Blagen
BLOEMBOLLEN: Géén zwak
export-artikel
Behandeling van regeringsvoor
stellen zal lang duren
Turkije verloor weer honderden
mensenlevens aan aardbeving
SMEimtnu Mam
„Het Open Venster", film over de
Westeuropese schilderkunst
Oscars uitgereikt
ABDIJSIROOP
Koningin bezocht
filmpremières
deze week
Vrijdag 20 maart 1953
PAGINA 3
Boeiende voordracht van mgr Van Lierde
over de „Witte Man in het Yaticaan"
Werklust nauwelijks
te temmen
Wachterwat is er van
de 27ste Mei t
Henk van der Maze
Ahijd op tijd komen..."
Uit heerlijke romige melk
De elite chocolade-drank
Universeel vaderschap
Al zijn kinderen
Het is de taak van Pius XII
de witte Man in het Vaticaan
deze wordende wereld met het
goddelijke internationalisme te
doordesemen. Jesus consacreerde
de wereld toen Hij op aarde kwam.
Hij doet dit thans nog in de figuur
van onze huidige Paus.
In Hem zie ik de hoogste en zui
verste en diepste belichaming van
Gods Vaderschap in deze twintig
ste eeuw
Met twee gouden kruisjes
„Wij zullen meestrijden
Popovitsj in Lagerhuis
Tuinbeelden in de toekomst
Minister Witte over huurverhoging
Dit jaar ruimte voor 25.000 premiewoningen
Product vau internationale samenwerking
„Vincent van Gogli"
Nederlandse kleurenfilm over
leven en werk van onbegrepen
kunstenaar
Groningen kreeg een pluim
PATER OP ZUID-CELEBES
ONTVOERD
De ambtenaren
salarissen
President Gottwald
bijgezet
„TITO VERMOORD
Persoon van Paus Pius XII
(Van onze redacteur)
HAARLEM, 19 Maart 1953.
Begin van dit jaar is de gezondheidstoestand van de H. lader zo kritiek geweest,
dat men een ogenblik voor Zijn leven vreesde. Op het feest van St Agnes had Hij
"ndanks de voor Rome ongewone temperatuur van -5 gr. nog zijn gewone wan
deling gemaakt in de Vaticaanse tuinen, en liep daarbij een longontsteking op,
f'elke voor het 78-jarige Opperhoofd der Kerk fataal had kunnen zijn. Met een
temperatuur, welke tot tegen de 40- steeg, vreesde men in de nacht van 24 op 25
Januari voor Zijn leven. Alleen dankzij Zijn ijzerharde gestel en de meest moderne
geneesmiddelen, mocht het Zjjn lijfarts gelukken Hem door deze crisis heen te
helpen, en op 26 Februari verliet Hij, aan de arm van de dokter, die twee weken
'ang de Pauselijke appartementen niet verlaten had, voor het eerst weer Zijn
hamer. Op 9 Maart ontving hij weer de kardinalen, 15 Maart gaf Hjj Zijn eerste
audiëntie sinds Zijn ziekte, en hield daarbij voor het Europese college uit Brugge
een zeer belangrijke redevoering.
Thans zegt de dokter: „Ik verklaar U in alle oprechtheid, dat Zijn gezondheids
toestand beter is dan vroeger. In gewicht en kleur is de Paus erop vooruitgegaan...."
Met deze goede berichten leidde Z. H.
Exc. mgr dr Petrus Canisius van Lierde
O-ES.A., een avond in, zoals de leder
van de Vereniging „Geloof en Weten
schap" in Haarlem waarschijnlijk nooit
hebben meegemaakt. Op het podium
stond rijzig in zijn paarse bisschops-
hiantel een prelaat, die als Sacrista
van de Paus en Vicaris-Generaal van
Vaticaanstad, geregeld in oersoonlijk
contact is met de H. Vader, een man, die
Hem bijna dagelijks kan observeren en
gefascineerd door deze nabijheid, poogde
het mysterie rond deze eenzaamste aller
mensen te benaderen.
Waar mgr Van Lierde de gave bezit
Hjn gehoor te boeien met een tempera
ment, kennelijk verrijkt en warmer ge-
Worden door een jarenlang verblijf in
het Zuiden, met gebaren, die haast Ita
liaans te noemen zijn, met een Neder
lands, dat zelfs een vleugje van de bloe-
semende toonaard der Latijnen heeft ge
kregen, zo moest deze avond wel sla
gen-
Nadat hij zijn gehoor had ingelicht
over de huidige gezondheidstoestand van
de H. Vader, ging hij verder:
„Ja, de gezondheidstoestand van de
Paus is thans beter dan vroeger. De
dokter is nu de baas.... de H. Vader
was een lastige zieke.... U gaat dat
straks beter verstaan, als ik U meer
van Hem vertel, maar in gewicht en
kleur is Hij er op vooruitgegaan, dank
zij het feit. dat de doKter Hem er nu
eindelijk toe heeft kunnen brengen
meer te slapen dan de 4% uur, welke
Hij tot nu toe al die jaren van Zijn
pontificaat voor Zijn nachtrust -reser
veerde.
Vier en een half uur.... denkt U dat
eens in: Nooit ging Hij slapen vóór twee
uurde eerste twee uren van de dag,
Waren de uren waarin hij het rustigst kon
WerkenHij wilde daar geen afstand
van doen. Nu is het eindelijk zover, dat
Hij Zich iets meer wil ontzien....
Zijn nieuwe dagtaakindeling is thans
ais volgt:
om half zeven staat Hij op, leest om
Zeven uur de H. Mis, altijd 35 mmuten
Waarin Hij elk woord van de Misgebeden
aandachtig „scandeert", verricht dan tot
8.20 uur Zijn dankzegging, ontbijt ver
volgens, ontvangt de dokter en begint om
kwart over negen Zijn werkzaamheden.
Eerst om 1 uur onderbreekt Hij die voor
het middagmaal. De dokter heeft Hem
er toe gebracht, daarna wat te rusten,
maar kon dit alleen gedaan krijgen, als
de radio aan mocht blijven en Hij ook
Zijn enorme berg kranten mocht blijven
lezen Soms dommelt Hij dan wat in. Van
2 tot'4 uur wandelt Hij, in het bekende
haastige tempo, onderbreekt deze wan
deling nog door een bezoek aan het Aller-
WAT ZOU DR SCHAEPMAN, als hij
nu leefde, in deze weken weer als
de veldheer-strateeg rondtrekken,
om de politieke strijd voor het beginsel
en deszelfs toepassing aan te voeren en
zwakke punten in het dijkenstelsel der
katholieke eenheid te versterken-
Dr Schaepman heeft uitstekende op
volgers en propagandisten van zijn ideeën
en idealen gevonden, doch aangezien we
hier nog in vrijheidsweelde verkeren, de
materie ook onder de onzen zeer sterk
spreekt, de doorbraakbeneveling van de
P.vd.A. nog vele geesten gevangen
houdt, zijn duizenden katholieken van
mening zich de „Gods waterloop over
Gods akker"-onverschilligheid te mogen
permitteren of het vuur der oneenheid
ondanks de reeds aangestichte verwoes
tingen te kunnen oprakelen.
Voor buitenstaanders betekenen de ge
meenteraadsverkiezingen misschien een
gewoon, zacht-politiek eitje, insiders we
ten bliksems goed, dat er op 27 Mei een
keihard gevecht zal worden geleverd om
overwinning of nederlaag inzake het
doorvoeren van beginselen ten aanzien
van doel en functie van de gemeenschap.
Het gaat niet zozeer om een bruggetje
van hout, of een stukje nieuw kademuur
van steen, het gaat 0m bruggen naar een
gezond-geestelijke gemeenschap, om ka
demuren rond een veilige haven der
nieuwe maatschappij- Ook in de stedei
ook in de dorpen. Deze taak kunnen we
niet zonder meer aan vrijheidstoonders
socialisten en nog minder aan communis
ten overlaten.
Is dus meer dan ooit een samentrekken
van katholieke krachten noodzakelijk,
onverantwoordelijk eenvoudig is het om
ook nu weer de katholieke eenheid moed
willig te kraken, al is het dan alleen maar
in die gemeenten, waar volgens de
K.N.P.-leiding
„het bereiken van gunstige resultaten
bij voorbaat vaststaat".
Dat wil dus zeggen gunstige resultaten
voor de Welter-groep met daarnaast de
zekerheid, dat het totaal-aantal, de totaal
kracht der katholieke fractie wordt ver
minderd en de invloed op het gemeente-
bele;d automatisch wordt verzwakt.
Intellectuelen zijn op politiek terrein
niet a 1 tijd de slimsten. Willen we door
kwaliteit en getal vooral in gemeenten,
Waar we toch al in de minderheid zijn,
onze katholieke kracht handhaven, dan is
de demonstratie onzer oneenheid door
het uitkomen met twee lijsten een katho
lieke stommiteit-
Omdat dan volkomen gemis aan inzicht
in de doelstellingen, mogelijkheden en
eventuele afbraak den volke wordt ge-
'oond.
Harddravers ook politieke zijn
heel dikwijls moeilijk „bit"-wijs te maken.
Zij hollen over alles heen totdat, totdat
het te iaat is-
„Wachter, wat is er van de 27ste Mei
z°u dr Schaepman kunnen vragen-
E^pge dan het antwoord zijn:
Eén partij, één program met één hon-
tiei'dduizendvoudig herhaalde stem: Hé,
n° 1 van de lijst der K.V.P-
heiligste, werkt daarna t0t half negen.
Nooit is Hij echter urenlang met het
zelfde probleem bezig: Hij wisselt de
vraagstukken die Hij bestudeert af, kan
er daarom steeds weer met nieuwe fris
heid aan beginnen. Om elf uur trekt Hij
Zich dan nu op doktersadvies terug
in Zijn slaapvertrek maar het licht mag
dan om te werken nog een uur blijven
branden. In het begin verzette de Paus
er Zich tegen, dat het om middernacht
onherroepelijk uit moest, klaagde dat Hij
toch niet slapen kon, maar de dokter
hield voet bij stuk, zei bat het enige tijd
zou duren eer Hij Zich aan die nieuwe
gewoonte zou hebben aangepast....",
Met deze uiterlijke karakteristiek van
een onvermoeibaar werker, die Zichzelf
in al die jaren geen minuut ontzien had,
leidde mgr Van Lierde zijn aandachtig
soms om zijn spontaneïteit lachend
gehoor naar de figuur échter deze haast
onmenselijke dagorde.
„Wie Hem ziet komt onder de indruk
van Zijn eenvoudige voornaamheid.
Zijn gratie, de zachte toon, waarop Hij
spreekt. Misschien is Hij in bepaald
opzicht de antipode van Zijn voorgan
ger Pius XI, de Paus met de arends-
blik, die soms wel eens hard uit ^e hoek
kon komen. Hier is een teder vader
schap, een intense tegenwoordigheid,
hier zijn een paar zwarte ogen, die
door de ziel heenkijken, die alles zien
die de mens losmaken
Een andere karaktertrek is Zijn uiter
ste stiptheid- „De allereerste maal, dat
ikaldus mgr Van Lierde in mijn
nieuwe functie tot Zijn klein' gevolg be
horen mocht bleef Hij staan bij de pen
dule, wees op de klok.het was pre
cies half twaalf, keek mij aan. als wilde
Hu zeggen: Op tij,j komen, jongen,....
altijd op tijd
De Heilige Vader is ondanks deze
stiptheid, ondanks deze bovenmenselijke
Mgr
dr Petrus Canisius van
tijdens zijn voordracht.
Lierde
drukke werkzaamheden, een vergeeste
lijkt mens. Onvergetelijk is het wanneer
men om twaalf uur bij Hem is, en het
Angelusklokje klept. Hij lijkt ineens
verdwenen, Hij is er nog wel, maar toch
lijkt Hij ineens weg. Hij praat dan met
Maria voor Wie Hij een grote verering
heeft. In Zijn kapel heeft het beeld van
O. L. Vrouw van Fatima altijd verse
bloemen, altijd branden er kaarsen
Waarin' bestaat nu, vervolgde (Mgr Van
Lierde, de geheime drijfkracht van de
Paus Herinner U de woorden, die Hij
zelf sprak
.,Ik zie het pontificaat als het dienen
van de volledige Waarheid, maar een
Waarheid die niet gescheiden is van de
Liefde. De Waarheid doen leven in Lief
de-dienstbaarheid van Jesus' Kerk
De Genade vond natuurlijk in hem een
substraat, een bodem van natuurlijke ei
genschappen hij is een hoge diplomaat
en een buitengewoon psycholoog, hij is
bovendien een groot talenkenner, en
stond en staat nog in voortdurend
contact met het buitenland.
Deze benijdenswaardige kwaliteiten
werden door de Genade, door de Genade
van Staat als het ware gesublimeerd tot
een geestelijk vaderschap, dat univer
seel is. Topografisch is het mondiaal
waren er bij de dood van Paus Pius XI
slechts 18 landen geaccrediteerd bij de
H. Stoel, thans zijn het er 48, en voor de
Paus zijn deze diplomatieke betrekkingen
evenzovel e kanalen, waarin Zijn vader
lijke Liefde zich een uitweg zoekt naar
de volkeren. Ook sociaal en cultureel is
dit vaderschap universeel Wie heeft hij
niet allemaal in audiëntie ontvangen, en
met welk een sublieme aandacht voor ie
der afzonderlijk heeft Hij dat gedaan
Dat hij voor dit universalisme alle mid
delen gebruikt, heeft Hij telkens weer be
wezen door audiënties, door hulpacties,
door de moderne communicatiemiddelen,
door zijn privé-hulpmagazijn.
Dit geestelijk vaderschap is echter niet
alleen evident met betrekking tot de ruim
400 millioen leden van de Katholieke
Kerk. Wanneer de Paus zegt dat Hij Zich
„tot al zijn kinderen wendt, over alle
werelddelen verspreid," is dit geen lite
ratuur Zijn van warme Liefde kloppen
de woorden, zijn nooit literatuur. Uiter
aard richt Hij zich eerst en vooral tot de
kinderen, die rondom Zijn zetel geschaard
staan, en daarbij heeft Hij in dienst van
diezelfde apostolaatsgedachte aan de
leken een zeer bijzondere taak toebedacht
voor de komende vijftig jaar. Maar ook
degenen die buiten de kring der Kat.
Kerk staan, de afgescheidenen, zij die al
leen de genade terug kan brengen, be
schouwt Hij als Zijn kinderen. Hij is de
geestelijke Vader van heel de mensheid,
niet alleen van de Katholieken en afge
scheidenen, maar evenzeer van de heide
nen.
„Op sociaal, economisch en politiek ge
bied ziet men thans een evolutie naar een
mondiale beschaving. Men is in het ge
boortestadium van een nieuwe wereld,
en het lijkt vaak of dit internationalisme
in de grond atheïstisch is.
Een langdurig applaus dankte de hoge
spreker voor zijn voordracht die werke
lijk een gebeurtenis was allercharmantst
van vorm, geestig, spiritueel, diep van
gedachten, en toch zo logisch van opbouw
dat het voor iedereen gemakkelijk te vol
gen was. Terecht zei dan ook de voorzit
ter van „Geloof en Wetenschap", mr F.
Vorstman dat deze avond met twèè gou
den kruisjes opgetekend zou worden in
de 45 jaar oude annalen van „G. en W."
(in zijn hooggestemd openingswoord,
sprak hij nog maar van één kruisje).
Hij verzocht mgr Van Lierde aan de H.
Vader de boodschap over te brengen, dat
de katholieken van Haarlem en omstre
ken Zijne Heiligheid op de handen dra
gen en meer dan ooit voor hem zullen
bidden.
De hoogeerwaarde pater dr A. van der
Weijden, Provinciaal der Augustijnen,
dankte daarna de aanwezigen voor de gul
le giftde opbrengst van deze avond was
namelijk door mgr Van Lierde afgestaan
voor het nieuwe klooster der slotzusters
Augustinessen in Maarssen.
Onder de aanwezigen, die zo bevoor
recht waren deze primeur voor Nederland
bij te wonen, merkten wij o.m. op Z.H.
Exc. Mgr J. P. Huibers, bisschop van Haar
lem, mgr C. G. van Tngt, president der
Bisschoppelijke rechtbank mgr J. J. Hen-
neman, archivaris van het Bisdom, de
hoogeerwaarde heer H. W. Achterhof Ple
baan van de Kathedrale Kerk, en de heer
W. J. R. Dreesmann, Geheim Kamerheer
van de Paus.
In de grootste schouwburgzaal van
Hollywood, het Pantages Theater waren
Donderdagavond alle grootheden uit de
Hollywoodse film- en society-kringen ver
enigd bij de jaarlijkse uitreiking van de
Oscar-prijzen voor de beste Amerikaanse
filmprestaties van het afgelopen jaar.
Gary Cooper won de prijs voor de beste
acteur voor zijn rol in de film „High
noon", Shirley Booth die voor de beste
actrice voor haar rol in „Come back little
Sheba". Op grond van zijn film „The quiet
man" werd John Ford als de beste regis
seur uitgeroepen.
Als de beste film van het jaar werd be
schouwd Cecil B. de Mille's spektakelstuk
„The greatest show on earth" met Betty
Hutton en James Stewart in de hoofdrol
len. Beste bijrollen: Gloria Grahame („The
bed and the beautiful") en Antony Quinn
(„Viva zapata").
Beste bijfilm: „Water birds" van Walt
Disney, beste tekenfilm „Johann Mouse"
van Fred Quimby, beste documentaire
„The sea arounds us" van Irwin Allen.
7?
De Zuidslavische minister van buiten
landse zaken, Popovitsj, heeft in een rede
voering in het Britse lagerhuis Donder
dagavond verklaard, dat Russische agres
sie op de „verenigde weerstand van de
gehele wereld" zou stuiten „Afgezien van
het feit, dat Zuid-Slavië geen lid is van
de Noordatlantische verdragsorganisatie,
zijn wij er zeker van, dat het, als de nood
aan de man komt, zal deelnemen aan de
strijd ter verdediging van andere volke
ren", zo verklaarde hij.
Hoewel „de vrede direct bedreigd wordt
door de politiek van de Sovjet-Unie",
achtte Popovitsj een oorlog niet onver
mijdelijk. Het was volgens hem, behalve
gevaarlijk, ook onrealistisch om te gelo
ven, dat de oorlog niet vermeden kon
worden.
Minister-president dr W. Drees heeft [Nederlandse beeldende kunstenaars te ge-
gistemuddag de nationale bloementen-raken tot vervaardiging van speciale
toonstelling „Keukenhof" te Lisse ge*
opend. In zijn openingstoespraak zei de
minister-president warme hulde en waar.
dering te hebben voor het initiatief van
de stichters van „Keukenhof. Hij be
greep. dat er veel is komen kijken, voor
hetgeen tot dusverre in vier jaren tot
stand werd gebracht. Niet alleen wilde
hij „Keukenhof zien om redenen van
schoonheid en levensblijheid, doch ook
vanwege hpt grote economische nut, dat
achter de bloembollenteelt schuil gaat.
Nederland, aldus de minister-president,
heeft de reputatie zwakke producten in
het export-pakket te hebben, waaronder
in vele landen ook bloembollen worden
gerekend. Zodra men tot invoerbeperkin
gen overging trachtte men ook de invoer
van bloembollen te beperken. Het is, al
dus dr Drees, één van de grote successen
van de Nederlandse bloembollenkwekers
en van de exporteurs, dat zij er telkens
in geslaagd zijn te bewijzen, dat bloem
bollen eigenlijk geen zwak product vor
men.
De voorzitter van „Keukenhof", de
heer T. van Waveren, sprak de minister
president voordien toe. Hij gaf enige uit
eenzettingen over de „Keukenhof" zelve
en deelde mede. dat deze stichting tien
in plaats van twintig jaren zal bestaan.
De stichting is op een hechte financiële
basis gebracht door het vormen van een
garantiefonds, waaraan de gemeente
Lisse, de Twentsche Bank, het Centraal
Bloemboilencomité, het Hollands Bloem
bollen-huis en de directies van enige in
dustrieën hebben bijgedragen.
Reeds thans, doch ook in de toekomst,
wordt ernaar gestreefd om in overleg met
tuinbeelden. De heer Van Waveren vroeg
zich daarbij af, of samenwerking op dit
gebied met het ministerie van O.. K.
en W. niet tot vruchtbare resultaten zal
leiden.
Aan het einde van de openingsplechtig
heid, waarbij aanwezig waren minister
Luns, de Commissaris van de Koningin
in Zuid-Holland, mr L. A. Kesper, een
vertegenwoordiger van de Commissaris
van de Koningin in Noord-Holland en
burgemeester mr De Graaf van Lisse,
alsook mr dr L. N. Deckers, lid van de
Raad van State en voorzitter van de Al
gemene Nederlandse Vereniging voor
Vreemdelingenverkeer, reikte de heer
Van Waveren het gouden Keukenhof
embleem uit aan minister-president dr
W. Drees, aan mr L. A. Kesper en aan
de echtgenote van minister Mansholt. De
heer Van Waveren deelde voorts mede
de hoop te koesteren binnenkort aan
Prins Bernhard, die een van de Keuken
hofseizoenen heeft ingeluid, ook dit gou
den embleem te mogen overhandigen.
Zeepost. Met de volgende schepen kan
zeepost worden verzonden. De data,
waarop de correspondentie uiterlijk ter
post moet zijn bezorgd, staan, tussen
haakjes, achter de naam van het schip
vermeid: Indonesië: ms „Johan van 01-
denbarnevelt" (7 April); Ned N Guinea:
ss „Tomini" (21 April); Ned. Antillen:
ss' „Baarn" (26 Maart); Suriname: ms
„Stentor" (1 April); Unie van Zuid-
Afrika en Zuid-West Afrika: ms „Edin
burgh Castle" (21 Maart); Canada: ss
„Waterman" (21 Maart); Zuid-Amerika:
ss „Highland Princess" (23 Maart);
Australië; ss „Strathnaver" (21 Maart);
N. Zeeland: via Engeland (21 Maart).
(Van onze correspondent
De minister van Wederopbouw en Volks
huisvesting, ir H. B. J. Witte, heeft giste
ren tijdens een bijeenkomst van het
departement Groningen van de Maat
schappij voor Nijverheid en Handel mede
gedeeld, dat de behandeling van de heden
morgen hij de Staten-Generaal inge-
De gevolgen van de aardbeving in
Turkije blijken veel erger te zijn dan men
aanvankelijk had gedacht. Gistermiddag
werd volgens semi-officiëlc berichten het
aantal doden voorlopig geschat op 420 en
het aantal gewonden op 300, maar latere
telegrammen melden, dat alleen al in het
district Balikedir meer dan 500 personen
om het leven zijn gekomen.
De aardschokken hielden gedurende het
grootste gedeelte van de nacht van Woens
dag op Donderdag aan. Honderden huizen
zijn met de grond gelijk gemaakt en een
veel groter aantal is beschadigd. De ver
woesting werd nog vergroot door bran
den. Volgens een voorlopige schatting is
voor een waarde van twee-en-een-half
milMoen gulden verwoest.
Het epicentrum van de aardschokken
lag ten Zuid-Westen van Bandirma, een
stad aan d'e Zee van Mormora. In Istanbul
is weinig schade aangericht, maar er heer
ste een algemene paniekstemming. Twee
personen kwamen hier om net leven.
De naalden van de seismografen in hel
observatorium van Athene braken ten
gevolge van de hevigheid van een der
schokken. Volgens deskundigen was deze
aardbeving de ergste sinds 1939.
Turkije is in de afgelopen jaren door
verscheidene aardbevingen getroffen. In
December 1939 vond'en 30.000 mensen de
dood. Een groot gedeelte van de provincie
Anatolië werd toen verwoest. In 1949
werd Anatolië opnieuw getroffen. Toen
waren 437 mensenlevens te betreuren
Twee jaar later kwamen in de provincie
Cankiri in Noord-Turkije 74 personen om
en werden 160 mensen gewond.
De seismograaf van de Columbia-uni-
versiteit heeft Donderdagochtend een
„krachtige aardbeving" geregistreerd in
Midden-Amerika, op 3000 km afstand van
New York.
Ook op het Franse Martinique en op
Sint Maarten zijn aardschokken gevoeld.
Voorts voelde men schokken op Barbados
en Trinidad. Hier vielen geen slachtoffers
en werd geen schade aangericht.
Maak Uzell niet wijs, dat
kortademigheid „nu eenmaal
bij Uw gestel hoort".
Heem het snelwerkende,
middel, dat het taaie
slijm oplost:
AKKERS
's werelds beste hoestsiroop
Wat bij de film „Het Open Venster" onze bijzondere belangstelling
vraagt, is liet feit, dat deze documentaire over de Westeuropese schilder
kunst ontstond uit een verheugend en daadwerkelijk samengaan van de rege
ringen der vijf landen, die zich aaneensloten bij het Pact van Brussel. Aldus
werd in internationaal verband een culturele daad gesteld, die van beteke
nis kan zijn voor de verdere ontwikkeling der Westeuropese samenwerking,
speciaal op het gebeid van de filmkunst.
België, Engeland, Frankrijk, Nederland
en Luxemburg droegen ieder een deel
bij van de kosten en verleenden ruime
faciliteiten bij het vervaardigen van de
film. Er werd een productiegroep samen
gesteld uit ervaren kunstenaars en tech
nici dezer landen. Henri Storck, de Bel
gische filmer, die enkele uitstekende
werken op zijn naam heeft staan oa
„Rubens" en „Le Monde de Paul'Del'
vaux", voerde de regie. Cameraman was
Cyril J. Knowless, een Engelsman. De
muziek werd gecomponeerd door de
Fransman Georges Auric en uitgevoerd
door het Concertgebouworkest onder
leiding van Eduard v:an Beinum, terwijl
de Nederlander S. I. van Nooten als pro
ductieleider optrad. De film kwam tot
stand onder toezicht van een internatio
naal comité, waarvan dr N. R. A. Vroom,
hoofd van de afd. Film van het Minis
terie van Onderwijs, Kunsten en Weten
schappen voorzitter was.
De opnamen geschiedden in de musea
van Amsterdam, Brussel, Gent, Londen
en 's-Gravenhage. Dit alles was uiteraard
alleen mogelijk, dank zij de internatio
nale basis, waarop het werk was onder
nomen. Ieder der deelnemende landen
beschikt thans over een complete film
over een onderwerp, dat een brede be
langstelling mag verwachten.
Dit onderwerp behelst namelijk eer
onderdeel van de gemeenschappelijk!
Westerse cultuur: de schilderkunst. D(
film biedt als het ware door een open
venster een blik op het landschap, zoab
de grootste schilders dezer landen dit in
een ontwikkelingsperiode van vijf
eeuwen hebben gezien en weergegeven
In zoverre is de opzet dan ook werkelijl
geslaagd Een overrompelend stuk film
heeft Storck weliswaar niet afgelever<
doch het is hem wèl gelukt om de voor
stellingen van 59 schilderstukken in een
aanvaardbare vorm te observeren. Te
bewonderen valt zijn gevoelige beheer
sing in de opeenvolging der kleuren. Hij
bedrijft herhaaldelijk een vaardig en in
teressant spel met vormen, kleur en be
weging, zodat de toeschouwer zijn uit
zicht op het landschap tot het einde toe
met aandacht blijft volgen.
Wanneer deze film er in slaagt, om bij
het publiek in de vijf betrokken landen
het bewustzijn wakker te roepen, voor
wat in de gemeenschappelijke cultuur
wortelt en dus recht heeft op de alge
mene belangstelling, dan heeft deze naar
opzet en onderwerp sympathieke film aan
een belangrijk doel beantwoord.
PH
Een tweede zeer belangwekkende en
geslaagde poging om het werk van een
schilder onder de aandacht te brengen
van het publiek, dat de bioscopen bezoekt,
is de film „Vincent van Gogh".
Ter herdenking van het feit, dat hon
derd jaar geleden Vincent van Gogh werd
geboren, is door Polygoon-Profilti een
kleurenfilm gemaakt over het leven en
werk van deze schilder. Het scenario is
van de hand van dr J. Hulsker, hoofd van
de afdeling Kunstzaken van de gemeente
's-Gravenhage. Het camerawerk is van
Piet Out, terwijl Jan Mul de muziek
componeerde, die door leden van het Con
certgebouw Orkest werd uitgevoerd. De
Franse versie is inmiddels reeds naar het
Filmvestival te Cannes gezonden.
Het is een aantrekkelijke, maar moei
lijke opdracht om een kleurenfilm over het
leven en werk van een schilder als Vin
cent van Gogh te maken. Aantrekkelijk,
omdat Vincent meester was in de uitbun
dige overdaad van kleur en lijn, vol dyna
miek. Moeilijk, omdat men voor de ver
leiding kan bezwijken, zich te buiten te
gaan een een kleurenorgie, waardoor de
typische tonaliteit in het werk van Van
Gogh verdrinkt in de kleurenzee.
Men kan zeggen, dat de film van Huls
kerOut met beheersing is gemaakt. De
d.vonisische kunst van de roes, waarin
Vincent zijn werken maakte, wordt gede
monstreerd in zijn schilderijen. De tragiek
van zijn leven wordt weergegeven in de
ouverture en finale van deze „kleuren-
symphonie", waarin het povere graf van
Vincent en Theo in Auvers in Frankrijk
wordt getoond met de contrapunctische
beelden van een veiling, waar één van zijn
werken tweehonderdduizend gulden op
brengt. In één van zijn brieven aan zijn
broer Theo, de man, die steeds financieel
bijsprong om het mogelijk te maken, dat
zijn broer kon blijven schilderen, vraagt
Vincent vijf francs, omdat hij nog een
paar weken moet leven, voordat zijn
maandelijkse toelage komt. „Ik zal je met
mijn werk terugbetalen" schrijft hij, over
tuigd als hij zelfs is, dat zijn schilderijen
meer waard zijn dan de kosten van verf,
linnen „en het beetje leven, dat erin ge
legd is".
„Een beetje leven" schrijft hij, maar wie
zijn werk beziet, zal onder de indruk ge
raken van de intense hartslag, die hij ge
legd heeft in de verf. De Nuenense aard
appeleters b.v. zijn mensen, die hun scha
mel maal aardappelen eten met dezelfde
handen, waarmee zij de aardappelen heb
ben gepoot en gerooid. Die handen zijn
met de aarde als het ware vergroeid. De
honderden tekeningen, die Van Gogh
maakte van de zwoegers op het land, zijn
geen fotografische reproducties, maar be-
Op een veiling brengt dit schilderij van Vincent van Gogh f 200.000 op.
Toen Vincent dit werk maaktebedelde hij bij zijn broer Theo om vijj
francs ten einde in leven te blijven. Scène uit de Nederlandse film over het
leven en icerk van Vincent van Gogh.
leefde weergave van mensen die ploeteren
voor hun bestaan. Dit expressionisme in
Van Gogh's werk komt duidelijk in deze
film tot uiting. De tekst, gedistilleerd uit
de vaak aandoenlijke brieven, die Vincent
aan Theo schreef, geeft een inzicht in het
leven van deze man, die zo tragisch aan
zijn einde kwam.
De opnamen van de schilderijen zijn in
een goede, instructieve volgorde gekozen
met een voortreffelijke afwisseling van
opnamen van zijn zelfportretten. Om een
enkele aanmerking te maken: volgens ons
zijn er te veel rustige „fades out" gebruikt
en zit er te weinig afwisseling in de hoek,
waaronder men de schilderijen heeft ge
filmd. Men krijgt een detailopname van
ren schilderij te zien, waarna de camera
:ich van het werk een weinig verwijdert.
)oor deze lineaire beweging van de camera
"omf te weinig dynamiek in de film.
Uechts een enkele keer, met name tijdens
':e opnamen van de portretten van Vin
ent en Gauguin, komt iets van de dyonis-
sche geladenheid van beide kunstenaars
het doek. Vincent kon nachtenlang dis-
issiëren over kunst en kunstenaars, tot-
it hij uitgeput op bed viel, waarna hij
eer met een nietsontziende drift naar
ïiten trok om daar de zon te schilderen,
e kolkende drift van de discussie tussen
side kunstenaars is goed weergegeven,
ïaar één enkel fragment geeft nog niet
et juiste karakter weer. Men krijgt de
ïdruk, dat dit uitzonderlijk was, terwij]
n feite zelfs zijn broer Theo, de man, die
ntens van Vincent hield en die hem ook
regreep, soms niet meer tege-n de vulka
nische natuur van zijn broer opkon. De
muziek van Mul daarentegen geeft een
goede uitdrukking van het leven en lijden
van Vincent.
Als geheel is deze film, wier vertoning
is gekoppeld aan die van René Clémcnt's
voortreffelijke „Jeux Interdits". alleszins
de moeite van het aanschouwen waard.
Bu.
diende nota over het complex van rege
ringsmaatregelen met betrekking tot de
huurverhoging en de daarmee samen
hangende factoren, zoals de looncompen-
satie, zeer veel tijd in beslag zal nemen.
De bewindsman zei, dat h(j zeer tevreden
zou zijn, wanneer men kans zag een en
ander nog dit jaar af te werken.
De minister had het in zijn toespraak,
die o.a. ook door tal van burgemeesters
werd aanhoord, over de woningbouw en
de uitbreidingsplannen, welke hij uit een
economische gezichtshoek beschouwde. Na
een inzicht te hebben gegeven in het
belang van de bouwnijverheid in de werk
gelegenheid (305.000 man-jaren, 18 pet van
totale werkgelegenheid) en de enorme be
dragen die gemoeid zijn bij de realisatie
van het bouwprogramma voor 1952 2355
millioen, waarvan 715 millioen voor
nieuwbouw) stond ir Witte uitvoerig stil
bij het probleem van de grote achterstand
in de woningbouw. Het totale tekort aan
woningen bedraagt thans 225.000. Over het
gehele land is er een tekort van 8 pet,
in Groningen van 4 pet.
De oplossing kan geschieden door parti
culiere bouw en door overheidsbouw. De
bewindsman stond beide mogelijkheden
voor. Evenwel is dit zodanig uitgelegd, dat
hij een fifty-fifty-basis zou voorstaan. Dit
is niet het geval. Ter verduidelijking zeide
de minister, dat er door de Overheid niet
in een bepaalde richting „geduwd" zou
worden. .,De projecten zullen gefinancierd
worden zoals ze ter tafel gebracht worden,
mits ze passen in het kader van de be
groting. Een aantal van 20.000 premie-
woningen bleek vorig jaar niet voldoende.
Er is nu ruimte geschapen voor 25.000
woningen, waarmee r.og niet gezegd is, dat
dit aantal er ook moet komen. Dat zal
afhangen van de particulieren".
Over de krotwoningen zeide de minister
nog. dat deze „huizen" gelukkig meer en
meer verdwijnen (in 1947 nog 10,4 pet).
Evenwel spannen de Noordelijke provin
ciën en Zeeland de kroon, wat het aantal
krotwoningen betreft.
Over de uitbreidingsplannen, waartegen
de laatste tijd zo'n oppositie bestaat,
betoogde spreker, dat in 1950 7.5 pet
van de Nederlandse grondoppervlakte
voor bebouwing bestemd was (in 1900:
4 pet). Hoogbouw lost het probleem over
verlies van akker- en tuinbouwgrond niet
op, verzekerde de bewindsman. Het is in
het belang van generaties, dat bij de uit
breidingsplannen niet een verkeerd be
grepen zuinigheid met de grond wordt toe
gepast.
De provincie Groningen kreeg nog een
pluim van de minister. In deze provincie
zijn 56 gemeenten: 55 uitbreidingsplannen
zijn goedgekeurd en 1 is in voorbereiding.
Van de plannen van de 1011 gemeenten in
ons land zijn nog maar 494 plannen goed
gekeurd.
Bij de discussie zeide minister Witte
nog. dat aanvragen voor premiebouw weer
in behandeling genomen worden.
Guenllabenden op Zuid-Celebes hebben
pater Harry ersteden van de Congrega
tie der bcheutisten ontvoerd. Tot dusver
is nog geen spoor van hem ontdekt. De
ontvoering werd gemeld door pater A. de
Jonge, missie-overste aldaar. Hij voegde
er aan toe, dat alle pogingen om inlich
tingen over zijn verblijfplaats in te win
nen, tot op heden gefaald hebben. Vol
gens pater de Jonge blijft de situatie in
het missiegebied der Scheutisten zorg
wekkend als gevolg van activiteit der
guerilla's.
(Van onze Haagse redactie)
Nadat er bij de begrotingsbehandeling
van het ministerie van Binnenlandse Za
ken reeds verschillende malen over de
ambtenarensalarissen was gesproken, is
tenslotte deze zaak door de minister van
Binnenlandse Zaken ter hand genomen en
is het overleg hieromtrent gaande. Dit
overleg wordt, zoals reeds bekend, door
de regering gevoerd met de ambtenaren-
organisaties en deze onderhandelingen
zouden, naar verluidt gaan over plannen
van de regering om de salarissen der ho
gere ambtenaren zo te herzien, dat daar
in het verschil in verantwoordelijkheid
met de lagere ambtenaren beter tot uiting
komt. Dit plan zou niet enkel een feite
lijke, directe salarisverhoging inhouden,
maar ook een verhoogde stijging van de
percentages bij promoties, waardoor de
vroegere verhouding tussen de lagere en
de hogere salarissen zou worden hersteld
Een der ochtendbladen wist gisteren
omtrent de regeringsplannen te melden,
dat d^zer dagen tussen de regering en de
vertegenwoordigers der ambtenaren over
leg heeft plaats gevonden over de salaris-
voorstellen en het blad voegde daaraan
zelfs mededelingen toe omtrent de per
centages, waarmede de salarissen voor
verschillende groepen zouden worden
verhoogd.
Van de zijde der organisaties vernemen
wö echter met de meeste stelligheid, dat
de regering bij het Georganiseerd Overleg
nog geen enkel gedetailleerd voorstel heeft
ingediend, zodat daarover ook geen be
spreking had plaats gevonden.
Het stoffelijk overschot van de Tsjecho-
slowaakse president, Klement Gottwald, is
gisteren in het nieuwe „bevrijdingsge
denkteken" op een van de zeven heuvelen
van Praag bijgezet. De gehele plechtigheid
was een verkleinde maar getrouwe afspie
geling van die, welke de overledene tien
dagen eerder te Moskou had bijgewoond,
n.l. de bijzetting van maarschalk Stalin. In
redevoeringen werd de „trouw van het
Tsjechische volk aan de partij, de Sovjet-
Unie en de grote leiders Lenin, Stalin en
Gottwald" verschillende malen onder
streept.
Namens de Sovjet-Unie sprak maar
schalk Boelganin. Voorts woonden afge
vaardigden van communistisch China en
de volksdemocratieën de plechtigheden bij.
Volgens het Britse blad „Daily Sketch"
is het geheime dagboek van Gottwald op
geheimzinnige wijze verdwenen. In dit
dagboek zouden geheime gegevens over
z(jn overeenkomsten met Moskou zijn aan-
gegtekend.
Het blad beweert, dat het dagboek
tijdens de tweedaagse ziekte van de presi
dent uit een koffer werd ontvreemd, maar
dat de verdwijning pas na het overlijden
van Gottwald werd ontdekt. De politie
zou honderden personen uit de omgeving
van de overledene hebben ondervraagd,
maar zonder resultaat.
77
Het Stamboelse blad „Yeni Gazete" heeft
gisteren een extra-editie uitgegeven,
waarin in vette koppen werd medegedeeld,
dat maarschalk Tito in Londen was ver
moord door een Russische agent. De
politie legde direct beslag op alle exem
plaren, die zjj in handen kon krjjgen. Ge
vraagd hoe men er toe gekomen was dit
valse bericht te publiceren, antwoordde de
leiding van het blad, dat het afkomstig
was van de „eigen radioluisterdienst".
Verre van vermoord te zijn, heeft Tito
de dag van gisteren intensief gebruikt
voor besprekingen met premier Churchill.
Behandeld zou o.m. zijn de verdediging
van de Balkan tegen een mogelijke com
munistische aanval. De bespreking vond
plaats in het Britse ministerie van
defensi'e, dat zeer streng bewaakt was.
Om het gehele gebouw was een politie-
cordon getrokken.
In tegenwoordigheid van H.M. de Ko
ningin heeft gisteravond in 't Metropole-
Tusehinski-theater de gala-premicre van
de film „Het Open Venster" plaatsgevon
den. Deze film, voor de bespreking waar
van wij naar elders in dit blad verwijzen,
is het eerste voorbeeld van samenwer-
kingop cultureel gebied tussen verschei
dene landen in West-Europa.
De landen van het Verdrag van Brussel,
België, Frankrijk, Groot-Brittannië,
Luxemburg en Nederland hebben sa
mengewerkt om een kleurenfilm van de
ontwikkeling der landschapschilderkunst
tot stand te brengen.
Tevens werden vertoond: „Maskers en
Gezichten", van James Ensor, waarin le
ven en werken van deze Belgische schil
der zijn uitgebeeld, „Images Medievales",
een kleurige kaleidoscoop van de Middel
eeuwse samenleving, opgenomen van ma
nuscripten van de 14e en 15e eeuw,
„Journey into History", een bonte weer
gave uit het dagelijks leven van Londen
in de 18e eeuw. en last but not least „Vin
cent van Gogh". Het was een interessant
doch overladen programma, dat slechts
werd onderbroken door het optreden (in
gala-uniform) van de Kon. Militaire Ka
pel o.l.v. kapitein R. van Yperen, die een
zeer geslaagde bewerking van Moussorgs-
ky's „Tableaux d' une exposition" ten ge
hore bracht.
In de Koninklijke loge hadden even
eens plaats genomen de ministers mr Cals
en mr Beyen, leden van het Corps Diplo
matique en vele andere autoriteiten.Ook
de beide teams van scenarioschrijvers,
cineasten en componisten, die de films
„Het Open Venster" en „Vincent v. Gogh"
hadden vervaardigd, onder wie de Ne
derlanders dr J. Husker, Jan Engelman,
Piet Out, Jan Hull, en Betsy van Nooten
waren aanwezig.
Na afloop der voorstelling recipieerde
Hare Majesteit, die gekleed was in een
strapless mosgroenkleurig avondtoilet en
tulen stola, in de foyer. Onder de velen,
die hun opwachting kwamen maken be
vonden zich de burgemeester van Den
Haag mr Schokking, de generaals Has-
selman, Röel en Buurman van Vreeden,
de burgemeester van Arnhem de heer
Matser, de voorzitter der Eerste Kamer,
mr Jonkman, de wethouders Dresmé, van
Zwijndrecht, van den Oever en Dett-
rneyer, als ook vele leden van het Corps
Diplomatique en van de Staten Generaal.
Bij de ingang van het gebouw was er
grote belangstelling van de zijde van het
publiek voor de komst en het vertrek van
Hare Majesteit en voor de vele genodig
den in hun fraaie uniformen; chieke
avondtoiletten en met decoraties bedekte
smokings. De Haagse politie regelde op
voorbeeldige wijze het verkeer.
