ALUMINIUM beheerst de
verkeersmiddelen-industrie
telling
Grootste Duitse tentoons
van dit jaar
DE NIEUWE POSITIE VAN
HET GELOOF
1
Huurverhoging en nieuwbouw
„DONKER AFRIKA" danst
Kath. Nederland gaat Ariëns
eren met een kerk
snel groeiende parochie
van Enschede
In
een
pr
x
Wat gebeurt er met de huren van de
rs»™.'«s»
srss nsssi
na 1945 gebouwde woningen?
SSTÏÏnSS'ïSSTen
De verkeersshow in Miinchen
De Onrust in de Zielzorg
Het is groots opgezet
Is huur nivellering van alle nieuwbouw
noodzakelijk?
Negerballet van Keita
Fodéba
Noodkerk moet ver
van gen worden
PAGINA
JULI 1953
in
Modelspoorweg
door Dr JOS. CREVGHTON S.J.
tr™ Otreehtgjl lu
SCHEEPSWRAK UIT 1889
WORDT THANS
geborgen
KERSENDRIELING
Een hallenkerk voor meer
dan 1000 personen
Ere-comité
DUITSERS BOUWDEN OP
LEIDINGSSCHIP VOOR
INDONESIË
i i i
On 20 ïiini werd in de Beierse hoofdstad Miinchen, in het bijzijn van
de Westduitse bondspresident dr Heuss, kardinaal Wendel, verscheidene
bonds- en staatsministers en vertegenwoordigers uit practisch alle we
luropese landen en de Ve«„iBd. Sla,en de fo,e DnlUe V«rkee„,»=
ct«u;,ire „ponend. „Deze tentoonstelling, die haar poorten tot 11 u
„eopend^houdt, is zodanig samengesteld, dat zij niet alleen de tec
of verkeersvakman, maar ook de leek en vooral ook de jeugd een
en algemeen overzicht geeft van de vooruitgang van het ver eer
de Beierse staatsminister dr Seidel, tijdens de opening.
Met een oppervlak van 560.000 m2, waarvan 60.000
is deze verkeersshow de grootste tentoonstelling, welke i J
Duitsland nntdt gehouden. Van de ontwikkel ^«^gaan
sterke impulsen uit naar een Europese Onze plicht is
hier braak voor de verkeersteclinicus v^kjer p
liet daarbn, dit terrein te bewerken, opdat zij
vruchten van kunnen plukken. Een ding is ^ij nood[zaldijk volgens
de Westduitse bondsminister van Verkeer dr Seebohm nl. dat wij de
i ïi* -ajpi ,;«i om de krachten van de natuur dienst-
teclimek niet slechts als middel zien om
r i ,„„;p1p welstand, maar in hoofdzaak als erken
baar te maken aan onze materiele wei»i
ning van Gods kracht in de natuur.
Tijdeus de tentoonstelling zullen »n München een aantal internationale
seis en 700 bovenleidingsmasten. Voor de
bediening maast men gebruik van 2500
electriscbe relais.
niet toe een uitgebreid overzicht te ge
ven van al het tentoongestelde. Toch wil
ik nog wel een korte opsomming geven
van het gebodene. We zien er enkele
en te bezitten, is men erin geslaagd de
hal Luchtverkeer zeer aantrekkelijk te
maken. We zien er via het vliegtuig van
de gebr. Wright en een mock-up van een
romp van een DC-6, de modellen van het
Ruimtevaartprogramma van Wernher von
Braun. In samenwerking met het Duitse
Raketten- en Ruimtevaartmuseum zien
is de model-spoorweg, welke zich in de we er een V-2 en diverse raket-motoren,
hal van de spoorwegen bevindt, 'n trek- Naast de zeer oude vliegtuigmotoren zijn
leister voor jong en oud. Deze model- er 0ok moderne straal-motoren opge-
snoorweg heeft een oppervlakte van 60 sjeld. Een groot model van de Rhem-
X 10 M., waarop zich treinen voortbewe- Main Luchthaven, waarop, via een
gen over 'n bergachtig terrein en door tun- plexiglas-rail, diverse vliegtuigen starten
nels. Zelfs ziet men een spoorweg-veer, en landen, alsmede maquettes
- t r> - van ner geuuucuc.
Lucht- en Ruimtevaart sjan(js van het waterverkeer op Rijn en
Ondanks het feit, dat het Duitsland nog Main, het havenverkeer in Hamburg,
niet is toegestaan vliegtuigen te bouwen
welke een trein over een meer naar de
overkant brengt. We zien hier 30 locomo
tieven en motorwagens, 60 reiswagens en
170 goederenwagens. Er liggen daar, op
80.000 dwarsliggers, 1300 M. rails, 170 wis-
de
het
overige Duitse luchthavens, vormen
centrale punt van deze hal.
Overige stands
Het korte bestek van dit artikel laat
Bremen en op de Weser enz. Een geheel
paviljoen is gewijd aan de bouw van we
gen en stadsverkeer, maar speciaal de
bouw van grote autowegen. Verder kan
men ook zijn hart ophalen aan personen
auto's, autoscooters, motorscooters, mo
torfietsen. bromfietsen en normale fietsen.
In het niet overdekte gedeelte zien we
verder alle soorten vrachtwagens en trac
toren. De Duitse Posterijen hebben de be
schikking over twee grote hallen, waarin
geëxposeerd wordt met een model-post
kantoor, een compleet werkende brieven-
sorteer-machine, een girokantoor, 'n sor-
teerband voor pakketpost, een intercom
munale telefoon-centrale etc.. Ook wordt
nog de eerste Postsneltrein ter wereld ge
toond bestaande uit een Diesellocomotief
van 2000 P.K. en drie grote postrijtuigen.
VAN MUNSTER.
en nationale congressen
worden gehouden, o.a. van de Duitse Verkeers-
wetenschappelijke Vereniging,
van de Vereniging voor Ruimtevaart, het
Internationale Rubber Bureau en het Centre Internationale de Development
de L'Aluminium.
Combinatie van rail- en straat
verkeer
Naast de diverse methoden van de
spoorwegen voor een combinatie van
straat/rail verkeer trekken twee stands
bijzonder de aandacht. Zij geven een toe
komstbeeld van een dergelijk verkeer, n.l.
het „Alweg"- en het „Leitschienen
systeem. Het eerste is oorspronkelijk op
gezet als een aërodynamisch gevormde
wagen, welke als een zadel op een beton-
balk is gezet. Rollen, welke zijdelings
tegen deze betonbalk lopen, z°rpn v°°r
de voortbeweging. Men streeft hierbij
naar een snell.eid van 300 km/hr. De
nieuwste ontwikkeling van het Alweg-
systeem is deze voertuigen via normale
wielen ook geschikt te maken, om voor
het stadsverkeer de baan te verlaten, zij
het dan ook met een kleinere snelheid.
Het tweede systeem maakte gebruik van
een normale rail, waarbij de voortstu
wing plaats vindt via een aantal wielen,
welke in het horizontale vlak op de rail
lopen. Ook deze voertuigen kunnen int
normale stadsverkeer worden opgenomen.
Op de tentoonstelling zien weeenproef-
haan van deze monorail op schaal 1 33
waarbij wagens een snelheid van 16 18
m/sec halen en daarbij een bocht met n
Sraal van ongeveer 4 meter beschrijven.
Naast een model-autobaan, waarlangs
draadloos aangedreven en elcctro-dyna-
misch bestuurde model-auto's jagen,
langs een 120 M. autobaan, waarin zich
zelfs een hangbrug met 5 banen bevindt,
v>:h x.-'..
Anderhalf jaar geleden is door het se- orteeldlnvan ee"soort
cretariaat van de Fédération Mondiale des Ziehier drie voorb waarvan wij
Jeunesses Féminines Catholiques te Gent PJi^oven dat zij geschikt zijn om de
(Vlaanderen) een brochure uitgegeven "i^l^e ons belig holdr- of, en in wel
waarvan Paus Pius XII in een toespraak na-christelijke bescha-
tot de zelfde federatie op 19 April 1952 ^^n-te beslissen,
heeft gezegd, dat zij met haar 32 blad- £n ,vel om twee redenen.
zijden het gewicht van een boekdeel Tgn eerste omdat zij betrekking hebben
heeft. De titel is „La foi des jeunes, pro- zaken zuiver geestelijke realiteiten
blème de notre temps (Het geloof der zjch aan 0nze waarneming onttrek-
jongeren, probleem van onze tijd). Z-ij is kgn Men kan wanneer men over de gees-
gewijd aan een enquête, in een aantal staat van een samenleving discus-
West-Europese middelbare scholen gehou- sieert a]tijd zwaarwegende argumenten
den, waaruit blijkt, dat een aanzienlijk van pessimistisch en van optimistisch ka-
aantal leerlingen zijn vertrouwen in het rakter aannemen.
Christendom heeft verloren. Meer dan de Dit is wat wy onophoudelijk zien ge-
helft van de ondervraagden in de Franse j,euren. Gaat het bijvoorbeeld om onze,
lycea, aldus de brochure, gelooft niet dat Nederlandse geloofssamenleving, dan kan
het katholieke geloof noodzakelijk is ter men enerzijds wijzen op de veruiterlijking
zaligheid. Een der moeilijkheden die het door ons organisatieleven, de achterult-
*■-* gang onzer religieuze roepingen, vooral
bij de meisjes, het gToeiend getal der
echtscheidingen, en dergelijke verschijn
selen; maar daartegenover op symptomen
als het onbetwist gezag der hiërarchische
overheid, onze eucharistische practjjk en
ons begrip voor de taak der Kerk in de
wereldmissie. De heersende „onrust in de
zielzorg" is niet een ambivalent gegeven,
'eruiauB. omdat het enerzijds erop wijst dat wij het
Buytendijk^dm^H^ayermans trOpy^d^^ g^ bereiken. Het zelfde geldt, geloven wij.
veeïvuldigst voorkomen, is dat de katho
lieken niet beter, en vaak slechter zijn
dan de andersdenkenden. Een der meest
gevoelde bezwaren is, dat het geloof met
meer spreekt tot de moderne wereld.
Ongeveer een jaar geleden is in 't Zui
den van het land, vooral ln Limburg, be
roering ontstaan naar aanleiding van n
1 publicatie van de Venraysche jurist en
geneesheer-directeur, mr dr Havermans
scheen te bevestigen,
vattingen zijn, dat conventionele gods
dienstigheid en het verzanden van de
godsdienst door puur formalisme, ver
schijnselen zijn, die men in het Zuiden
maar al te vaak aantreft.
van dat soort anticlericalisme dat onder
ons werkzaam is.
De tweede reden is dat de geestelijke
staat van de leden ener gemeenschap
zich in het officieel optreden dier ge
meenschap niet altijd weerspiegelt.
Maquette van
de Duitse Verkeer stentoonstelling 1953, welke duidelijk de uitgestrektheid ervan weergeeft-
Ongeveer een half jaar geleden ont- Spanje en Portugal hebben, zoals pater
I stond in Frankrijk een discussie, die, in Freitag s.V.D. in zijn pas verschenen „Die
j tegenstelling tot de Limburgse, nog niet Neue Missionara" opmerkt, in de 18de
tot rust is gekomen, over de vraag of de eRUW onder vrijmetselaasrregeringen de
godsdienstige situatie aldaar optimistiscli Missies in bun gebieden „geradezu gekne-
dan wel pessimistisch moet beoordeem be]t und vernichtet". Dit zegt niet alles.
worden. De aanleiding was een publicatie en zelfs niet veei over de geestelijke staat
van de revue „Réalités", waarin, OP der toenmalige Spanjaarden en Portuge-
grond van door het Institut francais Want dergelijke verschijnselen kun-
d'Opinion Publique verzamelde gegevens, nen even goed het gevolg zijn van politie-
een opvallend gunstig oordeel werd uil- en andere profane als van religieuze
gesproken Het PafUse weekblad „Té- oorzaken
moignage Chrétien" en het Jezuiten-
maandblad „Etudes" kwamen tegen dit
oordeel in verzet, betogende dat het on
mogelijk is op grond van getallen en
enquêteverklaringen de geestelijke staat
van een volk te beoordelen.
Gedachte, waarop ook de Partjse aarts
bisschop, kardinaal Feltin, in klaarblij-
niet-Franse pers nog steeds beschouwin- sequenties zij ons
Een hoekje van het Aluminium
Paviljoen
rr uitgestrekte tentoonstellingster-
t raChtig opgebouwd. Er zijn kos-
t ine moeiten aan gespaard. De
ten no;
meer
30
architecten hebben hier
Ltipn zeer moderne hallen ontwor-
zonder evenwel in een staf of stijf
ESteem te vervallen. Ook aan de in
wendige uitvoering is de uiterste zorg
besteed. De totale kosten bedroegen
dan ook DM 15 millioen. De Duitse
samengebracht uit de betalingen
wordt «ameM instantieSl de particu-
van de ofl exposeren en door 2,5
liere bedrijven, a e j yan
millioen bezoeke U m[)gp blyken
München
in
bezoekers niet *e boog is
uit het feit dat de laatste in "iulJ
eèhouden verkeerstentoonstelling
1925, reeds 3 millioen bezoekers trok
Aluminium voert de boventoon
Bji een rondgang over de tentoon^
stelling valt het onmiddellijk op, dat
men bii de verkeersmiddelen, van hout
via staalconstructie thans is
men aan het tijdperk van -
metaal. Door de vervanging van wind
en paarden door machines werd de drang
ZT steeds hogere snelheden gebo
ren, maar daardoor ontstonden zwaar
«lere constructies, grotere motorverm
gens en stijging van exploitatiekos
yan
^umlniu^^oerTu^nApoedig door een
vermindering van bedrijfs- en exP'01'»-
tiolinsten werden weggewerkt. Na de
„„ring in 1945, waren er Duitsland een
°°„,Jmed van vliegtuigconstructeurs wel
Is men het over het algemeen.vrijI aar
dig eens over de wenselijkheid, dat °e
huren van vóór 1945 getouwde woningen
verhoogd moeten worden al moge m
dan de consequenties van bedoelde we -
liikheid minder aangenaam vinden
verschilt men nogal hevig van mening over
hp wiize waarop de huurverhoging dient
te worden gecompenseerd, enigszins an
ders is het gesteld met de beantwoording
van de vraag of óók de nó 19*5 gebouwde
woningen in de komende algemene huur
verhoging dienen te worden betrokken. De
soortgelijke woningen. Dit is vrij logisch,
omdat tenslotte de bedoeling van deze
schaderegeling was, om de oorspronke
lijke eigenaren ook weer in hun oorspron
kelijk bezit te herstellen. Voor de meer
klassieke arbeiderswoningen betekende de
de vernieuwing echter tevens een min of
meer aanzienlijke verbetering van de oor
spronkelijke woningen, zodat een toeslag
van 10"/» op de huur van 1940 niet onrede
lijk was. Voor de z.g. middenstandswonin
gen kan zulks bezwaarlijk gelden, omdat in
dat geval veeleer sprake is van enig min
der comfort of luxe.
Er zjjn echter gevallen waarin nogal af
geweken is van de oorspronkelijk bedoelde
normen ten aanzien van de huurvaststcl-
vsi«yt...B 7irh normen len aanzien
huurders van deze woningen kunnen zu-u zodat als gevolg daarvan min of meer
«-.r-woili-iU- i n H zlol PPn huurver- I -lin VI in rl P hurPll
it Frans equatoriaal Afrika is een ne-
aansv zijn gedemon
streerd, in ieder geval was de sfeer dui
delijk primitief-enerverend. De tam ta
begeleiding dreunde over he p
aiensiDaar van
verkeersmiddelen-industrie. Dit is eenja_
de grootste kenmerken van d
tentoonstelling. Zo zien wU er P ?cvcn
tionsemplacement een tweetal u
geledingen bestaande aiuml"'"r!L
treinen staan van elk bijna 100 M. lengte,
welke meer op een vUegtulgromp Iijkén
dan op een conventionele trelm Zelfs zlen
we er wielen voor spoorwagens uitge
vm»rrt in aluminimum. Ook het overgrot
I e' Van air tentoongestelde trams en
autobussen is in lichtmetaal uitgevoerd.
Fni*e blizonderheden z«n nog de chassis
foze" vrü-dragende aluminium-bu^wdke
„„n snelheid kan behalen van 135 Km;nr
en dMirb^ 4 X economischer is dan een
bus Vin 25 jaar geleden
er nog de eerste Girobus ter wereld, wei
ke eveneens geheel van lichtmetaal is en
welke geen electrische bovenleiding noch
een verbrandingsmotor nodig heeft, maa
als het ware aan diverse stopplaatsen tq-
dens het in- en uitstappen normale licht
stroom tankt.
mahon^houSleurïge en zwarte lichamen
van de dansers kronkeldenmet.delemg
heid van panters en de uitdrukkingsvolle
dansen brachten de executanten
soort trance, die aan de voorstelling
eigen cachet gaf.
De Afrikaanse negercultuur is s er
animistisch getint.
Op een bepaald thema wordt door ae
dansers geïmproviseerd, zodat men mei
van een uitvoerig bestudeerde choreogia-
phie kan spreken. In Afrika zijn alle dan
sen van de negers dansen in een kring tae
magische cirkel die bij het animisme een
centrale functie vervult) en wie uit deze
band wordt gestoten, is gedoemd onder te
gaan. Men ziet nog heden ten dage hoe
in Afrika de negers een cirkel trekken
rond een roofdier dat zij willen vellen;
de cirkel wordt dan kleiner en kleiner
gemaakt en de jagers zijn zich bewust
van de hogere kracht die hen in die cir
kel beschermd. Of het dier wordt gedood,
óf het breekt uit, maar dan is de magische
kracht van de collectieve wil geknakt en
vluchten de jagers in wanorde weg.
Deze „rondedansen" zijn echter op een
toneel niet uitvoerbaar en daarom zijn de
dansen aangepast voor een schouwburg
voorstelling met voetlicht enz. Overigens
is aan de authenticiteit zo min mogelijk
afbreuk gedaan.
Drie elementen treden bij Fodéba's
sterk op de voorgrond en wel de dans,
de zang en „de rest". Onder dit laatste
rubriceren wij de showelementen zoals
Chassislose lichtmetaal-autobus op
het tentoonstellingsterrein
het vuurvreten en worstelen. Beide wor
den in Afrika nog veel beoefend en met
een oerwijsheid hebben de negers een
spreekwoord geformeerd dat n.l. niet al
tijd de beste is.
De zang wordt goed verzorgd en de mu
ziek van de diverse tam-tams heeft on
miskenbaar het voordeel dat de locale
sfeer wordt gesuggereerd. De dansers zelf
schijnen uit deze nerveuse tonen van het
slagwerk, dat virtuoos wordt bespeeld,
energie te putten die grenzeloos is. Als zij
niet aan tijd gebonden waren, zouden zij
de hele nacht daor blijven dansen.
Wat de dans tenslotte betreft, valt weer
od dat de negers het natuurkind is dat
zich uitdrukt in de spraak en de dans.
Wonderlijk is het dat de improvisaties
niet ontaarden in een chaotische wirwar
van kronkelende lichamen, die opge-
zwiept worden door het monotone rhyth-
me van de jungle tam-tams. Het blijft een
dans van een collectieve groep; een groep
die niet in een samenvoegsel van indivi
duen ontaard. De dansers houden voeling
met elkaar, zonder dat zich nochtans ge
heel aan reproductie van bepaalde dans
figuren over te geven. Daarom zijn de soli
ook niet belangrijk; het gaat om de groep.
Keita Fodéba is ongetwijfeld de primus
inter pares, die verschillende der dansen
ontwierp, maar zijn groepsgenoten kun
nen stuk voor stuk geplaatst worden als
een onmisbaar element in de opvoering.
Of het nu een Jagersfeest, een Huwelijks
dans, een Dans van de Bezetene, een
Oogstdankdans, een Soedanese Bezwe-
ringsdans of een Vuurdans is, steeds weer
moet men zich losmaken van de West-
Europese beschaving om de jazz, de tam
tam en de primitieve dansen te horen en
te zien om dan te erkennen dat de Afri
kaanse groep over de habitus om Afrika
te laten leven op een Europees toneel.
De capaciteiten van Keita Fodéba's
groep zijn d°or Massine niet miskend,
vandaar dat hij deze groep heeft geënga-
gerd om naast het Cuevasballet de
uitersten raken elkaar dus zelfs ook in de
danskunst op te treden in het verfilmd
ballet Caroussel Napolitain". Wij hebben
vooralsnog de twee groepen gescheiden
van elkaar kunnen zien, Hoe de combina
tie zal zijn, is met geen mogelijkheid te
raden.
vrij moeilijk indenken, dat een huurver'
hoging eventueel ook voor de nieuwbouw
zou moeten gelden. Het steeds groeiende j
aantal bewoners van nieuw gebouwde wo
ningen stelt zich met enige verbijstering
de vraag of de toch al hoge huren van de
z.g. nieuwbouw nu nog verder moeten
worden opgetrokken. Niet geheel ten on
rechte wordt door de nieuwbouwbewoners
beweerd, dat zij toch al zulk een hoge prijs
voor het zozeer begeerde bezit van een
eigen" woning moeten betalen, door zon
der enige compensatie in welke vorm dan
ook al lang heel wat meer huurpenningen
te moeten neertellen.
Alvorens enigermate ae vraag te kun-
nen beantwoorden of a!'e na 1945 gebouw
de woningen bij de komende huurverho
ging eveneens in huurprijs zullen moeten
stijgen, is het noodzakelijk even in het
kort in te gaan op de geschiedenis van ae
huurvaststelling van deze nieuwbouw-
Er bestaat ongetwijfeld wisselwerking
tussen het een en het ander.
Onze „onrust in de zielzorg", die een
Westerse onrust is, bewijst ongetwijfeld
dat zich in de positie van het geloof ver
anderingen voltrekken.
Maar van welke aard en omvang deze
gen1" over ^dez^^aangelegenheid"" waaruit naar w^ menen, uit
blijkt dat men er niet In is geslaagd ge- niet a.Ieiden.
plaatsen, kan men,
deze onrust alleen
grote verschillen zijn ontstaan in de huren
van alle volgens meergenoemde herbouw
regeling gebouwde woningen.
Ten behoeve van de particuliere bouw
geen herbouw zijnde moest wegens
het „bevriezen" der huren, van overheidS'
wegè' een subsidieregeling worden ontwor
pen, welke na 1945 belichaamd werd in de
Financieringsregeling Woningbouw 1947.
De huren van de op basis van deze regeling
gebouwde woningen werden vastgesteld
volgens theoretische berekeningen. Door
middel van een reductiefactor werden de
begrote grond- en bouwkosten terugge
bracht tot de aldus aangenomen stichtings-
kosten van 1940. Met behulp van de ge
raamde exploitatiekosten van 1940 kon de
op deze wijze verkregen huur geacht wor
den de huurprijs van 1940 te zijn. Door het
o.m. ontbreken van een risico-regeling ter
opvanging van de prijsstijgingen was deze
subsidieregeling echter niet houdbaar ge-
WHe?fsnvrii algemeen bekend, dat de hu- bleken en werd derhalveyervangendoor
Het is vrij aigeme dg FinancieringsregeUng Woningbouw 48.
ren van de woningen welke gebouwd zijn
op voet van de z.g. herbouwregeling (Wel
op de materiële Oorlogsschaden) naar ob
jectieve maatstaven werden vastgesteld,
(althans behoorden te worden vastgesteld).
Voor de volgens die regeling gebouwde wo
ningen moesten de huren bepaald worden
overeenkomstig het huurpeil van 1940 voor
Volgens deze regeling zijn er in Neder
land enige duizenden woningen gebouwd
Aan het risico van de steeds verder voort
schrijdende loon- en matenaalprijsstijgin-
gen werd van overheidswege in deze rege
ling tegemoet gekomen door de subsidie
in voorkomende gevallen te verhogen
Aangezien echter de toegepaste reduc
tiefactor bij de twee laatst genoemde
regelingen voor de herleiding van de
stichtingskosten tot het peil van 1940 met
aan de werkelijkheid beantwoordde en te
laag bleek te zijn en overigens ook de
rijksnormen voor de begroting van de
bouwkosten evenmin in overeenstemming
met de werkelijkheid waren, is het duide
lijk dat deze theoretisch berekende huur
in feite niet beschouwd kon worden als de
huurprijs van 1940, doch min of meer aan
merkelijk hoger lag. Ten dele werd van
rijkswege hieraan tegemoetgekomen door
dé bedoelde theoretisch berekende huur te
beschouwen als een huurprijs met inbegrip
van een zeker percentage toekomstige ver
hoging, welke de bewoners dan maar vast
vooruit hadden te betalen. Deze huur werd gen vallen werden aanvankelqk de
tage boven het huurpeil van 1940 te liggen.
Dat er zo weinig volgens deze regelingen
werd en wordt gebouwd is dan ook meer
gelegen in een té sterke verlaging van de
subsidie ten behoeve van de particuliere
bouw.
In weerwil van de door de overheid zelf
ontworpen regelingen inzake de subsidie
verlening en huurvaststelling, is het met
de huren van de door de overheid ge
bouwde woningen op de voet van de Wo
ningwet, weinig anders gesteld. Krachtens
de verschillende achtereenvolgens uitge
vaardigde Ministeriële beschikkingen in
zake toekenning van jaarlijkse rijksbijdra
gen ten behoeve van de woningwet bouw
waaronder ook de woningbouwverenigin-
dan de huurwaarde genoemd, terwijl een
bepaald gedeelte hiervan als basishuur
(huurpeil 1940) moest worden beschouwd.
Daar het in een percentage uitgedrukte
verschil tussen basishuur en huurwaarda
enkele malen is gewijzigd en ook de overige
factoren wijziging ondergingen, kon het
niet anders of de volgens beide voorgaande
regelingen vastgestelde huren mo»6ten ten
opzichte van elkaar nog al wat verschillen
vertonen.
Om budgetaire redenen kon de overheid
deze subsidieregeling ten behoeve van de
particuliere bouw niet handhaven en werd
overgegaan tot Premieregeling Woning
bouw 1950, welke op haar beurt weer werd
gevolgd door de thans van kracht zijnde
en enigszins verbeterde Premie- en Bij
drageregeling Woningbouw 1953. De theo
retische berekening van de huren werd
bii de laatste regelingen geheel losgelaten,
zodat de huren weer op meer objectieve
wijze werden vastgesteld, als gevolg waar
van de huren van de op voet van de Pre
mieregelingen getouwde wonmgen (overi
gens 'n gering aantal) onderling maar wei
nig verschillen zullen vertonen en alleen
geacht kunnen worden een zeker percen-
De firma Scholten uit Dicmen is thans
bezig met het bergen van de resten yan
h„ Renlirack". een Engels stoomschip,
dat'in 1889 op de Texelse kust Is gestrand.
Het 90 meter lange wrak kwam vorig
ïnar door zandverstuivingen bloot te lig-
lon Fr is reeds ruim 50 ton ijzer gebor-
worden gestaakt.
(Van onze correspondent)
In de jaarlijkse reeks van vroege aard-
m ae grootte van een
beien en pruimen ter S
B^nSen-Lanzenburg te ^®pdg^°orjnz°dg
dborng«f^^e'boer^namelijk een
stee? geplukt, aan het eindewaarvanUefat
drie kersen elkaar van deplaatsi drongen,
-zon twee kersen aan één steel al een
bijzonderheid, drie kersen van een sitam-
netje ."bljnen PractlsfnJ°°X°° b-uik
komen. Volgens een foed^oud gebruik
wordt de ontdekker van een z g. „twee-
linukpr*" door de eigenaar van de bon
gerd gevierd met een tractatie. Wat de
plukkers ditmaal echter te wachten staat
is nog een vraag.
(Van onze redacteur)
Toen in de jaren dertig in Enschede een standbeeld van mgr dr Ariens
werd onthuld kwam reeds de idee naar voren, dat deze moderne apostel
en vrome priester het best geëerd kon worden met de oprichting van een
kerk te zijner gedachtenis. Wel zeer sterk spreekt tot ons het socmle wer
dat Ariëns heeR verricht, terwijl de katholieke drankbestrijders hem ook
'(STÏÏS* NeTeZl 1. hem echter d.nk v.r.chuldigd omd.t d
w.t Ariëns voor de verdrnkt. h'e.
groot priesterschap. Anens een .po.ldI vafala„d ,Je m„„
Tan ^e6 Kerk'dreigde^e'vervreemden, heelt zijn inspirerend voorbeeld
velen tot een vurig katholicisme aangespoord
mogelijk wordt, dat de gelovigen als het
hpt altaar komen te zitten.
Mgr Prinsen de stichter van de Katho
lieke arbeidersbeweging in het bisdom
's-Hertogenbosch kwam het eerst op de
gedachte in Enschede een Ariënskerk te
bouwen.
Nu treft het, dat in dit centrum van de
textielindustrie, waar mgr Ariëns zo veel
zegenrijke arbeid verricht heeft en de be-
volking snel groeit, aan de rand van de
stad een noodkerk, toegewijd aan het H.
Hart, dringend door een grote kerk ver
vangen moet worden. Reeds zijn in deze
parochie drie scholen gebouwd en er zijn
weken, dat het aantal parochianen met
vijf tot zeshonderd toeneemt.
Aan de Hogelandsingel ligt een prach
tig terrein, waarop dit nieuwe Godshuis
als een Ariëns-gedachteniakerk naar ont
werp van architect Joh. Slujjmer gebouwd
zal worden. Het wordt een z.g. hallenkerk
met Romaanse inslag, plaats biedend aan
1014 personen, verdeeld in vier rqen ban
ken, terwijl door die brede bouw het
ware rondom het altaar komen
Het Nationale Comité, dat zich
Middelhuis, voorzitter van de KAB; mevr
M. van Nispen tot Sevenaer-Ruys de Bee- betoog meer.
renbrouck, presidente van het Centrum
van de Ned. Kath. Vrouwenbeweging, mgr
dr A. C. Ramselaar, president van het
klein-seminarie te Apeldoorn; mgr A. E.
Rientjes pastoor te Maarssen; prof. dr
L. J. Rogier; jhr mr G. A. M. J. Ruys de
Beerenbrouck; ir ridder J. van der Schue-
ren, Commissaris der Koningin voor
Overijssel; de heer M. van Veen, burge
meester van Enschede; mr F. J, G. baron
Van Voorst tot Voorst, voorzitter van de
St Adeibertvereniging en de heer Joh.
Zwanikken, voorzitter van de KAB in het
Aartsbisdom.
De sterfdag van mgr Ariëns is 7 Augus
tus doch teneinde het mogelijk te maken,
dat zoveel mogelijk Twentse textielarbei
ders de plechtigheid kunnen bijwonen, zal
daags daarna, op Zaterdagmiddag, de
eerste steen voor de kerk ingemetse.d
worden. Daaraan gaat vooraf een krans-
legging voor het standbeeld, vanwaar men
met muziek naar de Hogelandsingel trekt.
huren naar theoretische grondslagen be
rekend en daarna en ook thans op meer
objectieve wjjze bepaald.
In de huidige subsidieregeling wordt
echter geen rekening meer gehouden mei
een eventuele stijging van de bouwkosten,
zodat voor zoveel de aannemers dit risico
niet op zich nemen, een zodanige stijging
van de bouwkosten tenslotte in een verho
ging van de aanvankelijke begrote huren
zal moeten worden gevonden. Weliswaar
werden de huren theoretisch aan een
maximum gebonden, doch in de practijk
moest noodwendig daarvan dikwijls wor
den afgeweken op straffe van stopzetting
van de woningbouw.
Oud-Minister In 't Veld heeft meerma
len ter verdediging van een verdere huur
verhoging openlijk verklaard, dat de te
genwoordige woningen in huurprijs al op
160 k 170van het huurpeil van 1940 kun
nen worden gesteld en er zijn zelfs geval
len waar van 180°/« gesproken kan worden.
Het is begrijpelijk, dat door al deze ver
anderende regelingen, normen en voor
schriften ook de huren van de na 1945 ge
bouwde woningwetwoningen een vnj
chaotisch beeld te zien geven.
De algemene conclusie, welke uit voren-
omschreven beschouwingen kan worden
getrokken, is, dat met betrekking tot de
huren van de vóór 1945 reeds bestaande
woningen een zover mogelijke huurverho
ging noodzakelijk is, tot behoud van het
woningbezit, voor het recht van bestaan
van de exploitanten en tot vermindering
van de spanningen tussen oud- en nieuw
bouw. Dat vooral aan de minder draag-
krachtigen de nodige compensatie zal moe
ten worden geboden, behoeft verder geen
Doch bovendien zullen de spanningen,
welke er bestaan tussen de huren van de
nieuwbouwwoningen onderling uit alge
meen sociaal-economische overwegingen
dienen te worden geëlimineerd. Ontkend
kan niet worden, dat nivellering van de
huren van èlle né 1945 gebouwde wonin
gen een even omvangrijk als subtiel werk
is, doch ongetwijfeld zullen er voldoende
deskundigen gevonden kunnen worden om
hun schouders onder dit werk te zetten,
teneinde aan de chaotische toestand op dit
terrein zoveel mogelijk 'n einde te maken.
ieder
iaar onder leiding van prof. dr L. J.
Rogier inspant voor een passende herden-
king van de sterfdag van mgr Ariëns
rondom en op het graf in Maarssen heeft
met grote liefde de taak op zich genomen
om de Ariëns-gedachteniskerk in Enschede
te
om de Ariëns-gev.»
door de katholieken van Nederland
doen schenken. Het is een tre:
dachte, dat zestig jaar geleden Airons
Ariëns ijverde voor de bouw yan een
tweede kerk in Enschede, die werd toege
wijd aan de patroon ^an, XjX'acUe
St Jozef en hij nu uit de hemel de actie
voor de bouw van een vijfde kerk bezielt.
Men kan, dunkt ons, Ariëns, «u bet dit
laar een kwart eeuw geleden is dat God
deze moegestreden werker tot Zich riep,
op nationale wijze niet beter eren, dan
door een gezamenlijke inspanning zijn ge-
Uefd Enschede een nieuwe onontbeerlijke
kerk te schenken.
Dere actie wordt van harte aanbevolen
door een ere-comité, dat gevormd word.
door de heer W. J. Andnessen
ter van de KVP; minister
M. Beel; prof. dr Gerard K
A. C. de Bruyn; prof dr mag. J. B. Kors.
voorzitter van de KRO; de heer J. A.
Het ligt in de bedoeling ais de kerk ge
reed is de voorgevel te versleren met een
groot Ariënsbeeld, waarvoor een vereer
der reeds een gift van duizend gulden
heeft geschonken.
Wanneer Ariëns de eer der altaren
wordt waardig gekeurd, waarvoor velen
bidden, zal zijn beeltenis ook binnen in
de kerk worden geplaatst en Ariëns te
vens de tweede patroon van deze paro
chie worden.
Het voor de Indonesische regering in
Hamburg gebouwde opleidingsvaartuig
„Dewarutji" is Zondag uitgevaren voor
een vierdaagse proefvaart op de Noord
zee. Het schip, dat zal dienen voor de
opleiding van officieren voor de Indo
nesische koopvaardij en de marine, zal op
18 Juli met een gemengde DuitsIndonesi
sche bemanning naar Djakarta vertrekken.
Het is een driemaster met een zeil-
oppervlakte van 1150 vierk. meter. De be
manning bestaat uit 32 koppen. Daarnaast
is er accommodatie voor 78 leerlingen.
gevormu
riessen, voorzit- yriit-
r prof. dr L. J
Brom, minister i
De Ariëns-ge-
dachteniskerk in
Enschede, zoals
die is ontworpen
door architect
Joh. Bluimer
