Het verhaal van het
aan de Prins
Wordt ons polderstelsel herzien?
request
Krupp zal zijn kolen- en staal-
belangen verkopen
EEN ORADOUR tijdens de
Revolutie
Dijkboiubardement verkortte
Duits Ardennenoffensief
^ppi^s
Handelspolitiek en beleid
„Buitenland" niet parallel
Amsterdam subsidieert
Holland Festival
het
Koelte voor geparkeerde
;uigen
vliegti
Rumoer over nieuw gemeente
huis in Ermelo
W
Veel bittere critiek
lïÉti
V.S. moeten invoer vergroten, anders
zal export dalen
Groot operaballet in de hoofdstad?
li
MAART 1953
PAGINA
Droog houden wat droog is
Zes bomen te veel
Handen thuis, anders zelf
betalen
Hausse van ingenieurs"
Ongeduld in het
noodgebied
Hij zuigt niet
Geallieerd toezicht op bezittingen wordt
opgeheven
De onzichtbare activiteit
Geduld en vertrouwen
De verovering van Walcheren in 1944
- -
PARIJS;
De „onnozele
kinderen" van
de Vendée
M.S.A. GEEFT TIEN MIDDELEN
OM IMPORT TE BEVORDEREN
Freon contra tropenzon
K. L. M. GEEFT KOUDE
LUCHT OP BESTELLING
Opera ballet uitbouwen
Socialistische dans
Festival of impresariaat?
Nunspeet wil raadsbesluit vernietigd zien
Nunspeet voelt
zich over
rompeld
J
li»1
iff
1
OSSENISSE, Woensdag.
(Van onze speciale verslaggever)
„Ondergetekenden, inwoners van het op 1 Februari 1953 overstroomde
Ossenisse, geven met verschuldigde eerbied te kennen, dat eerst deze week
serieus begonnen is met het dichten van het gat onder het gehucht Zeedorp,
dat verder vooral aan de z.g. Paardendijk nog zo goed als niets gebeurd is;
dat bij een flinke waterstand en nieuwe storm het dorp andermaal onder
water dreigt te lopen.etc.etc.
Het request ging gisteren in het kleine dorp achter de zwaar gehavende
Westerscheldedijk in Oost-Zeeuwsch.Vlaanderen van huis tot huis, en in al
die kleine huizen sommige nog maar nauwelijks vrij van water en prac-
tisch overal de kelders nog boordevol zette men de naam onder die van
het polderbestuur en de pastoor. Het adres luidde; „Aan Zijne Koninklijke
Hoogheid Bernhard, Prins der Nederlanden, Soestdijk." Ossenisse was het
wachten moe.
Het is wel zeker, dat het zich lang
zaam terugtrekkende brakke water in
het noodgebied veel méér achterlaat dan
een lange dodenlijst, verziltè grond, vér-
woeste boerderijen en geruïneerd huis
raad. Er hebben in die rampdagen men
sen getaald, er kwamen plotseling fouten
aan het daglicht die onder normale om
standigheden verborgen zouden zijn ge
bleven; hier en daar bleek een heel
systeem zelfs niet opgewassen tegen de
stormvloed-situatie.
Dit is weinig verwonderlijk, wanneer
men zich de catastrofale omvang van
deze ramp realiseert; daar waren geen
dijken voor gebouwd, dé.ar was ons wa
terbouwkundig systeem niet op bere
kend, dat ging ook boven de capaciteit
om leiding te geven van vele mensen uit.
Haar leerzaam voor de stemming in
het noodgebied is misschien 't verhaal
van Ossenisse. Dit kerkdorp, ressorte
rende onder de gemeente Hoogewaar-
de, betreurt wonder boven wonder
slechts één dode, het water is over
al reeds aan het zakken, de mensen
zijn reeds weer grotendeels terugge
keerd en afgezien van een drietal ver
woeste boerderijen, een vijftigtal licht
beschadigde woningen en ongeveer
drie en twintig licht beschadigde boer
derijen is het dorp er goed afgekomen.
Toch tekende iedereen er gisteren het
request aan Prins Bernard, toch schreef
de burgemeester van Vogelwaarde op
2 Maart aan de commissaris der Ko-
nigin dat er „onder de bewoners een
verbitterde stemming heerste".
En toch heeft dit zilte water velen in
een brakke stemming gebracht.
Ve verenigde polders van
waren „vrije polders", in tegenstelling
)n. Hp z.g. calamiteuze polders, waarin
Piik en Provincie de eventuele financiële
tekorten opvingen, bepaalde het polder
bestuur daar zelf wat gedaan moest wor-
denom de waterhuishouding op gang te
houden, droegen de ingelanden de finan
ciële consequenties van hetgeen er ge
daan werd aan onderhoud van dijken,
waterlozing etc. etc.
„Deze ramp" zei ons een der ingelan
den, „heeft geleerd dat het onderhoud
van een boerendijk eigenlijk géén boeren
werk is. Dikwijls moeten bovendien hele
(deine polders de kosten dragen voor on
evenredig groto en zeer belangrijke
dijken, waarvan niet alleen de veiligheid
van deze polder zelf, maar die van een
jiele streek afhangt... Deze ramp heeft
pns nog meer geleerd. Zij heeft ons ook
de mensen leren kennen".
Er zijn bij al de duken in Oost
geeuwsch-Vlaanderen dijkgraven ge
weest, die in die rampnacht en de eerste
dagen daarna prachtige stfanAi0SAnderen
tiatief en durf hebben SetoondAnderen
echter, conservatief, kortzichtig,
men de kop kwijt, hebben bewezen eigen
lijk niét voor hun taak te zpn °PSe^T®-
sen wanneer men althans de vuurv?„f
van die eerste Februari als maatsiai
neemt.
Er was er een, die staande bij het £a^
dat ook zijn eigen boerderij bedreigde,
jammerde dat alle* verloren was en ver
der niets deed. Toen andere boeren op
zijn erf een tiental bomen omzaagden, de
gezaagde stammen het gat inramden en
wonder boven wonder de bres dicht kre
gen, mopperde hü: „Met vier bomen heb
ben ze het gat dichtgekregen, waarom
moesten ze er tien omzagen?"
De zuinigheid, die in het verleden een
deugd was, of althans als zodanig werd
beschouwd door ingelanden van vrije wa
terschappen, die de polderlasten toch al
hoog genoeg achtten wreekte zich nog
Op andere manieren. Er zijn in die dagen
maatregelen achterwege gebleven, door
dat dijkgraaf en gezworenen (het bestuur
van het waterschap) meenden dat zij de
kosten zelf zouden moeten betalen en een
boer maakte zich zo woedend over het feit
dat men dan maar niets deed, dat hij de
(fijkgraaf toeschreeuwde „Het is zeker
beter dat je met een beurs vol geld om
je nek verz1"
Op een van de eerste rampdagen was
daar In de kop van Oost-Zeeuwscb-Vlaan-
deren een soort coördinatie-commissie in
gesteld! welke aan de betrokken polder
besturen meedeelde dat het Ruk alle kos
ten van het herstel dragen zou, maar dat
gezien de omvang van de ramp
maatregelen van het polderbestuur eer t
ter goedkeuring zouden moeten worden
voorgelegd aan de bovengenoemde cooi-
dinatie-commissie.
Hef polderbestuur van Ossenisse legde
dit zo uit „handen thuis, anders zal je
het zelf moeten betalen". Én ook dit ver
lamde uiteraard het initiatief.
Het gat in de dijk, dat elk tij groter
werd, zou volgens schippers, die hun
halve leven bij dijkherstel betrokken wa
ren, aanvankelijk gemakkelijk te dichten
zijn geweest provisorisch althhns
maar toen men die schippers meenam om
het plan voor de coördinatie-commissie
toe te lichten, zei men daar „We hebben
geen schippers-adviezen nodig" en besloot
men om de situatie eerst nog maar eens
te gaan bekijken.
„Het gat is eigenlijk met het bekijken zo
groot geworden", zei een boer die zelf
door de Inundaties zeer gedupeerd was.
Thans is elk van deze huizen in dit dorp
minstens een „ingenieur" rijk. Dat krijgt
men zo op kleine dorpen, waar het leven
min of meer ontwricht is, waar de boeren
moeten wachten tot men van Landbouw-
herstel zoutmonsters genomen heeft op
hun langzaam weer droogvallende grond:
voor de honderdste keer vertelt men daar
thans hoe daar bijna gevochten werd, toen
de dijkgraaf het water van de ene pol
der, (waar betrekkelijk weinig mensen
woonden), wilde lozen in de polder waar
heel het dorp in lag. (De duiker blééf
dicht en dat was eigenlijk een revolutie!)
En plotseling weet heel de streek hoe het
22 jaar geleden was, dat de deuren uit de
Spuisluis onder het gehucht Kampen wa
ren nagekeken, (de sluis „versaagde dan
ook), maar veel meer verontwaardiging
en onrust veroorzaakte het feit, dat er
ogenschijnlijk daarna niets aan de zwaar
beschadigde dijken gebeurde.
„Het polderbestuur had veel meer la
waai moeten maken. Kjjk eens, wat er el
ders al gebeurd is, in Terneuzen, in de
Melo-polder, in de Kruis-polder
overal wordt gewerkt, behalve hier".
Op dat tijdstip daalde er plotseling, ge
woon achter een boerderijde Helicop
ter, stapte in die kleine, enigszins geïso
leerde gemeenschap van goede brave dor
pelingen, een meneer, die de eerste de
beste boerenzoon de hand toestak en zei
„Prins Bernhard".
Het was het tweede Koninklijke bezoek
aan het dorp, want de „oude Koningin"
was reeds des Maandags na de ramp ter
plaatse en werd daar door de oudste in
woonster geprezen met de woorden „Wel
Koninginneke, dat ge der toch nog door
zijt durven komen".
Dat werkbezoek van Prins Bernhard
werd al evenzeer op prijs gesteld, en het
hele dorp braeht, enigszins schuchter,
verslag uit, zei dat er echter nog niets ge
beurd was; maar toen de Prins daarna
een officieel overzicht kreeg en er be
weerd werd dat het gevaar overigens wel
geweken was, schoot een der boeren naar
voren en zei „Alle gevaar geweken? Ga
dan maar eens naar de Paardendijk
En toevallig bleek de helicopter vlak
boven die dijk gevlogen te zijn.
„Is dat die dijk die zo steil is afgebrok
keld?" vroeg de Prins.
Wij brachten gisteren een bezoek aan
die fameuze Paardendijk, waaraan, vol
gens de mensen, nog maar steeds niets ge
beurd was. Een dragline was er bezig een
waterlozing achter de dijk uit te bagge
ren, maar inderdaad, aan het dijklichaam
zelf, hier en daar over grote lengte tot
de helft afgevreten, was niets gebeurd.
Verderop, aan een andere dijk, bij het
grote gat er zijn er twee die nog open
zijn lag honderden meters uit de wal
een zandzuiger.
„Hjj zuigt niet", zeiden de mensen, „hij
ligt er al een hele tijd, maar het gat wordt
elk tij groter en hjj zuigt niet".
Nee, men vond dat er niets gebeurde
en laatstleden Zondag luisterde men dan
ook met grote instemming naar het-
Woensdag is te Mehlem, nabij Bonn,
een overeenkomst tussen geallieerden en
rechtskundige adviseurs van Alfred
Krupp ondertekend, waarbij Krupp de
verplichting op zich heeft genomen al
zjjn bezit aan belangen in kolenmijnen en
staalfabrieken te verkopen. In naam is
Krupp nog eigenaar van ruim 5 pet van
de kolenproductie van West Duitsland en
bijna 10 pet van de Duitse staalproductie,
al was dit bezit dan ook door de gealli
eerden sedert 1945 bevroren. Krupp heeft
tevens de verplichting op zich genomen
gedurende zijn leven geen belangen meer
te verwerven in kolen- en staalindus
trieën.
Op het ogenblik van de ondertekening
van de overeenkomst bevond de 45-jarige
Alfred Krupp zich in Zwitserland met
zijn in Amerika geboren tweede vrouw.
Door de ondertekening zal Krupp on
middellijk een jaarlijks inkomen krijgen
A?/1 15 millioen marlt en wordt geleide
end11 gellele bezit, waarvan de waarde
op 500 600 millioen geraamd wordt, vrij
gegeven.
In„?e^°^ende v*>f jaren zaI Krupp op
de Westduitse effectenmarkt aandelen in
kolenmijnen en staalfabrieken ter waarde
van 80 millioen mark verkopen. Voor de
kolenmijnen en staalfabrieken, die hij zal
moeten verkopen zal hij een schadever
goeding ontvangen van ongeveer 300 mil
lioen mark.
Krupp is de zoon van Bertha Krupp
en de Duitse diplomaat Gustav von
Bohlen und Halbach. Hij werd bij een door
Hitler in 1943 afgekondigde speciale wet
tot wettige eigenaar verklaard van het
grote wapenconcern van Friedrich Krupp
te Essen. Zijn aandeel in de staalfabiie-
ken en kolenmijnen wordt omgezet in
aandelen en rentedragende obligaties zon
der stemrecht. Hij zal de aandelen voor
Maart 1958 moeten verkopen, maar mag de
obligaties behouden.
Volgens de overeenkomst worden twee
maatschappijen voor de afwerking van
staal, de maatschappij Capito und Klein
te Dusseldorf (stalen platen) en de West-
faelische Drahtindustrie (staaldraad)
overgedragen aan twee familieleden,
Krupps zuster Irmgard Eilenstein en
Krupps neef Arnold von Bohlen und Hal
bach. Het geallieerde toezicht op deze
maatschappijen wordt opgeheven. Krupp
zal verder vier promessen, alle van 11
millioen mark, afgeven aan vier andere
familieleden.
Al zijn overige bezittingen zullen aan
hem worden teruggegeven en het ge
allieerde toezicht er op wordt opgeheven.
Deze bezittingen worden door de rechts
kundige adviseurs van Krupp geraamd
op ongeveer 100 millioen mark en door
geallieerde functionarissen op het dub
bele.
De gisteren getekende overeenkomst
bepaalt, dat Krupp wel heetgewalst staal
en kleine hoeveelheden gelegeerd staal
mag vervaardigen.
De staalfabrieken van Krupp en de
kolenmijnen van de „Bergwerke Essen"
en de kolenvelden Rossenray, Rheinberg
en Alfred zullen worden overgenomen
door «en holding company, de Hütten-
geen de pastoor van de preekstoel af over
de gevaarlijke situatie zei.
De volksmond voegde daar later nog
aan toe, dat Maartse maneschijn zo ge
vaarlijk is Opnieuw een springvloed en
in Maart steeds groter kans op stormen
dan in andere maanden.
Pessimisten berekenden bovendien reeds
dat bij een doorbraak van die Paarden
dijk niet alleen heel Ossenisse zou over
stromen, maar dat ook de Slaperdijken
erachter nooit in staat zouden zijn om 't
water te keren, waardoor ook Boschka-
pelle, Stoppeldijk, Hontenisse en mis
schien zelfs het halve land van Hulst wel
onder water zou komen.
En dat allemaal door die Paardendijk,
„waaraan niets gebeurde", ofschoon een
flinke ploeg dijkwerkers binnen korte tijd,
naar men meende, de nodige versterkin
gen zou kunnen aanbrengen. Maar er was
nog niet eens een aannemer aangetrok
ken door Rijkswaterstaat
Het zou goed geweest zijn, wanneer al
dig mensen het korte onderhoud hadden
kunnen bijwonen dat wij in Terneuzen
met ing. I. Neteson van Rijkswaterstaat
over het probleem hadden.
„In Ossenisse ontbreken de aanvoer-
wegen, we kunnen niet op de bedreigde
punten komen begon ir Neteson. „Neem
die ene dragline. Het heeft, geloof ik,
dagen geduurd voor zij ter plaatse was.
Zfj moest zich namelijk zelf eerst telkens
haar eigen weg uitleggen, plankier voor
plankier."
„En die zandzuiger?" „Met die zand
zuiger is het niet anders, die is zich door
het schor een «anaal aan het zuigen om
bij het gat te kunnen komen. Honderd
meter per dag, maar het is thans bijna
zo ver en Maandag en Dinsdag worden
de gaten waarschijnlijk gedicht."
„Dan is de grond van het schor voor
de Paardendijk afgekeurd. De mensen
begrijpen dat met. Het polderbestuur be
weert, dat die grond goed is."
„Dat schor is niet rijp, wat hebben we
eraan", antwoordde ir Neteson, „wan
neer we de beschadigde gedeelten her
stellen met blubber?"
„En die slaperdijken?"
„Mocht er een nieuwe dijkdoorbraak
kómen, dan houden die het waarschijn
lijk."
„En die kwestie van de aannemer?"
„Er zijn er zelfs twee aangetrokken."
Hjj liet mij een prachtige kaart zien
van de betrokken dijken; elke beschadig
de plek, elke meter die onderspoeld was,
stond er op aangegeven. De dijken waren
inderdaad uitgeslecht.
Maar belangrijker; men had die kaart
eerder moeten vervaardigen, men had
alle gegevens moeten verzamelen, men
had zitten puzzelen om die dragline de
tweede was inmiddels aan de Paarden
dijk gearriveerd, ter plaatse te krijgen,
en.men had ook op ander» plaatsen
in Zeeuwsch-Vlaanderen kuip moeten
bieden.
„Een alarmbrief, zoals die dezer dagen
door de burgemeester van Hontenisse
aan diverse instanties verzonden werd
zou „bovendien wel door alle burgemees
ters in het noodgebied. misschien wel
door alle gemeenten langs de hele
Zeeuwsch-Vïaamse Scheldekust kunnen
worden gezonden; neem alleen West
Zeeuwsch-Vlaanderen, waar de duinbe
scherming zeer geleden heeft".
Misschien vindt U dit een onbelang
rijk verhaal uit een klein onbelangrijk
dorp.
Maar het is leerzaam voor alle on
geduldige noodgebieden; men kan er
uit leren hoe moeilijk het is voor al
deze mensen en zij zijn niet eens
meer geëvacueerd! om te wachten
en geduid te hebben.
Geduld en vertrouwen. Waarschijn
lijk arriveren er „met verschuldigde
eerbied" meer verzoeken op Soestdijk,
De Prins zal dit ongetwijfeld begrij
pen. Een der boerenjongens die een
koninklijke hand gekregen had zei ons
tenminste: „Of hij altijd zo is, weet ik
niet, maar het lijkt me een kalme
man".
Laat men dan in Ossenisse begrijpen,
dat alleen „kalme mensen" redding
kunnen brengen.
En dat al die mensen eventueel ook
fouten kunnen maken.
o
De voormalige Britse generaal E. Hake-
will Smith, de bevelhebber van de 52e
Lowland divisie, die de operaties in Zee
land in de herfst van 1944 geleid heeft,
heeft gisteren in Amsterdam, waar hij
sprak voor het genootschap Nederland
Engeland, de geschiedenis verhaald van de
verovering van Walcheren op de Duitsers.
Dank zij de gaten, die Britse bommen
werpers gedurende de eerste helft van
October 1944 in de dijken van Walcheren
gooiden, wisten de Amerikaanse legers in
België het hevige Duitse offensief, dat
veldmaarschalk Von Rundstedt midden
December van dat jaar in de Ardennen
begon, vrij spoedig tot staan te brengen.
und Bergwerke Rheinhausen A.G. Het
kapitaal van deze maatschappij zal be
staan uit 65 millioen mark aan aande
len en 32.500.000 mark aan converteer
bare obligaties. De gehele opbrengst van
de verkoop van deze aandelen zal aan
Krupp worden overgedragen. Dg aande
len mogen niet worden verkocht aan
Krupp of zjjn naaste familieleden of aan
personen, die voor zjjn rekening kopen.
De mijnen in het gebied van Bochum,
de „Hanovér-Hannibal" en de „Constan-
tin der Grosse" zullen worden overgedra
gen aan een nieuwe maatschappij. Het
plan houdt rekening met de mogelijkheid
van verkoop van de „Constantin der
Grosse" aan buitenlandse belangen.
De bij de Westduitse regering be
rustende verantwoordelijkheid voor de
nakoming der door Krupp aanvaarde
verplichting om geen nieuwe belangen
in de kolen- en staalindustrie te ver
werven houdt op, wanneer de reorga
nisatie van de Duitse zware industrie
zal zijn voltooid.
In een vraaggesprek met het West-
duitse economische nieuwsbureau V.W.D. Onlangs is men gereea gekomen met de
heeft de directeur van liet Kruppcon-
cem, Johannes Schroder, er de aandacht
op gevestigd, dat de overeenkomst, dat
Krupp geen nieuwe belangen in de ko
len- en staalindustrie mag verwerven,
alleen geldt voor het gebied van de
Bondsrepubliek, dus niet voor het bui
tenland, Hij voegde hier echter aan toe,
dat er op het ogenblik geen plannen be
staan om belangen in buitenlandse kolen-
or staalmaatschappijen te verwerven.
bouw van een nieuwe observatie-toren,
behorende by het complex gebouwen
van het K.N.M.I. te De Bilt. Dense toren
is hoger en beter geoutilleerd. Thans is
men begonnen met de afbraak van de
oude toren. Deze f°t° van de afbraak
van de oude toren werd gemaakt door
een fotograaf, die een plaatsje had ge
vonden op de nieuwe toren.
Indien Walcheren niet opzettelijk onder
water was gezet, dan zouden de Canadese
en Britse legers 3 tot 6 weken meer tijd
nodig hebben gehad om de Noordzijde van
de Scheldemond van Duitsers te zuiveren,
zodat dan een veilige intocht in de Ant
werpse haven van geallieerde schepen
met benzine en ammunitie eerst tijdens de
Kerstdagen mogelijk zou zijn geweest.
De geallieerde operaties op Walcheren
hebben door de overstroming van het
eiland kostbare tijd uitgespaard, want nu
kwamen de eerste geallieerde schepen
reeds begin December met hun legervoor-
raden aan. Als dat niet geschied was, zou
den de onontbeerlijke voorraden voor de
Amerikaanse legers over land uit Nor-
mandië hebben moeten komen, hetgeen
ernstige vertraging in de aanvoer zou
hebben betekend.
„Dit is de rechtvaardiging van de bom
bardementen op Walcheren's dijken", al
dus de Britse generaal.
(Van onze correspondent).
PARIJS. Woensdag.
MGR CAZAUX, bisschop van Lu-
son, heeft een diocesaan onder
zoek ingesteld naar de martel
dood der „onnozele kinderen" van
Lues in de Vendée en Z. H. de Paus
heeft last gegeven het proces van 't
martelaarschap in te leiden. Met
deze mededelingen is weer een der
meest afzichtelijke bladzijden open
gelegd van het beestachtig optreden
der revolutionnairen tijdens het ver
zet van de Vendée. De 28ste Februari
van het jaar 1794, is volkomen ver
gelijkbaar met de 18de Juni van 1944
te Oradour, maar de beweegredenen
waren niet dezelfde.
Aan de opstand van de Vendee tij
dens de Franse Revolutie lag onge
twijfeld de trouw aan
't koninklijk huis ten
grondslag, maar dat
niet alleen. De moe
dige „witten" vonden
vooral hun geestdrift
en hun hardnekkig
heid in het besef dat
het om hun Geloof
ging, dat de Revolutie
meende te kunnen uit
roeien. Daarom was 't
de revolutionnairen
niet alleen te doen
om het leger van Cha-
rette uiteen te slaan, maar moesten
de kerken worden verwoest, en zelfs
„het zaad" van hen, die evenals de
kruisridders het met het teken des
Kruises deden, zich als Katholieken
tekenden met het H. Hart.
Lues lag vredig buiten het strijd
gewoel, zoals Oradour. De bloeddor
stige Cordelier, die het leger van
Charette vervolgde, had reeds een
bloedig spoor door Bretagne getrok
ken. Naar de letter voerde hij de be
velen uit van de niet minder bloed
dorstige Turreau, op wiens last hij
aan de drempel van Bretagne, bij
Ponts-de-Cé meer dan 7000 katholie
ken had doen fusilleren. Het jaar
1794 zou het jaar worden van zijn
„overwinning". Op Nieuwjaarsdag
had hij meer dan 1200 gefusilleerden
in de Loire doen werpen; op 25 Ja
nuari had hij, zoals hij aan Turreau
schreef, vijf kastelen en vier dorpen
doen afbranden, en men heeft een
brief van hem, waarin hij op 26 Fe
bruari schreef, dat hij weer vier dor
pen in de as had gelegd, en van plan
was de volgende dag Vieillevigne uit
te branden.
Géatan Bernoville, die zo juist zijn
nieuwe bevindingen in de archieven
van de Vendée heeft gepubliceerd,
constateert dat Charette en zijn Ven-
dée's leger op dat ogenblik niet in
de streek was. Cordelier wist dat
heel goed en had er ook geen zin in
met zijn wilde benden de troepen van
Charette aan te vallen. Hij gaf de
voorkeur aan moorden en plunderen.
In de vroege ochtend van 28 Februari
vertrekt Cordelier van Mormaison in
de richting van Grand-Luc. Een co
lonne onder Rouget trekt op in de
richting Beaufou. Een andere, onder
bevel van La Vivantière en La Sau-
zaie, gaat naar Petit-Luc. De wonin
gen en molens langs de holle land-
wegen zijn weldra brandende toort
sen. Gehucht na gehucht, dorp na
dorp, wordt in brand gestoken. „De
streek, zegt Bernoville, is weldra ge
vuld met het schreeuwen van grijs
aards. vrouwen en kinderen, die met
bajonetten worden doorstoken. Wat
zich voor de blauwen uit de voeten
kan maken, vlucht in de richting van
Petit-Luc. Daar in de kleine kerk
troont de „Moeder der Bedrukten",
hun trouwe bedevaartsplaats. De be
woners van Petit-Luc zijn reeds in de
kerk gevlucht. De kerk is weldra vol.
De bevolking bidt er met de beelte
nis van het H. Hart op de borst ge
speld, een beeltenis die haar even
min verlaat als de rozenkrans.
ELDRA is de kerk door de
woeste benden omringd. De
pastoor, abbé Voyneau, gaat
naar buiten om de on-
verlaten te bezweren
dat slechts vrouwen,
kinderen en grijsaards
in de kerk zijn. De
woestelingen besprin
gen hem en scheuren
zijn lichaam uiteen.
Met bajonet, geweer
kolf of hun gespijker
de laarzen stormen ze
op de gelovigen in, ze
onder de godslasterlij-
ke verwensingen om
brengend. Het is als
of het bloed hun driften aanzet. De
muren, tot de vensters toe, zijn met
bloed bespat. Zonder zich te bekom
meren om wat nog leeft of reeds
dood is, omsingelen ze de kerk en
richten er hun kanonnen op. Weldra
storten toren en gewelven in op de
stervenden en omgebrachten. Chape-
lain, een der aanvoerders, stuurt een
rapport naar Cordelier„Vandaag
vermoeiende, maar vruchtbare dag.
Geen weerstand. Wij hebben met heel
weinig kosten een nest „calotins" (al
dus werden de katholieken aange
duid) die de tekens van hun fanatis
me droegen (de beeltenis van het H.
Kart) kunnen uitroeien".
Abbé Barbedette, de pastoor van 't
nabije Grands-Bots, die afwezig was
geweest, vindt het afgrijselijk toneel.
Geen lijk, of de handen omklemmen
de beeltenis van het H. Hart of de
rozenkrans. Hij heeft de lijst der
slachtoffers opgemaakt, die, geda
teerd op 30 Maart 1794 aan zijn bis
schop werd medegedeeld 564 paro
chianen zijn omgebracht. De lijst is
precies namen, beroep, ouderdom.
De kinderen zijn talrijk. 118 zijn nog
geen acht jaar oud geworden. De
meesten zijn omgebracht aan de voet
van O. L. Vrouw, Troosteres der Be
drukten. Van drie omgebrachte kin
deren is bekend dat de revolution
nairen hun beloofd hadden ze te spa
ren, als ze op het Kruis wilden spu
wen. Om de uitroeiing van het Ge
loof was het de „blauwen" te
doen.
En dan te bedenken dat de slach
ting van Luc slechts één der schand-
taferelen is van de verdelgingsoor
log, die de revolutionnairen tegen de
katholieke Vendée hebben gevoerd.
Zo men het oorlog kan noe
men.
De Adviesraad van het Bureau voor
Wederzijdse Beveiliging (M.S.A.) heeft
een rapport gepubliceerd, dat de titel
draagt „Een handels- en tariefpolitiek
gebaseerd op het nationale belang". De
conclusie van dit rapport is: „Wanneer
de Ver. Staten niet spoedig hun invoer
vergroten, zal de export verminderen en
Enkele technici van de K.L.M. hebben
een nieuwe koelwagen ontworpen, waar
mee het mogelijk is op de grond staande
Vliegtuigen die aan de felle tropenzon zijn
blootgesteld, te koelen.
Deze wagen is evenals reeds in gebruik
Zijnde wagens en evenals de witte beschil
dering van de bovenkant van de vliegtuig-
fomp, bedoeld om de temperatuur en de
felatiêve vochtigheid in een geparkeerd
kliegtuig terug te brengen tot aangename
Waarden, voordat de passagiers zijn inge
stapt. De nieuwe koelwagen wordt bin
nenkort van Amsterdam naar Calcutta
ïtervoerd. De K.L.M.-koelwagen is zeer
*®ag gehouden, om hem in de gelegenheid
te stellen onder de vleugel door te rijden.
Een grote slang kan worden verbonden
met het luchtdistributie-systeem van het
vliegtuig en de binnengepompte lucht
wordt gelijkmatig over stuurhut, kajuit
en vrachtruimen verdeeld. De wagen kan
plus minus 60.000 cal. leveren en is in staat
om, als de temperatuur in Calcutta 110
graden F. is, in 20 minuten tijds tot 80
graden F. té koelen en de temperatuur
vier uur achtereen op dit niveau te hou
den. Het achterste gedeelte bevat de
koude-accumulator en in het voorste be
vinden zich een koel-installatie (waarin
freon als koelmiddel wordt gebruikt) en
een watersysteem.
Van de ervaringen die in Calcutta wor
den opgedaan zal het afhangen, of meer
van deze wagens zullen worden gebouwd.
(Van onze Amsterdamse redactie)
Na hervatting van de kunstdebatten in de hoofdstedelijke gemeenteraad gisteren,
werd na veel gedebattcer besloten om aan de Ned. Opera een subsidie van
f 630.000.aan Het Ballet der Lage Landen en Ballet Recital leder f 10.000.
aan het Holland Festival 1953 f 80.000.en een bedrag van f 10.000voor speciale
voorstellingen tegen lagere prijzen en f 20.000aan de Kunstmaand Amsterdam
te verlenen.
De beslissingen die genomen werden, vallen niet als bliksemschichten bij heldere
hemel, want ten aanzien van het kunstbeleid in de hoofdstad bestaat geen helderheid.
De merkwaardige wijze waarop onlangs Het Ned. Volkstoneel aan de f 15.000.
subsidie is gekomen, lag nog vers in het geheugen toen de raadsleden gister
middag na een veertiendaagse onderbreking aan de kunstdebatten begonnen.
Van allure was nauwelijks enige sprake.
De gemoederen waren wellicht te zeer
verbitterd om met emotionele woorden
over de f 630.000— voor de Ned. Opera
te spreken. Slechts enkele interessante
dingen, kwamen naar voren zoals b.v
het antwoord van wethouder De Roos
(P.v.d.A.) aan de heer Douqué (K.V.P.)
dal er geen sprake van is dat er avond
verkoop van de plaatskaarten voor de
Opera zal plaatsvinden. Mysterieus klon
ken de woorden dat de wethouder een
uitstekend terrein wist voor een Opera
gebouw, maar het is nog niet zo ver dat
de plannen voorgelegd kunnen worden.
De heer Sandick (Prot. Chr.) kwam nog
met een voorstel om het subsidiebedrag
aan de Opera met f 100.000— te verlagen,
omdat men dan juist weer kwam op het
bedrag dat op de begroting aanvankelijk
was uitgetrokken.
De heer Le Cavelier (V.V.D.) wees er
op hoezeer het gebrek aan een kunstbeleid
in de hoofdstad zich wreekt. „Ik ben zo
vrU .te menen dat wij de Opera niet sub
sidiëren maar financieren. Durft gij op
te houden met de heer Krips 40 mille te
betalen? Het zijn de niet-Nederlandse
Opera-gasten waarbij „opera-tief" inge
grepen moet worden."
Het voorstel Sandick werd met 22 tegen
9 (V.V.D. en Prot Chr.) stemmen verwor
pen, waarna de voordracht met 30 tegen 5
(Prot. Chr.) stemmen werd aangenomen.
Toen het voteren van de bedragen van
tien mille voor de twee halletgroeperingen
ter sprake kwam, kreeg men een Idee van
de ontstellende sociale noden van de
individuele dansers. Mej. Luns (K.V.P.)
deelde mee dat na de salarisverlaging bij
Het Ballet der Lage Landen de danse
ressen cn dansers een vergoeding van
f 50.tot f 150.per maand ontvangen.
Het kleine subsidiebedrag zou deze wan
toestanden nog slechts in stand houden.
Spreekster keerde zich scherp tegen de
methode die is toegepast om propaganda
te maken voor subsidie ten behoeve van
het Ballet Recital.
Om een verbetering te brengen zal ge
zocht moeten worden naar een zelfstan
dige oplossing. Amsterdam zal het Opera
ballet moeten uitbouwen gedacht wordt
aan 24 tot 32 dansers zodat een goed
ballet de Opera zal kunnen bedienen en
ook zelfstandig uitvoeringen zal kunnen
geven. Daarnaast blijft nog altijd plaats
over voor het Scapino-ballet om zijn
artistiek-paedagogische taak te blijven
vervullen.
De heer Le Cavelier vroeg zich af of
de dans om het gouden kalf misschien
ook nu weer over de rode band gespeeld
zou worden. Deze vraag werd duidelijk
met een „ja" beantwoord want ook nu
weer waren het alleen de socialisten en
de communisten die met 22 tegen 12
stemmen (van alle andere fracties) het
voorstel deden aannemen.
Wij willen nog even de mededeling van
de wethouder weergeven dat B. en W.
bereid zijn de nodige stappen te doen.
indien de balletconcentratie met als zeteï
Amsterdam financiële consequenties met
zich zou meebrengen. De minister van
O. K. en W. heeft reeds voor 1953 een
bedrag van f 50.000— beschikbaar gesteld
om te geraken tot een balletconcentratie
niet
en daarom moet Amsterdam zich
van de danswereld distanciëren.
De subsidie voor de Kunstmaand Am
sterdam had de sympathie van alle raads
leden. Het Holland Festival niet.
Opmerkelijk was, dat dit Festival, dat
toch in dc luxe sfeer ligt, vooral door
de socialisten en communisten zo sterk
verdedigd werd. De communisten wilden
zelfs de subsidie voor uitvoeringen tegen
lagere toegangsprijzen verdubbelen, waar
toe zij een voorstel indienden.
De heer Douqué woog de vooïdelen af
tegen de eventuele nadelen als Amster
dam niet meer mee zou doen. Dat zou
betekenen dat het Holland Festival voor
goed voor de hoofdstad verloren zou zijn.
Spreker noemde het een winstpunt dat
het Theater Carré ingeschakeld was.
Ofschoon dit Holland Festival niets
nieuws brengt, heeft het toch zo'n bete
kenis in het buitenland, dat er rekening
mee gehouden moet worden.
Toch zou de heer Douqué het beter
vinden als men in de toekomst een
eigen festival kreeg dat dan in Sep
tember gehouden moet worden. In het
extra tekort van een tqn dat de Opera
thans heeft, zou misschien kunnen wor
den voorzien door de opbrengsten uit
het Holland Festival.
De heer Le Cavelier vroeg zich af of
er hier wel sprake was van een festival
of van een impresariaat?
Mej. Luns had bezwaar tegen het sno
bisme van het houden van festivals, vooral
omdat er geen goed programma aan het
Holland Festival ten grondslag ligt.
De heer Roosjen (Prot. Chr.) analy
seerde de voordracht en kwam tot de
conclusie, dat dezelfde argumenten nu
waren gebruikt, als het vorig jaar waren
gebezigd om het festival voor wat betreft
de Amsterdamse deelneming af te wijzen.
Uiteindelijk werd het communistische
voorstel met 23 tegen 11 verworpen.
V.V.D. stemde met C.P.N. mee en het
voorstel om dit jaar deel te nemen aan
het Holland Festival werd met 24 tegen 11
aangenomen. Behalve de V.V.D. en de
Prot. Chr. met. hun wethouder incluis
stemden tegen mej. Luns en de wethou
der van Financiën Van Wyck (K.V.P.).
Het voorstel tot subsidiëring van de
Kunstmaand Amsterdam werd zonder
hoofdelijke stemming aangenomen.
zullen de industrie en de landbouw in
Amerika er ernstig onder lijden". Vol
gens het rapport is de Amerikaanse han
delspolitiek vaak in strijd met de buiten
landse politiek, hetgeen de positie in de
V. S. in dc wereld verzwakt en een be
dreiging vormt voor de versterking van
de vrije wereld.
De Adviesraad bestaat uit vertegen
woordigers van de regering, de produ
centen, de verbruikers, de handel en de
vakverenigingen. De voorzitter van de
Adviesraad heeft het rapport aan pre
sident Eisenhower doen toekomen, die
hem de verzekering heeft gegeven het
ter bestudering aan de verschillende
betrokken ministeries te zullen door
zenden.
De commissie spmt tien middelen op
ter bevordering van de invoer in de Ver.
Staten: 1) Het baseren van de Ameri
kaanse handelspolitiek op het nationale
belang en niet op het belang van bepaal
de groepen of bepaalde industrieën. 2)
Het aanvaarden van een nieuwe vereen
voudigde douane-wetgeving, waarin een
algemene verlaging van de douanetarie
ven voorzien wordt. 3) Het aan de presi
dent toestaan van het sluiten van bilate
rale handelsovereenkomsten en onder
zekere beperkingen van het verlagen van
douanetarieven. 4) Het voorlopig aanne
men van een wet tot vereenvoudiging
van de douanebepalingen zonder te
wachten op een diepgaande bestudering
en een algemene hervorming. 5) Vermin
dering van de douanerechten en ophef
fing van de quota ingevoerd voor bepaal
de agrarische productten teneinde de in
voer ervan te vergemakkelijken. 6) Ver
mindering van de douanerechten op be
paalde metalen en bepaalde mineralen.
7) Afschaffing van de invoerrechten op
buitenlandse olieproducten. 8) Opheffing
van de clausule, welke landen, die Ame
rikaanse economische hulp ontvangen,
verplicht 50 pet van de goederen met
onder Amerikaanse vlag varende, schepen
te vervoeren. 9) Het aanpassen' van de
aankooppolitiek van de Amerikaanse re
gering, welke de prijzen doet stijgen, aan
een handelspolitiek, ingegeven door het
nationale belang. 10) Het doen aannemen
door het Congres van wetten, welke de
V. S. toestaan deel te nemen aan de op
richting van een internationaal orgaan,
dat ten doel heeft het werk van de
G.A.T.T. (Algemene Overeenkomst voor
Tarieven en Handel), te bevorderen.
Vele honderden Nunspe-
ters hebben tijdens een
openbare vergadering pro
test aangetekend tegen het
door de gemeenteraad van
Ermelo, waartoe het op
15 k.m. verwijderde Nun
speet behoort, genomen
besluit om een nieuw ge
meentehuis in Ermelo te
bouwen in plaats van de
oude secretarie in Nun
speet radicaal op te knap
pen en uit te breiden.
Reeds jaren is men
doende de 8.000 h.a. grote
gemeente Ermelo te split
sen in twee gemeenten;
Nunspeet en Ermelo. De
ruim 23.000 inwoners wo
nen voor de helft in Er
melo met de naburige
buurtschappen. Ermelo is
slechts bedeeld met een
hulpsecretarie, terwijl in
Nunspeet het bestaande
gemeentehuis is gevestigd.
De behuizing van de se
cretarie vindt men in Er
melo bar slecht, terwijl
Nunspeet zelf vindt, dat dit
nogal meevalt. De Dienst
Openbare Werken zetelt in
Ermelo, terwijl de ge
meente-ontvanger kantoor
houdt in een oud school
lokaal in Nunspeet. Daar
om vinden de Ewnelose
raadsleden, die met die
van de naburige buurt
schappen de meerderheid
vormen in de gemeente
raad, dat er een nieuw ge
meentehuis moet worden
gebouwd in Ermelo. waar
ook een nieuwe brand
weerkazerne en een beter
politiebureau moet komen,
welke twee gebouwen goed
kunnen worden opgenomen
in het nieuwe gemeente
huis.
In de boven bedoelde
raadsvergadering werd het
besluit genomen met 17
tegen 9 stemmen. Het
voorstel tot splitsing der
gemeente werd zonder
hoofdelijke stemming aan
genomen.
Een deputatie van de
raad zal op korte termijn
minister Beel bezoeken,
om aan te dringen op kor
te termijn de gemeente
Ermelo in twee zelfstan
dige delen te splitsen.
Op de gehouden protest
vergadering, die morgen
avond in Elspeet wordt
herhaald, sprak de heer D.
W. L, Milo, bankdirecteur
van een fataal raadsbe
sluit..Hij legde de nadruk
op de grote kapitaalsuit
gave, die hij in deze tijd
niet verantwoord achtte,
temeer daar dringende za
ken zoals waterleiding, rio
lering, woningbouw enz.
nog steeds op uitvoering
wachten.
Deskundigen schatten de
kosten van een nieuw ge
meentehuis jn Ermelo niet
op vier, maar op bijna acht
ton. Het argument, dat
Ermelo meer inwoners
heeft dan Nunspeet ont
zenuwde de heer Milo door
op te merken, dat de Er-
meloërs ook de patiënten
(ongeveer 2.000) van de
verschillende psychiatri
sche inrichtingen hebben
meegeteld. Beide delen der
gemeente zijn praetisch
gelijk aan inwonertal. De
meest kapitaalkrachtige
personen wonen in Nun
speet. waar ook de indu
strieën der gemeente ge
vestigd zijn.
Het slot van de protest -
vergadering bestond uit
het plaatsen van handte
keningen op grote lijsten,
dié het schrijven van
het gevormde actie-comité
..Behoud gemeentehuis
Nunspeet" aan Ged. Sta
ten van Gelderland zal ver
gezellen.
In dit schrijven zal G. S.
worden verzocht de goed
keuring aan het genomen
raadsbesluit te onthouden,
omdat. Nunspeet door de
beslissing van de gemeen
teraad is overrompeld.
in
