Toenemend verzet
Sovj et-overheersers
Verkeer herhaaldelijk door de
partisanen ontwricht
tegen de
in Polen
Wereldverbruik natuurrubber
gestegen
DE NIEUWE POSITIE
HET GELOOF
VAN
Amsterdam telt
Ondergronds
bijna tienduizend km „straten
Congres-epidemie teistert Den Haai
I
M'
Publ. Werken doet soms interessante
ontdekkingen bij het grondonderzoek
Ongekende drang naar resoluties en cocktails
j COJVCUBg?'
Oprichting coöperatief
Diamantbedrijf
academie voor inter
nationaal RECHT
Het saldo van het Westen
„Ijzermijn" bij de
Pust j es wetering
Wereldtinproductie
eerste vier maanden
IN HET WAPEN
VAN DEN EIBER
!L DINSDAG 14 JULI 1953
PAGINA
Afkeer
Partisanen actief
PRODUCTIE VRIJWEL
ONVERANDERD
Telt reeds 150 studenten
V.S. EN DE INTERNATIONALE
TARWEOVEREENKOMST
MR. SUSANTO NIET IN
INDONESISCH KABINET
Besprekingen over Unie en
Nieuiv-Guinea op komst
AMERIKAANSE HULP AAN
HET BUITENLAND
Compromis door Huis van
Afgevaardigden goedgekeurd
AUTO-SHOW OP SCHEVE-
NINGSE BOULEVARD
ENGELAND AFNEMER VAN
K. S. G.
EDEN KOMT NAAR HUIS
EEN „RAMP" OP DE
WESTEINDER PLASSEN
Rode-Kruisoefening
Typhoonte Aalsmeer
ASSURANTIE MIJ. „NIEUW
ROTTERDAM"
IV
door Dr JOS CREYGHTON SJ.
het congres danst
Keerzijde van de medaille
Het congres danst
CONGRES
Geulen
WENEN, Juli 1953.
(Van onze correspondent)
Onder de satelliet-staten der Sovjet-Unie neemt Polen, niet alleen als
de volkrijkste, maar ook om andere redenen, een bijzondere plaats in.
In vroeger tijd door twee doodsvijanden besprongen, Duitsland en Rus
land, die reeds tot viermaal toe het Poolse rijk verdeelden zien de
Polen in Rusland nog meer hun natuurlijke vijand, dan in Duitsland. De
hand der tsaren lag nog zwaarder op het ongelukkige land dan die der
Pruisische koningen en van het latere Duitse keizerdom. In 1939 gingen
Hitler en Stalin er toe over de toenmalige Poolse republiek onder elkaar te
verdelen.
Toen het leger van generaal Bor-Komorowski in Warschau tegen de
Duitse onderdrukkers in opstand kwam, stond het Sovjet-leger van de
tegenwoordige Poolse opperbevelhebber, maarschalk Rokossofski, aan gene
zijde van de Weichsel, het geweer aan de voet, en zag toe hoe de Poolse
Patriotten èn de strijd èn hun leven verloren. Tenslotte gaf de geallieerde
raad op Stalin's instigatie aan de Polen in het jaar 1945 het Duitse gebied
Oostelijk van de Oder-Neisse-linie „in beheer". Daarvoor in de plaats nam
Moskou de Poolse Oostelijke provincies, waaronder het grootste deel van
het gebied der Zwarte Aarde: Galicie.
Reeds toen heerste er een tot op
heden onopgeloste spanning tussen het
katholieke Polen en de Grieks-orthodoxe
Russische staatskerk. In Pla8ts
orthodoxie kwam in 1945 het atheïstische
militante Marxisme.
De Sovjet-regering is ziehdlt diepgaande
antagonisme welbewust. Dit vindt zijn
uitdrukking in de voor de Poolse pers ge-
troffen regeling, waarbij de woorden
„Rus", „Russisch" en „Sovjet-Unie"
buiten gebruik gesteld worden en in de
plaats daarvan een reeks nieuwe termen
worden Ingevoerd.
In de berichtgeving en bij de formulering
van politieke, economische en culturele
beschouwingen moeten redacteurs en
schrijvers zich strikt aan de vastgestelde
regels houden- In de communistische
bladen van Polen wordt daarom niet
zoals in de bladen en tijdschriften der
andere satelliet-staten eenvoudig van
Sovjet-Unie gesproken, maar van „raden
unie" („Zwiazek Radziecki") of z.&.&.tt.,
niet van „rode leger", maar van „raden-
leger" („Armja Radziecka") en niet van
„Sovjet-volk", maar van „radenvolk
(„Narod Radziecki"). j
Alleen wanneer bijvoorbeeld over de
litteratuur van het tsaristische Rusland
bericht wordt, is het geoorloofd de uit
drukking „Russische litteratuur te ge
bruiken. Dit is de enige concessie, die
gedaan kan worden.
Overigens bestaan voor de Polen noch
de Sovjets, noch een Sovjet-Unie. Deze
nieuwe „communistische" terminologie,
afwijkend van het normale spraakgebruik
uit de Poolse tijd van vóór de oorlog,
wordt ook door de eenvoudige man-van-
de-straat als kunstmatig en opgeschroefd
beschouwd. Hij kan daarover denken wat
hij wil en glimlachen. Maar meer durft
hij niet.
De meerderheid van het Poolse volk
moet zowel van 't communistische regime
van de Sovjets niets hebben en pleegt
toenemend verzet tegen party en staat
aldus rapporteren in de laatste weken in
het Westen aangekomen vluchtelingen
uit Polen.
Jn verscheidene steden en dorpen vindt
men met krijt op de muren geschreven:
irnmiinivrnpn!" (Weg met het
Zij beperken zich bovendien niet tot
Pools grondgebied, maar hebben verbin
dingen met de vrijscharen, die zich in
Westelijk Wit-Rusland roeren en die zich
eveneens specialiseren in overvallen op
het personen- en goederenvervoer. Tal
rijke treinen zijn het afgelopen jaar door
deze verzetslieden opgeblazen. Voorts
werden aanvallen gedaan op Russische
munitie- en wapendepots. Het gevolg is
geweest, dat het Sovjet- transito-verkeer
door Polen sterk ingekrompen is. Eind
1952 bijvoorbeeld werd een Oostduitse
zending van transformatoren, bestemd
voor de Sovjet-Unie, door een overval
volkomen vernietigd. De partisanen
brachten de trein door een heftige be
schieting tot stilstand, verdreven het
Russische treinpersoneel en doorzeefden
de transformatoren met kogels, tot ze
iedere bruikbaarheid hadden verloren.
Door deze partisanen-activlteit is verder
ook de zogenaamde „Blauwe Expres" in
gevaar gebracht, een Russische militaire
trein, die Sovjet-diplomaten, officieren
en verlofgangers naar Rusland brengt.
Aangezien deze trein reeds eenmaal tot
ontsporing is gebracht, wordt hij nu
steeds door twee andere treinen begeleid:
één gaat voorop, de ander gaat er achter,
en dienen als bescherming. Het is de
Sovjets niet gelukt de partisanen-nesten
uit te roeien en het uitkammen van de
wouden bleef zonder succes. De Russen
hebben zich toen maar op het Duitse-
spoorweg-personeel van de „Blauwe
Expres" gewroken. Volgens de verklaring
van een gevluchte spoorwegman uit de
Oost-zone zijn 42 Duitsers wegens „spion-
nage en sabotage" aangeklaagd- Onder
deze „spionnen" bevonden zich de koks,
de kellners en de werksters van de
„Mitropa"!
In de nabijheid van Kolmar (Chod-
ziez), ten Zuidoosten van Schneidemühl,
werd dit voorjaar een trein herstel-
betalings-goederen uit de Duitse Oost
zone opgeblazen. Op verschillende plaat
sen werd de lijn Frankfort aan de Oder-
Bromberg door de Poolse partisanen op
gebroken, zodat het bij herhaling tot
verkeers-stremmingen kwam. Om aan
deze moeilijkheden te ontkomen besloten
de Sovjets het verkeer om te leiden naar
de Oostzee en de goederen dan per schip
verder te vervoeren. Daarmee hebben
de Poolse partisanen hun eerste doel: de
verlamming van het verkeer, zo goed
als bereikt.
Aangezien 't meermalen is voorgekomen
dat leden van het Poolse „volksleger" met
de partisanen gemene zaak maakten,
hebben de Russen 'n nog strengere selectie
en controle bij alle onderdelen ingevoerd.
Maar hoe meer „controle-officieren' bij
leger- en luchtmacht werden aangesteld,
des te slechter werd de stemming onder
de manschappen. Dat onlangs twee piloten
met de meest moderne MIG-toestellen
naar het Westen vluchtten, zegt genoeg.
Een hoofdstuk apart is de strijd der
Sovjets tegen de katholieke kerk en het
gelovige katholieke volk van Polen. Daar
op zullen wij nog nader terugkomen. Het
verzet van de Poolse katholieken tegen de
communistische overmacht vormt een
grotendeels van RussiscHe makelt), uit- j periode van glorie In de geschiedenis van
geruet en verheugen zich in de heimelijke het Poolse volk en verdient een afzonder-
steun der landelijke bevolking. üjke beschrijving.
van vóór de oorlog nog gekend hebben,
maar ook vele jonge mensen, onverschil
lig, of ze arbeiders of boeren zijn.
Als één van de meest onverkwikkelijke
verschijnselen beschouwt men de Sovjeti
sering van het Poolse leger en het feit,
dat de uit Warschau geboortige, maar ge
heel Rus geworden Pool, maarschalk
Rokossofski, met de leiding van en de
controle op alle Poolse leger-onderdelen
belast is.
De vijandige gezindheid tussen Polen en
Russen trad ook aan het licht bij de bouw
van „het Cultuur-paleis", een „geschenk"
van Stalin- De Poolse arbeiders moesten
daarbij wegens voortdurende ruzies en
incidenten van hun Russische mede-ar
beiders gescheiden worden. De Poolse
arbeiders verwijten de overheid een op
zettelijke benadeling van Poolse werk
nemers, aangezien de Russen speciale
privileges genieten. De Russische bouwers
van „het Cultuur-paleis" betalen voor een
middagmaal, dat normaal 20 a 30 zloty
kost, 6lechts 3 zloty.
Veel last ondervinden de Poolse com
munisten van de partisanen, die reeds
jarenlang in de vele woud rijke gebieden
van het land opereren. De centra van hun
activiteit leggen in de Karpathen, in hel
gebied van Lublin en in de streken rond
Bjalistock en Kielce. De partisanen heb
ben het in het bijzonder gemunt op de
verbindings-Hjnen. tussen de Sovjet-Unie
en Oost-Duitsland. Zij zijn, naar verluidt,
met alle soorten hand-vuurwapens,
De wereldproductie van natuurrubber
is in de eerste zes maanden van dit jaar
vtpcz z Komunizmen
«.'m„munisme!) en „Niech zyje Pakt At-1
larrtvcki"' <Leve het Atlantische pact!)
Deze opschriften worden weliswaar uit j ongeveer even groot geweest als in de
angst voor de geheime staatspolitie uit- 0Vereeni(0Tnstige periode van het vorige
geveegd, maar men ziet ze tocl* 8 jMr toen 875.500 ton voortgebracht werd.
Weer opnieuw verschenen. Hetzellde
geldt mutatis mutandis voor de anti-Men komt tot een dergelijk cijfers als men
communistische pamfletten, die door de 7ich de raming voor Indonesië niet uit-
Politie verzameld en vernietigd moeten s,uitend f,aseert 0p de uitvoer zoals voor-
^^"Êemeenten op het platteland heerst I heen gedaan werd, maar ook de voorraad-
onder de bevolking dezelfde verbittering j vorming in aanmerking neemt. Daar de
tegen het communistische regime en tegen indonesiscj,e regering in het begin van dit
de Sovjets, aJs.in/® ^"'behoren thans J»ar de uitvoer van rubber in consigne-
niae? aTlteHe o'ude lieden, die het Polen ment naar Malakka verboden heeft kan
--1 de oude wyze van ramen moeiiyK jcoruiKi
Naar wij vernemen, hebben bestuur en
i-aad van de Algemene Nederlandse
Üiamantbewerkersbond in ve(S,„ ,.g
besloten de lening van 300.000,
voor de oprichting van een c0®p
fatief diamantbedrijf beschikbaar 11a
den willen stellen, te verhogen to
S 500.000
Uit buitenlandse diamantorganisaties
staan voor hetzelfde doel renteloze le
ningen tot een bedrag van 3 l^ö.uw
•-er beschikking. m
Voorts heeft zowel de Amsterdam-
sohe Bank als de Centrale Arbeids-
^erzekeringsbank Cs Gravenhage) ere
meten toegezegd. Bovendien zullen oe
leden kunnen intekenen op een weldra
Jtit te geven obligatielening, waarmede
het benodigde kapitaal zal worden ver-
Strekt.
De A.N.D.B rekent erop aldus om
streeks 1.000.000 voor een coöperatief
diamantbedrijf bijeen te zullen krijgen.
Een fabriek, waarin het op te richten
coöperatieve diamantbedrijf zou kunnen
Worden gevestigd, is, naar werd medege
deeld, al gevonden.
Met het bedrijf zal. zo neemt men aan,
de gehele Nederlandse diamantindusa ie
hieuw leven worden ingeblazen.
Omstreeks twee weken geleden hebben
50 arbeiders „om dringende redenen" ont
slag genomen. Dit aantal is onderwijl
Bestegen tot 130 en verwacht wordt, dat
zich nog uitbreiden zal bij alle firma's
die naar de mening der arbeiders, het
diet de A.N.D.B. overeengekomen C-A.O.
diet goed toepassen.
Vierenvijftig werkgevers hebben de vo
rige week in vergadering besloten tot
hitsluiting van wat zij noemden de ont
jagen arbeiders over te gaan. Woensdag
i'l'. hebben het College van Ri.jksbemid-
delaars en de besturen van werkgevers-
Cri werknemersvereniging naar een oplos,
.f'hg van het conflict gezocht. Intussen iS
contact tussen werkgevers en de
■^■N.D.B. verbroken.
hn verband met de opening van de
ursussen aan de Academie voor Inter
nationaal recht te Den Haag had de pre-
Jdent van de raad van beheer gister-
thz - g docenten en studenten op een
j^e m het academiegebouw uitgenodigd.
e thé werd gehouden na afloop van
a middagcursus en ongeveer 150 per-
n waren hierbjj een ogenblik ge-
m'he bijeen. Op het ogenblik z(jn er
50 1 "I'"1155 h50 studenten uit meer dan
A landen, waaronder de Ver Staten van
d merika, Canada, Groot Brjttannie, Ne-
lB„ia1d- Belg'ë. Frankrijk, Italië, Fin-
dat i Irak enz. enz. Men verwacht
haderenaantal inschrÜvinS0n de 600 zal
worden.
In Indonesië werd in de eerste helft van
dit jaar ongeveer evenveel geproduceerd
als in de zelfde periode van verleden jaar
het geval was, nl. 363.000 ton. (Hierbij is
rekening gehouden met de toeneming van
de voorraden). Ook de productie van Ma
lakka zal waarschijnlijk ongewijzigd ge
bleven zijn op 280.000 ton.
Het wereldrubberverbruik Is in het eer
ste halfjaar gestegen tot 790 000 ton, tegen
over 735.000 ton in de eerste zes maanden
van 1952. De consumptie in de Ver. Staten
was wat hoger „1. 285.000 ton tegen
217.500 ton doch die in het Ver. Ko
ninkrijk wat lager op 100.000 ton (106.000
ton).
Indien men zich thans t. a. v. Indonesië
alleen baseert op de uitvoercijfers dan
komt men uit op een wereldproductie van
825.000 ton. T. o. v. het verbruik van
790.000 ton zou er dus in het eerste half
jaar slechts een rubberoverschot geweest
zijn van 35.000 ton, waarvan het grootste
gedeelte waarschijnlijk opgenomen is in
de Amerikaanse strategische voorraden.
Volgens de Rubber Studie Groep moet het
voor dit jaar berekende rubberoverschot
van 193.000 ton zeker 50.000 ton lager ge
steld worden; hierbij is rekening gehou
den met het feit, dat de productie in het
tweede halfjaar als gevolg van seizoen
factoren groter is.
Of de Amerikaanse strategische voorra
den reeds de gestelde hoogte bereikt heb
ben is niet bekend. Een eerder gesteld
doel van 1,1 millioen ton is al bereikt maar
men weet dit niet t. a. v. het nieuwe doel
dat waarschijnlijk 1,25 millioen ton be
draagt.
Wat de verkoop van de Amerikaanse
synthetische rubberfabrieken aan de par
ticuliere industrie betreft, is men er wel
zeker van dat deze kwestie dit jaar noe
geen invloed op de rubberprijzen zal uit
oefenen. De wereldproductie van syntheM
sche rubber bedroeg in de periode van
Januari t/m Juni 495.000 ton (472 000 ton)
en het verbruik 480.000 ton (447.500 ton)
De Amerikaanse Senaat heeft zijn toe
stemming verleend voor de deelneming
van de Ver. Staten gedurende de drie ko-
De waarnemende Indonesische hoge
commissaris in Nederland, mr Susanto
Tirtoprodjo, die ruim twee weken geleden
naar Djakarta vertrok, is Zaterdagavond
per KL.M.-vliegtuig in Nederland terug
gekeerd.
Hij deelde mede naar Djakarta te zijn
gegaan om de toenmalige kabinetsforma
teur Mukarto van advies te dienen. Mr
Susanto zou minister-president zijn ge
worden, indien Mukarto zou zijn geslaagd.
Nu deze poging is mislukt, zal.mr Susanto
geen zitting hebben in de te vormen re
gering. Mocht mr Harahap slagen in zijn
opdracht, dan zal mr Ali Sastroadmidjojo,
de Indonesische ambassadeur in de Ver.
Staten en eveneens lid van de P.N.I., óf
als vice-premier óf als minister van bui
tenlandse zaken in de regering worden
opgenomen.
Ten aanzien van berichten over een na
het totstandkomen van een nieuwe Indo
nesische regering te houden conferentie
tussen Nederland en Indonesië in Den
Haag over de Nederlands-Indonesische
Unie en Nieuw-Guinea zeide mr Susanto,
dat het houden
van besprekingen over
deze onderwerpen een punt van het re
geringsprogramma zal zijn, waarover geen
verschil van mening bestaat tussen de
P.N.I. en de Masjumi. Aangezien er nog
geen nieuw regering is gevormd, is de
Nederlandse regering in zake deze kwestie
uiteraard nog niet benaderd.
Het Amerikaanse Huis van Afgevaar
digden heeft Maandag met 221 tegen 109
stemmen zijn goedkeuring gehecht aan het
wetsvoorstel om max. 5.157.232.500 voor
militaire en economische hulp aan het
buitenland te besteden. Dit bedrag, vast
gesteld door een gemengde commissie uit
Huis en Senaat, vormt een compromis
tussen de 4.998 millioen en de 5.318
millioen, die reeds door resp. het Huis
etL Senaat waren goedgekeurd.
Twee uur nadat het Huis van Afgevaar
digden het buitenlandse hulpprogram had
goedgekeurd hechtte de Senaat er zijn
goedkeuring aan. Het ontwerp wordt nu
wet als president Eisenhower het onder
tekent.
De bedragen voor de verschillende on
derdelen van het program moeten later
nog afzonderlijk worden toegewezen. Het
voorstel daartoe wordt thans in de desbe
treffende congrescommissies onderzocht.
Voor het concours van koetswerken,
dat de KNAC Zaterdagmiddag a.s. op hel
gemeentelijk parkeerterrein aan de Bou
levard te Scheveningen organiseert, blijkt
zeer grote belangstelling te bestaan. Het
aantal automobielen, dat voor deze ge
beurtenis is ingeschreven bedraagt ruim
honderd.
Aangezien er in het voorjaar geen
R Al-tentoonstelling te Amsterdam is ge
houden en men dus nog geen algemeen
overzicht heeft kunnen krijgen van het
geen de internationale automobielindus
trie en de koetswerkbouwers voor dit jaar
aan nieuwe modellen hebben uitgebracht,
wordt de ware automobielliefhebber nu
toch in staat gesteld de verschillende
merken bij elkaar te zien en rustig zijn
vergelijkingen te maken. Deze vergelijking
wordt op deze show nog aanzienlijk ver
eenvoudigd, aangezien de deelnemende
auto's naar prijsklassen en koetswerk
vormen in groepen (Jij elkaar worden
tentoongesteld.
De Engelse minister van brandstoffen
Geoffrey Lloyd, heeft in het Lagerhuis
bekend gemaakt, dat Engeland kolen uit
West Europa zal invoeren, daar de voor
raden grote kolen, die in het bijzonder
voor huisbrand worden gebruikt, onvol
doende zijn.
In 1951 heeft Engeland voor het laatst
kolen ingevoerd. De invoerbehoeften wer
den toen in de V. S. gedekt.
Om het verbruik van de grote kolen als
huisbrand tegen te gaan werd de prijs de
vorige week met ongeveer 8 shilling per
ton verhoogd. Voor mindere soorten werd
een overeenkomstige prijsdaling doorge
voerd. De kolen zullen worden ingevoerd
uit een van de Schuman-plan landen.
Anthony Eden, de Britse minister van
buitenlandse zaken, die herstellende is
Om kwart voor 3 zijn Zaterdagmiddag
van Aalsmeer uit de Rode-Kruiscolonnes
van Haarlem, IJmuiden, Zandvoort en
Haarlemmermeer voor een oefening op
geroepen ter assistentie bij een ver
meende ramp, die Aalsmeer zou hebben
getroffen. De colonnes, die wel wisten,
dat de oproep zou komen, stonden
klaar, doch waren verder niet inge
licht. Aangekomen in Aalsmeer, moes
ten zü zich telefonisch met de hoge
post in verbinding stellen, waarvan zij
de uit te voeren opdrachten ontvingen.
Op vijf eilanden in de Westeinderplas-
sen waren vijftig zogenaamde slacht
offers neergelegd, die opgehaald moes
ten worden. Voor dit afhalen konden
zii gebruik maken van boten, voorzien
van draadloze telefonie. De slachtoffers
moesten vakkundig vervoerd worden
naar het inmiddels ingerichte noodzie
kenhuis te Aalsmeer
Bij de gehele oefening heeft men
alles aan de omstandigheden overge
laten. precies als bij een echte ramp.
De colonnes moesten geheel op eigen
initiatief de vele moeilijkheden oplossen.
Zij bewezen, dat geheel onvoorbereid de
problemen in vreemd terrein opgelost
kunnen worden. Het noodziekenhuis,
dat in de centrale Aalsmeerse veilinghal
werd ingericht, was in circa 1 uur tuds
geOver het transport en de noodver-
bindingen der slachtoffers waren de con-
trolerende artsen uiterst tevreden. De
leider der operatie, de arts J. D. Kaan,
was van mening, dat de colonneploe-
gen uit district Zuid-Kcnnemerland, die
hebben deelgenomen, paraat zullen zijn
bij voorkomende rampen.
In het afgelopen jaar is het beleid ge
richt geweest op consolidatie, aldus net
verslag over 1952 van de Assurantie Mi,
„Nieuw Rotterdam" N.V. Hoewel het pre
mie-inkomen met 1.564.821 gestegen is
tot 24.653.436 is geen expansie gezocht,
maar heeft men, met het oog op de onze
kere toekomst grote voorzichtigheid in
acht genomen en gemeend de techmscne
reserves zoveel mogelijk te moeten ver
sterken. De zaken in het buitenland heb
ben belangrijk tot de winst bijgedragen.
Het saldo winst beloopt 782.903
(992.398). Voorgesteld wordt een onveran
derd dividend van 5 pet op de verplichte
en 3 pet op de onverplichte stortingen.
Premie- en schadereserves zijn toegeno
men met 827.515 tot U.499.708, waar
door een dekkingspercentage van 120.3
pet is bereikt.
Onder de factoren die de opvatting dat
de tijd van' het Christendom voorbij is,
begrijpelijk maken, zijn er twee, die, naar
het ons toeschijnt, een bijzondere aan
dacht verdienen. Ontsteltenis over hetgeen
het Westen in de wereld heeft aangericht,
en het gevoel dat wij thans tot grotere
dingen in staat zijn dan onze gelovige
voorouders vermoedden.
Als deze beide factoren bestaan, be-
invloeden zij de geest der gelovigen even
goed als die der ongelovigen.
Ruim twee jaar geleden is in de Ver
enigde Staten een brochure verschenen
die, door het toedoen van de altijd waak
zame Groene Amsterdammer ook in
Nederland bekendheid heeft verworven:
„Let's Join the Human Race" (laat ons
gaan handelen als leden van het gehele
mensdom) van de historicus en politiek-
theoreticus Stringfellow Barr. De strek
king was de bevolking van het Westen
aan te sporen tot een grootscheepse sa
menwerking over de grenzen heen ten
bate van de wereld. De schrijver gin;
daarbij van een aantal feiten uit, waar
van de meest opvallende de volgende zijn.
Van de ruim 200.000 babies die thans
per dag op de wereld worden geboren,
vallen er meer dan 150.000 buiten de Wes
terse beschaving. Van deze ruim 150.000
halen, dan mogen wjj ongetwijfeld in aan
merking nemen dat het Westen in de loop
van zjjn geschiedenis er in is geslaagd 'n
meer doeltreffende sociale orde op te bou
wen dan de overige wereld. Er zijn goede
redenen om hierin een vrucht te zien van
het christelijk denken. Maar deze oorzaak
staat niet alleen. Vanaf de 15e en 16e eeuw
het tijdperk dat WIJ de tijd der grote
ontdekkingen noemen, maar dat voor HEN
een periode van hand over band toe
nemende gewelddadige invallen was is
daar de exploitatie der aldus onderworpen
volken als oorzaak bijgekomen.
Misschien een min W meer beleidvolle,
maar in ieder geval doeltreffende exploi
tatie. Een, die misschien bepaalde voor
delen voor die volken heeft meegebracht,
maar die zeker is gepaard gegaan met on
menselijke wreedheden (de Spaanse con-
quista), volledige of bijna volledige uit
roeiing (Noor-Amerika), laaghartige mili
taire acties (de Britse opiumoorlogen),
deportatie op grote schaal (Afrika, Indo
china),. en onverbloemde slavenhandel tot
aan de twintigste eeuw.
Hadden wij de aldus verworven wel
vaart gebruikt voor de opbouw van een
schitterende gemeenschappelijke cultuur,
die voor de overige wereld een steun en
een bron van inspiratie was geworden,
babies bereiken er geen 40.000 hun eerste daa hadd8" spreken
verjaardag, en minder dan de helft daar
van de volwassen leeftijd. Van deze krap
20.000 volwassenen zullen er geen 5.000
leren lezen en schrijven, en verreweg de
meesten zullen kennis maken met onder
voeding en honger, en levenslang te lijden
hebben van chronische ziekten, zoals ma
laria, ingewandsziekten, tuberculose en
misschien melaatsheid. Het Westen kent
een programma om in deze nood te voor
zien, het in 1949 door President Truman
afgekondigde Point-Four-nroject, bedoeld
als „leen stoutmoedig, nieuw program om
de weldaden van onze wetenschappelijke
vorderingen en industriële vooruitgang
beschikbaar te stellen voor de verbetering
en groei van achterlijke gebieden". Maar
toen het Amerikaanse Congres de beno
digde gelden beschikbaar moest stellen,
begon het met een kleiner bedrag (10
millioen dollar) dan de stad New York
in 1949 besteedde aan het vegen der stra
ten en het ophalen van huisvuil. Een
zakje apennootjes voor een hongerende
wereld, zoals Barr zich uitdrukt.
Trachten w\j de oorzaken van deze, door
Barr gesignaleerde ongelijkheid te achter
van een felix culpa, een slechte oorzaak
met een gelukkig nog goed gevolg.
Maar wij hebben, wat onze eigen onder
linge samenleving betreft, het systeem der
souverein-„nationale" Staten in het leven
geroepen, dat ons gedwongen heeft onze
welvaart aan oorlogsvoering te besteden,
en, ten slotte, in de twee eerste wereld
oorlogen der geschiedenis, de gekleurde
volken te gebruiken voor het mede-uit
vechten van onze onderlinge geschillen.
Het ziet ernaar uit dat dit proces dit
met zo slechte resultaten bekroonde ex
ploitatieproces van de gekleurde door de
blanke wereld thans ten einde loopt.
Wij maken de rekening op van een
klaarblijkelijk afgesloten tijdperk. Het sal
do van het eens christelijke Westen maakt
geen gunstige indruk, vooral als wij het
plaatsen in het licht der evangelische
openbaring, dat alle mensen kinderen zijn
van één Vader, en dat wij onze evennaasten
moeten beminnen als ons zelf.
Het is te begrijpen dat er zijn die zich
afvragen of niet het christendom een
mislukking is geworden. Een, die thans
aan het licht komt
irnnnnn son mAns vpel leren De boi
(Van onze Amsterdamse redactie)
MET de regelmaat waarmee de pneumatische boren in de.fJfna'^"dAmXrdan'i
het hoofdstedelijk asphalt opbreken, stromen de vr*el*|d®1'UK^bekijken allen
binnen. Deze touristen. komende uit alle delen van de wereld, bekUUenane^
het Venetië van het Noorden, doch schenken hun aandacht begMJpe U j het
alleen aan de grachten, de huizen en het Rijksmuseum - dit laatste, m^
gunstigste geval. De hoofdstad heeft niet zoals Wenen of Pa™s verVoeren.
gronds net voor metrospoorbanen, die de vreemdelingen op sneue w—n l
Maar wel heeft Amsterdam een respectabel aantal ondergrond. rustige
water-, gas- en stroomwegen die net als boven de 8r?nd f nnstonni 11 gen voor
tijden kennen. Ook daar doen zich evenals in de LeMsestraat op PP hebben,
en gebeuren er verkeersongevallen, die bijna nooit dodeHl»e ge
maar toch altijd veel geld kosten.
mende jaren aan de nieuwe internationale I van een galblaasoperatie, zal 24 of 25 Juli
tarweovereenkomst. j uit de V. S. naar Engeland terugkeren.
Onder de ongeveer 800 K.M. straten en
wegen in Amsterdam bevinden zich 896
K.M. riolen; 1172 K.M. waterleidingbui
zen; 975 K.M. gasbuizen; 485' K.M. elec-
triciteitskabels en 2873 K.M. telefoonka
bels. Het ondergrondse wegennet telt een
totale lengte van 9798 K.M. Hoe druk het
verkeer langs deze wegen is, blijkt uit de
volgende cijfers ongeveer 275.000 M3
rioolvocht; 127.000 M3 water; 376.000 M3
gas; 2.370.000 kwh. electra en ongeveer
400.000 telefoongesprekken v\ arden dage
lijks langs deze wegen getransporteerd.
Dat er zo nu en dan malheur bij de ver
schillende ..weggebruikers" voorkomt, ^s
te begrijpen. Dat de riolen bij heItlge
genva'l het wel eens opgeven omdat zl)
het hemelwater niet meer k"n£eI)
werken, dat de waterleiding op ^erdag
middag en Zaterdagavond het wel een
te kwaad krijgt, wanneer Amsteraam
volop de badcultuur beoefen:t lat tijd.ens
de uren dat gekookt wordt de gas en
electra-kabels zich extra
SHMSUT'het xteaar te verduren
hebben, zal voor niemand „nieuws' zijn.
Praehistorisch IJ
Niet alleen het ondergrondse wegen
net uitermate belangrijk, o«k_de bodem
zelf; de lagen
en samenstelling ervan
Indonesië blijft wat achter
De wereldmijnproductie van tin in con
centraten bedroeg volgens het Statistical
Bulletin der Internationale Tin Studie
groep in April jl- 14.500 long ton tegen
16.200 in Maart. De wereldproductie van
tinmetaal bedroeg in April 16.000 ion tegen
14.600 ton in Maart. Het wereldverbruik
van tinmelaal in April wordt geraamd op
11.200 ton tegen 11.600 ton in Maart. De
wereldblikproductie bedroeg in April jl.
528.000 ton tegen 541.000 ton in Maart. In
de eerste vier maanden van dit jaar was
de ontwikkeling van productie en ver
bruik als volgt:
1952
Wereldmijn
productie
Malakka
Indonesië
Bolivia
Wereldmetaal-
productie 168.000
Malakka
Engeland
Nederland
Ver. Staten
Wereld
verbruik 127.500
Ver. Staten 45.299
Engeland 22.554
170.000
56.838
35.003
31.959
62.829
29.521
27.913
22.591
Eerste
4 md '53
56.100
18.624
9.661
11.611
62.300
22.315
7.325
9.904
15.000
44.900
19.604
6.450
Jaar
equivalent
168.300
55.872
28.983
34.833
186.900
66.915
21.975
29.712
45.000
134.700
58.812
19.350
(Van onze Haagse redacteur)
Het is nu voor de bakker! Wij be
doelen de animo om binnen de ge
meentegrenzen van Den Haag te
congresseren. Bar en boos is het
met welk een machtswellust Miss
Congress hier dit seizoen weer de
scepter zwaait, forig jaar had. een
Haags correspondent een vrij rede
lijk bestaan, omdat de buitenlan
ders zich toen blijkbaar minder
sterk tot de „stad en strand in één
hand" aangetrokken voelden en
Breda-Oranjestad de inheemse ver-
gaderzuchtigen binnen zijn zeven
eeuwen oude singels wist te lokken.
Maar nu schijnt de ooievaar weer
geklepperd te hebben op een golf
lengte, die alleen door de radar
in een congres-minded hoofd kan worden opgevangen.
en wordt de vermoeide congresver
slaggever bedolven onder een drukkende
last van prae-adviezen en eerj onverteer
bare collectie gestencilde resoluties
DEN HAAG noemt zich nog graag Hof
stad in elk geval is er nog het bij
het Hof geaccrediteerde corps diplo
matique of Residentie er zijn altijd
nog de koninklijke verblijven aan Noord
einde en Lange Voorhout, „Huis ten
Bosch" en „De RuigenhoeR". Onbetwist is
het Nederland's regeringscentrum, maar
steeds meer wordt het ook de congresstad
bij uitnemendheid, zulks soms tot nauwe
lijks verholen verdriet van op dit gebied
concurrerende steden. Kurzaal, Ridderzaal
Rolzaal, Vredespaleis, Internationaal Aca
demisch Instituut, Gemeentemuseum doen
dienst al? vergaderruimten. Gebouw Java-
straat, Stadhuis, Groenmarkt en de mu
seum-aula worden als receptie-gelegen
heden benut door het gemeentebestuur.
Van welk een groot nut zouden hier het
in 't plan-Dudok geprojecteerde Congres
gebouw en het aan het nieuwe stadhuis
op het Burgemeester de Monchyplein aan
te bouwen representatieve" gedeelte kun
nen zijn. Men late zich niet verblinden
door de monsterreceptie, die dan toch
maar in „de Witte' werd gehouden. Foei,
wat was het daar vol met die 1800 Zuivel
mensen!
DIT congresseizoen begon op 20 Maart
met een Atlantische Conferentie,
waaraan 600 personen deelnamen; het
zal eindigen met een bijeenkomst van 800
leden der World Veterans Federation van
3 tot 7 November. Op die laatste datum
zullen er ruim 33.000 „koppen bij elkaar"
gestoken zijn! Of zij dan het aanschijn der
aarde vernieuwd zullen hebben, blijft als
nog aan gerechte twijfe' onderhevig. Maar
zeker zullen dan de nationale deviezenpot
en de brandkasten der Haagse hotel-
houders merkbaar gespekt zijn. En dat is
natuurlijk ook de moeite waard-
Maar toch spreekt deze factor niet zo
Sterk tot Uw vermoeide congres-verslag
gever. Voor hem bestaat een groot congres
uit een serie voorberichten, een pers
conferentie een meertalige en daardoor
langdradige officiële opening, een ïnter-
view-tje met een der prominenten, een
drukkende last prae-adviezen en een on
verteerbare collectie gestencilde resoluties,
waaruit met veel pijn en moeite wel
regels voor ,,'n enigszins leesbaar
zijn te grabbelen. Doch het is wel „1
I#Het best valt er nog uit te leren, dat de
mensheid nog steeds gebukt gaat onder d-
erfzonde. Deze is er de oorzaak van dat
er in dit ondermaanse zoveel verkeerd
gaat, en daarom moet er zoveel door m
del van congressen op het dieP de
worden gezet. De Esperantisten, die °e
Babylonische spraakverwarnng ongedaan
trachten te maken, de theater-directeuren
die de wereld nog geen speeltoneel ge
noeg achten, en de melkboerendieeven.
min water in de melk als in de congres
wijn dulden, vormen daartoe een veel ge
makkelijker hanteerbaar illustratie-mate
riaal.
ER wordt doorgaans hard gewerkt op
een congres, in het bijzonder door de
organisatie-commissie. De deelnemers
willen over het algemeen ook wel, maar
die ellendige excursies, recepties, cock-
tail-parties en banketten komen nog wel
eens roet in het eten gooien. Het minst
spijt dit veelal de congressisten, die ergens
vurnna de beide Amerika s of het Ge-
tegenover hun vrienden en
1 een soort seizoenmenu door hej
lijk Voorlichtingsbureau aan de dagblad
pers wordt voorgelegd.
Daarop komen voor: politici en school-
artsen landbouwconsulcnten en fotografen
verf-fabrikanten en jeugdorganisaties,
luchtvaartdeskundigen en horlogemakers,
reserve-officieren en amateur-toneelspe
lers, archivarissen en verkeers-experts,
hoorspel-technici en postboden, scheeps-
architecten en reclame-ontwerpers, vrou
wenbonden en dierenziektebestrjjders.
Men zou als onverbeterlijk criticaster
hiervan op recencie-toon kunnen zeggen:
„Jammer, dat de aapjeskoetsiers, kraam
verpleegsters, vegetariërs, kikvorsmannen,
houtskoolbranders en berggidsen hierop
ontbreken om voorlopig nog maar niet te
in Europa,
meenebest
relaties verklaren, het zo verschrikkelijk
druk te hebben en nu tot overmaat van
ramp ook nog naar een congres te moeten
In een vissersdorp bij Den Haag, „Squé-
veningue ou quelque chose comme ga".
Zij maken soms groter verteringen dan
degenen, die pochen, dat er in „Sjefenin*
gen" naar men zegt zulke leuke tenten
zijn en dat ze dit uitstapje wel eens even
zullen benutten om de bloempjes buiten
te zetten. Van geen der beide categorieën
lijken echter grote hervormingen te ver
wachten.
Overigens schijnen daartoe ruimschoots
kansen aanwezig, gezien het assortiment,
dat vervat is in de congreslijst, welke als
spreken van de glazenwassers, lijkbezor
gers en croupiers, maar hierin zal hope
lijk een volgend seizoen kunnen worden
voorzien".
Ideeën-bus
AAR neen, dat zullen wij niet
schrijven. Wij doen onze nationale
en onze beroepsmatige plicht doch
men moet dit ons vergeven wij
worden niet erg enthousiast, over geen
enkel congres, en geen enkel initiatief
daartoe zullen wij aanmoedigen doch al
leen, dit genomen zijnde, de gevolgen
daarvan trouwhartig verslaan. Tenzij
tenzij een lenige geest het behoeft niet
eens een Latijnse te zijn, maar wel dient
hij met organisatievermogen en de be
schikking over financiële middelen ge
paard te gaan op het lumineuze idee
komt een congres van anti-congressisten
op touw te zetten. Ha, dan zouden wij
de trom roeren! Met welk e"" voor- en
nabeschouwingen, kader-artikeltjes en
randverhaaltjes zouden wij dan de eind
redactie belasten! Voorlopig wachten
wij echter maar in arren moede af tot de
laatste congressist 1953 met een map
stencils onder de arm uit de gezichts
kring verdwijnt-
kunnen een mens veel leren De bodem
geeft de geschiedenis van de streek toen
Amsterdam zelfs nog geen vissersdorpje
was en de hele wereld nog in de prae-
historie leefde. Die historie wordt niet van
dag tot dag, maar meer in eeuwen en
millennia geschreven en dat zelfs nog
niet nauwkeurig.
Wanneer men huizen gaat bouwen m
de hoofdstad, moet er eerst worden ge
heid. Ieder gebouw en iedere brug staat
op palen, .behalve de Oude Kerk, waar
van men vertelt, dat die op ossenhuiden
is gebouwd. De heipalen rusten op een
zandlaag, die ongeveer 12 meter onder
de oppervlakte ligt. Circa 20.000 vóór Chr.
is die zandlaag er gelegd door de glet-
schers. die toentertijd de helft van Noord-
Europa bedekten. Naderha-6 steeg de
temperatuur een beetje, smolten de ijs
massa's en werd Noord-Europa één onaf
zienbare toendravlakte. Hierna ontstond
een weelderige vegetatie van varens en
verschillende grassoortige gewassen. On
geveer 7000 vóór Chr. doen de bomen
hier hun intrede, die met de vergane va
rens en struiken een dikke veenlaag heb
ben gevormd, die zo zacht was als boter.
Na het ontstaan van deze veenlaag steeg
het water in de omliggende zeeën in ont
stellende mate. Misschien is dit de tijd
geweest waarin de Noordzee, die, zoals
men beweert, ook door een overstroming
tot stand is gekomen, is ontstaan. Door
de hoge waterstanden werd het land vaak
overstroomd en werd er op de veenlaag
een dikke laag zand en klei gelegd, die
het veen dusdanig in elkaar perste, dat
het een dunne, tamelijk harde massa
werd.
Zo langzamerhand zijn wij de Christe
lijke jaartelling ingetreden. Door het vor
men van de duinenrij stond de ontwikke
ling van de grondlagen enige tijd stil,
doch met het vergaan van de weer ont-
i stane plantengroei kwam er weer een
veenvorming tot stand, die de zand- en
kleilaag bedekte. Door de verschillende
springvloeden werden de duinenrijen
doorbroken en overstyomde van tijd tot
tijd het land, dat daarachter lag. In die
jaren ontstonden het IJ en de Zuiderzee.
Dan doet de mens zijn intrede. 7« wer
pen terpen op en nemen langzamerhand
de ontwikkeling van de grond in eigen
hand. Wij kunnen zeggen dat tn deze
tijden de strijd tegen het water is be
gonnen.
De Dienst Publieke Werken in de
hoofdstad boudt zich sinds enkele tiental
len jaren met het grondonderzoek bezig.
Hierbij worden soms eigenaardige en in
teressante ontdekkingen gedaan. Zo heeft
men enkele aanwijzingen die vermoeden
dat er een soort oer-IJ heeft bestaan. Bij
grondboringen in en langs het IJ heeft
men geulen ontdekt. Ook verder in de
stad schijnen meertjes gelegen en beek
jes gestroomd te hebben, want hier en
daar vindt men diezelfde geulen terug.
Deze geulen zijn er nu de oorzaak van,
dat verschillende huizen en panden op
soms onverklaarbare wijze scheef zakken
en bouwvallig worden. Door die geulen
is de grondindeling anders geworden, zo
dat er zwakke plekken zijn ontstaan,
waarmee men met het heien en leggen
van funderingen geen rekening kon hou
den om de doodeenvoudige reden, dat
men het niet wist.
De dienst P. W. verricht t^nns steeds
boringen om zo de zwakke plekken in de
hoofdstedelijke bodem op te sporen en
precies vast te leggen, zodat men bij be
bouwing kan weten, welke voorzorgs
maatregelen genomen moeten worden.
Ijzerhoudende steen
Bij deze grondboringen vindt men -oms
zeer uiteenlopende voorwerpen, zoals
resten van mensen uit de praehistorie,
voorwerpen uit die tijd, enz. Eén —>n de
meest geruchtmakende ontdekkingen was
het vinden van ijzererts in de v,,"irt van
de Postjeswetering. Op 25 Juli 1951 werd
er bij de Postjeswetering een grondbo
ring verricht en op een diepte van onge
veer 13 meter gekomen, haalde men enige
stenen naar boven, die uitzon^Tlijk
zwaar waren, ondanks het feit, dat ze
sterk poreus waren. Men onderwierp de
eigenaardige vondst aan een chemisch
onderzoek, dat uitwees, dat de stenen
voor 60 pet uit ijzer bestonden. Op /er-
schillende plaatsen in de buurt werden
toen opnieuw boringen verricht. Het re
sultaat was, dat men op dezelfde diepte
weer van die ijzerhoudende stenen vond.
