zal motie-Lemaire
Regering
naast zich neerleggen
Er
bleef niet veel over van
Overzeese Rijksdelen
Welke taak hebben nu missie en
zending op Nieuw-Guinea?
v
Koperleveranties aan landen
achter 't ijzeren gordijn
FRAAIE AANWINSTEN voor
Haarlems kathedraal
Aangrijpende doden
Oude Tonge
IllLU ff L UU M nu gnr» m en OMSTr£kbn
sSs
i
Dijken staan weer!
Maar 't zijn dijken
met een rouwrand
Massale uittocht van Indische Neder
landers uit Indonesië moet
vermeden worden
9
Haarlems edele gave, een monument,
onthuld
E
Vrijdag 13 November 1953
De Graaf (KVP) komt minister met nieuwe
motie tegemoet
Onberaden stappen
voorkomen
Ongerustheid over
V.N.-rapport
Receptie verjaardag
Mgr Huibers
Tegen 2 Ned. zakenlieden 6 maanden geëist
wegens overtreding van Deviezenbesluit
Neutraal onderwijs mag
levenskans van reeds
bestaande scholen niet
aantasten
Vestigingswet Bedrijven
aanvaard
Indrukwekkende „kop" van Apostel der
Nederlanden
Rijken met een rouwrand....
WEERBERICHT
V
Kamer zal beide moties
bestuderen
Tenders in
k
Hinkend op twee gedachten
,Het zwaarst bezocht
w££t KnA'B' a,s gesche^
Herinnering en troost
De weerve'rwachting van het KNMI, geldig van
heden- tot morgenavond, luidt:
Overwegend droog weer met veranderlijke
bewolking en vannacht voornamelijk in het
Noorden van het land hier en daar mist.
Matige tot vrij krachtige wind tu®se"
en Zuid-West. Weinig verandering in 'emf
ratuur, maar vannacht in het Noorden
het land Iets kouder.
Zaterdag 14 November: Zon op 7.58 u., ondei
16.51 uur; Maan op 13.50 uur, onder 0.00 uur.
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
'S-GRAVENHAGE, 12 November 1953
De begroting van bet Departement van Maatschappelijk Werk werd
hedenmiddag in de Tweede Kamer met stemmotivering van de beer
Lemaire en aantekening van tegenstemmen door de communisten z.h.st.
aanvaard. Maar het was niet zonder moeilijkheden voor minister Van Thiel
verlopen. Daar lag namelijk de motie-Lemaire, welke bij de replieken was'
ingediend en welke behelsde, dat bij het verstrekken in Indonesië van voor
schotten aan de Indische Nederlanders voor overtocht naar Nederland met
het oordeel der betrokkenen ten aanzien van liet vertrek uit Indonesië als
doorslaggevende factor zou worden rekening gehouden.
Dat was de knuppel in het hoenderhok geweest, nadat de regering bij
monde van minister Van Ihiel bij diens antwoord op de algemene beschou
wingen had verklaard, dat het belang van de 125.000 Indonesische Neder
landers zelf hiertegen zich verzette.
Het indienen van deze motie Dinsdagavond j.l. was voor de minister reden ge
weest om schorsing va" Pe,,aadslagingen te vragen, zoals hij nu mededeelde
om in deze gewichtige Kwestie het advies te vragen van de Hoge Commissaris in
Indonesië, die die avond juist m Nederland was aangekomen.
De bewindsman zette nu ernstig uiteen, dat de regering zich voor het bepalen
van haar standpunt had geDaseerd op velerlei bevoegde adviezen. Daarbij had hij
In eerste instantie duidelijk verklaard dat de regering de ontwikkling der situatie
in Indonesië nauwlettend zou Volgen! Als nu de heer Lemaire sprak van een
diabolische situatie, dan stond daar tegenover de opinie van de Hoge Commissaris,
dat van een onhoudbar? ?ltuatie voor de Indische Nederlanders geen sprake was.
Het beginsel, dat een Nederlander het recht moest hebben naar Nederland terug
te keren, wilde de inin'st.er natuurlijk aanvaarden, maar een andere zaak was ot
«1e regering hen daartoe in de gelegenheid moest stellen. YVel niemand hier de
Kamer, aldus de minister, vindt een massale overtocht de beste oplossing.
zien door organen, wier taak en werk
wijze voldoende zekerheid kunnen bieden,
dat de vraag of het belang van enig per
soon of gezin al dan niet het meest ge
baat is met een voortgezet verblijf in In
donesië op conscentieuze en deskundige
wijze plaats vindt.
Maar voordat de heer De Graaf met
deze motie kwam, zeide minister Van
Thiel nog, dat de regering de motie van
de heer Lemaire met klem moest ont
raden en dat zij, zo deze motie zou wor
den aanvaard, de gevolgen daarvan niet
met haar verantwoordelijkheid zou kun
nen dekken en de motie daarom naast
zich zou neerleggen.
Toen daarop ook de motie van de heer
De Graaf ter tafel kwam en de voorzitter
voorstelde deze tegelijkertijd te behande
len, had dfe Kamer hier bezwaren tegen.
Men wilde eerst deze zaak wel eens be
studeren en de beide moties met elkaar
vergelijken, zoals de heren Schouten (AR)
en Oud (WD) betoogden. Men ging er
daarom mee accoord deze beide moties
de volgende week Dinsdag verder te be
handelen. Intussen kon de begroting van
Maatschappelijk Werk worden aanvaard,
maar niet dan nadat van de Kamer uit
nog met nadruk was verklaard, dat staats
rechtelijk gezien de goedkeuring der be
groting niet inhield, dat men het met het
gehele beleid van de minister eens zou
zijn.
replieken waren aangesneden en minister
Zijlstra kreeg een amendement van de
commissie van voorbereiding voor dit
wetsontwerp, waarin werd uitgesproken,
dat de minister van Economische Zaken
voor de uitvoering van deze wet het eerste
en het laatste woord zou hebben. Hij nam
het waarschijnlijk uit collegialiteit
tegenover de overige betrokken ministers
niet over, maar stond rustig toe, dat het
z.h.st. werd aanvaard.
Het pleidooi om ook de bedrijfsschappen
formele bevoegdheden te geven werd door
de staatssecretaris nog eens opnieuw af
gewezen. Het wetsontwerp werd hierna
z.h.st. aanvaard.
De heer Lemaire sprak zelf in zijn rede
voering van hen die »na rÜP beraad met
kennis van zaken en, met de kans om hier
te aarden" naar Nederland zouden willen
gaan. Deze voorwaarden stelt de regering
juist bij }jaar beleid, maar deze worden
in de motie over het hoofd gezien. Men
moet, aldug de minister, deze mensen te
gen zich zelf beschermen. Er zijn dringend
maatregeien nodig om onberaden stappen
te voorkomen. Als er voor Nederlandse
emigranten uaar den vreemde zulke hoge
eisen worden gesteld, moet men het voor
deze mensep ook doen. Juridisch gaan zij
schappeliikaar den vreemde, maar maat-
Jorden indien deze motie zou
?man van lVaard, zou het gevaar ont-
de regJ?- Massale uittocht. Een der
"^meldde hetln.g uitgebrachte adviezen
v? vTeen waren dat velen, die reeds
hierti ctpensionsgekomen en werkeloos in
contra vertoeven, zouden wil
len I,*; worden ,fSn°°ds met voorschot-
he?eP™ de motie w!°°ns nog uiteen, dat
van de Indische Nec^:>t grote schade
All! ae "a<?en wordenAnders zou zijn.
AUe aanvragen i°an nu geval tot
r(u laatste noop-
de heer De
r^aaf (KVP)
.j* een nieuwe
vJ?he, waarin
in de minister
t" deze materie
Hu m°et kwam.
inJ vroeg hier-
een or-
sanisatievorm
°°r, het maat-
weihaPPehjk
de,.i Voor Ne"
Gaarne te voor.
Bij de aanvang der vergadering had
minister Luns nog een aantal vragen te
beantwoorden van de heer Burger (PvdA)
die betrekking hadden op een rapport van
de secretaris-generaal van de U.N.O., dat
zou kunnen uitlopen in een verbod aan
leden van het U.N.O.-secretariaat om bij
een politieke organisatie te zijn aange
sloten. Minister Luns herinnerde aan het
onderzoek der Amerikaanse instanties
naar de antecedenten en loyaliteit der
leden van het secretariaat van d'e UNO.
met betrekking tot communistische ten-
denzen, welk onderzoek verschillende ont
slagen tot gevolg had gehad. Bij resolutie
van de Algemene Vergadering was d'e
secretaris-generaal toen opgedragen een
rapport samen te stellen, waarin algemene
richtlijnen dienaangaande zouden worden
gegeven.
De minister gaf toe, dat dit rapport wel
enige reden tot ongerustheid betreffende
deze materie gaf. De regering had haar
delegatie reeds eerder opgedragen de op
vatting te bestrijden, dat leden van het
U.N.O.-secretariaat geen lid van een poli
tieke organisatie zouden mogen zijn. Ten
overvloede had zij nu naar aanleiding van
het verschijnen van dit rapport de dele
gatie nog eens opnieuw op deze instructie
gewezen.
F, S
Z. H. Exc. mgr J. P. Huibers, bisschop
van Haarlem, zal b;' "d van zijn
78ste verjaardag, op Zondag 15 Novem
ber a.s. receptie verlenen aan -el,a!euzen
en leken van 11.30 uur tot 12 uur en aan
de priesters van 12 uur tot 12.30 uur.
Weer heeft de economische kamer van
de rechtbank te Amsterdam gisteren twee
zaken te behandelen gekregen betreffende
leveranties van „strategische goederen"
in dit geval koper naar landen achter
het IJzeren Gordjjn. Twee zakenlieden, de
35-jarige Amsterdamse koopman J. L. en
zjjn 55-jarige Haagse collega Chr. B. (bei
den bonafide en met een blanco straf
register), hadden hun bemiddeling ver
leend bjj deze leveranties. Wegens over
treding van het. deviezenbesluit eiste de
officier van Justitie gisteren tegen elk van
hen zes maanden gevangenisstraf.
Beide verdachten gaven de ten laste ge
legde feiten toe.
De Amsterdamse koopman, deelde op
een vraag van de officier van Justitie
mede dat hij op verzoek van de Belgische
firma, een relatie van hem, een achttal
vergunningen had aangevraagd en gekre
gen. Hij had zijn relatie in Brussel een ge
noegen willen doen. Enige vergoeding hao
hij, naar hij verklaarde, niet ontvangen.
Op' de daartoe vereiste verklaring had hij
vermeld, dat de goederen voor Nederland
bestemd waren en zo hem mocht blijken,
dat dit niet het geval zou zijn, hij de daar
toe aangewezen dienst hiervan zou ver
wittigen. Op een vraag van de president:
Heeft u nooit gevraagd, waar blijft mijn
koper", antwoordde de verdachte ontken
nend. ,',U heeft alle correspondentie over
deze zaak vernietigd, daaruit aldus de
i president blijkt wel, dat u zich niet
veilig voelde".
Een ambtenaar van de recherche afde
ling van het ministerie van Economische
Zaken, deelde mede, dat z.i. achter deze
transactie een Belgische groepering zit
die verschillende leveranciers naar voren
schuift. Het spel wordt aldus gespeeld: all
een Belgische firma goederen op deze
wijze wil exporteren en daarbij gebruik
maakt van een Nederlandse importeur,
worden de goederen als transito-vracht
via Rotterdam verscheept. Werkt een Ne
derlandse exporteur samen met een Bel
gische importeur, dan gaan de goederen
via Antwerpen, zo deelde de ambtenaar
mede.
De officier van Justitie zei in zijn re
pliek o.m., dat de centrale dienst voor in-
en uitvoer z.i. wat meer voorzichtigheid
kon betrachten bij het verstrekken van
de vergunningen als het om dergelijke
grote hoeveelheden gaat. De rechtbank zal
op 26 November uitspraak doen.
s-GRAVENHAGE, 12 November.
Nog in de namiddag begon de Tweede
Kamer vandaag aan de behandeling van
de begroting Van het departement van
Overzeese Rijksdelen.
Het merkwaardige deed zich hierbij
voor, dat over de twee belr rrijke ge
bieden, welke dit departement betreffen,
niet kon worden gesproken, namelijk over
de Antillen en Suriname enerzijds, omdat
in Januari het hem'-'W'1 op de
basisvoorstellen tot hervatting van de
Ronde Tafel-conferentie zal worden opge
nomen en men daarop ntuu-"-'k niet wil
vooruitlopen. En anderzijds wilde men
nog niet spreken over Nieuw-O"' i, om
dat het rapport van de parlementaire mis
sie. die onlangs een reis naar dit gebied
maakte, nog niet gereed is en deze be
handeling beter zal kunnen geschieden
als dit rapport de Kamer is aangeboden.
Zo bleef er dus niet w' over.
Algemeen hoopte men natuurliik, dat,
nu de moeilijkhed»" van verleden jaar
waren opgelost, een definitieve regeling
met de West spoedig door alle partijen
volledig zal worden aanvaard. Mevr. For-
tanier-de Wit (V.V.D.), drone dn- 'i nog
eens aan op een royale en loyale uit
voering van de rede van H. M. de Ko
ningin van December 1942. De heer De
Kort 'X.V.P.) vroeg bii de bespreking over
deze basisvoorstellen om een gezonde
realiteitszin en ware oprechtheid; hij
meende, dat een gematigd optimisme op
zijn plaats was en hoopte, dat 1954 de
kroon op het werk zou zetten.
Hij vroeg ook in verband met de ont
wikkeling van zaken in het nabuurland
Guyana of de htsze' Thei-' in die ge
bieden voldoende was eewaa-borgd tegen
invloeden van buiten.
De enige zaak. die allerlei h—'"aren in
het leven riep, was de kwestie van het
onderwijs en de medische voorzieningen
en de rol, welke de missie en do zend!-g
enerzijds en de overheid anderzijds daar
bij hadden te vervullen.
hij. Overigens hinkte hij op twee gedach
ten door te zeggen, dat wij een taak had
den in Nieuw-Guinea. maar dat hij er toch
niet veel heil in zag. Het zou altijd meer
gaan kosten en hij zag de toekomst dien
aangaande maar pessimistisch in.
Hij waarschuwde vervolgens de Stieusa,
voor haar beleid, dat gelegenheid gaf. wat
de aantrekking van communisten of
crypto-communisten betrof, voor commu
nistische infiltratie Waar de Stieusa met
overheidsgeld werkte op een cultureel
terrein, moest daartegen worden gewaakt.
Mevr. Fortanier-De YVit bracht het denk
beeld ter tafel van een tentoonstelling in
Suriname van Nederlandse producten om
elkanders land beter te leren kennen en
zjj vroeg ook betere en meer uitzendingen
van de Wereldomroep ter uitwisseling van
cultuur.
Prof. Gerbrandy (A.R.) behield zich nu
r„ 1I1P-P71 overheidszorg I reeds het standpunt voor, dat hij zou in-
m we~en overneias^urg nemen bij e6n overeenstemming met de
gering op Nieuw-Guinea een belangrijke
taak weggelegd zag voor zen''"- - mis
sie. „Zij gaat er daarom principieel van
uit, dat het onderwijs a i en waar mo
gelijk ook de geneeskundige zorg voor
de Papoea gelegd wc in handen van
missie en zending, waarbij de overheid
de financiering van deze taken, van in
wezen overheidszorg, geheel of groten
deels voor haar rekening neemt".
critiek op de weigering van de regering
de Ambonezen, die hierheen gekomen
waren als vertegenwoordigers van een
mogendheid te ontvangen. Voorts vroeg hij
inlichtingen aangaande de defensie van
Nieuw-Guinea.
Hiermee was de lijst van sprekers uit-
geput. Alleen een communist, de heer
Gortzak, moesi nog het woord voeren Hij
had hiertegen echter gisteren reeds be
zwaar gemaakt, omdat naar zijn mening
■3 c-: -
Wat is dat nu?, roeg de V De Graaf de agenda telkens werd gewijzigd Hij was
(KVP.). Berust deze taak nu primair bij er dan ook niet en zal dus Dmsdagavona,
de missie en de zending of bij de over- als deze behandeling wordt voortgezet,
heid' Hij vroeg de -'ster van Over- aan het woord komen. De algemene oe-
zese Rijksdelen, prof. Kernkamp, een ver- schouwingen over deze Rijksbegroting
duidelijking hiervan en begon direct met werd'en aldus bijna in een halve mmaag
vast te stellen, dat het onderwijs primair afgehandeld. weer
een taak was van missie en zending en dat Morgen zal de begroting van weoe-
de overheid slechts een aanvullende taak opbouw aan de orde worden gesteld,
had. Maar als de regering het openbaar F. S.
onderwijs zou bevorderen waar dit wen
selijk was, hoe was dit dan te rijmen met
de taak van de missie en de zending?
Ook de heer Lemaire (K.N.P.) sprak in T/iif .hrnppJlt Pil 1100" Wüt
die zin. Wat is dat aanvullende karakter? VIJT pi ULUU tft
vroeg hij. Moet de overheid déér optreden
waar missie en zending niet kunnen op- de strijd om de loonsverhoging
treden? De heer De Graaf stelde het zo reeds enjce[e weken is geluwd, is het
duidelijk mogelijk door te zeggen, dat het ondienstig zijn oor eens te luis-
onderwijs voor autochtonen en met-autoch-1
tonen primair de taak was van de maat
schappelijke organisaties. Hij zeide geen
bezwaar te hebben tegen neutraal onder
wijs, maar dit zou de levenskansen van
het reeds bestaande onderwijs niet mogen
aantasten. De heer De Graaf vroeg tevens
of de minister nadere mededelingen zou
kunnen doen over zijn reis naar Australië
en zijn besprekingen aldaar.
teren te leggen bij vele gesprekken,
welke ook nu nog deze zaak tot onder
werp hebben. Men bemerkt dan, dat
er thans nog rondom dit feit veel wan
begrip en kortzichtigheid bestaat.
Wij willen in alle rust nog eens hier
op terugkomen en enkele vragen en
opmerkingen, welke thans nog opgeld
doennader onder de loupe nemen.
Sommigen vragen zich nog steeds
en Mr- Th. De Graaf (KVP)
nieuwe motie
Daarna ging de Kamer verder met de
behandeling van het wetsontwerp Vesti
gingswet Bedrijven, waarbij men óók in
de replieken was blijven steken Er werd
nog wat nagekeuveld over h'et behoefte-
element. waarvan minister Zijlstra nog
eens uiteenzette, dat dit geen meetbare
ruimte was, voorts dat het een idee was,
da*t d'e derde dimensie namelijk de
txPansi€dimens'ie miste en dat het met
Paste het kader van deze wet. De staats-
^P^Ws, dr Veldkamp, ging nog eens
mtvoejig op allerlei details in, die bij de
De belangstelling was zo groot, dat honderden geen plaats meer in de kerk
konden bemachtigen en buiten het gebouw de dienst moesten volgen.
over de gemelde passage over het onder-
wijs, maar hij
uitte hierbij zijn
beduchtheid
voor 't neutrale
onderwijs, dat
geen kansen zou
krijgen Als er
geen werkkrach
ten voor Nieuw-
Guinea zijn te
krijgen, zo zei
hij, dan moeten
de missie en zen
ding het doen
maar daarvan
moet men geen
principe maken,
waarschuwde
F. GOEDHART (PvdA)
.pessimistisch.
velen van hca, die daar meegingen, gis
teren, van de naar het graf....
99
(Van onze Utrechtse redact).
"IV E kathedraal in «aar-
lefm Verrijkt met een
die 7Ór,^i WiUibrorduskapel,
P echt°ncag a-s ™et eTnlge
lern etl door de Haar-
u OVPrrfr,Jmrron JiG I,
overgedragen
chitectenntverp van
tnvn Evers en Sarie
der 'mS^1 de kunstschil-
gen Meendd^ de schüderin-
verzorgdef
Aan de Utrechtse edel-
emtd Jan Noyons viel de
v i u rt een IJveren
reliekhouder in de vorm
van een borstbeeld van st
Willibrord te mogen maken
en een dezer dagen hebben
wij het kostbare werkstuk
op het atelier van de kun
stenaar, nadat hij het pas
voltooid had, kunnen aan-
6HetTeen 42 c.m. hoog
m6die bezeMs jnet to-
edelsmid Jan
-ilveren met de
w Tehekhoudcr
van St WülibrortJ, die
lig voor de Sint Willi-
brorduskapel J
Haarlemse kathC(traai
maakte. Naast hem het
qipsen-model voor )ti
borstbeeld.
pazen en amethisten,jwelk^
gram,
Ee;ën"ïn"filigrainmen
eveneens rondom de m J
vindt. Het is een indrUK-
vrekkende „kop" van de
^bostel der Nederlanden,
bisschoppelijke waar- T
Noyon» «Ps. en van de gestalte, zoals Jan
«aamheijj® gaf. gaat een mannelijke
Jan Novo tevens grote rust uit.
♦wee zilveren8 „vervaardigde bovendie
ollelampjes, die aan ween-
(Van onze verslaggever)
OUDE TONGE, Donderdag
Traag, TERWIJL de klokken hun droeve klanken uitstrooiden boven
het doodstil geworden dorp, trok vanmiddag een lange, zwarte stoet door
de smalle straten van Oude Tonge op het eiland Goeree-Overflakkee.
Honderden en nog eens honderden inwoners van deze gemeente, die op zo
rampzalige wijze door het noodlot getroffen werd in die ontzettende ramp
nacht van de 1ste Februari, schaarden zich achter elkaar om in een aan
grijpende, stille tocht te gaan naar de laatste rustplaats van zovelen van hun
^°Bovgeen^0opndeVSpuid?k?wTardhett dorp eindigt en de wijde vlakte van de
Heerenpolder begint, is het tientallen meters grote massagraf, waar de
stoffeliikc overschotten aan de aarde zijn toevertrouwd van lien, die op zo
droeve wijze het leven lieten. Niet minder dan 310 slachtoffers van de
watersnood rusten hier bij elkaar in het langgerekte graf, dat gemarkeerd
wordt door een eenvoudig, wit kruis. Ze liggen bij elkaar al die dorpsge-
noten296 van hen kwamen uit Oude Tonge zelf, 3 zijn cr nog niet
gevonden zoals ze ook in eikaars onmiddellijke nabijheid de dood in
het woedende water, dat hen zo onverhoeds hesprong, gevonden hebben.
stond men hier, het orgel deed plechtige
klanken horen en velen konden zelfs geen
toegang krijgen, zó vol was het reeds.
Zjiden worden opgehangen en van hem
zbn ook het smeedijzeren kruis en vier
sn.ec-ciijzeren kandelaars, versierd met
koperwerk, die op het altaar geplaatst
worden.
HET was geen wonder dat de dag van
gisteren toen het 1, Adoptie-
comité Haarlem aan Oude Tonge ge
schonken monument onthuM werd -— een
zware dag was voor Oude Tonge. Maar
eer dag ook, die men niet wilde missen,
«etuige de honderden, nog steeds ge-
evacueerde Oude Tongenaren, die s mor-
o°ns vroeg reeds waren opgetrokk?n uit
alle delen van het land, om OP dit uur
bij hun dierbaren te kunnen z«n-
Drie-honderd-en-tien slachtoffers m een
graf, drie-honderd-en-tien dram.a1,'„®
te erg 0m nog van te kunnen vert ïllien. De
eenvoudige bloemruikers op &rat
spraken soms boekdelen: „Voor Annie en
Lientje", „Voor onze ouders", soms „Voor
vader en moeder" en een hele reeks
namen van kinderen er bij
Bij de korte herdenkingsdienst in de
eenvoudige, van binnen geheel wit
gepleisterde kerk van de Ned. Hervormde
gemeente die leeggehaald was in ver
band met herstelwerkzaamheden bleek
eerst duidelijk, hoeveel familieleden van
de getroffenen aanwezig wilden zijn bij
deze plechtigheid. Schouder aan schouder
Pastoor P. de Groot en ds J. Wolthers
spraken hier woorden van herinnering
aan het verschrikkelijke gebeuren, maar
ook woorden van troost en hun sobere
toespraken vonden grote weerklank bij
al die rouwenden. Ach, de mensen van de
eilanden, houden zich zo lang mogelijk in,
maar menige traan werd toch fluks weg
gewist met een zakdoek of de rug van de
hand.
Onder de aanwezigen bevond zich hier
o.a. ook de commissaris van de Koningin
in de provincie Zuid-Holland, mr L. Kes-
per, de burgemeester van Haarlem, mr
P. F- M. Cremers, alle wethouders van
Haarlem, vele raadsleden en de leden van
het Adoptiecomité Haarlem, welke stad
na de ramp Oude Tonge geadopteerd heeft
Na een korte, ontroerende dienst in de
kerk, ging dan die lange, lange stoet
van rouwenden zich opstellen. En zag
men ooit zulk een rouwstoet naar een
De Commissaris der Koningin in
Zuid-Holland, mr L. A. Kesper, legt
na de onthulling een krans aan de
voet van het monument.
begraafplaats trekken, van zovelen die
allen, tegelijkertijd, hun familieleden
verloren
Langzaam ging het, met aan het hoofd
van de stoet, de commisaris der Koningin,
de burgemeesters van Haarlem en Oude
Tonge en de andere autoriteiten, door de
Kerkstraat. Onder het gebeier der klokken
van de torens der Ned. Hervormde en de
Katholieke kerk, ging het verder: door de
Nieuwstraat, langs de Molendijk en de
Oostdijk; door een bijna volkomen ver
laten dorp allen hadden zich bij de
stoet aangesloten of hadden zich rond de
rampbegraafplaats verzameld langs de
kleine, lage huizen in de nauwe straten,
vlak onder de bijna van ieder huis half
stok hangende vlag door.
Een stoet, waarin practisch ieder die
meeliep, een droevig verlies te betreuren
had, eenieder persoonlijk zijn of haar
eigen herinnering had aan die droevige,
verschrikkelijke uren van de rampnacht,
die behalve een stortvloed van water ook
?en stortvloed van diep, bijna verplette
rend leed brachten.
Zwaar en moeilijk was die gang voor
De heer Goedhart (P.v.d.A.) viel ook af, waarom de bonafide vakbeweging
de 5% heeft aanvaard. Deze vraag be
rust eigenlijk op een misverstand,
want het is uit de vele publicaties en I
met name uit de desbetreffende reso
lutie van het K.A.B.-congres zonne
klaar gebleken,dat de Raad van Vak-
centralen het besluit van de Regering
nooit heeft aanvaard. Men heeft dit
besluit moeten erkennen, men heeft er
zich bij moeten neerleggen, maar men
heeft het niet aanvaard. Aanvaarden
immers betekent tot op zekere hoogte:
met het besluit accoord gaan, en dat
kon men in geen enkel opzicht.
Anderen merken op, dat men het
„onaanvaardbaar" had moeten laten
horen. Dat klinkt natuurlijk erg flink,
maar men heeft dan meestentijds geen
oog voor de enorme consequenties,
welke hieraan verbonden zijn.
Allereerst had dit er toe kunnen
leiden, dat er helemaal geen besluit
gekomen zou zijn en dan was men het
doel zeker voorbijgeschoten. Of het
besluit zou wel genomen zijn, maar de
arbeiders hadden de loonsverhoging
niet kunnen aanpakken, daar deze on
aanvaardbaar was. En ook dat kon de
bedoeling niet zijn. Vervolgens zouden
in dat geval Regering en Vakbeweging
scherp tegenover elkaar hebben ge
staan met alle gevolgen van dien. Nu
heeft de Regering de 5% bindend
voorgeschreven, maar dan had men
b.v. tot 6% kunnen besluiten, maar
het onverplicht kunnen laten. En wan
neer men moet kiezen tussen een ver
plichte 5% of een onverplichte 6%,
dan lijkt ons de keuze niet moeilijk.
Dan aanvaardt men het eerste.
Een ander gevolg van de scherpe
tegenstelling had kunnen zijn, dat de
Regering de andere voorstellen tot
verbetering niet zo snel had aanvaard
en dan zouden grote groepen arbeiders
met hun 6% uiteindelijk toch minder
gekregen hebben dan nu het geval zal
zijn.
Immers, er is thans ook toestemming
tot een in bedrijfstakgewijs overleg
vast te stellen hogere beloning voor
geschoolden en tot het verminderen
van de afstand in geld tussen de hoog
ste en de laagste gemeenteklasse.
Voorts zal er een belangrijke verho
ging van de Kinderbijslag komen ten
behoeve van de grotere gezinnen. Deze
verhoging is jarenlang het voorwerp
geweest van politieke strijd, was in de
S.E.R. aanleiding tot felle discussies
en een minderheidsnota van de Katho
lieken, maar is thans, bijna zonder
strijd op voorstel van de K.A.B. in de
wacht gesleept. Per 1 Januari a.s.
wordt de kinderbijslag voor het vierde
en vijfde kind behoudens de normale
EN sober- plechtigheid had no|
plaats op de ramn'-tefplaats, waar
plotseling de opgestoken wind over
de polder kwam aange'---'' De cornmis-
1 saris der Kor.ingin sprak, alvorens hij het
met een zwarte doek overde' monument
vervaardigd door Ja"-- 'ce P K ier
en dat een vluchtende vrouw voorstelt,
die angstig een kind omklemd houdt
ont' ie, enkele woorden, v. aarin hij zijn
medeleven uitte voor hen die achterge
bleven waren en ''iepe deernis met het
lot van hen, die hun leven als tol aan het
water hadden moeten geven. „De zwaarst
bezochte gemeente in de provincie Zuid-
Holland", zo noemde hij Oude Tonge te
recht en hij bracht ook zijn dank over
aan Haarlem, dat Oude T —<*e geadop
teerd had en dat zo ont 'lijk veel leed
had helpen verzachten. Het monument,
dat thans door het Ado,"- iité Haar
lem wordt aangeboden, zo zei^- de com
missaris, siert de edele gevoelens van
deze gemeente.
Nadat de commissaris Koningin 'n
krans bij het monume had neergelegd,
sprak burgemeester K. A. van Dijk van
Oude Tong» Hij deed het op eenvo 'e
doch treffende wijze, dez burgervader
van e.., van Nederland's zwaarst getrof-
f.n gemeenten. Ook hij sprak zijn dank
uit, niet alleen aan het Hui*
dat op zo -Ie wijzen van medeleven
met Oude Tonge had doen blijken, maar
ook jegens de commissaris der Koningin.
En diep erkentelijk toor-' hij zich jc„ is
het gemeentebestuur en de burgerij van
Haarlem voor de verleende, doeltreffende
hulp. waarna hij het monument dank
baar' aanvaardde. En tot zijn honierden,
rondom hem verzamelde diep-g -lagen en
treurende gemeentenaren zei Uj „Dorps
genoten, we zijn nu verenigd op de be
graafplaats, waar zovelen van onze inwo
ners begraven liggen. Zij rusten in vrede
De muziekkapel van de Haarlemse po
litie, die zich al reeds eerder had doen
horen, speelde enkele psalr»°n en bleef
treurmuziek ten geho z br»""»- »n al
héél Oude Tonge, al die mannen, vrou- -v,__
wen en jongeren, dje^ zware gang maak- j 5% verh0ging 0ok nog verhoogd met
1 per dag, en voor. het 6de kind en
ten rond de begraafplaats, hun bloemen
neerlegden, hun tranen niet 1 -eden be
dwingen en met soms vre»*— d vertrokken,
strakke gezichten, weer teruggingen over
de dijk, naar hun dorp en ve -
De wind stak op, de regen kon men
grijpen. Het zou vroeg donker zijn op deze
Novembermiddag.
Vaag stond de dijk aan de einder van
de Heerenpolder, de dijk, thans weer her
steld en verstevigd, maar waar tóen het
wild-geworden, ziedend-' <vater overheen
kolkte en dood en ontzetting zaaide in dit
overstroomde. gedeeltelijk verwoeste
dorp.
„Ja, ze staan er weer, die dijk a", zc:" die
eenvoudige boer, „maar o, mensen, '"vl
zijn dijken met een rouwrand...."
de volgende met f 0.15 per dag.
Dit besluit was in een sfeer van
strijd en scherpe tegenstelling zeker
niet genomen.
Wanneer wij dit geheel van maatre
gelen thans rustig overzien en wij ne
men daarnaast kennis van verschillen
de nadere publicaties, hierover gedaan,
dan zal men toch eerlijkheidshalve
moeten erkennen, dat er heel wat is
bereikt door de bona-fide vakbewe
ging. Natuurlijk er blijft teleurstelling
om de kruimelpolitiek, om de weinige
waardering voor jaren offerzin, maar
deze teleurstelling mag een gezond in
zicht in het feitelijk bereikte niet ver
troebelen.
