Inzicht in de sociale psychologie
In tien vitrines toont prof. Oldendorff wat er
in dit moderne wetenschappelijke
„grootbedrijf" „te koop" is
Tevens gunt hij U een kijkje in de
Mogelijk naar het einde der
stakingen
Maar tevens naar het einde der
regering-Laniel
mÊm
KRIJGT OOK NEDERLAND
ATOOMOVEN?
op
Marianne kan
rekenen
Doch in Marokko laat tegen
partij nog niet af
El Glaoei
Postduiven deden
het weer goed als
koeriersters
keuken
Aanhoudend
CASTRICUM'S DRAMA HEEFT
DUISTERE ACHTERGROND
iDAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN
srWILLIBRORDUS
LEVENSVERZEKERING
Woensdag 19 Augustus 1953
v_.
WEERBERICHT
V.
Belangrijke aanwinst der Ned. soc.-psych, litteratuur
Bekwaam etaleur
Het leven is een schouwtoneel
Wat is „typisch vrouwelijk"
Afstanden binnen de sociale
ruimte
Nieuwbouw van de
Carmel nadert zijn
voltooiing
Ned. postverkeer met
Frankrijk
Zal Franse Assemblee bijeenkomen
Mc
Stakingstoestand iets
gunstiger
„Zwaar-water-reactor"-congres geslaagd
Vechtpartijen in Oejda en Casablanca
„Trouw aan Frankrijk"
Man viel uit klooster-
raam
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
De weerverwachting van het KNMI, geldig van
he'den- tot morgenavond, luidt:
Half tot zwaar bewolkt met plaatselijk enige
regen of motregen. Zwakke tot matige, later
aan de kust nu en dan vrij krachtige Zuidelijke
tot Zuid-Westelijke wind. Ongeveer de'zelfde
temperatuur als vandaag.
Donderdag 20 Augustus: Zon op 5.31 uur,
onder 19.54 u., Maan op 17.30 u., onder 0.00 u.
ij ke noden in de etalage
Het is merkwaardig, hoezeer de noden van de moderne mens uit de
étalages van de apotheek en de boekhandel spreken. Aan de ene kant
een assortiment van slaapmiddelen, kalmeringsmiddelen en van stimulantia
en humeurpiHen. Uit de aanprijzing van vele dezer preparaten valt dé
psychologische nood af te lezen. Het aantal middelen tegen somberheid en
moedeloosheid, nervositeit en overspanning is- overweldigend. Aan de
andere kant is het ons opgevallen, hoezeer vooral na de oorlog door
de boekhandel een centrale plaats wordt ingeruimd aan werken, die
het vraagstuk van „de mens" hespreken. Er schijnt een grote behoefte
te bestaan aan een confrontatie met het probleem van het mens-zijn, een
ie me e aan een leidraad bij de bepaling van het standpunt tegenover
ie eigen ze f en de wereld. Alleen hij, die zeli een vast en juist plan kan
on dekken achter de chaos der werkelijkheid, zal in staat zijn de ver
scheurdheid der wereld te verdragen en zelfs te aanvaarden.
Met deze beschouwing over het actu
ele wereldbeeld besluit prof. dr A. Ol
dendorff zijn nieuwe boek, dat onder de
titel: „De psychologie van het sociale
leven" bij de Uitgeverjj Erven J. Bjjle-
veld te Utrecht verschenen is. In deze
slotbeschouwing laat de Nijmeegse hoog
leraar zien. hoe de sociale psychologie
vanzelf uitmondt in een ethiek. Het so
ciale leven is de mens niet alleen gege
ven, maar tegelijkertijd „opgegeven"'.
Eindigt prof. Oldendarff zijn boek met
de problematiek van onze dagen in de
etalage van apotheek en boekhandel in
ogenschouw te nemen, zijn geschrift wil
zelf een „étalage der sociale psycholo
gie" zijn.
De bedoeling van het étaleren is: een
indruk te geven over hetgeen er zoal in
„de zaak" der sociale psychologie te
koop is. Wij kunnen U slechts aanraden
„de étalage" van de Nijmeegse hoog
leraar eens te gaan bekijken. U zult er
zeker geen spijt van hebben. Prof. Olden
dorff bewijst in dit boek n.l. een be
kwaam en smaakvol etaleur van de ino
derne sociaal-psychologische kennis en
inzichten te zijn.
De nog jonge wetenschap der sociale
psychologie is reeds een omvangrijk be
drijf, een grote „zaak" geworden en
prof. Oldendorff heeft dan ook niet min
der dan tien vitrines nodig om te laten
zien. wat er zo al omgaat en wat er „te
koop" is aan kennis en begrip van het
maatschappelijke leven in zijn belang
rijkste psychologische aspecten.
Als U eens aan de hand van prof.
Oldendorff langs al die vitrines ge
wandeld hebt. dan is het niet onwaar
schijnlijk, dat U nader met een bepaal
de afdeling van het sociaal-psycbolo
gische grootbedrijf wilt kennis maken.
De Nijmeegse hoogleraar stelt U hier
toe in staat. Gedachtig de aankondi
ging: „wat niet in de étalage vindt,
vindt U binnen", heeft hij aan elk
hoofdstuk 'n literatuurlijst toegevoegd
als leidraad voor hen, die de ken
nismaking wensen voort te zetten.
U wordt overigens niet zo maar in
eens met Uw neus tegen „de étalage"
der sociale psychologie gedrukt.
Prof. Oldendorff komt U een eind-
weegs tegemoet om U met enige be
schouwingen over de sociaal-psycholo
gische zienswijze en de sociaal-psycholo
gische onderzoekingsmethoden in deze
nieuwe wereld binnen te leiden. U krijgt
hiermede een aardig kijkje in de keuken
der sociale psychologie en zult zodoen
de met meer moed en vrucht de bereik
te resultaten in de opeenvolgende vitri
nes in ogenschouw gaan nemen.
Wij willen U tenslotte nog iets vertel
len over de inhoud van het boek. Bijzon
der interessant zijn de hoofdstukken
waarin het sociale rollenspel, de sociale
levensorde en de sociale ruimte belicht
Worden. Een fijn-genuanceerde belicii-
ting.
Lang voor alle sociologische en soci
aal-psychologische analyse is de beteke
nis van het rollen-spel ingezien. „Het
leven is een schouwtoneel, elk speelt zijn
rol en krijgt zijn deel", schreef Vondel
reeds. Wat betekent nu precies het be
grip: sociale rol? Prof. Oldendorff om
schrijft het als: een complex van ver
wachtingen, welke „men" heeft omtrent
de wijze, waarop een individu zich in be
paalde situaties zal gedragen op grond
van zijn sociale positie af status. Nemen
wij b.v. zo licht hij toe, een bedrijf, dan
ls de sociale rol van de, werkmeester
vastgelegd in de verwachtingen, welke
„men" van hem als werkmeester heeft.
Dat „men" is in het gegeven voorbeeld:
de ondergeschikten van de werkbaas,
zjjn collegae, voorzover hij er contact
mee heeft, en zijn superieuren, inzoverre
dezen iets met hem te maken hebben.
Het leren van het rollenspel is, zo zet
de schr. verder uiteen, een belangrijk
element, in de sociale ontwikkeling van
het kind. Op een bepaalde leeftijd begin
nen kinderen uit zichzelf rollen te spe
len. Deze hebben uiteraard betrekking
op bekende situaties: gezin, school,
buurt enz. Zo gaan zij „vadertje", „moe
dertje", „schooltje" enz. spelen. Door
het rollenspel raakt het kind met de be
kende omgeving in sterkere mate ver
trouwd. Dat het leren van verschillende
rollen bepaald wordt door de gegeven
sociale wereld en zodoende een voorbe
reiding op die wereld betekent, demon
streert de schr. aan de hand van een on
derzoek, dat in twee kleuterscholen te
Kiew plaats vond.
De ene kleuterschool had voorname
lijk kinderen van communistisch ge
organiseerde arbeiders en ambtenaren,
die zich de nieuwe levensnormen had
den eigen gemaakt, hetgeen o.m. in
hield, dat het gezinsleven ten dele
vervangen was door het politieke
leven, in grotere communiteiten. De
andere school trok kinderen van kleine
handwerkers en armlastigen, die wei
nig waren beïnvloed door de nieuwe
politiek en het oude gezinsleven nog
voortzetten. In deze laatstgenoemde
groep nu traden de spelen, welke be
trekking hadden op de oude levens
vorm, op de voorgrond. Onder de kin
deren der communistisch-georganiseer-
de ouders overwogen spelen, welke be
trekking hadden op het communale
leven, als verkiezingen en vergaderin
gen. Deze kinderen speelden in groe
pen van 10 tot 15, de kinderen uit ge
zinnen van de oude levensvorm speel
den slechts bij uitzondering in groepen
van meer dan 5 en nooit in groepen
van meer dan 8.
Iemand kan met een bepaalde rol zo
danig vergroeien, dat het zijn individua
liteit doet verstikken. De schr. wijst in
dit verband op de mensen, die nooit en
nergens „uit hun rol vallen", zoals de
docent, die in iedere situatie blijft do
ceren, de officier, die overal comman
deert enz.
Indien wij, aldus de schr., de voorname
betekenis van de sociale rol voor de ge
hele psychologische structuur van de
persoon goed realiseren, dan vervallen
wij. ook niet zo gauw in generalisaties.
ij zullen dan b.v. heseffen, dat hetgeen
wij „typisch vrouwelijk" noemen, mis
schien alleen typisch is voor de vrouw
van onze hedendaagse maatschappij en
mogelijk zelfs alleen van ons enger soei-
aal milieu.
Wie is het, die de sociale rollen voor
schrijft, die hen vcydeelt, die het gehele
rollenspel regisseert?
Dat is het onpersoonlijke „men", waar
mee bedoeld wordt de maatschappelijke
conventie of de traditie. Hiermede raakt
de schr. aan het probleem der sociale
levensorde, dat hij in een apart hoofd
stuk uiteenzet.
Zeer interessant is ook het hoofdstuk
waarin de schr. ons „de sociale ruimte"
binnenvoert met haar eigen normen van
afstand, met haar eigen indeling en bar
rières. De min of meer omheinde sociale
„kringen"' binnen deze sociale ruimte
hebben ieder hun eigen symbolen, bun
eigen spelregels en hun ritueel, dat hen
etiquetteert, hun „etquette". Wjj stuiten
hier natuurlijk op het klasse, en stan
denverschijnsel.
De schr. toont hier aan, hoe de psy
chologische afstand tussen personen niet
alleen door effectieve maatstaven be
paald wordt, maar in sterke mate mede
floor sociale af stands-normen. Hij signa
leert hier het belangwekkende verschijn
sel, dat wij elkaar wèl als personen
ontmoeten, wanneer wjj tot hetzelfde
maatschappelijke milieu, tot dezelfde
kringen behoren, terwijl wjj personen uit
andere maatschappelijke lagen, uit an
dere volken of culturen overwegend als
exponenten of representanten van
die kringen of volken opvatten en hun
bij voorbaat ook die eigenschappen
toeschrijven, welke wij voor de bepaalde
sociale groep kenmerkend achten.
Naast de globale indeling der maat
schappij in het algemeen vertoont zich
binnen iedere kleine sociale kring nog
een fijnere geleding De scihr. licht dit toe
met te wijzen op de delicate nuancerin
gen, die er b.v. in een bepaalde straat
kunnen bestaan tussen boven-bewoners
en bewoners van de parterre, tussen de
winkelier en de kantoorklerk, enz. In
het leven van alledag zijn het juist deze
delicate verschillen en controversen
vooral door vrouwen fijn aangevoeld
die, meer dan de globale onderscheidin-
beïnvloeden 6 soc'a'e verhoudingen
In de laatste hoofdstukken neemt de
auteur de groep, qe groepseigenschappen
en de groepsverschijnselen onder de
loupe. Belangwekkende beschouwingen
worden hier gewjjjj aan ,je configuratie
van de groep (d.w.z. het fijngeweven net
werk van sociale betrekkingen met een
gecompliceerd en wisselend spel van
sympathie en antipathie, van contact en
ïsoloment, zoals wfj dat in elke groep
aantreffen), de leiding van de groep en
het groepsmoreel.
,.Pe Nederlandse sociaal-psychologische
literatuur is nog vrij pover. Het nieu
we hoek van prof. Oldendorff, waarin
deze wetenschappe]ijke kunde paart
aan een prettig leesbare, ook voor de
leek zeer wel begrijpelijke stijl, betekent
deswege een des te belangrijker aan
winst dezer literatuur.
Hij schetst hierin met vaardige hand
?.?,n boeiend beeld van het maatschappe
lijke leven in zijn voornaamste psycho
logische aspecten.
Advertentie
utrecht
Dinsdag heeft H.M. de Koningin op
paleis Soestdyk een aantal kinderen uit
de Duitse vluchtelingenkampen, dat op
het ogenblik met vacantie in het West'
land is, ontvangen. De Koningin temid'
den van haar jeugdige gasten in de tuin
van het paleis.
De nieuwe vleugel van het Carmell-
tessenklooster „Regina Pacis" te Bpek
in Limburg, welks bouw door de edel
moedige bijdragen van onze lezers mo
gelijk werd gemaakt, nadert zijn vol
tooiing. Zondag 13 September a.s. zal dit
gedeelte door de Hoogeerwaarde Pater
Romaeus Leuven O.C.D., Provinciaal
der Ongeschoeide Carmelieten te Ge
leen, worden ingewijd. Een Hoogmis,
die in de kapel van het klooster wordt
opgedragen, gaat aan dit plechtige ge
beuren vooraf.
*f.eK-N-M.I. deelt mede:
Sinds Zondag bevindt ons land zich in
een pUKv westelijke luchtstroming, die in
stand gehouden wordt tussen een gordel
van hoge druk boven Frankrijk en een de
pressie ten Noorden van Schotland. De
Zuid-Westelijke winden voeren koele lucht
aan, die van Oceanische oorsprong is.
Gisteren passeerde een front met regen
buien. Vandaag staat het weer onder in
vloed van een zwakke rug van hoge druk,
waardoor op de meeste plaatsen droog
weer voorkomt. Van de Oceaan naderde
vanmorgen echter alweer een nieuwe sto
ring Ierland. Deze storing zal morgen tot
onze omgeving doordringen met als gevolg
veel bewolking en wellicht ook wat regen.
Aangezien de Westelijke circulatie voort
duurt, moet op aanhouden van het koele
weer worden gerekend.
Brieven, briefkaarten en luchtpostpak
ketten voor Parys en voorsteden kunnen
Het aantal verzoeken van parlementsleden tot bijeenroeping van de
Nationale Vergadering bereikte Dinsdagavond laat het aantal 222. Dat is
13 meer dan vereist is. Herriot, de voorzitter der Vergadering, heeft, zoals
gisteren in een deel van de oplage gemeld, het bureau van de Nationale
Vergadering tegen Vrijdag bijeengeroepen om deze verzoeken te bespreken.
Hoewel in verband met de staking een groot deel niet bevestigd is door
ondertekende brieven, (die door de stakende postboden niet bezorgd
worden) helt Herriot tot de mening over, dat aan de grondwettig gestelde
eisen voor het bijeenroepen der Vergadering is voldaan.
Het bijeenroepen van de Nationale Vergadering zal waarschijnlijk, zo
weer worden verzonden, echter met dien verwacht men te Parijs, het einde betekenen voor de staking maar dan ook
reiking rekening1 d'ient te* worden gehou- VOOr ^cgering-Lariiel. De meeste verzoeken komen van communistische
den, ZO deelt de PTT mede. en socialistische zijde, maar er zijn ook brieven bij van ledën der M.R.P.
Brieven, briefkaarten en luchtpostpak- van Radicalen en Gaullisten,
ketten voor overig Frankrijk worden per
vliegtuig naar Partfs verzonden en aldaar Men verheelt zich overigens niet datverbmnncmn
bewaard tot doorzending mogelijk is. Ver- de val rier rererin* ™P0Amgen voor bepaalde groepen
zending van correspondentie, zoals druk
werken enz., per trein, is voorshands nog
uitgesloten.
e
Na maanden van proefnemingen, heeft
de Marine van de V.S. de geheimen van
haar nieuwe straal-gevechtsvliegtuig uit
de doeken gedaan. Het nieuwe vliegtuig
- de XF2Y-1 Zeepijl, vervaardigd in de
fabrieken van Convair - is het eerste
watervliegtuig met deltavormige view
gels. Het heeft waterski's die kunnen
worden ingetrokken en zijn ontworpen
naar hetzelfde principe als van de wa
terski's, die worden gebruikt door de
sportenthousiasten. Het toestel behoeft
niet op het strand te worden getrokken,
doch kan op eigen kracht van de
Westinghouse-turbojets, waarvan er
twee in zjjn aangebracht op de wal
komen.
de val der regering ernstige politieke
consequenties met zich mee zal kunnen
brengen, ook voor het parlement. Men
vreest, dat de regering dan tot kamer
ontbinding zal overgaan. Vandaar, dat
achter de schermen nog steeds naarstig
naar een oplossing wordt gezocht.
De gezaghebbende vakbondsleider, Jou-
haux, bracht gisteren een bezoek aan
president Auriol. Jouhaux had al eerder
persoonlijke voorstellen aan Laniel ge
daan, die tot dusver niet tot zichtbaar
resultaat hebben gevoerd.
Premier Laniel voerde besprekingen
met de leiding der socialistische fractie,
die na afloop verklaarde onvoorwaar
delijk achter de stakers te blijven staan
en de houding der regering „niet verstan
dig, ja zelfs gevaarlijk te achten". Dit
standpunt werd onderschreven door de
leiding van de socialistische vak
bond Force Ouvrière, die zich veront
waardigd uitliet over de beslissing van de
regering om het gesprek met de vak
organisaties af te breken totdat het werk
overal zou zijn hervat.
De vakbond geeft te kennen, dat de
arbeidersorganisaties vast besloten zijn
haar actie voort te zetten. Het overleg
met de christelijke vakbeweging wordt
onverminderd voortgezet.
De uitvoerende raad van de M.R.P., de
partij, die nauwe banden heeft met de
christelijke vakverenigingen, en wier lid
Paul Bacon anderzijds minister van
arbeid is, poogt alsnog „een brug te bou
wen" naar een overeenkomst tussen arbei
ders en regering. De M.R.P. ziet mogelijk
heden in het voeren van besprekingen
over zeer strak omlijnde punten: loons-
ambtenaren en het bijeenroepen van de
raad voor collectieve arbeidsovereenkom
sten. De desbetreffende voorstellen zijn
overhandigd aan de premier.
Dinsdagavond was er nog steeds weinig
verandering in de stakingen te bespeu
ren. Wel werden énkele spoorwegarbei
ders en employé's van de posterijen gear
resteerd, doch er was geen enkele aanwij
zing, dat de maatregelen, die Laniel
Maandagavond aankondigde, reeds zijn
ingevoerd.
Overal in Frankrijk bleef het evenwel
vrij rustig, zoals het gedurende deze ge
hele staking nog rustig is geweest.
Bij de spoorwegen was enige verbete
ring te bemerken. Het aantal uit Parijs
naar de provincie vertrekkende treinen
nam toe en er reden weer enkele trei
nen naar de Parijse voorsteden. Ongeveer
de helft van het normale aantal onder
grondse treinen was Dinsdag weer in
dienst.
Ook bij de P.T.T. was de toestand iets
gunstiger. Er werd een grotere hoeveel
heid briefpost behandeld en meer tele
foon- en telegraafverbindingen werden
tot stand gebracht. Het personeel van de
gas- en electriciteitsbedrijven was nog
steeds in staking. De vuilnismannen en
straatvegers gingen slechts in sommige
districten weer aan het werk. Ook de
havenarbeiders in Le Havre vatten het
werk weer op, maar in Duinkerken ble
ven hun collega's thuis. In het mijnge-
bied was de toestand onveranderd.
Op de spoorwegstations in het Saar-
gebied stonden Dinsdag 30 volgeladen ko-
lentreinen en 26 goederentreinen, met in
totaal ruim drieduizend wagons, alle be
stemd voor Frankrijk. Maar in verband
met de staking in Frankrijk nemen de
Franse spoorwegen de wagons niet over.
Ook het geldverkeer tussen Frankrijk en
het Saargebied is stopgezet
Het driedaagse „zwaar-water-reactor-
congres" dat te Kjeller en Oslo gehou
den is, heeft volgens mededeling van de
zojuist gisteren teruggekeerde voorzitter
van de Noors-Nederlandse commissie
prof. dr >1. M. VV. Milatz en de Neder
landse secretaris dr W. J. Beekman een
bijzonder groot succes opgeleverd.
Voor dit eerste internationale congres
op dit gebied hadden niet minder dan
achttien landen vertegenwoordigers af
gevaardigd. De reactorcommissies van ai
deze landen bouwen of zjjn van plan
■waar-water-reactoren te bouwen. De
vraag naar zwaar water, waarvan Noor
wegen in Europa het enig© ljuid is dat
het levert, is zeer groot.
»iot staat vrjjwel vast, dat de. 25-
jarige Amsterdamse kantoorbediende *V
H„ die Maandagochtend aan het einde
van een 14-daagse vacantie in de afge
legen duinen tussen Castricum en Bak-
kum met een pistoolschot een einde
maakte aan het leven van zijn 23-jarig
meisje Miriam T., dit met haar instem
ming heeft gedaan.
De jongeman, die binnen een etmaal
te Amsterdam werd gearresteerd, heeft
dit althans bij zijn langdurig verhoor
door de rijkspolitie te Amsterdam en te
Castricum verteld.
zijn mededelingen worden gestaafd
door korte notities, die de politie heeft
aangetroffen in een zakagenda van het
meisje. Daarin stond o.a. deze aanteke
ning. „Wanneer zal dit leven een einde
nemen? Tot hiertoe en niet verder".
Bovendien vond men in deze agenda een
soort testament, waarin het meisje haar
bezittingen aan bepaalde personen toe
wees. Met zekerheid is vastgesteld, dat
c\j in het handschrift van het meisje zjjn
neergeschreven.
jongeman heeft nog medegedeeld,
dat hij ztjn meisje Maandagmorgen heeft
doodgeschoten, terwijl zjj waarschijnlijk
nog sliep. Samen hadden zjj er dikwjjls
over gesproken Volgens de rijkspolitie
kan slechts een psychiater pogen de be
weegredenen te doorgronden De vrij ge
sloten jongeman maakte bij zjjn verhoor
een kalme, soms flegmatieke indruk op
zijn ondervragers. Hij zegt het pistool
reeds voor zijn vacantie in Amsterdam
van een Amerikaanse militair te hebben
gekocht.
In Marokko is de onrust opnieuw opgelaaid. Terwijl de resident-generaal,
generaal Guillaume, besprekingen voert te Parijs met premier Laniel over
de te nemen beslissingen, dringen zowel de sultan als zijn tegenstanders, de
pasja van Marrakesj, er op aan, dat Frankrijk spoedig een oplossing van
bet conflict aan de hand zal doen.
Intussen zijn te Oejda, waar Zondag
hevige anti-Franse ongeregeldheden plaats
vonden, Marokkaanse betogers Dinsdag
wederom in actie gekomen en hebben
daarbij een jeep van de politie aange
vallen. De politie opende net vuur, waar
door minstens twee Marokkanen om het
leven zijn gekomen. In de stad is de staat
van beleg afgekondigd. Bijna alle Marok
kanen hadden zich in hun huizen opge
sloten. Politie en leger patrouilleerden door
de straten Br werd een uitgaansverbod
afgekondigd.
Ook in de Arabische wijk van Casa
blanca was het roerig. Ruim 500 Marok
kanen werden bij een razzia ondervraagd.
Ruim honderd werden in hechtenis ge-
nomen. Politie en militairen legden Dins
dagavond een cordon rondom de Arabische
wijk om te voorkomen, dat betogers het
Franse stadsgedeelte binnenkwamen. Een
aantal betogingen in de Arabische wijk
kon door het ingTijpen met gummiknup
pels worden beëindigd. Eerder op de dag
hadden aanhangers van El Glaoei, de pasja
van Marrakesj, pamfletten tegen de sultan
verspreid.
In verband met de huidige toestand
hebben de Franse autoriteiten de censuur
ingevoerd.
Een woordvoerder van de Franse resi
dent zeide te Casablanca, dat de sultan
het mohammedaanse feest van Aid el
zou worden, misschien zal afgelasten. Op
dit feest plegen alle volkshoofden hulde
te bewijzen aan de sultan als bet geeste
lijke hoofd van Marokko en een eed van
trouw af te leggen. Maar na het besluit
van de pasja's en kaids, Zaterdag j.l. te
Marrakesj genomen, waarbij Moelai Mo
hammed Ben Arafa tot nieuwe leider van
de gelovigen werd uitgeroepen, verwacht
men, dat de vele gelovigen zich achter
Ben Arafa zullen scharen.
Naar aanleiding van een persgesprek,
dat hjj aan de hoofdredacteur van „Le
Petit Marocain", een te Casablanca ver
schijnend blad, heeft toegestaan, heeft de
pasja van Marrakesj Dinsdagmorgen aan
de pers een nadere verklaring verstrekt,
waarin hjj verklaart eens en voor al aan
Frankrijk zijn woord gegeven te hebben
en zonder voorbehoud.
Het eerste persgesprek was verkeerd
uitgelegd, aldus pasja El Glaoei. Hij had
de Franse openbare mening alleen willen
waarschuwen teg,n te lang dralen, «dat er
toe zou kunnen leiden dat de weinig ont
wikkelde meerderheid der Marokkanen
tot extreme actie zou geraken.
Volgens de publicatie van „Le Petit
Marocain" had de pasja een van het
paleis van de sultan van Marokko uit
gegaan communiqué een „oproep tot
revolutie" genoemd. Het ging minder om
een godsdienstige opstand tegen „de imam
die door zeven millioen Marokkanen,
vastbesloten om het Islamietische geloof te
handhaven, is gekozen, dan wel om een
verklaring van de heilige oorlog tegen
Frankrijk en de Fransen", aldus had de
qué van de sultan gezegd.
Verder had El Glaoei volgens het ver
slag gezegd, dat het Marokkaanse volk de
sultan onwaardig had geoordeeld om nog
langer geestelijk leider te zijn en voor
hem als zodanig een opvolger had ge
kozen. Ging het geestelijke de Marokka
nen aan, het tijdelijke was de zorg van de
beschermende mogendheid. Het Marok
kaanse volk verwachtte beslissingen. Van
die beslissingen, die niet vertraagd konden
worden zonder schade voor het Franse
werk en prestige in Marokko, hing de
toekomst af. De Franse regering droeg
een verschrikkelijke verantwoordelijkheid,
die haar door de Marokkanen niet werd
benijd. „Ik ben sedert veertig jaren de
vriend van Frankrijk, omdat ik in dienst
van Marokko ben. Thans wil ik Marokko
behoeden voor de anarchie en de onder
gang. Ik wil aannemen, dat men in Frank
rijk zal begrijpen waar de grens ligt van
mijn getrouwheid".
In zijn nadere verklaring van Dinsdag
zeide de pasja dat het ondenkbaar was
dat hij ook maar een enkel woord zou
kunnen spreken waardoor zijn verknocht
heid en onwankelbare trouw aan Frank
rijk in twijfel zou kunnen worden ge
trokken. „Mijn doel is altijd geweest en
zal altijd blijven: nauwe samenwerking
tussen Frankrijk en de gezonde elementen
van de Marokkaanse bevolking".
Kebir, dlat Donderdag en Vrijdag gevierd pasja volgens het blad over het communi-
In de vroege morgen van Dinsdag is
in het klooster Ravenhosch hjj Valken
burg de heer H. uit Enschede (die als
leider van een groep op vacantie zjjnde
misdienaars in dit klooster vertoefde)
uit het venster van de derde verdieping
gevallen. Hij was op slag dood. H. laat
een vrouw en zes kinderen achter.
De studie van de kernphysica is geba
seerd op vredesdoeleinden en van niet te
schatten belang voor de economische en
industriële ontwikkeling in de wereld.
De wereldvoorraden van energie uit
kolen, water en olie zjjn beperkt en zeker
niet voldoende tot in lengte van jaren.
Rekening houdende met het sterk toe
nemende energieverbruik, zal het de
vraag zijn of het jaar 2000 gehaald kan
worden met de bereikbare kolenhoeveel-
heid. Noorwegen, Zweden en Zwitser
land, waar de energie grotendeels uit het
water gehaald wordt, zullen volgens de
zelfde schatting niet langer dan tot 1980
voldoende „witte steenkool" kunnen pro
duceren. Daarom is het van het grootste
belang voor de wereldeconomie dat er
andere nieuwe energiebronnen komen.
Door de eind 1951 in gebruik genomen
reactor te Kjeller is het voor Noorwegen
en Nederland mogeljjk geworden zeer be
hoorlijk werk te doen. Er is aan zuiver
wetenschappelijke experimenteel werk
begonnen en er worden proeven verricht
die van belang zjjn voor energieproductie
in een later stadium. Nagegaan zal wor
den of en wanneer energieproductie in
Nederland economisch verantwoord is.
Nederland heeft behalve het uranium in
de laatste drie jaar in totaal een mil
lioen gulden geïnvesteerd. Voor 1953 is
900.000 beschikbaar. Noorwegen heeft
veel meer geïnvesteerd: behalve het
zwaar water, de gebouwen plus de grond,
nog voor circa tien millioen gulden.
Op het congres gaf mr. Odd Dahl,
een van de ontwerpers en bouwers
van de NoorsNederlandse reactor
in Kjeller, een uiteenzetting van de
studies welke zijn gemaakt voor de
bouw van een nieuwe grote zwaar-
water-reactor (zgn. atoomoven) van -
10.000 Kw. De NoorsNederlandse
commissie was van mening dat het
aanbeveling verdient, indien deze
meer economisch werkende maar
uiteraard nog wel voor resarch doel
einden te gebruiken reactor in
Nederland zou worden gebouwd.
De kosten, inbegrepen die voor de be
nodigde vyftien kubieke meter zwaar
water, zijn een fractie van de bedragen
welke sinds 1947 in de electriciteitsbedrij
ven zijn geïnvesteerd. In Nederland is na
de oorlog voor 1200 millioen gulden ge
ïnvesteerd in de bouw van electrische
centrales en nog wordt honderd millioej
gulden per jaar aan de bouw van nleuwa
centrales besteed.