Dordrechts binnenstad:
een belegerde vesting
Rotterdam hele stadsdelen
door water overspoeld
Meer dan vijftig personen
vonden de dood
Water sloeg spoorlijnen weg
STROOM VAN VLUCHTELINGEN
BEREIKTE DE MAASSTAD
Schade bedraagt tientallen millioenen
Moedig gevecht tegen watergeweld
Ieder gaf het uiterste
Klokken luidden, sirenes loeiden in het
holst van de nacht
In Dordrecht geen treinen meer, in Rotterdam
alleen uit Den Haag
Ahoy'-hal in geëvacueerden-centrum
herschapen
Oude vrouw ver
dronken
MAANDAG 2 FEBRUARI 1953
PAGINA 5
Den Briel in spanning
Driehonderd meter verwoesting
Hellevoetsluis, als na een bom
bardement
Op bed verdronken
Geruchten en werkelijkheid
det-<?°
Ahbenbroek: hoofdkwartier
Huis stortte in
Gaat U zitten.... op n drijvende
stoel
Politie moest zelf evacueren
Opnieuw dreigend gevaar
Dijk op IJsselmonde in gevaar
Mariniers verdedigen opnieuw
Rotterdam
Dekenale kerk onbereikbaar
Park onder water
Zuinig met gas en electriciteit
Drinkwatervoorziening veilig
Extra-vergadering van B. en JF.
Zuidhollandse eilanden
zeer ernstig getroffen
Als een onafzienbare gore massa, waarin de storm grillige figuren tekende,
hing het wolkendek boven het land van Voorne en Putten, een macabere
herinnering aan een nacht vol ellende, welke het natuurgeweld ook dit
deel van ons land bezorgd heeft.
Het was gistermiddag, toen wij ons een weg zochten naar de meest ge
teisterde gebieden van dit eiland, nog niet bij benadering te zeggen hoe
groot de schade is welke de orkaan, die op ons land gebeukt heeft, hier
veroorzaakte. Evenmin was precies vast te stellen hoeveel en welke per
sonen in leed gedompeld zijn door het verlies van hun dierbaren.
Wat ons het meest trof op onze tocht
over het eiland, was de kalmte, eerder
zou men zeggen de berusting, gepaard
aan vastberadenheid, waarmede een
ieder, die maar enigszins kon, zyn
krachten inzette om erger te voorko
men. Dit sprong direct al in het oog in
Spijkenisse, waar men aan de Molen
kade het uiterste deed om het water te
bedwingen dat met woedend geweld de
huizen beneden aan de dijk omspoelde
één ervan hadden de bewoners juist
Vrijdag, dus één dag tevoren betrokken.
We zagen meisjes van nauwelijks
tien jaar de mannelijke bevolking
verleende al weer voor het grootste
gedeelte elders hulp met verkleum
de vingertjes en letterlijk blauw van
de kou, zandzakken vullen. Op het
smalle pad langs de molen stonden
vrachtwagens, waar de nauwelijks
dichtgebonden zakken in allerijl opge
worpen werden. „Waar gaan ze naar
toe?" trachtten wij de stormwind te
overschreeuwen.
„Naar Zuidland", antwoordde ons de
chauffeur, „daar is het nóg erger!"
Later op de dag zouden we dit maar
al te goed ervaren.
Over de enige vrijwel nog begaanbare
Weg waar de storm een steeds durende
woedende aanval op onze voortslingeren-
de auto ondernam, bereikten we langs
landerijen die nog gespaard gebleven
Waren, Den Briel. Daar wachtte men m
angstige spanning of bij Oostvoorne ae
dam in de Brielse Maas het zou hóuden-
Het was deze spanning, die
stormgeweld de rest van de dag alle
deze omgeving bezig hield. Ee"rI^ate
ning, die beklemmender werd .na
het tijdstip van „hoog wat®,rf ronstate-
In Oostvoorne konden z ken van de
ren dat de vrees voor doorbreken van ae
dam alleszins gerechtvaardigd
Over een afstand van ruim 300 meter
was de dijk zwaar beschadigd en steeds
keerden de woedende golven, voortgedre
ven door een ontzettende windkracht, die
de mensen op de dijk geen moment van
verademing gunde, terug om de ver
woesting aan de dam erger en het ge
vaar voor doorbraak groter te maken.
Zonder zich ogenschijnlijk maar iets
Jan de stormwind aan te trekken, die
hen van de dijk dreigde te blazen, waren
bonderden mannen met inspanning van
alle krachten bezig om de dam te be
houden Takkenbossen, zand, stenen,
kortom' alles wat ter versteviging dienen
kon, werd aangesleept en op de bedreig-
de plaats aangebracht.
We hebben een kans, dat we het ha
len", zei ons een geboren en getogen
Sriellenaar.
„Ik geloof nooit, dat ie het baalt ver
klaarde een ander even later.
Zo hoorden we de meest uiteenlopende
tneningen en de tragiek was, dat nie
mand met zekerheid iets beweren kon.
Later op de dag vernamen we, dat de
dijks bet gevreesde „hoog til" weerstaan
had en Oostvoorne, Den Briel en alle
omliggende polders, op dat moment al
thans, aan een groot gevaar ontsnapt
Waren.
Gevaar, angst, spanning en bovenal,
wij herhalen het, kalmte. Dit ontmoetten
We bij allen, met wie we spraken, bij
allen, die zwoegden om groter ramp te
Voorkomen, kortom bij allen, die in deze
tijd van grote nood bewezen over voor
treffelijke eigenschappen te beschikken.
We kwamen in Hellevoetsluis en een
bombardement kon geen groter ver
woesting hebben aangericht, dan we
hier aanschouwden. Op sommige plaat
sen in het dorp was de grond finaal
weggeslagen en vertoonden zich gaten
Waar een middelgrote schuur in gepast
zou hebben. Gevels waren ingezakt,
deuren uit hun scharnieren gelicht en
overal op straat lagen planken, binten
en stenen verspreid. Met man en macht
was men reeds van 1 uur in de vorige
nacht af doende om de sluis, die het
tegen het aanstormende water had be-
even, te herstellen. In de straten van
et dorp, zo vertelde men ons, had het
gespookt, zoals op dat moment alleen
op zee voor mogelijk gehouden was. De
watermassa's hadden zich als één kol
kende. schuimende stroom een weg
door het dorp en door de huizen ge
baand.
Hier ook waren de eerste doden te
betreuren Niet minder dan vijf men
sen verloren het leven in de afgelopen
nacht, de verschrikkelijkste die dit zo
vreedzame plaatsje gekend heeft. Lm-
gen van hen werden door het waterge
weld overvallen en hadden geen tijd
tneer gevonden uit hun overstroomde
huizen .weg te komen. Een bejaarde
vrouw ia.g te bed toen een stortvloed
haar slaapkamer binnendrong en is
daar jammerlijk verdronken. Bij het
ochtendgloren vond men .haar lijk
naast, het bed.
poch niet. alleen Hellevoetsluis Is em-
st-jS getroffen, ook andere dorpan op het
®uand, die gistermiddag geen dorpen
meer waren, doch wijde, troostW, /ze «wa
tervlakten.
Steeds meer op onze tocht door het ge-
-pelde gebied stapelden zich de geruch-
vist men te vertellen, dat die en
fc,- niet meer houden kon of al
ten was. dat een dorp com-
he! ziedende, kolkende, woeden-
tgevéégd, dat boer X niet
1 was, dat het vee van
naa1 geestig en hartverscheurend
eet «ing, omdat het de verdrinkings-
'!de naderen, datmen wist
niet meer en voelde zich, ofschoon
vermoeid en zó af, machteloos omdat
"P11 niet in staat was nog méér te doen
Toch gaf men alles en dikwijls met ge-
vaar voor eigen leven. We denken bijvoor-
®e_>d aan hen die uit alle delen van het
1 nd gekomen waren om, hoe dan ook, te
'e|pen, we denken aan de tranen op het
*e*icht van die verpleegster uit Amster-
bbw' die helemaal in het gevaarlijkste
setned zij Zuidland terecht gekomen was
zich niet meer goed houden kon bij het
dijk
réads b
te
■eer
'oer
zien van al die ellende. We zien weer de
honderden en nog eens honderden auto's,
personenwagens, vrachtwagens, luxe tou^
ringcars, tractors, bussen en ziekenauto's,
die zich in één lange rij naar de bedreigde
gebieden spoedden en keer op keer klem
kwamen in bochtige en nauwe dorps
straatjes.
Zoals in Abbenbroek bijvoorbeeld, dat
later, zelf geëvacueerd, omstreeks half 7
gisteravond dienst deed als hoofdkwar
tier, van waaruit het In veiligheid bren
gen van de bewoners van Zuidland en om
geving geleid werd.
Over het smalle wegje tossen deze
twee dorpen, waarop de regen onop
houdelijk en meedogenloos striemde en
waarlangs het water voor zo ver het
oog zien kon was er in de omtrek niets
anders dan dat verschrikkelijke water
nauwelijks een decimeter lager kolkte,
reden die honderden auto's. Eén ver
keerde beweging van hem of haar, die
op dat moment aan het stuur zat, kon
noodlottig worden.
En toch was deze hulpverlening, hoe
spontaan en prachtig ook, niet voldoende,
want men schreeuwde in Zuidland op het
moment, dat wij er waren, om boten.
Geen roeiboten, want die konden het
watergeweld niet aan, maar motorboten
met behulp waarvan men wilde proberen
de schier onbereikbare huizen, waar nog
men wist niet hoeveel mensen zich
bevonden, te naderen.
Hoog in de kragen van hun zware jas-
f.®!1 gedoken vochten hier, zo dicht moge-
lijk bij de rampplaatsen het water om
spoelde hun voeten en dreigde hen weg
Een der overstroomde straten
in de Maasstad
te trekken de mannen van het leger, de
luchtmacht en de marine tezamen met
burgers om het behoud van hen die zich
God wist het nog in leven bevonden
in het getormenteerde gebied, dat zij in
de donkerte van de nacht vóór zich
wisten.
Zö kwam de ellende door het water over
Nederland.
En niet alleen in Zuidland, Simons-
haven. Oudenhoorn, maar ook op Goeree
en Overflakkee, waar alle polders onder
liepen, maar plaatsen als Stellendam, Mid-
delharnis en 's-Gravendeel het ergste te
verduren kregen.
Nbg is niet met zekerheid bekend hoe-
velen het leven gelaten hebben.
Naar schatting zijn veertig mensen op
Goeree en Overflakkee omgekomen. In
Hellevoetsluis, ,oals gemeld, vijf. In
Poortugaal niet minder dan zeven. Daar
vonden twee arbeidersgezinnen, die in
de Zalmplaat woonden, de dood, alsmede
twee personen die ter hulp waren ge
sneld.
In een huisje aldaar woonde het echt
paar J. V., dat bij zich in had wonen een
getrouwde dochter met haar man en een
zoontje van drie jaar.
Wegens de angstwekkende stijging van
het water waren alle vijf naar de boven
verdieping gevlucht, maar waarschijnlijk
door de stuwing van het water is het huis
daarop ingestort en werden allen onder
het in de watermassa vallende puin be
dolven.
Een andere zoon van V., die met een
tot nu toe onbekend gebleven man te hulp
wilde snellen, heeft men niet teruggezien.
Slechts één van de lijken is tot nu toe
aangespoeld.
DORDRECHT, Zondagavond
Rond de middag, Zondag, leek de Dordt-
se oude binnenstad wel een belegerde ves
ting. De vijand het gulzige water
was er aan alle zijden binnengedrongen.
Langs de normale weg was de stad niet
te bereiken; via verschillende even
eens halfondergelopen buitenwijken
kon men met veel moeite en risico's de
vesting „nemen".
„Het zal wel gaan, mijnheer", zegt de
sergeant, die ons in z'n eigen stad om 'n
lift moest vragen. „Ja, deze straat staat
wel blank, maar ik geloof bijna zeker, dat
er geen gaten in zijn geslagen".
En daar vertrouw je dan maar op.
En inderdaad staat men dan even later
in het hartje van de binnenstad. De Steeg-
oversloot waar een onzer bureaux is
gevestigd is tien meter begaanbaar.
Dan helt de straat omlaag en met verba
zing ziet men een scheefgezakte, half door
het trottoir gezakte auto, ongeveer twin
tig meter verderop in het water liggen,
zeker wel een meter diep. Het moet al
vroeg in de morgen geweest zijn, dat dit
gebeurde, toen de oude stad, verrast en
verbijsterd door het binnenstromende wa
ter, in opperste angst ontwaakte. Want de
lichten van de wagen brandden nog!
Even later spreken we met de opper
wachtmeester van de marechaussee Van
Rijn. „We zijn een belegerde vesting ge
worden; het voordeel er aan is, dat de
hier aanwezige militairen meteen ingezet
kunnen worden. Hun onderdelen kunnen
ze niet bereiken, treinen rijden er niet
meer; de spoorbaan bij de Victoria-
fabriek is over een lengte van zestig me
ter verzakt. Dat duurt nog wel even voor
de trein er weer overgaat. Maar komt U
even binnen en vriendelijk gaat hij ons
voor naar z n bureau.
We bedanken even later schielijk voor
de eer: dat bureau staat een halve meter
onder water en een stoel drijft er gezellig
tegen een.schrijftafel aan....
Zo was het beeld van Dordrecht-binnen-
de veste op die Zondag rond de middag
overal. De groente kwam de groenten-
winkel uitgedreven, alle mensen zaten met
wat angstige gezichten voor de ramen van
de bovenverdiepingen te kijken.
Het prachtige Bagijnhof stond meer dan
een meter in het water en al de straten
er omheen deden aan Venetië denken:
met roeibootjes werd het verkeer in de
Dordtse binnenstad onderhouden....
,In dU„aa,?acht was het water met de
stormvloed komen opzetten. Om ongeveer
HHehiireauaSa reeds zo ver, dat het po-
pvanü-rpn de Groenmarkt moest
n noodbureau werd inge-
SÏÏ5 TJl Café bij de Visbrug. Inmid-
i pb, e, °lking met sirenes en klok-
ramp. huwd voor de Ogende
Al spoedig men mensen de
vlucht nemen met datgene wat ze in de
haast nog hadden kunnen grflpen. Kinder
wagens, carriers, alles wat rijden kon,
was zwaar beladen. Oudere mensen wer
den met hulpdiensten weggevoerd. Het
was korte tijd een sauve-uui-peut.
Overal werden zij, die een onderkomen
moesten zoeken, liefderijk opgenomen.
Later werd het rustiger. Het bleek, dat
i het gevaar met het hoogtij ook zijn hoog
ste punt bereikt had en men kon toen de
toestand wat kalmei" overschouwen.
Verschillende buitenwijken bleken on
dergelopen te zijn. De ±1_ "js> buurt had
het zwaar te verduren gehad; er waren
gaten geslagen in de Noorderdijk, die de
j afsluiting vormt van het Wantij en het
hier binnenstromende water veroorzaakte
veel last.
Het werd ook zeer gevaarlijk aan de
Kilkade ter hoogte van de fabriek van
De Schelde. Het water van de Dordtse
Kil stuwde hier hoog tegen deze kade
op en de dijk aan de stadszijde begon
reeds tekenen van verzakking te geven.
Beangstigend was het wanneer men
onder aan deze dijk stond te zien,
hoe het talud als het ware opgeduwd
werd door de druk van het water aan
de andere zijde. Stukken van het djjk-
lichaam begonnen reeds los te laten en
het was op dat moment, tegen 12 uur,
lang niet denkbeeldig, dat hier een
De slag, die de Nederlandse Spoorwegen hebben gekregen door de orkaan
die ons land heeft geteisterd, is zwaar geweest. Op het ogenblik is de schade
nog niet te schatten, doch deze zal zeker in de millioenen lopen. Verschei
dene spoorlijnen in de provincie Zuid-Holland, Noord-Brabant en Zeeland
zijn op vele plaatsen overstroomd en soms zelfs weggespoeld. Voorlopig is
geen treinverkeer mogelijk op de baanvakken SchiedamHoek van Hol
land, GoudaRotterdam Maas, Rotterdam D.P.Roosendaal, Lage Zwa-
luweBreda, DordrechtSliedrecht en Bergen op ZoomVlissingen. Rot-
terdam is per trein alleen bereikbaar via Den Haag.
Met inzet van alle hulpmiddelen echter
trachten de Nederlandse Spoorwegen het
treinverkeer zo goed mogelijk doorgang te
doen vinden. Er zijn maatregelen getrof
fen om de treinen vandaag op extra
sterkte te laten rijden.
De vernielingen, waarvoor men telkens
weer komt te staan, zijn verschrikkelijk.
Bij Woensdrecht zijn twee gaten in de
spoorbaan geslagen. Tussen Arnemuiden
en Middelburg is een gedeelte van de baan
weggespoeld. In Dordrecht is tussen Het
station en de brug over de Merwede het
zand verdwenen.
De bootdienst StavorenEnkhuizen is
gestaakt, omdat in Enkhuizen nagenoeg
geen water staat.
Bij Hedel, en op de baanvakken Delft—
Schiedam en LeidenBodegraven en
ZaandamWormerveer werden tengevolge
nieuwe ramp ging geschieden. Het wa
ter sijpelde reeds overal door.
Toen werd dan ook ingegrepen en niet
lang daarna zag men het wonderlijke
schouwspel, dat honderden en honderden
vrijwilligers met schoppen gewapend
langs de Mauritsweg op een open stuk
grond zand gingen scheppen, dat met
tientallen vrachtauto's naar dit hoogst ge
vaarlijke punt gedirigeerd werd.
Zo beleefde Dordrecht een vreemde,
angstige Zondag, maar een dag, die ook
toonde, dat de gemeenschapszin plotse
ling opleefde.
Tegen middernacht Zondag kon mee
gedeeld worden, dat de toestand in
Dordt niet meer critiek was. De gaten in
de Noorderdijk, de Kildijk en de Kil
kade, evenals die bij Wieldrecht en de
Veerhaven waren gedicht en men kon
de toestand op dat ogenblik volledig
aan. De hulpdiensten waren uitstekend
verlopen.
van defecten aan de electrische bovenlei
dingen de sporen versperd. Bij Willems
dorp, ten noorden van de Moerdijk, is de
spoorbaan volkomen overstroomd. Hier
zijn de bovenleidingsportalen door het
water weggeslagen.
Er zijn de volgende maatregelen geno
men betreffende het reizigersvervoer. De
vier D-treinen welke normaal rijden om
8.00, 11.00, 15.47 en 21.00 uur uit Den Haag
over Rotterdam naar Parijs, vertrekken
nu uit Utrecht over Den Bosch en Roo
sendaal naar Parijs. De vertrekuren te
In Rotterdamwerd door de
kracht van het kokende water dit
schip midden op straat gezet.
Utrecht zijn 7.50, 10.49, 15.32 en 20.49 uur.
De buitenlandse trein van Den Haag
over Luxemburg naar Bazel, die normaal
vertrekt om 9.00 uur uit Den Haag, begint
nu in Roosendaal om 10.32 uur. De dag
boottreinen naar Engeland rijden slechts
tot Den Haag. De reizigers worden van
daar met bussen naar Hoek van Holland
gevoerd.
De nachttrein naar Hamburg, die nor
maal te 19.49 uur van Schiedam zou ver
trekken, vertrekt vandaag om 20.00 uur
uit Den Haag S.S. Ook de nachttrein naar
Keulen, die normaal om 20.16 uur van
Rotterdam D.P. zou vertrekken gaat nu
om 20.00 uur uit Den Haag S.S. Beide
treinen vertrekken dus als één trein, die
in Utrecht gesplitst wordt.
De Scandinavië express, die normaal
vertrekt uit Schiedam om 7.16 uur gaaA
nu om 7.30 uur uit Den Haag S.S.
De Rheingold-Express, die normaal om
7.03 uur uit Rotterdam vertrekt, gaat nu
om 6.39 uur uit Den Haag S.S.
Tussen Rotterdam DP en Dordrecht
wordt een tien-minuten-dienst met bussen
gereden. Er rijdt ook een busdienst tussen
Schiedam en Hoek van Holland en tussen
Rotterdam DP en Gouda.
ROTTERDAM, Zondagavond.
In een trage stroom trekken reeksen auto's bij de Ahov-hallen naar de
ingang van dit complex. Er wordt geroepen, gepraat, gedraafd en gesjouwd
in een opgewonden sfeer, waar ogenschijnlijk geen orde in te vinden is
Men ziet kinderen, gewikkeld in kleding of in lappen, uit auto's dragen.
Lit volgepropte wagens komen verschrikte mensen te voorschijn en hopen
goederen worden uit andere auto's naar binnen gebracht. De regen daalt in
stromen neer, er staat nog een felle wind. Het is koud en triest buiten.
Binnen is het warm maar de triestheid is er zo mogelijk nog groter. Als
verlaten jp-oepen de enorme hallen zitten de vluchtelingen bij elkaar
g^g,Vb.nu™m """"'P1'"""'' afwachtend, wa, er 'me, hen'
Rond Rotterdam luidden Zaterdagnacht de noodklokken, die dijkgraaf
en dijkleger van Capelle en Krimpen aan de IJssel en van IJsselmonde naar
de bedreigde punten riepen en die de bevolking waarschuwden tegen het
wassende water, dat bestaan en toekomst van duizenden dreigde te ver
nietigen.
Loeiend joeg de orkaan uit het Noord-Westen de door de springvloed op
gestuwde golven tegen de Bovendijk in IJsselmonde, spoelde het water over
het verharde wegdek en perste het in de zachte berm aan de dijkzijde, waar
reusachtige gaten ontstonden. Maar de dijk zelf hield het, evenals de
IJsseldijk aan de overzijde van de rivier.
Intussen steeg het water in de havens steeds hoger. Met alles verwoesten
de kracht spoelde het water uit Maas- en Rijnhaven de straten van Rotter
dam-Zuid binnen. Op de rechteroever van de rivier kwam het hele uitge
strekte gebied begrensd door Mathenesserdijk, Westzeedijk, Blaak, Groe-
ju nc aa en ostzeei ijk kilometerslange wegen, die tevens als dijk fun
geren blank te liggen.
In de Putselaan werden de lijnen van
het Havenspoor en van de Rotterdamse
Tramweg Maatschappij volledig onder
mijnd en wat het gemeentebestuur van
Rotterdam in een jarenlange actie niet
heeft kunnen bereiken, werd door het
water in enkele uren bewerkstelligd: de
stoomtram van de R.T-M., die in de volks,
mond de ..moordenaar van Rotterdam-
Zuid" wordt genoemd, zal voorlopig niet
kunnen rijden.
Ook het tramverkeer werd ernstig ge
stoord en ondervindt nog steeds grote
moeilijkheden. De toegangswegen tot de
Maasbruggen staan onder water, zodat er
geen trams naar de Zuidelijke Maasoever
konden rijden. De enige verbinding tus
sen de beide oevers was de Maastunnel,
die wonderlijk genoeg droog is gebleven,
zodat het verkeer tussen de Noordelijke
en Zuideijlke stadsdelen geen ogenblik
onderbroken is geweest, al vormde het
water op de Pleinweg ter hoogte van de
MijnSherenlaan een barrière, waar men
omlheen moest rijden.
Maar Rotterdam is de toestand, God
dank, meester gebleven met de hulp van
de duizenden, die zich vrijwillig kwamen
melden en Zondagavond om 8 uur kon
officieel worden meegedeeld, dat het ge
vaar was geweken en dat zich in de Joop
van de dag geen nieuwe overstromingen
hadden voorgedaan.
Voorzover bekend, is er slechts een
persoon bij deze ramp, die het toch reeds
zo geteisterde Rotterdam trof, om het
leven gekomen: de 72-jarige weduwe L.
VDe W-, die in haar woning aan de
Rosestraat jammerlijk verdronk. Maar
de schade, die aan straten, wegen, opslag
plaatsen, kademuren en bedrijven is aan
gebracht en de stille schade van de vele
duizenden, wier kelders en souterrains
zijn ondergelopen, moet vele millioenen
bedragen.
Om vier uur Zaterdagnacht is het wa
ter in Rotterdam zijn niets ontziende
veroveringstocht begonnen, tot het om
streeks zes uur in de morgen zijn hoog
ste stand bereikte. De omgeving van de
Pleinweg, Putselaan, Wolphaertsbocht,
Mijnsherenlaan, Beijerlandselaan, Oranje-
boomstraat, Rosestraat en heel Katen
drecht werd herschapen in een woeste
binnenzee, wier golven tegen de huizen
beukten en alles wegspoelden, wat ze op
haar weg ontmoetten.
De toestand van de dijk aan de Boven
straat op IJsselmonde ter hoogte van de
Sterovitamelkfabriek was Zondagmorgen
om vijf uur uiterst critiek en om half
zes vreesde men een doorbraak van de
Oostdijk ter hoogte van de begraaf
plaats- In geen van beide gevallen kwam
het echter tot een werkelijke breuk, hoe
wel in de huizen boven op de dijk een
halve meter water stond, een hoogte, die
zelfs in 1916 niet werd bereikt, toen het
water tot de zoldering van de kelders
steeg.
Wel werd het binnentalud van de dijk
beschadigd, zelfs op verschillende
plaatsen, waarbij stukken met 'n breedte
van 25 tot 150 meter werden weggespoeld
en op de weg aan de voet van de dijk
werden geworpen. Van verschillende
woningen kwam de fundering bloot te
liggen.
Met honderden vrijwilligers is men de
hele Zondag bezig geweest, de dijken te
versterken en toen des middags om zes
uur de vloed weer opkwam, bleek de
dijk alle aanvallen van het water met
glans te doorstaan. De werkzaamheden
aan deze dijk werden geïnspecteerd door
dijkgraaf J. de Raadt, terwijl de burge
meester van Rotterdam, mr G. E- van
Walsum, en de wethouders Van Tilburg
en Hogeweg zich van de stand van zaken
op de hoogte kwamen stellen.
Intussen had de politie 't benzinestation
van de Caltex aan de Stad'ionweg als
commandopost ingericht, van waaruit
het werk werd geregeld.
Was de Bovenstraat in IJsselmonde
wellicht het meest gevaarlijke punt, de
grootste vrees koesterde men aanvanke
lijk voor de dijk bü Capelle aan de
IJssel, dat in de Prins Alexanderpolder
ligt- Maar ook hier konden de dijken
behouden worden. De mariniers hebben
er Rotterdam opnieuw verdedigd, dit
maal tegen het woest oprukkende water
en het bleek niet nodig, andere militai
ren in de Maasstad in te schakelen.
Eerst om half zeven begon het water
weer te zakken, bijna even snel als het
was opgekomen en toen eerst kon men
pas zien, welk een enorme ravage de
vloed alom had aangericht.
Van hele straten, o-a. de Putselaan, da
Paul Krugerstraat, de Paarlstraat en de
Goede Hoopstraat, waren de trottoirs
totaal weggeslagen en hele stukken van
de rijbaan weggespoeld.
Het posthuis van de politie aan de Lin
ker Veerdam op Katendrecht moest wor
den ontruimd. De muren zijn gescheurd,
zodat deze post wel zal moeten worden
opgegeven. Het personeel beeft voorlopig
onderdak gevonden bij de Drinkwater
leiding op Katendrecht.
Voor de dekenale kerk aan de West
zeedijk was een reusachtig gat ontstaan.
Over de gehele breedte van de kerk was
het trottoir weggespoeld, zodat de kerk
gangers het gebouw niet konden berei
ken. Door een zijdeur in de Van Vollen-
hovenstraat kreeg men tenslotte toegang
tot het gebouw, waar om tien, half elf
en twaalf uur stille H.H. Missen zijn ge
lezen.
Ook in verschillende andere kerken
konden de diensten niet normaal door
gaan, o.a. in de parochie van de H.
Margai-etha Maria Alacoque aan de
Rechthuislaan op Katendrecht. Het een
voudige kerkje van pastoor F. A. Brus
sel S.C-J-. die de hele nacht in de weer
is geweest om te redden, wat er te red
den viel, heeft ruim 30 centimeter onder
water gestaan. De zusters, die de pastoor
in zijn zielzorg bijstaan, moesten het
souterrain, waarin zij wonen, verlaten
en vonden een toevlucht in de pastorie,
die boven de kerk is gelegen.
Het Rotterdamse Park stond vrijwel
geheel blank, hetgeen nog nimmer is ge
beurd. Het water reikte hier en daar tot
de onderste takken van de grote bomen,
terwijl de lantaarnpalen voor meer dan
de helft onzichtbaar waren.
Ook de lager gelegen gedeelten van
Rotterdam-Zuid stonden Zondagmiddag
nog steeds geheel of gedeeltelijk onder
water, o.a. Rosestraat, Oranjeboomstraat,
Roentgenstraat, Nassauhaven, St. Hoo-
gendijkstraat, Persoonsstraat. Persoons
haven en een gedeelte van Katendrecht.
Een groot aantal bewoners van dit door
het water geteisterde gebied is naar liet
evacuatie-centrum overgebracht, dat in
het Stadion Feijenoord was ingericht.
In de Zalmhaven werden drie vaartui
gen ter grootte van 18 en 21 ton door de
vloed op de kant gezet. Hetzelfde lot
ondergingen twee binnenvaartuigen in
het Haringvliet
Op honderden plaatsen deden zich min
of meer ernstige verzakkingen voor en
duizenden kelders liepen onder water.
Rails en perrons van het Maasstation
hebben volledig onder water gestaan. De
schade is hier van die aard, dat men
mogelbk afziet van herstel van dit sta
tion, dat dit jaar toch moet verdwijnen.
De beide gasfabrieken te Rotterdam
op Fejjenoord en aan de Keilehaven heb
ben eveneens onder water gestaan, even
als de kraakgasinstallatie te Pernis, die
ook meewerkt aan de gasvoorzienin'g te
Rotterdam. Als gevolg daarvan is er
stagnatie ontstaan in de gasproductie,
zodat het gebruik van gas voor ruimte
verwarming moest worden uitgeschakeld
Daar de gasdruk drastisch moest wor
den verlaagd, is aan de gasverbruikers
uit veiligheidsoverwegingen dringend
aangeraden alle automatisch werkende
apparaten, zoals gaswarmwatertoestel-
len en ketels voor centrale verwarming,
tot nader order buiten bedrijf te stellen.
Vóór alle-s moet er op worden toegezien,
dat de kranen worden gesloten. Dit geldt
ook voor alle verbruikers te: Maassluis,
Vlaardingen, Barendrecht, Capelle e d.
IJsel en Heerjansdam.
Wat de eleetriciteitsvoorziening be
treft, Kan worden gemeld, dat de grote j
centrale aan de Galileistraat wegens
waterschade de stroomvoorziening moest
staken, zodat Rotterdam was aangewe
zen op de centrale aan de Schiehaven,
die echter, ook door waterschade, slechts
met twee machines kon werken. Gister
avond werd stroom „geïmporteerd". De
directie van het Energiebedrijf meent
niettemin dat het met de eleetriciteits
voorziening wel zal loslopen, als de be
volking meewerkt zuinigheid met stroom
te betrachten.
Het drinkwaterbedrijf aan de Honin-
gerdijk heeft wel schade gehad door het
hoge water, doch het bedrijf kan water
pompen. De drinkwatervoorziening in
het Zuiden, Noorden en Oosten van de
stad is normaal gebleven, doch daar er
enkele leidingen waren gesprongen is de
druk naar het Westelijk stadsdeel tijde
lijk verminderd. Er was in die wijk ech
ter wel water, maar door de geringe
druk zaten hoge bovenhuizen zonder wa
ter. De bewoners waren op hun beneden
buren aangewezen.
De drinkwaterleiding van de gemeente
Rotterdam verzoekt al haar afnemers,
dus zowel de inwoners van Rotterdam,
als die van Capelle aan de IJssel. Delft,
Nieuwerkerk, Schiedam en Vlaardingen,
en de andere door haar verzorgde gebie
den. in de komende dagen de grootst mo
gelijke zuinigheid met het drinkwater te
betrachten.
Het tramverkeer in het Noordelijke
stadsdeel was in de loop van de Zondag
bjjna normaal, alleen Hjn 5 kon haar
eindpunt aan het Willemsplein niet. be
reiken wegens de vloedplanken, die op
de Westzeedijk aan het begin van de
Eendracht sweg waren aangebracht. Om
dezelfde reden was ook de route van lijn
10 via de Nieuwe Binnenweg verlegd.
De trams, die via de Maasbruggen de
verbinding met Rotterdam-Zuid onder
houden, konden, zoals gemeld, niet rijden.
De verbinding werd via de Maastunnel
door bussen onderhouden. Vandaag zou
men trachten de tramdienst uitsluitend
met wagens van lijn 3 naar het Zuiden
te hervatten.
B, en W. van Rotterdam, die dag en
nacht op de hoogte van de toestand zijn
gehouden, zijn hedenochtend in 'n extra
vergadering bijeengekomen om de situa
tie te bespreken en de nodige maatrege
len te beramen.
De burgemeesters van Duisburg en
Dusseldorp hebben Rotterdam hulp aan
geboden en hun medeleven met de ramp,
dia Nederland heeft getroffen, betuigd.
.Aa°1.de ingang van de Ahoy'-hallen
zijn biljetten aangeplakt, waarop te lezen
staat, dat mr Van Heuven Goedhart
Maandagavond komt spreken. In de
drukte is er geen mens, die erop let. En
ae aankondiging, dat hij voor de Rotter
dammers het woord komt voeren over
het vluchtelingenvraagstuk doet nu wel
zeer vreemd aan. Er is een schrille tegen
stelling tussen deze aankondiging en de
harde eigen werkelijkheid, waarin wij
nu leven en waarin wij honderden men-
sen voedsel en onderdak moeten geven,
omdat zij geen thuis meer hebben. Het ia
deze tegenstelling, die eens temeer doet
beseffen, hoe plotseling het water ztin
aanval heeft gedaan en hoe hevig de
nood is. s
„■iietr'tafuree- binnen 15 met om aan t«
zien. En het is slechts de omstandigheid,
dat onmiddellijk ingrijpen en hard wer
ken noodzakelijk is. dat men geen oog
heeft daarvoor. Vaders en moeders ko
men binnen. Kinderen, die over hun
slaap heen zijn en verwilderd rondstaren
naar het vreemde, dat hen omgeeft, dren
telen rond. Aan het andere einde van de
hallen is men bezig matrassen en stro uit
militaire vrachtwagens te laden. Op de
entresol gaan pakken kleding van hand
tot hand en komen tenslotte op bundels
terecht. In een andere hoek worden pa
pieren bekertjes met koffie uitgereikt
Een leidster van de jeugdbeweging torst
een blad met boterhammen en bekertjes-
Een nieuwe voorraad is op komst-
In de grote hal lijken de mensen nietig
en men krijgt er de indruk alsof er
slechts een stuk of wat mensen aanwezig
zijn. In werkelijkheid heeft men toch al
een vier- a vijfhonderd vluchtelingen
„verwerkt". En het is pas negen uur. Nog
steeds komen autos met nieuwe évacué s
aan. Zij worden ingeschreven door
ambtenaren van de dienst van Sociale
Zaken, die in een rij achter vlug opge
stelde tafels zetelen. Vrijwel onafgebro
ken zijn zij bezig. De vluchtelingen ko
men uit diverse plaatsen. Er zijn er bü
uit Alblasserdam, uit Zuidland, uit Maas-
dam, uit Giessendam, Spijkenisse, Oud-
Arblas Zij hebben niet veel bij zich.
De „rijksten' brengen het tot twee kof-
fers en een bundeltje, dat wel niet veel
meer dan wat kleding zal bevatten.
Een oude man wordt binnengebracht.
Hij moet gesteund worden door twee
mensen. Zijn vrouw komt achter hem,
eveneens gesteund door een tweetal vrij
willigsters. Bagage is er nietEnkele
meters verder is er een jong echtpaar,
dat een poes bij zich heeft, het enige, dat
zij .wisten te redden.
Vertwijfeling is er te lezen op de ge
zichten van sommigen. Anderen glim
lachen wat geforceerd. Zij dwingen zich
de moeilijkheden mei quasi-opgewekt-
heid te doorstaan. Ergens begint een
kind te huilen. Ginds gaat men verder
matrassen uit te laden en naast elkaar
op de grond te rangschikken.
Buiten in de regen arriveren weer
nieuwe auto's....
