Opstellen van kath. landelijk
ziekenhuisplan
Particuliere charitas gaf leiding
en richting
Sovjet-Unie groeit naar demo
cratisch socialisme
Herenigd Duitsland in de V.N.
Het vraagstuk der priester
werklieden
Geen opheffing
J
Vraagstuk van export doet zich
sterk gelden
DRENTSE GRENSBOEREN
IN OPSCHUDDING
BEVORDERING VAN UITVOER
ZAAK VOOR DE OVERHEID
Belastingverlichtingen zijn van
te beperkte strekking
Gerrit Hulst bakte promotie-taart voor
Prinses Juliana
Overheid diene alleen te steunen
im
Ollenhauer wenst:
De Mig gaat terug
Kremlin publiceerde
niets over Westelijk
aanbod
Andorranen zetten zich
schrap
Eigenlijk zondezei Churchill
Dulles optimistisch
over E.D.G.
Hogere ziekenhuis-
tarieven
Geschokt vertrouwen in Beheersinstituut
Duitser kreeg verbeurdverklaarde
grond terug
VRIJDAG 25 SEPTEMBER 1953
PAGINA 3
Niet te tragisch
In eigen handen nemen
„Men kan er van overtuigd zijn, dat
men genoemde vraag zal blijven stellen
zolang collectieve kassen een groot deel
van de middelen zullen verschaffen, die
de bouw en de exploitatie mogelijk moe
ten maken, hetgeen wel betekenen moet:
tot in lengte van dagen. En nu komt het
er maar op aan, wie die vraag zal beant
woorden. En hier is vanzelfsprekend maar
één antwoord mogelijk: het ziekenhuis
wezen moet de planning in eigen handen
nemen.
VOOR DE MAN VAN SMAAK
Hebt U ook wel eens zo'n
hoofdpijn? Neem dan Aspirin
(alleen echt met het BAYER-
kruis).
Geven en nemen
Modern ziekenhuis en maat
schappij
Interessant stilzwijgen
Exportbevordering is ook een
zaak voor de overheid
Invoerbeperkingen
Algemene conclusies
GORDON DEAN:
Over twee jaar kan
Rusland de V. S.
vernietigen"
Verpleging dertig cent per dag
duurder
In een week
ZEVEN GEVALLEN VAN
KINDERVERLAMMING
Particulieren boeten voor
een heel volk
n fl in dnn rtftlr non VOnVlOllftnnH \70rCpVl 11 TI
Van onze Limburgse redacteur)
Zelden zal een schouwburg zo vol hebben gezeten met priesters en
religieuzen als gisterenavond toen de Vereniging van Katholieke Zieken
huizen te Maastricht het congres begon, waarop zij haar twintigjarig bestaan
herdacht. Het parterre was nagenoeg geheel gevuld met kloosterzusters van
diverse orden en congregaties, die voorzitter Jos. Maenen in zijn inleiding
prees om de durf, energie en het Godsvertrouwen, waarmede zij onder
verre van gunstige omstandigheden, het Katholieke ziekenhuiswezen ter
hand hebben genomen. In verband hiermede haalde hij het lapidaire woord
van de grote Lacordaire O.P. aan, die zo zeer onder de indruk was gekomen
van dit werk, dat hij eens heeft verklaard: een liefdezuster is de complete
demonstratie van het Christendom.
Op deze illustere openingszitting mocht
de heer Maenen een aantal geestelijke en
burgerlijke autoriteiten welkom heten:
mgr J. Ingendael, deken van Maastricht,
de zeereerw. heer P. van Odijk, secretaris
van het bisdom Roermond; prof. dr P.
Muntendam, thans nog staatssecretaris,
doch over een week directeur-generaal
van de Volksgezondheid; mr W. baron
Michiels van Kessenich, burgemeester der
stad en verder vertegenwoordigers van
het provinciale bestuur, het Ned. Zieken
huiswezen, het Wit-Gele Kruis, het Lim
burgse Groene Kruis, de R.K. Artsen
vereniging, de Kon. Ned. Mij. tot Bevor
dering der Geneeskunst, het Landelijk
Charitatief Centrum, de Stichting De
Zonnebloem, de R.K. Bond van Zieken-
verplegenden enz.
Met bijzondere waardering begroette de
voorzitter pater Wessels, die met dr F. ten
Berge destijds de vereniging heeft opge
richt.
Het algemene onderwerp, dat op de
drie congresdagen wordt behandeld, luidt:
Het katholieke ziekenhuiswezen en de
maatschappelijke orde.
De eerste inleider was prof. G. H. L.
Zcegers, directeur van het Katholiek
Sociaal-Kerkelijk Instituut, die samen met
prof. dr A. Oldendorff een rapport heeft
opgesteld, waarin planologische en socio-
graphische inzichten over het ziekenhuis-
w-zen zijn neergelegd. Deze inzichten
vormden de vrucht van studies en be-
so-ckingen, welke in de afgelopen jaren
in interne kring zijn verricht, doch nu
rijn schijnen voor meer openbare dis
cussie.
In een uitvoerig betoog overtuigde prof.
Zeegers zijn toehoorders van de onver
mijdelijkheid, de wenselijkheid en de mo
gelijkheid van planning in het ziekenhuis
wezen.
In de wijze, waarop de exploitatie en
de nieuwbouw van ziekenhuizen wordt
gefinancierd meende hij een element te
kunnen aanwijzen, dat moet leiden tot een
permanent worden van de planmatigheids
gedachte. De ontvangsten dezer inrichtin
gen zijn grotendeels afkomstig uit collec
tieve kassen, hetzij van de ziekenfondsen,
hetzij van de overheid. Zij, die voor het
beheer van deze kassen verantwoordelijk
zijn, moeten het principe huldigen, dat de
uit te geven gelden zo efficiënt mogelijk
zullen worden besteed. Zij zouden hun
plicht verzaken als zij een ander stand
punt innamen.
„Dat zulks voor de wijze, waarop de
ziekenhuizen zullen worden beheerd, ge
volgen zou kunnen hebben'*, aldus prof.
Zeegers, „behoef ik voor u nauwelijks te
memoreren. Zowel de overheid als de
fondsen trachten zich invloed in het be
heer te verwerven, iets waartegen de
ziekenhuizen zich terecht verzetten. Men
zal er goed aan doen zulke schermutse
lingen niet te tragisch op te nemen. Een
onder druk gezet organisme komt soms
tot aanzienlijke verbetering van presta
ties. Zo heeft de vaststelling der verpleeg-
tarieven van de zijde van de overheid
naast een aantal nadelen het onmisken
baar nutttig effect gehad, dat menig zie
kenhuis, waar het beheer in een sleur was
terechtgekomen, tot meer efficiency werd
gedwongen en tot een wetenschappelijk
verantwoorde prjjscalculatie, waaraan nog
wel het een en ander ontbrak en mis
schien wel: nog ontbreekt".
„De efficiency-gedaohte is niet slechts
op het afzonderlijke ziekenhuis toepas
baar, maar evenzeer op het ziekenhuis
wezen als totaliteit gezien, op het functio
neren van het gehele landelijke zieken
huisapparaat.
Aan de vraag of de opzet van een nieuw
op te richten inrichting zodanig is, dat
de exploitatiekosten binnen zekere rede
lijke grenzen zullen blijven gaat vooraf
de vraag, of de gemeenschapsgelden aan
de bouw van dat ziekenhuis, van dié aard
en dié grootte op dié plaats, gezien in het
kader van de ziekenverpleging in haar
geheel, op de beste wijze zijn besteed".
Planning acht ik, aldus spreker, niet
alleen onvermijdelijk, maar ook gewenst.
Advertentie
Het is dan ook een verheugend verschijn
sel, dat de planningtechniek in het Ka
tholieke sociale leven op steeds meer ge
bieden toegang vindt. Nog steeds ont
breekt echter een Katholiek landelijk
ziekenhuisplan, hoewel daar onzerzijds al
enige jaren op wordt aangedrongen. Maar
wie goed toeziet, bespeurt ook hier een
gelukkig toenemende geneigdheid om tot
samenwerking te komen. Dit geeft ons de
hoop, dat de wetenschappelijke analyse
van het Katholieke ziekenhuiswezen bin
nen afzienbare tijd ter hand zal kunnen
worden genomen en dat aldus de basis
zal kunnen worden gelegd voor de opstel
ling van een ontwikkelingsplan voor het
Katholieke ziekenhuisapparaat".
Aan het slot van zijn rede gaf prof.
Zeegers aan, dat de idee der sociale plan
matigheid op twee manieren kan worden
verwezenlijkt: hetzij door de staat oi
door de staat in het leven geroepen dien
sten, hetzij door de maatschappelijke or
ganen zelf. Alleen deze laatste vorm acht
te prof. Zeegers voor de Katholieken aan
vaardbaar.
„De zorg voor het ziekenhuiswezen
valt", aldus spreker, „te beurt aan orga
nen, uit particulier initiatief geboren. En
daarbij doet zich in Nederland, zoals in
alle particuliere initiatieven de moeilijk
heid voor, dat Nederland op verschillen
de confessionele zuilen is gebouwd. Het
ziekenhuiswezen is geen zaak van medi
sche techniek alleen. Het maakt naar onze
opvatting een onmisbaar bestanddeel uit
van het apostolische en charitatieve werk
der Kerken.
„Juist dit is een der redenen, waarom
de staatsplanning op dit gebied niet
wenselijk is. Een ambtelijk apparaat
kan de ziekenhuisplanning alleen vol
gens technische criteria tot uitvoering
brengen. Aan hem is krachtens zijn
wezen een zekere vreemdheid inhaerent
tegenover het religieuze en het aposto
lische, waarvan het ziekenhuiswezen
naar onze opvatting geen afstand kan
doen. Men realisere zich overigens, dat
het particuliere initiatief in de hand
der kerkelijke gezindten een zeer ge
zonde en stimulerende wedijver in Ne
derland in het leven heeft geroepen,
waaraan wij waarschijnlijk voor een
goed deel onze uitstekende ziekenhuis
verzorging te danken hebben. In die
gebieden van Nederland, waar de ver
schillende gezindten in voldoende ge
talssterkte samenwonen, waardoor de
naast elkaar staande groepen zich eigen
ziekenhuizen kunnen veroorloven, is
deze wedijver tussen de gezindten der
halve zeer vruchtbaar en belangrijk ge
bleken".
(Advertentie)
NIEUWE BINNENWEG 26
In een te Parijs gepubliceerd inter
view heeft de plaatsvervangende pre-
mir van Joego-Slavië, Edvard Kardelj,
gezegd, dat die elementen in de Sovjet
unie, die 'n democratisch socialisme
voorstaan, steeds sterker zullen worden.
Dat proces kan van buiten af worden
bevorderd door een politiek, die gericht
is op vermindering van de interna
tionale spanning. Een tactiek van dwang
en geweld zou de bureaucratische krach
ten in de Sovjet-Unie weer sterker
kunnen maken, wat zou kunnen leiden
tot een terugkeer van Stalinistische me
thoden, aldus Kardelj.
Met betrekking tot Peking-China acht
Kardelj het verstandig, dat het Westen
tracht normale handelsbetrekkingen met
dat land aan te knopen. Waarschijnlijk
„Men stuit slechts op moeilijkheden in
die streken, waar een der gezindten in
sterke minderheid leeft. En wij zouden er
een lans voor willen breken, dat men in
deze streken de moed en de kracht op
brengt bij de oprichting van de ziekenhui
zen slechts het oog te richten op het be
lang van de ziekenverzorging en op het
algemeen belang, dat geen verspilling en
afbrekende wedijver van krachten dulden
kan. Wanneer in een overwegend Katho
liek gebied een goed en voldoend geoutil
leerd ziekenhuis mocht bestaan, dat uit
protestants initiatief is geboren, vraagt het
belang van de streek en het algemeen be
lang, dat de Katholieken niet kost wat
het kost een ziekenhuis bouwen, dat waar
schijnlijk beide inrichtingen onrendabel
kan maken. Wanneer in een protestants
gebied dus een goed Katholiek zieken
huis staat, dat aan de behoefte van de
streek kan voldoen, dan menen wij, krach
tens het algemeen streek- en nationaal
belang van onze protestantse broeders te
mogen vragen, dat zij niet uit het oog
punt van apostolische zorg alleen twee
ziekenhuizen in moeilijkheden zullen
brengen.
Maar mocht de wedijver van het par
ticuliere ziekenhuiswezen tot situaties
aanleiding geven, die met het algemene
belang strijdig zijn, omdat op onverant
woorde wijze krachten worden verspild,
dan heeft de staat het volle recht zijn
planning te stellen in de plaats van het
particuliere initiatief, dat getoond heeft
niet bij machte te zijn een evenwichtige
en nationaal verantwoorde oplossing te
vinden. En wanneer wij dit laatste tot
elke prijs willen vermijden, dan is
slechts één conclusie mogelijk en deze
is, dat op het gebied van het ziekenhuis
wezen de gezindten tot geven en nemen
bereid zijn in die streken, waar 't naast
elkaar bestaan van ziekenhuizen niet
tot de economisch verantwoorde moge
lijkheden behoort".
„Voor de uitvoering der plannen dient
het Katholieke ziekenhuiswezen te be
schikken over een apparaat, dat in staat
is zowel de technische als de wereldbe
schouwelijke aspecten te overzien. Dit ap
paraat zal m.i. zo spoedig mogelijk in het
leven moeten worden geroepen. Op het
gebied van de kerkebouw en op dat van
het schoolwezen is in Katholieke kringen
de planning reeds in volle gang. Het Ka
tholieke ziekenhuiswezen zal er voor moe
ten waken op dit gebied niet achter te
blijven om te voorkomen, dat centrale in
stanties de planning zelf in handen zullen
nemen".
Na prof. Zeegers voerde het woord mr
dr J. J. Loeff, secretaris van het R.K.
Kerkgenootschap in Nederland, die zich
verdiepte in de plaats, welke het moderne
ziekenhuis inneemt in de maatschappe
lijke orde. Zoekend naar een wezenlijk
kenmerk van de hedendaagse mens,
zeide dr Loeff, dat de zucht naar het volle
bezit van het menselijke levensgoed, met
zijn grote mogelijkheden en wijde perspec
tieven, de wereld heeft gegrepen. Deze
zucht gaat gepaard met een drang tot zelf
behoud; beide uiten zich in een streven
de doeleinden ook collectief te bereiken.
De mens verwacht van de maatschappij,
dat zij hem het volle menszijn mogelijk
zal maken.
Hij verwacht een menswaardig levens
milieu, passende levensstandaard, arbeid,
voldoende loon, onderwijs, cultuurgoede
ren en geneeskundige verzorging.
Welke taak moet nu aan de staat wor
den toegekend? Onder staat wordt dan ver
staan de gemeenschap, welke haar grond
slag vindt In de gezamenlijke erkenning
van een met dwangmacht uitgerust gezag
en van de door deze gestelde normen.
Moet de personalistische gemeenschap
worden verwezenlijkt binnen deze staats-
gemeenschap? Een resoluut neen is het
antwoord, omdat het menselijk streven in
zijn totaliteit niet ondergeschikt behoort
te zijn aan een orgaan, dat dwang kan
uitoefenen.
In beginsel heeft de overheid een roe
ping op alle terreinen van het maatschap
pelijke leven, maar allereerst om de po
gingen van individuen en organisaties te
steunen. Er is dus een politieke sfeer en
een sfeer van de vrjje maatschappij. Maar
daartussen in is een nieuwe sfeer bezig
zich te ontwikkelen als een democratise
ring der staatsgemeenschap. De sociale
orde moet in principe zoveel mogelijk blij
ven berusten bij de vrije burgers in het
vrije maatschappelijke leven.
Komend tot het ziekenhuiswezen zeide
dr Loeff, dat voor de particuliere zieken
huizen op dit moment de kansen nog zeer
gunstig zijn. Het Katholieke ziekenhuis
kan een bolwerk blijven tegen materialis
tische tendenzen van de perfectie der
techniek, maar het mag er geen roofbouw
op plegen. Ook mag het zich niet isoleren,
want dat zal het gevaar voor socialisatie
nader brengen. De samenwerking der zie
kenhuizen is niet gewenst om technische
of economische voordelen te behalen,
maar op grond van de hogere geestelijke
waarden.
Erich Ollenhauer, leider der Westduit-
se socialistische partij, heeft Donderdag
in een toespraak voor radio-Hessen ge
pleit voor het toetreden van een herenigd
Duitsland tot de V.N., „opdat de vrees
van onze buurstaten worde weggenomen".
Dit zou spoedig na een Duitse hereniging
moeten geschieden.
Ollenhauer zeide, dat de rechten, die
Duitsland als lid der V.N. zou hebben en
de verantwoordelijkheid, die het daar
mede tevens te dragen zou krijgen, de
wereldvrede zouden bevorderen. „Duits-
lands eigen veiligheid zou verzekerd zijn,
terwijl tevens voldaan zou zijn aan de
behoefte aan veiligheidswaarborgen der
Duitse buurstaten", verklaarde hij.
Ollenhauer uitte voorts wederom zijn
mening, dat noch een Westduitse deel
neming aan het E.D.G.-verdrag, noch het
opnemen van West-Duitsland in een ver
enigd Europa, zouden bijdragen tot het
handhaven of bevorderen van vrede en
vrijheid in de wereld. „Beide mogelijk
heden zouden een hinderpaal zijn voor
een hereniging van Duitsland en zij zou
den derhalve er toe strekken de huidige
internationale spanning te doen voort
bestaan", meende hij.
Senator J. McCarthy rechts) vertelt op
een persconferentie in het Kapitool te
Washingtondat zijn Commissie van
Onderzoek zich bezig houdt met het
onderzoeken van de rapporten betref
fende de in ongenade gevallen oud
minister van Binnenlandse Zaken var de
Sovjet-Unie, L. Beria, die zich in een
neutraal land zou bevinden.
De V.S. hebben gisteren het aanbod ge
daan, de straaljager, die Maandagochtend
door een Noordkoreaanse piloot naar
Zuidkoreaans gebied is gevlogen, aan zjjn
„rechtmatige eigenaars" terug te geven.
Terzelfder tijd werd, voor de duur van
de onderhandelingen over Korea, de uit-1
geloofde beloning van 50.000 dollar voor
communistische piloten die onbeschadigde
straaljagers naar V.N.-gebied brengen, in
getrokken.
In de verklaring wordt met geen woord
gerept over de 100.000 dollar, die voor de
Noordkoreaanse piloot was uitgeloofd. Vol
gens Amerikaanse functionarissen blijkt
echter uit niets, dat de verklaring terug
werkende kracht heeft en zij zijn dan ook
van mening dat het bedrag zal worden
uitgekeerd.
Wij vernemen zojuist uit zeer betrouw
bare bron, dat de bespreking, door mgr
Marella met verschillende leden van het
Franse episcopaat en met verschillende
oversten van bepaalde orden en Congre
gaties gevoerd geenszins de opheffing van
de missievorm van de priesters-werklie
den op het oog heeft.
universiteiten was verontrust door de
universiteiten waren verontrust door de
publicatie van feiten, die op ernstige fou-
zou China op die manier tot politieke
onafhankeljjheid van de Sovjet-Unie
komen. Het zwakke punt in de ver
houding tussen Peking en Moskou is de
economische hulp, die China van de j
Sovjet Unie ontvangt, aldus Kardelj.
Volgens het Amerikaanse ministerie
van buitenlandse zaken heeft de Sovjet
regering niets laten weten over het Weste
lijke aanbod van 2 September om de
Duitse en Oostenrijkse vraagstukken te
bespreken op een conferentie van de mi
nisters van buitenlandse zaken der „Grote
Vier". Noch de pers. noch de radio heb
ben dit aanbod in Rusland bekendheid ge
geven. Een woordvoerder noemde dit
opvallende stilzwijgen „interessant".
De 8.000 inwoners van de dwergrepu
bliek Andorra, aan de Frans-Spaanse
grens, hebben een „front voor redding van
Andorra" gevormd. De „Raad van de Val
lei", het parlement van Andorra, heeft
Woensdag zijn vertrouwen uitgesproken
in de plaatselijke leiders, Francois Cairal
en Roe Rossell.
Voorts bevestigde de raad het recht van
de republiek om belasting te heffen op in- 1
voer uit Frankrijk een der grote ge-
schilpunten tussen Andorra en Frankrijk
en het radio-station Andorra te be-
heren. De Franse regering heeft onlangs
getracht het beheer over dit radio-station,
dat concurreert met Franse stations, over
te nemen. Enige atoomkanonnen zijn uit Amerika op weg naar Europa, waar ztj zullen
Zoals gemeld heeft president Auriol van worden gebruikt door de Amerikaanse strijdkrachten. De foto toont een atoom-
Frankrijk onlangs de diplomatieke betrek- kanon, en de explosiedie een 280 mm projectiel veroorzaakt. Ook hier ziet men
kingen met Andorra afgebroken. i de bekende „paddestoel".
ten van priester-werklieden wezen, als
toetreden tot syndicaten van de C.G.T.,
actief deelnemen aan stakingsleiding e.a.
Fouten, die de betrokkenen erkend heb
ben en waarvan toch ook moet gezegd
worden, dat zij tot zeer overdreven voor
stellingen hebben geleid.
Het betreft gevallen, waarbij de apos
tolische ijver niet gepaard ging met vol
doende onderscheidingsvermogen. De be
sprekingen hebben thans tot strekking
om het statuut der priesters-werklieden
niet landelijk te doen zijn, maar aan de
bisschoppen zelf over te laten, of zij der
gelijke priesterarbeid in hun diocees wen
sen en, als dit niet het geval is, de toe
gelaten priester-werklieden onder een
door de bisschop aangewezen gezag te
stellen.
Voor wat het seminarie van de Mission
de France betreft, is de sluiting dier in
richting het gevolg van opgedane erva
ringen, die het nodig maakten, zowel de
opleiding als de keuze der seminaristen
grondig te herzien. Een canoniek statuut
(Van onze correspondent)
Noem de naam Gerrit
Hulst tegen iemand, die
wel eens op een of andere
manier iets te maken
heeft gehad met de Leid-
se universiteit en op zijn
gezicht zullen een tikje
theatraal gezegd de
trekken van tederheid
zich plooien. Want een
oud-alumni moet al heel
oud zijn, wil hij zich niet
de vrolijke, goedlachse
bakker van promotie
taarten herinneren, die in
de loop van de jaren kort
weg de titel van „dè pro
motie-bakker" verwierf.
Gisteren zijn we even
een praatje gaan maken
met Gerrit Hulst, die
Maandag a.s zijn tachtig
ste verjaardag hoopt te
vieren.
„Maak er maar niet te
veel ophef van", zei hij,
„want er schijnt alweer 'n
commissie van studenten
te zijn gevormd, die me
wil huldigen en ik houd er
niet van om aan de weg
te timmeren".
Maar na deze medede-
l'ng is het ijs al gauw ge
broken. Er komt een ver
zameling brieven op tafel
van ministers en andere
vooraanstaande personen,
die de heer Hulst tot zijn
vr =nden mag rekenen. Én
dan s er plotseling aan
leiding genoeg om even
terug te keren tot die goe
de oude tijd
Bijna zestig jaar geleden
begon Gerrit Hulst op de
bekende Hogewoerd, waar
Piet Paaltjens zijn minne
dichten schreef, een bak
kerij annex lunchroom.
Op zekere dag stapten er
studenten binnen die een
kopje thee dronken. Of er
wat pittigers was?, luid
de even later de vraag.
Nu, dat was er en bij
een glas sherry legde de
toekomstige promotie
bakker het eerste contact
met de universiteit. Toen
hij later ,,aar de Bree-
straat verhuisde, wist
iedere student, dat er in
de tearoom van Hulst niet
uitsluitend thee werd ge
schonken.
De trots van zijn oude
dag is een vergeeld tele
gram, waarin aan de heer
Hulst werd verzocht een
promotie-taart te maken
voor Prinses Juliana. De
foto van de taart komt
zijn banketbakkers-instru
menten aan de wilgen te
hangen. Verleden jaar, bij
de promotie van mr K.
Wiertsma, secretaris van
de curatoren der Leidse
universiteit, zocht men
Gerrit Hulst weer op en
hij leverde het academie
gebouw met bij het hek
de promovendus en zijn
promotor, prof. Cleve-
ringa, met de bul in de
hand.
Als de heer Hulst herin
neringen ophaalt, komt
men moeilijk weg. Hij
schudt beroemde namen in
een eindeloze stroom uit
zijn mouw. „Maduro, die
zijn leven gaf tijdens de
bezetting en naar wie
Madurodam in Den Haag
ook te voorschijn: ,,'t
Waerle", het buitenhuis
van de Prinses in Katwijk.
Een kunstwerk, dat de
bakker grote roem heeft
gebracht. Toen Churchill
in Leiden promoveerde,
was het weer de heer
Hulst, aan wie werd ge
vraagd een beeldhouw
werk van marsepein te
leveren. Een paar dagen
later was het academie
gebouw klaar en toen
Winston Churchill het mes
er in moest zetten, heeft
hij gezegd, dat het eigen
lijk zonde was.
Maar ook vandaag aan
de dag kan de tachtig
jarige er niet toe komen
is genoemd? Hij kwam
dikwijls bij me. Een fijne
kerelZijn moeder en zijn
zuster zijn na de oorlog
nog hier geweest om met
mij over hem te praten.
Én dan gaat de deur van
de kamer open en treedt
een kaal geschoren groene
binnen. „Ik kom even de
groeten doen van mijn
vader!".
„VanehOh ja,
hoe gaat het met hem?".
„Dat moet u hem zelf
maar eens vragen, want
hij is vast van plan, mat
uw tachtigste verjaardag
even over te wippen!".
Die vader zal ongetwij
feld niet de enige zijn
De industriële prestaties van de afge
lopen jaren, doch ook de ontwikkeling,
die ons land gedurende de laatste halve
eeuw op industrieel gebied heeft onder
gaan, geven ons het vertrouwen, dat het
geen in de toekomst nodig is, ook vol
bracht zal kunnen worden. Maar aan dat
vertrouwen verbinden wij een belangrij
ke voorwaarde en wel deze, dat in de toe
komst in nog sterkere mate dan tot dus
verre het scheppen en het instandhouden
van een gunstig industrieel klimaat de
voortdurende aandacht van de overheid
zullen hebben, aldus lezen wij in het zo
juist verschenen Jaarverslag 1952/*53 van
het Nederlands Verbond van Werkgevers.
Het eerste halfjaar van 1953 toonde
een voortgaande toeneming van onze va
lutareserve, zij het, dat het tempo ver
minderde. De ontwikkeling van de han
delsbalans bewijst, dat de zeer sterke be
wegingen van 1952 niet alle een perma
nent karakter hebben. Het is daarom, dat
wij met betrekking tot de toekomstige
monetaire politiek op voorzichtigheid blij
ven aandringen. Wil men voorkomen, dat
onze gesaneerde positie door enkele te
genvallers weer in zeer korte tijd in het
tegendeel verkeert, dan dient onze beta
lingsbalans-positie blijvend zorgvuldig te
worden bewaakt. De voornaamste voor
waarde daarvoor is handhaving van het
monetaire evenwicht.
In toenemende mate vraagt het pro
bleem van de export diepgaande aan
dacht. Baarde in de eerste na-oorlogse
jaren voornamelijk de productie zorgen,
thans doet het vraagstuk van de afzet zich
in versterkte mate gelden.
Het N. V. W. betreurt het, dat in de re
cente industrialisatienota alleen een
export-nota in het vooruitzicht wordt ge
steld. Het ware wenselijk geweest, dat de
regering zich Ook ten aanzien van het ur
gente probleem van de export tegelijker
tijd had uitgesproken.
De door de regering bij de Tweede Ka
mer der Staten-Generaal ingediende al
gemene belastingvoorstellen, hoezeer op
zichzelf ook te waarderen, acht het
N. V. W. bepaaldelijk van te beperkte
strekking. Niettemin is het als een licht
punt te beschouwen, dat thans in rege
ringskring een ruimer begrip blijkt te zijn
ontstaan voor de noodzaak om de omstan
digheden dusdanig te beïnvloeden, dat
het bedrijfsleven de mogelijkheid krijgt
om zijn grote taak in feite te vervullen.
Met betrekking tot de liberalisatie
van onze invoer wordt voorop gesteld,
dat deze in beginsel volledige instem
ming heeft. Wanneer het Verbond
evenwel spreekt van liberalisatie van
onze invoer, dan spreekt het tevens over
liberalisatie van onze uitvoer. En te dien
aanzien moet het helaas constateren, dat
een aantal andere landen bij voortduring
de neiging toont om de eigen binnen
landse markt ten detrimente van de Ne
derlandse export te beschermen. Het
N. V. W. meent in dit verband de Ver.
Staten met name te moeten noemen.
T.a.v. de Europese Kolen en Staal
gemeenschap wordt de hoop uitgespro
ken, dat deze belangrijke ontwikkeling
niet doorkruist worde door machtscon
stellaties. welke de K. S. G. tot een in
strument van binnenlandse politieke
doeleinden trachten te maken. Dat de
somtijds onmiskenbaar hierop duidende
verschijnselen mogen bedriegen! aldus
het verslag.
Hoe loffelijk de grondgedachten van
het Schumanplan ook mogen zijn, een
conclusie, welke uit de hierbij opgedane
ervaringen kan worden getrokken is,
dat waakzaamheid betracht dient te
worden tegen een verdere sectorsgewjjze
integratie, zolang niet over de gehele
linie een verdere Europese economische
toenadering is tot stand gebracht.
Het Verbond komt tenslotte tot enige
algemene conclusies voor een economi
sche politiek, welke het voor een verdere
welvaartsbevordering van ons land nood
zakelijk acht. Zo blijft op de eerste plaats
een voorzichtig monetair beleid gebo
den, terwijl t.a.v. de verdere industri
alisatie behoefte bestaat aan een rege
ringsbeleid, dat in alle opzichten reke
ning houdt met het particuliere initiatief.
Ook bij de fiscale politiek zal het stre
ven hierop gericht moeten zijn. De in
gediende belastingvoorstellen hoewel
zij een stap in de goede richting vormen
zijn daartoe stellig nog onvoldoende.
Al wordt vooropgesteld, dat exportbe
vordering in de eerste plaats een zaak is
voor het particuliere bedrijfsleven, toch
meent het Verbond, dat een positieve in
stelling van de overheid t.a.v. dit vraag
stuk noodzakelijk is. In de eerste plaats
zal de export bevorderd moeten worden
door het scheppen van een zo gunstig
mogelijk industrieel klimaat in het al
gemeen. Hiernaast blijft het treffen van
speciale maatregelen vereist, welke o.m.
tot vermindering van de beperkingen op
fiscaal gebied en op het terrein van de
exportcredietverzekering leiden.
De liberalisatie van onze invoer, welke
een noodzakelijke voorwaarde vormt
voor een vrijer internationaal handelsver
keer en daarom in beginsel onze volle
dige instemming heeft dient ook in andere
landen door een vrijere invoerpolitiek te
worden gevolgd. Het Verbond verwacht
van onze regering, dat zij haar handels
politiek hierop blijvend zal afstemmen.
Het streven naar Europese integratie
dient ook in de toekomst door ons land
met kracht te worden ondersteund. Al
vorens echter tot verdere integratie over
te gaan, dient een basis tot algemene eco
nomische toenadering der betrokken lan
den te worden gelegd, waartoe de vor
ming van een Europese douane-unie een
i goede grondslag zal leggen.
De Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken, Dulles, heeft Donder
dag te St. Louis in een toespraak op de
conventie van de Amerikaanse vakhond
A.F.L. verklaard, dat de vooruitzichten
voor het E.D.G.-verdrag veel beter zijn
dan een tijd geleden. Een positief resul
taat is nog niet verzekerd, aldus Dulles,
maar het verdrag is reeds door de beide
Westduitse Kamers en door een Neder
landse Kamer goedgekeurd en in de an
dere landen wordt voortgang gemaakt.
Hjj waarschuwde voorts wederom te
gen het doen van concessies aan de com
munisten
Over de Koreaanse politieke confe
rentie zeide de minister, dat de Chi
nese communisten een vertragingstac
tiek schijnen te voeren. Hij sprak de
hoop uit, dat door standvastigheid aan
de zjjde van de Verenigde Naties de
politieke conferentie toch gehouden kan
worden.
Dulles was vol lof over het Perzische
volk. dat had voorkomen dat Mossadeq
op onrechtmatige wijze de macht in han
den hield. Het regiem van Mossadeq kon
steeds meer met de Perzische commu
nistische partij vereenzelvigd worden, al
dus de Amerikaanse minister.
is in bewerking, dat half October aan de
vergadering van het Franse episcopaat en
aan de Congregatie te Rome zal worden
voorgelegd. Men hoopt tijdig genoeg met
een nieuwe regeling gereed te zijn, om
het seminarie na de Kerstvacantie te kun
nen heropenen. De gevoerde besprekingen
hebben dus v.n.l. ten doel gehad te be
vorderen, dat zowel priester-werklieden
als missionarissen naast hun apostolische
ijver ook over voldoende persoonlijkheid
en intellect beschikken om zich tegen te
veroordelen contacten te beschermen.
Gordon Dean, de voormalige voorzitter
van de Amerikaanse commissie voor
atoomenergie, heeft in een rede te Went-
worth in New Hampshire verklaard, dat
Rusland binnen „een jaar of twee" in
staat zal zjjn Amerika te vernietigen.
„De tijd wordt kort. Kunnen wij de
Sowjet-Unie toestaan deze machtspositie
te bereiken?" vroeg Dean zich af. Al het
door Amerika op het gebied van de
atoomenergie bereikte, zou niet baten,
als de wereld er niet spoedig van kon
worden overtuigd, dat „de Russische beer
op zijn aanvalstocht door de wereld moet
worden tegengehouden".
Als er oorlog zou komen, zou zeer
zeker gebruik worden gemaakt van „nieu
we, vreemde en hoogst vernietigende wa
pens".
In de Staatscourant van gisteren werd
gepubliceerd de prjjzenbeschikking Zie
kenhuistarieven 1953.
In verband met kostenstijgingen, ten
gevolge van de verkorting van de ar
beidsduur in de ziekeninrichtingen van 51
tot 48 uur per week, wordt de zieken
huizen en sanatoria toegestaan hun tarie
ven met ingang van 1 October 1953 met
0.30 per verpleegdag te verhogen.
Blijkens de Staatscourant van gisteren
zijn in de week van 13 t/m 19 Sept. j.L
in het gehele land 7 gevallen van kinder
verlamming aangegeven, nl. 1 in Gronin
gen, 1 in Heerenveen 3 in Apeldoorn, 1 in
's-Gravenhage en 1 in Susteren.
(Van onze correspondent)
De Raad voor het Rechtsherstel heeft
een uitspraak gedaan in een procedure
tussen een boer uit het Duitse grensplaats-
Je Schwartenberg en een Nederlandse
boer uit Emmer Compascuum. Door deze
uitspraak werd de Duitser weer in het
bezit gesteld van 6 ha. z.g. Tractaatgrond.
Dit nieuws heeft de grensboeren in
Drente overvallen en met grote ongerust
heid vervuld. Wanneer er nog meer van
dergelijke uitspraken zullen volgen, be
tekent dit dat vele Nederlandse boeren
beroofd zullen worden van een groot deel
van hun landerijen.
De Tractaatgronden zijn vele genera
ties lang het eigendom geweest van Duit
se boeren, die hun hofsteden vlak over
de grens hadden. Tot het einde van de
oorlog hebben zij de gronden vrij bewerkt.
Maar na de bevrijding werd hun de toe
gang tot hun land geweigerd en de gron
den werden als vijandelijk vermogen ver
beurd verklaard. Het Nederlandse Be
heersinstituut, dat in 1948 het beheer over
deze landerijen ging voeren, heeft bijna
al het land verkocht aan Nederlanders. In
de omgeving van Emmer Compascuum,
waar 200 ha Tractaatgrond lag, vroeger
het bezit van 31 Duitse boeren, is thans
meer dan 90 procent door het Beheers
instituut verkocht aan Nederlandse boe
ren.
Het Beheersinstituut heeft de kopers
altoos de verzekering gegeven, dat de vroe
gere eigenaars geen aanspraak meer zou
den kunnen maken op de grond. De waar
borg van de Staat ten aanzien van het
eigendom werd zelfs in een aparte clau
sule vastgelegd. Op dezelfde wijze is hes
geschied in andere grensgebieden.
In de jaren, dat de vroegere Duitse
landerijen in het bezit zijn van Neder
landse boeren hebben dezen nieuwe be
drijfsgebouwen gezet, de onvruchtbare dal
gronden aangemaakt, bedrijven gemecha
niseerd, kortom vele kosten gemaakt om
de opbrengst van de grond zo hoog moge
lijk te maken.
De betrokken Duitse boeren hebben
nimmer opgehouden actie te voeren tegen
de gang van zaken, die zij zeer onrecht
vaardig achtten, aangezien, naar hun
mening, enkele particulieren niet behoe
ven te boeten voor de fouten van een heel
volk.
Dezer dagen is een tweede zaak voor de
Raad voor het Rechtsherstel behandeld.
De uitspraak is nog niet gedaan. Zestien
collega's uit Emmer Compascuum hebben
de gedagvaarde Nederlandse boer verge
zeld op zijn tocht naar Den Haag.
Er heerst langs de grens ongerustheid
met betrekking tot de toekomst van de
boerengezinnen, die hun bestaan op de
tractaatgronden hebben gebouwd. Ook is
men zeer verontwaardigd op het Neder
lands Beheersinstituut, dat de gronden
heeft verkocht.
