Wilde stroom van geruchten
door W est-Duitsland
gaat
A.K.U. breidt
fabriek in
ONWETENDHEID OVER
GROTE MANNEN
Enkalon-garen-
Emmen uit
REORGANISATIE VAN HET
RIJKSARBEIDSBUREAU
Tegenwaarde-f ondsen voor Oost-
Duitse vluchtelingen
Domvema
Gesprek met eerste vrouwelijke
Excellentie
Dr C. R. de Klerk overleden
Geallieerde onthullingen schaadden
Adenauer's positie
Benauwde hoest
k
ABDIJSIROOP
Dr P. Muntendam
VRIJDAG 30 JANUARI 1953
PAGINA 3
Het schijndode monster
Adenauer verloor zijn gezicht
Blunder der geallieerden?
Personeel wordt uit
gebreid tot 1100 man
BRUSSEL:
Ook over
James Ensor
Degroot Mufti
Geen barrière voor Europa
Perzische visconcessie
aan Rusland niet
verlengd
Treedt af als staatssecretaris
Argentijns-Clxileens contact
Peron zal Ibanez
ontmoeten
Elke provincie krijgt één enkel
districtsbureau
CONTACT NIET SOEPEL
GENOEG
Luchtbrug-capaciteit wordt verdubbeld
Neem ter bestrijding van
de krachtig werkende
0GRIEP-CACHETS
Nieuwe phase in emancipatie der vrouw
Vorming van het meisje zeer aantrekkelijk
deel van baar taak
Bepaalde gedachten
Onderscheiding voor de
gehele Vrouwen beweging
De Vrouwenbeweging
Het Oostduitse anti
Semitisme
Herleving van Duitse
studentenduels
„Schmisze" door Berlijns hof
legaal geacht
Minister Mansholt naar
Engeland
Muziekwedstrijd voor
de jeugd
Jeugdraad werkt samen met KRO
ZIT HOOFDSCHULDIGE
VAN ORADOUR IN
ZWEDEN?
GROOT VONDELKENNER
Twee weken nadat de Naumann-affaire plotseling de headlines van dc
hele wereldpers veroverde, zitten de zeven „samenzweerders" nog steeds
volkomen verstoken van elk contact met de buitenwereld (en zelfs van dat
met hun advocaten) in de gevangenis van Werl (Britse Zone), gist de
wereldpers en vooral de Duitse nog dagelijks naar de eigenlijke achtergrond
dezer affaire, en zwijgen de Britten over het bewijsmateriaal dat per extra
vliegtuig naar Engeland is gestuurd.
Inmiddels wordt Duitsland overstroomd met journalisten, woekeren met
(reruchten en sensatie, protesteren de Duitsers met nerveuze keelstemmen
allerheftigst tegen eenomsingelingspolitiek, welke niet alleen dit com
plot, maar ook het Oradourproces, het nieuws omtrent het Amerikaanse
opinieonderzoek, het Schirmeckproces en zelfs onzeBredase S.S.-ers
tegelijk losliet tegen het zich van niets kwaads bewuste Duitsland, dat daar
door op zijn weg naar het geïntegreerde Europa nieuwe hinderpalen van
wantrouwen ontmoet.
Wat thans wel zeker schijnt, is dat
Engeland zelf enigszins in verlegenheid
ls gebracht over de echo, die dit Britse
Ingrijpen met meer dan gewone na
druk tegelijkertijd in Bonn en in Londen
wereldkundig gemaakt in de hele we
reld veroorzaakte.
Vermoedelijk hadden de Britten een
dergelijke reactie niet verwacht, niet van
Duitse zijde, noch van de zijde der toe
komstige EDGpartners van Duitsland en
de daarbij afzijdige, maar geïnteresseerde
verdere Westelijke wereld.
Duitsland houdt hardnekkig vol, dat de
hele affaire is opgeblazen buiten alle
proporties (hoewel Adenauer na 'n nieuw
gesprek met Kirkpatrick openlijk toegeeft
dat er toch wel iets meer achter deze
zaak steekt), en vooral van rechts
schreeuwt men dat er een anti-Duits com
plot bestaat, dat b.v. het Oradourproces
opzettelijk zolang „op ijs gelegen heeft",
dat in ieder geval de vijanden der Euro
pese integratie thans met beide handen
de gelegenheid hebben aangegrepen om
deze integratieve arbeid te remmen of
te verstoren.
Misschien dat uit de resultaten van het
onderzoek duidelijk blijken zal, dat juist
déze periode gekozen moest worden om
toe te slaan. Wat de publicatie van het
Amerikaanse opinie-onderzoek betreft,
die de echo van het „Naumanncomplot"
nog versterkte, voor ons staat vast dat
er tussen deze beide „onthullingen" slechts
geen innerlijk verband bestaat: wat was
logischer dan dat een Amerikaans -10u
nalist na het als een bom inslaande
nieuws omtrent de Naumann-affaire on
middellijk naar Mehlem jakkerde om op
het Amerikaanse Hoge Commissariaat te
vragen of men ook daar gegevens had
Over een heropleving van 't Nazi-gevaar.
En wat kon men anders verwachten,
dan dat daarna plotseling de gehele (sen
satiepers op zoek ging naar verse sporen
van het bruine schijndode monster, dat
daarbij de oppositie in Duitsland (èn de
communisten) grijnzend toekeken, dat het
verdachtmakingen regende en dat in
dit verkiezingsjaar! zowel uiterst links
als uiterst rechts politieke munt sloegen
uit dit voor Duitsland toch altijd verne
derend ingrijpen van een bezettingsmacht
welke men eigenlijk nog slechts min of
meer formeel als zodanig aanwezig achtte.
„Kirkpatrick heeft met deze coupe in
één week meer Nazi's gemaakt, dan Nau-
mann eventueel in zeven jaar.klaagde
een rustig blad als de Frankfurter All-
gemeine"
Men mag zich inderdaad afvragen of
het, gezien de „glasschade", welke deze
explosie heeft aangericht in het glazen
huis der Duitse democratische regering
(om nog maar niet te spreken over de
nieuwe scheuren in de nog zo wankele
fundering van het in aanbouw zijnde
Europese huis) inderdaad niet verstandi
ger geweest was, wanneer de Engelsen
Adenauer in deze affaire hadden gekend.
Thans werd hij terwijl de arrestaties
reeds aan de gang waren slechts op
de hoogte gesteld. Weliswaar verdedigden
de Britten zich door er op te wijzen, dat
hun actie slechts doorgevoerd kon wor
den op grond van een uitsluitend aan de
bezettingsmacht voorbehouden uitzonde
ringsclausule voor noodgevallen, maar er
was en zeker voor de indruk naar bui
ten een eleganter oplossing te vinden
geweest. Indien men zich van Britse zijde
tenminste gerealiseerd had, wat dat in
grijpen voor Adenauer aan gezichtsverlies
betekende.
Een der (vele) geruchten wil echter
thans, dat de manier waarop men heeft
ingegrepen opzettelijk tégen. Adenauer
bedoeld was. Reeds enige tijd geleden
zouden er in Bonn besprekingen hebben
plaats gevonden tussen enkele leden der
CDU en bepaalde groeperingen uit de
.socialistische oppositie om na de aan
staande verkiezingen tot een coalitie te
komen. Aangezien echter Adenauer niet
acceptabel was (tegen een andere CDU-
kanselier Jacob Kaiser? zouden de
socialisten minder bezwaren hebben),
haalde men reeds thans opzettelijk enkele
stutten onder hem weg. Zo wil het zo
veelste oncontroleerbare, zo niet onzinnige
„men zegt".
Een feit is echter, dat het prestige van
Adenauer door deze affaire geleden heeft,
mede maar niet alleen! doordat hier
de rechter groeperingen uit de huidige
coalitie, en met name de FDP, volgens
hardnekkige aanwijzingen en ondanks
hardnekkige protesten toch wel zeer ge
compromitteerd schijnen.
„De geallieerden maakten
zet? een nieuwe blunder",
met op
zeiden vele
De Enkalongarenfabriek in dc „Barger-
meer" te Emmen, waar nu ruim een jaar
lang de Enkalon-garens voor dameskou
sen zijn vervaardigd, zal binnenkort wor
den uitgebreid. Nadat deze uitbreiding is
Als andere
middelen gefaald
hebben, Uw hoest
minder benauwd
te maken, neem dan
AKKERS
's werelds, beste hoestsiroop
(Van onze correspondent)
BRUSSEL, Donderdag
HET is eigenaardig, hoe slecht
men soms ingelicht is over ge
boorte- en andere data uit het
leven van hedendaagse grote man
nen. Hetzelfde is niet zelden ook het
geval met hun afkomst. En meer dan
eens als men naar hun geboortehuis
zoekt, kunnen noch archieven noch
tijdgenoten daar aanduidingen over
geven.
De grootste der hedendaagse Bel
gische schilders, James Ensor, ont
snapte niet aan deze onwetendheid.
Zo schreef een bekend kunst
historicus eens, dat Ensor van 1867
tot 1869 leerling was van de Acade
mie voor Schone Kunsten van Brus
sel. Toen de schilder dat een paar
jaren voor zijn dood las, zeide hij
schalks: „Ik wist niet dat ik zo een
wonderkind ben geweest!" In wer
kelijkheid was de op
13 April 1860 te Oosten-
de geboren Ensor, in
1867 dus nog maar ze
ven jaar.
Dezelfde kunsthisto
ricus beging een twee
de fout, waar hij latei-
in een boek over de
schilder schreef, dat
diens meesterwerk
„De intrede van
Christus te Brussel"
een bijzonder merkwaardig doek, van
zeer grote afmetingen, tijdens de eer
ste wereldoorlog was opgerold en in
een veilige schuilplaats was gebor
gen.
„Niets van aan", zeide de schilder
aan een vriend. Hij voegde hier aan
toe, dat dit werk maar tweemaal zijn
atelier had verlaten: de eerste maal
in Januari 1929, om in het museum
van Brussel geëxposeerd te worden,
en een tweede maal in 1939, toen het
te Parijs in een tentoonstelling prijk
te. „Vanwaar het overigens is terug
gekomen met een klein gat in het
doek" gaf Ensor er nog als detail bij.
Na zijn dood heeft dat beroemde
werk een derde maal zijn atelier ver
laten, ditmaal wellicht voor goed,
want het werd door een maecenas uit
Knokke gekocht. Wij zeggen „wel-
licht" voor good, omdat het U1^"
gesloten is, dat de koper het later aan
de stad Oostende zal schenken, om
terug in het atelier van de schilder
te worden geplaatst, als men van zijn
woning een Ensormuseum zal heboen
gemaakt.
Ook over de afkomst van deze
grootmeester der Belgische schilder
kunst doen uiteenlopende versies de
ronde. Men vertelt dat hij een En
gelsman was. De naam draagt veel
bij tot die veronderstelling. Feit is.
dat vader Ensor wel van Engelse
afkomst is, maar te Brussel
werd geboren De Vlaamse huwe-
lijksacte van Ensors ouders, die te
Oostende werd opgemaakt, waar zij
in de echt werden verenigd, zegt o.a„
dat James Frederic Ensor, die op 27
October 1835 te Brussel werd gebo
ren als zoon van James Rainford En
sor en van Ann Andrew, op 4 Mei
1859 in het huwelijk is getreden met
Maria Catharina Louise Haegheman,
dochter van Jan Lodewijk en van
Maria Antoinette Henriette Hau-
waert.
De Engelsen hebben overigens de
schilder nooit als een der hunnen op
geëist. Nochtans deed zich toch dit
eigenaardig geval voor. dat James
Ensor maar eerst op de kiezerslijsten
van Oostende werd ingeschreven
daags nadat hij door koning Albert in
de adelstand was verheven, met de
utel van baron. Dit gebeurde op 1
Augustus van het Eeuwfeestjaar 1930.
F.en andere vergissing omtrent de
schilder bestaat in verband met zun
geboortehuis. Herhaaldelijk werd
geschreven, dat JamesSidneyEd
ward Ensor. da schilder, werd gebo
ren in het huis aan de dijk te Oos
tende waar hij altijd gewoond heeft
en gestorven is. Hij zelf heeft dat
echter eens tegengesproken tegen
over een vriend, die heeft opgetekend
wat hij daaromtrent uit de mond van
de meester vernam en dat enige tijd
geleden aan een blad heeft medege
deeld.
„Het is niet juist", zeide Ensor,
„dat ik werd geboren in het huis
waar ik woon. Dit hoorde toe aan
mijn oom Leopold Haegheman, broer
van mijn moeder, die er een winkel
hield van zeeschelpen en andere
merkwaardige dingen uit de zee
Hoe eigenaardig het ook moge klin
ken, de schilder heeft lange jaren
die handel voortgezet, echter meer
om het typische ervan
als etalage dan om er
geld mee te verdienen.
Later heeft de meester
dat huis geëerfd.
Op de vraag: „Waar
hij dan wel was gebo
ren?", antwoordde En
sor: „In de Lange-
straat, die de Grote
Markt met de kerk
van de H.H. Petrus en
Paulus verbindt". Hij
kon echter niet meer met nauwkeu
righeid de juiste plaats aangeven,
want in de loop dre jaren waren daar
heel wat veranderingen aangebracht,
doch hij veronderstelde dat het 't
perceel moest zijn waar zich het
café Almondo bevindt.
Zijn eerste atelier had hij aan de
hoek van de Vlaamsestraat en de
Van Iseghemlaan. Dat blijkt overi
gens uit een in de gevel aangebrach
te gedenkplaat die zegt, dat Ensor
daar zijn eerste doeken schilderde.
Hij betrok er een grote zolderkamer,
van waaruit hü een panoramisch
uitzicht op het grootste deel van
de stad had. Het is op die mansar
de dat hij, slechts zestien jaar oud,
zijn „Oostendse Daken" en het be
roemde doek, „De intocht van Chris
tus te Brussel" heeft geschilderd.
Toen in 19141918 de Duitsers
België bezetten, liet het Oostends
gemeentebestuur Ensor niet op de
lijst van in de stad gevestigde En
gelsen voorkomen, om hem geen
moeilijkheden met, de Duitser te be
zorgen Men begrijpt echter die han
delwijze niet goed, want nooit had
de Engelse ambassade hem als En
gelsman erkend, erger: zij had hem
zelfs een Engels paspoort gewei
gerd Dat alles belette met. dat En-
for in de loop van 1915 toch gedu
rende enkele dagen door de Duit
sers in de gevangenis wordt ge
draaid om een cancatuur met ske
letten op een paard en een onder
schrift, dat niet bepaald vleiend was
voor de doodskop-huzaren van de
Kaiser met de puntsnorren.
De man die heel z(jn leven van
skeletten heeft gehouden en er on
telbare themata in zijn werk van
heeft gemaakt, heeft eens vreselijk
moeten lachenom zijn eigen
dood! Dat was op 18 December 1942,
toen zijn knecht hem een courant
uit Antwerpen bracht, waar op de
eerste pagina met koeien van let
ters het luguber bericht: „James
Ensor overleden", stond te lezen.
Een plaatselijk journalist die op
nadere informatie kwam. werd door
Ensors lepe knecht, Gustje van
Yper, ontvangen.
„Kom over een half uur eens te
rug", zei Gustje. „De dode i» >h cp
het ogenblik aan hei walsen
tot stand gekomen, zal dc volledige perso-
neelsstaf uit Ï100 personen bestaan. Ver
geleken bij de 750 man personeel, werk
zaam b(j de aanvang van de productie In
deze fabriek, betekent dit dus een be
langrijke vooruitgang.
Op 2 Januari 1952 begon de productie,
nadat de fabriek in een zeer geforceerd
tempo was afgebouwd. Dit geforceerde
tempo was nodig zo is thans van de
zijde van de N.V. AKU meegedeeld om
met het Enkalongaren op een geschikt
ogenblik op de markt te kunnen verschij
nen. De beslissing tot uitbreiding van de
Enkalonfabriek is bespoedigd door het
aanbod van Amerikaanse zijde tot over
neming van nominaal f 10 millioen nieuwe
gewone aandelen De hierdoor beschik
baar gekomen middelen hebben immers de
financiering van de productievergroting
vergemakkelijkt. De uitbreiding van de
productie zal voornamelijk plaats hebben
op het gebied van garens. Daartoe moeten
het spingebouw en het garengebouw wor
den uitgebreid. De overige uitbreiding die
noodzakelijk is. kan geschieden binnen de
muren van de bestaande gebouwen. Ver
wacht mag worden, dat in Februari een
aanvang gemaakt kan worden met de uit
breiding.
Met een dergelijke uitbreiding van de
productie gaat ook een belangrüke uit
breiding van personeel samen. Deze uit
breiding betreft voornameiyk de produc
tie-arbeiders: personeel dus zonder een
bepaalde opleiding. Dat dit van belang is
in verband met de nog steeds relatief zeer
grote werkloosheid in Zuid-Oost-Drenthe
hoeft welhaast niet meer vermeld te wor
den.
Zoals vanzelf spreekt heeft de vestiging
van de Enkalon-fabriek in Emmen tot-
grote verandering aanleiding gegeven.
Was Zuid-Oost-Drente tot voor kort vrij
wel uitsluitend 'n agrarische gemeenschap
thans wordt dit alles anders. De directeur
van de A.K.U. is er op bedacht de fabriek
een plaats in de samenleving te doen in
nemen. Daartoe worden telkens verschil
lende groepen van personen uitgenodigd
eens een kijkje in de fabriek te nemen. Zo
brachten reeds het college van Ged. Sta
ten Van Drente en de gemeenteraad van
Emmen een bezoek aan het Enkalon-be-
drijf. Thans is men bezig diverse groepen
notabelen in de ruimste zin des woords
uit de buitendorpen van de gemeente
uit te nodigen voor een bezoek.
welmenende Duitsers, „Het is weer het
oude verhaal; ze steunen onze nog zo
jonge democratie niet. ze gunnen haar de
hardnodig successen niet. Reeds Brüning
kon het daardoor indertijd niet bolwerken.
Toen Hitier echter met de vuist op tafel
sloeg, boekte hij succes op succes. En
kregen ook degenen, die vóór een sterke
man en sterke arolen waren, uit het bui
tenland, van onverdachte zijde, als men
wil andermaal het bewijs geleverd, dat
een democratie toch eigenlijk een onding
was. Het volk stelt deze dingen altijd ge
vaarlijk eenvoudig. Thans is het wéér zo,
en het is niet de eerste politieke blun
der na '45
Zoals gezegd de geruchten blijven welig
tieren op deze toch al zo voedzame voe
dingsbodem van na-oorlogse intrigues.
Reeds enkele dagen lang b.v. duiken
er verhalen op, als zou de Naumann-
groep niet in Duitsland zelf gevaarlijk
zijn geweest, maar de westelijke positie
in het.Midden Oosten hebben bedreigd
Andermaal wordt hierbij de naam van
Skorzeny genoemd (die overigens met een
Amerikaans visum naar men zegt diverse
malen in de Bondsregering zou zijn ge
weest). Thans zou hij in zijn „handels
politiek" (of politieke handel) ook Egypte
betrokken hebben, waar naar het schijnt
inderdaad Duitse militaire adviseurs ac
tief zijn.
Het sensationele, maar vaak onbetrouw
bare Duitse onthullingsweekblad „Der
Spiegel" komt nu met het verhaal, dat het
de voormalige gouwleider Scheel even
eens gearresteerd is geweest, die na de
totale ineenstorting de anti-Westerse duis
tere Nazicollaborateur, de groot Mufti
van Jeruzalem, nog veilig over de Zwit
serse grens zou hebben gesmokkeld.
In deze economisch-politieke invloeds
sfeer der voormalige Nazi's wordt, met be
trekking tot het Nabije Oosten, dan ook
meteen de naam van Schacht genoemd,
duikt ook weer Naumann op, die in Octo
ber vorig jaar door een delegatie der Ara
bische Liga zou zijn bezocht.
Hoe wild de geruchten overigens woeke
ren moge tenslotte blijken uit een andere
verdachtmaking van „Der Spiegel", als
zou iemand, werkzaam voor een Erzbis-
schöfliches Ordinariat" aan Dr Scheel
verklaard hebben, dat volgens de opvat
tingen in Vaticaanse kringen de tijd der
christelijk democratische partijen in Euro
pa voorbij was. Het vaticaan zou aan een
„breit angelegte Nazionale Partei" de
voorkeur geven(H)
Dit kan allemaal in dit Duitsland van
1953. Er zullen ook nog wel mensen zijn,
die dit geloven, zuchtte iemand uit CDU-
kringen, die dit alles bezorgd had gade
geslagen: „Men komt er zelfs met demen-
ties niet meer uit".
Eén conclusie uit deze onverkwikkelijke
affaire leest men nergens. Ze schijnt ons
echter de enige ju;ste te zyn.
Hoe paradoxaal het ook klinken mag:
elk alarm over Duitsland, elk werkelijk
of schijnbaar toenemen der nationalisti
sche activiteit, rnag tegen Adenauers
Bondsrepubliek niet alleen geen nieuwe
wantrouwende barricaden opwerpen op
weg naar een geïntegreerd Europa,
de
Jmoet integendeel de gezamenlijke
arbeid aan het EDG-bouwwerk versnel
lenF r i s j mmers geen keus: een geïso
leerd Duitsland, dat zich andermaal in
gesloten acht, zou onherroepelijk an
dermaal op de tenslotte in fatale waan
zin eindigende weg van het nationalisme
gedreven worden.
Het enige middel om de Duitse „dyna-
Premier Mossadeq heeft de Russische
ambassadeur te Teheran gisteren de be
slissing van de Pcriische regering, om dc
visrechten van de Sovjet Unie in de Kas
pische Zee niet te verlengen, meegedeeld.
De Russische concessie was aangegaan
voor 25 jaar en loopt Zaterdag a.s. af. De
Sovjet Unie had op verlenging met 10 jaar
aangedrongen.
Voorstellen van de Sovjet Unie om vis
producten thans te kopen, zullen door de
Perzische regering b'J het parlement wor
den ingediend, aldus deelde de minister
mede.
miek" te neutraliseren, is ze ln Europese
kanalen te leiden.
Hoe gevoelig deze toekomstige partner
nog steeds is voor allerlei nationaal egoïs
tische gifstoffen, moge misschien
blijken uit deze Naumann-affaire en haar
reacties, het kan wellicht eveneens ge
combineerd worden uit nog voldoende ar
tikelen, maar daaruit de conclusie
trekken dat er dan voor een dergelijke
partner geen plaats zou zijn binnen het
nieuwe Europa zou van een fatale kort
zichtigheid getuigen.
Het tegendeel is waar!
J. W. HOFWIJK.
Naar wy vernemen zal in verband met
een te verwachten benoeming tot buiten
gewoon hoogleraar in de sociale genees
kunde aan de Ryks-Universiteit te Lei
den, dc staatssecretaris van volksgezond
heid, dr P. Muntendam, met ingang van
de nieuwe academische cursus zij. ambt
als staatssecretaris beëindigen. Het ligt in
het voornemen in deze functie niet te
voorzien, doch de afgetreden staatssecre
taris te herbenoemen tot directeur-gene
raal van de volksgezondheid.
President Peron van Argentinië zal
naar verluidt in Februari een ontmoeting
hebben met de Chileense president
Ibanez.
Hoewel geen enkele officiële mededeling
is gedaan over de datum van deze ont
moeting, meent men in welingelichte
kringen te weten, dat de samenkomst in
de loop van Februari in een nog niet be
paalde plaats in Chili zal plaats hebben.
In regeringskringen is evenwel verklaard,
dat beide staatshoofden in de buurt van
de Argentijns-Chileense grens, in de na
bijheid van de Argentijnse provincie Men-
doza, elkaar zullen ontmoeten.
Uit Montevideo komt terzelfder tijd een
bericht over een verslechtering van de
verhoudingen tussen Uruguay en Argen
tinië. Volgens het ochtendblad „La Tri-
buna Popular" zou de regering van Uru
guay zelfs reeds besloten hebben haar
ambassadeur in Argentinië terug te
roepen.
Van de zijde van het ministerie van
buitenlandse zaken van Uruguay is in
tussen verklaard, dat er nog geen offi
cieel besluit is genomen. Er wordt op
gewezen, dat de regering van Uruguay
Vrijdag bijeen zal komen om de kwestie
van de betrekkingen met Argentinië te
bestuderen.
De minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid lieeft besloten het
Rijksarbeidsbureau te reorganiseren. Met ingang van 1 Maart a.s. zullen n.l.
in plaats van de 21 Gewestelijke Arbeidsbureaus en 135 bijkantoren, die
op bet ogenblik onder bet departementale hoofdbureau te 's-Gravenhagc
ressorteren, elf districtsbureaus worden ingericht, wier werkgebied samen
valt met de provincies. Onder deze II districts-arbeidsbureaux ressorteren
81 Gew. Arbeidsbureaux en 75 nevenbureaux. Het hoofdbureau te *s-Gra-
venhage kan dan een goed verlopend contact onderhouden met de 11 pro
vinciale kantoren, waar administratie, financiën, statistiek en personeels
zaken per provincie centraal zullen worden behandeld.
In het verleden is gebleken, dat het con
tact tussen het hoofdbureau en de 24 ge
westelijke bureaux te stroef verliep, ter
wijl b.v. ook vergaderingen van 25 of meer
personen te groot zijn om steeds doeltref
fend te kunnen werken. Niet efficient was
ook de spreiding van de administratieve
en de comptabele zaken over 24 kantoren.
Bij de nieuwe indeling beheert elk dis
trictsarbeidsbureau gemiddeld 8 geweste
lijke arbeidsbureaux, terwijl elk geweste
lijk arbeidsbureau ten hoogste 3 neven
bureaux onder zich krijgt. Tevens wordt
op deze wijze tegemoet gekomen aan het
bezwaar, dat het beslissingsbevoegde Ge
westelijke Arbeidsbureau een te groot ge
bied omvatte, waardoor de betrokken di
recteur met name in de rayons der bijkan
toren te weinig contact met het bedrijfs
leven kon onderhouden.
De rijkswerkplaatsen voor vakontwik
keling tenslotte zullen niet meer onder de
Gewesteiyke Arbeidsbureaux vallen, maar
onder het districtsarbeidsbureau, waar
door een meer gespreide scholings-moge-
lykheid in de provincie kan worden be
vorderd.
De districtsarbeidsbureaux aan het
hoofd waarvan een hoofdinspecteur-di
recteur wordt gesteld, zullen worden ge
huisvest in de bestaande gebouwen van de
Gewestelijke Arbeidsbureaux in de pro
vinciale hoofdsteden.
De volgende heren zijn aangewezen als
hoofdinspecteur-directeur: drs W. van der
Mast voor Groningen, de heer K. Dijkstra
voor Friesland, ir A. Bennik voor Drenthe,
de heer J. Stuveling voor Overijssel, de
heer C. Bakker voor Gelderland, mr J.
Snijders voor Utrecht, de heer J. Corver
voor Noord-Holland, mr J. Vermeulen
voor Zuid-Holland, de heer K. van Dijk
voor Zeeland, mr J. Metz voor Noord-Bra-
De Amerikaanse hoge commissie
heeflt Donderdag te Bonn bekendge
maakt, dat de Westberlijnse autoritei
ten ten bate van de Oostduitse vluch
telingen 250 000 mark (ruim 200.000
gulden) is geschonken uit de tegen
waardefondsen van de Amerikaanse
hulp aan West- Duitsland, ter leniging
van de ergste nood.
Het geld zal worden besteed voor het
aanschaffen van bedden, medische en
chirurgische instrumenten, speciaal
voedsel voor kinderen en andere drin
gend benodigde zaken.
Tot deze gift werd besloten op een
conferentie van het Westduitse ministe
rie voor Marshall-hulp van vice-kanse-
lier Blücher, het ministerie voor vluch
telingen en de speciale M.S.A.-missie in
Duitsland.
Te Berlijn werd voorts vernomen,
dat men de capaciteit van de luchtbrug
die de politieke vluchtelingen uit West-
Berlijn naar West-Duitsland voert, dit
jaar zal verdubbelen-
Westberlijnse functionarissen hebben
medegedeeld, dat de huidige capaciteit
5.000 vluchtelingen per maand is, het
geen te gering geacht wordt met het
oog op de sterk toegenomen stroom van
vluchtelingen
HET OUWEt-CACHET
i WAARBORGT
f SMAAKLOOS EH
GEMAKKELIJK INHEMEN
Van onze Utrechtse redacteur)
In haar gezellige woning aan de
Kromme Nieuwe Gracht te Utrecht,
waar zij met Mej. mr W. van Lanschot
samenwoont, heeft de eerste vrouwelijke
excellentie" van Nederland mej. dr A.
de Waal ons kort na haar benoeming tot
staatssecretaris van Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen ontvangen.
Met de grootste welwillendheid stond
zij ons te woord, al was het door steeds
herhaald rinkelen van de telefoon moei
lijk een geregeld gesprek te voeren en
moest zij haar mededelingen over haar
nieuwe taak telkens onderbreken. Zo ve
len wilden haar hun gelukwensen aan
bieden en de meesten bleken zeer ver
rast, waarbij de nieuwe staatssecretaris
lachend verklaarde, het bewjjs geleverd
te hebben, dat vrouwen toch heel goed
kunnen zwijgen, want. ze wist al een
maand lang, dat deze benoeming op til
ivas.
Zij was zelf ook wel erg verrast ge
weest. toen prof. Romme haar het eerst
polste en aan deze en gene heeft z.ij raad
gevraagd of zij deze functie wel aan
vaarden zou.
„Ik acht het een grote verantwoorde
lijke taak en ik heb niet lichtvaardig ja
gezegd".
Daar kwam bij, dat het Utrechts Uni
versiteitsfonds mej. De Waal had aange
zocht voor het bezetten van een nieuw
op te richten leerstoel in de politieke
geografie, wat voor haar als sociaal-geo.
grafe zeer verleidelijk was.
„De functie, die ik nu gekregen heb,
is voor mij als vrouw", zo vervolgde
Hare Excellentie, „echter zo aantrekke
lijk omdat in de mjj toebedeelde sector,
die'ligt tussen lager en hoger onderwijs,
het onderwijs aan meisjes zo'n voorname
plaats inneemt.
Een program kan ik natuurlijk nog
niet geven, maar ik heb wel bepaalde
dingen in mijn' hoofd en het ligt voor
de hand. dat 'het gebied dat ik te behan
delen krijg, mede belangrijk is in ver
brod met de vernieuwing van het onder
wijs.
Na het lager onderwijs js de vorming
van het meisje en de vrouw van heel
veel betekenis en zonder nu te willen
zeggen, dat hetgeen op dit terrein be
staat niet goed is, meen ik, dat toch nog
wel andere wegen ingeslagen kunnen
worden.
Een andere paedagogische kwestie is,
dat hoe langer hoe meer aandacht ge
wijd moet worden aan de opvoeding van
de mens tot sociaal wezen, waartoe ook
het kweken van meer burgerzin te re
kenen is.
„Vindt U in Uw werk als wetenschap
pelijk ambtenaar aan het Geografisch
Instituut nog aanknopingspunten met
Uw nieuwe taak?"
,>In zoverre, dat ik mij zeven jaar in
tens met het hoger onderwijs heb bezig
gehouden en dus in het algemeen wel
wat van het onderwijs afweet. Boven
dien heb ik de laatste tijd didacliek-col-
leges in de aardrijkskunde voor jonge
leraren en leraressen gegeven en me dus
al drie jaar met. de opvoeding bemoeid".
Mej. de Waal beschouwt het ook als
een groot voordeel, dat zjj enige maan
den lid van de Tweede Kamer is geweest
fn tot..haar eigen grote verwondering
komt zij wel al heel gauw aan de andere
kant te zitten. Zij weet nu in ieder geval
door practische ervaring, hoe het ér in
het parlement naar toe gaat.
Het spijt haar wel heel erg, dat zij nu
geen deel meer zal uitmaken van de
vaste commissie voor de grenswijziging,
vooral als Utrechtse in verband met de
grenswijzigingsplannen van haar woon
stad. Ook de plannen voor Arnhem, die
moeilijkheden geven vanwege de tuin-
bouwgronden in Huissen, interesseren
haar zeer.
„U bent toch niet in Utrecht geboren?"
„Neen, maar ik heb er gestudeerd en
je hebt altijd bijzondere gevoelens voor
de stad. waar je gestudeerd hebt. Boven
dien woon ik er van 1945 af".
„Uw benoeming tot Staatssecretaris is
natuurlijk op de eerste plaats een eer
voor Uzelf, maar wellicht beschouwt U
haar ook als een onderscheiding voor de
gehele Vrouwenbeweging, waarin U
steeds zo actief bent geweest".
„Inderdaad, voor de gehele Vrouwen
beweging verheugt het mij, dat de eer
ste vrouwelijke excellentie er nu in ons
land is. Waar de vrouwen van alle
groeperingen steeds meer politiek-min-
ded worden, is elke stap in die richting
belangrijk. Dit is een heel nieuwe pha
se in de emancipatie, welke wij nu in
gaan. Jarenlang heb ik voor de eman
cipatie van de vrouwen gevochten, niet
het minst in de na-oorlogse jaren in
het Kalh. Vrouwendispuut, waarvan ik
nu voorzitster ben. Dit werk zie ik nu
met een persoonlijk succes beloond".
Wij komen dan te spreken over de
studie, waaraan mej. De Waal zich altüd
nog veel meer had willen wijden dan de
tijd bij het werk. dat zij tot heden ver
richtte, toeliet. Zij zou liefst nog vee)
meer willen lezen en gelegenheid tot be
paalde hobbies heeft mej. De Waal bil
haar drukke werkkring naast haar
dagelijkse functie lid van de Tweede Ka
mer en lid van de Utrechtse gemeente
raad nooit gehad.
„Voorlonig ben ik van plan mu volle
dig op mijn nieuwe taak te concentreren
en ik moet mij volkomen verdiepen in
het speciale werk. dat in de mu toebe
dachte sector te doen is".
De nieuwe staatssecretaris deelde ons
nog mee voor aile andere ifuncties te
moeten bedanken, maar in Utrecht bluft
zij wonen.
Van haar vroegere sociale werk heeft
zij steeds het belangrijkst gevonden het
Katholieke Vrouwendispuut, dat in 1946
door mej. Van Lanschot en mej. Klompé
werd opgericht. Ook hechtte zij veel
waarde aan haar werk in het hoofdbe
stuur van de Vereniging van Acade
misch Gevormde Vrouwen. Verleden jaar
had zij de zesde algemene vergadering
bezocht van de UNO. die t.e Parijs werd
gehouden. Daar was zij afgevaardigde
van het Nederlandse Vrouwencomité.
Onder haar leiding heeft het Vrouwen
dispuut zich voornampliik met twee in
teressante kwesties beziggehouden en wel
met de arbeid van de gehuwde vrouw en
met de opvoeding van de fabrieksarbeid
ster. Mej. De Waai, die in haar Indische
tijd Katholiek is geworden, is sinds 1945
wetenschappelijk ambtenaar aan de Uni
versiteit te Utrecht; zij bezet voor de
K.V.P. een kwaliteitszetel in de Tweede
Kamer.
Binnenkort zullen zes Britse vliegtui
gen en één Amerikaanse Dakota aan het
vervoer gaan deelnemen. Door de slechte
weersomstandigheden is er een achter
stand van 8 000 op het schema. Deze ach
terstand zal eerst ingehaald moeten wor
den.
Julius Meyer, het hoofd van alle
Oostduitse Joodse gemeenschappen, heeft
Westberlijnse functionarissen meege
deeld, dat de vlucht van de Oostduitse
Joodse leiders naar het Westen de com
munistische opzet heeft doen mislukken
om deze leiders Donderdag op een grote
bijeenkomst te Leipzig het Zionisme te
laten veroordelen en Israël aan de kaak
te stellen. Deze Joodse leiders zouden
verder hebben moeten verklaren, dat in
Oost-Duitsland geen anti-semitisme be
staat en dat de Joodse hulporganisatie
„Joint" een Westerse spionnagedienst is.
Meyer is tweemaal, op 5 en 8 Januari,
bij de leider van de controle-commissie
der communistische S.E.D.. Tenner, ge
roepen. Het was hem daarbij gebleken,
dat Tenner trachtte voldoende materiaal
te verzamelen voor een staatsproces te
gen Joodse leiders op beschuldiging van
optreden voor het Amerikaanse imperia
lisme. Tenner had Meyer gevraagd een
lijst op te stellen van allen, die voedsel-
nakkettten van de „Joint" ontvingen.
Meyer moest opgeven welke contacten
hij met het Westen onderhield en een
verklaring tekenen, waarin het Zionis
me en de „fascistische staat Israël" wer
den veroordeeld.
Tevens werd Meyer gevraagd te ver
klaren, dat het proces-Slansky „een
rechtvaardig proces" was geweest en hij
moest een gedetailleerde tegenspraak op
stellen van alle Westelijke beschuldigin
gen over anti-semitisme in Oost-Duits
land.
Een hof van beroep in Wesl-Beriyn
heeft bepaald, dat de littekens, de zgn.
„Schmisze", het oude bewysstuk van een
„kranige" Pruisische studententijd, waar
in het duel in grote ere staat, even legaal
zijn als snorren. Het hof verwierp een
verzoek om studenten-duels strafbaar te
stellen.
Honderden Westberlijnse studenten, die
de publieke tribune vulden, barstten in
toejuichingen los toen de uitspraak be
kend werd gemaakt. Hun woordvoerders
zeiden, dat nu niets meer de wederoprich
ting van de oude Duitse „Farbentragende-
studentencorpora". met al hun tradities
in de weg zou staan.
Opgemerkt dient te worden, dat drie
van de vijf mannelijke rechters, alsmede
de openbare aanklager en de verdediger,
zelf „Schmisze" droegen, die zij in hun
studententijd hadden opgelopen. Zoals be
kend hebben de rectoren Van vele Duitse
universiteiten tegen deze „barbaarse"
duel-tradities geprotesteerd. Ook van ka
tholieke zijde zijn deze praktijken veroor
deeld.
bant en de heer M. Janssen voor Limburg.
Het nieuwe plan is voornamelijk gericht
op de interne organisatie, zodat degenen,
die van de diensten der arbeidsbureaux
gebruik maken, in het algemeen weinig
van de wijzigingen zullen bemerken.
De Gewestelijke Arbeidsbureaux zuilen
gevestigd zijn: in Groningen: te Delfzijl,
Groningen, Marum, Sappemeer, Stadska
naal, Uithuizen, Veendam en Winschoten;
in Friesland: te Buitenpost, Dokkum,
Drachten, Harlingen, Heerenveen, Leeuw:
arden en Sneek; in Drenthe: te Assen,
Emmen, Hoogeveen en Meppel; in Over
ijssel: te Almelo, Deventer, Emmeloord
Enschede, Hengelo, Kampen, Oldenzaal'
en Zwolle; in Gelderland: Apeldoorn. Arn
hem. Doetinchem, Eist, Harderwijk Heer-
de, Nijmegen, Tiel, Winterswijk, Zaltbom-
mei en Zutphen; in Utrecht: Amersfoort,
Soest, Utrecht, Veenendaal en Zeist; in
Noord-Holland: te Alkmaar, Amsterdam
Bussum, Haarlem, Den Helder. Hilver-'
sum. Hoorn en Zaandam; in Zuid-Holland"
te Alphen aan de Rijn, Delft, Dordrecht
Gorinchem, Gouda, 's -Gravenhage Lei:
den, Lisse, Oud-Beijerland, Rotterdam en
Vlaardingen; in Zeeland: te Goes. Middel
burg, Vlissingen, Terneuzen en Zierikzee-
in Noord-Brabant: te Bergen op Zoom',
Breda, Cuyk, Eindhoven, Helmond, 's-Her:
togenbosch, Oss. Roosendaal, Tilburg, Veg-
hel en Waalwijk; in Limburg: te Heerlen,
Kerkrade, Maastricht, Roermond, Sittard!
Venlo en Weert.
Minister Mansholt heeft zich vandaag
naar Engeland begeven voor het voeren
van besprekingen met zün Engelse col
lega van Voedselvoorziening. Lloyd Ge
orge, over de baconleveranties en de land-
bouwintegratie.
Volgens het ministerie van Landbouw.
Visserij en Voedselvoorziening moet dit
bezoek worden beschouwd als een voort
zetting van 't overleg, dat minister Mans
holt onlangs o.m. met de ministers van
Landbouw van verscheidene West-Euro-
pese landen over de agrarische integratie
heeft gevoerd. Hierbij is eveneens een be
zoek aan de heer Monnet, de voorzitter
van de Europese Kolen- en Staalgemeen
schap inbegrepen, welk bezoek j.l. Vrijdag
heeft plaats geh»d.
De minister zal ook over de landbouw-
integratie een bespreking voeren met de
heer Nutting, onderstaatssecretaris van het
Engelse ministerie van Buitenlandse
Zaken.
De besprekingen over de bacontransac-
tie zullen zijn gericht op het verkrijgen
van een redelijker basis voor de leveran
ties dan op grond van het voor dit jaar
afgesloten contract bestaat.
In het kader van de viering van het
eeuwfeest van het herstel van de Kerke
lijke Hiërarchie in Nederland organiseert
de Katholieke Radio Omroep in samen
werking met de Katholieke Jeugdraad
voor Nederland in 1953 een prestatie-wed-
strijd voor amateur zang- en muziekgroe
pen onder de Katholieke jongeren van
Nederland.
De wedstrijd staat open voor zang- en
muziekgroepen voor jongens en meisjes.
Algemene voorwaarde is, dat de groep
moet bestaan uit amateurs, die voor het
merendeel boven 11 en beneden 25 jaar
zijn. De wedstrijd wordt gehouden voor
een drietal categorieën, t.w. a. zanggroe
pen. b. ensembles voor snaar en/of blaas
instrumenten. c. tamboer- en pijpers
korpsen. Voor de categorie a zijn uitge-
sloten bestaande kerkkoren of zangkoren
van muziekscholen.
Voor de categorieën b en c zijn uit
gesloten die groepen, die officieel bestaan
als zelfstandige muziekverenigingen.
Van de groepen, die aan bovengenoemde
eisen voldoen en wier prestatie geschikt
geacht wordt voor een jeugduitzending
een en ander ter beoordeling van de jury
- zal een radio-opname worden gemaakt.
De jury zal per diocees een winnaar aan
wijzen uit elk der drie categorieën a, b
en c. Deze winnaars worden in de ge
legenheid gesteld via een radio-uitzen-
ding deel te nemen aan de finale.
De jury bestaat uit mej. M. Dekkers en
de heren Willy Francois, Piet Lusten-
nouwe_r, Wim Quint, Toon Michels en
Joop Hörmann. Aanmelding voor deel
neming aan de wedstrijd moet schriftelijk
geschieden aan de Katholieke Jeugdraad
voor Nederland, Stationsplein 15 bis te
Utrecht. De termijn van inschrijving sluit
op 15 Februari 1953.
Oud-strijders en voormalige krqgsge-
vangenen en gedeporteerden uit Elzas-
Lotharingen hebben een brief naar de
Zweedse ambassade te Parus gezonden,
waarin zij verklaren, dat volgens een
„goedgefundeerd gerucht" kapitein Otto
Kahn, de Duitser die als hoofdschuldige
voor het bloedbad in Oradour wordt be
schouwd, zich thans in Zweden bevindt.
Bij het schrijven was een afschrift ge
voegd van een andere brief, die aan de
Westduitse regering en de Britse, Ame
rikaanse en Russische autoriteiten in
Duitsland is gezonden en waarin de uit
levering wordt gevraagd van officieren en
manschappen van de compagnie, die de
uitmoording van het dorp op haar gewe
ten heeft.
(Van onze Amsterdamse redactie)
Gistermiddag is in het Maria Paviljoen
in Amsterdam in de leeftyd van 79 jaar
overleden de katholieke letterkundige dr
C. R. de Klerk. Sinds een dag of tien werd
dr De Klerk, die de laatste jaren woon
achtig was in 't Theresia-oord in Ouder
kerk in het Mariapaviljoen verpleegd.
De naam van dr C. R. de Klerk heeft
vooral een goede klank gekregen door zijn
werk in het tijdschrift „Van Onze Tijd",
't blad waarin zijn echtgenote Maria Viola
zulk een grote en fijnzinnige figuur was.
Naast haar was dr De Klerk een der pio
niers die niet moe werden te strijden voor
de culturele emancipatie van het Neder
landse katholieke volksdeel
Publicaties van zijn hand verschenen in
dit blad o.a. over Augustinus, Erasmus en
Vondel. Hij bezag deze figuren met een
onbevangenheid die in die jaren voor de
katholieke cultuurhistoricus nog bijzonder
gedurfd mocht heten. Vooral zijn inzich
ten over Vondel trokken sterk de aan
dacht.
j Behalve aan „Van Onze Tijd" was dr
de Klerk aan de „Katholieke Illustratie"
en aan „De lijd" enkele jaren als redac
teur geworden.
Vanaf 1930 ving het werk aan dat zijn
levenswerk mag worden genoemd: de vol
ledige Vondel uitgave die bij de Wereld
bibliotheek verscheen onder zijn leiding
Het is een ware standaard uitgave, met
groot historisch en litterair doorzicht sa
mengesteld. Dit werk vooral was het dat
de Amsterdamse Universiteit aanleiding
gaf dr C. R de Klerk in 193? het ere
doctoraat in de Letteren en Wijsbegeerte
toe te kennen.
