Een Opera-repetitie vóór
achter de coulissen
en
'WidïWv
ZWJISAL
HOE ONTSTOND „DIE
ZAUBERFLÖTE"
m
Onze dagelijkse PUZZLE
iff
■T
De ingesneeuwde
slaapwagen
D
mek
mmUM',
D
MOZART'S
SPROOKJE.
[lëftofmli
Deuren sluiten anders wordt het
te koud"
'Y'
oom
l&din Mdi.
Sm
[iet ijs tintte [Mkca
Franse wandtapijten
5 doktoren
het misbruik van
laxeermiddelen
.m. .s^
Mmthwiv
jmdt dn
Zweedse hulp voor
Dirksland
PAGfNA 7
MAANDAG 18 JANUARI 1954
1 tl
Terzijde gaan ze juist de ge
kooide draagstoel eens proberen,
die de ontvluchte prinses Pamina
terug zal voeren naar Sarastro's
rijk. Goedmoedige manspersonen
in colbert aanstonds zullen het
kwaadaardige slaven zijn til
len het wankele geval op van lat
jes en kartonnetjes, en we voe
len méé met de gevangen Pami
na die in doodsnood krijt: Oh, I
can 't do it, I'm afraid!"
'lU
dt,
IOC
tl MjaMn
<v?
O
Josef Krips
Expositie in hoofdstedelijk
museum
Deze reportage van achter
de schermen preludeert op
de première die de Nederl.
Opera op 21 Januari geeft
van Mozart's Zauberflöte
Handig tekstdichter
We zullen de ware toedracht
wel nooit vernemen. Zeker is, dat
de positie der Oostenrijkse lo
ges in die dagen een „question
bruiante" vormde, en dus, in een
voorstad-stuk, 'n welkome sensa
tie. Zeker is ook, dat de Vrijmet
selarij een grote troost en verrij
king voor Mozart betekend heeft,
al hield hij nimmer op, Katholiek
te zijn zodat het mogelijk is
dat de magonnieke modulaties
die de Toverfluit maakte hem
met deze opgave hebben ver
zoend. Maar zeker is eveneens
dat noch hij, noch Schikaneder
zich moeite gaven de nieuwe
„ethische" elementen organisch,
of zelfs maar logisch, met de be
staande sprookjes-intrigue te
verbinden.
CACAOMARKT MAAKTE
SENSATIONELE WEEK DOOR
B. M. R. S.
Adèle Leigh- Pamina.
waarschuwen tegen
Oplossing van Zaterdag
JJ
TELEVISIE
'eden
„M
Door AGATHA CHRISTIE
Ziekenhuis krijgt kinderafdeling
EMIGRANTENPASTOOR
VERHAGEN NAAR
NEDERLAND
OOSTELIJK GELDERLAND
GEBRUIKT TE VEEL WATER
Tarieven verhoogd
Hoe men een toverfluit leert bespelen
te spelen, en waar hij bijzondere zorg
aan besteedde. Handig. Aardig. Maar
niet groots, en een beetje verward.
Toen echter kwam. de clou, en be
goot hij het geheel met een scheut
Vrijmetselarij, ofwel op verzoek van
Mozart, ofwel bij wijze van actuele
stuntof allebei. Maar daarover
leest U elders op deze pagina meer.
Josef Krips, tovenaar
WE STAAN IN EEN GANGETJE, één van de twintig gangetjes waar we aHnHni
doorheen moesten sinds wij de Amsterdamse Stadsschouwburg betraden
door de Artisteningang. Overal was het nauw, en overal was het vei ve-
loos Ergens honderd kamers verderop lag het domein der toneelspelers,
daar kwamen luide dramatische klanken vandaan. Maar wij moesten langs
het lege repetitielokaal van de Nederlandse Opera, de piano stond ei nog
open en op een tafel lag een eenzaam mes. Had Pamina zich ermee van het
leven willen beroven, of had Papageno er een appel mee geschild. We ston
den er niet bij stil, en zijn tenslotte in dit laatste en desolaatste van alle gan
getjes beland. Daar achter die deur, die volgens zijn opschrift dicht moet
wegens de kou, ligt het toneel, het centrum waar al die gangen en hokken
en lokalen als vestingwerken omheen zijn gebouwd. We geloven graag dat
het koud wordt, het tocht van alle kanten in de hoge holle ruimte.... en
daarom betreden we ijlings het Rijk der kartonnen Glorie en trekken de deur
der werkelijkheid resoluut achter ons dient.
Het eerste waar we over vallen is een brok blauwzwarte rots van allergril
ligste afmetingen. Het ligt bij ondefinieerbare stukken linnen op houten
ramen waar Zauberfl. 1 links acht,er ,°P staat, en die leunen tegen een
allerliefst tuinhuisje van papier-mache. Maar dat huisje staat er voor spek
en bonen bij, het hoort bij Faust en wat er gerepeteerd wordt is Zauberflöte
Ha wat er gerepeteerd wordt, vraagt ge dat nog? Is de achterwand van het
toneel soms niet bezaaid met de sterren van de Königin der Nacht? Daar
verschijnt die duchtige dame ook zelf al van achter sombere rotspartijen.
Magisch rijst ze omhoog door een verborgen trapje te beklimmen, en zingt
haar eerste coloratuuraria. Haar eerste, niet slechts in dit werk, maar ook en
op dit toneel en bij dit gezelschap. Nauwelijks zes weken is Nelly Burbach aan de Nederlandse Opera verbonae
daarom kijkt ze met nog meer schroom dan de anderen naar Josef Krips in de orkestbak en regisseur
verweg in de duistere zaal.
un<l Herz". Zelfs een pauk moet „aus
dem Herze heraus" klinken, betuigt hij,
en met hartstochtelijke gebaren giet hij
de Koningin der Nacht vol sissend slan
gen temperament, en overreedt hij haar
drie hofdames om zich minder preuts
te bewegen. Het zijn er maar twee trou
wens, de derde is ziek, zodat hjj zelf
vanachter z'n lessenaar de ontbrekende
altpartij meezingt. En al wat hij doet,
elke retouche die hij aanbrengt, elke
nuance in de orkestbegeleiding, ieder
accent en iedere adempauze zjjn er op
bedacht eenheid te scheppen en de
droomsfeer van dit sprookje te ver
sterken.
Want een sprookje, dat moet de
Zauberflöte zijn. De drie bazuin-sto
ten in de ouverture roepen het op,
en het allerlaatste allegro wist het
weer uit, ijl wegstervend, geheimzin
nig Zo ziet Krips het tenminste, en
Want deze Pamina is een Engelse.
Het is Adele Leigh (Lie, moet U zeg
gen) van Covent Garden, en wie haar
ziet en hoort kan zich geen aardiger
pamina wensen. Ze kan deze rol wel
dromen, bij de vijftig keer heeft ze
hem al gezongen („Maar nooit met
rnet zon kooi, you know, in Londen
lig ik altijd op een bed. In de eerste
acte, in de tweede acte, als maar op
cen rustbed!") Ondanks die routine
heeft dit optreden iets extra opwin-
"d/\
jfcimucr
dends voor haar: ze zingt de Pamina
voor het eerst op het vasteland, en
voor het eerst in het Duits. Nu. het
is haar toevertrouwd, en de hcht-
Engelse intonatie waarmee zij Sa-
rastro de „Worheit" mplaats van de
„Wahrheit" opbiecht geeft haar cre
atie nog een grotere charme. Saras-
tro schijnt er ook zo over te denken,
want hij is niet boos bij het vernemen
der Wohrheit. Het is Gerard Groot
en o, toeschouwer, zoudt ook gij u
niet verbazen over de zwarte haar
dos welke de natuur verleende aan
de man die ge steevast in grijsaards-
rollen zaagt? Zijn diepe bas laat
enige wijze woorden horen, en dan
verdwijnt hij weer met zijn grandioos
Egyptische gevolg: meneren-zo-uit-
lijn-10 en dames in pullovertjes.
Opkomen, een deuntje zingen
en dan weer wachten. De hoofdbezig
heid bij een repetitie is het wachten,
driekwart van de morgen is aan het
wachten gewijd, en net als je denkt
dat je aan bod komt is er pauze en
stormt ieder de steile trappen of om
in de stampvolle cantine een glas
koffie en de nieuwste coulisse-rod
del te bemachtigen
-r-x E ziel van de Zauberflöte is natuur-
I lijk Josef Krips, die deze opera
zeker al 200 maal heeft gediri
geerd en er iedere noot en iedere rust
van kent. Zijn vertrouwdheid met de
partituur is fenomenaal, en dat ver
zoent ieder met zijn ieiding ook al
kan hij „zuigen" op details en bij tijd
en wijlen ongenadig uit de hoek komen
omdat er nog te veel gesouffleerd
wordt, of omdat hij teveel „Beruf" in
een zanger ontdekt en te weinig „Blut
De tentoonstelling „Wandtapijten van
Franse kunstenaars van heden", die onder
auspiciën staat van de Franse ambassa
deur, wordt namens hem Vrijdagavond
in het Sted. Museum te A'dam geopend
door de directeur van maison Descartes,
prof. Etienne. Guilhou. De tot 1 Maart
durende expositie omvat 50 wandtapij
ten vervaardigd naar ontwerpen van o.a.
Le Corbusier, Jean Lurgat, Alfred Ma-
nessier en Henri Matisse.
Voorts zijn in het hoofdstedelijk mu
seum nog exposities van Piet van Wijn-
gaardt, Jos Croin en de Haagse groep
„Verve".
Adverten'-L.
ruwe gesprongen huid. schrate lippen
Georg Hartmann, de regisseur, valt
hem bij. Maar het is geen gewoon
sprookje, het verkondigt diepe wijs
heid, het raakt aan de „hoogste din
gen van het mensdom" en gaat „weit
über die Bühne hm aus". Aldus Hart
mann die veel en vaag rede
neert in zijn Noord-Duits dat met de
Weense inslag van Krips zo opval
lend contrasteert.
Intussen zou over die machtige
wijsheid van de Zauberflöte nog wel
te discussiëren zijn. Mozarts muziek
is altijd machtig en altijd wijs, op
iedere bladzijde van zijn omvangrijke
oeuvre. Maar de man die dit tekst
boek schreef was lang geen filosoof
en ook niet bijster religieus. Het was
een doorgewinterde toneel-rot die
het in onze tijd zeker niet tot Holly
wood gebracht had, maar het 1H
eeuw geleden met een Weens voor
stad-theatertje moest stellen. Het
was Emanuel Schikaneder, specialist
in de smaak van het Weense burger
publiek, onuitputtelijk in het produ
ceren van bliksems, vliegende mon
sters en zinsbegoochelingen, die
avond aan avond voor volle zalen en
volle beurzen zorgden.
Het recept was altijd het zelfde.
Steeds opnieuw wierpen helden, door
komieken geassisteerd, zich op tot het
bevrijden van door reuzen gevangen
jonkvrouwen, en nu eens was het
een harp, dan weer een fagot of een
ander instrument dat met tover
klanken voor de eindoverwinning
zorgde. Schikaneder, die pas nog met.
een geslaagd „Tovereiland" voor het
voetlicht was gekomen, greep nu
voor de variatie eens naar een to
verfluit, en om niets half te doen,
verzon hij er ook nog een toverklok-
kenspel bij. Voor de rest bediende
hij zich van oude requisiteiten: een
schone prins en een nog schonere
prinses, gesluierde dames, etheri
sche knapen, kwaadaardige Moren.,
en een koddigaard die hij zelf dacht
„Wo sind de jongens?"
E PAUZE is allang weer voorbij
en kapelmeester Krips staat
achter zijn lessenaar en heft de
armen ten hemel.
„Wo sind de jongens? Hallo, jon
gens her!"
Daar komen ze al, drie jongens die
de knapen-terzetten moeten zingen.
Drie magere schooljöggies met na
maak palmtakken en zwaar-geïmpo-
neerde snuiten gaan naast elkaar op
het half aangeklede toneel staan.
Herr Professor Krips roept ze toe
dat ze chocola krijgen als ze mooi
zingen. Hij roept het in het Duits,
maar chocola is een internationaal
woord, en dus grijnzen de knapen en
doen hun best.
De meeste dirigenten vertrouwen
deze terzetten maar liever aan vrou
wenstemmen toe, maar niet aldus Jo
sef Krips. „Dacht U dat Tamino ooit
bij de Tempel der Wijsheid was ge
komen met drie vrouwen voor zich
uit?" vraagt hij verachtelijk. „Nee,
dat kunnen alleen kinderen zijn. Die
höchste Weisheit ist doch das Kind
„Waar wij die kinderen van zeer
nabij kennen, het ónze van denken,
hoogstens vaststellen dat de knaap
jes op het toneel dan misschien wel
wijs, maar tevens vals zingen. Doch
dat is voor rekening van Herrn Pro
fessor. Met tulen pakjes aan zijn ze
zeker schattig
Pakjes
De „pakjes". Eigenlijk kun je pas
zónder pakjes uitmaken of een zanger
acteren kan, of hij TJ kan doen vergeten,
dat hij nog niet gecostumeerd is. „Ik
vind het prachtig om zwart gemaakt te
worden", hekent Chris Taverne ons, die
de Moor Monostatos zal zingen. „Maar
dat ik me nou beter in die rol inleef
mét die grime dan zonder... nee, dat
kan ik niet zeggen". En inderdaad, de
boosheid waarmee hij even later de
prinses belaagt en zjjn meester ver
raadt, maken zjjn blanke huid zomaar-
vanzelf al zwart genoeg. En zie daar
Frans Vroons het toneel eens opstor
men, achtervolgd door een denkbeeldige
slang en gereed om in zwijm te vallen.
Pas wanneer hij zpn bezwijming voor
een gemakkelijker houding verruilt en
ijskoud op de grond gaat zitten wach
ten, ziet men weer dat het slechts een
repetitie is, en dat hij een nuchtere
plusfour aan heeft, inplaats van de
rozenrode tuniek die Emil Preetorius
voor hem ontwierp. Halfluid zingt hij
het beroemde „Dies Biidnis ist bezau-
bernd schön" en hij glimlacht zo aan
doenlijk tegen zijn vingers dat men zou
zweren, Pamina's portret al in zijn han
den te zien.
Maar dan komt Papageno aangehup
peld en blaast virtuoos op een denk
beeldige Pansfluit. Het 's Jos Burek-
sen; hij geeft, in hemdsmouwen en met
een bril, de ongeneerde vogelman zo
plastisch weer dat men het veren-kleed
gerust kan missen. Maar natuurlijk
staan daar ook anderen tegenover, wier
fantasie door de costuums op weg moet
worden geholpen, en die toch altijd in
de eerste plaats zichzélf blijven, wat je
ook om ze heen hangt...
Wij dwalen door de duistere
ruimten achter het decor, langs ka
trollen en stellages, langs pauken,
tempelfagades en tal van zaken die
wij niet thuis kunnen brengen. Wij
dwalen langs de kleedkamers, en
zien er vervaarlijke degens op ta
fel liggen. Hier hangt de changeant
mantel van Mefisto aan een haak,
ginds herinneren bonte keursjes aan
de Verkochte Bruid en een kolos-
sale gele punthoed.... ja, waaraan
herinnert die? Ginds op het toneel
doorstaan de twee gelieven de sym
bolische water-en-vuur proef, en we
denken zo dat de grootste kracht
proef in deze niet hun standvastig
heid betreft, maar de vindingrijkheid
van de bescheiden meester Preeto
rius, die maar zien moet hoe hij wa
tervallen en vlammenzeen op dit
kleine toneel suggereertNog
een glimp zien we van Nel Duval als
een schalkse, volmaakt natuurlijke
Papagena. Maar dan voeren ons de
eindeloze trappen en gangen weer
onherroepelijk weg uit het sprook
jesrijk dat Opera heet, en dat wijs
heid en onzin, kunst en banaliteit,
kleine conflicten en grote triomfen
even fascinerend verbindt als de
stervende Mozart het destijds deed
in een goedkope Weense klucht: die
Zauberflöte
HELENE NOLTHENIUS
E GERUCHTEN die de ronde
doen over het ontstaan van de
Zauberflöte zijn haast even
bont en verward als het verhaal zelf
dat door de opera loopt. Schreef
Mozart gewend aan en vèrwend
dóór de aristocratische libretto's van
Lorenzo da Ponte de muziek bij
dit banale volksstuk om Schikane
der een plezier te doen? Of verleende
Schikaneder, goedig, deze opdracht
aan de componerende logebroeder
die er zo beroerd voor stond al
telde Wenen genoeg populaire
schlagerschrijvers die beter in zijn
voorstad-kraam te pas waren geko
men? Is het waar dat Mozart de
smaak maar niet beet kon krijgen,
dat Schikaneder de moed er bij hem
inhield met oesters en wijn, en hem
zelfs opsloot in het paviljoen dat la
ter met huid en haar naar de Kapu-
zinerberg in Salzburg is overge
bracht? Is het waar dat de componist
pas op gang kwam toen hij de afge
zaagde tovergeschiedenis op een ho
ger plan had getrokken, een wijze
priester had gemaakt van de boze
Sarastro, en de bevrijding van Pa
mina omgewerkt had tot een morele
krachtproef voor beide gelieven, één
en ander volgens ritus en symboliek
der Vrijmetselaren?
Wie de „symboliek" van de Zau
berflöte wil ontwarren loopt overal
vast. De Königin der Nacht al
of niet een caricatuur van Maria
Theresia vertegenwoordigt het
kwade. Maar «de toverinstrumenten
die zij distribueert bewerken louter
goeds, en de knapen die zij Tamino
meegeeft ontpoppen zich zonder slag
of stoot tot adepten, ja voorgangers
van Sarastro's zonnedienst. Omge
keerd is Sarastro's rechterhand en
kamerdienaar, Monostatos, de geile
verrader gebleven die hij van origi
ne was. Wat de oude heks (waar la
ter Papagena uit zal komen als een
vlinder uit een cocon!) in die my
stieke theocratie moet doen is vol
strekt onduidelijk en Zo zijn er
nog ettelijke tegenstrijdigheden
meer. Het hindert niet, want dè
Zauberflöte is een sprookje.
Maar laten we dan ook oppassen
om er geen vijfde evangelie, geen
kosmische en peilloos-diepe vrij
metselaars-openbaring van te ma
ken. Persoonlijk weten we niet of
een vrijmetselaar, die van deze
opera wat méér kent dan Sarastro's
eenwige aria van de „Heilige Hallen",
bijzonder gesticht is door de. com
binatie van aardige poespas met zijn
heiligste symbolen. Zou het hem
niet eer vergaan als een Christen bij
Wagners Parzifal, waarin sacramen
ten en leerstukken feitelijk voor de
show geëtaleerd en dus geprofa
neerd worden (zoals door Gerard
Brom destijds zo scherp is aange
toond in een essay uit „Areopaag").
En dan beschikte Wagner nog over
een grotere visie dan Schikaneder.
Maar men kan over het libretto
van de Zauberflöte lang redeneren
of kort, het is allemaal niet zo be
langrijk meer wanneer men Mozarts
muziek erbij hoort. Mozarts muziek
Is als het magische klokkenspel waar
Papageno maar éven op hoeft te spe
len om elke vijand weerloos te laten
zingen en dansen. De dichter kan alle
kolder neerschrijven die hij wil: de
meest sceptische toeschouwer slikt
het voor zoete, ja, voor poëtische en
diepzinnige koek, zodra' hij wordt
omsponnen door het rag van Mo
zarts speelse, onsterfelijke muzika
liteit Dat ervaart men terstond, zelfs
op een repetitie met haar vele on
volmaaktheden en gekke situaties.
Het niet ongunstige aankoopcijfer van
Accra over de 14e week van het Accna-
aankoopseizoen, nl. 11.370 ton tegenover
10.577 ton over de overeenkomstige pe
riode van het vorige seizoen, gaf de ca-
caomarkt op Maandagmorgen 11 Januari
aanvankelijk een gemakkelijker aanzien,
aldus bericht de fa. C. W. M. Heslenfeld
te Amsterdam.
Toen evenwel bekend werd dat de Bri
tish Marketing Board aan de Engelse In
dustrie een post Lagos tegen Sh. 415/- per
cwt. had verkocht (vorige notering Sh
390'-), sloeg de stemming om en stegen
de prijzen scherp en in snel tempo.
Deze opwaartse beweging, die door
voortdurende dringende baissedekkingen
sterk werd gesteund, ontwikkelde zich de
volgende dagen tot een prijspeil, dat op
Donderdagmorgen 14 Januari een record
niveau bereikte. Accra noteerde toen Sh.
452/6 per 50 kg. tegenover Sh. 392/6 een
week daarvoor.
Toen de termijnmarkt in New York, te
gen alle verwachting in Donderdag 100
punten lagei sloot, was dit het sein tot een
scherpe prijsdaling, waardoor een groot
deel van de prijsstijging van deze week
verloren ging. Deze sensationele week
sloot Vrijdag in zeer onzekere stemming
met kopers, zowel als verkopers, zeer ge
reserveerd.
Maandag 18 Januari
Uitzending vanuit Engels Transit Camp
Hoek van Holland. Golflengte 31 meter.
22.00 Verzoekplaten
22.30 Bing Crosbyshow.
23.00 De nieuwste platen.
23.30 Hersengymnastiek.
24.00 Gramofoonplaten.
00.30 Sluiting
DINSDAG 19 JANUARI
HILVERSUM I <402 M.) 7.00 AVRO.
VPRO, 8.00—24.00 AVRO.
7.50
8.00
7.00 Nws. 7.10 Gram. 7.50 Dagopening.
Nws. 8.15 Gram. 9.00 Morgenwijding. 9.15 Ka
merkoor. 9.25 V. d. niusvr. 9.30 Waterst. 9.35
Gram. 10.50 V. d. kleuters 11.60 V. d. leken.
11.30 Pianorecital. 12.00 Musette ork 12.30
I.and- en 'tuinb.meded. 12.33 V. h. platteland
12.40 Twee piano's. 13.00 Nws. 13.15 Medea, of
gram. 13.20 Promenade ork. 14.00 Am. ™u.z-
14.30 Gram. 14.40 Schoolradio. 15.00 Gram. 15.15
V. d. vrouw. 15.45 Gram. 16.30 V. d. jeugd.
1730 Gram. 17.50 Mil. caus. 18.00 Nws. 18.15
Pianosp. 18.25 „Paris vous parle 18.30 R.V.U.:
..De ie venshuishouding: Het hart en zijn type-
ties". 19.00 V. d. kind. 19.05 Koorconc. 19.28
Caus. 19.33 Gram. 20.00 Nws. 20.05 Gevar
progr. 21.35 Lichte muz. 21.55 Meded. z.2.00
Gevar muz. 22.05 Tiroler muz. 22.45 Caus 23.00
Nws. 23.15 New York Calling. 23.20-24.00 Gram»
HILVERSUM II <298 M.) 7.0024.00 KRO.
7.00 Nws. 7.10 Gram. 7.15 Gym. 7.30 Gram.
7 45 Morgengebed. 8.00 Nws. 8.15 Gram. 9.00
V d huisvrouw. 9.40 Lichtbaken. 10.00 V d.
kleuters. 10.15 Gram. 11.00 V d vrouw 11.30
Schoolradio. 11.50 „Ais de ziele luistert 12p0
Angelus 12.03 Lunchconc. 12.30 Land- en
tr.eded. 12.33 Gram. 12.55 Zonnewijzer. 13.00
Nws. 13.20 Amus.rnuz. 14.00 Gevar. progr 14.oJ
Kamerork. 15.30 „Ben .je zestig?" 16.00 V a.
zieken. 16.30 Ziekenlof. 17.00 V. d. jeugd 17 45
Regeringsuitz.: „Nieuwe Indonesische sociale
transferregeling" 18.00 Musette-ork. 18.20!sport-
praatje. 18.30 V. d. jeugd. 18.52 Act. 19.00 Nws.
19.10 Gram. 19.15 Uit het Boek der Boeken.
Advertentie
Als u geregeld laxeermiddelen slikt, is er nu
een manier om er van te komen. 83 van de
100 personen lukte het u kunt het ook. En
wel zo
Drink In de loop van elke dag enkele gla
zen water en bepaal een vast uur voor uw
stoelgang. Neem de eerste weeK elke avond
twee Carter's Leverpilletjes. Tweede week -
elke avond één. Derde week - om de andere
avond één. Daarna niets meer, want Carter's
Leverpilletjes stellen uw ingewanden in
staat weer op eigen kracht te werken, zonder
laxeermiddelen.
Wanneer zorgen, vermoeidheid of te veel
eten het tempo van uw ingewanden tijdelijk
vertragen, neem dan tijdelijk Carter s Lever
pilletjes om u weer op gang te helpen. Zo
raakt u uw verstopping kwijt en vervalt u
niet in de laxeermiddelen-gewoonte. Vraag
Carter s Leverpilletjes.
Horizontaal: 1 lidwoord, 4 nieuwe
wereldtaal, 6 schrijfbehoefte, 9 handva..
10 handelsterm, 11 zwaardvis, 14 bedek-
I king, 17 goud (Fr.), 18 laatste nieuws (af*
120 plaats in N.-Holland, 21 lidwoord, -2
vogelproduct, 23 steenkoolproduct, 24 boom
28 meisjesnaam, 31 geestverschijning, 33
bloeiwijze, 34 takje, 35 stapel-
Verticaal: 1 Europeaan- 2 voeg
woord (Fr.), 3 Romeinse keizer, 4 pers.
vnw. (Fr.), 5 deel v d. Bijbel, 6 balletje
papier. 7 bijwoord, 8 vochtig, 12 deel van
een wedstrijd, 13 vruchtje, 14 vloerbedek
king, 15 meisjesnaam, 16 familielid, 19 mi
litaire opleidingsschool, 23 vrucht, 25 mu--
ziekteken, 26 Oosterse titel- 27 grote bijl,
29 deel van een schip, 30 voorzetsel, 31
heilige, 32 onder andere.
Horizontaal: 1 roer, 3 tafel, 5 lont,
7 ido, 9 ora, 11 pi, 13 geld, 15 krom, 16
e. k., 17 kaal, 19 spel, 21 kraag- 23 pekel,
27 pil, 28 geste, 32 on, 33 boa, 35 arm, 36
ijs, 37 erg, 38 vlo, 39 at, 41 Ina, 43 set.
45 dr, 47 Vaals- 49 via, 51 neger, 53 tegel.
54 knop, 57 ramp, 60 la, 61 Daan, 63 aria,
65 a.m., 67 est, 68 eer, 69 koor, 70 enkel
71 Deen.
19.30 Gram. 20.25 De gewone man. 20.30 Radio
Philharm. ork. 21.20 Ken een haan een ei lig
gen? 21.35 Bariton en piano. 22.00 Caus. VI 15
Counter-tenor, clavecimbel en viool. 22.45
Avondgebed. 23.00 Nws. 23.1524.00 Gram.
Engeland. BBC Home Service, 330 m.
12.00 V. d. srho'on. 13.00 Gram. 13:25 V. d.
arb. 13.55 Weer. 14.00 Nws. 14.10 Discussie. 14.55
Intermezzo. 15.00 V. d. scholen. 16.00 Critieken.
16.45 Lichte muz. 17.30 Discussie. 18.00 V. ri.
kind. 18.55 Weer. 19.00 Nws. 19.15 V. d. boeren.
19.25 Sport. 19.30 Orgel. 19.50 Caus. 20.00 G#var.
progr. 20.30 Klankb. 21.30 Gevar. progr- 22.00
Nws. 22.15 Wereldoverz. 22.45 Gevar. progr.
23.15 „pen air". 23.25 Recital. 23.45 Parlements-
overz. 24.000.03 Nws.
Engeland. BBC Light Progr., 1500 en 247 m.
12.44 Mrs. Dale's Dagb. 12.15 Dansmuz. 13.00
Voordr. 13.15 Ork.conc. 13.45 Idem. 14.45 V d.
kind. 15.00 V. d. vrouw. 16.00 Gevar. muz.
16.45 Mil. ork. 17.15 Mr. Dale's Dagb. 17.30
Lichte muz. 18.00 Orgel. 18.30 Gevar. muz. 19.00
Gram. 19.15 V. d. jeugd- 19.45 Hoorsp. 20.00
Nws. 20.25 Sport. 20.30 Gevar. progr. 21.00
Hoorsp. m. nuiz. 21.30 Verz.progr. 22.00 Gevar.
progr. 23.00 Nws. 23.15 Rep. 23.30 Gevar: muz.
23.50 Sport. 0.05 Voordr. 0.20 Gevar. muz. 0.56—
1.00 Nws.
N.W.D.R., 30» m.
12.00 Ork.conc. 13.00 Nws. 13.10 Ork.conc. en
koor. 16.00 Lichte muz. 16.20 Barokmuz 17.00
Nws. 17.45 Pop. muz. 19.0 Nws. 19.30 Lichte
muz. 20.00 Gevar. muz. 21.15 Gram. 21.45 Nws.
22.10 Carnavalsliederen. 22.30 Jazzmuz. 23.00
Gevar. muz. 24.00 Nws. 0.30 Dansmuz. 1.00
Weer.
Frankrijk, Nationaal progr., 347 m,
12.30 Ork.conc. 13.0 Nws. 13.55 Gram 14.00
Nws. 14.05 Recital. 18.30 Am. uitz. 20.00 Kamer-
muz. 21.50 Klankb. 22.20 Hoorsp. 23.35 Gram.
23.45—24.00 Nws.
Brussel, 324 en 484 m.
324 m.
n-45 GraiT>- 12.30 Weer. 12.34 en 13.15 Gram.
Schoolradio. 15.30 Ork.conc. 16.05 Gram.
16.20 Ork.conc. 17.00 Nws. 17.10 Gram. 17.15
V. d. kleuters. 17.30 Gram. 17.50 Boekbespr. 18.00
V. d. jeugd. 18.30 V. d. sold. 19.00 Nws 19.40
Gram. 19.50 Syndicale kron. 20.00 Verz.progr.
oó vrouw 20.15 V. d. vrouw. 21.00 Ork.conc.
22.00 Nws. 22.15 Viool ën piano. 22.45 Gram.
22.55—23.00 Nws.
484 m.
12.00 Omr.ork. 12,45 Gram. 13.00 Nws.
14.45 en 15.00 Gram. 16.05 Gevar muz.
Nws. 17.15 Verz.progr. 18.30 Omr.koren.
en 19.15 Gram. 19.30 Nws. 20.00 Gram.
Gram. 22.15 Omr.ork. en solist. 22.55 Nws.
BBC European Service. Uitz. voor Nederland
22.0022.30 Nws. Vraaggespr. Boeken en
schrijvers (op 224 m.L
K.R.O.: 20.15 Filmact.. gastenboek en weer-
bcr. 20.55 Film. 21.10 Cabaret.
Dinsdag 19 Januari
Verticaal: 1 rap, 2 Riga, 3 tol, 4
lor, 5 lamp- 6 tak, 8 del, 10 ros, 12 ik,
14 dorp. 15 kaal, 16 el, 18 alk, 20 eis, 22 a:r,
23 Po, 24 en, 25 eb, 26 loens, 28 groen, 29
em, 30 lij, 31 es 34 ara- 35 als, 39 a.v.,
40 t.a., 41 il, 42 wig, 44 te, 45 de, 46 r-v.,
48 aan, 49 veen, 50 aera, 52 gom, 54 ka, 55
Oder, 56 pas- 57 Rie, 58 aard, 59 pa, 60 lak,
■52 ate, 64 rel, 66 men.
13.20.
17.00
10.45
22.00
n-tOY
14).
-Dan is het een spoor.
O, beslist. En weer zo echt handig!
Een mannelijk spoor dit keer, let wel! We
kunnen niet klagen dat we geen sporen
hebben. Er zijn er hier in overvloed. Tus
sen twee haakjes, wat hebt u met het
moordwapen gedaan?
Er was geen spoor van een wapen.
De moordenaar moet het meegenomen
he^bIk zou wel eens willen weten waar-
om? peinsde Poirot.
Ah! De dokter had voorzichtig de
pyamazakken van de dode doorzoc^'
Dit heb ik over het hoofd ëezien. zei
hij. Ik knoopte de jas los en gooi
naar achteren.
Uit de borstzak haalde hij een gouden
horloge De kast was ruw gedeukt en ae
wijzers 'stonden op kwart over een.
Ziet u! riep dr Constantine geest
driftig. Dit geeft ons het uur van de mis
daad. Het komt overeen met mijn be
rekeningen- Tussen twaalven en tweeën
's^ nachts, zei ik, en waarschijnlijk zowat
één uur, hoewei het moeilijk is, nauw
keurig te zijn in zulke gevallen. En bien
hier is de bevestiging. Kwart over een.
Dat was het uur van de misdaad.
Het is mogelijk, ja. Het is zeker mo
gelijk.
De dokter keek hem nieuwsgierig aan.
Neemt u me niet kwalijk, monsieur
Poirot, maar ik begrijp u niet geheel.
Ik begrijp het zelf ook niet, zei Poirot.
Ik begrijp er niets van en zoals u bemerkt,
hindert me dat.
Hij zuchtte en boog zich over het ta-
feltie het verkoold stukje papier onder
zoekend Hij mompelde in zichzelf:
1 Wat ik op het ogenblik nodig heb, is
een ouderwetse dames-hoededpos.
Dr Constantine wist met wat van deze
eigenaardige opmerking te m5K voor
geval Het Poirot hem geen rid voor vta-
gen. De deur naar de gang openend, riep
hij om de conducteur.
De man kwam aanhollen.
Hoeveel dames zijn er in deze w
Een, twee, drie zes, monsieur. De
oude Amerikaanse dame, een Zweedse
dame, de jonge Engelse dame, gravin An-
drenyi en madame la princesse Dragiloll
en haar kamenier.
Poirot dacht na.
Hebben ze allemaal hoededozen, ja?
Ja monsieur.
Breng me dan laat eens kijken ja,
die van de Zweedse dame en van haar
kamenier. Die twee zijn mijn laatste hoop.
Zeg haar, dat 't een douane-bepaling is of
wat dan ook; wat maar in je opkomt.
Het komt in orde, monsieur. Geen van
de dames is in haar coupé op het ogenblik.
Gauw dan.
De conducteur vertrok. Hij kwam terug
met de twee hoededozen Poirot opende die
van de kamenier en gooide ze opzij. Toen
opende hij die van de Zweedse dame en
uitte een kreet van voldoening. Zorgvuldig
de hoeden er uit nemend, ontblote hij
ronde bodempjes van gevlochten ijzer-
draad.
Ah, hier is wat we nodig hebben. Vijf
tien jaar geleden werden de hoededozen
zo gemaakt. Je stak de hoed met een hoe-
despeld op dat ijzerdraad vast.
Terwijl hij sprak, verwijderde hij han
dig twee van de bodempjes. Toen pakte
hij de hoededoos weer in en verzocht de
conducteur, ze beide weer terug te bren
gen.
Toen de deur weer dicht was, keerde
hij zich tot zijn gezel.
Ziet u, beste dokter, ik vertrouw niet
op de expert procedure. Ik verzoek de
psychologie, niet de vingerafdruk of de
sigarettenas. Maar in dit geval zou enige
wetenschappelijke hulp me welkom zijn
Deze coupé is vol aanwijzingen, maar kan
ik zeker zijn, dat die zijn. wat ze lijken?
Ik begrijp u niet geheel, mosieur
Poiro-t.
Wel, om u een voorbeeld te geven: we
vinden een dameszakdoek. Heeft een
vrouw hem laten vallen? Of dacht een
man die de misdaad beging: ik zal het er
doen uitzien als een vrouwenmisdaad. Ik
zal mijn vijand een onnodig aantal keren
steken, enkele malen zwak en zonder
effect en ik zal de zakdoek laten vallen
Dat is één
waar hij niemand kan ontgaan
mogelijkheid.
Dan is er een andere. Heeft een vrouw
hem gedood en liet ze opzettelijk een pijp
draad en met grote zorg legde hij het ver
koolde papier op een er van. Hij legde
het andere er boven op en toen, de twee
stukken bijeen houdend met de tang. hield
schoonmaker vallen' om het riannenwerk hij de hele zaak boven de spiritusvlam
te laten lijken. Of moeten we ernstig ver
onderstellen, dat twee mensen, een man
en een vrouw, er afzonderlijk bij betrok
ken waren en dat ze beiden zo nonchalant
waren, een aanwijzing van hun identiteit
achter te laten? Dat is een beetje al te
toevallig'
Maar wat heeft de hoededoos er mee
te maken? vroeg de dokter, nog geïntri
geerd.
Ah! daar kom ik juist aan. Zoals ik
zeg, die aanwijzingen: het horloge, stil
staand op kwart voor een de zakdoek,
de pijpschoonmaker ze khnnen echt zijn
of nagemaakt. Wat dat aangaat, weet ik
nog niet. Maar er is één aanwijzing hier
waar ik van geloof hoewel ik het ook
mis kan hebben dat ze niet gefingeerd
is. Ik bedoel die platte lucifer.
Monsieur le docteur, ik geloof dat die
lucifer gebruikt werd door de moordenaar,
niet door Ratchett Hij werd gebruikt om
'n compromitterend papier te verbranden.
Misschien een briefje. Zo ja. dan stond er
iets in dat briefje een vergissing, een
dwaling die een mogelijke aanwijzing
van de aanvaller betekende. Ik zal trach
ten, die te doen herrijzen.
Hij ging de coupé uit en kwam n ogenblik
later terug met een spirituslichtje en een
krultang.
Ik gebruik die voor mijn snor, zei
hij. de laatste bedoelend.
De dokter sloeg hem met grote belang
stelling gade. Hij nam de twee rondjes
Men moet zich weten te behelpen,
zei hij over zijn schouder. Laten we ho
pen dat het beantwoordt aan het doel.
De dokter keek aandachtig toe. Het me
taal begon te gloeien. Plotseling zag hij
flauwe aanwijzingen van letters. Woorden
vormden zich langzaam, woorden van
vuur.
Het was een heel klem snippertje.
Slechts enige woorden en een deel van
een woord werden zichtbaar.
.inner u de kleine Daisy Armstrong
Poirot liet een scherpe uitroep horen.
Zegt het u iets? vroeg de dokter.
Poirot's ogen schitterden. Hij legde de
tang voorziohtig neer.
Ja, zei hij. Ik weet de werkelijke
naam van de dode. Ik weet waarom hij
Amerika moest verlaten.
Hoe heette hij?
Cafisetti.
Cassetti? Constantine fronste zijn
wenkbrauwen. Het doet me aan iets den
ken. Een paar jaar geleden.Ik weet het
niet meer. Het was een geval in Amerika
nietwaar?
Ja, zei Poirot. Een geval in Amerika
Meer dan dat was Poirot niet geneigd
mede te delen. Hij keek om zich heen en
ging toen door:
Daar zullen we 't straks over hebben.
Laten we ons eerst overtuigen dat we al
les gezien hebben, wat er te zien valt.
(Wordt vervolgd)
De Zweedse organisatie „Radda Bar-
nen" („Redt de kinderen") heeft een half
millioen gulden geschonken voor uitbrei
ding van het gecombineerde ziekenhuis
Paulina van Weel en Bethesda te Dirks
land met een kinderafd. van ongeveer 20
bedden. Deze Zweedse organisatie, die
reeds veel goed heeft gedaan voo-r de kin
deren in 't rampgebied, had oorspronkelijk
de gedachte in een v. d. rampplaatsen een
kinderziekenhuis te stichten. Na inge
wonnen advies bij de Minister van Maat
schappelijk Werk en de geneeskundige
hoofdinspectie voor de Volksgezondheid
kwam men tot het besluit, het ziekenhuis
te Dirksland uit te breiden met een kin
derafdeling, waaraan grote behoefte be
stond. Tegelijkertijd zal de wachtruimte
voor patiënten van specialisten en poli
kliniek worden vergroot en verder wordt
de bouw overwogen van een recreatie- en
bezoekkamer.
De zeereerw. heer Fr. Verhagen, die
sinds enige jaren met de zielzorg van
Nederlandse emigranten in Canada belast
is en tevens werkzaam is als pastoor te
Coaldale (Alberta) hoopt e/inde Januari in
Nederland te arriveren voor een bezoek
aan .fijn familie en bekenden en voor het
voeren van besprekingen met emigranten
autoriteiten in Nederland en Duitsland.
Ook staat een reis naar Rome op het pro
gramma.
De N.V Waterleidingmij Oostelijk Gel
derland heeft met. ingang van 1 Januari
de tarieven van waterlevering drastisch
verhoogd. Men is hiertoe overgegaan,
daar het verbruik van water de laatste
jaren een omvang heeft aangenomen,
welke de redelijke grenzen overschrijdt.
De enige mogelijkheid om de verbruiks-
spitsen tot normale proporties terug te
brengen ligt in een algehele bemetering
van de aansluitingen.
