Nieuws uit STAD en OMTREK
Nu „ONDER ONS" jubileert
Wat is een goede fiets waard?
Bezoek van H.M. de Koningin
aan Schiedam
Het nieuwe dok van Wilton-
Fijenoord
j
DE OUDE PONTON
I.R.O. werkt voor veiligheid
van 4V2 millioen fietsers
1
I
aargangen
rolitie-dagboek
Opgericht als politieke debatingclub, maar eigenlijk van bet begin
af aan een trait d'union tussen school, leerlingen en oud-leerlingen
MORRIS DEALER
„DE STER" - J. S. L0KKER80L
UIT 75
Van vroeger en nu
Pauselijke onder
scheiding voor
ir C. van Haaren
Ontslaggeruchten bij
Holland Nautic
DINSDAG 3 NOVEMBER 1953
PAGINA 2
MONOPOLE THEATER
„Wolven huilen in Alaska"
HET ZWARTE PAARD
Twaalf honderd leden
SCHAAKCLUB „SCHIEDAM"
BURGERLIJKE STAND
F. A. H. VAN IERSEL t
AGENDA
l!S ROTTERDAM
Heeft voor U
de juiste Vulpen
85.000 M3 beton
GOUDEN JUBILé
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
Het mammoeth skeletdeel
VONNIS BEVESTIGD
Ruitenkrasser
Door scooter aangereden
Fles met zoutzuur sprong
NIEUWE TELEFOONGIDS
Wat speelt zich bij het
LR.O. af
Het tvas hard nodig
Pioniersarbeid
LAATSTE BERICHTEN
KAMERHEREN IN
BUITENGEWONE DIENST
Ze heet „Onder Ons", vereniging tot bevordering van de vriendschaps
banden etc. Maar wanneer ze jubileert, is het allesbehalve een onderonsje.
Integendeel, het is dan iets, wat Schiedam en.... heel het land interesseert
en nog een stuk buitenland ook. Zulks niet alleen, omdat in de kringen
r an het middelbaar onderwijs deze Schiedamse H.B.S.-club voor uniek
doorgaat, maar eveneens, wijl de oud-leden van „Onder Ons over heel
het land en in het buitenland verspreid wonen, maar desondanks in vele
gevallen nog volop met hun oude club meeleven.
En onder die oud-leden zijn mensen
met naam en faam. Laten we in deze
sportieve tijd allereerst de bekende Phi
lip Visser noemen, de Karakorum-
bergklimmer en latere gezant te Mos
kou. dan Prof Hondelink te Delft
Prof. v. d. Vlerk te Leiden, de Wilton-
Fijenoord-directeur, de heer S. van
West, de bekende hartspecialist Dr van
Mervenee te 's Gravenhage, voorts de
Schiedammers Ir K. Houtman, oud
wethouder en wethouder Mr P. van
Bochove en vele anderen. Bij elk lus
trum staan ze allemaal klaar, om het
feest mee te vieren. Oud-leerling en
oud-leraar G Lindeyer, oud-directeur
van de Rijks'H.B.S. te Meppel, gepen-
sionneerd, heeft reeds gezorgd, dat hp
bij de feestelijkheden ter gelegenheid
van het 50-jarig bestaan aanwezig zal
zijn!
De band tussen de oud-leerlingen, hun
club en hun school is bijzonder sterk
en tevens een oude traditie. Toch werd
„Ónder Ons" indertijd niet als een
vriendenclub opgericht, Het was in de
periode van de befaamde spoorweg
staking van 1903. In Schiedam werden
evenals elders in den lande politieke
debatten en bijeenkomsten gehouden.
De leerlingen van de R.H.B.S, werden
gramma's van vroegere feestelijkheden,
balboekjes, etc.
In samenwerking met de directeur, dr
Oort, en het lerarencorps, waaruit een
commissie van toezicht adviserend op
treedt, terwijl er voorts nog een vetorecht
van die zijde bestaat, heeft „Onder Ons"
uiterst heilzaam gewerkt. Het vijftig
jarig bestaan is voor Schiedam 'n gebeur
tenis en ook voor Viaardingen, aangezien
vele Vlaardingers hier ter stede de H.B.S.
bezochten.
Een film, die de sneeuw- en ijswoes
tijnen van Alaska tot achtergrond heeft
en het bewogen bestaan der gouddelvers.
Het ene avontuur volgt er op het
andere, zodat het aan spanning niet
ontbreekt. De hoofdrollen worden ver
vuld door Steve Brodie en Myrna Dell.
Toegankelijk voor personen boven de 14
jaar.
A UTOJIOBIELBEDKIJ VEN
Lange Nieuwstraat 227 - Telefoon 69604
De schaakclub ,,'t Zwarte Paard"
speelde de 8ste ronde voor de huishou
delijke competitie, in zaal „Eureka",
Wilh. Brouwerstraat. De uitslagen wa
ren: A. Kerkhof!—M. v. d. Laan afgebr.;
J. HenkelmanP. v. d. Waal afgebr.; F.
J. Kleinekoort—H. v. d. Kraan 01; A. v.
BommelA. Kerkhoff afgebr.; Th. Am-
merdorfferC. v. Meerendonk 10; C.
L. ZantboerA. v. d. Wilt 10; W. v.
MeerendonkA. H. v. d. Wal 10; A.
v. d. Veen—A. Gommel Sé; J. v.
MourikJ. Groeneweg 10; P. v. d.
KraanG. de Jong 10; E. v. Smirren—
B. v. Laarhoven 10.
Op 5 Nov. a.s. zal in b.g.n. zaal
,,'t Zwarte Paard I" zijn eerste bonds
wedstrijd schaken, tegen Hillegersberg 4.
Een zware opgave, die bij goed spel wel
in een kleine overwinning voor de
Paarden kan eindigen.
door de politieke koorts aangegrepen
en kwamen bijeen op een politieke deba
tingclub te stichten, op initiatief van
Koos Ris en Kees de Wit. Maar staan
de de vergadering vond men toch, dat
het aan politiek willen doen toch niet
in de lijn kon liggen en de club werd
„Onder Ons"De eerste voorzitter
was Jac. Hoogendijk.
Uiteraard maakte de club gedurende de
eerste jaren de gebruikelijke moeilijk
heden door. Maar ze groeide en bloeide.
De eerste 72 leden legden de belofte af,
nimmer iets van elkander te vertellen, dat
de betrokkene tot nadeel zou strekken.
En men is elkaar hou en trou gebleven.
Een Karei Horn, een der oprichters, leeft
nog steeds mee. Intussen, hij niet alleen.
Wanneer we namen noemen als die yan
ir Backer te Viaardingen en apotheker
Backer alhier, dan weet iedere „Onder
Ons-er", waarvoor die namen staan; hon
derd procent „Onder Ons".
Twaalfhonderd leden en oud-leden telt
Onder Ons". Die zullen zorgen, dat het
vijftigjarig bestaan een hoogtepunt wordt
in de lange reeks herdenkingen, die door
„Onder Ons" steeds op grootse wijze geor
ganiseerd werden.
Wanneer we hier nog iets uit de historie
van de club aanstippen, dan is dit het feit,
dat ze tijdens de oorlog wegens het hou
den van „staatsgevaarlijke" bijeenkom
sten verboden werd, terwijl de Duitsers
voorts het in de school berustende archief
grotendeels in beslag namen. Inmiddels
beschikt men nog over aardige herinne
ringen aan de goede oude tijd, zoals pro-
Op Woensdag, 18 November a.s.,
zal door H.M. de Koningin een
werkbezoek aan Schiedam worden
gebracht. De aankomst aan de grens
van de gemeente (Rotterdamsedijk)
zal om ongeveer 12 uur zijn. Er
wordt dan gereden naar de z.g. Villa
van Wilton in het Sterrebos. alwaar
in kleine kring de lunch zal worden
gebruikt.
Daarna zal op de werf van W'ilton-
Fijenoord de overdracht van de
kruiser „De Ruyter" aan de Marine
geschieden in tegenwoordigheid van
veie genodigden.
Schoolkinderen zullen worden
opgesteld langs de Burgemeester
Knappertlaan en de Admiraal de
Ruyterweg.
Afgevaardigden van de plaatselijke
verenigingen wordt gelegenheid ge
geven zich met hun vaandels langs
genoemde wegen op te stellen.
Omtrent de aanbieding van bloe
men aan H.M. de Koningin wordt
nog nader overleg gepleegd.
De uitslagen van de partijen der huis
houdelijke competitie luiden als volgt:
Groep I: P. Lam—J. v. Grootveld
10; J. C. DrogeC. Vrijland 01; J.
C, Hölzken—D. IJzendoorn 1—0; A. v.
Etten—J. F. Rorije 10; L. de Bruin-
S. Oosthoek 0—1; J. BijlooA. de Bruin
1—0; S. Koster—C. L. v. Troost afgebr.;
G. M. GroenW. Meijer afgebr.; A. Mast
P. Westerveld afgebr.
Groep II: I. v. Veen—H. Meijer 1—0;
D. PostmaK. Degeling 10; W. Hoo-
gendamW, v. d. Most 01; J. v. d.
VeldenN. v. d. Brugge 10; C. Slag-
moolenJ. Timmers 10; N. Schriek—
L. v. IJzendoorn 01; J. den BoerM.
Hersbaeh 1—0; C. v. d. Berg—W. Sc-hel-
lebeek 10.
Voor de competitie van de Rotterdamse
Schaakbond speelt het eerste tiental a.s.
Donderdag een uitwedstrijd tegen G.E.B.
1 te Rotterdam.
GEBOREN: Ena d. v. M. C. de Ridder
en E. Oostermeier; Helena P. L. d. v. C.
J. van der Toorn cn H. Windhorst; Bas-
tiaan z. v. B. de Regt en A. den Heijer:
Franciscus T. M. z. v. J. H. Vink en E.
G. M. Vermunicht; Bartholomeus z. v. B.
Overzier en B. M. Schoenmakers; Johan
nes z v. J. Wijzenbroek en A. van Loo-
pik; Lena M. d. v. K. T. Slotboom en L.
M. Sonneveld; Maria J. d. v. D. G. van
der Schalk en J. de Klerk; levenloos
kind van J. den Admirant en C. M. G.
Matthijsen.
OVERLEDEN: J. C. Schiedam 86 j.
weduwe van H. A. Overbeek; H. I. Roo-
zenbeek 50 j. vr. van T. B. Mackenbach.
We ontlenen aan liet zo juist veschenen Wilton-Fijenoordnieuws:
Nu het einde van de graafwerkzaamheden in de bouwput voor het nieuwe
dok langzamerhand in zicht komt, lijkt het de Redactie W.F.N. juist
wederom iets te gaan vertellen over dit gigantische bouwwerk.
Wie, staande aan de rand van dit enorme gat, de mensen op plm. -2
meter beneden zich gadeslaat, ziet hen als mieren door elkaar krioelen op
die plaatsen, waar vlecht- en betonwerkzaamheden in volle gang zijn.
Voor hem die op het laagste punt van pompkamer De 9 secties worden afzon-
- derlijk opgebouwd en zqn onderverdeeld
in elk 3 cellen De ontstane ruimten in
In het Canisiusziekenhuis te Nijmegen
is dezer dagen overleden in de leeftpd
van 72 jaar de heer F. A, H. van Iers®»>
oud-inspecteur der Rijksbelastingen. De
heer Van Iersel is voor de oorlog te
Schiedam een geziene figuur geweest
Hij nam in belangrijke mate aan bet
openbare leven deel en was gedurende
zijn verblijf in deze stad een gewaar
deerd lid van de gemeenteraad voor de
R.K. Staatspartij. Later is hu naar Arn
hem overgeplaatst eT}. tenslotte gepen-
sionneerd, waarna hij zich te Grave
vestigde.
De overledene was officier in de orde
van Oranje-Nassau.
de put verblijft, iijken de taluds tot aan
de hemel te reiken en hij voelt zich klein
en nietig, alleen en verlaten.
Gelukkig, dat de heer Essebaggers op
onze tocht door de bouwput hulp en bij
stand verleende en Onderwijl ons een en
ander vertelde over de stand van zaken,
waarbij hij echter geen rekening hield
met de stijve en ongetrainde knieën van
een verslaggever en min of meer mede
lijdend keek naar „die stumper", die even
moest rusten tijdens de beklimming van
100 treedjes.
Het gehele dok bestaat uit H secties,
die stuk voor stuk worden opgebouwd.
De ene zijde van het geweldige dok (211
meter lang en 31.50 meter breed) bestaat
uit een normale, dokwand (Westzijde)
terwijl de Öostzijde een dubbele dokwand
is. Deze dubbele wand is erop berekend
om mede te kunnen dienen als wand voor
de cellen worden opgevuld met grond
(en er is in de nabijheid een grond-
depót!), zodat het geheel in staat is om
de bekende zijdelingse druk (zonder
steun aan de buitenzijde) te weerstaan.
De bodem van deze wand is 80 cm beton,
waardoor verticale eternieten buizen
lopen, die straks aan het grondwater
vrije toegang geven tot aan een bepaalde
hoogte. In dokvloer en dubbele dokwand
zorgen voegplaten, dat het grondwater
niet kan doordringen in het dok. Deze
platen zijn 40 cm. breed en sluiten in
horizontale en verticale richting alle
ruimten tussen de secties (in dokvloer
en wanden) waterdicht af.
Deze platen bestaan uit een ijzeren
kern met bitumen lagen aan weerszijden.
Zij worden één geheel met het beton, zo
een tweede dok, dat eventueel te zijner l dat zij bij temperatuursverschillen en de
tijd naast het in aanbouw zijnde zal wor- daardoor veroorzaakte inkrimping en
den geprojecteerd. Daar het talud naast I uitzetting van de secties onderling kun-
deze dubbele dokwand niet wordt aange-1 nen bewegen en eventuele lekkage voor-
Passage Theater; Robinson Crusoë
(alle leeft.).
Monopole: Wolven huilen in Alaska.
(14 jr).
TONEEL EN MUZIEK
Woensdag November:
Luxor, 8 uur: „Op en Top", (Snip en Snap-
revue) (voiw.t V. U.-gebouw, 8.15 uur.
Voordrachtavond Joh. van ElsacKer.
BIOSCOPEN.
Programma's van SO October t.n>.
Arena: Sehaitlge Vrouwtje», (ontraden).
Capitol; De WraaK van de Zwarte Adelaar (14
j Centraal en Colossum: Een Vrouw lo lt;
vaar (14 j Cineac: Obsessie (18 1.1Harmonie;
Meneer Hulot met vacantia (a. I.)Lutusca.
Mata Har: (volw.i; Passage (Schiedam): Komn
son Crusoë en Co. ia. 1.): Prtnses: Opgepast,
zakkenrollers (18 j.>: Rex: Rlo Orande (14 1.
't Venster: Les Crime* de l'amour (Strikt volw.i,
Victoria. Het begon ln Shanghai (18 J.)
vuld met grond, moet deze wand in staat
zijn om bij een volgelopen dok de water
druk alleen te weerstaan.
De gehele bouw en samenstelling is er
op gericht om deze enorme druk dan ook
te kunnen „verwerken".
Deze wand bestaat uit 9 secties en de
PASSAGE
SCHIEDAM
komen.
Tijdens de wandeling in de bouwput
en er omheen, blijkt het, dat afstanden
en hoeveelheden hier een rol spelen en
onze zegsman vertelde ons dus ook een
en ander over de „betonfabriek", die
vlak bij de haven en aan het begin van
de bouwput is gebouwd.
Aan beton zal ongeveer 85.000 m3
worden verwerkt en wie van astronomi
sche getallen houdt, kan berekenen, dat
dit ongeveer 187.000.000 kg. is.
Met een transportband wordt het beton
van voor tot achter vervoerd en de sa
menstelling geschiedt eveneens geheel
mechanisch De aanvoer van cement ge
schiedt vanuit de schepen per mechani
sche cementtransportgoot (wormas) naar
de betonfabriek.
Den 7en Januari aanst. herdenkt de
schildersknecht Abr. van Noortwijk den
dag, waarop hij vóór 50 jaren bij wijlen
den heer S. J. Engering, huisschilder al
hier, in dienst trad. Sedert bleef van
Noortwijk onafgebroken bij genoemden
patroon werkzaam en heeft hij na diens
overlijden nu reeds zes jaren, den zoon
en opvolger in de schilderszaak. den
heer T. J. Engering, gediend.
De vijftig jaren door Van Noortwijk in
dienst der familie Engering doorge
bracht. vertegenwoordigen een kapitaal
van getrouwe plichtsbetrachting, v. N.
was steeds tot algeheele tevredenheid
zijner patroons werkzaam. Het is dus
niet te verwonderen, dat zijn jubilé in
ruimen kring oprechte waardeering
vindt.
(Nwe Schiedamsche Courant,
van 6 Jan. 1895).
DAC.BtAD VOO* SCHCOAM IN 0**ST*t*l»
75ste Jaargang No. 22296
De kantoren der Redactie en Admtnl
stratie zijn gevestigd te Schiedam. Dam
18 Telefoon 66152 Giro-nummer 590943
Abonnementsprijs 5 85 per kwartaal.
2,— per maand, 0.47 per week.
Advertentieprijs op sewone Kolombreedte
0 15 pe) millimeter noogte.
Ingezonden Mededelingen op redactionele
kolombreedte f 0 30 oer millimeter hoogte.
Bij contract gelden lagere tarieven, welke
bij de administratie of 01) de erkende
advertentie-bureaux verkrijgbaar zijn.
Kampioenen «kleine advertentlën) tot
woorden 50 cent. Elk woord meer cent
Maximum 60 woorden,
bij vooruitbetaling
Alle aavertentle-orders worden aJgMloten en
Al is 't mooie herfstweer van de laat
ste weken aan 't veranderen en krijgt
alles buiten een meer winters aanzien,
gesneeuwd heeft het nog niet, zoals de
tekening u zou doen vermoeden. Het
betreft hier een oude schets van de
Noordvest in wintertooi met de oude
ponton. De vervanging van de oude
door een vernieuwde ponton is de
aanleiding tot het publiceren van deze
tekening.
Het is van algemene bekendheid,
dat de gemeente deze vest-overgang
heeft doen vernieuwen met het oog op
de te verwachten dagelijkse stroom
leerlingen van de nieuwe Technische
school die vele malen per dag de kort
ste weg over het donkere water van
de Noordvest zal gaan.
Van minder bekendheid is de wor
dingsgeschiedenis van deze oversteek
plaats. De oude pontonbrug zoals deze
zich op de tekening voordoet was een
opvolgster van een pontje.
In de raadsvergadering van 7 Janu
ari 1875 doet de burgemeester mede
deling van een ingekomen verzoek
schrift aan de raad, waarin een aantal
bewoners (lees: fabrikanten, distilla
teurs) van fabrieken en panden aan
de overzijde van de Vest verzoeken,
dat een 'middel tot verbinding van
beide vestzijden gemaakt en onder-
houde worde. Het is ondertekend door
personen met namen als Melchers,
Roetmans, van der Zwet, van der Tas,
Otterdijk, van der Most en Elast. De
burgemeester deelt dan mede, dat dit
stuk is ingekomen op de avond, vol
gend op een middag, waarop B. en W.
zekere H. J. van Oers, een werkloze,
op diens verzoek vergunning hebben
verleend een pontje op die plaats te
leggen en te exploiteren. Het request
van de fabrikanten wordt derhalve als
reeds vervuld, voor kennisgeving aan
genomen.
Wanneer het pontje is opgevolgd
door een pontonbrug is niet meer na
te gaan.
OCTAVE DE CONINCK
Ook het afgraven van pl.m. 465.000 m3
losse grond kan niet op de ouderwetse
manier met kruiwagens en schop gebeu
ren: draglines, graafmachines en auto's
zijn dag in, dag uit bezig en maken de
taak uitvoerbaar.
Om het gehele werk in het droge uit
te kunnen voeren zijn in het terrein om
de bouwput bronbemalingen opgesteld,
die zorgen, dat het overtollige grond
water verdwijnt.
Zo werkt en zwoegt daar een legertje
mensen, die met allerlei moeilijkheden te
kampen hebben, waarvan er vele vooruit
moeten worden gezien, opdat men straks
niet zal staan voor narigheden, welke
niet of alleen met ontzaglijke moeite
en kosten zouden verholpen moeten
worden. Hier regeert de techniek en...
regeren is ook hier vooruitzien. Hier
strijdt de kleine mens tegen de grote na
tuurkrachten en bouwt zjjn scheppingen,
die evenals buiten de aarde astronomi
sche getallen te zien geven. Wij noemden
U reeds het gewicht van de betonmassa,
die straks zal rusten op de grond van het
voormalige Sterrebos.
Voor de liefhebbers is hier nog zo'n
getal. Er is voor de bewapening nodig
zo'n 'slordige 2.000.000 kg. stafijzer. De
lengte van al deze staven zal zo onge
veer bedragen 1500 .km., dus van hier
tot Rome. De dikte van de dokvloer is
7.60 meter en de bodem zal straks komen
te liggen op 9 m-R.P. (laagwaterstand)
of 13 meter beneden het maaiveld. Ten
slotte deelde de heer Essebaggers ons
nog iets mede over de ingangssectie van
het eventuele tweede nieuwe dok. Deze
sectie wordt ook nu reeds gebouwd. Er
zou n.l. bij latere bouw een situatie ont
staan. waarin de bouw van deze sectie
enorme moeilijkheden zou kunnen ver
oorzaken, omdat men dan direct naast
het in bedrijf zijnde dok zou moeten
werken op grote diepte.
Deze werkzaamheden zouden moeilijk
en gevaarlijk kunnen zijn en men is
daarom dus overgegaan om nu reeds
deze ingangssectie mede op te bouwen.
Hier geïdt dus wel dubbel het gezegde:
Een volk, dat leeft, bouwt aan zijn toe
komst!
Tijdens de graafwerkzaamheden heeft
men een skeletdeel van een mammoet
gevonden, waarover reeds eerder in het
W.F.-Nieuws werd geschreven. Misschien
komt er nog wel iets bijzonders te voor
schijn en zo dit het geval mocht zijn dan
zullen wij de belangstellende lezers daar
van nog weieens iets berichten.
Wij stellen ons voor ook over de vor
deringen van de bouw t.z.t. wederom
iets te publiceren.
G.
Het hoog militair gerechtshof te Den
Haag heeft het vonnis van de krijgsraad
waarbij de korporaal A. J. F. uit Schie
dam veroordeeld was tot zes maanden
gevangenisstraf met aftrek van voor
arrest en verlaging tot de rang van sol
daat laagste klas, bevestigd.
F. had, uit Korea teruggekeerd, een
pakje dat hij voor de verloofde van een
vriend naar Nederland had meegeno
men, niet afgedragen.
(Van een Delftse medewerker)
Delft bezit binnen zijn muren een instituut, dat enig is in Nederland en
waarvan alleen in Parijs nog een voorbeeld te vinden is. „Instituut voor
Rijwielonderzoek" staat op een eenvoudig bordje te lezen daar aan de
Houttuinen no. 2.
Vroeger meende men in de rijwielindustrie alleen door schade en
schande wijs te kunnen worden, zodat m.a.w. de fietser wel zou laten weten
of een fiets goed was of niet, of er zwakke onderdelen waren ja of nee, of
Een centraal laboratorium waar dergelijk onderzoek dat men zou kunnen
noemen preventieve rijwielgeneeskunde wordt verricht, bestaat pas sinds
1947. En over de fiets waarvoor 4A millioen mensen in ons land zich
interesseren, omdat bet hun dagelijks vervoermiddel is, en over de brom
fiets die nu al 300.000 vurige aanbidders bezit, kan men daar heel wat te
weten komen.
naar Frankrijk, Italië en Duitsland en
medio November gaat dit team naar
Zwitserland en Engeland.
Alleen is gebleken, dat de omvang van
Nederlandse rijwielenfabriek beperkin
gen oplegt. Het afzetgebied is kleiner.
Dat men overigens in Amerika huiverig
is voor het Europese rijwiel vond een
interssant bewijs in het feit, dat het team
niet in Amerika toe werd gelaten voor
onderzoekingen; de boot was al be-
sproken
De heer ing. J. M. v, d. Wetering, die
directeur is van het I.R.O., verte'.dé ons
van de boer op de Veluwe die, als hjj
een fiets kocht aan de pedalen tikte om
te kijken of ze wel soepel liepen, en ver
volgens het karretje omhoog tilde om te
beproeven, hoe zwaar dit wel was. On
nodig te zeggen dat men hieraan wel
tegemoet kwam door b.v. enige buizen
vol lood te gieten: dat was lekker zwaar
dus betrouwbaar!
En als de fiets dan ook nog uit het
buitenland kwam, was het helemaal in
orde.
En toch kan het Nederlandse rijwiel
elke vergelijking met het buitenland
doorstaan. Dit heeft een onlangs gehou
den studietocht van een z,g,n, producti-
vityteam wel bewezen. Van 11 tot 29
Sept. en 12 tot 21 October j.l. werden
door dit team studiereizen gemaakt
Dit is het echte researchwerk waar
van de heer ir de Vries de leiding heeft.
Ook kan men met een 1200 maal ver
grotende microscoop nagaan of het me
taal van goede kwaliteit is, en of de
lasverbindingen goed gemaakt zijn.
De apparaten heeft men meestal
zelf vervaardigd. Men behoeft met te
vragen wat een werk hieraan ver
bonden was, temeer omdat dit werke
lijk pioniersarbeid was.
Hoe belangrijk is b.v. niet een goe
de rem
Op een apparaat laat men via een
vernuftig besturingsmechanisme 12000
maal de remnaaf remmen met remtijden
van 3 sec. Dit is de proef die een goede
remnaaf moet kunnen doorstaan en dat
bij een snelheid van 20 km per uur en
remtijden van 3 sec.
Een voorvork doorstaat 10 millioen tnl-
Een vork laat men 10 millioen tril
lingen doorstaan, met een tempo van
2800 per minuut. Reken maar dat men
na zo'n doorstane proef niet meer
door zijn vork zakt!
Een millioen bromfietsen
verwacht
Een interessant onderwerp is de brom
fiets. Hier wordt onderzocht het benzine
verbruik bij verschillende toerentallen.
Het, gaat er ook om de techniek van de
verbrandingsmotor zo te vervolmaken
dat deze door de domste leek niet
meer verknoeid kan worden!
De directeur verwachtte een toene
ming van het aantal bromfietsen tot
een millioen. Door massaproductie zal
de kostprijs verlaagd kunnen worden.
Maar fietsen_ zullen er altijd blijven,
Behalve dat de eigen visie door deze I voor de huisvrouw, de korte afstand-
studiereizen vergroot werd, was de heer fietser, de schooljeugd etc.
v d Wetorinor mpnino dat men zich i Uiteraard kan het I. R. O. vruc
baar samenwerken op de r.gn. grens-
v. d. Wetering van mening dat men zich
zo spaarde voor bedrijfsblindheid.
De politie heeft een 13-jarige scholier
aangehouden, die ruiten had bekrast
van een café aan de Vlaardingerdijk en
van een radiowinkel in -de Aleidisstraat.
Daar heeft hij een dure spiegelruit be
schadigd. Hij deed dit met een grote
spijker, die hij op de Technische School
scherp had geslepen.
Gisteren is in de Dr Noletstichcting ter
verpleging opgenomen de elfjarige T. M.
C. v. d. W., wonende Dam. Het meisje
was in de K.B.-laan, toen het de rijweg
wilde oversteken, aangereden door een
scooter, bestuurd door de 22-jarige stu
dent J. P. A. uit Viaardingen. Het kind
bekwam een gebroken linkerarm en ern
stige verwondingen aan het gezicht.
Op de Singel is gisteren een fles met
vijftig liter zoutzuur gesprongen, die
samen met andere flessen door L. J. H.
uit de Russischestraat. te Rotterdam met
zün bestelauto vervoerd werd. De inhoud
van de fles stroomde, over de rijweg. Per
soneel van de Reinigingsdienst heett
zand gestrooid en de politie legde he
verkeer tijdelijk om.
Begin December wordt de uitgave ver
wacht van een nieuwe telefoongids voor
Rotterdam en Schiedam. De oplage van
Aut aaseritnut-u.uv.. "jf"poopi.Ti voor het de vorige gids was reeds enige tijd geheel
geplaatst overeenkomstig de Regelen voor Pe'
Advertentiewezen.
Rijwielontwikkeling: dit woord roept
gedachten op aan experimentele fietsen
zo in de geest van Ford's monsterauto
mobielen.
Van een experimenteel rijwiel is ln dit
instituut weinig sprake, wel zagen
wij in het laboratorium, dat ln een hou
ten gebouwtje in de tuin van het Rijks-
nijverheidsinstituut is gevestigd, een rij
wiel van een bijzondere constructie. Een
zeer laag gehouden zitting, met vaste
pedalen aan het voorwiel, die onafhan
kelijk van de draaiing van het voorwiel
bewogen kunnen worden. Het leek iets
bewogen kunnen worden. Het leek iets op
op een scooter.
Waar het eigenlijk om gaat ,de b«-
proeving van rijwielen en onderdelen die
dorr fabrikanten ter onderzoek worden
opgezonden. Vooral voor de exporteur is
het van belang te wetent> dat zijn pro-
duet goed is: vorig jaar gjng, 30 pet van
de totale Nederlandse rijwielproductie
naar het buitenland.
Want wat was voor de oorlog het ge
val... De Nederlandse rjjwielindustrie is
van huis ui- een assemblage-industrie,
d.w.z. dat men zelfs frames vervaardig
de en in het. buitenland onderdelen aan
kocht en deze tot rijwielen fabriceerde.
Na de oorlog, toen er slechts 1% h1!1"
lioen fietsen over waren van de 4% mil
lioen, gmg men naar andere wegen zoe
ken. Men zocht naar een mogelijkheid
zelf onderdelen te vervaardigen.
Uit n samenwerking van de industrie,
enkele vakgroepen de A.N.W.B. en met
gedeeltelijke subsidie van de regering,
kwam men toen in 1947 tot de oprich
ting van het I.R.O.
Geen enkele technische bibliotheek
bevatte wetenschappelijke lectuur op het
gebied van rijwielconstructie, aange
zien deze louter uit ondervinding was ge
groeid; er was nooit wetenschappelijk
onderzoek verricht.
Sinds de oprichting heeft het I.R.O.
daaraan gewerkt,en daarnaast een eigen
gespecialiseerd instrumentarium ver
vaardigd.
Hiermee kan men nu alle mogelijke
proeven doen. Zo kan men de werkelijke
krachten in een frame of in een voor
vork meten. Hoe belangrijk is dit niet
voor de bromfiets.
Was dit onderzoek eerder begonnen
dan had het waarschijnlijk niet voor
gekomen dat men op zijn gewone fiets
een hulpmotor monteerde met het ge
volg, dat er almaar frames en vorken
braken!
Men kan de kettingen beproeven:
de kettingen worden over gewone ket-
tingwielen gespannen zo dat in elk ket
tingpart een trekbelasting van 100 kilo
optreedt. Dan draait men met een
snelheid van 3m per seconde de ketting
rond en dat 50 uren lang. Dat wil zeg
gen een afstand van 4000 rij-kilometers!
Alle soorten remmen, lagers, trap-
assen, pedalen, cranks rijwielframes
kunnen worden getest. Dit kwaliteitson
derzoek wordt verzorgd door de Heer v.
Sorge.
Op de foto ziet men een uiterst
kostbare apparatuur gedeeltelijk van
het TNO afkomstig, waarmee men de
spanningveranderingen in een frame
gedurende een lange tijd en op een
slechte weg kan controleren.
Een aantal van 22 rekstrookjes Is ver
bonden aan een electronenstraaloscillo-
graaf. waarop men kan aflezen welke
spanningen op verschillende plaatsen in
het frame optreden. Daarbij is het rij
wiel belast met een gewicht van 110 kilo
en vormen de rollen waar het rijwiel °P
loopt een nabootsing van een slecht weg-
gebieden als rubberonderzoek van ban
den, verlichtingsinstallatie, en metaal-
onderzoek. Uitwisseling van gegevens
heeft op dit terrein dan ook in ruime
mate plaats.
Maar meen nu niet dat V morgen
even naar dit instituut kunt gaan om
Uw fiets te laten testen, want aan indi-
viduelen wordt geen service verleend,
behalve aan de uitvinders. Experimen
teel onderzoek wijst echter wel uit,
dat de meeste ontwerpen waardeloos
zijn of te kostbaar. Het is bekend, dat
op het gebied der rijwielindustrie de
meeste octrooien staan, maar ner
gens minder worden gebruikt: hoog
stens een Vss pet!
Want een ding is wel duidelijk ge
worden: de Nederlander is zeer con
servatief inzake zijn fiets en belangrijke
veranderingen zijn dan ook niet te ver-
Wachten.
En zo wordt hier in Delft gewerkt
aan de uiterste betrouwbaarheid van
Uw aller fiets in dit kleine maar be
langrijke instituut dat toch wel hoopt
op een uitbreiding.
Want er is nog zoveel te doen
Onze Brusselse correspondent meldt
ons, dat onze in België wonende landge
noot ir C. van Haaren, directeur-hoofd
firmant van de bekende Aannemersmaat
schappij Entreprises Ackermans en Van
Haaren, te Antwerpen, voorzitter van de
Hollandse Club in de Scheldestad, be
noemd is tot Commandeur in de Pauselijke
Orde van St. Sylvester. Het brevet en de
insignes van deze onderscheiding, wer
den de heer Van Haaren door Z. Exc. de
pauselijke nuntius te Brussel, mgr dr mag.
Fernado Cento, in de troonzaal van de
nuntiatuur plechtig overhandigd, in aan-
wezigheid van o,m. de echtgenote, de kin-
deren en de kleinkinderen van de nieuwe
Commandeur. De pauselijke nuntius hield
hierbij een toespraak, waarin de vele ver
diensten van de familie Van Haaren, voor
de Kerk werden belicht. Mevrouw C. v.
Haaren, draagster van de onderscheiding
Pro Ecclesia et Pontifice, mocht uit de
handen van mgr Cento een medaille met
de beeltenis van Z. H. Paus Pius XII ont
vangen.
De geruchten over een dreigend mas
sa-ontslag bij de Scheepswerf en Machine
fabriek Holland-Nautic N.V., te Haarlem
zijn voor de directie aanleiding geweest
om gisteren het volgende communique
uit te geven. Naar aanleiding van berich
ten, welke gecirculeerd hebben op grond,
van de door de personeelsraad samenge
stelde mededelingen aan de werknemers
van de Holland-Nautic inzake verder ont
slag aan arbeiders, deelt de directie mede,
dat deze berichten voorbarig zijn. Voor
het ogenblik wordt een bevredigende op
lossing mogelijk geacht, waarbij de aan
geduide moeilijkheden met zouden op-
Tot kamerheer in buitengewonen dienst
van H. M. de Koningin zijn ingaande 1
Nov 1953 benoemd mr R. Romer te
Leeuwarden; jhr mr W. W. Feith te Gro
ningen, ir C. T. Stork te Hengelo en R.
p. M. Baron van Voorst tot Voorst te
