
daarover, zoals men weet, reeds de eerst*
berichten. De werkzaamheden aan dit ob
ject zün dermate ver gevorderd, dat deze
Nederlandse gasturbine binnenkort proef
zal draaien.
Volgens een door een der raadsleden
in de gisteren gehouden gemeenteraads
vergadering te Apeldoorn gedane mede
deling heeft de directie van de Apel
doornse Nettenfabriek Von Zeppelin en
Co. N.V. kort geleden 31 arbeiders ont
slagen, terwjil thans aan 64 andere ar
beiders per 1 November a.s. ontslag is
aangezegd. Dit ontslag zou verband hou
den met een teruggang van export
orders.
De directie van de nettenfabriek,
noch die van de Gewestelijke Arbeids
beurs bleken, bij navraag, bereid, eni
gerlei mededeling hieromtrent te ver
strekken.
Intussen heerst onder de arbeiders
grote vrees, dat nog meer ontslagen zul
len volgen. De nettenfabriek heeft zich
na de oorlog sterk uitgebreid en nam
verleden jaar de duizendste arbeider
in dienst, waarmede zühet grootste
werd van de te Apeldoorn gevestigd*
bedreven.
