VAN
FARMAN TOT METEOR
De Melkweg
- m
Zuivelexpositie geeft boeiende
demonstratie van Nederl. kunnen
H
Groot feest om de „Udense Zwarten
TJORMTsmKmm
„Definitieve afreke
ning met Mau Maiv'
16m;-
l'ce, et^-p^ó
Aan Terpsichore worden offers gebracht
Kapitein drie maanden
geschorst
En nu gaan ive naar „De Melkweg
Geertekerk gebed
zonder einde
ZATERDAG 20 JUNI 1953
PAGINA 9
HET ONTSTAAN VAN
SOESTERBERG
De K. L. M. ontstaat
De jachtvliegtuigen-afdeling
Het einde van de vlieghei
Soesterberg vliegbasis
Lag Soesterberg het eens zo bedrijvige
vliegveld, er de eerste jaren na de oorlog
eenzaam en verlaten bij, terwijl op de
vliegbasis Leeuwarden en Twenthe al vol
op gevlogen werd, in 1951 kwam daarin
verandering. De 31ste Augustus werd
Soesterberg officieel in gebruik genomen
als Vliegbasis van de Nederlandse Lucht
SUCCESSEN OP SCHOUWEN'S
WATERFRONT
op---
o.l.v. Cruys Voorbergh
en KLOMPENDANSEN
BEKENDE RADIO-ENSEMBLES
Brabantse gemoe
delijkheid viert
hoogtij
Een bont allerlei
VRAAGT
f20 >ER
N00T-VRUCHTENREPEN V d. STUK
NAMEN VOOR NIEUWE
PATROUILLEVAAR
TUIGEN
liBii
Éi'
Binnen afzienbare tijd zal Fokker weer een nieuw type aan de Koninklijke Luchtmacht, afleveren. De S-l
straal trainer, een ontwerp dat zich met de beste buvtenlundse producten kan melen.
yB"
Ja fl#J^
IMi
GROOTSCHEEPSE OPZET
KOST 4iTON
Eén koe 3820 liter
melk
Geen „saaie weg
VEERTIGJARIG PRIESTER-
FEEST IN DE MISSIE
V eerti
luchtmacht en Soesterberg
jaar
Begin Juli zal liet veertig jaar geleden zijn dat liet vilegveld
Soesterberg de bakermat werd van de Nederlandse Luchtmacht. Niet alleen
de bakermat van de Nederlandse Luchtmacht van thans, maar ook van de
oudste luchtvaartmaatschappij ter wereld, onze K. L. M.
Soesterberg en de Koninklijke Luchtmacht gaan straks hun jubileum
luister bijzetten met vliegdemonstraties die Soesterberg op dat ogenblik
zullen maken tot het belangrijkste vliegveld van heel West-Europa.
VliegdemonstratiesDit woord roept herinneringen op aan de eerste
dagen van de Soesterbergse vlieghei toen het nog geen militair vliegveld
was en de militaire luchtvaart nog geboren n^ocst worden.
Voor het ontstaan van Soesterberg gaan
we terug tot 1909. Omstreeks dat jaar
waren twee jonge Nederlanders naar
Frankrijk gegaan om daar nader kennis te
maken met het vliegtuig. Dat alles fasci
nerende apparaat dat hele volken ver
stomd deed staan. In Mourmelun leerde
Henri Wijmalen vliegen op een Farman
tweedekker en te zelfder tijd was in Reims
Frits Koolhoven zich ijverig aan het oefe
nen op een Harriot ééndekker.
En hoe kon het anders, beide vliegers
ontmoetten elkaar en tijdens het gesprek
vertelde Wijnmalen, dat een oom van hem
plannen koesterde om ook Nederland air-
minded te maken. Tot dat doel had deze
oom, hoofd van de toen zeer bekende
automobiel-import Mij ..Verwey en
Lugard" twee percelen heidegrond ge
kocht. Een in de gemeente Ede en een in
de gemeente Soest. Deze terreinen zouden
tot vliegveld worden ingericht met het
doel vliegdemonstraties te houden en
tevens vliegtuigen te fabriceren.
De beide jonge vliegers begaven zich
daarop, gewapend met hun vliegbrevet,
naar Nederland en traden'in dienst van
deze eerste Ned. vliegtuig-industrie.
Nog een Hollander, Küller, sloot zich
hierbij aan en zo vormden zij gedrieën de
eerste vaste vliegers op deze vliegvelden.
Frits Koolhoven werd benoemd tot chef
van de exploitatie en onder zijn leiding
werden de hangars gebouwd. Ook het
veld zelf werd onder diens leiding „ge
moderniseerd" door vele meters heide
plaggen weg te steken, zodat er een vlak
gedeelte ontstond. Een bewerking dié
achteraf radicaal fout bleek en een toe
stand schiep van een grote zandvlakte die
tijdens harde wind in een stuivende zand
woestijn veranderde. Velen van ons ken
nen ongetwijfeld deze Soesterbergse aan
blik, die tot 1940 voortduurde.
Geleidelijk aan werd steeds meer perso-
neel aangesteld en met behulp van deze
krachten bouwde Frits Koolhoven zijn
eerste eigen ontwerp de „Heidevogel"
De eersteling van een serie die in 1940 zijn
einde vond met het acht-en-vijftigste type,
een jager waarmede de Franse Lucht
macht tal van overwinningen op de Duit
sers bevocht.
Tussen het werk door gaf het drieman
schap verschillende demonstraties waar
van enkele duizenden ooggetuige waren.
In April 1911, op Paasmorgen 's morgens
om 6 uur is het grote moment aangebro
ken en verheft zich Koolhoven's Heide
vogel van de Soesterbergse vlieghei. In
totaal legt de jonge constructeur zes lange
kilometers af in de tijd van 5 minuten en
41 seconden.
Begrijpelijk trekt dit Nederlandse vlieg
tuig veel belangstelling en een der eerste
passagiers die met Koolhoven de lucht in
gaan is luit-generaal Van Heutz die, even
als later generaal Snijders, grote belang
stelling had voor de luchtvaart.
Kort hierna is Soesterberg het begin-
v v:
Het beste vliegtuig waarover de Nederlandse Luchtmacht in 1940
beschikte, was de beroemde Fokker G-l. Het handje vol dat wij er echter
van hadden kon slechts weinig uitrichten tegen de moderne Luftwaffe.
in Frankrijk het vliegbrevet gehaald. Be
halve deze officieren waren er ook drie
burgervliegers" bij de afdeling ingedeeld.
Van Meel, Bakker en Van Steyn, die later
in militaire dienst werden genomen, ter
wijl zich bij deze zes pioniers ook nog de
luitenant der artillerie Roeper Bosch
voegde.
Nog in September van datzelfde jaar
nam de Luchtvaart Afdeling voor het
eerst deel aan legermanoeuvres. Van de
drie Farman vliegtuigen die intussen
waren aangekocht was er maar één
vlieggereed, zodat deze Farman gevlo
gen door luitenant van Heyst met de
drie vliegtuigen van Van Meel, Bakker
en Van Steyn de hele vliegklare lucht
vloot vormde.
De eerste samenwerking tussen grond
troepen en luehtveTkenners toonde aan
dat zeer bruikbare verkenningsresulta
ten werden verkregen. De snelheid van
de vliegtuigen was maar laag, maar
toch kon men over kleine afstanden met
een snelheid van 90 K.M. per uur ver-
keningsvluchten uitvoeren. De vlieg
hoogte was ook nog maar gering en een
hoogtevlucht van 2000 meter was een
prestatie op zich.
Vergelijken we deze snelheden en vlieg
hoogten met die van thans, dan kunnen
we een glimlach moeilijk onderdrukken.
Doch het begin was er en toen de mobi
lisatie-periode in 1914 aanbrak beschikte
Nederland over een achttal vliegtuigen.
Evenwel zonder eigen vliegtuig- of mo
torenindustrie. Al spoedig kwam men
tot de ontdekking dat het vliegtuig zich
bij de oorlogvoerende partijen meer en
meer tot een belangrijk oorlogsmiddel
t^doiiotvande grote Europese Rond- ontwikkelde en het vooruitzicht van de
en eindpunt van de grote Europese ïtona- LucMvaart Afdelinc was dan ook al
vlucht Enkele tienduizenden uit alle delen
van Europa waren naar Soesterberg ge
trokken om de vliegers te zien vertrekken
en hun terugkomst af te wachten. Grote
tribunes waren er gebouwd en de drukte
die toen op de deze vlieghei heerste zal
slechts worden overtroffen met het a.s.
jubileum.
Na deze rondvlucht dreigt het echter
mis te gaan met Soesterberg. Het publiek
had alle „groten" zien vliegen en verdere
demonstraties van het drietal Wijnmalen,
Koolhoven en Küller trokken nog maar
zo weinig belangstelling, dat de exploitatie
ernstig in het gedrang kwam. De firma
Verwey en Lugard knoopt daarom onder
handelingen aan met het toenmalige Dep.
van Oorlog over de verkoop van het
vliegveld Soesterberg. Deze onderhande
lingen kregen hun beslag in 1913 en vanaf
die tijd is Soesterberg militair vliegter
rein.
In deze tijd zijn er ook onder de voor
aanstaande militairen verschillenden die
niet veel in de vliegerij zien. Een beetje
waaghalzerij van enkelen die vanzelf wel
weer over zal gaan. Behalve deze groep
van afkerigen, waren er echter ook die
wèl een vérziende blik hadden en drom
mels goed inzagen dat er voor het vlieg
tuig een grote toekomst was weggelegd en
dit in woord en geschrift verdedigden.
Een van deze prominente figuren, aan
wie de Nederlandse Luchtvaart zo ontzet
tend veel te danken heeft, was generaal
Snijders. Aan zijn grote en stuwende
kracht is het grotendeels te danken dat op
1 Juli 1913 op Soesterberg de Luchtvaart
afdeling werd opgericht.
Dat was het begin; 'n Luchtvaart-afde
ling als onderdeel van de Landmacht.
Eén vliegtuig: een Farman tweedekker
„De Brik" genaamd en eigendom van de
res.-vaandrig M. van Meel en drie officie
ren-vlieger stonden onder commando van
de kapitein dpr genie H. Walaardt Sacré.
De drie officieren Van I-Ieyst, Versteegh
Luchtvaart Afdeling was dan ook al
gauw minder rooskleurig dan verwacht
was.
Desondanks verwierf de Luchtvaart
Afdeling zich reeds tijdens het eerste mo
bilisatie jaar een plaats van betekenis in
het leger. Reeds toen werden er vanuit
Soesterberg enkele vliegtuigen gedeta
cheerd te Gilze-Rijen, Arnhem en Vlis-
singen en werden van die velden af re
gelmatig verkenningsvluchten uitge
voerd.
In die tussentijd was ook het z.g. mi
litair-brevet ingevoerd dat aanmerkelijk
zwaarder was dan het F.A.I. brevet. De
vliegers Van Heyst en Versteegh waren
de eerste die het behaalden en traden als
zodanig dan ook op als instructeurs.
Al spoedig bleek, dat oorlogvoerenden
hun vliegtuigen meer en meer moderner
uitvoerden, waarbij tevens speciale vlieg
tuigen voor verkenning en voor bombar-
dementsdoeleinden werden ontwikkeld.
Aankopen van vliegtuigen in het buiten
land stuitte aanvankelijk op onoverkome
lijke bezwaren. Doch de N.V. Trompen
burg, onder directie van Wijnmalen bleek
in staat Farman vliegtuigen na te bou
wen. Ongeveer tezelfder tijd vielen de
eerste oorlogsvliegtuigen in Nederlandse
handen door internering. De machines
werden door de regering aangekocht,
vliegklaar gemaakt en op deze wijze
breidde de luchtvloot zich uit en deed
het vliegend personeel een schat van er
varing op.
Trompenburg bracht ook nog een ma
chine uit naar eigen ontwerp. Dit was het
„Spijker"-vliegtuig en dit heeft nog jaren
lang dienst gedaan. Na vele pogingen ge
lukte het tenslotte ook om vanuit het bui
tenland vliegtuigen te betrekken, zodat in
1918 de Luchtvaart Afdeling bestond uit
30 jachtvliegtuigen emruim 70 verkenners
alsmede de 6 Farmans en het Spijker-
vliegtuig. Dertig vliegers en even zoveel
waarnemers en bovendien nog 250 man
technisch personeel was de sterkte van
de L.V.A. De Luchtvaartafdeling had zijn
mer genoeg heeft de na-oorlogse politieke
sfeer van 1918 haar weer tot de rand van
dé afgrond terug gebracht.
Onder de kleine kern van vliegers op
Soesterberg liep ook de luitenant-vlieger
Plesman rond. die grote plannen had. In
1919 wist hij het voor elkaar te krijgen,
dat de bekende E.L.T.A. tot stand kwam,
waaruit zic'h de K.L.M. ontwikkelde. Er
is dus aan het begin van dit artikel geen
woord teveel gezegd, dat de wieg van de
K.L.M. ook op Soesterberg stond. Een an
der uitvloeisel van de E.L.T.A. was de
vestiging van een ervaren vliegtuigindus-
Fokker G-l doet zijn intrede, alsmede de
luchtkruiser Fokker T-5, geschikt voor
trie in Nederland. Fokker, de Nederlandse
vliegtuigbouwer, die in Duitsland zijn
sporen verdiend had, stichtte de N.V. Ne
derlandse Vliegtuigenfabriek.
Terugkerend tot Soesterberg zien we,
dat er in 1919 een commando-wisseling
plaats vond en kapitein J. H. Hardenberg
het commando van Luitenant-kolonel Wa-
laardt-Sacré heeft over genomen.
Er vindt een reorganisatie plaats en er
wordit o.a. ook een aparte vliegschool ge
sticht o.l.v. de grote leermeester Ver
steegh, die vooral grote bekendheid heeft
verworven door in 1923 deel te nemen aan
de vliegfeesten te Gothenburg. Hier wist
hij met het beroemde escadrille „Vijf vin
gers aan een hand" de eerste prijzen te
behalen in escadrille-, estafette- en snel-
heidsvliegen. Het escadrille vloog met
Fokkers, die inmiddels dioor de Neder
landse Fokkerfabriek aan de L.V.A. wa
ren geleverd.
Het jaar daarop, in 1924 vindt de eerste
tocht naar Nedierlands-Indië plaats met
van der Hoop; van Weerden Poelman en
van den Broeke. Ook het Soesterbergse
element was bij deze vlucht aanwezig,
waaruit nogmaals sterk de band Soester-
berg-K.L.M. spreekt.
Uit de materieelpolitiek van dez'e dagen
bleek wel, dat als hoofdzaak voor de
L.V.A., nog steeds de verkennings en
waarnemingstaak werd beschouwd. Het
voornemen bestaat evenwel ook aan een
jachtvliegdienst aandacht te schenken.
Het is de grote verdienste van wijlen
de kolonel van de Generale staf J. J. van
Santen geweest, de kern van de jacht
vliegtuigafdeling, JaVA genoemd, te heb
ben gesticht. De JaVA, welke later op
Schiphol werd ggstationneerd, stond onder
aanvoering van de bekende vlieger Van
Weerden Poelman.
Onder leiding van de commandant Har
denberg werd, gezien het beperkte jaar
lijkse budget, zo veel mogelijk naar een
heid van materieel gestreefd, waarbij
hoofdzakelijk op Fokker vliegtuigen werd
gestandaardiseerd. In 1925'26 kwam de
L.V.A. in het bezit van de nieuwe Fokker
C-V verkenners. Een bijzonder geslaagd
type vliegtuig dat. zij het gemoderniseerd,
tot 1940 dienst deed.
In 1929 volgt de majoor van de Generale
staf J. J. van Santen, Kolonel Hardenberg
op als commandant van de L.V.A. te Soes
terberg. De periode van Santen kenmerk
te zich door het uitvoeren van grote es-
cadervluchten» De eerste, waaraan 40
vliegtuigen deelnamen, werd uitgevoerd
ter gelegenheid van de terugkeer van de
Nederlandse Oceaanvlieger Van Dijk. De
volgende, met meer dan 60 vliegtuigen
ter gelegenheid van het 20-jarig bestaan
van de L.V.A. op l Juli 1933.
Ondanks de wereldcrisis, die tot uiter
ste zuinigheid maande, werd toch de ma
terieel voorziening doorgezet en zag Soes
terberg de zeer moderne Fokker D-16 en
wat laiter de Fokker D-17 éénpersoons ja
gers komen. Beide zeer goede Fokkers, die
bij de JaVA werden ingedeeld. In 1932
vindt nog een belangrijke gebeurtenis
plaats, n.l. de afscheiding van de techni
sche dienst, die onder de aanduiding
Luchtvaart Bedrijf, rechtstreeks onder de
minister van Defensie werd gesteld.
Deze splitsing leidde uit de aard tot
diverse bezwaren, die in 1935 weer wer
den ondervangen door de L.V.A. en het
L.V.B. onder één gemeenschappelijke chef;
de inspecteur der militaire luctvaart te
plaatsen. Inmiddels, in 1933 is het com
mando over gegaan op de Luitenant-ko
lonel van de Generale staf P. W. Best.
Tezamen met de inspecteur der mili
taire luchtvaart de reserve Luitenant-
Generaal Raaymakers, heeft deze nieuwe
commandant de militaire luchtvaart uit
het moeras gehaald, waar zjj door bezui-
nigingspolitiek in was terecht gekomen.
Zo werd het in dienst zijnde materieel
grotendeels van nieuwe motoren voorzien.
Tevens werd het geheel „oorlogsgereed"
gemaakt, waarbij de bewapening werd ge
moderniseerd. Zuurstofinstallaties wer
den ingebouwd en moderne valschermen
werden aangeschaft. Tevens werd nieuw
materiaal bijbesteld en behalve Fokker
deed nu ook het Koolhoven vliegtuig zijn
intrede.
Moderne Fokker C-X verkenners en
Koolhoven FK-51 lichte verkenners wer
den aan de luchtvloot toegevoegd.
Inmiddels k\ m men tot de conclusie,
dat de gevechtswaarde meer op de voor
grond diende te treden dan de verkenning.
Mede in verband hiermede werd een
vernieuwing van de organisatie van de
militaire luchtvaart, zowel in Nederland
als in Nederlands-Indië aan de Minister
voorgesteld.
Toen in 1937 de luit.-kolonel F. A. van
Heyst het commando over nam, bestond
de Luchtvaart Afdeling uit drie afdelings-
scholen welke zouden worden omgevormd
tot drie regimenten met daarnaast een
aantal technische diensten.
Een toestand die op 1 November 1938
zijn beslag krijgt met het einde van de
Luchtvaart Afdeling en het ontstaan van
een Luchtvaart Brigade, waarmede de
militaire luchtvaart een afzonderlijk
wapen was geworden.
Ook moderner vliegtuigen komen be
schikbaar. De voor Nederlands»Indië ont
worpen Fokker jager D-21 blijkt ook in
Europa uitstekend te voldoen. De bekende
en we mogen wel zeggen beroemde
verkenning en bombardement met een
bommenlast van 800-1200 kg.
Zo is de stand van zaken wanneer op
10 Mei 1940 Duitse jagers over Soester
berg gieren en het einde inluiden van de
vlieghei.
Vijf dagen lang werd verbitterd ge
vochten tegen een numeriek veel sterker
vijand. Aan de uitstekende geest is het
te danken geweest dat tot het einde toe
tegenstand kon worden geboden. De strijd
was heldhaftig en toen op 14 Mei 1940
het onvermijdelijke einde kwam, werd
de militaire luchtvaart onderscheiden met
de hoogste militaire onderscheiding: De
Militaire Willemsorde der vierde klasse!
Vijf jaar lang hebben de Duitsers er
over gedaan om van Soesterberg een
vliegveld te maken. Het heeft weinig ge
holpen. Mede is dit te danken aan het
optreden van de Nederlandse Militaire
Luchtvaart die in geallieerd verband van
uit Engeland meevocht. Nederlanders
meldden zich bij de R.A.F. en werden on
dergebracht bij verschillende squadrons
van de R.A.F. Zij vlogen op bijkans alle
vliegtuigtypen.
Specifiek Nederlandse squadrons waren
het 320ste van de Marine en het 322ste
Spitfire squadron dat geheel uit Lucht-
machtpersoneel bestond. Harde slagen
hebben zij de vijand toegebracht; gevoe
lige verliezen geleden, doch de Neder
landse militaire luchtmacht was niet ver
slagen.
Onmiddellijk na de bevrijding werd
begonnen met de-opbouw van een nieuwe
luchtmacht. In 1945 werd het regiment
luchtvaarttroepen opgericht dat tot taak
had zorg te dragen voor de opleiding van
personeel en bewaking van de vliegvelden.
In 1947 volgt de oprichting van het
commando Luchtmacht Nederland met
daarbij gelijktijdig het Commando Lucht
vaarttroepen en Commando Luchtvaart
opleidingen voor luchtmacht en marine.
Alhoewel de uitdrukking Luchtvaart
Afdeling al sinds 1938 verdwenen is, is
de luchtmacht nog steeds nauw met de
Koninklijke Landmacht verbonden. In '48
begint de opbouw van een operationele
luchtvloot en kiest men hiervoor de Glos
ter Meteor IV straaljager.
Op 1 Juli 1948 verleent H.M. de Ko
ningin de Luchtmacht een eigen vlag. In
1950 verdween het commando Luchtmacht
Nederland en kwam hiervoor in de plaats
de Luchtmachtstaf met als commando's:
Commando Luchtverdediging; Commando
Opleidingen; Commando Tactische Lucht
strijdkrachten; Commando Luchtvaart
troepen en het Commando Depots Mate
rieel Luchtvaart.
macht. Voordien was het een luchtvaart
terrein onder beheer van de luchtmacht
en dienovereenkomstig een gewoon mili
tair vliegveld. De promotie die Soester
berg op die 31ste Augustus maakte kwam
hierop neer dat het onder commando van
een basiscommandant werd geplaatst, die
op zijn beurt weer wordt bijgestaan door
een volgens vaste richtlijnen opgezette
staf.
De luit.-kolonel Van Rooy is thans de
man die de scepter op Soesterberg zwaait
en onder zijn commando is de basis uit
gebreid tot een grote hypermoderne lucht
basis van staal en beton.
Ooit thans is Soesterberg weer het cen
trum van al het gebeuren dat op onze
luchtmacht betrekking heeft. Zo was
Soesterberg op 27 Maart 1953 getuige van
het .geheel zelfstandig worden der lucht
macht en H.M. de Koningin de „Konink
lijke Luchtmacht" instelde en daarbij de
Luitenant Generaal-Vlieger Z.K.H. de
Prins der Nederlanden tot Inspecteur-
Generaal benoemde.
De Koninklijke Luchtmacht in Neder
land zal straks zijn 40-jarig jubileum
vieren.
De Militaire Luchtvaart in Indië zal dit
feit nimmer gedenken, zij is slechts 36
jaren oud geworden. Begonnen als „Proef
vliegafdeling" op 30 Mei 1914, moest zij
op 26 Juni 1950 de vlag strijken en dit
roemrijke wapen met zijn prachtige ge
schiedenis ook zij was drager van de
Militaire Willemsorde bestaat niet
meer.
Dit was dan de geschiedenis van een
Luchtmacht en een Vliegveld die 40 jaar
lang de Nederlandse driekleur hoog ge
houden hebben in de lucht.
W. H. M. VAN BEEK.
Generaal Erskine, de bevelhebber van
de Britse strijdkrachten in Kenya, is van
plan door middel van een grote zuive
ringsactie een definitief einde te maken
aan de activiteit van de Mau-Mau.
Hij deelde Vrijdag op een perconferentie
te Nairobi mede, dat drie brigades infan
terie, versterkt met tanks en vliegtuigen,
het land in gedeelten zullen zuiveren.
Eenmaal gepacificeerde gebieden zullen
weer onder burgerlijk bestuur komen.
Wij moeten ons niet beperken tot pas
sieve verdediging, doch een jacht organi
seren, zo verklaarde de generaal.
Aan het waterfront op het eiland Schou-
wen-Duivela-nd zijn in de afgelopen week
enkele kleinere successen Dehaald, voor
namelijk van belang voor de droogmaking
van de polder Oosterland In de Ram-
paertsedijk werd, behalve enkele kleinere
gaten, het stroomgat nabij -de boerderij
van de landbouwer Deïst gedicht. Er rest
in de Ramppaertsedijk nu nog een breed
gat, waardoor het water de polder Ooster
land kan binnenstromen. Aan de dichting
daarvan zal thans worden gewerkt. Te
vens werden deze week de eerste zink
stokken geplaatst in het gat bij Stevens-
sluis in de zeewering van de Veerbanneu-
polder langs de Grevelingen.
Maandag- en Vrijdagavond
KLEDERDRACHTENSHOW
GROOTSE NATIONALE ZUIVELSHOW
20 l/m 30 JUNI, KOUTRUST OEN HAAG
Geopend op werkdagen van 10 uur v.m. lol 11 uur n.m.
Oes Zondags van 2 lol 11 uur
Entree 11.- Militairen en kinderen i 0.50 Gezelsch. reductie
Optreden var»
Kaasmakerij
Weide-diorama
Stal met koeien
Mach. melken
Alkm. Kaasdragers
Gratis proeven
KINDERBOERDERIJ
(Van
en Coblijn hadden op eigen kosten praetische bruikbaarheid bewezen. Jam-
onze speciale ver
slaggever).
ET Brabantse dorp
Uden draagt reeds
lang niet alleen een
boerenkiel, maar ook 'n
keurige overall; het is
uitgegroeid tot een in
dustrie-plaats van bete
kenis. Maar wat er ook
verandert en moderni
seert, de „Udense Zwar
ten", die heerlijke sap
pige kersen, blijven hun
roem behouden en als de
bomen deze verrukkelij
ke vruchten dragen, komt
bij de goede bevolking de
„kriebel" om feest te
vieren. Vroeger werden
vrienden en familieleden
uitgenodigd om kersen te
komen eten en grote
biezen manden met de
onvolprezen Udense
vruchten, die tot in Am
sterdam bekend zijn,
werden nog mee naar
huis gevoerd.
Nu Uden grootse allu
res heeft gekregen, is het
dorp wel verplicht
ook aan zijn Kersenfeest
wat meer stijl te geven
en reeds in 1949 werd
daarmee begonnen, toen
een Kersenkoningin met
hofhouding de bewonde
ring van de ingezetenen
en duizenden vreemdelin
gen trok. In latere jaren
werd een Bruegheliaans
feest op het aardige
Marktplein gegeven en 't
Kersenfeest is van lie
verlede uitgegroeid tot
„Uden's Kersenhof", wel
ke naam synoniem is met
een origineel zomerfeest,
waarbij rondom de een
voudige charmante kers
allerlei artistieke presta
ties door kunstenaars ge
geven worden, terwijl 't
volk op eigen wijze,
d.w.z. gemoedelijk en
smaakvol, aan zijn vreug
de uiting geeft.
De Brabantse gemoede
lijkheid viert dan hoogtij
en werkt aanstekelijk op
de vreemdeling, die van
harte welkom is, als hij
de goede tradities van
fatsoen en hartelijkheid
maar in acht neemt.
Het bestuur van de
stichting „Kersenhof",
met als artistieke advi
seur de Kruisheer J. Coe-
nen, zelf een geboren
Udenaar, die zijn volkje
kent, alles doet om de
Brabander ook cultureel
te verheffen en daarvoor
steeds met nieuwe ge
schikte ideeën voor de dag
komt, heeft voor Zaterdag
4 en Zondag 5 Juli met
durf en vertrouwen een
geheel nieuw programma
ontworpen, dat niet mis is.
Rekening houdend met
de grote liefde van de
Brabanders voor de dans
wordt voor de duizenden
bezoekers van het Kersen
feest vorig jaar waren
er liefst 25000 ruimte
genoeg overgelaten om
zelf Terpsichore te ver
eren, maar aan de godin
van de dans zullen offers
gebracht worden in zo'n
verheven vorm, als de be
woners van een dorp zel
den of nooit krijgen te
aanschouwen.
OP alle plankiers in de
Kersenhof, die de
laatste jaren op een
terrein aan de weg naar
Volkel wordt ingericht, zal
beide avonden van 8 tot 11
uur één uur gedanst kun
nen worden Zaterdag met
muziek van de L.S.K.-
band „The Glosters" en
Zondag onder leiding van
„The Skymasters" met
Karei van der Velden en
Rita van Schaik. In de
pauze van ongeveer 15 mi
nuten treden dan op het
Ballet van de Lage Lan
den en de Ambonese dans
groep „Usaha Ibu", een
groep van 45 danseressen
in bruiloftstooi, die nog
niet eerder buiten eigen
omgeving anderen van
haar kunst hebben doen
genieten. Verder zijn er in
de loop van deze dagen
demonstraties van keur-
turners, Morris- en
zwaarddansen, Jiu Jitsu,
en vendelzwaaien, terwijl
speciaal voor de kinderen
van 2 tot 8 uur onafge
broken het sprookje van
„Klaas de Klauteraar"
wordt opgevoerd.
Tot besluit is er Zon
dagavond een magnifiek
vuurwerk met een taptoe.
Tot de vrolijkheid zullen
in niet geringe mate bij
dragen talrijke harmonie
ën, een Venrayse muziek
kapel en een Beierse mu
ziekkapel met Gretl
Bauer, welk laatste gezel
schap voor gezelligheid
zal zorgen in Pirke Ver-
schiet's biertaveerne.
Pirke Verschiet moet ge
weten, is de 18 meter lan
ge vogelverschrikker, om
wie al dat leutige spul in
„Udens Kersenhof" draait.
Zaterdag 4 Juli begint
des middags om 3 uur de
oriënteringsrit voor auto's
en motoren naar de Ker
senhof in Uden met als
hoofdprijs een wisselbeker
en een bedrag van 100.
Met een originele pro-
paganda-tocht door Oost-
Brabant zal 27 Juni de bij
zondere aandacht op het
komende Kersenfeest in
Uden gevestigd worden.
De kapitein H. Mecrtens uit Delfzijl ii
door de Raad voor de Scheepvaart schul
dig bevonden aan het ongeval, dat zjjn
motorzeilschip „Albatros" op 22 December
j.l. in het Kanaal is overkomen, toen het
op de kust van het eiland Wight op de
grond stootte en verging.
De drie opvarenden konden zich ter
nauwernood redden door 200 meter door
het ijskoude water naar de kust te wa
den, waar ze werden voorzien van droge
kleren. Omdat ook de scheepspapieren
waren verloren geraakt, was het ongeval
moeilijk te reconstrueren. Naar de me
ning van de inspecteur had de kapitein
niet de juiste conclusie getrokken, die in
de gegeven omstandigheden bij een juiste
navigatie voor de hand lag. namelijk een
andere koers te gaan varen toen hij be
merkte, dat hij te dicht bij de kust lag.
Ook de verklaring van de kapitein, dat hij
het mistsein van de wal niet had gehoord,
achtte de inspecteur niet aannemelijk. Hij
vroeg de raad kapitein Meertens de be
voegdheid tot het varen als kapitein te
ontnemen voor de tijd van een maand. De
raad, direct uitspraak doende, veroor
deelde de 38-jarige kapitein tot het ontne
men van zijn bevoegdheid voor de tijd
van drie maanden.
H. M. de Koningin heeft bepaald, dat
de vijf patrouillevaartuigen voor de Kon.
Marine, die thans op de rijkswerf te Den
Helder in aanbouw zijn, de volgende na
men zullen dragen „Baldar", „Bulgia",
„Freyer", „Hadda" en „Hefring".
Deze namen behoorden vroeger aan de
stoomkanonneerboten, die waren belast
met de rivierverdediging.
::WSjaSK*.
i
(Van onze Haagse redacteur)
DE Kaes, die doet de
y y Maeghe goet, Dus
eet se maer in over
doet", zo raadt 'n uithang
bord op het marktplein van
Oud-Alkmaar aan. Laat
men er de blik langs de
hoge kaaswaag, welke daar
op de zware „kinderhoofd
jes" staat opgesteld, naar
boven glijden, dan verbreekt
dc overkapping der Haagse
Houtrusth allen de illusie, in
voorbije tijden overgeplaatst
te zijn. Een andere gezichts
begoocheling op de Natio
nale Zuiveltentoonstelling
„De Melkweg", welke minis
ter Mansholt vanmorgen
heeft geopend, veroorzaakt
het uitstekend geslaagde
diorama van een Hollands
polderlandschap. Van een
platform af, waarop 500
personen. kunnen staan,
werpt men een blik in de
verte, welke zich verliest „in
het nevelig verschiet". In
feite staat men echter te
genover een 26 meter brede
beschilderde achtergrond
met steeds kleiner wordende
koetjes op een slechts enkele meters diep voorplan. De belichtingvariabel van
sonnest.erkte tot avondschemering inclusief het pastelrose der ondergaande zon,
maakt dit fata morgana compleet.
De expositie, welke tot 30 Juni te be
zichtigen is, werd ingericht naar aanlei-
ding van het dertiende Internationale
Zuivelcongres, dat te Scheven ingen wordt
gehouden, en van het 50-jari'g bestaan
van de Internationale Zuivelbond. Het
Nederlands Zuivelbureau heeft 4% ton
in dit grootscheeps opgezette geval ge
stoken, waarmee het leek en deskundige
wil tonen, wat ons land betekent als zui
vel land zowel voor de nationale welvaart
a.s voor de wereldvoedselvoorziening. De
logische volgorde in de opzet der tentoon
stelling is de weg, die de melk volgt van
producent via industrie en handel naar
de verbruiker. De naam „Melkweg" lag
dus voor de organisatoren voor de hand.
Er valt heel wat te leren uit de gro
tendeels grote stands. Onder een enorme
«zwevende wereldkaart, waarop de 148
landen zijn aangegeven, waarheen de Ne
derlandse zuivelproducten worden geëx
porteerd, bevindt zich een 100 M2 grote
etalage, die niet minder dan 20 ton waren
bevat Een kolossale toren is opgebouwd
uit 3820 melkflessen .bevattende het even
grote aantal liters melk, dat het inheem
se koebeest helemaal op zijn eentje jaar
lijks produceert. Hoe die melkvloed ma
chinaal wordt afgetapt, kan men beleven
in een speciaal daarvoor gebouwde stal.
waarin tweemaal daags 12 zwart-bonten
van haar kostbare last worden bevrijd.
Een wijsneuzige koe beantwoordt, als
men op een serie knoppen drukt vragen
op zuivelgebied. Haar zwerftocht van
de berg Ararat, waar Noë's ark werd
geparkeerd, naar Tietjerksteradeei, is
op geestige wijze op de wand uitge
beeld. Ma Koe moet er aanvankelijk
niet veel zin in hebben gehad doch pa
Stier trok welgemoed de lieslaarzen
aan. En de laatste had goed gezien,
want „de bod Cm was vruchtbaar en de
koeien vermenigvuldigden zich", leert
quasi-bijbels de bijgevoegde tekst. Maar
dat volgens de eveneens vertoonde
landkaart van Nederland hier nu alles
zelfs volgepropt met hoornvee zou zijn,
is toch geen compliment voor de men
sen, die er ook nog wonen. Het is an
ders geen kleinigheid, dat onze her
kauwers, kop aan staart staande, een
rij van Zoeterwoude tot aan de Noord
pool kunnen vormen.
Een krant is geen catalogus en daarom
dient hier te worden volstaan met nog
enkele 'hoogtepunten in deze Melkweg
aan te duiden, zoals de kinderboerderij,
een volledig werkende kaasfaforiek. een
10 meter hoog koelhuis, als showroom
voor kwaliteitsproducten ingericht, de
kaas, die aan Koningin Elizabeth zal wor
den aangeboden, een leslokaal met een
,.7.u:velmeester" een diorama van de
Goudse kaas-markt, een modelkeuken, 'n
zuiveltuin met milkbar, een proefstation,
en ga maar door .Wat er verder omheen
te beleven valt aan shows, demonstraties,
films, prijsvragen, muziek, snoeperijtjes,
boerendansen, is werkelijk te veel om op
te noemen. Burgers, boeren en buiten
lui kunnen het best zelf gaan zien wat
hier aan groots werd verricht.
(Van onze Utrechte redacteur).
Het drama met de vervallen Geerte
kerk te Utrecht schijnt toch zijn ontkno
ping nog niet te naderen, zoals wij meen
den, toen de Remonstrantse gemeente ons
in kennis stelde van haar plannen, die zij
met betrekking tot dit oude bouwwerk
had. Wij vernemen van de kerkvoogdij
der Ned. Herv. Gemeente, die nog altijd
eigenaresse van de ruïne is. dat zij in deze
plannen niet is gekend en de publicaties
van de Remonstrantse gemeente als zeer
voorbarig beschouwt. Van die zijde heeft
haar niet eens een verzoek bereikt om de
Geertekerk te kunnen kopen. Wel is de
Ned. Herv. Gemeente in het bezit van
andere aanvragen, o.a. van de Hersteld
Apostolische Gemeente, terwijl ook het
Utrechtse dekenaat van de R.K. Kerk nog
steeds tot de candidaten behoort.
De kerkvoogdij is op geen der aan
vragen ingegaan, omdat zij nog steeds
het antwoord wacht op een brief aan de
minister van O. K. en W. waarin werd
gevraagd, ie hoeverre bij eventuele res
tauratie op een bijdrage van Rijksmonu
mentenzorg gerekend kan worden. Zij
was daarom zeer verbaasd te vernemen,
dat de Remonstrantse gemeente al pre
cies kon aangeven in hoe-verre over
heidsinstanties als rijk, provincie en ge
meente zouden bijpassen om de plannen
tot algehele restauratie en inrichting van
de Geertekerk te kunnen uitvoeren. De
totale kosten zouden zes ton bedragen
met een bijdrage van 85 pet van genoem
de instanties, terwijl de Remonstrantse
gemeente 185.000 voor haar rekening
zou moeten nemen.
Verder verklaarde de kerkvoogdij der
Ned. Herv. Gemeente ons. dat nog steeds
de bepaling geldt, dat om de Geertekerk
te kunnen verkopen eerst een referendum
onder de lidmaten gehouden moet wor
den en bovendien toestemming van de
notabelen nodig is. Op de persconferen
tie die de Remonstrantse gemeente een
dag of tien geleden belegde, hebben wij
nog gevraagd of de Ned- Herv_ Kerk nu
eindelijk het zwijgen verbroken had en
haar wens om de kerk te verkopen ken
baar gemaakt. Daarop kon men ons geen
bevestigend antwoord geven, maar men
sprak de overtuiging uit, dat de kerk
voogdij het plan van de Remonstrantse
gemeente zeker als een goede oplossing
van haar moeilijkheden zou beschouwen.
Op 13 Juli a.s. hoopt de zeereerw. heer
Th. H. Tiedink C.M. (Lazarist) zijn 40-ja-
rig priesterfeest te herdenken. Pater Tie
dink heeft gedurende al die 40 jaren in
Zuid-Amerika vertoefd en was bijna al
die tijd belast met de opleiding van in
landse priesters.
Nauwelijks had hij in 1913 de H. Pries
terwijding ontvangen of zijn Oversten
zonden hem naar Bolivia als leraar aan
het daar bestaande Klein-Seminarie. Na
vervolgens in Lima gewerkt te hebben
werd hij benoemd tot leraar aan het Ju
venaat der Lazaristen te Santiago de Chili.
In 1928 werd pater Tiedink belast met de
leiding van het Juvenaat. In 1936 genoot
pater Tiedink voor de tweede maal van
welverdiend verlof in het vaderland. In
het voorjaar van 1938 werd hij benoemd
tot Overste van het Groot-Seminarie te
Santiago. Doch alvorens hij die functie
aanvaardde moest hij nog geruime tijd
assisteren in de Bedevaartsplaats Juan.
Sinds enige jaren hebben de paters La
zaristen een nieuw Groot- en Klein-Se
minarie gesticht in Escobar in Argentinië.
Pater Tiedink bleek de aangewezen per
soon om hierover de leiding te nemen,
waar hij nu zijn 40-jarig priesterfeest gaat
vieren.
