Staatsloterij
goklust met
gekanaliseerde
sociaal element
«BS Australië wil 20.000 Nederlandse
emigranten toelaten
H, Vader zegende scooters voor
Nederlands rampgebied
Verhoging van posttarieven gaat
volgende week in
Herr Stumm doet mond open
Proces over de roman JKaputt"
Sobere dankdienst in kathedraal
van Edinburgh
G(CANG-
X^SLAGEN
Gepensionneerdenals „schikgodinnen
Dertig- en drieduizend vielen nog nooit
samen op de honderdduizend
'□C
De beste marsroute
Henk van der Maze.
Alleen medici en juristen zullen moeilijk
werk kunnen vinden
Kroon op een gebaar van christelijke
edelmoedigheid
~1
Nieuwe frankeerzegel
van 7 cent
Malaparte samen met zijn uitgeefster
aansprakelijk
Scholieren worden
duurder
Noodlottig slot van een
ruzie
Nieuwe Britse atoom-
proeven
Het Nationale Ballet
Dr J. Goslings
Verbod voor Neder
landse schepen
Koningin ontving de emblemen van het
Schotse koningschap
DONDERDAG 25 JUNI 1953
PAGINA 3
Nog 17; uur voor de boeg en
dat met hoofdpijn. Neem dan
Aspirin (alleen echt met het
BAYERkruis).
Geen wapens naar China of
Noord-Korea
(Van onze Haagse redacteur)
Onlangs is in de Ned. Staatscourant aangekondigd, dat op 6 Juli a.s. de
lotenverkoop aanvangt voor de 520ste Staatsloterij, waarvan de trekkingen
zullen plaatsvinden van 27 Juli tot 11 September. Op zichzelf een dor be
richt, dat veler aandacht ontsnapt en zelfs voor de (aspirant)-spelers niet
meer dan een agenda-notitie betekent. Interessant is 't echter na te gaan
bijv. tot welk jaartal de eerste der reeks loterijen, waarvan straks de 52Jste
gehouden wordt, teruggaat. Hierbij blijkt, dat de eerste Generaliteits
loterij van 1726 als de rechtlijnige stammoeder van de huidige Staatsloterij
beschouwd kan worden. De nummering is meer dan twee eeuwen lang
door blijven lopen.
Maar ook die Generaliteitsloterij heeft
een respectabele voorgeschiedenis gehad.
In 1444 vond binnen de stad Sluis de j
oudst bekende loterij plaats krachtens
octrooi van Philip de Goede. De opzet
daarvan was een stadspoort te bouwen,
terwijl de hoofdprijs bestond uit een lijf
rente van 12 Vlaamse ponden.
Volgens een in 1862 verschenen studie
over de „Geschiedenis van de Loterijen in
de Nederlanden" van de hand van mi
G. A. Fokker, bestond het prototype der
Nederlandse loterij uit een eenvoudig
systeem: twee verzegelde bussen, één met
de nummers en de tweede met de prijzen
en de nieten; door telkens tegelijkertijd
een nummer en een prijs (of niet) te trek
ken werd de uitslag bepaald. Dit is in
hoofdzaak de werkwijze geweest van de
talloze stedelijke en provinciale loterijen,
welke ongeveer 2Vz eeuw lang in de
Nederlanden werden gehouden.
17de eeuwse goklust
Tegen het einde der 17de eeuw ging de
goklust zich in de Lage Landen sterker
doen gevoelen. Hier en elders verschenen
vele particuliere ondernemingen op dit
gebied, niet zelden van bedenkelijk allooi.
En in 1713 klaagde de „Wegwijzer van
Amsterdam" zelfs over „deze .geldver-
kwistende tijd', waarin vele loterijen wer
den gehouden op het binnenplein van de
stadsherberg. Naar het voorbeeld van
De eikenhouten trommel, waarin zich
achter een glazen wand en onder een
dubbel slot prijzen, premies en nieten
bevinden. Na een paar wentelingen
worden de opgerolde en geringde biljet
jes stuk voor stuk, uit de van een
hangslot voorziene koperen bi0 aan de
onderzijde getrokken.
Engeland, dat hierin reeds in 1694 was
voorgegaan, ging de Overheid er in de
jaren 1709 en 1713 zelf toe over, een aan
tal loterijen te organiseren, echter zonder
klassikale indeling.
Hiertoe geraakte men wel, toen de
Generaliteitsloterij eenmaal ging werken.
De organisatie van dit instituut was ge
kozen uit niet minder dan vijftig ontwer
pen. Was de eerste Generaliteitsloterij een
vinding van Adolf Huyske, ook de eerst
volgende werden georganiseerd voor plan
nen, opgesteld door daarvoor bezoldigde
„inventeurs". Bij al deze heren valt de
neiging te bespeuren om tot een klassikale
indeling te komen: men wilde de in die
Woensdag hadden we nog een verklaring i dagen betrekkelijk dure loten ook bereik-
- „T1 Lil ojl.A 1T1 Qn VY1 O 4 /ID npM
WE KUNNEN natuurlijk gloeiende
speeches blijven afsteken, we kun
nen ook voortgaan met beschouwin
gen te schrijven over de preciese bedoeling
van het episcopaat inzake de politieke
eenheid, allernoodzakelijkst is het o.i„ dat
duidelijk bewezen wordt, of er basis voor
eenheid aanwezig is en zo ja, op welke
wijze eenheid valt te bewaren of te her
nieuwen.
Woensu-o- -
van prof. Roanm'e .n de krant, waarin hij
o.a. beweerde:
Doch niet alleen het communisme is
iets, waarvoor wij ons te hoeden hebben,
ook de'andere politieke partijen zijn ge
vaarlijk. Het Socialisme, de Prat. Chris
telijke partijen, die nog altijd de natie
Protestants-Christelijk willen houden.
De inleider betoogde tenslotte, sprekend
over de economisch-sociale samenwerking,
dat de leiders van de economisch-sociale
organisaties meer samen r moeten werken,
omdat een politieke eenheid, d;ie niet ge
schraagd wordt door 'n eenheid op econo-
misoh-sociaal terrein, niet met succes kan
werken.
Hier wringt inderdaad onze politieke
schoen.
In het jongste nummer van „De Op
mars" staat o.a.:
„In onze partijbijeenkomsten moet de
waarde van de katholieke eenheid gron- j
dig worden besproken. De argumenten i
liggen echter niet enkel in het ver- j
nieuwe vormen. Aan ons de taak om te
zorgen, dat het nieuwe, christelijke vor
men zullen zijn.
Bij dit alles zal er ruimte moeten zijn
voor eigen meningen. Niet in een geest
van argwaan, niet in een geest van in
wendige verdeeldheid, maar in een be
hoefte om elkander te overtuigen van
hetgeen volgens eigen christelijk ge
fundeerd inzicht, de beste marsroute
wordt geacht. De Partij moet naar bui
ten de indruk maken van het politieke
centrum van de Nederlandse katholieken
te zijn waar men kan getuigen en over
tuigen bij het. bepalen van iiet gemeen
schappelijke katholieke standpunt.
baar maken voor de man met de be
scheiden beurs. Daardoor zou tevens de
loten-omzet gunstig worden beïnvloed.
Sinds 1726 is men nimmer meer van het
klassikale stelsel afgestapt
De Staatsloterij is met dat al van een
ouderdom, waarop slechts weinige der
bestaande officiële Europese loterijen kun
nen wijzen.
Geleidelijke sanering
Hoewel er tweehonderd jaar geleden
even goed ais heden ten dage, ook in
Nederland tegenstanders van de door de
Staat georganiseerde loterij waren, heeft
dit verzet hier niet tot opheffing, doch
tot geleidelijke sanering geleid. Het ene
misbruik na het andere werd onmogelijk
gemaakt. Tenslotte werd in 1885 voor het
eerst een regeling bij de wet getroffen.
Hierin werden de beginselen vastgelegd,
waarnaar ook thans nog de Staatsloterij
werkt.
Deze wet bracht in zoverre een omme
keer, dat de loterij vrijwel geheel haar
karakter als winstobject voor de Staat
verloor en uitsluitend werd ingesteld
enerzijds op het kanaliseren van de
goklust, anderzijds op het verschaffen
van ondersteuning (aan de honderden
collecteurs en collectrices)
Toen minister Bloem in 1884 een poging
deed om het klassikale stelsel te beper
ken, gaf'het Kamerlid Schimmelpenninck
de wens te kennen, dat de Staatsloterij
„binnen het bereik der lagere klassen"
zou blijven; een hiertoe strekkend amen
dement-Van der Feltz werd gemotiveerd
met de verklaring: „Wat de mindere man
past, moet de mindere man weten".
In 1950 is de Loterijwet herzien, waar
bij de voorlopige regeling van 1945 in
de wetsbepalingen werd opgenomen.
Toen werden de mazen gestopt, waar de
sedert het begin dezer eeuw verboden
particuliere geldloterijen doorheen wa
ren geglipt. In de jaren 1925 tot 1943
hadden deze een totale omzet bereikt,
vele malen groter dan die der Staats
loterij, welke toen nog aan de uitgifte
van slechts één serie loten gebonden
was. Dat hieraan in 1945 een eind werd
gemaakt, had tot logisch gevolg, dat de
Staatsloterij werd uitgebreid. De wet
van 1950 bepaalde de uitgifte op een
maximum van vier series per loterij.
Hoe de trekking gebeurt
Dit jaar hebben er ook voor het eerst
vier loterijen in één jaar plaats, al wordt
het maximum-aantal loten thans nog niet
uitgegeven. Waren er voorts tot 1 Januari
j.l. vijf klassen, nu zijn er vier, waarvan
de eerste drie „binnenklassen" geen
nieten bevatten zoals de vierde, in welke
laatste echter ook de topprijzen en 2
premies 30.000 en 3000) zitten. Hoe
echter de trekking van de 21.000 loten ver
loopt, daarvan hebben zelfs van degenen,
die elke loterij opnieuw met twintigjes,
tientjes, kwarten en halve of hele loten
meespelen, maar heel weinigen begrip.
Velen hebben wel eens gehoord, dat twee
weeskinderen de loten uit de bus nemen
maar ze weten niet, dat het zo allang niet
meer gebeurt.
Hoe het dan wel gaat?
De grote man bij de trekking is Q«
directeur der Staatsloterij, die daarbij
dezelfde rol vervult als een notaris.
De loten zijn na interne controle der
zakken van 500 biljetten elk in een meer
dan manshoge trommel gedaan. Ze wor
den één voor één getrokken, hetgeen weer
een controle op zichzelf vormt.
Meer komt er nog kijken bij het storten
van nieten, prijzen en premies in de
afidere, aanmerkelijk kleinere trommel.
Tevoren heeft de directeur de prijzen,
hoger dan „eigen geld", geparafeerd en
op die van 1.000 en meer bovendien in
schrijfletters de waarde aangegeven. Zij
worden geteld en gecontroleerd door de
dienst der Indirecte Belastingen van het
departement van Financiën. Ten overstaan
van een vertegenwoordiger van de minis
ter doet de directeur deze prijsbiljetten
in zakken, die van een dubbel zegel wor
den voorzien. Het openen dezer zakken en
het verbreken der zegels geschiedt in het
openbaar bij de aanvang der trekking,
waarna de biljetten in de kleine trommel
worden gestort. Deze wordt met twee
sleutels gesloten, waarvan de ene op het
ministerie en de andere bij de directeur
berust.
De trekkingen geschieden dus in het
openbaar in het gebouw aan de Kazerne
straat in Den Haag, voor een ieder vrij
toegankelijk. Óp de trekkingsdagen komen
's morgens om half 9 de sleutels weer bij
elkaar voor het openen der trommels. Het
publiek, gezeten in een haveloos zaaltje,
dat aan een ouderwetse kazerne doet den
ken, ziet op het podium een college van
11 personen.
Onbewogen „schikgodinnen''
Aan weerszijden staan tegen de wand
van het podium de trommels opgesteld:
links neemt een persoon naast de loten-
bus en rechts een tweede naast de prijzen-
bus. plaats. Gelijktijdig halen zij een lot
en een van een koperen ringetje voorziene
prijs (of niet) onder uit en geven die elk
door aan een naast hen, meer naar het
midden gezeten, buurman. Deze beiden
En tenslotte nog de volgende tirade:
Geen politieke eenheid zonder sociale
eenheid, Er is behoefte aan een nieuw,
onze hele katholieke gemeenschap door
dringend klimaat. Een klimaat waarin
men elkander nader kan komen, waarin
men elkander begrijpt en steun bij de
verwezenlijking van afzonderlijke en
gemeenschappelijke belangen.
Nogmaals, die sociale leest doet elke
groepering in min ol meer drift naar zijn
politieke schoenen grijpen.
We moeten de zaken scherp durven
stellen.
Staat een katholiek werknemer in ver
band met het politiek program dichter bij
de P.v.d.A.? Staat een katholiek werk
gever krachtens het politiek program
dichter bij de V.V.D.?
Politieke partijen streven ondanks alle
rumoer en toezeggingen over algemeen
belang op de eerste plaats groepsbelangen
na. Het spreekt vanzelf, dat bi] onze
katholiek maatschappelijk verschillende
standen ook uiteenlopende meningen zich
voordoen.
Is er nu nog voldoende materiaal, g®'
noeg cement op godsdienstig, sociaal-
economisch en cultureel terrein, dat onze
groepen sterker bindt of zou moeten bin
den tot een eenheid dan de uiteenlopende
visie in het sociale vlak die haar uit elkaar
doet jagen?
Een enkel woord als aanloop voor wel
licht nog volgende discussies.
In Nederland is geen enkele politieke
partij zo machtig, dat zij alleen kan rege
ren. Samenwerking met andere groepen
betekent reeds afremmen van eisen op
een of meer terreinen.
In elk gezin zijn onder de leden van dat
huishouden aanpassing en beheersing
r.odig. Niemand kan zonder meer volledig
zijn zin doordrijven. Anders wordt het een
chaos.
Politiek gesproken. Of men als katho
liek op de P.v.d.A. of op de V.V.D. stemt,
zijn zin krijgt men toch niet volledig, om
dat noch de P.v.d.A., noch de V.V.D. al
leen haar wil kan doordrijven. Als er
dan tenslotte nog factoren zijn, waarvoor
elke katholiek, wie dan ook, waakzaam
moet zijn tegenover andere partijen, lijkt
het o.i. toch het beste, dat de katholieken
onder elkaar eerlijk, openhartig en met
verstand de zaken uitpraten. Om dan in
derdaad de beste marsroute te bepalen.
Maar daarover is het laatste woord nog
niet gezegd of geschreven.
lioen pond sterling, 1952 4.5 millioen
pond sterling en voor dit jaar kan men
het bedrag ongeveer schatten op 7 mil
lioen pond. Het aantal Italiaanse immi
granten is in de laatste jaren vermeer
derd. Men kan dit nu op ongeveer
20.000 per jaar stellen.
Australië zal in 1953 en 1954, voor een
periode van een jaar, 20.000 Nederlandse
emigranten kunnen opnemen. Daarvan
kunnen er 9500 onder de oude overeen
komst emigreren; de overigen 10.500
kunnen gebruik maken van een landings
vergunning.
Ten aanzien van de emigratie van ge
zinnen bestond tot voor kort de beper
king, dat onder de overeenkomst alleen
families met vier kinderen onder de zes
tien jaar konden emigreren; thans is die
bepetking vervallen en kunnen families
van elke grootte emigreren. Met betrek
king tot de 9500 emigranten onder de over
eenkomst, heeft men een verdeling ge
maakt, van 650 werkers in de metaal
industrie, 650 in de landbouw, 325 in an
dere bedrijven en voorts 1000 ongeschool
de en half-geschoolde werkkrachten, in
totaal dus 2600 kostwinners.
De Australische minister van Immigra
tie, de heer Harold S. Holt, die op het
ogenblik in ons land vertoeft, deelde dit
gisteren mede op een bijeenkomst in Den
Haag, waarbij o.a. minister Suurhoff, de
Australische ambassadeur in ons land,
de commissaris van de Emigratie, mr ir
B. Haveman, leden van de Staten-Gene-
raal en tal van andere autoriteiten aan
wezig waren. Minister Holt zeide, dat de
Nederlandse emigranten op het ogenblik
geen moeilijkheden zullen hebben een
passende werkkring in zijn land te vin
den, met uitzondering dan van de medici
en juristen.
Sinds de oorlog nam Australië 43.000
Nederlandse immigranten op. In 1950 wa
ren er 9.600, in 1951: 10.500 en in 1952:
15.800- Toen volgde er een terugslag ten
gevolge van de economische omstandig
heden, maar thans hoopt men weer op
een groter aantal. Er was geen sprake
van ernstige werkloosheid, slechts 2 pet.
Het aantal is in de laatste maanden ver
minderd. Overigens moet men er reke
ning mee houden, dat van de 27-000 werk
lozen de helft uit de stad Sydney kwam,
dat 1,6 millioen inwoners heeft. Op bet
eiland Tasmanië, waar de Nederlanders
uitstekend werk hebben verricht, zijn
deze immigranten zeer populair.
Om een indruk te geven van de re
sultaten, die door immigranten in
Australië werden behaald, vertelde mi
nister Holt, dat door de Italianen d'e
volgende bedragen naar familieleden en
betrekkingen in Italië werden overge
maakt: 1949 - 318.000 pond sterling, 1950 -
710.000 pond sterling, 1951 1.9 mil-
De zeven assistenten op het podium, gezien van de zaal uit, met links de kolossale
lotentrommel. Tussen twee trekkingen door blijven loten en prijzen in de trommels
doch wordt het podium door een ijzeren gordijn van de zaal afgesloten.
ontrollen de papiertjes en geven z9 weer
door elk voor een derde partner. Dit zijn
de afroepers, die achtereenvolgens met
luider stem het nummer en de daarop ge
vallen prijs (of niet) bekend maken. Alle
6 „assistenten" zitten met het gezicht naar
de zaal gekeerd- De zevende keert echter
de toeschouwers de rug toe: hij zit aan
een uitspringend gedeelte aan de platte
kant van een halfronde tafel (zie afb.) en
krijgt langs de beide menselijke kettingen
in de linkerhand de loten en in de rechter
de prijzen gedeponeerd. Hij hecht de bij
elkaar behorende loten en prijzen aaneen
en bergt ze voorlopig op een pin, later
aan een verzegelde lias, aldus de legger
van elke loterij vormende. De liassen wor
den 3 jaar lang bewaard om zonodig aan
een volledige na-controle onderworpen te
kunnen worden. Premies en prijzen van
1.000 en hoger legt „de zevende man" op
een houten „taartschep", waarmee hij ze
toereikt aan de links schuin tegenover
hem gezeten directeur. Die controleert
waarde-aanduiding en paraaf en leest ver
volgens lotnummer en prijs af. Hij wordt
geflankeerd door twee ambtenaren, die de
uitslagen noteren, terwijl een derde de
trekkingsrooster in het oog houdt.
Vooraan in de zaal zit een vertegen
woordiger van de drukker, die afzonder
lijk notities maakt van de naderhand met
de lijsten der ambtenaren te controleren
uitslagen, welke onophoudelijk als droog
zand vallen uit de mond van de beide
afroepers.
Deze assistenten, allen gepensionneerden
en dus geen weesjongens meer zoals in
vervlogen tijden, vormen een groep van
7 „schikgodinnen", die onverschillig
blijven voor het lot dergenen, wie een niet
ten deel valt, en er niet de minste schik
in hebben, wanneer door hun handen de
100.000 gaat. Iets meer spanning, vooral
wanneer de laatste trekking aan de orde
is, heerst er onder de toeschouwers, in
wier midden zich verscheidene „stamgas
ten" bevinden.
De man die tweemaal de
ton won
Het hoogste wat men kan trekken is
1S3.000 (de honderdduizend plus de
beide premies), hetgeen nog nimmer is
voorgekomen. Wel is het de laatste 30
jaar driemaal gebeurd, dat op één lot
de f 130.000 viel. Vrijwel altijd blijkt de
f 100.000 in „twintigjes" verdeeld te zijn.
Fameus is echter het geval van de
Haagse bloemenkoopman, die de ton
tweemaal op een heel lot trok en zo
doende kans zag de bouwer en exploi
tant van een groot bioscooptheater te
worden.
In 1952 werd aan prijzen en terugga
ven 15 millioen gulden aan de spelers
uitbetaald terwijl voor ongeveer 20 mil
lioen aan 'loten was verkocht. Na aftrek
van de provisies voor de 400 collecteurs,
collectrices en debitanten, van salarissen,
papier-, druk- en verdere bedrijfskosten
bleef er voor de Staat ca. 1xk millioen
aan netto-inkomsten over.
Tussen de trekkingen in blijven de nog
niet getrokken loten en prijzen rustig
achter het ijzeren hek in de dubbel ge
sloten trommels bewaard. Er wordt een
dagbalans bijgehouden van wat eruit ge
gaan is en er nog in zit. De rekening
courant, welke doorlopend met de Staat
wordt aangehouden, vertoont soms een
surplus voor de Staatsloterij van 3 mil
lioen.
Voor de gang van zaken is verantwoor
delijk de directeur, die evenals zijn staf
op ambtelijke basis aangesteld en bezol
digd wordt.
Geregen in een keurslijf van tradities,
welke een versnelling van het tempo der
trekkingen verhinderen, doch waaraan
nochtans angstvallig de hand wordt ge
houden, is de Staatsloterij een bescheiden
instituut. Het maakt geen schreeuwende
reclame doch biedt het publiek een ge
middelde winstkans, die ver uitgaat
boven die. welke het buitenland door
gaans geeft.
De verkoop der loten vindt uitsluitend
plaats door officieel daartoe aangewezen
collecteurs en collectrices -meest we
duwen met kinderen en oorlogsslachtof
fers die op provisiebasis een toerei
kend, zij het matig, inkomen genieten.
In 1951 is te hunnen behoeve een parti
culier pensioenfonds met staatsgarantie
opgericht. Hun vacanties zijn vastgelegd
in een rooster, die in AugustusSeptem.
ber voor het volgend jaar wordt opge
maakt. Ook in dit (sociale) opzicht is dus
de Staatsloterij met haar tijd meegegaan
In wezen is echter de 520ste loterij de
zelfde gebleven als de Generaliteitsloterij
van 1726, welke naamsveranderingen
Bataafse, Keizerlijke. Koninklijke deze
onder invloed der staatkundige ontwik
keling ook heeft mogen ondergaan.
(Telefonisch van onze correspondent)
ROME, Zaterdagavond.
Hedenmiddag heeft zich in het Vaticaan een gebeurtenis afgespeeld, die
wellicht niet in de wereldpers zal komen, maar die voor ons land van grote
betekenis is geweest. De Heilige Vader heeft, zoals wij gisteren reeds aan
kondigden, twintig gloednieuwe scooters, bestemd voor de sociale werksters
en werkers in de door de watersnood getroffen gebieden van Nederland,
persoonlijk gezegend. De Paus verlaat iedere middag omstreeks kwart voor
vier het V aticaanse paleis om Zijn beroemd geworden middagwandeling in
de nabijgelegen tuinen te maken. Hedenmiddag evenwel bood de grote
binnenplaats van het Vaticaan, de Cortille di San Damasso, een ongewone
blik, want behalve de grote zwarte privé-auto van de H. Vader, waarmede
Hij iedere dag naar de Vaticaanse tuinen wordt gereden, stonden er naast
elkaar twintig glanzende Vespa's opgesteld, de bekende Italiaanse scooters,
waarvan de Eeuwige Stad dag en nacht gonst.
Advertentie
Men moet de voorgeschiedenis hiervan
vernemen. Onmiddellijk na het bekend
worden van de verschrikkelijke ramp van
1 Februari, bood het Internationaal bureau
van katholieke charitatieve verenigingen
(een organisatie, die op het initiatief van
de H Vader persoonlijk in het leven werd
geroepen) aan het Nederlandse landelijk
katholiek charitatief centrum aan om
daadwerkelijke steun en hulp te verlenen.
Na uitvoerig overleg besloot het bestuur
van deze internationale organisatie om
met name de giften, die waren binnenge
komen uit het aartsbisdom Turijn, op een
practische wijze te besteden.
Nu moet men weten, dat dit aartsbis
dom niet minder dan vijf millioen lires
bijeenbracht voor de slachtoffers van de
watersnood in Nederland! Hiervan werden
drie millioen direct naar Nederland over
gemaakt, maar van de resterende twee
millioen besloot de pauselijke commissie,
mede op speciaal verzoek van het Neder
landse landelijk katholiek charitatief cen
trum, om de bekende Italiaanse practische
en zuinige scooters te kopen voor de so
ciale werkers in het rampgebied.
Men wendde zich tot de fabriek van
deze Vespa's en verkreeg van deze een
zo belangrijke korting, dat men voor de
twee millioen lires maar liefst twintig
motoren kon kopen.
Nt nieuw overleg bleek, dat 't Italiaanse
ministerie van vervoer bereid was een
zeer belangrijke reductie op de belastingen
te verlenen. Het is vooral om al deze zeer
tastbare bewijzen van medeleven in de
nood, die zo'n groot deel van ons land
trof, dat de bestuursraad van het Inter
nationale bureau te Rome er toe kwam
om de Paus van deze waarlijk christelijke
edelmoedigheid op de hoogte te stellen.
De reactie bleef niet uit en zo kwam het
dat de H. Vader vanmiddag een kwartier
vroeger dan gewoonlijk Zijn appartemen
ten verliet en op de Cortille verscheen.
Hij werd begroet door mgr Baldelii, voor
zitter van het Internationale bureau van
charitatieve verenigingen. De Nederlandse
gezant bij de H. Stoel, jhr Mark van Weede
en de kerkelijke raadsheer van de legatie
O
mgr dr J. Damen, waren eveneens aan
wezig.
De Paus liet zich door een vertegen
woordiger van de Vespa-fabriek uitvoerig
inlichten over de prijs, kwaliteit en capa
citeit van deze handige kleine motoren.
Hij onderhield zich tevens geruime tijd
met onze gezant, die Hem op de hoogte
stelde van de wederopbouw en de herstel
werkzaamheden in het Nederlandse ramp
gebied.
Tenslotte liep de H. Vader langzaam
langs de motoren en zegende deze met het
bekende, nadrukkelijke gebaar. Direct
daarna hield een knielende lakei het por
tier open van de grote zwarte auto. De
paus stapte in en terwijl alle aanwezigen
eerbiedig neerknielden, reed Hij zegenend
over hét zonnige plein in de richting van
de Vaticaanse tuinen.
De verhoging der posttarieven, die reeds
in December van het vorig jaar door de
directeur-generaal der PTT, de heer L.
Neher, tegen 1 Juli 1953 werd aangekon
digd, heeft nu haar beslag gekregen door
de bekrachtiging door H.M. de Koningin.
De voornaamste wijzigingen zijn de vol
gende:
(Van onze correspondent)
BONN, Juni.
De vizioenen van Malaparte zullen nu binnenkort door een kantonrechter
in Karlsruhe moeten worden uiteengerafeld. Een voormalige diplomaat uit
de befaamde Wilhelmstrasse heeft de schrijver van het boek „Kaputt" voor
de rechtbank gedaagd in de veronderstelling, dat hij een persoonlijke bele
diging heeft willen lanceren. Malaparte is Duitser van afstamming. Alleen
zijn voornaam Curzio herinnert nog aan het vroegere Kurt Suckert.
„Kaputt", een in reportage-vorm geschreven roman over de Duitse capitu
latie, heeft liem beroemd gemaakt. Hij verscheen in 1944 in Italië en vond
daarna in zeventien talen zijn weg door een herademende wereld.
In het boek beschrijft Malaparte een
ontmoeting met de vrouw van één van
Hitler's toegewijde diplomaten, Baron
Gustav Braun von Stumm, de man, die
tijde van Hitler's glorie c.. neergang de
persconferenties van de Wilhelmstrasse
leidde. Hij schildert er de wijze, waarop
Stumm zijn Italiaanse vrouw (as-huwelij
ken waren modern in die dagen) als goede
Nazi gedrild had. Stumm had alle natio-
naal-socialistische slogans letterlijk geno
men en van zijn vrouw geëist, dat zij als
,die deutsche Frau" manmoedig alle las
ten van de toch al verloren oorlog mee zou
torsen. Zo stuurde de Nazi-diplomaat zijn
zwarte Italiaanse markiezin met een kin
derwagen de straat op om kolen te slepen.
Het huispersoneel werd naar het front ge
zonden en de adellijke dame kon inplaats
van cocktails aan te richten kartonnetjes
voor de vensters spijkeren en met 'n be
zem de plafonds van de vloeren vegen.
Tot zij, volkomen in Nazi-stijl, maar het
heil van de Führer beu, 'n paar Veronal-
tabletten te veel nam om Stumm, puin,
diplomatie en Duitse vrouweneer voor
altijd vaarwel te zeggen. Stumm, die on
der al deze smartelijke bedrijven in de
persclub der Fasanenstrasse en aan wel
voorziene diplomatieke banketten zijn
bijdrage aan de Endsieg had geleverd, ge
droeg zich bij zijn thuiskomst na dit dra
ma volgens Malaparte alweer zoals het 'n
Nazi in die dagen betaamde. Hij hief de
arm en zeide „Heil Hitier".
Gezant Stumm bleef stom, terwijl dit
verhaal in zeventien talen door de wereld
ging. Hij diende de Führer toen trouwens
nog in een Frans interneringskamp in
Innsbruck. Hij begon zich echter te roe
ren toen de beeldschone uitgeefster dr
Ingeborg Stahlberg in Karlsruhe aankon
digde, dat zij een Duitse vertaling van
„Kaputt" zou uitgeven. Stumm eiste, dat
zijn roemvolle „Heil Hitier" uit de tekst
zou worden verschrapt. Ingeborg kwam
aan zijn verlangen in het besef van de
invloed, die de oude Wilhelmstrasse zich
intussen in Bonn had weten te veroveren
tegemoet. Zij degradeerde hem in het
boek van Baron Stumm tot Freiherr von
R., lichtte hem van Ribbentrop's Ausse-
namt" naar Goebbels propagandaministe-
rie, en herdoopte de markiezin van Giu-
seppina tot Margherita. Het „Heil Hitier"
tenslotte werd vervangen door „puntjes
puntjes, puntjes". Zo nauw behoefde men
het niet te nemen, zo vond zij, want het
boek was tenslotte niet een van die thans
in Duitsland zo populaire „feiten-berich
ten", doch alleen maar een roman,
Een jaar lang streek Ingeborg de winst
op uit de goed lopende verkoop van het
boek. Toen meldde zich echter dr Ernst
Achenbach, de toevlucht van alle al dan
niet verdrukte Nazi's. Hij kwam klagen
namens Stumm, die vond dat zijn figuur,
ondanks alle naamswisselingen, toch nog
niet afdoende uit de tekst was weg ge
wist. Achenbach eiste het intrekken van
de uitgave en een boete van tienduizend
mark. Het opduiken van zijn naam in de
affaire verwondert niemand. Achenbach
heeft namelijk niet alleen aartsnazi's ver
dedigd, wat zijn goed recht als advocaat is
maar hij heeft ook het zijne gedaan om
deze heren weer op hoge posten te bren
gen. Zelfs heeft hij lange tijd de ambitie
gehad om in Bonn als minister van buiten
landse zaken te gaan optreden. Hij had het
reeds gebracht tot leider der buitenlandse
commissie van een der regeringspartijen,
de liberale, die recht op deze ministers
zetel meende te hebben. Inmiddels is hij
echter ontmaskerd als een medewerker
van de Naumann-club, die in de laat
ste maanden een ware Nau-Nau-stemming
in de Duitse politiek heeft gebracht. Po
litiek is de oude Jodenvervolger Achen
bach met dat al door het ingrijpen van
de Britse bezetting aan de kant gespoeld.
Maar het eerherstel van de oude Nazi
vrienden garandeert hem bij voorbaat het
behoud van een lucratieve advocatenprak
tijk.
Midden Juli zullen Achenbach en Stumm
voor het hekje in Karlsruhe van leer trek
ken tegen Ingeborg, die de schoonste uit
geefster der Bondsrepubliek wordt ge
noemd. Zij heeft Curzio Malaparte drin
gend uitgenodigd haar niet alleen in dit
sombere gezelschap te laten en de hoffe
lijke schrijver is daarom ijlings terug ge
keerd uit het oerwoud van Chili, waar hij
juist een film draaide.
Voor het binnenland: brieven in het
locaal verkeer t/m 20 gram: 7 ct (6 ct);
briefkaarten locaal: 6 ct (5 ct); briefkaar
ten interlocaal: 7 ct (6 ct}.
Voor gewone en girokwitanties, die aan
de PTT ter inning zijn aangeboden op of
na 1 Juli a.s.: vastrecht 25 ct p. st. (15 ct).
Voor het buitenland: brieven t/m 20 gr.:
25 ct (20 ct). (Dit geldt niet voor brieven
per zeepost naar de West, Nieuw-Guinea
en Indonesië en ook niet in het briefver
keer m. Belg. en Lux.). Briefkaarten 15 ct
(12 ct). Vooé de West, Nieuw-Guinea en
Indonesië per zeepost en voor België en
Luxemburg 7 ct. Gedrukte stukken, acten
en monsters 5 ct per 50 gram (4 ct); kran
ten, boeken en tijdschriften 3 ct per 50
gram (2 ct).
Het port der brailledrukwerken in het
internationaal verkeer is verlaagd tot 1 ct
per 1000 gram (2 ct).
Inklaringsrecht voor briefpostzendingen
wordt 50 ct (35 ct) en dat voor postpak
ketten f 1.(40 ct); Ook de tariefswijzi
gingen voor de verzending van luchtpost
naar Nieuw-Guinea, Indonesië en naar
nagenoeg alle overige bestemmingen gaan
1 Juli in. Aantekenrecht (binnen- en bui
tenland) 20 ct (15 ct). Vastrecht voor
postpakketten met aangegeven waarde
20 ct (15 ct).
Gemeentelijke bedragen per
leerling steeds hoger
Jaarlijks vóór 1 Maart stellen de ge
meenteraden het bedrag vast, dat de
scholen voor gewoon lager, voor uitge
breid lager en voor buitengewoon lager
onderwijs per leerling voor rekening van
de gemeenten mogen besteden voor een
aantal materiële doeleinden, zoals het
onderhoud van de scholen en de aankoop
van leermiddelen.
Uit een publicatie van het Centraal
Bureau voor de Statistiek, welke de des
betreffende gegevens over 1952 bevat,
blijkt dat deze bedragen in de laatste
laren sterk gestegen zijn. Een enkel voor
beeld: stelden in 1950 14 in 1951 22
der gemeenten meer dan 30.per leer
ling beschikbaar voor de gewone lagere
scholen, inl952 deden dit niet minder dan
37 der gemeenten.
Voorts valt op, hoe sterk de bedragen
per leerling in de verschillende gemeen
ten varieren: voor de gewone lagere
scholen schommelden deze tussen 7.
en 85.voor de ULO-scholen tussen
25.en 80.
Ook blijken er opvallende verschillen
te bestaan tussen de drie Zuidelijke en
de twee Noordelijke provincies en tussen
gebieden als de Zaanstreek en de kust
streek van Noord-Holland.
Jongen wierp bewusteloos meisje
in het water
In Groenendijk (gemeente Hontenisse)
werd Zondagavond het 16-jarige meisje
T. D. vermist. Maandagavond vond men
in een polder in de omgeving haar lijk
in het water liggen tussen het riet. Omdat
het geval verdacht leek, hebben politie
en Justitie zich ermee bemoeid met het
gevolg, dat Dinsdag een 18-jarige jongen
uit Kloosterzande is gearresteerd. Hij
heeft bekend, dat hij het meisje, waar
mede hij een verhouding had, bij een
twist heeft geslagen. Toen zij daarbij
bewusteloos was neergevallen, had hij
haar, zo verklaart hij, in het water ge
worpen en het lichaam met riet overdekt.
Gisteren is de jongeman voorgeleid aan
de officier van Justitie te Middelburg.
De plaatsvervangende premier van Aus
tralië, Sir Arthur Fadden, heeft medege
deeld dat nieuwe Britse atoomproeven zul
len worden genomen in de Zuid-Australi
sche woestijn, ergens in het 26.000 vier
kante meter grote gebied waar ook de r»-
ketbaan van Woomera is gelegen. Een
datum werd nog niet genoemd.
Dit zouden de eerste Britse toomproe-
ven op het vasteland van Australië zijn.
Bij de proeven zullen de regeringen van
het Verenigd Koninkrijk en Australië we
derom samenwerken, evenals dat het ge
val was bij de proeven, genomen op 3
October jl bij de Monte Bello-eilanden.
Minister tot subsidiëring bereid
De minister van Onderwijs, K. en W.
heeft zich, naar wfl vernemen, na een
grondige bestudering van de verschillen
de voorsteilen, die hem dienaangaande
zijn gedaan, bereid verklaard een in de
gemeente Amsterdam te vormen Nationaal
Ballet van rijkswege te subsidiëren. Op
korte termijn zal in overleg met de be
trokkenen een commissie worden aange
wezen, die terstond de uitwerking der
plannen zal ter hand nemen en daarin
leiding zal geven, totdat het Nationale
Ballet een definitief bestuur zal hebben.
Bijzonder hoogleraar in de
rheumatologie
Het Leids Universiteitsfonds is bij K. B-
bevoegd verklaard tot het vestigen bij de
faculteit der geneeskunde aan de rijks
universiteit te Leiden van een bijzondere
leerstoel in de rheumatologie.
In verband hiermede is een benoeming
tot bijzonder hoogleraar te verwachten
van dr J. Goslings te Leiden, thans hoofd
der rheumatologische afdelingen van het
academisch ziekenhuis aldaar.
Nederland heeft de Ver. Naties mede
gedeeld, dat het een verbod heeft uit
gevaardigd, krachtens hetwelk Neder
landse schepen geen havens in commu-
nistisch-China of Noord-Korea mogen
aandoen, wanneer zij wapens, munitie,
oorlogstuig of strategische goederen ver
voeren. Het verbod geldt voor alle sche
pen onder Nederlandse vlag en voor sche
pen, die geheel of gedeeltelijk eigendom
zijn van Nederlandse onderdanen of bur
gers van Nederlandse gebieden.
De Nederlandse mededeling is vervat ln
een brief van de permanente vertegen
woordiger bij de V.N., mr D. J. von Ballu-
seek, aan secretaris-generaal Dag Ham-
marskjoeld.
Woensdagmorgen zijn koningin Eliza
beth en de hertog van Edinburgh tegen
woordig geweest bij de sobere kronings
dankdienst van de Schotse Kerk, welke
dienst in de kathedraal van Edinburgh
werd gehouden. De gezangen, die het koor
uitvi .-de, waren a capella; het orgel werd
niet bespeeld en er was ook geen enkel
ander instrument, die de dienst luister bij
zette. Er waren nog twee verschillen met
de kroningsplechtigheid in Westminster
Abbey: in de eerste plaats werd door de
geestelijken, die de dienst hielden, een
enkele maai de titel „Elizabeth d e
tweede" uitgesproken en vervolgens
waren de koningin en haar gemaal op de
zelfde bank gezeten, vooraan in een soort
loge, waarin ook de leden van hun gevolg
plaats hadden gekregen.
De koningin was bij deze dienst slechts
aanwezig als toeschouwster. Pas op het
einde nam zij er actief aan deel, toen zij
naar het altaar ging om daar de zegen
van de moderator van de Schotse Kerk te
ontvangen. Vervolgens werden haar door
de deken van de Orde van de distel de
drie emblemen van het Schotse koning
schap overhandigd: het zwaard, de scep
ter en de kroon.
De koningin, ernstig en waardig, nam
eerst het zwaard aan en hield het met
twee handen enkele ogenblikken voor zich
uit met de punt omhoog. Daarna kwam zij
twee stappen naar voren om het te geven
aan de edelman, die het in erfelijke be
waring heeft, de graaf van Home. De scep
ter reikte zij over aan de graaf van Craw
ford and Balcarres.
Ondanks de eenvoud van de plechtig
heid gaven de aanwezigen toch blijk van
ontroering, toen tenslotte de Schotse kroon
op een goudscharlaken kussen, aan de
koningin werd overhandigd. Zij aanvaard
de het embleem en gaf het vervolgens de
hertog van Hamilton in handen.
Een tro...petfanf bet einde
van de plechtigheid aan, waarna de konin
gin en haar gemaal terugkeerden na:
Holyrood House, waar zij logeren.
