Geen angst voor 16 Februari
springvloed'
Mogelijkheid van meer centraal
dijkbelieer
Jullie, Nederlanders, weet je
zelf te redden"
OVERAL WAAR LEED IS,
IS ZEGEN NABIJ
Vluchtelingen moesten
Ossendrecht verlaten
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN
Dag van Stilte
Collecte in de
katholieke kerken
Maandag 9 Februari 1953
Steunt het Nederlandse
Rampenfonds. Postgiro
9575
WEERBERICHT
Ir A. G. Maris
beantwoordt vragen
Geen gaten in rijksweg over de Moerdijk
Afsluitdijk redde
IJ sselineer-provincies
glhjk maakten3"5 f" ^^"etmo-"
de schade te beperken VCnS C"
Stuwingsberichten
De vorst kunnen we missen
Geldelijke hulp bij
evacuatie
Amerikanen nu dubbel bereid te lielpen
HERENIGD DANK ZIJ
KONINKLIJKE HULP
Rouwplechtigh eid
te Stavenisse
Koningin tot het Nederlandse volk
Een springvloed van medeleven
Kruislanders keerden terug naar
hun haardstee
Tachtig doden in
Fijnaart?
Naar de lichtstad
Nog eert paar weken
ivachten
v v:
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
De weerverwaehting, medegedeeld door het
K.N.M.I., geldig tot Dinsdagavond, luidt:
Veranderlijke bewolking met enkele buien.
Aanvankelijk matige tot krachtige en aan de
kust mogelijk harde wind tussen West en Zuid.
Later tijdelijk veranderlijke wind Temperatuur
om het vriespunten tot lichte dooi.
Dinsdag 10 Februari: Zon op 8.05 uur, onder
17.44 uur. Maan op 5.59 uur, onder 12.48 uur.
ZELDEN zal in Nederland zo eensge
zind een niet in de kalender ge
noemde herdenking gehouden zijn
ale gisteren. Na een week van koorts-
ochtiee activiteit, van saamhorigheid-
™it de-daad en stromen rampspoedige
wichten legde het vaderland voor één
dag van geestelijke solidariteit de han-
dMetnde6vlaggen halfstok werden de ste
den, dorpen en gehuchten toonbeelden van
rouwende verlatenheid. Trage sneeuwvlok
ken deden hun werk van barmhartigheid
en bedekten het gewonde land met een
blank doodskleed. Alleen in de ochtend
uren v/as er het zwart-wit-spel van kerk
gangers in een bevlokte wereld en dit
tekende de strenge rouw van deze korte
winterdag, die aan bezinning was gewijd,
bezinning als vertrekpunt voor ons over-
eindkomen uit de rampspoed van een
lange en bijna niet meer te overziene
week En misschien werden alle gedachten-
flarden, die als de vlokken langs het
,.aam J. door de geest warrelden wel het
treffendst overkoepeld door die ene idee,
waarin de rede van H. M. de Koningin
haar hoogtepunt en besluit vond: „Waar
veel leed is, is de zegen nabij". Tastend
zocht ieder ernaar; niet alleen zij, die hun
dierbaren betreuren en hun laatste ge
dachten vergeefs proberen te peilen, met
enkel die duizenden, die nu langs vi eemc.e
haardsteden gaan, omdat zij vluchtelingen
zijn een nieuw proletariaat dank zij
het water maar alle volwassen leden
van de grote gewonde gemeenschap, die
Nederland heet, zochten naar dat punt in
de geest, naar dat kleine plekje helderheid
in het zwarte front van verdriet en versla
genheid, waardoor een opgang ook van het
innerlijk mogelijk zal zijn, een nieuw pers
pectief voor het leven van ons en onze
getroffen medeburgers zich kan open
baren.
Onze verbondenheid met alles wat tot
nu tot het verleden behoort willen wij,
terecht, niet verliezen. Gelukkig behoeven
wij onze doden niet enkel als een gehee,,
een belangrijk maar nu afgesneden lid van
de samenleving te zien. Onze geloofsovei-
tuiging lost. Goddank, de treurnis om het
verlies voor onze maatschappij op in een
vertrouwensvolle zorg voor de zielen der
gevallenen en bracht ons met deze intentie
op de knieën.
Maar daarmee is een nieuw startpunt
voor ons leven nog niet gevonden, voor
het leven dat zal moeten doorgaan in een
ook geestelijk verarmd geheel. Maar velen
zullen ongetwijfeld uit de dag van bezin
ning het meest wezenlijke hebben getrok
ken. De brug waarover wij de toekomst
weer met veerkracht kunnen betreden ligt
In het offer, dat wijzelf brengen, in het
prijsgeven van het eigen ik ter wille van
onze naasten, die meer dan ooit moeten
kunnen bouwen op ons gevoel van solida
riteit en medeverantwoordelijkheid. Er is
veel te doen en als wij de gevallenen be
treuren, hoeveel zijn ons dan nu de leven
den niet waard. Het mag dan aanvankelijk
ook in onze gedachten gesneeuwd hebben,
buiten leefde ongeschokt en zon
der besef van kwade kansen de jeugd
zich uit met sleden en sneeuwballen, en
■wij dragen onze verantwoordelijkheid, op
dat die kinderen eens de hunne kunnen
dragen. „Midden in het leven, staan wij
(Van onze speciale verslaggever
,.Het is niet uitgesloten hoewel mijn hart trekt in de richting van de
decentralisatie van het dijkhelieer dat er maatregelen moeten worden
genomen in de richting van centralisatie. Hierover zal echter éérst de
regering zich dienen uit te spreken."
Dit was een der uitspraken, die ir A. G. Maris, directeur-generaal van
de rijkswaterstaat, tijdens een persconferentie, die Zaterdagochtend op het
vliegveld Schiphol werd gehouden, nadat een groot gezelschap journalisten,
waarhij zich ook de heer A. Plesman had 'gevoegd, in de DC 6 „Prins
Bernhard" een rondvlucht had gemaakt hoven de overstroomde gebieden.
h erder deelde ir Maris in antwoord op gestelde vragen mee, dat de
springvloed van 16 Februari hoewel die theoretisch iets hoger zal zijn
dan de springvloed in de nacht van 1 Februari geen enkele reden tot
bijzondere ongerustheid biedt. Alles hangt in die periode van de wind
af, maar de kans op een herhaling van de samenloop van omstandigheden
van 1 Februari is uiterst gering.
Als een andere bijzonderheid vermelden we, dat de weg over de Moerdijk
Vrijdag reeds met een viaehtanto is bereden voor alle zekerheid ging
een amphibie-auto voorop. De rijksweg Noord-Zuid over de Moerdijk zal
zeer spoedig weer berijdbaar zijn. want door deze toebt is gebleken, dat
er geen gaten ,n zijn gevallen. Indien het water weg is, zal de weg weldra
weer kunnen worden bereden.
Ir Maris, ondanks zijn overstelpende
werkzaamheden steeds rustig en to the
point antwoordend op het spervuur van
journalistenvragen, begon met mee te de
len, dat er bij alle ellende van de waters
nood toch ook enkele lichtpunten te noe
men zijn. Daar is b.v. het feit, dat de Af
sluitdijk van de Zuiderzee het gehouden
heeft En dat is te opmerkelijker als men
weet, dat de commissie, die indertijd de
berekeningen maakte bij de aanleg van de
ze diik zich baseerde op de waterstanden,
die warén voorgekomen bij de toen als
zwaarste geboekstaafde storm van 1894.
Thans waren de storm en de vloed zwaar
der en hoger dan de toen genoteerde cij
fers.
in den dood". De zin van het leven is dat
het zijn zin niet in zichzelf vindt, maar
in de anderen om ons en na ons en ten
slotte in ons eigen hiernamaals. Want aan
elke einder, die voor ons zichtbaar wordt,
staat de onbegrijpelijke Gebieder, Wiens
Hand geeft en neemt, maar onze geest on
afgebroken geborgen houdt als wij maar
kunnen aanvaarden.
Toen de zon was ondergegaan gromden
over de witte wegen naar het rampgebied,
de donkere trucks van een Britse hulp
colonne.
Wanneer de storm van 1 Februari zich
had kunnen ontwikkelen in de Zuider
zee dan hadden we zeer waarschijnlijk
ioic "®rhaling gekregen van de ramp van
e Afsluitdijk heeft de randprovin-
va«i het IJsselmeer zeer beslist voor
een grote ramp behoed.
technisCho0r ll.ch.t,P,unt noemde ir Maris de
lemn* ontwikkeling, die de hulpver-
gehike ramnr Xeiusnelde. Wanneer een der-
voorgldaan had V1;|ftig 'iaar Seleden had
had geen radio o" geen vlieiP«gen g^-
mobilofoons en al me" g6-T
En als derde prachtig lichtpunt noem
de spr de grote eensgezindheid, die het
hele Nederlandse volk onmiddellijk na de
ramp gekenmerkt heeft. Maar niet alleen
de belangstelling uit het eigen land, doch
ook het daadwerkelijke medeleven uit het
buitenland moet ten hoogste geroemd en
gewaardeerd worden. Want de parate hulp
overtreft de stoutste verwachtingen.
Het K.N.M.I. zal voortaan, zo vernamen
we blijven doorgaan met het geven van de
opstuwingsberichten van het water, welke
het sedert enige dagen uitzendt. Aan de
hand van de windkracht en enkele andere
invloeden valt namelijk binnen redelijke
grenzen te bepalen hoe hoog het water in
een bepaalde periode zal komen. Deze be
richten kunnen een belangrijke vingerwij
zing zijn voor eventuele extra te nemen
maatregelen.
Zoals wij in de aanvang al meedeelden
behoeft men de springvloed van 16 Febru
ari a.s. een volkomen normaal verschijn
sel niet met ongerustheid tegemoet te
zien. Het hangt er alleen van af of er in
die periode een gevaarlijke wind zal zijn
of niet. Er zijn dijken open, er zijn nu
eenmaal zwakke gedeelten, zodat wanneer
er een een stormachtige wind komt de
schade ongetwijfeld zal toenemen.
Er bestaat echter deelde ir Maris
mee geen reden voor ernstige ongerust
heid op dit punt. Een storm, zoals nu is
voorgekomen, is heviger geweest dan we
in 309 jaar gekend hebben. Maar natuur
lijk moeten we niet wegcijferen, dat we
midden in het winterseizoen zitten en dat
de normale winterstormen in deze tijd op
treden.
Op een vraag, of met het oog op de da
tum van 16 Februari nog speciale maat
regelen zijn genomen, werd meegedeeld,
dat die maatregelen hierin bestaan, dat
op het ogenblik zo spoedig mogelijk alle
noodvoorzieningen worden getroffen, zo
wel bij de buiten- als binnenwaterkerin
gen, opdat deze bestand zullen zijn tegen
een hogere buitenwaterstand. Het doel is
vooral droog houden wat droog is binnen
het overstroomde gebied.
Vorst kan de schade belangrijk vergro
ten, al was het alleen maar, dat het werk
aan de dijken wanhopig zwaar wordt.
Het aantal gaten in de dijken was Zater
dag nog niet mee te delen. Dat zal eerst
mogelijk zijn als de verticale foto's, die
de K.L.M. telkens als het weer het maar
enigszins toelaat bezig is te maken van
heel het overstromingsgebied, zijn bestu
deerd.
Verband tussen oorlogsschade en de dijk
breuken ziet men niet directevenmin
als men zou kunnen zeggen, dat dijken,
die b.v. bij het rijk in beheer zijn, het er
beter hebben afgebracht dan die, welke
onder de waterschappen ressorteren.
De minister van Maatschappelijk Werk
heeft, zoals men weet, de gemeentebestu
ren gemachtigd, aan de slachtoffers van
de ramp, die zonder of zonder voldoende
inkomsten zijn, met ingang van 1 Februari
uitkeringen te doen op basis van de rege
ling hulpverlening oorlogsslachtoffers.
In verband met het feit, dat een groot
aantal slachtoffers bjj derden moet worden
ondergebracht, heeft de minister in aan
sluiting op genoemde regeling voorts de
gemeentebesturen gemachtigd ten behoeve
van de inkwartiering van rampslachtoffers
uitkeringen te doen aan kwartiergevers en
kwartiernemers. Hierbij wordt onderscheid
gemaakt tussen inkwartiering met of zon
der voeding. Aan deze regeling is terug
werkende kracht verleend tot 1 Februari jl.
Ook deze aanvullende regeling is tot
stand gekomen in overleg met het Natio
naal Rampenfonds.
„Wij hopen de autoriteiten van het
Marshall-plan te kunnen beïnvloeden rui
me financiële bijstand aan het zwaar ge
troffen Nederland te geven. De openbare
mening bij de Amerikaanse belastingbeta
lers is uw vaderland zeer gunstig gezind.
Het feit, dat Nederland zo pas bedankt
heeft voor verdere Marshall-hulp, heeft
bij de publieke opinie een uiterst welwil
lende stemming tegen Nederland opgeroe
pen. Daarom is de bereidheid nu dubbel
groot om te helpen".
Deze hoopgevende woorden uitte Father
Alfred Schneider, waarnemer van de Na
tional Catholic Welfare Conference (de
Amerikaanse Katholieke Caritas-organisa-
tie) in een vraaggesprek. Father Schneider
is leider van dit hulpwerk in Duitsland,
waar hij over 177 Amerikaanse medewer
kers beschikt. Door middel van de N. C.
W. C. heeft hij reeds 136.000 Katholieke
ontheemden uit Duitsland naar de V. S.
doen vertrekken en hun daar werk ver-
schaft
„Onmiddellijk nadat ik daartoe van de
Amerikaanse bisschoppen telefonisch op
dracht had gekregen, ben ik naar Neder-
land gegaan. Mijn opdracht luidde onge-
In slechts enkele uren verander
de het leed van landbouwer Waar
den uit Oosterland in de grootste
vreugde. Vrijdag evacueerde hij
naar Baarn, zonder vrouw en doch
ters, die hij in het rampgebied
kwijt was geraakt. Zaterdagoch
tend kreeg hij de zekerheid, dat
zij nog in leven waren en Zater
dagmiddag kwam een koninklijke
auto voor. Deze bracht hem eerst
naar Utrecht voor hereniging met
zijn dochters. Daarna werd de reis
naar Assen voortgezet, waar zijn
vrouw wachtte.
veer 90 ton schoeisel, kleding en dekking,
ter waarde van 300.000 dollars, die pet-
schip voor hulpverlening in Duitsland wa
ren aangekomen, aan Nederland af te
staan. Zodoende waren wij in staat direct
te helpen".
Father Schneider had een vlucht ge
maakt boven het rampgebied met een
vliegtuig, hem door het ministerie van
Buitenlandse Zaken ter beschikking ge
steld. Hij was vol lof over de organisatie
van het evacuatiewerk in Nederland Sa
men met mgr H. van Hussen bezocht hij
de Ahoy-hallen te Rotterdam. Wat hem
vooral had getroffen was de spontane
vi ij willige hulp, die overal op zo overstel
pende wijze wordt geboden en het beeld
geeft van een ware nationale kruistocht
van naastenliefde.
„Jullie Nederlanders, weet je zelf te
ledden verklaarde hij. ,,Ik sta werkelijk
verwonderd over de edelmoedige reactie
van geheel Nederland, welke naar mijn
m?"mg zonder vergelijking is in de we
reld. Ik kan u verzekeren, dat de vastbe
radenheid om zelf de handen uit de mou
wen te steken, op alle Amerikanen diepe
indruk maakt en de bereidheid om te
helpen vergroot. De omvang van de ramp
is ontzettend en hier moet op grote schaal
geholpen worden. U kunt van het diepge
voelde medeleven van het Amerikaanse
volk verzekerd zijn".
Zaterdagmorgen heeft de hele bezetting
van Stavenisse plechtig uitgeleide gedaan
aan vijf geïdentificeerde slachtoffers.
Deze ontroerende symbolische plechtig- i
heid werd geleid door burgemeester L. A.
Verburg. De heer Zoeterworp hield een
korte toespraak. Aanwezig waren de dok
ter van Stavenisse, het Ned. Rode Kruis
en een detachement van zee- en land
macht en rijkspolitie en een aantal bur
gers.
Vrijdag en Zaterdag maakte de
Bisschop van Haarlem, mgr J. P.
Huwers, een tocht door zijn su aar
getroffen diocees. Met zeer veel
moeite slaagde hij er Zaterdag in
Achthuizen op Overflakkee te be
reiken. Ben van de ontroerendste
momenten vormde de korte aan
bidding bij het Allerheiligste, dat
uit de overstroomde kerk teas
overgebracht naar een eenvou
dige huiskamer. Het verst van de
camera mgr Huibers, links naast
hem de deken van Rotterdam,
mgr J. H. Niekel. Op pagina drie
vindt U 'n verslag van deze tocht.
In alle Katholieke en Protestante kerken
in den lande zijn gisteren colleeten ge
houden voor de slachtoffers van de
watersnoodramp. Omtrent het resultaat bij
de Protestanten beschikken wij op dit
ogenblik slechts over heel enkele gege
vens, b.v. dat na de kerkdienst in de
Nieuwe Kerk te Amsterdam, welke door
Prinses Wilhelmina werd bijgewoond,
4400 werd geofferd.
Wat de opbrengst in de Katholieke ker
ken betreft, deze belooft meer dan prach-
j tig te zijn.
Het is uiteraard ondoenlijk bij alle
I parochies in den lande afzonderlijk ie
informeren, maar in een paar plaatsen
deden wij dat toch. Het bleek ons toen.
dat Amsterdam in totaal het ongekende
bedrag heeft bjj elkaar gebracht van
188.943.87'
In Rotterdam mag men waarschijnlijk
zeker rekenen op 110.000.
De opgaven van de ons bekend gewor
den collecten beliepen een totaal van
ongeveer 106.000. Van èèn parochie
kan de opbrengst niet voor vanavond
worden bekend gemaakt, terwijl van
enkele gestichten zeker ook nog het een
en ander zal binnenkomen.
In Arnhem, dat de afgelopen week al
bijzonder veel had geofferd, bracht de
collecte in de Katholieke kerken f 26.309
op, terwijl in Nijmegen dit getal zou lig
gen tussen de 35 en de 40.009 gulden.
Voor de Prot. kerken wordt in de Kei-
zer-Karelstad een voorlopig bedrag van
et 10.000 genoemd.
Hare Majesteit Koningin Juliana heeft Zondagmiddag voor
de Nederlandse radiozenders de volgende rede uitgesproken:
Landgenoten, die door de ramp getroffen zijt en gij redders en helpers
in de ruimste zin, wij staan allen vol ontzag tegenover het grote leed, dat
ons gehele volk trof, toen een deel daarvan een week geleden overvallen
werd door storm en vloed: tegenover de moed, door zovelen betoond in de
nood en tegenover de verschrikkingen doorstaan door hen, die van ons
heengingen en door hen, die bij ons bleven met het zware lot, dat zij thans
dragen.
Nederland is niet alleen het kind van de rekening geworden op het
punt van de doorbraak van zijn dijken, maar het heeft ook als een kind
het hoogste gebod gevolgd van de naastenliefde, ons door Christus gegeven,
Die alle leed doorleefd heeft en kent. Zelfs onze superieur ontwikkelde
techniek was machteloos de ramp op het kritieke moment af te wenden.
Zij moest het opgeven tegenover wat ons lot moest zijn en dus toch nooit
met mensenmacht te keren is.
Maar^ op het kritieke moment, waar materiële hulp niet kon worden
aangewend, werd de geestkracht van de mens opgeroepen. De doorbraak
van de dijken riep, daartegen in, een springvloed op van medeleven met
elkander. De eendracht uit de oorlogstijd was plotseling weer paraat. Dit
hief ons volk in eens op. boven alle afscheidingen en ieder compromis der
samenleving uit. Wij voelen er allen de weldadigheid van, weer samen te
werken in het streven voor één grote zaak en in ons enthousiasme werken
we door zonder er op te letten of wij moe worden of schenken weg zonder
te letten op wat wij ons ontzeggen. Als straks de zwaarste stoot opgevangen
is en ook het normale leven weer een groot deel van onze aandacht zal
vergen, dan wens ik ons allen toe, dat we met taaie volharding toch het
herstel en de wederopbouw in dezelfde geest mogen volbrengen, met onze
saamhorigheid in het oog en voor ieder zichtbaar. Hoe dieper de nood, die
zijn offers nam, des te dieper is tevens in de harten het beginpunt gelegd
voor een verbroedering der mensheid, wat tot vèr over de grenzen van
het vaderland zijn weerklank vond.
Dit was zo bij hen, die zelf getroffen en zelfs zeer zwaar getroffen
werden door deze zelfde ramp. Dit was zo, nabij en ver. Uit de gehele
wereld ondervonden wij dit, in grote dankbaarheid. Zo kort na de ergste
a'jrr oorlogen treft ons deze ramp, die ons echter niet door menselijke
verdorvenheid werd aangedaan. Het raadsel van het waarom is alleen
bekend aan Hem, Die weet wanneer Hij elk van Zijn kinderen tot Zich
roept en Die weet, welke beproeving, welke krachtmeting, wij kunnen
verdragen, elk afzonderlijk en allen tezamen.
God doet thans een beroep op onze geestelijke veerkracht en op ons
vertrouwen in Hem.
Dit lijden voert maar naar één uitkomst, zowel voor de doden als voor
de levenden en dat is: naar de barmhartigheid van God en waar deze
werkt in de mens. Overal waar leed is, is zegijp nabij.
Met gebogen hoofden door storm
en sneeuw naar de kerk te Hal
steren.
Zaterdag in alle vroegte werd in het militaire kamp van Ossendrecht aan
de daar verblijvende geëvacueerden uit Zeeland en West-Brabant de minder
prettige mededeling gedaan, dat zij naar andere plaatsen in Brabant zonden
worden overgebracht, omdat het kampement moest worden ingericht voor
Amerikaanse militairen, die bij de hulpverlening en het herstel in het
noodgebied zijn ingeschakeld.
Een tweede vooral voor de Zeeuiven harde en onaangename tijding
was de mededeling, dat terugkeer naar Zeeland voorlopig uitgesloten was
in verband met het feit, dat er op 16 Februari weer springvloed is.
In het nog niet geheel voltooide kampement Ossendrecht waren majoor
Speek, zijn mannen en een honderdtal dames en heren van de Rode-Kruis-
afdelingen uit Oisterwijk, Eindhoven en Den Bosch dag en nacht bezig
geweest met de verzorging van de 2348 geëvacueerden, die in de loop van
de vorige week in dit kamp waren aangekomen. De legering, het eten en
de verzorging tVnren zo goed, dat het zwaar viel weer naar elders te moeten
trekken en met ontroering nam men dan ook afscheid van de mannen
en vrouwen van het Rode Kruis.
Het merendeel van de evacué's zou naar Eindhoven gaan.
Maar te elfder ure werd het bericht van is, kregen de inwoners van Lage Zwaluwe
te horen van pastoor Gommers in zijn
toespraak tot zijn parochianen, die in
Breda gehuisvest zijn en die samen waren
gekomen in de kapel van het R.K. Lief
desgesticht, waar hun herder een H. Mis
opdroeg.
Dat de stroom van vluchtelingen lang
zaam luwt, blijkt o.m. uit het feit, dat
gisteren in het evacuatiecentrum Bergen
op Zoom slechts één gezin werd inge
schreven. In totaal werden in deze stad
ruim 10.000 evacué's geregistreerd, die
vrijwel allen in Noord-Brabant werden
ondergebracht. Bergen op Zoom zelf her
bergt duizend vluchtelingen.
Blijkens een mededeling van de secreta
rie te Willemstad, zouden, volgens onbe
vestigde berichten, in Fijnaart rond 80
doden zijn te betreuren. Bekend is, dat de
watersnood aan 46 inwoners van Fijnaart
het leven heeft gekost.
de burgemeester van Steenbergen ont
vangen, dat de 300 geëvacueerden uit
Kruisland naar huis konden terugkeren.
En dnehonderd andere geëvacueerden
moesten in Ossendrecht achterblijven,
omdat m dit blok zich enkele gevallen
van mazelen hadden geopenbaard. Onge
veer 50 ouden van dagen werden overge
bracht naar „Bos en Ven" te Oisterwijk,
terwijl 80 echtparen gastvrijheid kregen
in St. Oedenrode.
van de Sociale Dienst te
vijftal opvangcentra
De leiding
Eindhoven had een
ingericht, waar de evacué's in twee grote
transporten arriveerden. Direct na hun
aankomst werd warme koffie ingeschon-
j efj sigai"etten en versnaperingen uit-
gedee d. Zodra de formaliteiten waren
vervuld en de evacué's voldoende waren
van hun lange busreis, werden
overgebracht.US °aar de evacuatieadressen
r-Kon,deli driehonderd personen van
Kruisland naar hun woonplaats terug
keren,, dat het voor hén nog niet zover
