Nederlands grootste badplaats
Onze dagelijkse PUZZLE
H
WAT IS „STERK BRIDGE"?
VOOR 30Ï1G
LEIDEN
ONTZET
BBEUOW
iNOUO
Affiches voor Wereldspaardag
i mm
DE HEILIGE VAN DE WEEK
HET GRABBELTONNETJE
zonder rechtstreekse treinverbinding
m ui
3 October 1574:
Comité blijft ageren tegen opheffing van
spoorlijn Loolaan-Scheveningen
Vaste brug in Breukelen
BRIDGE-R UBRIEK
m ma
.VoV
Twee jongens
Oplossing vorig
letterraadsel
,Het staat in de
sterren", de Winter
komt
WIST U
Geslaagde
proefnemingen met
radar
VAGINA 6
ZATERDAG 3 OCTOBER 1953
LIJNWERKPLAATS VAN
N. S. IN ZWOLLE
Over Amsterdam-Rijnkanaal
KONINGIN BIJ EUROPA
CONGRES
Oplossing raadsel van Donderdag
m mm
m m
m 'wrWïïJü
"mm® m
an n
n dm
o o
a o iarr
a0.0,
12
«J»
O o
m 3
wm. mm
mm. mm. f§
Vit dank voor de overwinning bij Lepanto: feest van
de H. Rozenkrans
m. mm
Él mm 'mm.
|§f ik WMmm
In Noordwijk acn Zee
KINDERVERLAMMING
Het comité van actie tegen opheffing
van de spoorlijn LoolaanScheveningen
schrijft ons:
„Terwijl op 3 October in Leiden de
vlaggen vrolijk wapperen en de feeste
lijke herdenking wordt gevierd van Hei
dens ontzet, zullen vele inwoners van
Wassenaar en omstreken op die dag met
weemoed, verontwaardiging en teleur
stelling in hun hart afscheid nemen van
het spoorlijntje LoolaanScheveningen,
door de opheffing waarvan zij practisch
worden verstoken van een behoorlijke
spoorwegverbinding en Neerland's groot
ste badplaats voortaan een deel van haar
bezoekers niet meer rechtstreeks per
trein aangevoerd zal zien.
Met weemoed, omdat dit lijntje, dat
hen gedurende meer dan veertig jaren op
een vlotte en aangename wijze dagelijks
heeft vervoerd van en naar hun werk,
een gewelddadige dood is gestorven.
Met verontwaardiging omdat, alle be
togen en redelijke argumenten ten spilt,
de overheid heeft toegestaan, dat de Ne
derlandse Spoorwegen zich konden ont
trekken aan de bestaande vervoersplicht,
zonder daarvoor een behoorlijke verbin
ding in de plaats te stellen.
Met teleurstelling, omdat verschillen
de overheidsinstanties niet die medewer
king hebben verleend, die men meende
te mogen verwachten en omdat verschil
lende instanties, naar de mening van het
Comité, te kort zijn geschoten in haar
taak om de belangen te behartigen van
een grote groep van gedupeerde forensen
en geregelde reizigers alsmede van de
vele duizenden, die voor hun ontspan
ning van deze verbinding naar Wasse
naar en Scheveningen gebruik plachten
te maken.
De teleurstelling na de laatste afwijzing
van de minister voor Verkeer en Water
staat op het verzoek, een betere ver
vangende verbinding te willen bevorde
ren is des te groter, omdat het comité
van mening is, dat de minister zjjn toe
zegging in de Eerste Kamer niet vol
ledig gestand beeft gedaan, hetgeen het
comité alsnog aan Zijne Excellentie
overigens zonder resultaat te kennen
heeft gegeven.
De ministeriële toezegging kan niet
anders worden verstaan, dan dat voor de
huidige verbinding Rotterdam, Leid-
schendam/Voorburg, Wassenaar en Sche
veningen (thans 24 treinen per dag heen
en 24 terug, waarvan 's morgens twee
en 's namiddags twee directe treinen)
een behoorlijke vervangende verbinding
zou komen, m.a.w een verbinding die
niet al te veel afwijkt van de bestaande
verbinding, niet alleen bruikbaar voor
de forensen, maar ook voor de „gewone
reizigers.
Het is ^vellicht deze geruststellende
toezegging van de minister geweest, die
velen van de 17 tegenstemmers van de
motie-Molenaar (welke werd verworpen
met slechts 17 tegen 15 stemmen) er
toe heeft gebracht, tegen deze motie te
stemmen. n.
In plaats van 24 treinen heen en 24
treinen terug, zullen et echter slechts
twee sneltrams komen voor de forensen,
's morgens op de „spitstijden" van Was
senaar naar het station H.S.M. en s na
middags weer terug.
Met het oog op de voortschrijdende
diesel-eleetrificatie van de spoorwegen
zullen de Nederlandse Spoorwegen in
Zwolle een lijnwerkplaats oprichten. Hier
in zullen personeelsleden te werk worden
gesteld, die ontrokken zullen worden aan
verscheidene depots in het land die wor
den ingekrompen of opgeheven. Het
ligt in de bedoeling van de Nederlandse
Spóorwegen de nieuwe werkplaats te
openen met het ingaan van de zomer
dienstregeling 1954. Het aantal personeels
leden, dat aan de z.g. „liquidatie-depots"
wordt onttrokken, zal de honderd niet
overschrijden.
Op 5 October opent de Sabena de
helicopterdienst BrusselKeulenBonn
via Luik en Maastricht voor het passa
giersvervoer. Sedert 15 September wordt
op deze lijn post vervoerd
Afgezien van het feit, dat deze ver
binding ook voor de forensen onvoldoen
de en onpractisch is, is er dus geen
enkele rechtstreekse verbinding voor die
forensen die, wegens de aard van hun
werkzaamheden, niet altijd precies op de
„spitstijden" kunnen reizen en ook met
voor de „gewone" reizigers, die Wasse
naar willen bezoeken. Daarbij wordt de
reisduur met de nieuwe verbinding 80 to
langer en de reiskosten 40 (of ca.
120 per jaar) hoger dan men thans be
taalt.
Het comité vraagt zich af of de leden
van de Eerste Kamer, die tegen de
motie-Molenaar hebben gestemd, hun
stem óók tegen deze motie zouden heb
ben uitgebracht, wanneer zij hadden
kunnen vermoeden, op welke wijze aan
de duidelijke en voor geen andere uitleg
vatbare toezegging van de minister, uit
voering zou zijn gegeven.
Het comité zal blijven uveren voor een
betere verbinding. Kwesties over bestaan
de concessies of de concurrentie tussen
de H.T.M. en de N.Z.H.V.M. mogen met
worden uitgevochten op de rug van het
reizende publiek, dat recht heeft op een
behoorlijk vervoer", aldus besluit dit
schrijven van het comité.
Blijkens mededeling van de hoofd
ingenieur-directeur van Rijkswaterstaat te
Utrecht bestaat het voornemen de draai
brug over het Amsterdam-Rijnkanaal in
de gemeente Breukelen aan het openbaar
verkeer te onttrekken. Ter vervanging van
deze brug wordt op een afstand van on
geveer 330 m. ten Zuiden daarvan een
vaste brug gebouwd. Deze vaste overbrug
ging zal omstreeks 1 April a.s. en in
ieder geval voor de verwijdering van de
draaibrug voor het openbaar verkeer
worden opengesteld.
H.M. de Koningin zal, zo vernemen wij,
de opéningszitting van het tweede con
gres van Europa, dat van 8 tot en met
10 October in de Grafelijke Zalen te Den
Haag zal worden gehouden, bijwonen,
Horizontaal: 1. heester, 6. bloem, 11
lèten schieten, 13. als eerder, 15. eiland in
de Egese Zee, 18. voegwoord (Fr.), 20.
afsluiting, 21. maanstand, 22. radio-omroep
(afk.), 23. ontvangdraad, 25. vis, 27. bouw
werk, 29. maanstand, 31. groente, 33 riviei
in Italië, 34. pi. in Gelderland, 35. volk,
37. land door water omringd, 40. stofmaat,
41. Europeaan, 42. water in Friesland, 43
spil, 44. cylinder, 46. voorzetsel, 47. onder
aardse gang, 50. inhoudsmaat, 52. zwarte
substantie, 54. rang in het leger, 55. indien,
57. voorzetsel, 58. lange brede shawl, 61.
verdieping, 63. boom, 65. lidwoord (Fr.), 66
voorzetsel, 67. ivoor, 68. familielid, 69.
metalen plaatje om geluid mee te maken,
71. vogelproduct, 73. klaar, 75. klein plan
tje, 76. soort gesteente.
Verticaal: 2. ik (Lat.), 3. kostbare stof,
4. holte in de muur, 5. pers. vnw„ 6. juiste
gewicht, 7. meisjesnaam, 8. ongeveer, 9.
elke, 10. treuzelen; aarzelen, 12. deel v. h.
kippenhok, 14. soort edelgesteente, 16.
afstandsmaat, 17. kfuidenverkoper, 19. jon
gensnaam, 23. zonder gezelschap, 24. wind
richting, 26. verlaagde toon, 28. aanzien
lijken, 30. vloerbedekking, 32. tandeloos
zoogdier, 33. schrede, 36. pers. vnw. (Fr.),
38. onduidelijk praten, 39. drukken, 42.
takje, 45. deel v. d. bijbel, 46. stijloefening,
48. gewapende ruiter, 49. en andere, 51.
kleppers, 53. stel, 56. heilige, 59. laatst
leden, 60. vertrek, 62. meisjesnaam, 64.
bloeiwijze, 66. voorzetsel, 69. deel v. d.
motor, 70. steen, 72. dierengeluid, 73. pers
vnw., 74. en andere.
Horizontaal: 1. koel, 5. adem, 6. an, 9.
staal, 12. nu, 13. sla, 15. lis, 16. erg, 18.
wig, 19. Ida, 20. wel, 22 esp, 24. ri, 25.
Parijs, 27. tij, 28. glad, 30. mede, 33. on,
35. no, 37. aa, 39. tiara, 42. Ie, 43. steen,
45. kader, 47. teer, 48. toko.
Verticaal: 1. kas, 2. onledig, 3. Is, 4. ja.
5 al, 6. enigste, 7. mus., 10. te, 11. am, 14.
ara, 15. lie, 17. ver, 19. ir, 20. wad, 21. lijm,
23. pij, 25. panter, 26. senaat, 29. lo, 31.
do, 32. kast, 34. ha, 36. Nero, 38. ate ,40.
in, 41. R.K., 42. lek, 44. ee, 46. do.
ïdh nasjiï
- -
No. 842. 3 October 1953.
Redactie: G. J. A. VAN DAM.
Vossiusstraat 18 b, Amsterdam Z.
Alle correspondentie aan dit adres.
Bij aanvragen om inlichtingen s. v. p.
postzegel voor antwoord insluiten.
OPLOSSINGEN.
No. 2703. Wit 1. 49—44. 2. 41—36. 3. 36X18.
(zw. 19X28 de beste). 4. 34X45. 5. 24—19.
6. 25X5. 7. 5X32. w. 2de opl. 1. 49—44. 2.
41—37! 3. 37 X8 (19 X 28 gedw.). 4. 8X19.
5. 25X5 w. 3de opl. 1. 23—18. 2. 18X16. 3.
16X36, 3842 gedw. 4. 4137 of 43—38 w.
De 2de en 3de opl. verdwijnen heel een
voudig door schijf 49, in de beginstand,
op 44 en 41 op 47 te plaatsen. Maar de
stand is met opzet zo gegeven om de
oplettendheid van onze oplossers en hun
speurzin naar neven-oplossingen te toetsen
Dit loont altijd de moeite want elke
winstgevende oplossing wordt met een
punt beloond, dus ook een bij-oplossing.
Ook in no. 2704 is de stand zo gegeven, dat
bij-oplossingen mogelijk zijn. pok die
zouden verdwijnen door in de begins tand
schijf 39 op 40 en 36 op 41 te plaatsen.
De oplossingen zijn:
No. 2704. Wit 1. 4440. 2. 5044. 3. 36X9,
22X33 de beste. 4. 24X2, 5. 9-4, 6. 2—19 en
7 25X5 w. 2de opl. Wit 1. 44—40. 2. 43—39.
3 50X39. 4. 36X9. 5. 25X5 w. 3de opl. Wit
1. 50—45. 2. 39—33. 3. 36X9. 4. 25X5 w. door
overmacht.
No. 2705. Wit 1. 4440. 2. 5044. 3. 36X9.
4 94. 5. 4X30 w.
No. 2706. Wit 1. 26—21, 2. 37X26. 3. 39X30.
4. 44X35! 5. 35X31, 42—48 gedw. 6. 47—42.
7. 31X42 w. Hier is echter ook een winst
door positiespel mogelijk en wel door 1.
2621 en daarna 2. 32X21, waarna zwart
niet veel meer in de melk heeft de brok
kelen.
Rectificatie No. 2710. Dit vraagstuk blijkt
door misstelling onoplosbaar en wordt
daarom uit de wedstrijd genomen. Her
plaatsing volgt binnenkort.
AANVANG OCTOBER-SERIE.
De zetten het winterseizoen voor de
deelnemers aan de ladder-wedstrijd in met
een viertal niet al te moeilijke vraag
stukjes welke eveneens restanten vormen
van constructies op het zogenaamd trio-
thema, waarvan in de nos. 2703 t.m. 2/ut»
reeds enige variaties zijn gebracht. De
constructies zijn verwant aan de watervat-
bewerkingen.
welke zowel in het positie- als het com
binatiespel zijn verborgen. Maar men
moet het leren zien en weten te ont
sluieren. Voorlopig bewaren we nog het
geheim van deze positie. Wel verklappen
we, dat het vraagstuk ook in de ladder
wedstrijd zal mededingen en daarin zelfs
een belangrijke rol zal spelen, omdat er
heel wat puntjes mee te verdienen zullen
zijn.
De vraag waarom het zal gaan is deze:
Kan wit in deze stand aan de zet zijnde,
de winst van tenminste één schijf forceren
of is het zwart mogelijk alle aanvallen
en dreigingen te pareren?
Bestudeert u dit analyse-vraagstuk dus
maar vast eens op uw gemak. Oplossingen
moeten nog niet worden ingezonden. Wij
komen op deze opgave binnenkort nader
terug.
ANALYSE-VRAAGSTUK.
Schaakredacteur P. A. Koetsheid.
Huize St. Bernardus, Sassenheim.
(Zaterdag 3 October 1953).
The British chess federation.
Eenige dagen geleden ontvingen wij het
jury-rapport van de B. C. F. Hieruit heb
ben wij voor deze rubriek de eerste drie
prijzen genomen. Heel gemakkelijk zullen
onze oplossers het ditmaal niet hebben,
vooral wat de drie zetten betreft; de ont
leding echter daarvan zal de moeite ruim
schoots belonen. De wedstrijden van de
B. C. F. zijn in de probleem-wereld alge
meen bekend en ontmoeten overal grote
belangstelling. Hier te lande staan zij bij
de schakers zeer in aanzieh, men kan dit
jaarlijks ook constateren. Voor de drie
wedstrijden kwamen resp. binnen 43, 84
en 112 problemen, waarvan totaal 46 op
gaven werden bekroond. Daarvan waren
er negen aan Nederlanders toegekend,
doch deze keer wist geen van hen beslag
op een prijs te leggen. Van deze onder
scheiden inzendingen hopen wij er in de
komende weken enkele te plaatsen.
Tegelijk met het jury-rapport kondigt
de B. C. F. haar 74ste, 75ste en 76ste tour-
nooi aan, resp. voor twee, drie en vijf
zetten. Onderscheidenlijk zijn hiervan de
juryleden W. E. Caine, E. M. Hassberg en
A. C. Challenger V. Pachman. Voor iedere
afdeling hoogstens twee inzendingen op
diagram, met volledige oplossing, naam
en adres van de auteur, dit alles in duplo.
Tot 28 Februari 1954 worden de proble
men aangenomen en eventuele correcties.
Deze moeten worden gezonden aan G.
W. Chandler, 46, Worcester Road, Sutton,
Surrey, England.
Voor iedere afdeling zijn vier prijzen,
n.l. van 40, 30, 20 en 10 shillings.
PROBLEEM-OPLOSSINGEN.
Na. 7043. Jac. Haring. Opl. 1. Dc2—f5
dreiging 2 Pal—c2ft-
No. 7044. Mudr. J. Mottl. Opl. 1. Kg4—g3
dreigt 2. De5h5 enz. 1Rf2t, Rh2t,
2. Kf2: Kh2:: enz.
Een paar inzenders gaven als oplossing
aan 1. Tdl, deze zet wordt weerlegd door
1Rb7 verhindert hiermee een stille
voortzetting, daar er dreigt 2Rf3f.
Beide problemen werden goed opgelost
door C. Boose, Vlaardingen; dr mr R.
Bromberg, Roermond; M. v. d. Burgt, Til
burg; dr R. J. F. Nivard, Nijmegen; Paul
Raschdorf, Hannover; F. J. F. Vismans,
Rotterdam; C. v. d. Weide, Rotterdam.
No. 7043 door H. Th. v. Goor, Voorburg;
W. H. Haring, Schipluiden; B. Kouwen-
hoven, Rotterdam.
No. 7044 door J. H. v. d. Veer, Groes-
beek.
No. 7049.
Ie pr. B. C. F. TOURNOOI, No. 71.
Model mat in 3 zetten.
Stand; Zw. 1, 3, 4, 613, 15, 16, 18 20,
22—24, 28.
Wit: 21, 26, 27, 30, 31, 33—40, 42-44,
47—50.
Wit aan zet! (G. J. A. v. D.)
No. 2711.
No. 2712.
Zw.: 812, 18, 21,
22, 27, 30.
Wit: 25, 32-34,
36—38, 40, 43, 44.
Wit sp. en w. (v. D.)
No. 2712.
Zw.: 11—15, 19, 21,
22, 27, 28.
Wit: 23, 25, 30,
32—34, 37—39, 43,
44, 47.
Wit sp. en w. (v. D.)
No. 2713.
Onder vele bridgers leeft de mening, dat
een bridge-expert iemand is, die allerlei
ingewikkelde bied- en speelfiguren tot m
de perfectie beheerst en deze elk ogenblik
in toepassing weet te brengen. Natuurlijk
móet een goede bridgespeler veel van dit
soort figuren kennen, maar als men denkt
dat hij déórmede in hoofdzaak wedstrij
den kan winnen, slaat men de plank dan
ook helemaal mis. j
Een zeer sterke bridgespeler is iemand,
die buiten de boekentheorie om. in moei
lijke situaties het juiste bod weet te im-
proviseren en die bi.i het uit- en tegen-
spelen zich uit moeilijkheden weet te wer
ken, waarvan hij de oplossing nimmer uit
een boek had kunnen leren.
Het onderstaande spel toont een brldge-
gebeurtenis, waarvan men mag zeggen,
dat de Zuidspeler inderdaad zéér sterk
bridge speelde.
speelde nu *10, om welke red'en is niet
helemaal duidelijk, maar hij deed dat nu
eenmaal; Noord nam heer en speelde
voor een derde maal <1?, die door Oost
laag werd ingetroefd.
Hopende dat *10 sec. bij Noord zou zit
ten, speelde Oost nu boer na, Zuid
-vrouw, West *-aas, Noord *3. In de
zesde slag werd van de blinde (West) de
C>boer gespeeld, Noord Oheer, Oost
<>aas, Zuid <>2. Ook hier speelde Oost
niet bijster sterk, want hij had Noord met
•Oheer aan slag moeten laten, daar het
vrijwel zeker was, dat Noord geen troef
meer zou kunnen naspelen. In de 7e slag
speelde Oost O 3 na en de situatie was
op dat ogenblik:
9
No. 7050.
Ie pr. B. C. F. TOURNOOI No. 72.
Strategische problemen,
mat in 3 zetten.
Zw.: 1. 7—10, 12, 14,
15, 17, 22, 26—28„
32 35.
Wit: 19, 20, 23—25,
30, 31, 34, 37, 38, 41,
43, 44, 48.
Wit sp. en w. (v. D.)
Zw.: 4, 68, 10,
12—14, 16, 22, 25, 28,
30, 32, 35.
Wit: 15, 17, 19, 21,
23, 24, 26, 29, 31, 34,
39, 41, 43, 44, 48.
Wit sp. en w. (v. D.)
A 9 7
8 5 2
O B 7
4» V B 8 5 2
(j A V B M
O H 10 4
H 9 7 3
HB 6542
V H 10
O A 9 6 3
10
SEIZOEN-SURPRISE.
De onderstaande practische stelling zal
in de komende weken In het middelpunt
van de belangstelling van onze lezers
Itomen te staan. De daarin mogelijke
verwikkelingen zijn zó variërend en zó
boeiend, dat de stand een prachtig voor
beeld is van de diepte en schoonheid,
V 10 8
O 7 4 3
Noord gever, allen kwetsbaar. Tijdens
het bieden werd er hard gestreden om de
buit; het ging als volgt:
Noord Oost Zuid West
IC) 1* Pas Pas
2* 2* 2SA 3*
pas pas P*s
Oost moet dus 3* spelen en Zuid kwam
met C?7 uit Noord nam (?aas, en trok
C> na, waardoor Oost aan slag kwam. Oost
10 4
9 7 3
H 6 5 4
O 9 6 3
10 8
*97
-
O 7
V B 8 5
<C> V 8 5
A 6
i9 dus troef, Oost speelt O 3 voor; om
het spel down te krijgen, moeten NZ nog
3 slagen maken. Hoe moet Zuid nu tegen
spelen?
Zuid moet inzien, dat hij de O met naar
Noord mag laten lopen, daar Noord geen
troef meer heeft. Indien Zuid nu <>8
neemt, moet hij zó spelen dat Oost niet
straffeloos later in West zijn <C> kan in
troeven. Daarom moet Zuid *10 spelen
en tegen dat elegante tegenspel staat Oost
machteloos. Speelt u het maar na. Had
u dit in de practijk gezien, evenals ónze
Zuid? Zo Ja, dan bent u een «térice bridge
speler 1 MIMIR.
No. 7051.
Ie pr. B. C. F. TOURNOOI No. 73.
Mat in 2 zetten.
m WM''
Iedereen weet, dat de roemruchte stad Leiden tijdens de tachtigjarige
oorlog tweemaal belegerd is geweest; de tweede belegering heeft op
het nageslacht de grootste indruk gemaakt. f
dat men allen de voeten moest spoelen
(overboord smijten) behalve de
scheepsjongens! Én dat was nog wel
gedurende onze strijd op leven en daod
met de wrede Duinkerker kapers!
„Met dese Engelse Roovers heeft
Maerten twee Jaeren lanck de Zee aan
allen oorden doorwandelt". Het eind
van het lied was: dat hij in vrijheid
werd gesteld, zonder enige mishan
deling.
Leeuken werd wreed mishandeld
al wist hij aa»vankelijk nog te vluch
ten. Aan zijn jeugdige onervarenheid
en de hem toegebrachte verwondingen
moet het worden toegeschreven, dat
Leeuken de Spaanse aanvoerder in
lichtte over de benarde toestand in de
belegerde veste: „uyt bit Leeuken
end' een ander, die met hem ghevan-
ghen was, vernam Baldeus (lees: Bal-
dez, Valdez; Magdalena Moons uit Den
Haag zou hem hebben bepraat de stad
niet te bestormen) alle gheleghenheyt
der Stadt" schrijft de kroniek uit
1574.
Nu, de „gheleghenheyt" waarin de
„veertien duysent Persoonen op desen
tijt" verkeerden, werd met de dag
siechter. „In Augusto" begon de leef
tocht „soo seer te crimpen, dat de
Borgheren (burgers) op Moutkoecken
werden gestelt, elc een half pont des
dages."
De eerste was nauwelijks geheel
voltooid, toen Graaf Lodewijk van Nas
sau en zijn broer, Hendrik, bij Maas
tricht een leger van tienduizend man
op de been wisten te brengen, voor
namelijk uit keurtroepen bestaande.
Plunderend, rovend, kerk en klooster
teisterend, trok deze horde want
meer was het niet door de Maas
streek. De Spanjaarden braken de
blokkade rond Leiden op, want zij
werden ontboden om Lodewijk het
hoofd te bieden. De 15e April 1574
vond toen de bloedige slag op de Moo-
kerhei plaats, die door de bekwame
Spaanse generaal, d' Avila, werd ge
wonnen: Graaf Lodewijk en Hendrik
kwamen om het leven.
De 26e Mei keerden de Spanjaarden
onverwachts naar hun schansen bij
Leiden terug en sloten deze stad op
nieuw en voorgoed in: ruim zestig
schansen sneden alle toevoer naar de
bedreigde veste af.
Tijdens het eerste beleg nu, had
zich, naar een bron uit het jaar 1574
vermeldt, een „joncksken" zeer onder
scheiden. Vermoedelijk dankte hij
daaraan zijn naam, die dan, feitelijk,
een bijnaam moet heten: „Leeuken"
want hij had zich „in de eerste bele-
geringe niet als een Jonghe maer als
een Leeuw ghedraghen, twelck der
Stadt vyanden tot (te) Leyderdorp met
heur schade meer dan wel wenschten
beproeft hadden" volgens die oude
„corte beschrijvinghe van de strenghe
Belegheringhe".
Het komt dus hierop neer: „Leeuken"
deed de belegeraars heel wat afbreuk.
En „die vander Stadt" zullen hem op
de schouders hebben rondgedragen.
Nu was „Leeuken", gelijk gezegd,
nog maar een „Joncksken" en bij jon
gens is een zekere mate van overmoed
normaal. Hij begon de gevaren van de
kant der vijanden te onderschatten.
Zijn zelfvertrouwen steeg met de dag.
Hij wou en zou zijn stadgenoten eens
tonen, dat hij, tijdens dit tweede beleg,
nog heel wat meer durfde dan tijdens
het eerste. Het kón niet uitblijven:
Leeuken „werd nae een schermut-
singe van den Spangiaerts, in het gras
legghende, ghevanghen ende" haast
hadden we doorgeschreven, maar wat
dan volgt gaan we liever voorbij: be
palen we ons tot deze mededeling:
Leeuken werd zeer wreed mishandeld.
Dit nu strekt de belegeraars tot on
uitwisbare schande, 'n Twintigtal ja
ren later viel er ook een „leeuken" in
handen van onze vijanden, nog wel
van Engelse zeerovers. Het was Maer
ten Tromp, „elf jaren oudt zijnde"
Vóór zijn ogen werd zijn vader ver
moord, maar, schrijft Joh. H. Been
„met het bloed van een kind bevlekte
zelfs de ruwste dier mannen zich niet
graag".
In verordeningen uit die barre jaren
vindt men wel degelijk de bepaling:
Gelukkig beschikte men nog over
koeien, paarden en wat klein vee, die
juist even buiten de stadsmuren hun
kost opscharrelden. „Inden gantschen
tijt der belegheringe" kon de vijand
slechts „één Coe en drie Calveren" te
pakken krijgen. Dreigde er gevaar, dan
„wisten de beesten hun nae de Stadt-
poorten te begeven ende leerden deur
de ghewoonte het gheschut kennen"!
De 2e September vond de eerste uit
deling van vlees plaats: twee pond
voor vier dagen, 't brood was op. „Het
scherpe zwaard van den honger
heerschte in de stad en bracht kiesch-
heid en viesheid tot zwijgen". Eerst
half September ontving de kloeke bur
gerij het bericht, dat, langs over
stroomd Ysel- en Maeswater, een ont-
zettingsvloot naderde.
„Op den derden Octobris" stond al
leen de schans „Lammen" nog tussen
de bevrijders en de stad „een quartier
van een ure gaens van Leyden". Nu
had „een Jongen des nachts op de
mueren waerghenomen, dat hij wel
veel (brandende) lonten uit de schansse
sach gaen, maer ghene weder inco-
men"! Welnu, dacht hij, waar afgaat en
niet bijkomt, vermindert! Hij vroeg en
verkreeg verlof om naar de schans
toe te sluipen; hij kon de vijand altijd
nog zeggen, dat hij „van honger" over
gelopen kwam! Hoe groot was zijn
verrassing, toen hij de schans „van
volck ledich" vond „des Godt-almach-
tigh in der ewicheyt gelooft sij".
Met een pannetje hutspot in de hand
verscheen „Leeuken-de-Tweede" weer
op de wallen en wuifde de mensen
toe! Volgens Wagenaar „verdiende" hij
met dit waagstuk zes gulden!
„Terstont", des Zondagsmorgens om
acht uur al, trokken de bevrijders de
stad binnen met „broot, kase, ende
eenen pekelharinck opdat sy henluy-
den wat voeden mochten".
Wagenaar bericht: „De Vroedschap
besloot, sedert, deezen dag jaarlijks,
plegtiglijk, te vieren, dat tot heden toe
Wordt agtervolgd".
Op Zondag, de 7e October 1571,
ontmoette een Spaans-Veneti-
aans-Pauselijke vloot de Turkse
bij de nauwe ingang van de
Golf van Korinthe. De eerste
stond onder leiding van de „laat
ste ridder der Christenheid":
Don Juan van Oostenrijk, een
zoon van Keizer Karei V, een
halfbroer van de ons welbeken
de Philips II.
De bedoeling was een einde te
maken aan de Turkse heerschap
pij in de Middellandse Zee.
De tweede vloot had de on
vervaarde Ali Pasja tot admi
raal; zij telde 220 galeien, 750
kanons, 34.000 soldaten, 13.000
matrozen, 41.000 slaven om te
roeien. Dit was meer dan Don
Juan's macht: 213 galeien, 1800
kanons, 13.000 matrozen en
30.000 soldaten; 43.000 roeiers.
Bij het begin van de strijd
sprak Don Juan deze woorden:
„Bedenkt, mannen, dat wij voor
ons H. Geloof vechten, en dat
in de Hemel voor lafaards geen
plaats is."
Geestelijken verleenden de
Generale Absolutie in het ster
vensuur.
Des namiddags om vijf uur
sloegen de Turken op de vlucht;
bij het handgemeen moesten zij
onderdoen voor de Spaanse sol
daten. Zij lieten 117 schepen,
450 kanons en 15.000 gevan
genen in handen der Christenen.
De klap kwam stevig aan; het
verval der Turken begon. Ge
heel Europa zong de lof van de
jeugdige admiraal.
Algemeen werd de zegepraal
op een overmachtige vijand aan
de H. Maagd toegeschreven, tot
Wie de Christenheid in haar
uiterste nood zich door middel
van het rozenkransgebed had
?ewend. Paus Gregorius stelde
een plechtig jaarfeest ter ere
van O.L. Vrouw van de Rozen-
trans in, het is het feest van 7
October.
„j
Toen prins Carlo haast twintig jaar
was, vonden zijn ouders, dat hij een
prinses moest zoeken, om ermee te
trouwen. „Maar denk eraan, ze moet in
een prachtig paleis wonen", waar
schuwde zijn moeder, de koningin.
De prins verkleedde zich als een
staljongen en trok de wijde wereld in.
Bij het eerste paleis vroeg hij aan de
schildwacht; „Kan ik hier ook de prin
ses spreken". Dat was om negen uur
's morgens.
„Dan zal je minstens tot twaalf uur
moeten wachten, jongeman. Eerder is
de prinses niet klaar met haar kapsel
en haar kleren. Bovendien, je hebt niet
sens een mooi pak aan. In een werkkiel
wil de prinses je zeker niet ontvangen'.'
„Gelukkig maar", vond Carlo. „Ik
ga dan naar het tweede paleis".
Daar trof hij het beter. De prinses
was juist bezig de bloemen te begieten.
Prins Carlo sprong over het prikkel
draad en maakte een praatje.
„Wat denk je wel", riep deze prinses,
dat wij hier met landlopers gaan pra
ten? Kom, Nero, pak 'm!" Er kwam
een knaap van een hond aanzetten,
maar de prins was hem nog net iets
te vlug af. Nero kon hem niet pakken.
Bij het derde paleis vroeg hij, of
misschien de prinses een kop koffie
voor hem wou klaarmaken. Hij zag er
wel niet erg fijn uit, maar; hij was een
prins.
„O", blufte de prinses, „ik doe alles
zelf. Ik sta altijd in de keuken".
Toen ze wegging, sloop Carlo haar
na. Ze deed kokend water in een pot.
En daar liet ze koffiebonen in vallen.
„U moet nog veel leren, prinses",
riep de prins uit. En verliet het
paleis
's Avonds, in een donker bos, strui
kelde hij over een boomwortel. Zijn
enkel zwol erg op. Met moeite kwam
hij aan een klein huisje. De mensen
lieten hem binnen. Hij mocht blijven
slapen. Nu eens bond de moeder doe
ken om zijn enkel, dan haar dochter;
Veronica heette ze, een mooie naam
voor een meisje.
„Jammer, dat ze geen prinses is,
anders wist ik het wel", zei de prins
in zichzelf.
Een paar weken later werd zijn moe-
dar ziek, de koningin. Er moest iemand
kómen om haar op te passen.
„Ik weet er een", zei Carlo. En hij
stuurde een boodschap naar Veronica.
Het meisje kwam. Haar moeder kwam
mee. Wat keek de koningin verrast op:
Ie moeder van Veronica was veel vroe
ger een vriendin van haar geweest.
Oók een prinses. Maar ze was in het
bos gaan wonen, omdat ze een paleis
met al die bedienden te duur vond.
Wat waren ze blij, dat ze elkaar ein
delijk weerzagen. Maar het blijdste was
Carlo. Dat hij Veronica terugzag. Om
dat haar moeder prinses was, was zij
er óók een. Prinses Veronica. De rest
hoef ik er zeker niet bij te vertellen.
Aardbeving
A aak varen stadion Olde-
broek Sappemeer heuvels klier
ons g (5e toon).
De nazomer moge zo warm zijn als
hij wil en ieder zonnestraaltje om
deze tijd is van harfe welkom de
avondhemel laat er geen de minste
twijfel over bestaan: de winter is op
komst!
We kunnen het waarnemen uit de
winterse groepen van sterren. Aan de
Oostelijke kim komt Orion alweer om
het hoekje gluren, begeleid door de
Stier. „Orion" is zeggen onze kin
deren op school „net een huis met
een dak" en de Stier vormt een drie-
h°InkQrion wijzen wij altijd de luister
rijke ster Betelgeuze aan, aan de Oos
telijke „schouder" van de „reus"
volgens de sage was Orion een jager
wier middellijn 250 maal die der zon
is.
Zomerbeelden gaan, in het Westen,
onder, zoals de Lier bijv. Aan de Noor
delijke hemel treffen we de Grote Beer
aan, de „wagen" met vier, de „dissel"
met drie sterren.
Veel sterrenfiguren zullen, op den
duur, anders gerangschikt zijn; vijf
van de zeven sterren uit de Grote Beer
niet dat zijn gezworen kameraden.
Hoog in het Zuiden flonkert Andro
meda, met de befaamde „nevelvlek",
die uit vele tienduizenden en nogmaals
tienduizenden sterren bestaat.
De planeet Venus met Mars in haar
nabijheid, fungeert als morgenster; als
„avondster" zullen we haar dus nog
niet kunnen bewonderen.
Na zeven uur 's avonds is de planeet
Jupiter waar te nemen, de reus onder
de planeten, met tal van manen. Al
leen zon, maan en Venus kunnen hel
derder zijn dan hij.
Voor de „wereldspaardag" die op 31
October ieder jaar in tal van landen wordt
gehouden werd ditmaal een affichewed
strijd uitgeschreven onder de leerlingen
van de Kunstnijverheidsscholen in Ncder-
land. Hierbij de ontwerpen van de drie
bekroonde affiches, v.l.n.r. de ontwerpen
van Fons Schouten (eerste prijs), Erwin
Somer (tweede prijs) en J, v. d. Velde
Voor de eerste maal in ons land wer
den gisteren geslaagde proefnemingen
gehouden, waarbij een schip, vargnde
op de Noordzee, was uitgerust met een
draagbare apparatuur, die zowel radio-
telefonische communicatie mogelijk
maakte met een wal-radarstation, als
identificatie van dit schip op het scherm
van het wal-radarstation. Dit laatste
was opgesteld op het Nederlands radar
proefstation te Noordwijk aan Zee.
De proefnemingen werden bijgewoond
door de. voorzitter en leden van de
staatsradarcommissie. De staatscommis
sie bezichtigde tevens de zojuist gereed
gekomen nieuwe haven radarinstallatie-
die het Nederlands radarproefstation op
verzoek van Westduitse bondsrege
ring ter beschikking heeft gesteld voor
proefnemingen aan de Elbe. Deze appa
ratuur zal op 1 'November a.s. door Ne
derlandse technici te Cuxhaven in be
drijf worden gesteld.
In de week van 20 tot en met 26 Septem
ber jl zijn in het gehele land 10 gevallen
van kinderverlamming aangegeven, waar
van 4 in 's-Gravenhage, 2 in Amsterdam,
en 1 in Hengelo, Millingen, Velsen en
Alphen a. d. Rijn.
DAT Nederland óók een Kaap rijk is?
Het is Kaap Groningen op Rottum
(eiland), tevens de Noordelijkste punt
van ons koninkrijk.
DAT onze voorvaderen bang waren
voor spoken in de buurt der Drentse
hunebedden? „Weinigen bezaten moeds
genoeg dezelven des nachts voorbij te
gaan", zegt Piccardt.
DAT verschillende Groningse plaats
namen eindigen op til? Met „til" wordt
een vaste, oorspronkelijk houten brug
bedoeld; Énumatil enz.
DAT het Haarlemmermeer in 't jaar
1610 drie dorpen wegspoelde: Rijk, Vijf
huizen en Nieuwerkerk? In 1836 be
dreigde de waterwolf zelfs Leiden I De
le Juli 1852 was het meer droog en
18.500 bunder vruchtbaar land gewon
nen.
DAT men oorspronkelijk in de H.
Kerk niet anders dan plechtige Missen
celebreerde? Eerst in de VlIIe en IXe
eeuw ontstond het gebruik der stille
H.H. Missen.
DAT onze plechtige H. Mis ontstaan
is uit de pontificale H. Mis, door een
bisschop gecelebreerd? De plechtige
H. Mis zonder diaken en subdiaken,
ook de stille H. Mis, zijn vereenvou
digde vormen der Bisschopsmis.
DAT van de Heiligen tweemaal een
geboorte gevierd wordt? De geboorte
van Sint Jan de Doper (24 Juni) en de
geboorte van de Allerheiligste Maagd
(8 September).
DAT een Pauselijke encycliek letter
lijk betekent: rond(schrijven) (het
woord: kuklos, cirkel, zit er in)? De
jongste encycliek, S°rJ??a' !s
er een over de glone dei H. Maagd.
Wereldberoemde encyclieken zijn die
over het, sociale vraagstuk: Rerum
Novarum, Quadragesimo anno.
