m
Optreden tegen
doktoren
Bureaucratie lelijk aan de kaak
gesteld
samenzwerende
anti-joods
Australisch Episcopaat komt
op voor immigranten
Vissers melden ongekende
vangsten
„Schijnbaar onbegrensde
mogelijkheden"
1
IN DELFZIJL WORDT SODA-
INDUSTRIE GEVESTIGD
AARDBEVING
in Perzië eist
1500 doden
Zaterdagse
mijmeringen
Vernietigende critiek over de medici
Wij verheugen ons in een gezonde economie
en stabiele welvaart
Strijd tegen de werkloosheid in het Noorden
m
Planter op Java
vermoord
Nieuwe
industrialisatienota
Ir F. PEUTZ:
ZATERDAG 14 FEBRUARI 1953
PAGINA 3
55
Negen doktoren zijn, inen weet het, in de Sovjet-Unie beschuldigd
van het opzettelijk stellen van een valse diagnose aan het ziekbed
van bèjangrijke personages. De beschuldigingen hebben niet bepaald
betrekking op recente gevallen. Onder de prominente figuren, die het
slachtoffer van de „samenzwering der doktoren" zouden zijn, worden
de befaamde maarschalk Zdhanov genoemd en Alxander Sjerbatov,
een hoge functionaris in het Politburo. Zdhanov overleed in 1948.
Algemeen werd toenmaals aangenomen, dat hij onder geheimzinnige
omstandigheden stierf. Het werd geweten aan het algemeen bekende
feit, dat de zeer bekwame maarschalk als eventuele opvolger van
Stalin was gedoodverfd. Thans wordt de schuld op de doktoren
geschoven. Zes van de negen zijn Joden. Het heeft er alle schijn van,
dat het Kremlin niet in de eerste plaats de bedoeling heeft, Zdhanovs
dood te wreken, maar een bepaalde groep in discrediet te brengen,
de Joden.
Observator
Het aardgasprobleem
K.A.B. in Canada helpt
Atheisme in het leger
Bisschopswoning gekaapt
Kerk op vliegveld
En morgen?
Harry Prikker,
IJzeren tyrannie van 't Kremlin
mJe kunt in Sovjet.Rusland alles kopen", zo luidt het onderschrift van deze spotprent, als...., je maar geld
hebt". Werklieden verkopen allerlei producten, uit de fabriek gesmokkeld. In de theehuizen wordt, wodka
verkocht en wie in de gaarkeuken goedkoop terecht tvil. komt bedrogen uit. (Uit het tijdschrift „Ogoynok
poging, om iemand te treffen, want naar
het schijnt, is men in het Kremlin niet
tevreden over de activiteit van de onder
zijn leiding staande geheime politie. Dit
inmiddels „en passant".
Bepaalde kringen in de Sovjet-Unie
achten de intelligente en intellectuele
Joden met hun critische zin en gevoel
voor humor een gevaar voor de stabiliteit
van het Sovjet-regiem. Ze vormen een
geestelijke bedreiging. Een andere kunnen
ze niet vormen, want zoals de bekende
schrijfster Rebecca West dezer dagen in
een interessant artikel over het Joden
vraagstuk in Sovjet-Rusland opmerkte:
hun aantal in het reusachtige land be
draagt slechts twee millioen en ze wonen
zeer verspreid, zodat hun onderling con
tact hoofdzakelijk uit een gemakkelijk te
controleren briefwisseling bestaat. Van een
Vijfde Colonne der Joden kan geen sprake
zijn.
Reden te meer, om de waarschijnlijkheid
aan te nemen, dat het Kremlin thans dank
baar gebruik maakt van het in Rusland
altijd aanwezig geweest zijnde anti-semi-
tisme. (Rusland is het klassieke land der
Jodenprogroms). En het doet dit, behalve
We behoeven hier nauwelijks
enkele redenen en argumenten aan
te halen. Reeds het grote proces te
Praag bewees, dat men liet voor
namelijk op de Joden gemunt had.
Maar wie de talrijke beschouwingen
in de buitenlandse, vaak verrassend
goed ingelichte bladen leest en be
studeert, komt vanzelf tot de con
clusie, dat men hier weer eens te
doen heeft met een der „stunts van
de communistische propaganda, die
bestemd zijn, om een onwetend ge
houden en weinig critische massa te
beïnvloeden en een excuus te vinden
voor daden, die door een waakzaam,
op zijn eer en vrijheden gesteld volk
niet zouden worden geduld. Het
komt heel simplistisch gezegd hierop
neer, dat het Kremlin van de Joden
de zondebokken heeft gemaakt, die
nu moeten boeten voor een ontstel
lend gebrek aan doelmatigheid van
de enorme bureaucratie, waaronder
het zwoegende Russische volk zucht.
In de verschillende processen zijn de
Joden beschuldigd van nationalisme en
Zionisme. Wat de beschuldiging van natio
nalisme betreft, deze is gegrond op het
ook door de Sovjet-Russische Joden be
leden bewustzijn, dat ze tot een ander ras
behoren en een eigen godsdienst belijden.
De beschuldiging van Zionisme belaadt
hen met het verwijt, dat ze samenwerken
met Amerikaanse en Engelse imperialisten
en in het algemeen met aan de Sovjet-
Unie vijandige elementen.
We willen hier allereerst wijzen op de
achtergrond. Journalisten, die kórt geleden
uit Sovt.-Rusland teruggekomen zijn, heb
ben merkwaardige berichten meegebracht
over de golf van critiek, die door de
Sovjet-pers over de bureaucraten is los
gelaten. Tot deze bureaucraten behoren in
een land als de Sovjet-Unie ook de dok
toren. Ze zijn immers staatsbeambten.
Nu doet zich een uiterst merkwaar
dige omstandigheid voor. In „Sovjet
Medicine", het medische blad, waarin
gewoonlijk alle vorderingen der me
dische wetenschap op naam van Rus
sische geleerden en doktoren geschré
ven worden, volgens het bekende re
cept, heeft een voormalige inspecteur
van gezondheid in het Sovjet-leger
een boekje opengedaan over de onbe
kwaamheid der communistische dok
toren. Hij schreef speciaal over
Moskou en volgens zijn verklaring,
werd daar in één ziekenhuis bij 621
van de 957 zieken een verkeerde
diagnose gesteld. In vijf en zeventig
procent van ziektegevallen hebben de
aan de communistische, medische
scholen gevormde medici het ge-1
woonlijk bij het verkeerde eind.
Deze vernietigende critiek zou nimmer
gepubliceerd zijn, indien hiertoe van hoger
hand geen toestemming was verleend. De
censuur is in de Sovjet-Unie buitengewoon
streng en niets komt er in de kranten, wat
de overheid mishagen zou; daarentegen
alles, wat ze wenst te publiceren, om de
een of andere reden.
Nu krijgen enkele doktoren van de vele
de schuld. Er worden twee vliegen in één
klap geslagen; men geeft tegenover het
morrende volk toe. dat er iets niet in orde
is, belooft verbetering en treft tegelijker
tijd een groep mensen, die men blijkbaar
niet meer vertrouwt.
om redenen van buitenlands-politieke
aard (actie tegen Israël, om bij de Arabi
sche landen in de gunst te komen) om,
zoals we reeds opmerkten, elementen weg
te werken, waarvan men niet meer zeker
meent te zijn.
We zouden hieruit kunnen concluderen,
dat er iets broeit in het communistische
arbeidersparadijs. Doch zulks zou een iet
wat voorbarige conclusie zijn. Men mag
immers nimmer vergeten, dat de massa in
Sovjet-Rusland heden ten dage in mate
rieel opzicht beter af is dan tijdens het
tsaren-regiem. Wel is Sovjet-Rusland in
vergelijking met andere landen niet zo
vooruitgegaan, als verwacht had mogen
worden, maar voor de massa staat dit ene
feit onomstootbaar vast; we hebben het
beter. En het wordt de jongere generatie
telkens weer ingehamerd, terwijl tege
lijkertijd de toestanden in de zgn. kapita
listische landen zo zwart mogelijk afge
schilderd worden.
De door liet Kremlin toegestane
critiek richt zich niet alleen tegen de
medici, maar ook tegen de leiders der
fabrieken, die ondeugdelijke goede
ren afleveren en tegen de inspecteurs
dezer fabrieken, van wie gezegd
wordt, dat ze de productie van on
deugdelijke waren oogluikend toe
staan en zich laten omkopen. Het
spotblad „Krokodil" heeft in de
laatste tijd speciaal werk gemaakt
van de zwakheden der communisti
sche bureaucratie. In komische ver
halen en satyristische tekeningen
worden de falende functionarissen
gehekeld. Het nepotisme ofwel het
inhalen van vriendjes in gemakke
lijke baantjes en het zich omringen
met niets presterende ja-knikkers
werd gegeseld in een „cartoon",
waaronder te lezen stond, dat de chef
zijn ondergeschikten met „lieveling"
aanprak. De reden? Wel, ze waren
allemaal familie van hem. „Eén
grote familie" stond er sarcastisch
boven de tekening.
De ambtenaren moesten het ontgelden
in een tekening, waarop men iemand uit
zijn huis ziet komen en aan zijn vrouw,
die met een auto wegrijdt, vraagt; lief
ste, kun je me op weg naar de markt
even bij mijn kantoor afzetten? De cor
ruptie onder de controleurs van de col
lectieve boerderijen werd gehekeld met
een tekening, waarop men een gezin
bijeenziet, dat zich aan allerlei lekker
nijen tegoed doet. Een zoontje vraagt:
zeg pa, bent u pas 0p een collectieve
boerderij geweest?
Het spreekt vanzelf, dat een dergelij
ke toestand een hoogst nadelige invloed
op de arbeidslust van de massa heeft.
Ondanks alle onderscheidingen een
tiental ingesteld met het doel, de in
dividuele arbeidsproductiviteit te ver
hogen, blijft het tempo langzaam. Slechts
weinigen voelen lust, zich in te spannen,
om de medaille te verwerven van „Held
van de Arbeid", Verdienstelijk spoor
wegman", ..Verdienstelijk uitvinder",
„Verdienstelijk mijnwerker" etc. En....
gezien de toestanden in het ziekenhuis
wezen, zullen, er niet veel doktoren zijn
die zich de medaille „Verdienstelijk
volksarts" op de borst zien gespeld-
Waarom zou men hard werken in een
land, dat het ene vijfjaren-plan na het
andere lanceert en waar geen einde
komt aan de oproepen tot uiterste in
spanning? Ditzelfde zal eveneens voor de
medici gelden. Wat de negen betreft, die
als naar gewoonte zelfbeschuldigende
bekentenissen hebben afgelegd, ze be
hoorden tot Stalin's medische adviseurs.
Eén hunner, prof. P. I. Yegerov, volgde
dr L. G. Levin o» als directeur van het
Kremlin Ziekenl/uis. Levin werd in 1938
bij het toenmalige grote zuiveringspro
ces uitgeschakeld. Vyshinski, die ons
ambtenaar van het Openbaar Ministerie
optrad, riep aan het eind van zijn requi
sitoir uit „de dolle honden moeten ge
hangen worden!". Yegerov ging in de
schoenen van Levin staan en hij deelt
nu diens lot en wordt er van beschul
digd. door de Amerikanen te zijn omge
kocht, om maarschalk Zdhanov uit de
wereld te helpen. Intussen, toen deze in
1948 plotseling overleed, verwonderde
menigeen in Sovjet-Rusland zich er over,
dat het nieuwsbureau Tass een commu
niqué uitgaf, waarin gezegd werd, dat
de maarschalk na een zwaar en langdu
rig lijden gestorven was. Zdhanov ver
toonde zich veel in het openbaar. Hij
reisde vaak en men vroeg zich verwon
derd af, hoe hij ziek kon hebben gele
gen, toen men hem blakend van wel
stand bad gezien
In een buitenlandse correspondentie
lazen we nog, dat het proces tegen ne
gen doktoren het tweede is, waarbij
Stalin een aantal vooraanstaande medici,
die hij menigmaal geraadpleegd heeft, uit
de weg laat ruimen. Het proces van 1938
had hetzelfde doel- Stalin wordt thans
medisch verzorgd door de 83-jarige
vrouwelijke dokter Olga Lepisjinskaja,
die als een Sovjetrussische mensenverjon-
ger beweert, dat een mens honderdvijftig
jaar kan worden. Of ze die Stalin beloofd
'heeft, vertelt de geschiedenis niet.
Het proces tegen de medici te Moskou
is, naar we menen te mogen vaststellen,
het zoveelste symptoom van de moeilijk
heden, die zich in de Sovjet-Unie voor
doen. Dat men er slechts met een onver
biddelijke tyrannie de orde handhaaft,
blijkt uit kleinigheden. Een buitenland
se reiziger, die voor het eerst de Sovjet-
Unie binnenkwam, las in de trein, dat
iemand, die aan de noodrem trok, met
z<ss maanden gevangenisstraf gestraft
werd. Als men voor een dergelijk ver
grijp, waarvoor men elders slechts boeten
kent, een half .jaar de kerker in gaat,
moet het er in het arbeidsparadijs toch
wel hard aan toe gaan!
„De Katholieken van Australië moe
ten niet vergeten, dat, al zien Staat en
Kerk in hun land zich voor zeer grote
zorgen geplaatst tengevolge van de
toelating van 700.000 immigranten, de
algemene situatie der wereld nog veel
ernstiger en gevoeliger is en dat zij allen
zich met deze toestand dienen bezig te
houden". Aldus betoogt het gezamenlijke
Episcopaat in een schrijven, dat de i.n-
leiding vormt op de grote mistraliscue
„Immigrantendag' welke op Zondag A3
Februari door alle Katholieken van
Australië zal worden gevierd.
,,De situatie van thans zo gaat het
schrijven verder is de vrucht van
menselijke wreedheid en egoïsme, ener
zijds de schande van onze moderne be
schaving, anderzijds echter een recht
streeks appèl aan ons Christelijk gewe
ten. Oost-Duitsland met zijn enorme,
steeds groeiende vluchtelingenstroom,
een millioen meer dan heel de bevolking
van Australië, is daarvan het meest pak
kende voorbeeld".
In hun herderlijke aansporing herin
neren de bisschoppen aan de onafgebro
ken reeks oproepen van de H. Vader en
meer in het bijzonder aan en der jong
ste Apostolische Constituties en „Exul Fa-
milia", welke in het oordeel der geschie
denis bekend zal blijven als een licht
gevende en geinspireerde uiteenzetting
van de zorg der Kerk voor allen, die
gedwongen of vrijwillig hun vaderland
verlaten en zich laten overvaren naar
nieuwe en verre gebieden.
„Niemand, die zich een toegewijd kind
der H. Kerk voelt, kan zich onttrek
ken aan de steun, welke van hem wordt
verwacht bij de oplossing van dit immen
se probleem. Indien met medewerking
van allen men het er onafgebroken op
aan stuurt de Katholieke sociale acti
viteit te verhogen door alle hulpbron
nen te mobiliseren en bijeen te bren
gen door in allerlei vormen nieuwe na
tionale en internationale organisaties
te versterken en in" stand te houden, dan
zullen heel langzaam aan de Christelijke
beginselen doordringen in de openbare
mening, in de wetgeving, in de verdragen
en internationale statuten".
„God zo besluit de bisschoppelijke
brief is goed geweest voor ons jonge
land. Wij hebben de oorlogsellende niet
gekend, niets van rampen en bombarde
menten, van deportaties en vervolgin
gen. Integendeel, hier genieten wij een
welvaart, die stabiel mag heten; wij ver
heugen ons in een gezonde economie
met onDeperkte hulpbronnen voor de
toekomst. Hier is plaats voor de nieuw-
gekon—nen en v-or vele anderen, die
w(j kunnen opnemen. De?e overweging
spoort ons aan, die broeders in Chris
tus b'j te staan, die minder gefortu
neerd zijn dan wij. Laten wij dus alle
vooroordeel varen en liever denken aan
de gemeenschappelijke banden, die ons
binden als kinderen Gods aan hen, met
wie wij samen de weg des levens be
wandelen."
De Australische bisschoppen hebben
reeds in 1949 een Federal Catholic Immi
gration Committee uit hun midden inge
steld, met het oog op de godsdienstige ver
zorging der immigranten. In verscheidene
diocesen bestaan soortgelijke organisaties,
die de parochiële geestelijkheid wensen
bij te staan in de geestelijke en sociale
verzorging van de „New-Australians".
Bovendien vertoeven in verscheidene
diocesen van Australië ongeveer 100 pries
ters, van ongeveer 20 naties, die onder
eigen landgenoten de zielzorg uitoefenen;
zij zijn ingeschakeld in het werk van de
Australische clerus en ontvangen grote
steun van het Fed. Cath. Immigration
Committee voor het maken van Aposto
lische reizen.
Een aantal Scheveningse loggers, dat nog deelneemt aan de haringvisserij,
meldde vanmorgen uit zee, dat men de haringen maar voor het scheppen
had, zo groot was de vangst.
Deze melding was nu eens geen vissers-1 veren buit" aan boord konden halem
latijn, want de schippers voegden er met-1 Vangsten van een kantje (ongeveer 1000
haringen) per net kwamen boven het
water en uit de halve vleet kwamen 70
tot 90 kantjes te voorschijn.
Dergelijke vangsten in deze tijd van het
jaar zijn nog nimmer voorgekomen. De
Scheveningse loggers vissen thans onder
de Engelse Noordzeekust bij Silverpit met
de drijfvleet.
De Joden hebben in de bolsjewistische ngse svotprent toont een fabrieks-
revolutie een belangrijke rol gespeeld. We j- -ut, i
inspecteur, die zich laat omkopen,
om niet te rapporteren, dat er in de
fabriek ondeugdelijke artikelen ivor-
den gefabriceerd. (Uit. het spotblad
„Krokodil"
behoeven hier slechts Trotzky te noemen.
Op talrijke belangrijke posten hebben tot
voor korte tijd Joden gezeteld. Beria, de
chef van de geheime politie, heeft wel
eens de beschuldiging tegen zich horen
uiten, dat hij zijn Joodse afkomst zoveel
mogelijk verborg. Ook hier weer een
De minister van Economische Zaken, prof. dr J. Zijlstra heeft, vergezeld
van de directeur generaal van de industrialisatie, dr A. Winsemius, en enkele
ambtenaren van zijn ministerie de afgelopen dagen een bezoek gebracht aan
stad en provincie Groningen. De twee kernpunten van dit bezoek waren
de structurele werkloosheid en de industrialisatie in de ontwikkelings
gebieden en de vestiging van de soda-industrie.
Aan het slot van dit bezoek heeft de j Het project vordert bepaald snel, maar of
minister in een kort onderhoud medege- deze aangelegenheid nog dit jaar in de
deeld, dat een van de belangrijkste over
wegingen van zjjn bezoek aan dit gewest
was de structurele werkloosheid en het
grote belang van vestiging van indus
trieën. Over de soda-industrie kon de
minister alleen definitief verklaren, dat
zij in Delfzijl gevestigd zal worden, ge
zien de aantrekkelijke vestigingsfactoren.
r eL bent u naar een collectieve boerderij genees-!?", vraagt het zoontje
ee>l controleur, die zich door de boeren heeft laten omkopen.
(Uit het spotblad „Krokodil").
Kamer behandeld zal kunnen worden,
kon hjj onmogelijk zeggen. Wanneer de
soda-industrie er eenmaal zal zijn zuilen
zeker andere bedrijven in Groningen ge
vestigd worden, maar voor technische
ncvenbedrijven was de verwachting van
de minister niet te hoog gespannen.
Coasters zullen in het transport een
belangrijke plaats innemen, zoals trou
wens in het verleden steeds is geschied.
Naar verwachting zal de helft van de
productie worden uitgevoerd, hetgeen
grotendeels per coaster zal geschieden. De
binnenlandse afzet zal wellicht per bin
nenschip gebeuren.
Op een vraag of er nog bijzondere maat
regelen te verwachten zijn op economisch
terrein voor plaatsen als Finsterwolde,
merkte de minister op, dat de soda-indus
trie zeker een sterke aantrekkingskracht
zal uitoefenen op die gebieden. Aan re
search voor kleine en middelgrote indus
trieën zal alle aandacht besteed worden.
De universiteit zal dienstbaar gemaakt
kunnen worden aan de industrie. Bespre
kingen dienaangaande worden gevoerd.
De minister deelde verder mede, dat hij
voornemens was aan het einde van deze
maand een bezoek te brengen aan Drente
en Overijssel teneinde zich op de hoogte
te stellen van het aardgasprobleem. Han
gende dit bezoek, wilde hjj dit onderwerp
verder buiten beschouwing laten.
een sprekende cijfers aan toe. Zij vertelden
dat zij na de teleurstellende vangsten van
de afgelopen dagen vanmorgen een „zil-
Woensdagavond is een overval gepleegd
op de koffie- en rubberonderneming „Ben-
dokerep" te Bentjuluk in het Banjuwangi-
sche (Oost-Java), waarbij de administra
teur, de heer G. J. Timmermans werd ge
dood. De heer Timmermans was door de
aanvallers door schoten levensgevaarlijk
gewond en is dezelfde nacht in het zieken
huis in Djember overleden. Mevrouw Tim
mermans kreeg een hersenschudding.
Het aantal slachtoffers van een zeer
hevige aardbeving in Toeroet (Perzië) is
volgens een telefonische mededeling
gestegen tot 1500. Er zouden zeven dorpen
verwoest zijn. Drie andere dorpen zijn
zwaar gehavend. Het aantal daklozen
wordt op 3.500 geschat.
De sjah, premier Mossadeq en de reli
gieuze leider Ayatolan Kasjani, voor
zitter van de Nationale Vergadering,
hebben tot het verlenen van hulp opge
roepen. Dr Mossadeq heeft het leger
opdracht gegeven alle mogelijke hulp te
verlenen.
Van Toeroet zouden slechts 500 inwoners
de ramp overleefd hebben. Het meren
deel hunner is gewond.
Naar de minister van Economische Za- j
ken gisteren tijdens zijn bezoek aan Gro
ningen heeft meegedeeld, zal binnen een
maand een nieuwe industrialisatie-nota
worden ingediend.
WIJLEN Alphons Boosten
de bekwame Limburgse
bouwmeester, verklaar
de ons eens, dat het ontwer
pen van een kerk een zware
geestelijke inspanning voor
hem betekende. Zo'n plan
maakte een moeizaam groei
proces in zijn geest door.
Langzaam en geleidelijk
moest het tot rijpheid komen.
Zo denkt ir Peutz, architect
te Heerlen, er ook over.
„Ontvang ik opdracht om
een fabriek te bouwen, dan
maak ik morgen aan de dag
een schets en begin die met
een uit te werken. Maar ont
werpen voor kerken kan ik
onmogelijk aan de lopende
band maken", zegt hi).
Na de oorlog heeft hij het
beroemde Munster van Sus-
teren gerestaureerd. Onder
zijn leiding werd de parochie
kerk van Wessem hersteld en
vergroot. Hij ontwierp de
nieuwe kerk voor Posterholt.
In Oirsbeek bouwt hij een
kerk aan de monumentale
toren aan. Voor Meyel en
Urmond liggen de plannen
kant en klaar. Ook de kerk
van een nieuw gevormde pa
rochie in Roermond staat
reeds op tekening. Als het
deze weken niet vriest, komt
de St. Annakerk in Heerlen
vóór Pasen gereed. Dit ge
bouw is geheel van beton. De
eerste steen, welke door
deken ir Bemelmans werd
gelegd, is de enige steen die
de kerk rijk is.
„De mogelijkheden zi)n bö
beton schijnbaar onbegrensd",
verklaart ir Peutz. „Men kan
er van alles mee doen: zelfs
bogen en gewelven zijn er
van te maken. Met dit mate
riaal moet echter de architect
zich zo eenvoudig mogelijk
trachten uit te drukken. Hij
moet zich beperken. Beton
moet als beton behandeld
worden".
„Daarentegen is men bij
mergelbouw gebonden aan de
eisen die natuursteen inzake
grootte, hoogte, druk enz.
stelt", gaat hij voort. Mergel
sluit daarom willekeurige
overspanningen uit. Teneinde
schijnconstructies te vermij
den is men bij dit materiaal
op boog- en gewelfbouw aan
gewezen, waarin de mogelijk
heid tot een luisterrijk lijnen
spel ligt opgesloten. Bij het
gebruik van mergel, dat
steeds tot kleine stenen wordt
verzaagd, is ruime ervaring
onontbeerlijk. Betonbouw is
echter een vak, dat nog in de
kinderschoenen staat en dus
schijnbaar meer theoretische
kennis dan praktijk vereist.
Centraalbouw
WAAROM hebt u de Sint
Annakerk als een cen
traalbouw ontworpen?"
„Dat verlangde men reeds
in 1940, toen ik het eerste
plan ontwierp. De mensen
moesten van alle kanten op
het altaar kunnen zien. Oor
spronkelijk zou de kerk in
natuursteen worden gebouwd,
doch na de oorlog is dit ont
werp veel te kostbaar gewor-
len. Vergeet niet, dat een
kerk altijd drie keer zo goed
koop moet zijn als een
bioscooptheater en niettemin
tóch een monument moet
worden. Uiteindelijk heb ik
Het probleem, dat de snij
ding van koepel en achthoek
opleverde, werd opgelost door
middel van een ring uit een
kegel gesneden, welke alle
trek opneemt en de klassieke
pendentieven vervangt. Bo
ven de kegel verheft zich de
koepel, die ten gevolge van
deze constructie de indruk
maakt te zweven. Onder de
koepel, maar niet in het mid
den, komt het altaar te staan,
dat door een baldakijn over
huifd wordt.
Gevoel voor
harmonie
„Zal de §t Annakerk met-
kans gezien voor een rede
lijke prijs een centraalbouw
in gewapend beton te realise
ren. Het wordt een kerk die
in beton ontworpen, over
dacht en uitgevoerd is. Zo
radicaal mogelijk. Construc
tief vraagt beton een
nieuwe vormgeving".
Hij haalt een potlood uit
zijn'zak en schetst in grove
trekken de voornaamste de
len van deze kerk-in-aan-
bouw: in een laag gehouden
vierkant staan acht kolom
men, die boven het dak uit
breken. Dit octogoon wordt
overdekt door een koepel,
wier huid van buiten met een
isolatielaag overdekt wordt.
Steunberen en contrabogen
zijn overbodig.
tertijd door beeldende kun
stenaars worden versierd?"
„Deze vraag heb ik zelf aan
mijn leerlingen van de Jan
van Eyck-Academie te Maas
tricht gesteld, toen ze de in
aanbouw zijnde kerk bezich
tigden", vertelt ir Peutz.
„Schuchter bleven zij het
antwoord schuldig, want zij
twijfelden of dit al dan niet
zou moeten gebeuren".
Over het algemeen bezit de
jeugdige generatie van beel
dende kunstenaars te weinig
gevoel voor harmonie. Zij
stellen de vrijheid boven ge
bondenheid, welke laatste
voor de uitvoering van mo
numentale opdrachten noch
tans een allereerste vereiste
is, want wandschildering en
beglazing behoren zich naar
het karakter van het bouw
werk te voegen. Zij beseffen
niet voldoende, dat hun
werkstukken aan de schoon
heid van het geheel ten goede
moeten komen.
In nauwe samenwerking
met prof. Lau, prof. Jespers
en prof. Tenhorn drie be
kwame docenten en voortref
felijke paedagogen tracht
hij aan de studenten een goed
begrip voor architectuur bij
te brengen. Dat is zo ver
klaart ir Peutz de op
dracht die hij aan de Jan van
Eyck-Academie te Maastricht
te vervullen heeft.
Picasso gaf de
richting aan
„Welke kunst acht u voor
een moderne kerk de meest
geëigende?"
„Mag ik daarop antwoorden
met een wedervraag? En wel
met deze: Moet de heden
daagse kunst abstract zijn?
Het werk van Picasso heeft
tot deze moderne stroming
aanleiding gegeven. In zekere
zin ben ik een persoonlijke
voorstander van de abstracte
kunst, die in wezen goed is.
Wekt ze uitsluitend aestheti-
sche gevoelens op, dan is ze
de absolute en tevens de
meest ideale kunst, doch staat
dan op het niveau van de
decoratieve kunst, een begrip
waarvan de jongeren ten
onrechte niet meer willen
weten.
Voor een modern bouw
werk is de absolute kunst ze
ker bruikbaar, omdat ze
mits goed gehanteerd door
stemmingsbeelden de sfeer
van de onderhavige ruimte
accentueert. Daarentegen
brengen realistische kunste
naars soms figuren, voorstel
lingen en taferelen aan, die
op de schaal van het bouw
werk ingrijpen en onge
wenste vertekeningen ver
oorzaken. Maar figuren en
voorstellingen zijn in de kerk
nodig. Laat ons bovendien
niet vergeten dat après tout
het voorstellen en het compo
neren van voorstellingen een
hoge kunst is.
Ten leste: we verlangen in
houd. Maar weten onze schil
ders en glazeniers de na
delen, waarmede beide rich
tingen gepaard kunnen gaan,
te vermijden, dan kan de
luister van een moderne kerk
zowel door de abstracte als
door de realistische kunst
worden verhoogd".
IN DE EERSTE MAANDEN van
1952 heeft volgens een officieel rapport
de Katholieke Arbeidersbeweging in
Canada, Canadian Catholic Confede
ration of Labour (C.C.C.L.) aan 6.000
immigranten inlichtingen verstrekt over
arbeidswetgeving, lonen, sociale ver
zekeringen, woning en arbeidersorgani
saties. Ook werden aanbevelingsbrieven
verstrekt aan vele immigranten, die
reeds functies hadden bekleed in de
Europese arbeidersbeweging. Alhoewel
ook Canada vele werklozen telt, heeft
de Kath. Arbeidersorganisatie dank zij
de hulp van zusterorganisaties 1000
personen aan werk kunnen helpen. Een
nevenorganisatie, de Bouwunie, heeft
350 bouwvakarbeiders van de nodige
papieren kunnen voorzien om te kunnen
bouwen, terwijl aan vele anderen een
tijdelijke toelating werd gegeven op
grond van vakbekwaamheid.
Zo moet het gaan. Helpen, plaatselijk,
nationaal en internationaal. Wat een
taken, wat een taken. En velen doen
maar niets dan kankeren.
VOLGENS in Vaticaanstad ontvangen
inlichtingen heeft maarschalk Rokos-
sovsky, opperbevelhebber van de Poolse
troepen, een order uitgevaardigd, waar
bij het soldaten verboden is godsdienst
oefeningen bij te iconen. Bovendien is
het voortaan verboden in het openbaar
in barakken of militaire gebouwen te
bidden. Het is nu eenmaal zo bij het
communisme; waar zulks kan, moet de
godsdienst er uit.
HIER VOLGT nog zo'n bewijs van
"or dpt gezindheid ten aanzien van de
godsdienst. De residentie van de Poolse
Kardinaal-Primaat te Warschau, welke
tijdens de oorlog zwaar werd bescha
digd, wordt thans door de regering voor
eigen gebruik herbouwd. Het paleis
werd kort na het aan <fe macht komen
der communisten doof de regering in
beslag genomen en zal nu onderdak ver
lenen aan het ministerie van Cultuur en
Kunst. Het hoofdgebouw is reeds in ge
bruik. En Paul de Groot en bentgenoten
maar Rusland verdedigen en in bescher
ming nemen! Het volgende bericht is
gelukkig beter.
VOLGEND JAAR zal bouwpastoor L.
E. Kelly beginnen met de werkzaam
heden voor een kerk op het vliegveld
van Dublin, die toegewijd zal worden aan
O.L. Vrouw, Koningin des Hemels. Het
vliegveld van Dublin zal daarmede het
eerste ter wereld zijn, dat over een kerk
beschikt. Zij is bestemd voor het per
soneel van het vliegveldvoor reizigers
en voor de katholieken uit de omgeving.
Op het ogenblik geeft bij de ingang
van het vliegveld een groot aanplakbil
jet van lf bij 3 meter de plaats aan, waar
de kerk zal worden gebouwd. Het ont
werp van dit aanplakbiljet is van de
bekende Ierse vriester-lcunstenaar T.
Grogan en stelt Maria voor, staande op
wolken boven de aardbol, met vlieg
tuigen op de achtergrond.
Zo'n mededeling is een verademing
vandaag na die lugubere rapporten van
achter het IJzeren Gordijn.
OP MORGEN hoop ik voor U allen
een rustige Zondag zonder angst voor
te veel water. Vergeet echter niet te
offeren voor onze kerkgebouwen. Toon
liefde te hebben in de veelsoortigheid,
waarvan in de Paulusbrief aan de Corin-
thiërs melding gemaakt wordt. Het
evangelie geeft echter niet minder stof
tot mijmering dan het epistel: Wat een
bidder was toch die blinde. Voor de rest
een liefde-Zondag met een gelaat van
een ziende, door zijn of haar geloof
gered.
