Het apostolaat van de christen
in de wereld
KAMER NIET ENTHOUSIAST
OVER „KIJKGELDWET"
Van het Archief naar de Carmel
Kruisheren vieren ook een
Kromstaffeest
Landelijk congres voor leken-
apostolaat in Den Bosch
BAANVAK ZWOLLE-NIJMEGEN
ELECTRISCH
I
I
Een eeuw geleden werd weer een
magister-generaal gekozen
sa r-JtóKTKwass, wa
66 ste lijst van
slachtoffers
„Niet vast blijven zitten aan wat was"
Raadsverkiezingen in
liet rampgebied
Ondergrondse activiteit
in Denemarken
Britse ambassadeur
bezocht Molotof
Leidse Universiteit
krijgt 15.000 dollar
Bij nieuwe NS-Zomerdienstregeling
Betere verbinding tussen Twente en Limburg
Gouda-R'dam D.P.
Britse granaten naar
Indo-China
Zondag bestands-
besprekingen
11 „<:\Oinkeiprovmnade-^ynyaayi
Op 1 Mei vertrekt dr Kersbergen naar IJsland
Koninklijk besluit redde orde van ondergang
Hernieuwde opbloei
begon van Nederland uit
Nieuwe Gouverneur
van Nieuw-Guinea
ZATERDAG 25 APRIL 1953
PAGINA 7
Bisschoppelijke opwekking
Het Christelijke getuigen
DREISCHOR
NIEUWERKERK
OUDE TONGE
Minister bepaalde, waar ze
niet doorgaan
DIEVEN MAKEN EMMEN
ONVEILIG
Geld voor schoolreisje gestolen
KOSTBARE FILM-
NOVITEIT GESTOLEN
voor goederen- en gedeeltelijk
voor reizigersverkeer
Autobusdiensten vervallen
16 KOEIEN VERBRAND
PRINS BERNHARD REIKT
ONDERSCHEIDINGEN UIT
DODENHERDENKING TE
WAALRE
W
De Vereniging
te Rotterdam...
250,-
150,-
100,-
Neusje van de zalm
Krachtige groei
Man der Voorzienigheid
Bescheiden viering
J. FRANCINO, Kruisheer.
Publicaties
Waarom geen Nijmeegse
leerstoel in Scandinavische
talen?
A'DAMSE GRAANMARKT
Veler ogen zijn op ons gericht..
Aanvaardde zijn ambt
R'DAMSE COASTER
AANGEVAREN
Ondanks zware schade in
veilige haven
(Van onze verslaggever)
Onder de titel „Het apostolaat van de Christen in de wereld", is gister
avond in het Casino te 's-Hertogenhosch een groot landelijk congres voor
Lekenapostolaat begonnen. Dit congres, dat georganiseerd is door de
Katholieke Actie in samenwerking met de andere organisaties en instel
lingen in ons land, welke werkzaam zijn op het terrein van het leken
apostolaat, of een van zijn deelgebieden, is bedoeld als een bijdrage ter
voorbereiding en bezinning op de officiële feestelijke herdenking van het
herstel der kerkelijke hiërarchie in Nederland. Tevens ook als een Neder
landse voortzetting van het Wereldcongres voor Lekenapostolaat, dat in
October 1951 te Rome is gehouden. Ongeveer driehonderd werkers uit
alle regionen van het Katholieke Apostolaat, nemen aan dit studie- en
werkcongres deel.
Gisterenavond mocht de voorzitter der
Katholieke Actie, tegelijk voorzitter der
congrescommissie, prol. dr ir F. Teilegen,
als eregasten op dit congres begroeten
mgr dr J. Hanssen, bisschop-coadjutor van
Roermond, minister mr F. van Thiel en
staatssecretaris dr G. Veldkamp. Een bij
zonder welkomstwoord richtte hij ook
tot de burgemeester van 's Hertogenbosch,
mr H. Loeff en de vertegenwoordigers van
de K.A. in Vlaanderen.
In zijn openingswoord las prof. Teilegen
boodschappen voor van kardinaal Pizzardo
en dr Vittorino Veronese, resp. voorzitter
en secretaris-generaal van het permanente
comité voor internationale congressen
voor lekenapostolaat, waarin beiden uiting
geven van hun belangstelling voor dn
congres.
Namens het episcopaat sprak mgr
Hanssen een kort woord, waarin hu
hulde bracht aan de voorzitter van de
KA en diens medewerkers en opriep
tot een geest van onderlinge liefde. Er
moet over ons vaardig worden, aldus de
bisschop-coadjutor, een brede visie op
de moderne maatschappelijke verhou
dingen. We moeten niet vast blijven
zitten aan wat was, maar ons bezinnen
op het wezen der dingen en daaruit de
richtlijnen voor ons handelen opdiepen.
Prof. dr J. Groot hield hierna de alge
mene inleiding over de oorsprong, aard
en structuur van het Christelijke getuigen.
Na een diepgaande theologische visie op
de oorsprong van het Christelijke getuigen
ontvouwd te hebben, trok hij hieruit enige
Het Informatiebureau van het Ned. Rode
Kruis heeft de zes-en-zestigste lijst van
geborgen en geïdentificeerde slachtoffers
van de watersnood uitgegeven.
Roggeband, Adriaan, geb. 4.4.1932, laat
ste adres: Bogerdweg D 238, Dreischor;
Schot van Veen, Johannes Marinus, geb.
25.6.1931, laatste adres Langeweg P 50,
Dreischor.
KleemansVan de Vrie, Adriana Jo
hanna geb. 30.7.1925, laatste adres Burg,
Boumanstraat 26. Nieuwerkerk.
Koert. Cornelia, geb. 31.7.1873, laatste
adres: Stationsweg 75, Oude Tonge; Tig-
gelman, Pieternella Adriana Stijntje geb.
31.10.1949, laatste adres: Oude Tonge B 49;
Vroegindeweij, Klaas, geb. 3.11.1898, laat
ste adres Oude Tonge B 22.
De minister van Binnenlandse Zaken,
heeft goedgevonden, dat <n de volgende
gemeenten de candldaatstelling en de
stemming voor de in 1953 te houden ver
kiezing van de leden van de gemeenteraad
op nader door hem te bepalen dagen zal
geschieden:
Klundert, Nieuw-Vossemeer, Iiooge en
Lage Zwaluwe, Abbenbroek, Den Bom
mel, 's Gravendeel, Heenvllel, Herkingcn,
Middelharnis, Nieuwe Tonge, Ooitgens-
plaal. Oude Tonge, Oudenhoorn Sommels-
d(|k, Stellendam, Strljen, Zuid-Befjerland,
Zuidland, Brouwershaven, Brulnissc, Drei
schor, Duivendijke, Eikerzee, Ellemeet,
Kerkvverve, Krabbendjjke, Kruiningen,
Nieuwerkerk, Noordgouwe, Noordwelle,
Oosterland, Ouwerkerk, St Phllipsland,
Rilland-Balh, Serooskerke (Schouwen),
Stavenisse, Waarde, Zierikzee, Zonne-
maire.
Een sluipschutter heeft Donderdagavond
met een machinepistool gevuurd op een
Deense wapenopslagplaats nabij Slagelse
op het eiland Seeland. De wacht van het
depot beantwoordde het vuur, doch de
schutter werd niet getroffen.
Later op de avond bleek, dat Iemand
had getracht zich een weg te banen door
de prikkeldraadversperring rond het de
pot.
De Deense militaire inlichtingendienst
gelooft, dat in De.iemarkcn een geheime
ondergrondse beweging werkt en da.t de
aanslag van Donderdag door deze bew:-
ging was georganiseerd. 'n ,B J)
weken zijn uit verschillende delen van
Denemarken dergelijke incidenten g
meld.
Sir Alvary Gascoigne, de Britse ambas
sadeur in Moskou, heeft Donderdag een
onderhoud gehad met de Sovjet-minister
van buitenlandse zaken, Molotof, aldus
deelt het Britse ministerie van buiten
landse zaken mede.
Het onderhoud, op verzoek van de Brit
se ambassadeur, betrof kwesties, die uit
sluitend Groot Brittannië en de Sovjet-
Unie aangaan en reeds in een vorige be
spreking ter sprake waren gebracht.
De Sovjet-regering heeft de betrokken
kwesties nog in studie.
Naar verluidt omvatten deze 1. De
toekomst van George Bundock, een in de
ambassade te Moskou wonende Engelsman,
wiens gevangenneming door de Sovjet-
Unie wordt verzocht wegens een misdaad
die hij zou hebben begaan. 2. Het geschil
over de Brits-Russische visserijconventie
en 3. Het probleem der Russische echtge
noten van mannelijke Britse onderdanen.
conclusies ten aanzien van de aard van dit
getuigen.
In de eerste plaats, aldus spreker, moet
ons getuigen zijn van geestelijke aard. Het
moet totalitair zijn, onze gehele persoon
omvatten.
Iedere idee van succesjagerij of poli
tieke propaganda moet er vreemd aan
zijn. Iedere al te intieme vermenging
van'politiek met dit getuigen is fout. We
moeten alleen getuigen uit de kracht
van de Geest, niet uit de kracht van
eigen spitsvondigheid. Ons getuigen mag
daarom niet het karakter hebben van
gelijkhebberij of zegevierende polemiek.
Spreker waarschuwde in verband hier
mede voor een overschatting van de
kracht van onze organisaties.
Ons getuigen moet staan in het teken
van grote verdraagzaamheid. We moeten
open oog hebben voor de persoonlijke en
nationale nuances en geen achterdocht
koesteren in eikaars getuigenis.
Het is een getuigen in het tijdperk des
Geestes tussen hemelvaart en wederkomst,
waarin nog strijd en verzet is. Het ge
schiedt in een menselijke gestalte, die de
volheid der glorie nog niet bezit. Het is
nog slechts op weg naar de volheid toe,
is daarom bescheiden en mild in besef
van eigen gebrekkigheid, welke ook in
het meest getrouwe getuigen te vinden is.
Daaron\ kent het de spanning van het op
weg zijn naar de volheid der toekomst en
is het nooit zelfgenoegzaam geborneerd.
Wat tenslotte de structuur van het
Christelijk getuigenis aangaat, daar de
Geest van Christus de Geest ener hiërar
chisch geordende gemeenschap is, heeft
het Christelijk getuigen een hiërarchische
structuur of vorm. Het dient te geschie.
den in de eenheid der Kerk en in
verantwoordelijkheid voor die eenheid.
Het voltrekt zich dan ook in persoonlijk
doorleefde verantwoordelijkheid voor
groei en bloei van geheel de Kerk, waar
aan niemand zich onttrekken kan.
Deze eerste plenaire bijeenkomst werd
besloten met een historische beschouwing
van dr M. Arts' O.Carm. over dit Christe
lijk getuigen in het kerkelijk volwaardige
Nederland der laatste honderd jaar. In
korte trekken schetste deze spreker de
groei van het apostolische besef in dit
tijdsbestek, dat in 1936 zijn organisato
rische belichaming vond in de Katholieke
Actie, het officiële orgaan van het Katho
lieke Lekenapostolaat.
De Zaterdag is geheel gewijd aan de
bespreking der uitgebrachte prae-advie-
zen in een zevental werkgroepen, terwijl
Zondag de plenaire slotzitting plaats
vindt, waarin de voorzitter der Congres
commissie een samenvatting zal geven
van het besprokene in de voorafgaande
dagen.
Namens het Congres heeft prof. Telle-
?.?,n, telegrammen van trouw en aanhanke
lijkheid gezonden aan Z. H. de Paus, kar
dinaal De Jong, kardinaal Pizzardo en dr
Vittorino Veronese.
De rijksuniversiteit te Leiden heeft van
de Rockefeller Foundation te New York
ee gift van 15.000 dollar gekregen, ten
behoeve van een nieuw laboratorium
voor experimentele histologie. Naar wij
vernemen, zal het bedrag van deze
schenking worden gebruikt voor de aan
schaffing Van enkele kostbare noodza
kelijke instrumenten, die niet uit het van
rijkswege beschikbare budget konden
worden bekostigd. De voornaamste ob
jecten zijn een inrichting voor microcine.
matografie en een inrichting voor het
droog vriezen van weefsels. Dit droog-
vriezen is een methode van prepareren
van weefsels, waarbij het preparaat zo
min mogelijk in structuur verschilt van
de levende toestand.
(Van onze Utrechtse redacteur))
Wanneer Zondag 17 Mei a.s. de zo-
inerdienstregeling van de N. S. zal in
gaan, kan het baanvak Zwolle—Nijme
gen eleetrisch worden bereden, waar
voor een uurdienst met electrische stop
treinen wordt ingevoerd. Deze treinen
sluiten te Nijmegen aan op de diesel-
electrische uurdienst Nijmegen-Krabben-
dijke v.v. Te Zutphen hebben de stop
treinen Nijmegen-Zwolle elke twee uur
aansluiting op nieuw in te leggen snel
le diesel-electrische treinen Roermond-
Enschede, op de treinen uit Winters
wijk en op de treinen naar Apeldoorn.
Te Deventer bestaat elk uur aansluiting
uit de richtingen Amersfoort en Al
melo in de richting Zwolle en omgekeerd,
benevens om de twee uur aansluiting uit
de richting Zutphen en de richtingen
Amersfoort en Almelo en omgekeerd.
Naast de electrische uurdienst Nijmegen
—Zwolle is tussen Arnhem en Deventer
een tweeuursdienst met stoptreinen ont
worpen, zodat ieder half uur reisgelegen
heid met stoptreinen zal bestaan tussen
laatstgenoemde beide plaatsen. In de ver
binding Twente—Limburg v.v. wordt 17
Mei a.s. een belangrijke verbetering ge
bracht. Iedere twee uur zal tussen Roer
mond en Enschedé een doorgaande diesel-
electrische trein rijden, die tussen Nijme
gen en Zutphen sneltrein wordt en alleen
te Arnhem stopt. Deze dienst wordt op
het baanvak Zutphen—Enschedé opge
voerd tot een uurdienst met D.L.-treinen.
Van de door de N.S. bij Allan te Rot
terdam bestelde diesel-electrische een- en
tweerijtuigtreinen zullen vermoedelijk
vier eenrijtuigentreinen en een twee-
rijtuigtrein voor de dienst beschikbaar
zijn. Een tweerijtuig-treinstel zal gaan
rijden op de Betuwelijn (DordrechtT'el),
naast de aldaar reeds rijdende diesel-
electrische en stoomtreinen.
Van de vier eenrijtuigtreinen, waarover
waarschijnlijk beschikt zal kunnen wor
den, zal er één rijden tussen Alphen a.d
Rijn en Gouda ter vervanging van de
daar gebruikte diesel-mechanische motor
rijtuigen; één tussen Leeuwarden en
Sneek en twee tussen Arnhem en Win
terswijk; op de laatstgenoemde baanvak
ken afgewisseld met stoomtreinen. Op het
baanvak HarüngenNieuwerschans moe
ten helaas de DE.-treinen nog even weg
blijven.
Enige onverlaten hebben in de nacht
van Donderdag op Vrjjdag uit een schooi
te Emmen het geld, dat de kinderen
voor het komende Koninginnefeest had
den bijeen gebracht, gestolen. De school-
schoonmaakster ontdekte 's morgens
half acht. dat de lessenaar van een der
onderwijzers was opengebroken en dat
de enveloppe, waarin het geld was gebor
gen, opengescheurd op de grond lag.
ln de andere lokalen waren lesse
naars en kasten geforceerd. Samen met
J}®* spaargeld voor een schoolreisje be
draagt het gestolen bedrag 200. DP dle-
waarschijnlijk door een raam
naar binnen geklommen. Dit is de vier-
nnehforaf 'rr 6 ln de afgelopen twee
,-Fmmen,is sepieegd. Gisteren
WnVnlfan n°r7 ln de nacht van
Woensdag op Donderdag wethouder A.
Klein en het warenhuis Van Dijk slacht
offer werden van inbraak
Naar de politie thans heeft medege
deeld is Zaterdagavond jl. uit een in de
Vossiusstraat te Amsterdam geparkeerde
auto van de heer K., directeur ener Am
sterdamse N.V., een voor Europa geheel
nieuw microfilmapparaat met leesappa-
raat ter waarde van 6.000,— ontvreemd
Door middel hiervan kunnen bijvoor
beeld manucripten worden gecopieerd
die dan op een scherm weer leesbaar
worden gemaakt. Het filmapparaat ge
lijkt op 'nkofferschrijfmachine, het lees-
apparaat maakt de indruk van een tele
visieontvanger. De toestellen, die pas
sinds 15 April uit Amerika leverbaar zijn,
waren als eerste juist van Schiphol afge
haald. De politie heeft het onderzoek in
handen.
In de loop van de zomer echter keren
de moderne treinen daar vermoedelijk
terug.
Van 17 Mei a.s. af zullen alle goederen
treinen en een aantal reizigerstreinen tus
sen Gouda en Rotterdam gaan rijden over
de nieuwe 11.7 km lange spoorbaan
Nieuwerkerk—Rotterdam-Noord. In de
eerste plaats alle internationale treinen via
Utrecht naar en van Hoek van Holland,
dan de Britse militaire verlofgangers-
treinen en tenslotte de z.g. beurstreinen
AmsterdamRotterdam v.v. via Gouda.
Alle autobusdiensten die de N.S. nog
hebben, vervallen per 17 Mei a.s. Deze
Seldt natuurlijk niet voor de
tijdelijke autobusdiensten in Zeeland. De
frequentie van de treinen Dordrecht-
Gorinchem v.v. wordt uitgebreid van elf
tot negentien treinen in beide richtingen,
waarvan twaalf diesel-electrisch. Het
nieuwe spoorboekje zal ongeveer twee
centimeter hoger zijn dan tot heden het
i ,isL,Peze wigging geschiedt volgens
de richtlijnen, die de Europese spoorweg
maatschappijen hebben vastgesteld in
onderling overleg.
Engeland heeft 500.000 granaten voor
veldartillerie ter beschikking van de Fran
sen in Indo-China gesteld. De granaten,
afkomstig uit Britse wapenopslagplaatsen
in het Midden-Oosten, zijn reeds in Indo-
China aangekomen.
De Franse strijdkrachten hebben bij de
verdediging van Laos tegen de Vietminh
te kampen met een nieuwe tegenslag: het
belangrijkste vliegveld in de „vlakte der
kruiken" is Vrijdag tengevolge van zware
regenval onder water gelopen. Slechts
door gebruikmaking van dit vliegveld kun-
nen de Fransen hun troepen in dit gebied
van voorraden voorzien.
(Van onze correspondent).
Doordat waarschijnlijk de vlam van een
motoruitlaat een blik met benzine vlam
deed vatten, is gisterochtend een stal
de boerderij van M. s. te Zwollerkerspel
in vlammen opgegaan. Hierbij kwamen
zestien koeien in de vlammen om. Acht
koeien konden nog gered worden. Een
schuur met jong vee, het woonhuis en
twee boerderijen konden behouden blij
ven, dank zij het krachtige optreden van
buren, spoorwegarbeiders en brandweer.
Z. K. H. Prins Bernhard zal Woensdag
a.s. te 11.30 uur, in het Paleis op de Dam
te Amsterdam, een 120-tal dapperheids
onderscheidingen uitreiken aan landgeno
ten, die door hun moedig gedrag in de
Meidagen van 1940, gedurende de oor
logsjaren in het verzet, dan wel in Indo
nesië of Korea, zich door bijzondere da
den hebben onderscheiden.
Bij de te decoreren personen zijn er
twee die tot ridder M.W.O. zullen worden
geslagen, één voor militair verzetswerk en
de ander voor zijn daden in Korea; aan
één zal de bronzen leeuw voor de le en
2e maal gelijktijdig worden uitgereikt,
terwijl één het vliegerskruis voor de derde
maal zal ontvangen.
Voor het eerst na de instelling van de
Gedenkdag 1945 zal de stichting Herden
king Brabantse gesneuvelden niet meer,
zoals andere jaren, op de eerste Zondag
in September een herdenking houden bij
het eregraf in de St. Willibrorduskapel
te Waalre, maar in het vervolg zal deze
plechtigheid samenvallen met de Nationale
Herdenking op de vooravond van de be
vrijding. Op 4 Mei a.s., zal mrg dr G.
Bannenberg, voorzitter van het stichtings
bestuur, het Onze Vader voorbidden,
Gerard Knuvelder zal een korte toespraak
houden en Leo Derijcken zal declameren
Daarna zullen de koren van Waalre en
Aalst meerstemmige gezangen uitvoeren.
Het wetsontwerp tot het vaststellen van
een kijkgeld voor de televisie, heeft in
de afdelingen van de Tweede Kamer heel
wat critiek gewekt. Vooral omdat er nog
in het geheel niets bekend is of de rege
ring na de experimentele periode, waar
in wij thans leven, voorstellen zal doen
om tot een definitieve regeling te komen.
En die experimentele periode loopt op 1
October a.s. af. Zodat het wetsontwerp
daarvoor dan ook weinig zin meer heeft.
Resumerend kwam men van verschil
lende zijden tot de conclusie, dat het wen
selijk zou z(jn. indien de regering hel
ontwerp terugnam tot zü een klaarder
inzicht zal kunnen verschaffen in haar
voornemens met betrekking tot de tele
visie.
Wat de inhoud van het wetsontwerp
betreft, waren vele leden van oordeel,
dat althans in een normaal, regelmatig
televisiebeleid een zeker bedrag aan kijk
geld, als bestrijding van de kosten, aan
de uitzending verbonden, zeer wel te ver
dedigen is. Sommige leden konden zich
echter met de gedachte van een verplich
te televisiebijdrage, waaraan onafschei
delijk bepalingen zijn verbonden, als in
artikel 2 neergelegd, nj dat het verboden
is een toestel te bezitten zonder vergun
ning van overheidswege, moeilijk vereni
gen.
Het bedrag van dertig gulden, dat de
regering voornemens is als kijkgeld vast
te stellen, ondervond van verschillende
zijden cUtiek. Men achtte de voorgeno
men heffing, nu er nog zo weinig zend
uren zijn, vooralsnog te hoog, terwijl het
ook als een onbillijkheid werd gevoeld,
dat men m streken, waar van een be-
J k „ontVangst Seen sprake ls, een
zelfde bedrag zou moeten betalen als
elders.
Het invoeren van een heffing van de
grootte als voorgesteld zal ook, naar men
vreesde, de lust om zich een televisietoe
stel aan te schaffen, nog meer beperken.
In dit verband valt ook te bedenken, dat
het bezit van een televisie-ontvanger een
vrij aanzienlijke verhoging van de per
sonele belasting ten gevolge heeft: men
spreekt zelfs van twintig gulden en meer
Een en ander zou uiteraard de ontwikke
ling van dit moderne communicatie- en
verpozingsmiddel remmen.
Vele leden hadden tenslotte bezwaar
Uit een nadere mededeling van Reuter
blijkt, dat de op verzoek der Noordelijken
uitgestelde bestandsbesprekingen niet
Maandag zullen plaats hebben, doch
reeds Zondag. Het uitstel bedraagt dus
slechts 24 uur.
tegen het voorschrift, dat het kijkgeld per
jaar bij vooruitbetaling zal moeten wor
den voldaan. Waarom zal men niet, zoals
bij de radiobelasting, in maandelijkse ter
mijnen en bv. door middel van zegels
mogen betalen?
Advertentie
roept deelnemers op
voor een zeer belangrijke
prijsvraag
Eerste prijs
Tweede prijs
Derde prijs
en tal van prijzen, welwillend afge
staan door leden der Vereniging
Gevraagd wordt: aan bovenstaand embleem een korte
slagzin toe te voegen, waaruit onmiddellijk blijkt, dat
met dit getal „66" de winkels bedoeld zijn, die in de
herfst van dit jaar alle tegelijk zullen openen in het
nieuwe hart van Rotterdam J
de .^ÏOinkelpromenade-^ijnbaan"
Oplossingen moeten vóór ^5 Me' as. rijn* Ingediend op hel Secre»
tariaat der Vereniging; Schiedemse Vest 42', Rotterdam,.
Het bestuur beslist over de toekenning der prijzen, op welk besluit
geen beroep meer mogeli|k is, Mededingers aan deze Prijsvraag
staan hun inzendingen, aan de Vereniging al. De namen der prijs
winnaars zullen op 15 Juni in d«t blad worden bekend gemaakt.
wmnaars zunen op i p juni in oh piaa woraen oeicena gemaa*G
„U kunt ook bij mij thuis, in IJssel-
monde komen" had een vriendelijke stem
door de telefoon gezegd. Maar wetend wat
mejuffrouw dr Kersbergen nu al zoveel
jaren voor het Rotterdamse Gemeente
archief betekent gaven wij er de voorkeur
aan haar op haar eigen arbeidsterrein, in
de enigszins plechtige stilte van het
Archiefgebouw, te ontmoeten.
Uit een vorig gesprek daar, in dezelfde
kamer met de hoge boekenkast achter
glas, hadden wij een indruk van dr Kers
bergen bewaard: 'n klein tenger figuurtje,
sprekend met de levendigheid van een
vrouw die midden in de wereld staat. De
verve, waarmee zij bij die gelegenheid
plannen ontwierp, verraadde pleizier in
het geestelijk avontuur, in het doen van
oorspronkelijke dingen die zij als verstan
dig en goed inziet, hoewel anderen er
wellicht anders over denken.
In dit beeld past het bericht dat dr
Kersbergen op 1 Mei naar IJsland vertrekt
om daar als Carmelites in te treden in de
Carmel te Reykjavik. Zij zal dus voor het
Archief, waar zij op 1 Mei „op de kop af
23 jaar" gewerkt heeft, verloren zijn.
In de manier waarop zij haar levensver
haal vertelt toont zij de zin voor volledig
heid die een archivaris past. Zij vergeet
noch haar geboorteplaats IJsselmonde,
noch de Meisjes HBS te Rotterdam, noch
het Staatsexamen. En dan vertelt zij hoe
ze in Utrecht oud-germaanse talen stu
deerde bij prof. van Hamel, doctoraal
examen deed in Nederlands en geschiede
nis. om vervolgens te gaan promoveren
over een. oud-IJslandse saga.
Verrast kijken wij op wanneer we weer
het woord IJsland horen.
Ja, glimlacht dr Kersbergen, er gaat
U zeker een licht op. Mijn liefde voor IJs
land is al oud; in feite is zij zelfs ouder
dan mijn liefde voor de Kerk. Ik ben na
melijk eerst na mijn promotie tot het
katholieke geloof gekomen. Dat mijn
proefschrift over een saga handelde die
reeds in christelijke geest was omgewerkt,
was zuiver toeval.
Bent U tijdens Uw studie op IJsland
geweest?
Tijdens mijn studie niet, Wel heb ik
de dood van zijn voorganger weer een magister-generaal gekozen. Dit feit
is niet alleen merkwaardig, omdat het, daterend op 25 April, ongeveer samen
valt met het herstel van de hiërarchie, maar vooral om de vele punten van
overeenkomst, die deze twee gebeurtenissen vertonen
Er is een uitwendige gelijkenis: wij vieren het herstel van de bisschoppelijke
hiërarchie m Nederland onder de titel „Honderd Jaar Kromstaf" Ook voor de
Kruisheren kan het herdenken van deze eerste g ener aalskeuze sinds de Franse
revolutie het feest van de kromstaf genoemd worden, omdat de generaal der
Kruisheren als teken van zijn waardigheid staf en mijter draagt
Maar meer nog is de reden tot vergelijking om de betekenis, die deze beide
gebeurtenissen hebben gehad voor de betrokkenen. Voor de Kerk van Neder
land betekende het herstel van de hiërarchie, dat onder de krachtige leiding
van de bisschoppen het katholieke leven, dat zozeer in verval was geraakt in
nieuwe banen werd geleid en daardoor tot grote bloei kwam; dat de geloofs
beleving verdiept werd en dat de katholieken de hun toekomende plaats pingen
veroveren in om vaderlands volksbestel. Aangepast aan de omstandigheden,
die gelden voor kloosterlingen, kan hetzelfde gezegd worden van het 'herstel
van het generalaat in de Orde van het Heilig Kruis.
ecu opvolger te kiezen, had Rome een
commissaris-generaal ingesteld. Sedert
1839 werd deze functie waargenomen
door mgrVan der Velde, apostolisch
vicaris van het district Grave. Deze pre
laat was een wereld-geestelijke en stond
dus geheel huiten de orde en de ordes
traditie.
Door het besluit van Willem II bij zijn
regeringsaanvaarding in 1840 konden
weer nieuwe leden worden aangenomen.
Het was hoog tijd. want in „St Agatha"
leefden nog drie heren, terwijl in Uden
nog slechts één Kruisheer in leven was.
Dit koninklijk besluit heeft de orde van
de ondergang gered.
In hetzelfde jaar 1840 trad in 't Udense
klooster de man der Voorzienigheid in,
Henricus van de Wjjmelenberg. Hij was
toen reeds achttien jaar priester en kon
dus onmiddellijk na zijn noviciaat zijn
zegenrijke arbeid beginnen
Reeds binnen een maand na zijn pro
fessie werd hij benoemd tot commissaris-
generaal. Aan zijn onvermoeide werk
zaamheid is het herstel van de orde te
danken.
tN de eerste helft van de negentiende
eeuw was 't met de orde der Kruisheren
treurig gesteld. Tengevolge van Jose-
phisme, van Franse revolutie en het
caesaro-papistische optreden van Napo
leon had de orde alle kloosters in Duits
land, Frankrijk en de Zuidelijke Neder
landen verloren. Nog slechts twee huizen
vormden de schamele resten van de eens
zo bloeiende orde: het klooster St Agatha
te Cuyk en het convent van Uden. Tij
dens de regering van koning Willem I
was de positie van deze twee kloosters
verre van hoopvol. De koning had wel
zijn goedkeuring gegeven, dat deze kloos
ters mochten blijven voortbestaan, maar
slechts onder voorwaarde, dat zij geen
nieuwe leden zouden aannemen en dus
zouden uitsterven.
Deze bepaling betekende voor de nog
overgebleven Kruisheren niets meer of
nr.nder dan dat zij de laatste erfgenamen
waren van een orde, die zes eeuwen lang
een eervolle plaats ingenomen had onder
de religieuze instellingen van de Kerk.
Daar het niet mogelijk was bij de dood
van de laatste magister-generaal in 1796
alleen de twee bestaande kloosters wor
den bevolkt, maar ook nieuwe stichtingen
worden begonnen.
In 1853 was de uitgroei van zodanige
omvang geworden, dat Van de Wijme
lenberg, met goedkeuring van Rome, de
stemgerechtigde leden der orde opriep
om over te gaan tot de keuze van een
magister-generaal, waardoor het bestuur
derde orde weer in normale banen kon
worden gebracht. Op 25 April 1853 werd
met eenparigheid van stemmen Van de
Wpmelenberg tot magister-generaal ge
kozen en krachtens een eeuwenoud pri
vilege, bekleed met de pontificale onder
scheidingstekenen: paarse mozetta, gou
den borstkruis, bisschopsring, mijter en
staf.
Met ongekende ijver zette de nieuwe
h -
ërug grijpend op de oude tradities
generaal het herstel van de orde voort.
HET was een geluk, dat van de vele
novicen in de eerste jaren na 1840
verschillende reeds priester waren.
Daardoor konden op korte termijn niet
voerde hij de beleving van de ordesregel
door. Hij zond zijn priesters uit naar
nieuwe stichtingen in Europa en ver
daarbuiten en luidde daardoor een tijd
perk in van verdieping van de religieu
ze geest bü de leden- van zijn orde en
van groeiende activiteit op alle terreinen
van apostolaat.
Wat het herstel van het generalaat
voor de orde der Kruisheren heen ge
tekend, kan het best worden afgelezen
uit de huidige stand van zaken Up net
ogenblik zendt de orde zyn
naar Azië, Afrika, Noord- en
rika. In Europa heeft de orde boosters
in Nederland, België, Itahè en Duits
land In ons land telt de orde t^ans ze
ven kloosters, drie parochies, n bloeiend
college voor opleiding van toekomstige
priesters te Uden en een erkend gym
nasium te Amersfoort Dank zu het her
stel van het bestuur kan de orde nu
weer werken tot heil van vele zielen.
Er is dus reden om dit eeuwgetij niet
onopgemerkt voorbij te laten gaan.
De viering zal op zeer bescheiden wijze
plaats vinden: in de week na Pinkste
ren zal in het klooster „St. Agatha" te
Cuyk een tentoonstelling gehouden
worden, die een indruk zal geven over
het werk van de orde in de laatste
honderd jaar. En wanneer in Neder
land de feestelijke kerkklokken zullen
luiden om de jubel uit te zingen over
het eeuwfeest van het herstel der
hiërarchie, zullen de kloosterklokjes
der Kruisherenkerken meeklinken in
de algemene feestvreugde, maar ook
om te juichen over het eigen eeuw
feest en om God te danken voor Zijn
zichtbare zegen in de afgelopen eeuw.
een half jaar in Kopenhagen gewerkt
waar ik IJslanders leerde kennen. U zult
zeggen vanwaar die grote belangstelling
voor het hoge Noorden? Wel, als U in de
taalwetenschap geen vreemdeling bent,
dan weet U dat het oud-IJslands voor
linguisten het neusje is van de zalm. Al
leen in het IJslands zijn alle uitgangen
en verbuigingen van het oud-Germaans
bewaard.
Na mijn promotie ben ik geruime tijd
in IJsland geweest. Ik was daar de eerste
Nederlandse student aan de universiteit
van Reykjavik. In die dagen ben ik bijna
het hele land rondgetrokken. Te paard,
moet U weten. Want autowegen waren er
in 1928-'29 nog maar bitter weinig. Later,
tussen 1930 en 1940 is dit snel verbeterd
en na de oorlog hebben de Amerikanen er
nog een schepje opgedaan.
En toen bent U, terug uit IJsland hier
in Rotterdam op het archief gekomen?
Ja, dat was een hele overgang, van
paardrijden in IJsland naar de paperassen
van het archiefwerk.
Dr Kersbergen heeft heel wat ovei
haar geliefd IJsland gepubliceerd. Zij
vertaalde novellen, en een boekje „Hel-
gekwad" geestelijke Skaldeliederen.
Voorts schreef zij een verhandeling
over de moderne katholieke IJslandse
dichter Stefan Gvitadal, die o.a. eens
een loflied op kardinaal van Rossum
schreef toen deze een visitatiereis naar
IJsland maakte. Zij spreekt graag over
IJsland en laat er propagandaboekjes
van het reisbureau bij zien.
—Vond U IJsland een mooi land?
Prachtig. Het heeft een ruw klimaat
met veel sneeuw en langere winters dan
hier, maar schitterende landschappen. Het
land is zeer vylcanlsch; het krioelt er van
kratermeertjes waaromheen de bodem de
vruchtbaarheid heeft van een broeikas.
En hoe staat het met het Katholicis
me daar?
Er is in Reykjavik een bisschop en
een grote kathedraal, maar het hele land
telt niet meer dan een paar honderd
katholieken. Dat is op de 150.000 in
woners die dit land vier maal zo groot
als Nederland telt, zeer weinig. De
Nederlandse Montfortanen hebben er hun
„missie". Maar zo noemen de IJslanders
het niet graag. Zij voelen zich niet gaarne
gelijkgesteld met ongeciviliseerde negers.
Er moest in Nederland begrip voor dit ge
voelen bestaan. Dan zou men het missie
werk daar als een culturele taak kunnen
opvatten. Maar daarvoor is een achter
grond in het vaderland noodzakelijk.
Waarom hveft de Nijmeegse Universiteit
leerstoel in de
bijvoorbeeld nog geen
Scandinavische talen?
Gaat U zich ginds ook nog in het mis
siewerk begeven?
De Carmei in Reykjavik is juist het
zelfde als de Carmel over de gehele we
reld. Ik zal dus, wanneer mijn noviciaat
15 Mei begonnen is, niet veel meer van
IJsland zien. Maar de orde is in zoverre
ingeschakeld in het apostolaat dat er veel
ook niet katholieke IJslanders het kloos
ter komen bezoeken.
Over het algemeen schijnt het klooster
een stichting van Egmond, daterend
van 1939 veel steun van de IJslanders
te hebben.
Maar wat ik U nu vertel weet ik slechts
uit de tweede hand, uit brieven. Als ik er
zelf ben, zou ik U dat allemaal beter kun
nen vertellen."
Hier sprak weer even de nauwgezetheid
van de archief-ambtenares. Een nauwge
zetheid waarvan gedurende de 23 jaar
welke dr Kersbergen hier heeft gewerkt,
velen hebben geprofiteerd, met name de
promovendi, die gegevens over Rotterdam
behoefden. Een nauwgezetheid die Rotter
dam enige publicaties van blijvende waar
de opleverde, zoals „Zes eeuwen Rotter,
dam" en een geschiedenis van Kralingen.
Een nauwgezetheid die thans geheel ge
richt gaat worden op de dienst van God
volgens dezelfde regel waaraan ook de
beide Theresia's gehoorzaamd hebben.
Het Bedrijfschap heeft nadere mede
delingen gedaan omtrent de prijzen welke
zullen gelden, wanneer per 27 April a.s.
geen grondstoffentoewijzingen behoeven
te worden ingeleverd bij aankoop van
buitenlandse granen. Deze prijzen zullen
worden vastgesteld op basis van de
wereldmarktnoteringen en voortaan voor
lopig elke Zaterdag per radio in de uit
zending van het Landbouw-wereldmeuws
om 12.30 worden bekend gemaakt.
In deze uitzending, die Zaterdag 25 April
is aangevangen, worden alleen de prijzen
medegedeeld van maalmais, maalgerst en
haver. Aan de hand hiervan kunnen dan
de noteringen voor de overige artikelen
worden vastgesteld, aangezien kippen-
mais 4 hoger dan maalmais zal zijn,
klppengerst 2.50 hoger dan maalgest,
Milocorn 1.50 lager, Milletzaad en
Sorghumzaad 2.50 lager dan maalgerst.
Voor buitenlandse granen heerste een
kalme stemming. Enkele bestellingen von
den plaats in maalmais en Milocorn.
Ook inlandse granen hadden een kalm
gestemde markt. Inlandse haver 54/55 kg
werd per Mei levering verhandeld voor
26>25.75, terwijl Aug./Sept. levering
nieuwe oogst 23.50 noteerde. Zomer-
gerst werd gelaten voor 29—31 al naar
monster en nieuwe oogst Aug./Sept. leve
ring voor 26.75. Wintergerst was aan de
markt voor 28.75 directe levering. Voor
rogge doorsnee-kwaliteit werd 29.50 be
taald, terwijl nieuwe oogst Aug. Sept
levering 25.75 noteerde.
Donderdagmiddag is de nieuwe gouver
neur van Nieuw-Guinea, dr J. van Baal,
per Constellation van de K. L. M.. op
Biak aangekomen, waar hij door de tal
rijke autoriteiten werd venvèikomd en
de nacht ten huize van de K.L.M.-verte-
genwoordiger doorbracht.
Gistermorgen zette de gouverneur de
reis naar Hollandia voort. Op het vlieg
veld aldaar heette als eerste de waarne
mende gouverneur, de heer N. Makkes
hem welkom. Na inspectie van de ere
wacht van de landmacht, volgde de be
groeting door een commissie van ont
vangst.
Precies om 12 uur begon een openbare
vergadering van de raad van diensthoof
den, waarin de officiële ambtsaanvaar
ding geschiedde.
Na een dankwoord voor het welkom
zeide de gouverneur o.m., dat hij de over
tuiging heeft, dat alle moeilijkheden ge
zamenlijk kunnen worden opgelost door
goed teamwork.
,,Gij en ik moeten van dag tot dag in
goed samenspel deze taak vervullen. Te
allen tijde kan een beroep op mij worden
gedaan. Samenwerking moet bestaan tus
sen overheid, bedrijfsleven, zending en
missie, welke laatste geen geringe taak
vervullen. In het beleid moeten vastheid
en klaarheid aanwezig zijn om land en
volk van Nieuw-Guinea tot ontwikkeling
te brengen. Alles dient in het werk te
worden gesteld om tot spoedige verhef
fing van de autochthone bevolking te ge
raken.
Veler ogen zijn op ons gericht, om te
zien op welke wijze Nederland 'zijn taak
ten opzichte van Nieuw-Guinea verricht.
Een moeilijke doch uiterst fascinerende
taak".
Na een bede tot de Allerhoogste ver
klaarde dr van Baal zijn ambt van gou
verneur van Nieuw-Guinea als aanvaard.
Daarmede was de plechtige zitting van de
raad van diensthoofden ten einde.
Gisterenavond om 20.34 uur meldde
North Foreland Radio een bericht van
ae loodskotter van Dungeness, dat het
Nederlandse motorschip „Markab-N" een
mjjl ten Zuiden van Folkestone in aan
varing was geweest met de Noorse tan
ker „Sarita", De „Markab-N" had bjj
deze botsing een groot gat opgelopen en
zette zo snel mogelijk koers naar Dover.
De Sarita bleef in de buurt ter eventuele
assistentie, aldus dit radiotelegrafisch
noodberieht.
Nadat aanvankelijk het radio-noodver.
keer was opgeheven, werd om 22 uur
een S.O.S.-sein van de Nederlander op
gevangen, waarin dezP verzocht om on
middellijke hulp. Het schip bevond zich
toen twee mijl ten Westen van Dover
Twintig minuten later seinde North
Foreland Radio, dat de reddingboot van
Dover langszij de „Markab-N" lag Er
b'nJL ee" Jikke mist om de schuit" Om
22.3.:> meldde het Noorse s.s Sarita"
dat de reddingboot poogde de Neder
landse boot de haven van Dover binnen
te slepen en deze poging is gelukt ook.
Blijkens een bericht van Foreland Radio
•w tT"Markab-N" om 23-50 Dover be
reikt. Het radio-noodverkeer werd daar
op opgeheven. De boot is te Dover aan
de grond gezet. De kapitein werd aan
and gebracht met wonden aan het ge
laat.
De „Markab-N", die 499 ton meet en
op weg was van Algiers naar Londen, is
eigendom van Van Nievelt Goudrlaan en
Go. te Rotterdam. Het is een nog nieu
we coaster, die in 1951 van stapel liep.
Het schip werd vandaag in Londen ver
wacht.
De Noorse tanker, waarmee de Neder
landse coaster in botsing kwam. meet
9.874 ton.
Het Overijsselse verzetsmonument 1°<m
1945 zal Zaterdag 2 Mei a.< te Merite,
lo worden onthuld door de Commi»-"»-i?
der Koningin in Overijssel, ir J. ridder
de van der Schueren. Kolonel b.d. G.
Hotz, ere-voorzitter van de Stichting
Overijssels Verzetsmonument 1949—1945,
zal een rede houden.
