Geen winnaarmaar een terrier
OPEN RAMEN: frisse lucht
heilzaam voor politiek gesprek
Onduidelijk electriciteit- en
aardgasbeleid
Late roepingen in Frankrijk
Een leven in dienst van de Kunst
VLIEGENDE TENTOONSTELLING
NAAR DE STATES
Herinneringen van de grote
uitgever R.
Piper
T weede-Kamerleden
ontevreden over
broederdienst
Observator
Knoeierijen bij militaire
leveranties
Een steeds sterkere toeneming
De „Damme" met Nederlandse geschenken
op zakenreis
Ook tien ton scheeps-
onderdelen aan boord
ZATERDAG 7 NOVEMBER 1953
PAGINA 3
Anthony Eden is weer in liet politieke leven teruggekeerd. Op de grote partijdag der conservatieven te
Margate werd hij algemeen beschouwd als Churchill's opvolger. Eens zal de oude, taaie premier er
toch het bijltje bij neer moeten leggen. En dan staat Anthony Eden gereed, terwijl zijn partijgenoten
bereid zijn, hem als hun leider te erkennen. Zit liet de conservatieven bij de verkiezingen mèe, dan
wordt hij ook minister-president en een der belangrijkste figuren in de wereldpolitiek. Dit is hij
trouwens toch reeds in aanzienlijke mate, als Foreign Secretary, ofwel minister van buitenlandse
zaken. Hij heeft als zodanig openlijk erkend, dat Engeland inzake de kwestie-Triëst een blunder heeft
begaan en de Italianen te vroeg het beheer over hun zone in het vooruitzicht heeft gesteld
Het spreekt vanzelf, dat onze
belangstelling vooral naar de men
selijke kant van Anthony Eden
uitgaat. Over de politicus leest men
genoeg. Het is juist de mens Eden,
die fascineert. Want het is in be
langrijke mate zijn verschijning
van de gentleman „tiré a quatre
épringles", het is de man, die om
het simpeler te zeggen, „door een
ringetje gehaald kan worden",
waarvan velen nauwelijks de voor
treffelijke eigenschappen vermoe
den, welke hij in werkelijkheid be
zit. De dictator Mussolini, die met
zijn vooruitgestoken kin een Caesar
imiteerde, noemde hem „de mode
pop uit Bond Street". Maar een
zwijgzame, velen afstotende barse
persoonlijkheid als Molotof glim
lachte, wanneer hij met Anthony
Eden sprak en toonde, hem als
mens alleszins te kunnen waar
deren.
Getekend door het leven stond
Anthony Eden voor het congres.
Hij werd, zo lazen we in de Engelse
bladen, verwelkomd met 'n ovatie,
die bijna even lang duurde als de
toespraak, welke, hij daarna hield.
Het bleek toen duidelijk, dat But
ler, de financiële expert der conser
vatieven, lange tijd candidaat voor
de opvolging van Churchill, het
tegen Anthony Eden zal moeten
afleggen.
VOORLOPIG VERSLAG VAN
DE TWEEDE KAMER
Tweede Kamer vraagt
maatregelen
GUERILLAST AKINGEN
IN ENGELAND
(Van onze Parijse correspondent)
Er is reeds vroeger op gewezen, dat in Frankrijk het merendeel der pries
ters, die zich aangetrokken gevoelen door het bijzondere missiewerk, dat
men dat der „prêtres-ouvriers" is gaan noemen, voortkwamen uit de orga
nisaties der Katholieke Arbeidersjeugd, de J.O.C. Meest betrof het late
roepingen van apostolische ijveraars, die zagen, hoe moeilijk het was tot
in de ontkerstende arbeiders massa door te dringen.
ft
TA AT EEN KUNSTENAAR er zich op rijpere leeftijd toe zet om zijn
levensherinneringen te boek te stellen, gebeurt heel dikwijls en we zijn
van het belang van zulke memoires te zeer doordrongen om het bestaans
recht van de autobiografie te moeten verdedigen. Levensherinneringen van
mensen, die tengevolge van hun bijzondere begaafdheid of positie een be
langrijke plaats in het maatschappelijke of geestelijke leven van een he
paald tijdvak hebben ingenomen, zijn meestal niet alleen van belang om
de persoon van de verteller en zijn werk er heter door te leren kennen,
maar zij geven dikwijls ook een interessant tijdsbeeld. Waar de schrijver
zijn houding tegenover de tijd, tegenover bepaalde gebeurtenissen, stromin
gen en personen waarheidsgetrouw weergeeft, kan dat voor tijdgenoten
boeiend zijn en voor latere historici prachtig aanvullend en verhelderend
materiaal opleveren.
Kunstenaarsnatuur
Beroemde en onberoemde
mensen
Onblusbare energie
REINHARD PIPER
....uitgever en vriend....
Hulp in de nood
Een tweede Damme
HET ONGELUK BIJ
NEUSTADT
Eden staat z'n mannetje weer
J an links naar rechts: Eden in Maart, smalletjes van gelaat, Eden drie maanden later in Amerika na twee
operaties. Opgewekter, doch nog onder zijn gewicht. Eden enkele weken geleden uit Griekenland in Londen
terug, iveer helemaal hersteld,
Het zal voor Anthony Eden niet zo heel moeilijk zijn geweest, een
blunder te erkennen, ivaaraan hij niet in de eerste plaats schuld heeft. Hij
acht het echter ook, wanneer hij zelf volkomen verantwoordelijk is, niet
heneden zijn waardigheid, zijn ongelijk ie bekennen. Hierover weten de
mensen, die onder hem werkten, tal van anecdoten te vertellen. Zij weten
tevens, dat de „perfect gentlemanzoals Eden teel eens wordt genoemd,
de man met de beminnelijke glimlach en de aangename manieren, lelijk
uit zijn evenwicht kan raken, als iets hem dwars zit,
Anthony Eden is ondanks zijn uiterlijke evenwichtigheid een impulsief
mens, of om het heel eenvoudig te zeggen, een driftkop, zij het een
beheerste. Zijn impulsiviteit, om het iveer eens keurig te zeggen, heeft hij
van zijn vader, Sir William, een ietwat excentriek, eigengereid landedelman.
Zijn bewondereers mogen hem er niet
minder om. Integendeel, ze zeggen, dat
juist Edens impulsiviteit hem de innerlijke
kracht geeft, om de idealist te blijven, die
hij altijd geweest is. Ze verschaft hem tel
kens weer de nodige energie, om ogen
schijnlijk hopeloze situaties aan te pakken
en onoplosbaar lijkende moeilijkheden op
te lossen. Anthony Eden is dus allesbehal
ve de gelijkmatige natuur, waarvoor men
hem onwillekeurig zou houden. Zijn hoofs
heid verbergt een opmerkelijke doortas
tendheid. Voor een Franklin Roosevelt
was dit als het ware een openbaring. Hij
bewonderde tevens Edens uitgesproken
meningen en zijn grote kennis van zaken
op het terrein der buitenlandse politiek.
Hij schreef in 1943 aan Eden: „Ge zijt een
reuze kerel (A grand fellow). Het is heel
interessant, dat we het naar het schijnt
voor 95 procent eens zijn. Geen slecht per
centage".
Anthony Eden, de man, van wie werd
aangenomen, dat een ernstige, ongenees
lijk gewaande ziekte hem van het politie
ke toneel verwijderd had, lang vóór zijn
tijd is in de internationale politiek terug
gekeerd. Zware operaties in de Verenigde
Staten verzwakten hem nog meer dan een
langdurig ziekbed. Pas m ®en
rustig stadje aan de Middellandse Zee
heeft hem weer tot de oude kunnen ma
ken. Hij kwam te Londen terug, vergrijsd,
maar door de zon gebruind, met elastische
tred. En met die tred trad hij zijn kantoor
in het Foreign Office binnen, waar hij
vroeger menige belangrijke beslissing ge
nomen heeft en thans vele nog belangrij
kere zal moeten nemen. Op het congres
der conservatieven omschreef hij de hui
dige situatie in de wereldpolitiek als volgt:
„We weten allemaal, dat alles, wat we
zouden kunnen bereiken, indien we alle
krachten inspannen, in de catastrofe van
een
Derde Wereldoorlog te enen male te
gronde zou gaan
Edens kantoor bevindt zich op de eer
ste verdieping van het Foreign Office. Er
gaat een particuliere lift heen. Op mooie
dagen wandelt hij van zijn officiële resi
dentie in Carlton Gardens naar het Fo
reign Office. Daar zet hij de ramen wijd
open. Die verschaffen een mooi vergezicht
over het groen en de vijvers van het St.
James Park. Als het maar enigszins kan,
houdt Anthony Eden zijn besprekingen
met zijn naaste medewerkers voor het
open raam. „Frisse lucht is heilzaam voor
politieke besprekingen", zegt hij altijd.
Als hij een goede bui heeft, mag zijn
hond Bess bij hem blijven. Meestal echter
brengt een bediende het dier, nadat het
zijn meester op de ochtendwandeling naar
het werk begeleid heeft, weer naar huis.
En dan valt Anthony Eden op zijn werk
aan. Hij heeft in zijn naaste omgeving on
geveer tweehonderd medewerkers, wier
taak het is, hem te adviseren en de mis-
sivenwisseling met de gezanten en ambas
sadeurs over heel de wereld te onderhou
den. Hij stelt er daarbij prijs op, niet al
leen geschreven adviezen te krijgen, maar
tevens de man te kennen, die ze geeft. „Je
kunt", zo zegt hij „een advies opeens heel
anders bekijken, als je persoonlijk met
degene praat, die het geschreven heeft".
Anthony Eden zit uren en uren achter
zijn bureau en voorziet alle bescheiden
met aantekeningen. Volgens de traditie
Alleen zijn twee voorgangers, die socialist
waren, deden dit niet. Vonden Herbert
Morrison en wijlen Ernest Bevin dat rood
te.... rood? Ze hebben het nooit gezegd
en bleven ondanks de traditie gewoon een
pen met blauwe inkt gebruiken. Wat
Anthony Eden betreft, deze is er waarlijk
de man niet naar, om met een traditie te
breken
Het was dan ook de mens Anthony Eden
die tot de verbeelding sprak van de afge
vaardigden op het conservatieve con
gres te Margate. Hij trad er voor 't forum,
na een ziekte, waardoor hij van Maart tot
September verre van het politieke strijd-
slapen, diepe rimpels in zijn voorhoofd,
ietwat gebogen. Niet meer de athletische,
slanke figuur van voorheen.
Niet alleen zijn ziekte heeft Anthony
Eden getekend. Hij verloor een zoon in de
oorlog in Birma en na een huwelijk van
zes en twintig jaren deed zijn vrouw hem
een echtscheidingsproces aan, dat de
grootste tragedie van zijn leven werd.
Eden is thans met Clarissa Spencer Chur
chill getrouwd, een nicht van Sir Winston
drie en twintig jaar jonger dan hij.
Uiteraard zijn z'n relaties met de minister
president er nog nauwer door geworden,
dan ze al waren.
Naar voor de hand ligt, zijn Edens kwa
liteiten bij deze gelegenheid breed uitge
meten. Men wees er op, dat hij uit een
oude aristocratische diplomatenfamilie
stamt. Een Eden heeft getracht, de afval
lige kolonies in Amerika weer onder het
gezag van de koning van Engeland te
brengen. Dat hij hierin niet slaagde, lag
niet aan zijn diplomatieke begaafdheden,
waarvan hij later bij het sluiten van een
verdrag met Frankrijk blijk gaf. Men wees
er in Margate op, overigens ten over
vloede, want het is in Engeland algemeen
bekend, dat Anthony Eden een groot ken
ner der Oosterse talen en der Oosterse
beschaving is en tevens een man van grote
culturele ontwikkeling. Als student te
Oxford schreef hij een boekje over onze
Vincent van Gogh, waarin hij zijn grote
bewondering voor diens kleurenpracht
uitsprak. Dat was in die tijd pionierswerk,
zeker in het conservatieve Engeland.
Anthony Eden schildert evenals Churchill
in zijn vrije tijd en heeft eveneens een
voorkeur voor landschappen. Het was hun
wederzijdse hobby, die hen te Cannes
tot elkaar bracht. Tevoren had Churchill
zich in navolging van andere Engelse po
litici wel eens smalend over de „fatterige
afgevaardigde" uitgelaten, doch tijdens
lange gesprekken aan de Middellandse Zee
ontdekte hij in Anthony Eden de man, van
wie hij naast grote bekwaamheden een on
verbrekelijke trouw kon verwachten. En
sindsdien hebben deze twee, overigens zo
geheel verschillende naturen, ten nauwste
samengewerkt. Reeds tijdens de Tweede
Wereldoorlog beval Churchill Eden bij
koning George VI aan als de enige man,
die hem als mininster president zou kun
nen opvolgen.
Inmiddels verhelen velen in Engeland
zich niet, dat Anthony Eden in zijn
vorige perioden van minister van buiten
landse zaken heel wat mislukkingen op
zijn naam heeft staan. Hij kon niet met
Mussolini opschieten en niet met Hitier.
Maar wie kon dat wel? Neville Cham
berlain meende, het te kunnen en ging
naar München. Wel, de wereld heeft
het resultaat hiervan ervaren. Rond
Eden concentreerde zich indertijd de
grote oppositie tegen Chamberlains z.g.
appaesement politiek, de politiek van het
toegeven aan de dictatoren. De gevolgen
hiervan zijn bekend genoeg.
Dat Anthony Eden er zelden in ge-
slaagd is, voor grote problemen een be
vredigende oplossing te vinden, lag in
belangrijke mate niet aan hem, doch aan
de overmacht dezer problemen, welke
feitelijk door geen mens op te lossen
waren en onvermijdelijk tot een oorlog
moesten leiden. Hij onderhandelde met
het Kremlin, maar wat is onhandelbaar
der dan het Kremlin? Wie het heden ten
dage in zijn politieke kronkelingen volgt,
zal beamen, dat er geen kruid voor ge
wassen schijnt.
Zijn politieke loopbaan kenschetst hem
niet als 'n bijzonder groot politicus, maar
wel als 'n man met doorzettingsvermogen
en inzicht. Hij zetelt thans meer dan
dertig jaar in het Engelse parlement. Als
jongeman van vijf en twintig jaar deed
hij zijn eerste poging, om er voor ge
kozen te worden, doch moest het tegen
een Labour-candidaat afleggen. De vol
gende maal stond hij merkwaardig ge
noeg tegenover de socialistische gravin
Warwick, die bovendien nog familie van
hem was. Hij heeft haar ter zijde kun
nen stellen. Het was intussen zijn goede
uiterlijk, dat hem onder de politici vele
tegenstanders bezorgde. Chamberlain, die
hem tot zijn minister van buitenlandse
zaken benoemde, maakte er af en toe
zure opmerkingen over. Toen Anthony
Eden 41 jaar was en de eerste grijze
haren aan zijn slapen ontwaarde, zuchtte
hij voldaan. „Eindelijk", zei hij „zullen
mijn collega's me au serieux nemen
Hij heeft het nooit kunnen appreciëren,
dat Baldwin, onder wie hij eveneens
minister van buitenlandse zaken was,
eens in een kring van politici opmerkte:
Anthony is altijd goed voor ettelijke dui
zenden extra stemmen van de vrouwen,
die hem om zijn charme kiezen
Maar deze charmeur was toch de man,
die in 1938 ontslag nam als minister van
buitenlandse zaken, omdat zijn voorbe
reidende besprekingen met Hitier hem
de overtuiging hadden gegeven, dat
Chamberlain met zijn verzoeningspoli
tiek op de verkeerde weg was. In die tijd
leek het, alsof Anthony Edens politieke
carrière tot een abrupt einde was ge
komen.
Wanneer we tenslotte nog iets over
Anthony Edens tweede huwelijk zeggen,
dan is het dit: hij trouwde eerst een
achttienjarige zeer oppervlakkige doch
ter van een rijke bankier. Zijn tegen
woordige vrouw is intelligent, tekent,
spreekt vloeiend Frans, en is uitstekend
op de hoogte van de moderne literatuur.
Ten aanzien van de energievoorziening
zowel wat betreft electriciteit als aard
gas is er niet zozeer sprake van een ach
terstand in wetgeving, dan we) van een
onduidelijk beleid, aldus schrijven ver
schillende leden in het voorlopig ver iag
der Tweede Kamer over het ontwerp van
wet tot vaststelling van de Rijksbe
groting. Zij zouden het op prijs stel
len .indien de minister de op dit ge
bied ingevolge de tot dusver genomen
beslissingen bestaande onzekerheid zou
kunnen wegnemen door het geven van een
duidelijke schets van de in de toekomst
te volgen koers.
Op welk bedrag wordt de militaire pro
ductie voor het jaar 1954 geraamd, zo
vroegen andere leden vervolgens. Is er
reeds internationaal overleg gaande om
trent maatregelen ter bestrijding van een
gebruikt hij hierbij een pen meit rode inkt. toneel was gehouden. Met sterk grijzende
Het KNMI deelt mede: Een gebied van
hoge luchtdruk strekt zich uit van de
Azoren over Midden-Europa tot in Rus
land. Dit hogedrukgebied beheerste de
afgelopen nacht het weer in Nederland
Er was toen weinig wind en bij heldere
hemel daalde de temperatuur snel. Op
tal van plaatsen kwam flinke nachtvorst
voor.
Intussen bevond er zich bij IJsland een
diepe depressie, die in Noordoostelijke
richting bewoog. Deze depressie breidde
haar invloed voortdurend verder over het
Noordzeegebied uit, met als gevolg Zuid-
Westerstorm op het Noordelijke deel van
de Noordzee en steeds verder toenemende
wind langs onze kust.
De depressie zal het komende week
einde het weer in Nederland blijven be
heersen. Dit betekent, dat er ook morgen
veel wind zal zijn. Het koufront van de
depressie trekt vandaag, vergezeld van
regen over de Britse eilanden naar het
Oosten. Het ziet er naar uit, dat dit front
morgenochtend Nederland zal bereiken en
ook hier wat regen zal brengen, al neemt
het regengebied in betekenis af.
Na het passeren van het front worden
verspreide opklaringen, maar ook plaat
selijke buien verwacht. De temperatuur
zal morgen overdag ongeveer dezelfde zijn
als vandaag.
Vele T weede- K amerl eden wijzen de minis
ter van Oorlog en Marine er op, dat de
vrijstellingsregeling wegens broeder-
dienst als onbevredigende kant heeft,
dat eerst, nadat drie zonen uit een ge-
iin hun dienstplicht vervuld hebben, de
vrijstellingsbepaling voor het betrokken
gezin effect gaat opleveren.
Aantrekkelijker schijnt op dit punt de
broederdienstregeling in België te zijn.
Daar wordt aan de oudste zoon uit een
gezin vrijstelling wegens broederdienst
verleend, indien er nog een aantal
broers zijn, waarvan verwacht mag wor
den, dat zij voor vervulling van de
dienstplicht in aanmerking komen.
In gezinnen met veel kinderen is het
veelal zo, dat reikhalzend wordt uitge
zien naar het tijdstip, waarop de oudste
zoon kan meeverdienen en zodoende de
grote gezinslasten kan helpen verlichten
Zijn inlijving in het leger Is dan echter
een lelijke streep door de rekening.
Er zijn vele klachten over het toene
mend aantal fraudes bij leveranties aan
de strijdkrachten, zo schrijft de Tweede
Kamer aan minister Staf. Een van de oor
zaken zou zijn, dat opdrachten worden
verstrekt aan bedrijven, welke niet vol
doende kapitaalkrachtig zijn om de or
ders naar behoren uit te voeren en even
min over voldoende technische capaciteit
daartoe beschikken. De orders zouden zijn
verstrekt, omdat deze bedrijven de laag
ste inschrijvers zijn. Naar verluidt, heeft
'n aantal militairen der Kon. Marechaus
see er meer dan dagwerk aan de finan
ciële en materiële knoeierijen bij leve
ranties uit te zoeken. Welke maatregelen
denkt de minister te nemen om het toe
nemende euvel van fraude te keren?, zo
wordt door de Tweed1 Kamer gevraagd
Van de zijde der industrie werd de
klacht vernomen, dat het ministerie van
Oorlog vaak in gebreke blijft een juiste
en gespecificeerde omschrijving te geven
voor opdrachten ten behoeve van het de
partement. Een gevolg daarvan is. dat de
industrie voor onaangename verrassingen
kan komen te staan door niet voorziene
afkeuringen van 't geleverde; een ander
gevolg kan zijn, dat ruimte wordt gege
ven aan oneerlijke concurrentie.
mogelijke conjunctuuromslag na de vol
tooiing der herbewapening?
Wat de industrievestigingen betreft,
moet gewezen worden op de zeer scherpe
concurrentie, welke er tussen verschil
lende gemeenten bestaat, die elkaar op
alle mogelijke wijzen onderbieden, ten
einde industrie aan te trekken. Acht de
minister het verantwoord deze wilde
concurrentie te laten voortbestaan?
Wat denkt de minister verder te doen
tegen het veel voorkomende euvel, dat
in een ontwikkelingsgebied gelegen kern
gemeenten van haar bijzondere voor
rechten gebruik maken om industrieën
uit nabijliggende gemeenten tot over
plaatsing van haar bedrijf te bewegen.
Vele leden drongen aan pp het bevor
deren van de totstandkoming van export
combinaties. Aan het gezamenlijk optre
den op de buitenlandse markten wordt
nog te weinig aandacht besteed. De re
gering kan dit samenwerken bevorde
ren door aan exportcombinaties bepaal
de credieten en een exportcredietverze-
kering in uitzicht te stellen.
Met betrekking tot het schilderwerk,
dat in de wintermaanden wordt verricht,
vroegen vele leden, of de minister be
reid is een uitbreiding van deze regeling
te bevorderen in die zin, dat ook aan
kleine schildersbazen, die geen perso
neel hebben, de toelage wordt ver
strekt. Zolang dat niet geschiedt, bestaat
er een discriminatie ten nadele van die
kleine schildersbazen, doordat hun gro
tere concurrenten het werk goedkoper
kunnen verrichten.
De extreme groepen in de Britse tech
nische industrie zijn Vrijdag begonnen met
guerillastakingen in fabrieken en scheeps
werven in geheel Engeland, als antwoord
op de weigering van de werkgevers om de
eisen van de vakverenigingen voor een
loonsverhoging in te willigen.
Deze korte stakingen, die door vakver
enigingsleiders veroordeeld worden, zullen
aanhouden tot 19 November, wanneer het
bestuur van de federatie van scheeps
bouw- en technische vakverenigingen in
Londen bijeenkomt.
In Londen alleen namen Donderdag
10.000 stakers deel aan de symbolische sta
kingen.
Over het algemeen voorzien de late roe
pingen enigszins in de behoefte aan pries
ters, die zich steeds sterker doet gevoelen,
nu de materiële omstandigheden, waarin
de priesters in Frankrijk moeten leven, de
gezinnen, zelfs de grote gezinnen, alle me
dewerking doen onthouden aan het bevor
deren van roepingen, zodat de ontvolking
der seminaria nog steeds aanhoudt.
In de sinds ongeveer dertig jaren zo
prachtig ontwikkelde jeugdbeweging ont
wikkelen zich echter tal van roepingen en
meestal in de jaren dat de jongelieden
reeds in de maatschappij zijn getreden. Dit
heeft het aantal late roepingen in stijgen
de mate doen toenemen, zodat men in en
kele bisdommen is overgegaan tot de wen
selijke scheiding tussen de jonge semina
risten en hen, die op soms veel latere leef
tijd aan de roeping gehoor geven.
Reeds in 1941 had kardinaal Suhard voor
het aartsdiocees van Parijs seminariestu
dies doen inrichten uitsluitend voor de la
te roepingen. Eerst onder leiding van ka
nunnik Fichaux te Mamesla Coquette.
Toen de nodige ruimte ging ontbreken,
werd het seminarie verplaatst naar Notre
Dame de Montmélian, waar zeven profes
soren van het aartsdiocees onder leiding
van kanunnik Changy, de opleiding ver
zorgen.
Van welke betekenis dit gelukkig initia
tief is geworden moge blijken uit de ge
gevens, die het bisdom zo juist heeft ver
strekt. In 1946 konden de eerste priester
wijdingen plaats hebben. Eerst weinig in
getal, nam het aantal van jaar op jaar
toe, zodat thans reeds 83 wijdingen hebben
plaats gehad, die 60 priesters hebben ge
schonken aan het aartbisdom Parijs en 23
aan de aangrenzende bisdommen. Maar
deze cijfers geven niet voldoende de bloei
van het seminarie weer.
Met grote voldoening wordt nu gemeld,
dat het aantal nieuwe seminaristen van
het thans begonnen studiejaar 40 bedraagt
Wat de herkomst uit de Katholieke jeugd
beweging betreft, gaat de verkennersbe
weging voorop, vervolgens de J.A.C. (ar
beidersjeugd), de J.E.C. (studentenjeugd),
de J.A.C. (landbouwjeugd) en nu ook de
zich snel ontwikkelende J.I.C. (intellectu
elen).
Over het algemeen ontmoeten die roe
pingen in de arbeidsgezinnen en bij de
middenstand het minste 'weerstand. Bij de
beter gesitueerden heeft tegenwerking
plaats omdat men niet een verzorgde toe
komst prijs wil geven, of op grond van
onverschilligheid. De leeftijden lopen nog
al uiteen. Ongeveer een derde deel der
candidaten was nog studerende, de rest
had een ambacht gekozen was reeds op
kantoren werkzaam, of in zaken en velen
waren reeds de jeugdbeweging ontgroeid
om een plaats in te nemen in de aposto-
laatswerken der parochies.
Het werk ter bevordering van priester
roepingen in de meest actieve parochies on
dernomen, begint meer en meer vrucht af
te werpen. Terwijl er in de grote steden
dus een opmerkelijke voruitgang is te be
merken en ook in de streken, waar de
jeugdverenigingen zich flink hebben kun
nen ontwikkelen, zo is in tal van zuide
lijke provincies de toestand nog allerbe-
denkelijkst. Er zijn nog bisdommen, waar
in de seminaries slechts een paar wijdin
gen per jaar kennen en de priesternood
dan ook erbarmelijk is.
De Liftmaster „Dr ir M. H. Damme", de
winnaar van de Christ-Churchrace en het
grootste vrachtvliegtuig in de Europese
burgerluchtvaart, is vannacht om twee
uur vertrokken naar New York met ge
zagvoerder Kooper aan de stuurknuppel,
om in de Ver. Staten een goodwill-reis te
maken. In het toestel heeft men een
Anthony Eden en zijn jonge vrome Clarissa Spencer Churchill, rechts van
Imar Sir Win Hon Churchill.
Een uitgever, die zijn herinneringen aan
het papier toevertrouwt, is een minder
voorkomend verschijnsel. En tochhoe
veel belangrijke dingen kan hij ons ver
tellen en voor het nageslacht vast
leggen. De uitgever wordt al te dikwijls,
alleen maar gezien als de man, die van alle
boeken toch het meest in zijn kasboeic
neust; maar met deze kortzichtigheid doet
men de goeden onder hen onrecht. De bo
nafide uitgever heeft heus zijn idealen
en het is nu eenmaal een feit dat idealen
dikwijls weinig weerklank vinden en dan
wat men noemt „een strop" opleveren. Er
moeten dus wel eens boeken tussendoor
lopen die „goed gaan" tegenwoordig
nc*rmen we zulke boeken „bestsellers".
j grote Duitse uitgever Rein-
hard Piper, directeur van het beroemde
Piper Verlag in München, in twee dikke
delen van zijn leven en zijn werk verteld.
Het eerste gaat over zijn jeugd en de eer
ste schreden op het glibberige pad van de
uitgeverij; het verscheen onder de titel
„Vormittag"; in het tweede deel, dat kort
geleden uitkwam, vertelt Piper van de
grote vlucht, die Piper Co Verlag nam
Het heet, heel toepasselijk „Nachmittag";
de schrijver van deze levensherinneringen
wordt juist vandaag 74 jaar.
De jonge Piper, zoals we hem uit „Vor
mittag" leren kennen, had ontegenzegge
lijk zelf een kunstenaarsnatuur. Daar
van getuigen zijn eerste dichtproeven,
waar de oude autobiograaf nu achteraf
zelf de spot mee drijft, maar die toch een
zekere aanleg en minstens een zeer grote
gevoeligheid voor de dichtkunst vertoon
den. Veel belangrijker was het bezit van
deze natuur echter voor de latere uit
gever: zij was 't, die hem met een schier
onfeilbare smaak het werkelijk goede en
mooie deed kiezen. Zij was het ook, die
hem voor de kunstenaars tot een ware
vriend maakte immers, door zijn eigen
geaardheid kon hij hen beter begrijpen.
Het was dan ook geen wonder dat vele
kunstenaars de weg naar hem wisten te
vinden. Onder hen treft men verscheidene
figuren aan die in hun tijd nog niet wer
den begrepen, doch die door Reinhard
Piper direct werden „ontdekt". Als hij zijn
mening bevestigd zag door het volgende
werk van de betrokken kunstenaar, dan
liet hij hem niet meer los, ook niet als het
publiek zich onverschillig of zelfs afkerig
had getoond. En in de meeste gevallen
kreeg Piper achteraf gelijk
Tientallen kunstenaars van de laatste
halve eeuw heeft Piper persoonlijk gekend
beter dikwijls dan de mensen uit hun
directe omgeving, want de verhouding was
een andere. Men kan tussen de regels
door lezen, dat menigeen in nood en
moeilijkheden, van welke aard ook, Sij
hem heeft aangeklopt, en het doet
uitermate sympathiek aan dat Piper over
al te persoonlijke gebeurtenissen zwijgt.
„Ik heb geen algemeen tijdsbeeld wil
len geven, maar ik heb geprobeerd mensen
te tekenen, die ik op mijn levensweg neb
ontmoet beroemde en onberoemde.
Daarin kan wellicht toch nog iets van een
tijdsbeeld schuilen" aldus de schrijver. In
derdaad bevatten de beide delen talloze
wetenswaardige mededelingen over men
sen, die Piper heeft meegemaakt. Soms
geeft hij een kernachtige karakteristiek
van hen, een andere keer een vluchtige
schets en ook laat hij het wel eens by de
beschrijving van een oppervlakkige ont
moeting. Maar al met al steekt er heel wat
„materiaal" voor latere cultuurhistorici in
deze levensherinneringen.
Duidelijk krijgt men de indruk, dat de
beste dingen, die Piper en Co Verlag heeft
gebracht, ontstonden door een intense sa
menwerking tussen de betrokken kunste
naars en de heer Piper zelf. Uitgever en
vriend dat zijn ook de woorden, die
verschillende schrijvers hen bij jubilea
hebben toegevoegd. En wij geloven, dat
deze combinatie een ideale is.
Voor ons, Nederlanders, is bijzonder in
teressant het verslag van de ontmoeting,
die de schrijver tijdens een reis door Italië
had met het echtpaar SchartenAntink.
Piper heeft zich intensief bewogen op
het gebied van de beeldende kunst. Hü
heeft talrijke albums met schitterende re
producties het licht doen zien, van be
roemde schilders zowel als beginnelingen
in wie hen iets zag. Vooral aan de grafiek
had hij zijn hart verpand en voor ver
zamelaars vormen de Piper-albums een
benijdenswaardig bezit.
Maar' ook het gewone boek kreeg zijn
volle aandacht. Romans en gedichtenbun
dels werden fraai verzorgd uitgegeven,
soms fijnzinnig versierd. We noemen na
men als Edvard Münich, Paul Klee, Kan-
dinsky, Ernst Barlach; het boek met re
producties van werken van laatstgenoem
de werd „door de toenmalige machtheb
bers als ontaarde kunst vernietigd", ver
telt Piper.
Maar direct na de oorlog werd een „nog
veel mooiere verzameling" uitgegeven. Dit
is wel een bewijs van de onblusbare ener
gie, waarover de toen reeds op leef
tijd gekomen heer Piper nog beschikte
een energie, die kenmerkend is geweest
voor zijn gehele carrière.
Verschillende zijner plannen werden ge
dwarsboomd door de machthebbers van
het „derde rijk", zijn drukkerijen, binde
rijen en pakhuizen werden door bommen
getroffen en grotendeels vernietigd. Hele
oplagen van kostbare uitgaven gingen in
vlammen op. Voor menigeen zou dit ge
noeg zijn geweest om de moed te laten va
ren. Niet voor Reinhard Piper.
Zodra het mogelijk was, begon hij van
de grond af aan. Hij trok jonge schrijvers
aan, zoals de intussen beroemd geworden
Stefan Andres, wiens „Wir sind Utopia"
en .Ritter der Gerechtigkcit" hij uit
gaf. Zijn liefde voor de beeldende kunst»
eens gemanifesteerd door het aandur
ven van de eerste goedkope uitgave van
de werken van Vincent van Gogh (dat was
niet zo lang na de eeuwwisseling) heeft
weer haar uitdrukking gevonden in het
verschijnen van albums met schitterend
uitgevoerde reproducties.
Van dit alles vertelt de oude heer Piper
nu met voldoening en ook met zekere
trots. Beide moeten we hem gunnen, want
het is toch een onweerlegbaar feit dat hij
door zijn werk een beetje vreugde en
schoonheid heeft gebracht in het hart van
duizenden mensen....
kleine expositie ingericht van specifiek
Nederlandse producten, zoals kaas, jene
ver, textiel, glaswerk, Delfts aarde
werk enz.
Aan deze commerciële reis van de
Damme zijn ook gemeentelijke recepties
verbonden in de zes Amerikaanse steden
New York, Philadelphia, Richmond, Cleve
land, Detroit en Chicago. Via New York
keert het toestel dan weer terug naar ons
land» waar het toestel op 15 November op
Schiphol hoop te arriveren.
Vijf „trademanagers", n.l. uit Duitsland,
Engeland, Frankrijk, Zwitserland en Italië
maken de tocht mee om in Amerika hun
clientèle bezoeken.
Het toestel heeft verder geschenken aan
boord voor de burgemeesters van de te
bezoeken steden: van Amsterdam voor
New York b.v. een boekwerk over archi
tectuur, van Rotterdam voor Chicago
Delfts aardewerk met het wapen van de
Maasstad, van Dm Haag voor Philadel
phia, van Utrecht voor Cleveland en van
Eindhoven voor Richmond.
Voordat de tocht vannacht naar de Sta
tes werd ondernomen, was de Damme
nog even'heen en weer geweest naar Ko-
penhagei met een speciaal daarvoor inge
schakelde bema -ling aan boord. In de
Deense hoofdst d is het toestel voor een
Deens schip, dat in de Laurensrivier met
een kapotte as en gebroken tandwielen
„zit te kijken", een d ietal van dergelijke
wielen gaan balen. Met is n.l. bang, dat
de boot zal invriezen en daarom moet de
schade in allerijl worden hersteld. De
Liftmaster was het enige vliegtuig, dat
scheepsonderdelen van dergelijke afmetin
gen kon vervoeren. De wielen, die een
diameter hebben van 1.70 meter, hebben
et t. taal gewicht van ti :n ton!
Aanvankelijk stond nog een trip door
Europa op het programma, maar wegens
de slechtweerperiode is dit niet door kun
nen gaan. De tour is uitgesteld tot later.
De K.L.M. verwacht nog deze maand
een tweede toestel vail hetzelfde type voor
hetzelfde doel i gebruik te kunnen ne
men. De achterdeur is groter dan de deu
ren in de grootste vrachtv "ons van de
spoorwegen, n.l. 2 meter hoog en 3.15 m.
breed. Inwend g is het toestel 20 meter
lang. Het ontwikkelt een snelheid van 500
k.m per uur en heeft een reikwijdte van
6000 kilometer. Dank zij ..pressurizing" is
de druk op ?en hoogte n 21.000 voet niet
groter dan'op de begane grond, wat mede
het vervoer van lrvende have begunstigt.
De Frankfortse advocaat Henry Or-
mond heeft een bezwaar tegen de in-
egei
hechtenisneming van de Nederlandse
chauffeur De B. ingediend en tegelijker
tijd medegedeeld, dat de familie van De
B. een borgtocht van 5.000 mark wil be
talen, indien het gerecht te Koblenz
ontvluchting vreest.
Er is nog geen beslissing naar aan
leiding van de stap van Ormond geno
men.
De B. js, zoals bekend op 24 October bij
het afdalen van een helling bij Neu-
stadt op een file auto's ingereden, waar
bij zes personen de dood vonden.
