Indonesië ondervindt sinds einde
1951 de gevolgen
Goudstroom
MODERNE MEDISCHE ZORG
IN DE MISSIE
Dividend R.S. Stokvis Zonen
1952
over
Humanistisch Verbond en zijn
neutraliteit
«ADVOCAAT
LANGDURIGE VERGADERING
AMSTLEVEN
7 0*
M
Vérstrekkende consequenties voor de
onderwijspolitiek der regering
Internationale conjunctuur-teruggang
Productiepeil 65-80 pet van dat in 1938
Afzet Norit enigszins
teruggelopen
Prachtig werk van J.M.J. in India
Voor
feestelyke dagen
een
feestelyke drank
DINSDAG 23 DECEMBER 1952
N D C—S
PAGINA 5
Het staatsinkomen
PASTOOR TIJDENS PREEK
OVERLEDEN
VEEMARKT TE ROTTERDAM
DERDE CARILLON IN
MAASTRICHT
Heb nooit vertrouwen in een fles
als er geen naam op staat.
De goede naam is het suoees
van
OPPOSANT MOEST
AANTIJGING INTREKKEN
NED. KUSTVAARDER AAN
DE GROND GELOPEN
Schenk ook uw gasten mee
de Kerstdagen en Oudjaar
feestelijk, pittig Amstel-bier
uit zo'n gezellige Amstel-
stoop. Neem er in ieder geval
twéé in huis voor die dagen!
AMSTEL-StoopPilsener en
Münchener f4,50, Bock f5.50
EERSTE REIS „CITY OF
PORT ELIZABETH"
Nieuwe aanwinst in het verkeer
tussen Rotterdam en Z. Afrika
20 pittig schuimende glazen uit één stoop 2 heerlijke, vólle glazen uit één pul
AMSTEL
NA DE MALVERSATIES IN
LEEUWARDEN
LEIDSE MARKTEN
Mom van neutraliteit
reëel gevaar
Wanneer de overheid de levensbeschou
welijke vorming van onkerkelijken aan
het H.V. zou toevertrouwen, zou die
wereldbeschouwing voor de gewone man
weldra de officiële worden. Zo ging het
met het openbare onderwijs in al zijn ge
ledingen. Door het feit, dat het openbare
onderwijs niet in naam van de Kerken,
maar in naam van de Staat gegeven werd,
genoot het bijzonder tanzien.
Onkerkelijkheid geen waarborg
voor objectiviteit
GOEDE VOORUITZICHTEN
VOOR BENGKALÏS
Binnen een jaar hervatting
goudproductie
HOGERE
WERELDOLIEPRODU CTIE
25
?gioen
s. een
ouden
'50 in
vallen
nacht-
n tel*
«tem-
op die
r Ne-
ragen
geko-
stryd.
keus
e mo*
Het
il ge:
ng bij
enote
jarna
n zal
:ment
orflen
He Indonesische regering meent priori
teit te moeien verlenen aan de volgende
onderwerpen: verhoging van de productie
van voedingsmiddelen, herstel en aanleg
van wegen, bevolkingsindustrie, trans
migratie en verhoging van 't intellectuele
peil van de bevolking, aldus wordt ge-
zeSd in een financiële nota, die de minis
ter van financiën, Sumitro, het parle
ment heeft voorgelegd bij de indiening
van een ontwerpwet voor de begroting
19521953 en een deviezenrapport.
Over de economische- en financiële
toestand in Indonesië zegt de nota, dat
sinds ultimo 1951 Indonesië de gevolgen
ondervindt van de internationale con
junctuur recessie. Het productiepeil is
ongeveer 65—80 pet van dat in 1938. Dit
feit is niet zonder betekenis, indien men
het in verband brengt met de toeneming
van het aantal inwoners met 1 '/2 pet
per jaar, hetgeen betekent, dat er elk
jaar een millioen zielen bijkomen.
De basis tot het verkrijgen van een
nationaal inkomen blijft voor Indonesië
smal. Slechts tijdens het uitbreken van de
vijandelijkheden in Korea, verbreedde
deze smalle basis zich door de stijging van
de rubberprijzen, die werd gevolgd door
de stijging van de prijzen van andere
export-artikelen.
Ondanks dit feit werd het vooroorlogse
productiepeil niet bereikt. De export in
1938 bedroeg bijvoorbeeld 11 millioen ton
en in 1951 slechts 9 millioen ton. Doch
door de vredesonderhandelingen in
Korea en doordat de stockpiling in enkele
industrielanden een zeker peil bereikte,
verminderde de vraag naar grondstoffen.
De prijzen daalden en de export ver
minderde.
Vervolgens wordt een overzicht gegeven
van de uitgaven van de regering en hoog
ste regeringsinstanties en van de mi
nisteries, waaruit blijkt, dat de beraamde
uitgaven voOr 1952 rp 17.562.894.980 en
voor 1953 rp 13.216.096.440 belopen. Voor
beide jaren is het grootste bedrag uitge
trokken voor defensie, namelijk resp.
rp 3.930.390.000 en rp 2.879.850.000.
De nota geeft de volgende raming voor
het staatsinkomen:
1952 1953
rp rp
Belastingen 6.636.875.000 5.555.243.000
Saldo regerings-
bedrijven 293.038.000 194.928.400
Andere inkomens 2.248.947.000 1.830.098.000
De uitgaven, die van de regeringsbedi'ij-
ven uitgezonderd, zijn voor 1952 en 1953
resp. begroot op rp 13.505 828.780 en rp
9.374.253.525. Het deficit in de begroting
bedraagt zodoende in 1952 rp 4.326.968.780
en in 1953 rp 1.793.984.525.
Het deficit van rp 4.3 milliard in 1952
is een gevolg van verschillende contrac
ten, verdragen en andere uitgaven, die in
1952 zjjn gedaan. Volgens de nota kan de
oorzaak liggen in de wanverhouding tus
sen de thans aanwezige kapitaalgoederen
en die, welke nog zullen komen als resul
taat van gesloten contracten cn verdra-
gep enerzijds en de verwachte produc
tieve resultaten daarvan andertij ds.
(Van onze Utrechtse redacteur)
Terwijl hij onder de door hem zelf be
gonnen H. Mis Zondagmorgen preekte, is
pastoor S. J. Horstink in de parochiekerk
te Cothen bij Wijk bij Duurstede in elkaar
gezakt en overleden. Pastoor Horstink be
reikte de leeftijd van 65 jaar. Hij werd in
1911 priester gewijd. Achtereen volgens
was de overledene kapelaan in Rijsenburg
Amersfoort, Albergen, Workum en Uithui
zen om daarna te Oldenmarkt tot pastoor
benoemd te worden. Van 1942 af was hij
herder van de parochie in Cothen.
In het Zuiden van ons land vormt de
cultuur en de export van kerstbomen
een belangrijke nijverheid. Export vmdt
voornamelijk plaats naar Italië en Zivit-
serland. In de afgelopen weken kon men
onderstaand tafereeltje dagelijks op 't
station Breda aantreffen, waar dit jaar
tienduizenden kerstbomen voor export
werden verladen.
De Algemene Norit Mij deelt ons mede,
dat hoewel de totale afzet van de door
haar geproduceerde actieve koolsoorten in
1952 in verband met de algemene ver
mindering van de bedrijvigheid ook bij
haar enige achteruitgang vertoont, de ver
kregen financiële resultaten reden lot vol
doening geven.
De nog steeds in vele landen bestaan
de of opnieuw opgeworpen handels
belemmeringen in de vorm van hoge
invoerrechten, onvoldoende invoerquota
of het niet verstrekken van invoerver
gunningen. bemoeilijkten meer dan in
het vorig jaar de export.
De American Norit Comp. Inv. in
Jacksonville werkte eveneens met be
vredigend resultaat, ofschoon ook daar
over het gehele jaar genomen een zekere
afzetvermindering valt te constateren.
Hetzelfde kan gezegd worden omtrent
d'e afdeling ..medicinaal Norit en andere
merkartikelen".
ROTTERDAM, Dinsdag, 23 December.
Vette koeien en ossen (naar schatting 430 L
gebruiksvee w. o. 170 t.b.c.-vrij (naar schat
ting ©67), vette kalveren 46, graskalveren 146
w. o. 19 t.b.c.-vrij. nuchtere kalveren 837,
varkens 32. paarden 102, veulens 2. schapen
of laanmercn 179. bokken of geiten 29. Totaal
aanvoer 2489 dieren.
Vette koeien: le kw. f2.85—2.95, 2e kw.
ƒ2.65—2.80, 3e kw. f2.20—2.40; Vette kalver-
ren: resp. f2.95-3.25. f2.75—2.95, f 2.55—2.75;
Graskalveren: resp. f400. f350, f'2-50: Nuch
tere kalveren resp. f 50. f 48. >16: Slacht-
paarden: resp. 1.85ƒ1.75, 1.60: Schapen:
resp. f115, ƒ100, f 80; Lammeren: resp. f95.
f 85, ƒ70: Kalf koeien resn.: 1200. f 10ÖO.
875: Melkkoeien: resp. f1200. 1050,875;
Vare koeien: resp. 82ö. f 72S. 600: Vaarzen:
resp. f 900, 800, &©o; Pinken: resp. f 625.
ƒ525, 'ƒ400.
Vette koeien: aanvoer kleiner, handel sle
pend, prijzen als gisteren; Vette kalveren:
aanvoer kleiner, handel vlug, prijzen hoger:
Graskalveren: aanvoer als vorige week, han
del tamelijk, prijzen onveranderd: Nuchtere
kalveren: aanvoer als vorige week, handel
slecht, lage prijzen; Slachtpaardenaanvoer
als vorige week. handel zeer raag, prijzen
lager; Schapen en lammeren: aanvoer klei
ner, handel vlug, prijzen onveranderd; Kalf-
en melkkoeien: aanvoer kleiner, handel stil,
prijzen als vorige week; Vaarzen en pinken:
aanvoer kleiner, handel stil, prijzen als vo
rige week: T.b.c.-vrij vee: aanvoer kleiner,
handel stil, prijzen onveranderd.
Totaal
9.178.860.000 7.580.269.000
In Maastricht bestaan plannen om ih de
torens van de O. L. Vrouwe B&siliek al
daar een klokkenspel aan te brengen. Tot
dit doel is een speciaal fonds in het leven
geroepen, op initiatief van pastoor B.
Janssens. Wanneer de plannen werkelijk
heid zullen worden, hetgeen intussen nog
wel enkele jaren zal duren, krijgt Maas
tricht hiermee het derde carillon. De twee
andere klokkenspelen bevinden zich in de
torens van de St. Servaaskerk en 't Stad
huis.
"O
'ar
'OÏ'GrwiCMfc ,7K
Per 1A fles f 4.50, per Va fles f 2.40.
VERKRIJGBAAR BIJ ALLE GOEDE SLIJTERS
In de gisteren te Amsterdam gehouden
buitengewone vergadering van aandeel
houders der N.V. Amsterdamsclie Mjj van
Levensverzekering, Amstleven. die als ge
volg van de door een aandeelhouder ge
voerde obstructie, een ongebruikelijk lang
durig verloop heeft gehad, heeft de groot
ste meerderheid van het aantal stemmen
haar vertrouwen uitgesproken in het door
directie en commissarissen gevoerde be
leid.
Deze uitspraak bleek niet alleen noodza
kelijk om een einde te maken aan een ver
gadering, die dreigde vast te lopen op en
kele punten, die niet de verhouding van
aandeelhouders t.o.v. het bestuur betrof
fen, maar bovendien om het proces van
allerlei aantijgingen te staken, hetwelk tot
dusver de Amtsleven alleen maar schade
heeft toegebracht.
Op de vergadering werd met uitzonde
ring van enkele persoonlijke kwesties en
algemeenheden geen concrete critiek naar
voren gebracht. Alleen de opmerking van
een aandeelhouder niet de opposant
zelf omtrent het eventueel creëren
van een mogelijkheid tot volstorting bui
ten de procedure van het onverplichte
volstorten van aandelen om vormde een
concreet punt. Het bestuur zegde toe
hiermede bij de voorgenomen statuten
wijziging rekening te zullen houden.
Dit punt werd ter sprake gebracht,
omdat er een voorstel tot statutenwijzi
ging op de agenda prijkte, dat echter
Lv.m. de toezegging, dat het bestuur bin
nen kort met een uitvoerige herziening
dei- statuten zal komen, werd ingetrok
ken. Voorts werd besloten om het door
de oppositie op de agenda geplaatste
voorstel tot bestrijding der wenselijkheid
tot het aangaan ener fusie, alsmede het
eventueel benoemen van een commissie
hiervoor als zijnde in het geheel niet
acuut buiten bespreking te houden.
aanbeveelt, aan dit verzoek trachtte te
onttrekken, moest later toch de juistheid
hiervan erkennen.
Het Nederlandse kustvaartuig ..Albatros"
van het scheepvaartbedrijf „Gruno" te
Groningen, een schip van 131 ton, is Maan
dagavond in een dichte mist op de Zuid
kust van het eiland Wight gelopen.
De uit drie leden bestaande bemanning
slaagde erin de kust te bereiken. Zij be
gaven jtich naar de vuurtoren van St Ca
tharine. De „Albatros" vervoerde een
lading schroot naar Huil.
Toen in 1920 de Zusters van J. M. J. uit Den Bosch, na toestemming van
Rome te hebben verkregen, de verloskundige hulp iu enkele staatsziëken-
liuizen en daarbuiten in India ter band namen, bebben zij zich plotseling
een enorme populariteit verworven. De eenvoudige reden was, dat zij, tegen
alle landgewoonten en rituelen in, moeders, die zojuist een baby hadden
gekregen, gerust een beetje water lieten drinken. Maar ook de tastbare
resultaten hebben baar roem gevestigd. Zodoende beschikken de Zusters
nu over twee eigen dokters-kloosterlingen, 28 gediplomeerde verpleegsters
en 40 verloskundigen. Sinds 1920 is het bisdom Madras in vier diocesen
gesplitst, waarvan Guntur en Bengalore onder inlandse bisschoppen ressor
teren, mede dank zij de sympathie, die het Katholicisme heeft gewonnen
door medische zorgen.
De enorme betekenis van het Medische
Missiewerk, een der oudste en toch mo
derne vormen van apostolaat, wordt wel
uitstekend belicht door de successen, wel
ke de Zusters'van J.M.J. hebben geoogst
in het missiegebied aan de kust van Ma
labar.
De enorme sterfte onder de Indiase
moeders bij de geboorte van een kind, die
geschat wordt op 500 vrouwen per dag,
trok bijzonder de aandacht van de vrou
welijke Australische arts Dr Mary Clow-
rey, die zich niet alleen van het Pro
testantisme tot het Katholiek geloof be
keerde, maar ook naar India trok en er
intrad bij de Zusters yan J.M.J. Zij con
stateerde niet alleen de achterstand in
deze gebieden, maar werd ook gewaar,
hoe de Protestanten hun aanhang met 50
pet. zagen toenemen, doch de Katholie
ken, die geen moderne medische zorg
den, slechts met 12Va pet. groeiden. Zij is
de pionier geworden van het enorme me
dische missiewerk, dat daar thans wordt
verricht.
Het eerste optreden in de Etaatszieken-
huizen had al een enorme omwenteling
tpt gevolg. Voordat de zusters er kwamen,
had men in het ziekenhuis van Gunter
nooit meer dan 12 moeders per jaar gehad,
maar nu werd het anders. Weldra steeg
het tot boven de 1200. De zusters gingen
ook op huisbezoek en verleenden hulp in
huizen en hutten.
De komst van een andere Australische
dokter, Ethel Pitt, nu Sister Veronica,
heeft de medische staf tot twee doen aan
groeien. De zusters hebben de gouverne
mentsziekenhuizen verlaten en hebben
meer dan werk genoeg in hun eigen zie
kenhuizen. Ze hebben er nu vijf; een zesde
huis in Porumamilla een afgelegen
dorp heeft een drukke polikliniek. De
zusters zien zich gedwongen de patiënten
in een veranda of in een schuur te hel
pen. Drie Indische zusters behaalden het
pharmaceutische diploma aan het Medisch
College te Madras. Verder werd het St.
Joseph-ziekenhuis te Gunter erkend als 'n
opleidingscentrum voor apothekers-assi
stenten. 28 Candidaten zijn tot nu toe ge
slaagd voor het staatsexamen en 23 van
hen zijn nu lid van de Congregatie van
J.M.J. Ook is het St. Joseph-ziekenhuis
erkend als opleidingsschool voor ver
pleegsters en drie van de ziekenhuizen,
n.l. dat van Bangalore, Nellore en dat van
.Gunter, hebben erkende cursussen voor
de opleiding van verloskundigen. Op ma
terieel gebied is werkelijk veel gedaan. De
Congregatie telt nu reeds 107 inheemse
zusters, van wie er 12 een universitaire
graad behaald hebben een is reeds Mas
ter of Arts, twee zijn op weg het te wor
den.
Het moderne apostolaat heeft een enor
me steun gevonden in de goed geoutilleer
de medische hulp, die de resultaten der
wetenschap in dienst van het Katholicis
me weet te stellen.
In een buitengewone algemene vergade
ring van aandeelhouders in R. S. Stokvis
Zonen kwam als agendapunt aan de
orde de bespreking van de wenselijkheid
van de uitkering van een interim dividend
in de vorm van aandelen uit de winst van
1952. Dr Ir B. Bölger gaf een uitvoerige
uiteenzetting van de motieven, welke
directie en commissarissen er toe hebben
gebracht een dergelijke uitkering In over
weging te nemen. Van deze uiteenzetting
stippen wij het volgende aan: De Wet Her
kapitalisatie biedt nog tot het einde van
dit jaar de gelegenheid om door middel
van herkapitalisatie een uitkering In de
vorm van aandelen aan de oude aandeel
houders te doen op, volgens het bestuur
voor zowel aandeelhouders als voor de
vennootschap aantrekkelijke voorwaarden.
Hoewel verlenging van de genoemde wet
is toegezegd, moet nog worden afgewacht,
of een eventuele verlenging ook zal gelden
voor een uitkering van dividenden.
Daarom heeft de directie aan commis-
Het belangrijkste punt, dat later nog sarissen goedkeuring gevraagd en verkre-
aan de orde kwam betrof het verzoek van
het bestuur aan de aandeelhouder-oppo
sant, om zij" aantijging, dat Amstleven
"ver een te geringe premiereserve zou
beschikken, in te trekken.
De betreffende aandeelhouder, die zich
ha een uiteenzetting van de directie, waar
bit bleek, dat niet de premiereserve, maar
extra-reserve iets lager was dan het
Percentage, dat de Verzekeringskamer
gen tot het eventueel uitkeren van een
interim dividend van 10 pet. in aandelen
en 214 pet in contanten. Het ligt niet in de
bedoeling om bij het publiceren van het
jaarverslag over 1952 nog met een voorstel
tot uitkering van een verder dan het thans
te betalen interim-dividend te komen.
Voor de financiering der zaken zijn
voortdurend meer middelen nodig geble
ken. Per 31 December 1939 waren de pos- aan de bank.
ten debiteuren en voorraden tezamen ruim
8 millioen groot, doch per 31 December
1951 bijna 54 millioen. In 1952 is de liqui
diteitspositie van de vennootschap belang
rijk verbeterd.
Het rekening-courant-crediet van onze
voornaamste bankinstelling neemt nog een
vastere plaats op de creditzijde van de
balans in. dan overeenkomt met de nor
male economische functie van een bank.
Het is niet gewenst, dat het bankcrediet
bij voortduring een vast onderdeel van de
financiering vormt.
Vervolgens werd uitvoerig ingegaan op
de vraag of de aandeelhouder door een
stock-dividend wordt benadeeld. De
mening werd verkondigd dat dit niet het
geval is en dat er tussen het bonus-aandeel
en het in papiergeld uitgekeerde dividend
geen wezenlijk verschil bestaat. Gesteld
werd voorts dat de bewering dat het kapi
taal door de uitkering van een dividend in
aandelen, verwaterd zou worden, niet kan
worden gehandhaafd.
Aandeelhouders hebben na deze uiteen
zetting het bestuur gemachtigd de uitke
ring van het genoemde dividend gedeelte
lijk in aandelen te verrichten. Deze uit
kering zal nog tussen Kerstmis en Nieuw
jaar plaats vinden.
In antwoord op een desbetreffende vraag
werd nog medegedeeld, dat er geen nieu
we emissie van aandelen in het voornemen
ligt. Op het ogenblik is er geen schuld
Gisteren heeft het nieuwe s.s. „City of
Port Elizabeth" van de Ellcrman en
Bucknall Steamship Co. Ltd., waarvoor
te onzent Hoyman en Schuurman's
Scheepsagentuur N.V. als agente optreedt,
op zijn eerste reis naar Zuid-Afrika de
Rotterdamse havn aangedaan.
De thans in de vaart op de Zuid-Afri
kaanse havens gebruikte schepen zijn
snelle „cargo liners" van 10.000 ton, on
derdelen van een ruim 40 schepen omvat
tend nieuwbouw-programma, waaraan na
de beëindiging van de oorlog werd begon
nen. Dit omvangrijke bouwprogramma
vindt nu zijn bekroning in de bouw van 4
passagiersschepen, welke door Ellerman
en Bucknall voor haar 14-daagse dienst
naar en van Zuid-Afrika In de vaart zullen
worden gebracht en- waarvan het 12.500
tons metende s.s. „City of Port Elizabeth"
het eerste is. In de loop van 1953 zullen
successievelijk de zusterschepen „City of
Exeter", „City of Durban" en „Citv of
York" volgen.
De „City of Port Elizabeth", gecon
strueerd volgens hoogste klasse Lloyds,
heeft een gestroomlijnde vorm. Voor de
lading zijn 5 ruimen beschikbaar, waarvan
4 met tussendekken.
De dieptetanks voor het vervoer van
vloeibare lading bevinden zich aan de
achterkant van ruim 4. In deze tanks kun
nen zowel Latex, olie, stukgoed als water-
ballast vervoerd worden.
schiP kan 107 passagiers vervoeren.
Op het A-dek bevinden zich 4 tweeper
soons hutten, 14 tweepersoons- en 8 een
persoonshutten, terwijl op het B-dek 19
tweepersoons- en 4 eenpersoonshutten
zijn.
Op.,het promenadedek zijn de „drawing-
room", rooksalon, schrijfsalon en het
Vérandah-café gelegen.
Op het A-dek bevinden zich, ook een
zwembad en een bijzonder aardige kinder
kamer.
De inrichting van het schip is zeer
luxueus en comfortabel en in alle opzich
ten „up to date".
De smaakvol ingerichte appartementen
maken een warme „huiselijke" indruk.
Al met al een fraaie aanwinst in het
verkeer tussen Rotterdam en de Unie van
Zuid-Afrika.
Gisteravond vond op het nieuwe schip
een diner plaats. Onder de aanwezigen
bevonden zich o.a. de beide directeuren
van Hoyman en Schuurman's Scheeps
agentuur, de heren F. en C. Bernoski, de
kapitein van het schip, commander H.
Percival, de havenmeester van Rotterdam,
de heer J. van Leeuwen, de directeur van
het loodswezen de heer JJ. Tissot van
Patot, de handelsattaché van de Zuid-Afri
kaanse ambassade de heer M. P. H. The-
ron en vele andere genodigden.
De „City of Port Elizabeth" vertrekt
Woensdagmorgen weer uit de Rotterdamse
haven.
IMSTW
AMSTEL
£J t L9
Het streven van «Het Humanistisch erbond" (H.V.) ont in leger en sre-
vangenissen eigen geestelijke verzorgers toegelaten te krijgen, die ongeveer
eenzelfde status zouden genieten als de predikanten en aalmoezeniers en de
principiële afwijzing van dit humanistische verlangen voor wat de gevange
nissen betreft door minister Mulderije is het uitgangspunt geworden van een
uitgebreide discussie in vele persorganen.
In het Decern her-nummer van bet Katli. Cultureel Tijdschrift „Streven"
wijdt prof. dr P. Smulders S.J. onder de titel: „Katholieke onverdraag
zaamheid en het Humanistisch Verbond", aan deze kwestie een beschou
wing, die bijzondere aandacht verdient.
De schrijver komt hierin tot de
conclusie, dat er geen ernstige redenen
zijn, waarop het H.V. zich het recht zou
kunnen aanmatigen om de geestelijke ver
zorging van de onkerkelijken ter hand te
ngmen. Er zijn echter wel ernstige rede
nen, waarop van zulk een geestelijke ver
zorging niet veel goeds verwacht mag
worden.
De schr. is er niet van overtuigd, dat
het Humanisme beter is dan het huidige
nihilisme van een aanzienlijk deel van ons
volk. Misschien zou het erin slagen aan de
onkerkelijke massa een zekere burgerlijke
fatsoénsmoraal bij te brengen. Doch geloof
en ervaring leren ons, dat zulk een louter
menselijke zedelijkheid geen stand houdt.
Zij schept een vacuum in het mensenhart,
dat hem ontvankelijk maakt voor elk fana
tisme. Op de heerschappij van het rationa
lisme volgt de triomf van het meest irra
tionele, van het beest in de mens.
Dit vrezen wij voor ons volk, aldus schr.,
als de onkerkelijkheid georganiseerd wordt
tot Godloochening en door die organisatie
grotere werf- en besmettingskracht gaat
krijgen.
omdat zij geen Kerkelijke figuren aan
stelde. Maar velen van die zgn. neutrale
figuren waren in werkelijkheid niet neu
traal. Ook zij hadden hun „religie" en
levensbeschouwing. De benoeming van
neutrale figuren leek de overheid de beste
garantie voor de objectiviteit van de
wetenschap.
Maar de neutraliteit van het H.V. is een
ernstiger bedreiging voor de objectiviteit
van wetenschap dan iedere godsdienstige
overtuiging. Gelovige beoefenaars der
wetenschap erkennen wel geen scheiding,
maar toch een onderscheiding tussen hun
wetenschap en hun geloof; zij kunnen er
dus voor waken, dat hun geloofsovertui
ging niet op ongewettigde wijze hun
wetenschap beïnvloedt. De humanisten
erkennen dat onderscheid niet. Voor hen
is wetenschap en levensbeschouwing iden
tiek. Principieel is voor hen wetenschaps
beoefening een daad van hun religie:
wetenschappelijk onderricht is dus voor
hen principieel verkondiging van die
religie, propaganda.
Dit inzicht heeft verstrekkende conse
quenties voor de onderwijspolitiek van de
Belangwekkend is, wat de schr. in yer- regering. De grondwet erkent, dat alle
(Van onze correspondent)
Als gevolg van lichamelijke gebreken is
thans eervol ontslag verleend aan de direc
teur van de Bijzondere Strafgevangenis te
Leeuwarden, die zoals bekend, bij de be
rechting van de omvangrijke malversaties
in deze gevangenis in Mei van dit jaar
werd veroordeeld tot een voorwaardelijke
geldboete van 1000, subs, vijftig dagen.
LElDiECN, 23 December. Vette varken&markt.
Aanvoer: 105 vette varkens. Prijzen: zware
190—196, lichte 180—183, zouters ƒ170,
enkele tot 200. Handel vlot.
band hiermede zegt over het humanisme
als neutrale levensbeschouwing.
Zo zal ook de humanistische wereld
beschouwing, die immers niet door Kerke
lijke figuren gepropageerd wordt, maar
door mensen, die hun zending alleen aan
een overheidsopdracht ontlenen, reeds
daarom beschouwd worden als meer ob
jectief, zuiverder gefundeerd. In de grond
is de propaganda voor deze beschouwing
reeds begonnen.
Want het H.V. grondt zijn aanspraak
juist op het feit, dat het geen kerkelijke,
geen seetarische. maar een neutrale
wereldbeschouwing is. Daarom juist meent
het in aanmerking te komen voor de op
voeding van de onkerkelijken.
Dit mom van neutraliteit is een reëel
gevaar. Als de onkerkelijkheid in ons land
en vooral in bepaalde streken zo schrik
barend wast, is een van de oorzaken dat
de zgn. neutrale school propagandist was
cn is voor die onkerkelijkheid en een te
gevaarlijker propagandist, omdat zij zich
niet als zodanig voordoet.
Het wordt hoog tijd, dat ons volk gaat
inaien. hoe het met de neutraliteit van het
H.V. gesteld is. Onder dit mom van neu
traliteit heeft het H.V. zich practisch een
monopolie weten te verwerven aan som
mige universiteiten en faculteiten, alsook
in grote delen van het openbaar middel
baar en lager onderwijs.
De overheid meende aan haar onderwijs
instellingen neutrale figuren te benoemen,
burgers „gelijke aanspraken hebben op het
bekleden van waardigheden, ambten en
bedieningen" (art. 176). In de praetijk was
het echter zo, dat belijdende christenen
veel geringer mogelijkheden hadden: bij
overigens gelijke mérites hadden zij tegen
zich, voor minder objectief te gelden, om
dat zij kerkelijk waren. Nu weten wij, dat
de leden van het H.V. nog minder garantie
bieden voor objectiviteit, omdat hun
wetenschap principieel sectarisch is.
De overheid moet dus de illusie laten
varen, In de benoeming van onkerkelijke
figuren een waarborg te hebben voor de
objectiviteit van het openbaar onderwijs.
Wil de Staat zijn onderwijs werkelijk
neutraal houden, dan moet hij zorgen, dat
ook het openbaar onderwijs de samenstel
ling van ons volk weerspiegelt. Want het
onderwijs wordt gegeven namens de Staat,
dus uiteindelijk namens het geheel van
?ns Bélijhe wetenschappelijke
kwaliteiten moet de overheid zorg dragen,
dat zij aan haar instellingen van onderwijs
ongeveer 40 procent protestanten, 35 pro
cent katholieken en hoeveel proeent
humanisten benoemt. Zij moet beseffen,
dat de huidige toestand waarin leden van
het 1I.V. bepaalde onderwijsinstellingen
monopoliseren en de benoeming van ge
lovige personen in verschillende sectoren
van het onderwijs onmogelijk maken, in
flagrante strijd is met de neutraliteit,
waarop het openbaar onderwijs prat gaat.
Wat over het onderwijs gezegd werd,
geldt evenzeer voor de jeugdzorg en de
overige sociale diensten van rijk en ge
meente. Misleid door de voorgewende neu
traliteit heeft de overheid haar functies
veelal toevertrouwd aan onkerkelijke figu
ren. Daarónder zijn er uiteraard, die wer
kelijk alleen maar neutraal en onkerkelijk
zijn, maar boevelen zijn er eigenlijk sec
tarisch, niet onkerkelijk doch anti-kerke
lijk en humanistisch? Aan deze bevoor
rechting van een klein groepje moet een
einde komen. Wanneer de overheid neu
traal wil zijn. kan dat slechts betekenen,
dat zij handelend namens een volk, dat
vele proeenten kerkelijken en nog niet één
procent humanissten omvat, aan personen
uit die verschillende groepen overeenkom
stig hun getalsterkte een plaats geeft ook
in openbare functies.
Niet alleen de regering echter, ook de
gelovigen zelf hebben hier een taak. Met
name katholieken en gereformeerden heb
ben zich toen zij voor zich het recht op
confessioneel onderwijs bevochten hadden,
uit het openbare onderwijs laten ver
dringen. Zij concentreerden zich op hun
confessionele instellingen en lieten de
openbare school aan anderen. Zo kon dat
onderwijs geleidelijk een haard van on
kerkelijkheid worden, aldus prof. Smul
ders.
enselijke doorbraak
Wij zijn, naar bekend, geen voorstander
van de doorbraak als gepropageerd van de
zijde van de P.v.d.A.
Hier hebben we te doen met een vorm
van doorbraak, welke ons zeer gewenst
voorkomt. Het wordt hoog tijd, aldus
terecht prof. Smulders, dat de gelovigen
zich bewust worden van hun verantwoor
delijkheid, ook op het terrein van de open
bare school en de neutrale sociale dien
sten.
Daar wordt de mentaliteit van een groot
deel van ons volk gevormd en wel in op
dracht van het gehele volk, dus ook van
ons.
Die vorming, welke namens ons allen
gegeven wordt, mogen wij niet rustig over
laten aan onze tegenstanders. Wij hebben
recht om mee te spreken, wij hebben
tegenover ons volk de plicht ons daar te
doen gelden.
In het verslag over de jaren 19401952
van de Exploratie M(j Bengkalis, te
's Gravenhage, deelt de directie mede,
dat zij verwacht binnen een jaar weer
met de goudwinning te kunnen beginnen,
mits rust en veiligheid gehandhaafd blij
ven. Van de Indonesische regering wordt
alle medewerking ondervonden. De ver
leende faciliteiten bieden de mogelijk
heid van een goed renderend bedrijf. 'De
rehabilitatie van het bedrijf zal kunnen
worden gefinancierd uit de opbrengst van
het door de regering teruggegeven goud.
Het belangrijkste is, dat de ertsreserve
niet ernstig werd geschaad, aangezien de
Japanners in 3% jaar slechts de erts
reserve van minder dan 1% Jaar nor
maal bedrijf hebben verwerkt.
De Indonesische regering heeft toege
zegd dat de vennootschap vrij mag be
schikken over ca 90 kg fijn goud uit "haar
claims en dat zij dit goud tegen vriie
marktprijs mag verkopen in Indonesië.
Voorts mag Bengkalis vrij beschikken
over T5 pet van de totale netto-productie
van het op de coneessieterrelnen gewon
nen goud gedurende drie jaar ingaande
op de dag van de hervatting' van het
bedrijf. Het overige moet worden aange
boden aan het Deviezenfonds, waarte
genover deviezen zullen worden beschik
baar gesteld.
Volgens het ..Petroleum Information
Bureau" te Londen bedraagt de wereld-
olieproductie dit jaar 640 millioen ton
of 30 millioen ton meer dan in 1951.
Het bureau deelt mede, dat behalve in
Perzië in alle landen van het Nabije
Oosten de productie dit jaar groter is
dan in het afgelopen jaar. In Saoedie-
Arabië is de productie gestegen van 37
millioen ton tot 41 millioen ton en in
Koeweit van 32 tot 38 millioen ton. Het
grootste is de productiestijging in Irak.
waar cle productie dit jaar naai- raming
19 millioen ton bedraagt tegen 9 millioen
ton in 1951.
Evenals in vorige jaren bedraagt de
productie der Verenigde Staten meer dan
de helft van de wereldproductie
