Machtige manifestatie van het
lekenapostolaat
Maar ook krachtige uiting van
politieke bewustwording
Kath.
voor
Bloedig drama in Amsterdam
Beroepscentrale
intellectuelen
Kath. landarbeiders vierden
luisterrijk gouden feest
WYBERT
Tekort ondergronds personeel
Problemen van de vrije markt
voor de Staatsmijnen
WAT VERWACHT JE VAN
HET KOMENDE JAAR?
Export cacao-boter en -poeder
Geestelijke opbloei in Afrika
Voorbijganger tijdens vechtpartij
doodgestoken
Schoenmaker aange
houden
Plannen van St. Adelbert in verre staat
van voorbereiding
Naar een Verbond van
Kath. Werkers?
Mgr Huibers woonde herdenkings
bijeenkomst bij
Drie Pauselijke onder
scheidingen
m mm iwmmj mjsmw Jm
Jongeren gaven (uiteenlopende) antwooiden
voor KRO-microfoon
„Zin van het leven is
NIET geld verdienen"
Vaste wil positie te handhaven of
te verbeteren
Perzische olie
Twee en twintig koeien
vonden de dood
Wereld verbruik neemt toe
PAGINA 3
MAANDAG 4 JANUARI 1954
Door DOUGLAS HYDE
De eerste bijeenkomst van deelnemers aan het lekenapostolaat in Afrika
is geëindigd. Meer dan honderd jonge Afrikaanse leken mannen en
vrouwen zijn van Kisubi (Oeganda) waar ze gehouden werd, terug
gekeerd met een nieuwe visie op dat, wat liet lekenapostolaat werkelyk
betekent, gelet op de moderne behoeften en eisen van oppoi uni cj
bijeenkomst werd belegd door het permanente comité van het leken
apostolaat te Rome, dat verscheidene van zijn leden naar de beraad
slagingen zond, onder wie de president Vittorino Veronese. Zij werd
gehouden in het prachtige seminarie, dat de Witte Paters tussen Kampala
en Enteble hebben gebouwd.
Politieke aspiraties
De martelaren van Oeganda
Einde koloniaal tijdperk
Om terug te komen op de Congres-
beraadslagingen: mgr Mararta, aartsbis
schop van Dar-es-Salam, legde er in een
rede de nadruk op, dat het „koloniale
tijdperk" snel zijn einde nadert en dat de
Kerk het ogenblik zal begroeten, waarop
Het conflict met Boeganda
Nationalisme
ZUSTERS VERTROKKEN
NAAR DE MISSIE
Mmmm SST «u
Overal
dre£fi
besmetting!
Tekort ondergronds personeel
Chemische producten
Feestrede
Onenigheid over distributie
plannen
Kapitale boerderij in brand
Wereldmarkt
meen
jr) „koloniale" volken hun eigen zaken in
imnrian ir11Tiiion nflmpii. Od kerkelijk s®*
Er waren ook twintig bisschoppen^en
aartsbisschoppen op i di j de Gouveia
nen aan wier horfd kardma ^vens tal
van Lorenzo M q.onarissen, missie-broe-
rijke priester-mis groot geeste
lijk voordeef was gelegen in het feit. dat
Afrikaanse leken, bisschoppen en pries
ters eenweek lang in zulk een nauw con
tact met elkaar konden treden, tevens m
root act konden komen met waarnemers
en deskundigen uit Europa niet alleen,
maar ook uit Amerika. Onder hen bevon
den zich met name zuster Marie André du
Sacré Coeur, prins Löwenstein van de
Duitse Katholieke Actie en Kevin Muir.
die de internationale Jocisten-beweging
vertegenwoordigde. Uw correspondent
had tot taak als deskundige een deel der
discussies te leiden.
Mgr Lanctot van Bukoba in Tanganyika,
een Frans-Canadese missiebisschop van
de Witte Paters, deed in een boeiende ver
handeling uitkomen, welk een enorm con
trast er bestaat tussen het heidense ai :i-
ka van 75 jaar geleden, toen knrdina
Lavigerie zijn eerste groep missionaris®
naar Oeganda zond, en het Afrika v
thans. Toentertijd hadden de stamho1om
te beslissen over leven en dood van n
onderdanen. Thans bekleedt een man, uj
Oeganda zelf geboortig, nl. mgr Kiwanu-
ka, de bisschoppelijke waardigheid en
twee andere Afrikaanse bisschoppen heb
ben onlangs de leiding in handen gno
men van bloeiende katholieke missie-ge
bieden.
Daarna ging de Prelaat-redenaar over
tot de behandeling van een a«der onider-
werp, nl. de politieke aspiratiesder Afn-
kanen, welke, speciaal onder de ontwik
kelde minderheid, zich doen gelden. Hij
behandelde deze kwestie van het stand
punt van een kenner der toestanden, die
sympathiek tegenover de nieuwe politieke
evolutie staat. Afrikaanse Katholieke
leken, aldus de hoogwaardige spreker,
dienen deel te nemen aan de actie der
verschillende patriotische verenigingen
welke er bestaan. Want, als dit niet ge
beurt „zullen zij aan kwade invloeden
werdén overgelaten en daaraan ten offer
vallen". „Hier", zo zeide mgr, „ligt mis
schien het vruchtbaarste veld van activi
teit voor leken".
Afrikaanse gedelegeerden concentreer
den in de discussie, die op deze eerste
verhandeling volgde, hun betogen rondom
de kwesties van nationalisme en rassen
discriminatie. Meer dan een uur lang hiel
den zij protestredevoeringen tegen de ön
rechtvaardigheden, welke zij en hun Afri
kaanse broeders nog steeds te verduren
hebben. Merkwaardigerwijze echter wer
den deze protesten in de volgende dagen
nauwelijks gehoord en was de stemming
zo, dat blanken en kleurlingen in de beste
harmonie samenwerkten en met elkaar
omgingen.
Op de avond van 8 December feest
dag van Maria's Onbevlekte Ontvangenis
namen alle congressisten deel aan een
fakkel-processie, ter opening van hgt
Maria-jaar. Maar zij niet alleen; ook de
plaatselijke bevolking liep in de processie
mee. Het was als 't ware een voorproef
van wat twee dagen later volgde, toen de
250 congressisten, onder wie de gedele
geerden van 43 diocesen, vicariaten en
apostolische prefecturen, samen met de
Europese waarnemers, allen als pelgrims
naar Namagongo togen, waar 66 jaar ge
leden de martelaren van Oeganda het
leven lieten.
Daar in de kerk, gebouwd op de
plaats, waar de 22 jonge katholieke
leken, onder aanvoering van de Geluk
zalige Charles Lwanga (thans Patroon
van de Katholieke Actie in Afrika) een
gruwelijke marteldood stierven, woon
den de pelgrims de H. Mis bij, welke
in de namiddag werd opgedragen. De
kerk was opgepropt met gelovigen, ter
wijl buiten, in de brandende Afrikaan
se zon, duizenden Afrikaanse katholie
ken aan de godsdienstoefening deelna
men.
De H. Mis werd gecelebreerd door de
Afrikaanse bisschop, mgr Rugambwa,
terwijl de andere Afrikaanse bisschop,
mgr Kiwanuka, preekte over het held
haftig sterven der Oeganda-martelaren,
die liever alles verduurden dan zich over
te geven aan de onzedelijke handelingen,
die hun koning hun bevel gaf te plegen.
Sommigen hunner zoals de Gelukzali
ge Charles Lwanga werden langzaam
geroosterd, tot zij dood waren.
Na de preek werd de H. Mis voortgezet,
tot het ogenblik van de H. Communie
naderde, waarop een geweldige lange rij
gelovigen, Afrikaners van allerlei type,
langzaam en waardig tot de H. Tafel na
derde: oude mannen en vrouwen, frisse
verpleegsters in beroepsuniform, ge
bruinde kloosterzusters in haar blauw
grijze habijten, oudere dignitarissen in
lange witte gewaden. En tussen hen in
liepen de Europese gedelegeerden, maar
ook Afrikanen uit de Soedan, de Belgi
sche Congo, Frans West-Afrika, de Unie
van Zuid-Amerika, Kenya en elders.
handen kunnen nemen. Op kerkelijk ge
bied heeft Zij reeds het voorbeeld gege
ven door op verscheidene plaatsen in
heemse hoogwaardigheidsbekleders aan
te stellen, aldus de aartsbisschop.
Hij waarschuwde er echter voor, dat
deze tijd van overgang een gevaarlijke
tijd is en dat katholieken hier een be
langrijke rol te spelen hebben, teneinde
een blinde haat tegen alles, wat niet
Afrikaans is, te voorkomen een haat,
waardoor de grondslagen van het nieuwe
Afrika zelf zouden worden aangetast.
Afrikaanse leken namen een leven
dig aandeel in de discussies over opvoe
ding, sociaal apostolaat, vrouwenarbeid
en andere onderwerpen. Bij de behan
deling van het thema: „training in het
leiderschap" werd de wenselijkheid be
toogd, dat toekomstige priesters zouden
worden vertrouwd gemaakt met de
techniek van het leiderschap. En wel
reeds op de seminaries. Voorts, dat alle
priester-missionarissen in Afrika zulk
een opleiding zouden ontvangen. Ge
pleit werd ook voor de zorgvuldige op
leiding van lekenleiders, inzonderheid
van hen, die aan intellectuelen en aan
vrouwen leiding kunnen geven. Ver
schillende bisschoppen waren ervoor,
dat men een speciaal opleidingscentrum
voor de toekomstige leiders geeste
lijken zowel als leken zou overwe
gen.
In verband met de politieke emancipa
tie van Afrika, die zoals hierboven ge-
memoreerd op het congres ter sprake
kwam, is het van actueel belang even
stil te staan bij het conflict rond de jonge
Kabaka van Boeganda,, de rijkste provin
cie van Oeganda, welk bestuurshoofd
door Engeland is uitgewezen en niet meer
naar zijn land mag terugkeren. Zoals men
weet, weigerde deze inlandse stamvorst
samen te werken met het Engelse be
stuur over zijn land, zulks bij wijze van
demonstratieve uiting van zijn verlangen
naar een algehele onafhankelijkheid van
Oeganda. Voor zover schrijver dezes kon
constateren, waren er slechts weinigen,
die over het vertrek van de kabaka, wat
zijn persoon zelf betreft, zich ernstig het
hoofd braken. Maar wel waren zij met
zorg vervuld omtrent de vraag: hoe zal
het met het „kabaka-schap" gaan? Want
zij vonden het toch wel wat al te kras,
dat een Britse minister zo maar zonder
veel vijven en zessen een erfelijk heerser
over een Afrikaans territorium kon afzet
ten temeer wijl Engeland zelf steeds
zoveel waarde aan het koningschap
hechtte.
Ook begreep men er niets '"an, dat
Engeland maar onmiddellijk kon verkla
ren, dat de kabaka onder geen voorwaar
de zou mogen terugkeren, een verklaring,
die later werd herhaald tegenover een
delegatie, die uit Boeganda naar Londen
was gezonden om de zaak te bespreken.
Zelfs Europeanen, in het betrokken ge
bied gevestigd, voelden dit aan als een
pardoes dichtslaan van een deur, die men
tenminste op een kiertje open had kunnen
laten.
Want nu heeft de Britse minister Lyt-
telton, onder wiens „koloniaal" beleid
deze affaire ressorteert, zowel als de
Britse gouverneur van Oeganda, Sir An
drew Cohen, zichzelf de pas afgesneden,
om eventueel op het haastig genomen
besluit tot blijvende uitwijzing terug te
komen. Dit mogelijke gevaar van een
impasse had men niet behoeven te riske
ren.
De bevolking van Boeganda heeft in
tussen zich rustig gedragen, maar de
vraag is, of dit zo zal blijven, als van
Britse kant domheden worden begaan. De
onbekookte activiteit van één persoon kan
soms een actie ontketenen, die in bloed
vergieten eindigt.
De nationalistische beweging in Oegan
da is nog maar in haar beginstadium.
Maar haar aspecten, van de internationale
gezichtshoek uit, staan niet toe de in
vloed, die linkse elementen in den
vreemde hier kunnen gaan uitoefenen, te
onderschatten. Er zijn reeds tekenen, dat
de communisten niet onbegrijpelijk
overigens voor de ontwikkeling van
toestanden en gebeurtenissen hier een
niet geringe belangstelling aan de dag
leggen. Niet, dat wij willen beweren, dat
hier een beweging in het spel is, die tal
rijke marxistische aanhangers zou tellen.
Maar het zou kortzichtig zijn, wanneer
wij geen rekening hielden met de moge
lijkheid, dat de gebeurtenissen de com
munisten kansen kunnen bieden, die ge
makkelijk geëxploiteerd zouden kunnen
worden op een wijze, welke met hun re-
volutionnaire bedoelingen strookt.
Negen zusters van de Congregatie der
Zusters van Liefde te Tilburg zijn met het
s.s. „Bonaire" naar de Missie van Suri
name vertrokken. Het zijn de zusters:
Benedicta Busch uit Kraij; Aldegonda
Robbescheuten uit Lieshout; Jeanine
Schuren uit Linne; Theresette Klein Koer-
kamp uit Raalte; Damiana van Wissen uit
Rijswijk; Magdalena Postel van der Maat
uit Kamerik: Paulinia Tesselaar uit Zijpe;
Aldegonda Meerts uit Beesel en Catharina
van Genua Halve uit Delft.
Twee van haar zullen zich gaan wijden
aan de verpleging van melaatsen in de
Gerardus Majella-stichting te Paramaribo,
zes aan de verpleging van zieken in het
St Vincentius-ziekenhuis aldaar en één
aan de opvoeding van Hindoestaanse kin
deren te Rajpur.
Het Werkcomité Samenwerking Adelbert-Beroepsorganisaties heeft, naar
het K.N.p. verneemt, een plan ontworpen voor een federatie van katholieke
organisaties van werkers in de intellectuele beroepen. Op bijzondere wijze
zal daarbij worden gewaakt voor de zelfstandigheid der betrokken organi
saties. De samenwerking in Katholiek verband krijgt het karakter van een
beroepscentrale, die voornemens is met andere vakcentrales te werken. Zij
heeft voorlopig de naam Federatie Katholieke Organisaties Intellectuele
Beroepen in oprichting.
Teveel staan, naar de mening van St.
Adelbert, deze beroepsorganisaties los van
elkaar. Er zijn de nodige gemeenschappe
lijke belangen, die zeker in deze tijd om
gezamenlijke behartiging vragen.
Al geruime tijd leefde in verschillende
kringen de gedachte dat er een nauwere
samenwerking en zo mogelijk enig ver
band moest worden gelegd tussen de ver
schillende organisaties, die omvatten de
beoefenaren van verschillende beroepen
en voor wie „St. Adelbert" de geëigende
standsorganisatie moet worden genoemd
Het zijn er een betrekkelijk groot aantal;
enige daarvan zijn de R.K. Artsenvereni
ging, de Kath. Ambtenarenvereniging
(A.R.K.A., voor wat betreft de hogere
ambtenaren), de Kath. Vereniging voor
Hoger Personeel in de Bedrijven, de Kath.
Ingenieurs Vereniging, de Kath. Vereni
ging voor Mijnbeambten (voor wat betreft
de hogere beambten), de Kath. Officieren
Vereniging (A.R.K.O), de Kath. Leraren
Vereniging, de Kath. Kunstenaarsvereni
ging, de Kath. Journalistenvereniging.
Gouverneur-Generaal sir Robert Howe
heeft te Khartoum het eerste gekozen
Parlement geopend. Deze plechtigheid
vond plaats in het Huis van Afgevaar
digden en werd door een groot aantal
hoge gasten (op de galerij) bijgewoond.
De opname werd gemaakt tijdens de
welkomsrede van de gouverneur-gene
raal, waarin hij o.m. de afgevaardigden
verzocht om een voorzitter voor de beide
Huizen van Afgevaardigden te kiezen.
Ibrahim Moefti werd voorzitter van het
Huis van Afgevaardigden; de senatoren
kozen Ahmed Mohammed Gassin (Nat.
Unie).
(Van onze correspondent)
Uit alle delen van het land waren de
leden van de jubilerende Landarbeiders-
bond „St. Deusdedit" naar de bakermat
van hun organisatie: Haarlem, getrokken
om met bijzondere luister het vijftigjarig
bestaansfeest te vieren.
Gistermorgen was de kathedrale basi
liek St. Bavo tot de laatste plaats bezet
tijdens een plechtige Hoogmis, welke
IIIIIIliMUlMI 1 limiflilifinwip mb xor
In volle treinen,
trams of bussen,
loert de verkoud-
heidsbacil. Be
scherm Uw keel
en voorkom ver
koudheid met
In de nacht van Zaterdag op Zondag
hebben voorbijgangers op de hoek van
de Kalverstraat en de Heiligeweg te Am
sterdam een man aangetroffen, die door
een aantal steken met een scherp voor
werp ernstig gewond was. De man, wiens
identiteit gisteravond nog onbekend was,
is naar het Wilhelminagasthuis te Amster
dam overgebracht, waar hij na aankomst
is overleden.
De politie heeft een 24-jarige schoen
maker uit Amsterdam aangehouden, die
ervan verdacht wordt de dodelijke won
den te hebben toegebracht.
Het drama moet zich volgens de politie
als volgt hebben toegedragen.
Om circa half drie stonden de verdach
te die onder invloed van sterke drank
verkeerde, en een vriend in de Kalver
straat bij de Heiligeweg. De schoenmaker
had blijkbaar een vechtlustige bui, want
hij daagde twee voorbijgangers uit, die
zich echter niets van de man aantrokken
en doorliepen. Daarna kwamen weer twee
mannen langs er er ontstond een vecht
partij tussen de schoenmaker en een der
mannen. De tweede voorbijganger ver
dween en heeft zich niet meer laten zien.
De vriend van de schoenmaker zag
plotseling, dat deze een blinkend voor
werp in de hand had. Toen hij bovendien
bemerkte, dat de voorbijganger bloedend
in elkaar zakte, rende hij weg. Hij is later
door de politie aangehouden en als ge
tuige gehoord.
De schoenmaker heeft daarna zijn weg
vervolgd door de Kalverstraat en heeft
twee echtparen lastig gevallen. Op de
Dam heeft de schoenmaker, wiens jas
onder bloed zat, een meisje een klap in
het gezicht gegeven. Toen werd hij door
agenten van de radio-autodienst opgepakt
en naar het bureau Warmoesstraat over
gebracht.
Intussen hadden de twee mannen, die
eerst doo» de schoenmaker uitgedaagd
waren, maar er de voorkeur aan hadden
gegeven door te lopen, de schoenmaker
bij de Dam gezien. Zij hadden het bloed
op zijn jas bespeurd en toen zij op hun
terugweg langs de plek kwamen, waar
het slachtoffer lag. hebben zij geconclu
deerd, dat de man, die hen eerst lastig
had gevallen, ook meer van dit drama
moest afweten. Zij zijn naar het bureau
Singel gestapt, waar men toen weinig
moeite had de schoenmaker op te sporen.
De recherche heeft de schoenmaker
Zondag enige malen verhoord. Hij zegt
zich niets meer te herinneren. Zijn vriend
verklaart alleen, dat hij een blinkend
voorwerp in de handen van de schoen
maker heeft gezien. Hij zegt niet gezien
te hebben, dat er steken werden toege
bracht. De politie heeft intussen nog
steeds geen scherp voorwerp, waarmee
de steken kunnen zijn toegebracht, kun
nen opsporen.
Het slachtoffer is vermoedelijk woonach
tig in Haarlem of omstreken aldus de
politie omdat in zijn zak een trein
kaartje HaarlemAmsterdam is gevonden
(Van onze correspondent)
HILVERSUM, Zondagavond.
„Wat verwacht je van het komende
jaar?" De KRO-reporters zqn geheel Ne
derland doorgetrokken om deze vraag aan
tientallen jonge mensen voor te 'c®^e1JlRn
antwoorden, die zij kregen, zond de wru
Zondagavond in het kader van de RKU-
Jeugdzondag de aether in. Antwoorden,
klankbeeld „De weg. die voor ons ligt;
een speurtocht van jongere mensen naar
de waarden van het leven", waarin tal
rijke bekende persoonlijkheden zich tol
de jeugd richtten.
Wat is belangrijker in het léVen? „De
sport zelf is niet zo belangrijk, betoogde
Fanny Blankers-Koen, „maar het leert je
wel zelfbeheersing". De voorwaarde om
in het leven te slagen, aldus hield doctor
Van Moorsel de jongeren voor, zijn stu
deren en hard werken. Dr Hub van
Doorne noemde drie factoren: wilskracht,
fantasie en doorzettingsvermogen. Minister
Witte wees er met klem op dat de materie
die er van getuigden dat er in de jonge- het leven niet mag beheersen: ,.De zin
ren, naast nuchterheid, óók idealisme leeft
en bovenal dat de jeugd de ernst hen
door de ouderen zo dikwijls betwist -
van het leven begrijpt.
Er waren zeer nuchtere antwoorden
„Ik verwacht er niets van. ik moet In
dienst" zei een Hilversumse jongen
doch ook zeer positieve, zoals een jonge
man die aan het slot van het klankbeeld
vaststelde: „Wij willen geen oppervlakkige
antwoorden geven, wi] willen slechts ge
tuigen van de zorg die wij hebben over de
gemeenschap waarin wij leven en waar
kan hij toevoegde dat de jongeren hun
idealisme baseren op één alles-beheersen-
de factor, het Godsvertrouwen-
Hoe de ouderen over de w
maatschappij en haar mogelijkheden den
ken, *«tnd«a d. jMfteïaa «varen in het
van het leven is niet geld verdienen
wel zich te richten op het doel waarvoor
men op de wereld is geplaatst. Voorwaarde
om in een leidende functie te slagen, ze
zeide prof. Romme, is het dienende ele
ment cp de voorgrond te plaatsen.
De woorden van pblitieke leiders, pro
fessoren en grote zakenfiguren werden in
mfwankbeeld door de jongeren ontleed,
dit die zij mede verrichtten
een ontledmgdieziJ dje _n de
voor al de duizenden jomj
voor ai ae uui volgden. Deze
huiskamers dit klank woorden er
meningen van ouderen kracht hebben ont-
jongeren zullen
meningen van ouuc.t.. d Marga
leend, zoals door de uitspraak van ar ivxarga
Klompé: „Men heeft zich te "chten naar
een Goddelijke leiding, die vanhetH
maakt, wat wij er zelf met van mak-n
kunnen".
(Van onze correspondent)
De heer H- H. Wemmers, voorzitter van
de directie der Staatsmijnen, heeft Zater
dag tijdens een in het beambtencasino
van de staatsmijn Emma te Treebeek ge
houden Nieuwjaarsreceptie van de directie
der Staatsmijnen tot de vertegenwoordi
gers van het personeel dezer mijnen een
toespraak gericht waarin hij enkele be
langrijke facetten van het Staatsmijnen-
bedrijf en wat daarmee samenhangt be
lichtte.
Doelende op de op 10 Februari a.s. een
jaar geleden ingestelde gemeenschappe
lijke Europese markt voor kolen, cokes
en briketten, zeide hij: „Reeds thans kan
ik zeggen, dat de kolenmarkt een vrij
evenwichtig verloop heeft gehad, maar
met een zwakke ondergrond. De vrij grote
voorraden onverkochte kolen in België en
Frankrijk, de opslag van cokes in Duits
land en het uitblijven van de winterse
kou zullen ontegenzeggelijk hun invloed
ook op onze afzet doen gelden. Voorts
moeten wij verwachten, dat de prijsvoor-
schriften en de subsidieregelingen met
name in Nederland en Duitsland, die thans
nog van kracht zijn, afgeschaft zullen
worden. De prijzen zullen daardoor be
weeglijker worden dan in het afgelopen
jaar.
Op de vraag of de Staatsmijnen nu op
hogere opbrengstprijzen zullen kunnen
rekenen kan echter thans in haar alge
meenheid nog geen antwoord gegeven
worden. Wellicht zullen een aantal soorten
in prijs dalen en zullen andere, meer
schaarse kwaliteiten, iets in prijs stijgen.
Dit alles zal ook zijn invloed hebben
op de Staatsmijnen, aldus de heer Wem
mers, maar w(j werken gelukkig met een
zodanige kostprijs, dat wij de komende
concurrentie met vertrouwen tegemoet
kunnen treden.
Het is onze taak de productiekosten zo
laag mogelijk te houden en verder te gaan
met het verbeteren van de kwaliteit van
elk onzer producten. Mocht de gemeen
schappelijke markt straks een werkelijk
vrije markt worden, dan hopen wij te
tonen, wat onze toewijding, kennis en er
varing waard zijn en vooral ook wat w'j
kunnen bereiken door onze wil tot hand
having van onze positie tegenover andere
landen, teneinde ook voor 1954 gunstige
resultaten te bereiken.
Ondanks een tekort aan ondergronds
personeel, zo zeide de heer Wemmers
verder, hebben de vier Staatsmijnen hun
productietaak voor het afgelopen jaar uit
gevoerd. In 1954 zullen zich in het onder
grondse bedrijf der Staatsmijnen verras
singen in gunstige en ongunstige zin voor
doen.
Gelukkig is het ons mogelijk ook minder
gunstige koollagen te ontginnen, zo merkte
spreker in dit verband op. Dat is van
groot belang voor de levensduur van onze
mijnen en daarmede voor de toekomstige
welvaart van de mijnstreek. Die ontgin
ning van minder gunstige lagen schept
echter voor het mijnbedrijf bijzondere pro
blemen, want elk van onze mijnen moet
thans de haar gestelde taak volbrengen
door, naast de afbouw van gunstige lagen,
ook ongunstige lagen met een zo goed
mogelijk resultaat te exploiteren. Een ge
slaagde exploitatie van ongunstige lagen is
de beste prestatie, die 'n mijn kan leveren
Sprekende over de marktontwikkelingen
van de chemische producten der Staats
mijnen zeide de heer Wemmers wat ie
kunstmest betreft: „Tezamen met andere
Nederlandse producenten, verenigd in 't
Centraal Stikstof Verkoopkantoor, hebben
wij steeds een stabiele prijspolitiek ge
voerd voor de afzet van onze meststoffen.
Daarbij is er nauwlettend op toegezien,
dat onze prijzen op de Nederlandse markt
lager waren dan de prijzen in de om
ringende landen, of ten hoogste daaraan
gelijk waren. Inmiddels neemt het ver
bruik van stikstof in de wereld nog steeds
toe. Dit is begrijpelijk als men bedenkt,
dat speciaal in de minder ontwikkelde
gebieden de voedselpositie nog zeer on
bevredigend is. Verbetering van deze toe
stand kan bereikt worden door hogere
bodemopbrengst en een der eerste midde
len daarbij is immers het gebruik van
kunstmest.
Ons streven is er dan ook op gericht om
de plaats, die wjj op de kunstmestmarktcn
in binnen- en buitenland hebben bereikt,
te handhaven en zo mogelijk nog te ver
stevigen. En zulks niet alleen in volume,
maar ook in soorten kunstmest. Op dit
gebied doen zich nog voortdurend nieuwe
mogelijkheden voor; wij willen ervoor
zorgen de technische ontwikkelingen bij
te houden en de meest hoogwaardige stik
stofmeststoffen te bereiden.
De overige chemische producten, die
door het Nederlands Verkoopkantoor voor
Chemische producten en het Spiritus Ver
koopkantoor worden afgezet, vinden een
goede markt. Ook i ndeze sector zal onze
aandacht gericht moeten blijven op kwali
teitsverbetering en verbreding van onze
productensortering. In dit verband wil ik
vermelden dat caprolactam, de grondstof
voor de Nederlandse nylon, volledig in
het normale productieproces is opgenomen
Uit een en ander vloeit voort, dat ook
in de chemische bedrijven hard moet wor
den aangepakt, met volle aandacht voor
de mogelijkheden, die de markt biedt-
Onze cokesfabrieken en chemische be
drijven werken, evenals onze mijnbedrij
ven, volbelast. Het is een goed teken, dat
tegelijk met deze productie ook een grote
activiteit heerst, die sterk op de toekomst
is gericht, zoals de voortschrijdende bouw
van onze nieuwe cokesfabriek. de bouw
van nieuwe centrales en de aanleg van een
hoogspanningslijn.
De bedrijfsgemeenschap der Staats
mijnen omvat thans reeds meer dan 41.01)0
mensen namelijk 37.000 arbeiders en 4300
geambten. Het blijft steeds van groot be
lang, aldus, directeur Wemmers, om de.
kwaliteit van die sterk groeiende bezet
ting op hoger peil te brengen. Ook is het
meer dan ooit zaak, dat wij grote aan
dacht hebben voor de sfeer, waarin een
ieder moet werken. Een actief personeels
beleid is noodzakelijk om te voorkomen
dat de enkeling zich een nummer gaat
voelen in het grote geheel van de Staats
mijnen. Dit kan alleen als er een levend
contact bestaat van hoog tot laag.
De P.B.O. moge daarbij een belangrijk
hulpmiddel zijn. Zij heeft onlangs haar
afronding gekregen door de invoering van
de bedrijfsrechtspraak. Het is ons aller
taak om de P.B.Ó. steeds sterker te doen
leven in onze bedrijfsgemeenschap-
Het doet mij veel genoegen, zo zeide de
heer Wemmers tenslotte onder meer nog,
dat de op 1 Januari ingegane algemene
loonsverhoging bij ons personeel tevre
denheid heeft gewekt. Wellicht zal de
vorming van eigen bezit hierdoor gest'-
muleerd worden. Ik vind het verheugend
dat door onze regeling voor eigenbouwers
binnenkort, vele honderden Staatsmijn-
mensen e enhuis zullen kunnen betrekken,
dat eerlang hun eigendom wordt. Een
andere bijdrage tot de vorming van eigen
bezit zal geleverd worden bij de verdeling
van het z.g. „Jubileummilliöen".
werd gecelebreerd door pastoor A. Cleo-
phas, oud-geestelük adviseur van de bond.
Het kathedrale koor onder leiding van
dr A. Kat verzorgde de gezangen.
In de grote zaal van het Gemeentelijk
Concertgebouw opende de voorzitter, de
heer C. J. van der Ploeg het jubileum
congres, waarbij aanwezig waren Z.H.Exc.
mgr J. P. Huibers, bisschop van Haarlem,
Z.Exc. minister De Bruijn, de heer J. A.
Middelhuis, voorzitter van de K.A.B., de
leden van de Tweede Kamerfractie der
K.V.P., de heren Jacq. Groen en Van der
Weijden, alsmede de heren mr Brouwer
als vertegenwoordiger van de K.N.B.T.B.
en Machielsen, voorzitter van de Belgi
sche zusterorganisatie.
In een toespraak herinnerde mgr Hui
bers aan de tijd omstreeks 1890, toen de
omstandigheden voor de landarbeider
zeer moeilijk waren. Zij voelden zich be
neden peil beloond voor het werk, dat
'.ij deden. Uit Rome kwam het verlossen
de woord, toen Z.H. Paus Leo XIII in zijn
Encycliek „Rerum Novarum" liet blijken,
dat het een godsdienstige plicht was de
maatschappelijke misstanden uit de weg
te ruimen. De heren B. en A. J. Loerakker
deden wat mogelijk was, om de woorden
van de Paus werkelijkheid te doen wor
den. Zij organiseerden de katholieke
landarbeiders, en met succes. Hierna
deelde mgr Huibers mede, dat Z.H. de
Paus de heer G. van Unnik, oud-bestuurs
lid van de bond, had begiftigd met het
erekruis „Pro Ecclesia et Pontifice". Ook
de heer J. Salman uit Lisse ontving de
zelfde onderscheiding. Een derde onder
scheiding, eigenlijk bestemd voor alle ge
organiseerde kath. landarbeiders, werd
tiegekend aan de heer Van der Ploeg als
voorzitter van de bond. Z.H. de Paus heeft
de heer Van der Ploeg benoemd tot Rid
der in de Orde van de H. Silvester.
In zijn feestrede belichtte de voorzitter
de geschiedenis van de bond. Met vreugde
stelde de voorzitter vast, dat het ledental
reeds vóór 1940 een hoogte had bereikt,
dat gesproken kon worden van een krach
tige nationale katholieke organisatie. En
thans, nu de bond zijn gouden feest viert,
mag men met voldoening wijzen op een
ledental van meer dan 23.000. Als een be
kroning op het werk zal minister De
Bruijn naar alle waarschijnlijkheid in het
begin van dit jaar de oprichting van een
Landbouwschap afkondigen.
De heer Van der Voet bood namens de
jubileumcommissie aan het bestuur twee
gebrandschilderde ramen voor het bonds-
bureau aan, alsmede, dank zij een speciale
actie, een aanwinst van 1603 leden.
Tot slot sprak minister De Bruijn. Hij
zeide er van overtuigd te zijn, dat we snel
ler naar de P.B.O. gaan, dan menigeen
denkt en misschien menigeen „lief" is. De
bewindsman bracht de dank van de re
gering over voor alles wat in de afgelo
pen vijftig jaar door de bond is gedaan.
Na afloop van de vergadering vertrok
ken de leden per bus naar Amsterdam
voor een feestmaaltijd in Krasnapolsky.
Na de maaltijd werd een speciaal voor
het jubileum vervaardigde film vertoond
van Piet van der Ham, getiteld: „Er is
veel vrucht gewonnen".
Het gezelschap PUCK voerde het to
neelstuk „De Wijze Kater" op, een boos
aardig sprookje in drie bedrijven van
Herman Heijermans.
In de laatste jaren is het noodzakelijk
gebleken, naast de K.A.B. als vakcentrale
van de bonden van handarbeiders, een
eigen samenwerkingsorgaan te stichten.
Wellicht zou de uiteindelijke opbouw van
een verbond van Katholieke Werkers,
omvattende alle werkers, dus hen die uit
voerende, mediale en hogere arbeid ver
richten, daardoor mede een stap verder
kunnen worden gebracht.
Bovendien was er binnen het Katholiek
Bureau voor Maatschappelijk en Cultureel
Overleg een orgaan werkzaam, genaamd
de Raad van Overleg Katholieke Vakcen
trales, waarin vertegenwoordigers der be
staande vakcentrales over tal van onder
werpen uit de sociaal-economische sector
geregeld van gedachten wisselden.
In die Raad van Overleg heeft sinds
enige tijd ook „St. Adelbert" als beroeps
centrale voor de intellectuele beroepen in
oprichting, een adviserende stem.
Ook buiten het katholieke kamp is men
in actie gekomen. In Maart 1953 is besloten
tot oprichting van een federatie van orga
nisaties van intellectuele beroepen. Hier
aan heeft St. Adelbert meegewerkt-
Binnenkort zal het comité Samenwer
king met de ontworpen grondlijnen aan
het licht treden.
Volgens financiële kringen te Londen
bestaat er tussen de Anglo-Iranian Oil
Company en de Amerikaanse oliemaat
schappijen grote onenigheid over hun
deelneming in de distributie van de Per
zische olie.
Naar men meent te weten zijn de olie
maatschappijen het tijdens een enige
weken geleden te Londen gehouden con
ferentie in beginsel eens geworden over
een internationale verdeling van de afzet
der Perzische olie. Men kwam tot de con
clusie, dat het hiervoor nodig zou zijn een
internationale maatschappij op te richten,
die tot taak zou krijgen de Perzische olie
op de wereldmarkt te verkopen zonder
marktverstoringen te veroorzaken- De
Amerikaanse maatschappijen zouden een
leidende rol willen spelen in deze organi
satie in overeenstemming met de domine
rende positie, die zij op de wereldmarkt
innemen. Zij zouden 60 pet van de distri
butie der Perzische olie voor hun reke
ning willen nemen. De Anglo Iranian Oil
Company zou zich echter krachtig tegen
deze eis hebben verzet.
De voornaamste reden van de tegen
stand der Engelse maatechappjj zou zijn,
dat de Anglo Iranian bij een dergelijke
regeling tientallen jaren zou moeten
wachten, alvorens zij de in Perzië geleden
verliezen welke op ruim 5 milliard gul
den worden geschat, zou hebben hersteld.
Voorts zou het feit dat de voorgestelde
regeling Engeland niet in voldoende mate
in de gelegenheid stelt dollars te verdie
nen, hierbij een rol spelen.
Te Steenbergen onder de gemeente Ro
den, is de boerderij van de heer IJ. Zater
dagmiddag in de vlammen opgegaan.
Twee en twintig koeien kwamen in de
vlammen om, al het landbouwgereed
schap, waaronder een zware trekker, als
mede ongeveer 60 voer hooi gingen ver
loren. De schade wordt getaxeerd op pl.m.
80 a 90.000 gulden.
De oorzaak is vermoedelijk kortsluiting.
De brand werd omstreeks een uur
's middags ontdekt. Toen de brandweer
van Rode ter plaatse arriveerde, was er
practisch niets meer te redden. De eige
naar van de boerderij had in verband met
de Oudejaarsavondviering al het land-
bouwmateriaal in een schuur onderge
bracht. In deze streek houdt de jeugd er
namelijk de gewoonte op na. tijdens de
Oudejaarsavond landbouwwerktuigen te
verslepen naar andere boerderijen. De
landbouwers zijn de volgende dag dan
enige tijd druk bezig om hun bezittingen
terug te vinden.
Van de kapitale boerderij staan alleen de
muren van het woonhuis nog overeind.
In het overzicht van de cacaomarkt van
de firma De Waal en Van Overzee te Am
sterdam wordt er met voldoening op ge
wezen dat ons land geleidelijk zijn plaats
herneemt als voorname exporteur van
cacaoboter en -poeder. De export van ca
caoboter in de maanden Januari/Septem
ber steeg van 9.500 ton tot 15.000 ton en
de uitvoer van cacaopoeder vertoonde in
deze periode een vooruitgang met circa
1500 ton tot 9.810 ton. De export van cho
cola daarentegen liep verder achteruit en
wel van 8.380 ton tot 5.849 ton. Dit houdt
ten dele verband met de verminderde
vraag naar „couverture" in Engeland.
De concurrentie op de binnenlandse
markt is erg fel geweest en het verslag
veronderstelt dat hoewel 1953 voldoening
heeft gebracht voor de cacaoboterfabri-
kanten, het jaar niet voordelig is geweest
van de chocoladefabrieken. Waar het
prijspeil voor de grondstoffen zeer hoog is,
zijn de vooruitzichten voor het komende
jaar niet al te gunstig. Tenslotte wordt
de wens uitgesproken, dat in het begin
van 1954 de termijnmarkt voor cacao in
Amsterdam heropend zal worden. De on
derhandelingen zijn zo goed als voltooid
en de handelseenheid zal 5 ton bedragen.
Bij de autoriteiten zijn stappen onderno
men om buitenlandse firma's toe te laten
op de Amsterdamse termijnmarkt.
Wat de wereldcacaomarkt in het alge
zo lang de tegenwoordige statistische po
sitie voortduurt de cacaomarkt onderhe
vig zal blijven aan grote fluctuaties, gezien
de invloed van oogstgeruchten en in ver
band met de meningen van de handela
ren op verschillende markten.
Aannemende dat de kleinere oogstra-
ming van Nigeria zal worden gecompen
seerd door een grotere Braziliaanse oogst
lijkt het zeker dat de wereldproductie van
het lopende seizoen beneden die van 1952/
53 zal blijven, toen de oogst 735.000 ton
bedroeg. De consumptie daarentegen ver
toont beslist de neiging tot stijgen. Voor
het seizoen 1953/54 wordt de produetie
geschat op 720.000 ton. De consumptie zal
zeker 20 pet groter zijn dan in 1952/53
toen zij ca. 718.000 ton bedroeg.
Het is begrijpelijk, dat naar middelen
wordt gezocht om de werejdproductie op
te voeren. Dit is het grote probleem waar
de cacao-industrie zich tegenover gesteld
ziet. Experts zijn van mening dat gun
stige en snelle resultaten kunnen worden
verkregen dooi de aanvoer van de landen,
die reeds grote producenten zijn, te ver
groten. Nieuwe bestrijdingsmiddelen van
ziekten en stimulering van nieuwe aan-
plantingen zijn de middelen tot verwe
zenlijking van dit doel. Buiten dit zijn er
gunstige mogelijkheden de cacaoproductie
in nieuwe gebieden uit te breiden. Deze
potentiële productiegebieden omvatten
Malakka, waar 100.000 ton geoogst zou
UC WLTtlULdLdUUlül At III liet aigc a»* Mi** T iRar a
betreft heeft 1953 zich weer geken- kunnen worden, bovendien zou°e" a f"
merkt als een jaar waarin productie en
consumptie min of meer met elkaar in
evenwicht waren, met alle onplezierige
gevolgen van dien. Gevreesd wordt, dat leveren.
50 000 ton, Noord-Borneo 25.000 ton,
Nieuw-Guinea 20.000 ton en Serabak en
Brits Honduras ieder 10.000 ton kunnen
