Tanks en patrouilles op alle strategische punten Het oproer in andere steden der Sovjet-zone W.-Duitse politici door Berlijnse gebeurtenissen verrast Ontroering in de Sing Sing Rechter Douglas stelt van Rosenbergs executie uit Reuzentransportvliegtuig neer gestort bij Tokio Kreten om vrij zijn Helaasdat vrijheid zo vaak ontaardt DAGBLAD VOOR SCHIEDAM tEN^OMSTREKEN Donderdag.' 18 Juni 1953 wliiiliiii De toestand in Oost-Berlijn was hedenmorgen nog onoverzichtelijk. Wel werd een gedeeltelijke hervatting van de verkeersdiensten gemeld, maar van grote betekenis is deze blijkbaar niet. Daar de Berlijnse Sovjet-zone door de Russen hermetisch is afgesloten, krijgt men slechts weinig nieuws te horen. Men kon dan ook niet vernemen, in hoe verre een hevel tot werkhervatting, dat inmiddels door premier Grotewohl is uitgevaardigd, was opgevolgd. Toch krijgt men de indruk, dat de Russen de situatie onder controle hebben. Zulks scheen trouwens gisteravond reeds het geval. Van de Westelijke sectoren uit zag men slechts verlaten straten. Hier en daar kon men het schijnsel zien van de bivakvuren der in de open lucht gelegerde manschappen van het Rode Leger. De Oost-Berlijners waren naar hun huizen teruggekeerd, maar in de Westelijke stadshelft heerste na deze dag van revolutie en geweld nog grote opwinding. Op de Potsdamer Platz, waar de zónegrenzen samenkomen en die het toneel was geweest van bloedige botsingen, bleven de West-Berlijners in grote massa ook na negen uur verzameld. Zij waren getuige van de grote brand, die woedde in het „Columbushuis" en het bekende café „Das Vaterland", communistische ge bouwen, die in de namiddag door de woedende betogers in vlammefi waren gezet en thans de omgeving met helle gloed verlichtten. De Oostduitse Volkspolitie schoot enkele waarschuwings salvo's af rond het ingaan van de avondklok, maar men trok zich daar in de Westelijke sector weinig van aan, ondanks het feit, dat er 's middags aan Westelijke zijde slachtoffers waren gevallen door een salvo van Russische tanks. Aantal slachtoffers Nuschke wilde terug! Tientallen doden en honderden gewonden Grotewohl gelast werkhervatting Adenauer maant tot bezinning Britse troepen in kazernes geconsigneerd Op grond van veroordeling op een verkeerde wet Naar Berlijn! Vermoedelijk 127 doden A.R.K.A. gaat belangen der gepensionneerden behartigen Weer een vergissing hersteld Instellingen terug, de Zusters nog niet vrij „Katyn" in de doofpot Amerikaanse klacht ingetrokken v.Rossem's Trein stoorde babbelen de dames Ongeluk liep wonderlijk goed af Felle nachtelijke strijd in Korea Spelend kind bekneld tussen muur en takel wagen TRAM-STAKING TE BRUSSEL De naakte waarheid'7 Analyst WEERBERICHT Oost-Berlijn door de Russen hermetisch afgesloten Nadat de Russische stadscommandant van Oost-Berlijn, gen.-majoor Dibrova, gisteren om half 1 de staat van beleg had afgekondigd samenscholingen van meer dan drie mensen had verboden en de avondklok van 9 uur 's avonds tot 5 uur 's morgens had bevolen, begonnen de Rus sen zich langzamerhand meester te maken van de straat. Ondanks de wilde tonelen en afgrijselijke ongelui'.ken, die zich hier bij hebben voorgedaan, hadden buiten landse waarnemers de indruk, dat de manschappen van het Rode Leger zich voor zover de omstandigheden zulks ge doogden, met een zekere terughoudend heid gedroegen. Langzaam rijdend kwamen de eerste Russische tanks op het toneel van meest heftige woelingen aan. De betogingen namen toen echter onmiddellijk, ondanks de voortdurend herhaalde waarschuwin gen om de bezetter te ontzien, die via de radio van Westduitse zijde gegeven werden, een vijandig karakter aan tegen over de Russische soldaten, die met stenen en stokken bekogeld werden. Er heerste een wilde opgewondenheid en een vol slagen massa-psychose, waarin de betogen- blind waren voor de gevaren. „Daai komen de tanks", werd er geroepen. Men klom zelfs op de tanks om de kanonnen onklaar te maken en de antennes te ver nielen. Bij de afweer door de Russen vielen toen de eerste doden, die onder de tanks verbrijzeld werden. Een stoet van naar schatting dertigduizend betogers, die over de Alexander Platz marcheerde, zette plotseling koers naar het centrale bureau der communistische partij en liep zondei zich te bedenken recht in op het daar zo juist getrokken cordon van Volkspolizisten en Russische infanteristen, hetgeen tol bloedige botsingen leidde. Ondanks het samenscholingsverbod bleef men in grote groepen door de stad mar cheren, onvermoeibaar de kreten her halend: Wij willen vrijheid en vrije ver kiezingen! Het feit, dat de Oostduitse regering plechtig omstreeks het middaguur de prestatienorm-verhoging had ingetrok ken. had niet het minste effect. Van de zijde van het Rode Kruis in West-Berlijn is verklaard, dat zeker 16 personen zijn omgekomen als gevolg van de onlusten van gisteren. Dit zijn mensen, die in Westberlijnse ziekenhuizen zijn overleden. Het totale aantal slachtoffers zou veel hoger zijn. Het aantal gewonden wordt op meer dan 200 geschat. Tekenend voor de situatie is verder, dat enkele honderden leden van de Volks politie tijdens het oproer hebben gecapi tuleerd en naar West-Berlijn zijn uit geweken, vaak met hun volledige uitrus ting. Hoewel het gisteren tot vlak voor de avondklok roerig bleef, slaagden formaties Volkspolitie, geassisteerd door Russische infanterie er in de straten in 't Oostelijk stadsdeel te zuiveren. Na het ingaan van de avondklok hoorde men hier en daar nog schoten knallen, maar men kon niet meer nagaan, wat zich in de Oostelijke sector afspeelde. Een ijzeren cordon van de com munistische gewapende macht lag om de stad. Over de Oostduitse radio riep men inmiddels voortdurend de bevolking op, kalm te blijven. De orde moest worden hersteld en de gemoederen zouden tot rust moeten komen. Otto Nuschke heeft voor de tragi-co- mische noot gezorgd. De 70-jarige Oost duitse vice-premier en leider van de Oost duitse Christen-democraten zocht gisteren- le Berlijn aangekomen reizigers zeggen, dat de aetie in Maagdenburg, een industriestad met 240.000 inwoners, te vergelijken is met die in Berlijn. Een tienduizendtal demonstranten had daar gisteren liet stadhuis, het politiebureau en de gevangenis stormenderhand bezet. De gevangenen werden vrijgelaten. In vele gevallen was de volkspolitie op de hand van de betogers. De beweging was door Russische troepen de kop ingedrukt. Er waren tientallen doden en honderd tallen gewonden gevallen. De reizigers zeiden deze mededelingen te hebben ge kregen van leden van de volkspolitie op de autoweg van Berlijn naar Helmstedt. Volgens A.F.P. zijn ook in Karl-Marx- stadt (Chemnitz) in Oost-Duitsland er^~ sti-ge ngeregeldheden uitgebroken en is de uitzonderingstoestand daar afgekondigd. Reizigers, die vanochtend in Berlijn aan7 kwamen, zeiden, dat in Oost-Duitsland grote bewegingen van Russische troepen waren gezien. Tientallen tanks en vracht auto's met infanterie waren op weg naar Berlijn. Premier Grotewohl heeft alle werk nemers opdracht gegeven zich heden weer naar hun werk te begeven. Alle winkels moeten weer geopend zfjn, aldus is kort na middernacht door de Oost- berlijnse radio omgeroepen. De achtduizend metaalarbeiders uit BONN, Woensdagavond. De gebeurtenissen in Oost-Berlijn hebben het gehele politieke leven in West-Duitsland in grote opschudding gebracht. Tot voor enkele dagen had niemand in de Bondsrepubliek het uitbreken van een openlijke revolte tegen het communistische regiem voor mogelijk gehouden. Eerder hoorde men hier vaak de mening uiten, dat het de bevolking van de Sovjet-zone goeddeels aan burgerlijke moed om tegen de maatregelen van regering en eenheidspartij te protesteren ontbrak. Niet weinige politici in Bonn hadden eerder van de kant van de Tsjechen een opstand verwacht dan van de Duitsers zelf. Henning'sdorf, die uit deze Noordberlijnse voorstad naar de Sovjetzone waren ge trokken om aan de demonstraties deel te nemen, zijn Woensdagavond naar hun woonplaats teruggekeerd. Zij werden bij hun terugkeer noch door de volkspolitie, noch door de Russische strijdkrachten gehinderd, toen zij de zönegrens passeerden. Volgens Reuter zijn de arbeiders van Oost-Berlijn vanochtend grotendeels weer naar hun werk gegaan. Spoorwegarbei ders hebben de gehele nacht onder toe zicht van Russische soldaten gewerkt aan het herstel van de S-Bahn, die alle vier de sectoren bedient. Om zes uur van ochtend was een deel van deze spoorlijn weder in bedrijf. De Oostberlijnse radio spoorde van ochtend bij tussenpozen de arbeiders aan het werk te hervatten. De radio zei, dat „agenten" en „vijandige elementen" hier en daar aan de fabriekspoorten stonden om de arbeiders te bewegen niet aan bet werk te gaan. De „provocateurs", die schuldig waren aan de onlusten van gis teren, zouden streng worden gestraft. Dezelfde radio meldde voorts, dat in sommige delen van de stad de transport arbeiders het werk hebben hervat. Volgens de Westberlijnse politie is Steinstuecken, Oostberlijnse enclave in het Westelijk deel van de stad, door de Oostduitse politie afgezet. Zoals deze rijden gisteren en vandaag nog vele Russische tanks door Oost- Berlijn om de samenscholingen uit elkaar, te jagen. Op de foto ziet men hoe de man rechts, met een karabijn in de hand het tegen de tank wil opnemen. Een ander (midden) werpt met stenen naar de tegenstanders. middag, zoals gemeld, in een Westberlijns politiebureau toevlucht. Men nam aanvan kelijk aan, dat hij de benen had genomen. Maar Nuschke protesteerde later heftig tegen deze zienswijze. Hij was door het gepeupel, zo zeide hij, nadat hij in zijn wagen herkend was, uit de Oostsector ge dreven en verzocht zo spoedig mogelijk naar Oost-Berlijn te worden terugge bracht. Hij wekte de indruk erg in de war te zijn door de gebeurtenissen. Men heeft aan zijn wensen overigens tot dusver geen gehoor gegeven. Nuschke werd aan de Amerikaanse autoriteiten voor een nader verhoor doorgegeven. De Westelijke militaire commandanten in Berlijn hebben gisteren drie spoedbij- eenkomsten gehouden. De beschulidiging van Grotewohl, als zouden de onlus ten door Westelijke agents provocateurs en „fascisten" zijn uitgelokt, werd van de hand gewezen en maatregelen voor het handhaven van orde sn rust in het Wes telijk stadsdeel vastgesteld. Alleen de Britse troepen werden in de kazerne ge consigneerd. Julius Rosenberg haalde opeens diep adem en zijn vrouw Ethel, in haar afzonderlijke cel, sl00t de ogen en glimlachte, aldus mededelingen van cipiers over de Wijze, waarop het wegens atoomspionnage veroordeelde echtpaar reageerde op het dramatische bericht, dat de voor vandaag vast gestelde voltrekking van de doodstraf door de rechter van het Hooggerechts hof, William Doug]aS) voor onbepaalde tijd was uitgesteld. Dit nieuws bereikte hen via de radio-nieuwsbericliten, die in de Sing Sing worden uitgezonden. Er waren enkele familieleden op bezoek. Er maakte zich van het verzamelde gezelschap een grote emotie meester. De 55-jarige rechter William Douglas, het jongste lid van het Hooggerechtshof, heeft ztjn beslissing genomen na een langdurige studie, tot diep in de nacht, van stukken welke be>h door de advo caten waren overhandigd. Het is ver rassend dat h\j zijn besluit nam op grond van stukken van twee advocaten, die Maandag door een New Yorkse rechter „indringers en beunhazen" zijn genoemd, en niet op grond van stukken van de eigen advocaten van het echtpaar Ro senberg. (Wij meldden deze interventie van de beide advocaten te New York welke door de behandelende rechter blijkbaar niet ernstig is genomen). Twee dagen geleden heeft, zoals be kend, het hooggerechtshof geweigerd een uitstel van executie te verlenen en' ook om het proces te herzien. Douglas stem de toen reeds met drie anderen vóór uit stel en later met één andere vóór her ziening van het proces. Voordat Douglas ziin besluit bekend maakte, hadden juridische deskundigen verklaard dat het ongebruikelijk zou zijn als een der rechters een uitstel zou toe staan, nadat het voltallige hof zulks had geweigerd. Hij zou het evenwel kunnen doen als hij nieuwe bewijsstukken had ontvangen. Douglas twijfelt er ernstig aan, of rechter Kaufman indertijd wel het recht had de Rosenbergs ter dood te veroordelen. Dit is namelijk geschied °P grond van de spionnagewetten van 1947 en niet op grond van de wet, welke speciaal de atoomspionnage be treft. Volgens deze laatste wet mag Gisteren is onze speciale verslag gever naar Berlijn gevlogen om daar persoonlijk indrukken op te doen. Zijn Wederzien met Berlijn gisteren voor een deel nog een stad in vol oproer vindt U weer gegeven op pagina 3. alléén de doodstraf worden gegeven op aanbeveling van de jury én indien de spionnage is gepleegd met de bedoe ling Amerika te benadelen. De Rosen bergs zijn niet door een jury schuldig verklaard en ook vermeldde de acte van beschuldiging niets over het an dere punt. Als de wet betreffende atoomspionna ge dus op de zaak-Rosenberg van toepas sing is, is de rechtsgang onwettig ge weest. zo redeneert rechter Douglas, die daarmede aansluit bij het door de New Yorkse advocaten betoogde. In een gedrukte verklaring van acht pagina's verklaart rechter Douglas van het Hooggerechtshof, dat hij geen bevel schrift voor een nieuw verhoor, zoals door de advocaten van de Rosenbergs verzocht, zou uitvaardigen, maar, zo zegt hij „Ik zal een uitstel toestaan, geldig, tot dat de kwestie van de toepasselijkheid van de strafbepalingen van paragraaf 10 van de wet op de atoomenergie op deze zaak kan worden uitgemaakt door de dis trictsrechtbank en het hof van beroep (te New-York), waarna de kwestie van een verder uitstel kan worden behandeld door het hof van beroep of een lid van dit hof (het Hooggerechtshof) op de gebruikelijke manier". De minister van justitie, Brownell, heeft onmiddellijk het volledige Hoogge rechtshof verzocht het besluit van rech ter Douglas te herroepen. De democratische afgevaardigde Whee ler, verontwaardigd over Douglas' beslis sing, heeft in het Huis van Afgevaardig den aangekondigd, dat hij een wetsont werp zou indienen om te bereiken, dat rechter Douglas in staat van beschuldi ging wordt gesteld. Een groot transportvliegtuig van het Amerikaanse leger is heden bij Kodaika, bijna vijftig km ten Noorden van Tokio, neergestort. Men gelooft, dat 127 personen zijn omgekomen. Het toestel is een „Globemasterêê, met drie dekken. Helicoptères namen geen overlevenden waar. De Globemaster stortte neer, kort nadat het van de basis Tadsjikawa nabij Toikio was opgestegen. (Van onze correspondent). Naar wjj vernemen kan de definitieve oprichting van een nieuwe afdeling der A.R.K.A., welke de belangen der gepen sionneerden zal behartigen, binnenkort worden tegemoet gezien. Nadat zij de communistische vlag had den neergehaald, hesen de ^demonstran ten op de Brandenburgse Poort de vlag van West-Berlijn. In de Bondsdag in Bonn, waar dr Adenauer Woensdagmiddag een rustige en tot kalmte en overleg aanmanende verklaring aflegde, was alles door het uit Berlijn binnenstromende nieuws in rep en roer gebracht. De afgevaardigden ver drongen zich voor de aan de wand van het parlement opgehangen bulletins en trachtten in onderlinge gesprekken de gevolgen er van te overzien. Overheersend was onder de afge vaardigden de bezorgdheid voor een zodanig oplaaien van de stemming, dat het tot een bloedbad van grote afme tingen zou kunnen komen. De vrees, dat in de gegeven omstandigheden de bevolking van Berlijn, ook van West- Berlijn, het hoofd zou kunnen verlie zen, heeft er dan een groot aantal afge vaardigden in de bondsdag toe gebracht, nog Woensdagavond met een door de hoge commissie ter beschikking gesteld vliegtuig naar Berlijn te vliegen. Onder hen bevinden zich de leiders van de grote fracties van het parlement en de Berlijnse afgevaardigden. Over de vraag welke gevolgen de ge beurtenissen zouden kunnen hebben voor de Russische pogingen om het Duitse probleem met de Westelijke mogendheden te behandelen, tast men in Bonn nog volkomen in het duister. Som mige speculaties zeggen, dat thans wel licht de val van de regering Grotewohl Ullbricht is ingeleid, (geruchten daarover gingen Woensdag reeds door het Bundes- haus) en dat mogelijk nieuwe mannen aan het roer zullen komen, wier verleden minder belast zou zijn en die daardoor eerder het rechtstreekse contact met de regering van Bonn zouden kunnen op nemen. Tegelijk met de gebeurtenissen in Berlijn heeft het bestuur van de West duitse communistische partij namelijk een dergelijk contact ter inleiding van verkiezingen in geheel Duitsland voor gesteld. Anderzijds wordt evenwel ook de mogelijkheid onder het oog gezien, dat de gebeurtenissen zich zodanig zullen toespitsen, dat de fronten in de koude oorlog opnieuw verstijfd zouden worden. De eerste stap tot verzachting der ver volging van de Katholieke Kerk in Oost- Duitsland is thans geschied Het tehuis voor arme kinderen van het Katholieke Caritas-Verband te Bad Saarow, dat op de vigilie van Hemelvaartsdag door de communistische F.D.J. gewelddadig werd bezet en ondanks de protesten van de persoonlijk aanwezige bisschop-coadjutor van Berlijn, mgr Paul Tkotsch. door de Oostduitse au'criteiten in beslag werd genomen, is thans op bevel van de mi nister van Binnenlandse Zaken der D D.R aan de Katholieke Kerk teruggegeven. Ook het St. Norbertus-Heim te Oebis- felde, dat op de dag na Hemelvaart even eens zonder opgave van redenen in beslag genomen was, is weer aan de Katholieke Zusters van Sint Hedwig teruggegeven Over een eventuele vrijlating der beide kloosterzusters, die tijdens de inbeslagne. min.g van laatstgenoemd tehuis werden gearresteerd, is nog niets bekend. Op verzoek van het departement van buitenlandse zaken heeft de commissie voor buitenlandse zaken van het Ameri kaanse Huis van Afgevaardigden besloten een resolutie, waarin de Verenigde Naties wordt verzocht tegen Rusland op te tre den wegens de massamoord op Poolse officieren in het bos van Katyn in 1941, voorlopig terzijde te leggen. Verdere be handeling door het Congres zou, zo zegt men, geen practisch nut hebben. Advertentie. f. 1.40 an f. 1 (Van onze correspondent) Te Maartensdijk gebeurde Woensdag een merkwaardig ongeluk. Een tweetal dames was al fietsende in een zo druk gesprek verwikkeld dat geen van haar bij het naderen van de onbewaakte overweg merkte dat in volle vaart een electrische trein naderde. Eén van de dames reed te gen de trein aan; de andere kon nog net bijtijds afstappen. De dame, die de trein niet meer kon ontwijken, werd achteruit geworpen en liep wonderlijk genoeg geen enkel letsel op. Haar fiets werd echter totaal vernield. Gedurende de afgelopen nacht is de strijd aan het westelijke gedeelte van het centrale front in Korea fel opgelaaid. Aan het oostelijke gedeelte van het cen trale front duren de gevechten nog steeds voort. Twee communistische bataljons vielen de voorpost „Harry" aan het westelijke gedeelte aan. Zij werden gesteund door hevig kanon- en mortiervuur. Na twee en een half uur vechten verbraken zij het contact. Ten Oosten van Koemsing deed 'n com munistisch bataljon een aanval en wist tot in de geallieerde linies door te* dringen. De communisten werden hier echter weer teruggeworpen. Op de „Kerstmis"-heuvel, waar twee communistische bataljons strijden, duren de gevechten voort. (Van onze correspondent) In Roosendaal is Woensdagavond het achtjarige zoontje Piet van de familie De J. in de Kloosterstraat tussen een takel wagen en een muur doodgedrukt. Het jon getje was met enige vriendjes aan het spelen op een handkar toen de takelwagen achteruit gereden kwam. Op onverklaarbare wjjze geraakte de handkar en de jongen onder de auto. Er was geen uitweg meer omdat een blinde muur de weg versperde. Het knaapje is later op de avond in het R. K. zieken huis aan de gevolgen van een ernstige beknelling overleden. Hét personeel van de Brusselse tram heeft wegens looneisen heden voor 24 uur het werk neergelegd. Geen enkele tram is vanmorgen uit de remises vertrokken. Overal begaf men zich te voet naar het werk, hetgeen in de stad een ongewone aanblik bood. De grote bedrijven hebben voor hun personeel een transportdienst georganiseerd met eigen vervoermiddelen. De taxi's doen bijzonder goede zaken bij Henk van der Maze schreef in zijn Gongslagen van Dinsdagavond: „Een geregeld lezer van „De Waar heid" moet langzamerhand tot de ervaring zijn gekomen, dat de leiding van Moskou over Rusland en van de handlangers no. 1 over de satellietsta ten, de perfectie in het regelen had den bereikt. Wat al toejuichingen en handgeklap in de afgelopen jaren". Dezelfde dag nog kwamen uit Oost- Berlijn berichten, waaruit luidruchtig bleek, dat men over „de perfectie in h-t regelen" niet bepaald ingenomen is. Én de „toejuichingen en handgeklap" golden zeer zeker niet de rode bewindvoerders, maar hen, die aanspoorden om het juk van de communistische terreur van de schouders te werpen. Het is ongetwijfeld nog te vroeg om over de gevolgen van dé stakingen en onlusten in dat deel van de voormalige Duitse hoofdstad, hetwelk door de Rus sen „beschermd" wordt, uit te weiden. Wij willen er slechts op wijzen, dat dc gebeurtenissen een flinke klap in het gezicht van het Russische prestige zijn geweest. De communistische propaganda wilde doen geloven, dat de bevolking in Oost- Berlijn evenals in Rusland en de satel lietstaten in een heilstaat leeft, afge schermd door een IJzeren Gordijn 'van het „boze westen"! Oost-Berlijn heeft echter de fabel van het communistische paradijs gezet in een noodzakelijk kledingstuk: of 'juister nog: in het licht van een paradijselijk-naakte waarheid.' NIEUWE SCHIEDAMSCHECOURAUT De weerverwachting, meegedeeld door het K.N.M.I., geldig van heden- tot morgenavond, luidt: Veranderlijke bewolking met aanvankelijk enkele plaatselijke buien, maar morgen tijde lijke opklaringen. Matige, later af en toe vrij krachtige wind, in hoofdzaak tussen Zuid en Zuid-West. Over het algemeen iets hogere temperaturen. Vrijdag 19 Juni: Zon op 4.19 uur, onder 21.03 uur. Maan op 12.53 uur, onder 0.14 uur.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1953 | | pagina 1