De samensmelting van W.-F.
ARKO loste startschot voor 1954
Kath. Kring kreeg opwekkende
transfusie met „Wiener Blut''
Het lassen van kerkklokken
p- s." a&jvestprsrzst
j
Excelsior zint op revanche voor
zijn enige nederlaag
PM SPsiï
Nieuws uit STAD EN OMTREK
rSpeciale Aanbieding
NOG 1 WEES.
EERSTE STEEN VOOR NIEUWE
„BARONIE"-F ABRIEK
i ?- f 2 H. s-
aargangen
VAN ONZE EERSTE KLASSERS
ÏSSSÏJPÏS
I*
slechts 42.50
H. Th. v. d. VLERK
V
Aalmoezenier Schoonebeek onverwacht in
duplo tegenwoordig
„Schande over hem die er iets slechts
van denkt"
UIT 75
A.s. Zor.dag thuis tegen Archipel
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
„De Ruyter" in Oslo
VRIJDAG 22 JANUARI 1954
PAGTNA 2
Het begin van de crisis
Donkere jaren
NORMAAL-BLAD SCHIEDAM
ST. AUGUSTINUS
VERENIGING
S. F. C. NIEUWS
HEREN ARMBANDHORLOGE
APART EN SAMEN
Schrikbarende cijfers
Bankroet
REDDINGSBRIGADE
Diploma's verworven
KR Ot$]hjsisiAkuis
Machtig complex in Alphen
aan den Rijn
Zorgeloze dwaasheid
en zotternij
BURGERLIJKE STAND
INTERESSANTE LEZING
SCHIEDAM"
ZOUAAF
NIEUWE BAKKERIJ D. E. S.
AGENDA
//V ROTTERDAM
KANTOORTJE UITGEBRAND
ERNSTIG ONGEVAL^
wWfe M"'3
HERMES-D.V.S. MOET OP
ZWARE TEGENSTAND
REKENEN
Uit het S.V.V.-kamp
In het jubileumnummer van het Wilton-Fijeiioord-nieuws troffen we een
interessant historisch overzicht aan, waar we het volgende over de samen
smelting der twee bedrijven lazen:
Het blijft in het economische leven
steeds een belangwekkende vraag, waar
de grenzen van verantwoorde concurren
tie liggen.
Dikwijls spelen hierbij gevoelsmotieven
een rol, ten dele van historische aard
Zolang Wilton een familie-onderneming
was, groot geworden in een sfeer van
harde concurrentie, stond de leiding
afwijzend tegenover het samengaan met
anderen. Wilton was echter geleidelijk aan
in een ander vaarwater gekomen, zowei
technisch als organisatorisch.
Waarom zou men de technische voor
sprong, die Fijenoord nog steeds bezet op
het gebied van de nieuwbouw (vooral
voor de marine) niet combineren met de
sterke positie, welke Wilton bleef innemen
in het reparatiebedrijf? Het kapitaalrisico
was toegenomen. Men moest rekening hou
den met de mededinging van buitenlandse
scheepsbouwmaatschappijen, die een deel
van hun kracht ontleenden aan de com
binatie van nieuwbouw en reparatie.
In 1929 begon een voorzichtige verken-
nin» door enigë directeuren van Wilton en
Fijenoord in inleidende gesprekken over
de voor- en nadelen van een samensmelting
der beide ondernemingen. Reeds dadelijk
deden zich vele moeilijkheden voor. Hoe
zou men ieders inbrengen aan bezittingen
taxeren? Aan welke maatstaf van waar
debepaling zou men zich houden? Het
overleg vond echter in de juiste toon
plaats, met veel goede wil van weerskan
ten. Met veel wikken en wegen kwam een
ontwerp tot stand voor een ingewikkelde
financiële opbouw van de beide onder
nemingen. Wij zullen hier bijzonderheden
over het contract van samensmelting
achterwege laten en volstaan met de op
merking, dat de grote meerderheid der
aandeelhouders van weerskanten bereid
bleek tot inwisseling van hun aandelen te
gen de aandelen der nieuw-opgerichte
naamloze vennootschap de Dok- en Werf-
Maatschappij Wilton-Fijenoord (een bo
venbouw der oude ondernemingen, die
voorlopig bleven bestaan.) De directie werd
gevormd door combinatie van de twee
vroegere directies en bestond na de fusie
in 1929 uit de heren ir J. H. Wilton, J. D*
Wilton, W. Wilton, mr Q. J. Terpstra, C.
H. Teschmacher, ir A. de Kanter en ir J.
H. H. Verloop.
De vraag hoe het personeel op de ver
eniging der beide ondernemingen reageer
de, valt niet gemakkelijk in enkele woor
den samen te vatten. Sommigen vreesden
bezuiniging en ontslag, anderen maakten
zich zorgen over hnn positie omdat er een
andere rangorde van leidinggevende func
ties zou ontstaan. Er lagen hier en daar
ook andere gevoeligheden verborgen. Veel
Wilton-mannen vonden de Ftjenoorders
wat traag, al te secuur en in de hogere
functies te „deftig". Van Fiienoord uit ge
zien, leek het Wilton-bedrijf soms slordig
en slecht georganiseerd, teveel op Impro
visatie gericht, menigmaal met een rpwe
toon in persoonlijke verhoudingen.
Hoe zou men het voortaan samen kun
nen vinden? Men hoorde hierover dikwijls
sombere voorspellingen. In werkelijkheid
kwam reeds vrij spoedig toenadering tot
stand. Wel vlamde nu en dan de critiek op
en deden zich spanningen voor, maar die
had de directie wel verwacht. Jammer dat
de verbetering der menselijke verhoudin
gen spoedig de invloed van een noodlottige
economische crisis zou ondergaan.
De grote crisis, die in November 1929
met een beurspaniek te New York begon,
breidde zich in 1930 snel over de gehele
wereld uit. Overal deden zich crediet-
moeilijkheden voor. Zeer gevoelig reageer
de ook de vrachtenmarkt, het scheepvaart
verkeer verminderde, het aantal repara
tie-orders en vooral de opdrachten voor
nieuwbouw namen snel af. Toch voorzag
aanvankelijk bijna niemand welk een ver
schrikkelijke omvang de crisis zou aan
nemen en hoe lang zij zou duren.
De scheepsbouw behoort tot de voor
conjunctuurschommelingen gevoelige be
drijfstakken. In welke mate dit ook voor
Wilton-Fijenoord het geval was, blijkt uit
de daling van het aantal arbeiders van
7790 tegen het einde van 1929 tot 3849 in
het laatst van 1930. Het viel de directie
uiterst zwaar in dit massale ontslag te be
rusten, maar de bittere noodzaak was niet
te ontgaan. Indien de leiding had kunnen
voorzien hoe ernstig de catastrophe dreig
de te worden, was zij in haar streven naar
bezuiniging misschien nog y«r<ler gegaan.
Men stond voor oen moeilijke beslissing.
Was het voor de bestrijding van de crisis
wenselijk de combinatie der bedrijfseen-
heden van Wilton en Fijenoord zo snel mo
gelijk door te voeren of verdiende handha
ving van de bestaande toestand de voor
keur? Volledige samenvoeging van het ge
hele productie-apparaat kon tot bezuini
ging leiden. Hier tegenover stond dat een
dergelijke verplaatsing van bedrijfsmid
delen, die dan zouden worden samenge
trokken op het terrein te Schiedam, op
zichzelf hoge uitgaven vergde. Het was
niet mogelijk beide mogelijkheden nauw
keurig tegen elkander af te wegen. De
leiding van de onderneming en het perso
neel hadden ieder hun eigen zorgen. De
directie droeg hierbij de zware verant
woordelijkheid, dat een foutieve schatting
van de te verwachten ontwikkeling tot een
volledige ondergang van de onderneming
zou leiden, met nóg noodlottiger gevolgen
voor allen die in hun bestaan daarvan af
hankelijk waren.
Na rijp beraad viel, in 1932, de beslis
sing om het Fijenoordbedrijf stop te zet
ten en ook de bedrijfsinStallaties van de
Westkousdijk zoveel mogelijk naar Schie
dam over te brengen.
nisch doeltreffender methoden te volgen,
die men meer toetste aan voortgezet we
tenschappelijk onderzoek (chemische ana
lyse van materialen, verbetering van
scheepsvormen en schroeven, enz-). Bij het
ontbreken van opdrachten tot nieuwbouw
getroostte de directie zich grote moeite om
meer bekendheid te geven aan de ervaring
van Wilton-Fijenoord voor het verbouwen
van schepen tot verhoging van het nuttig
rendement. Eén lichtpunt was voorts het
binnenkomen van een belangrijke marine-
opdracht in 1932: het bouwen van een
kruiser. Hiervoor heeft stellig de vroeger seum, Hoogstraat 112, niet ver daar van-
verworven ervaring van Fijenoord dejdaan verwijderd het karakteristieke 18e
doorslag gegeven. Indien men dan nog be- j eeuwse huis van het Zakkendragersgi.de,
aantal toevende* replraties'ton" vo" I p'r&MïSta.'"overschiet Plein. he.
vest, De Grote of St Janskerk met haar
De Schiedamse Gemeenschap heeft een
door haar Sectie-Vreemdelingen Verkeer
verzorgd Normaalbla<j „Schiedam" doen
verschijnen, hetwelk onlangs opgenomen
werd in het bij de reis- en verkeersbu-
reaux in Nederland en in het buitenland
in de daarvoor in aanmerking komende
plaatsen, in gebruik zijnde Toeristisch
Handboek voor Nederland (uitgaaf der
A'.N.V.V.)
Als bezienswaardigheden worden ver
meld: Markante oude binnenstad met haar
havens en daaraan gelegen, nog steeds in
bedrijf zijnde molens. Een deel van het
oude centrum bezit moderne winkelstra
ten, terwijl 't westelijke stadsdeel nieuwe,
breeöaangelegde woonwijken bevat. Voor
naamste historische monumenten: Het
Raadhuis, Grote Markt 1, het Stedelijk Mu-
verband gezien, stellig worden beschouwd
als een resultaat van het beginsel „een
dracht maakt macht" Waarschijnlijk zou
den de beide bedrijven, indien zij zelfstan
dig waren gebleven, zwakker hebben ge
staan in de benarde situatie van die ja
ren.
In een tijd van vele zorgen overleed, de
29ste Juni 1934, ir John Henry Wijton, de
grote voortzetter van het werk van Bartel
en van Bart Wilton. Het volgende jaar
trok de heer J. D. Wilton zich uit de za
ken terug. De veranderingen in de direc
tie vielen samen met de voltooiing van het
reorganisatieplan. In 1935 werden drie drij
vende dokken van de Westkousdijk naar
het Sterrebos gesleept. Het was het jaar
waarin de reparatie-omzet een dieptepunt
bereikte (301 schepen in de droogdokken
van Wilton-Fijenoord, totaal 1.622.960 R.
T.B.).
De kaspositie van de maatschappij was
in 1935 zó zwak, dat de directie aan de
obligatiehouders een voorstel moest doen
uitloting en aflossing van obligatiën een
jaar uit te stellen. Gelukkig bleek het De
partement van Defensie bereid voorschot
ten te verlenen op de betalingstermijn van
in opdracht gegeven onderzeeboot-mijnen-
leggers. Voorts zou met regeringsgarantie
bij een particuliere instelling een lening
van 1.500-000 worden opgenomen.
Men mag wel zeggen dat de onderne
ming door het oog van een naald was ge
kropen en aan het lot ontsnapte, dat in
binnen- en buitenland het bestaan van
duizenden maatschappijen afsneed. Wjj
zien trouwens in de 20ste eeuw duidelijk
dat grote ondernemingen zozeer het alge
meen belang dienen, dat in geen geval in
hun ondergang mag worden berust. De
waardering voor Wilton-Fflenoord kon ook
nog eens blijken uit het bezoek van H.M.
de Koningin, die de 3de October 1936 de
werven bezocht om de nieuwe kruiser „De
Ruyter" in dienst te stellen.
carillon en haar rijk en prachtig interieur
Lange Kerkstraat, het St .Tacobsgasthuis,
Hoogstraat 112, de beide molens, resp. „De
Walviseh", Westvest 31 en „De Drie
Koornbloemen", Vellevest 3.
In -de maand Augustus zijn te verwach
ten de 10-daagse vacantiefeestweek met
concerten, openluchtvoorstellingen, open
bare verlichtingen, kermisvermaken e.d.
Namens de afdeling Schiedam en Om
streken van de St. Augustinusvereniging
verzoekt men ons mede te delen, dat de
ledenvergadering wordt gehouden op
Donderdag 28 Januari, kwart over 8. Tn
het orgaan „Ons Eigen Blad" was ten
onrechte 27 Januari als datum opgegeven.
Zondag komen de Blauw-zwarten tegen
Zwart-Wit in het veld. Daar de SFC-ers
er belust op zijn, de kopleiding te behou
den en Zwart-Wit nog niet veilig staat,
nemen wij aan, Jat dit een spannende
wedstrijd belooft te worden.
De wedstrijd wordt om 14.30 uur ge
speeld op terrein Boshoek.
De lagere elftallen spelen als volgt: SFC
2 vrij; SFC 3—ASB 3 9.30 Boshoek: SFC 4
vrij; SFC 5Nestoro 4, 12 uur Boshoek.
15 STEENS WATERDICHT EN
ANTI-MAGNETISCH
ROTTERD.DIJK 268 - TEL 67593
Kapitein mr Marcel Koeken, secretaris van het hoofdbestuur der ARKO onder
brak gisteravond in een gezellig-vol zaaltje van restaurant Engels (Groothandels
gebouw te Rotterdam) zijn vlot voor de vuist gehouden betoog om aalmoezenier
Schoonebeek welkom te lieten.
Nu zat op de eerste rij reeds aalmoezenier Schoonebeek; aan een mystificatie
behoefde men echter niet te denken. De zittende aalmoezenier J. B. M, Schoonebeek
zat er als adviseur van de plaatselijke ARKO, de binnentredende luitenant-kolonel
P, G. M. Schoonebeek kwam als aalmoezenier van de landelijke ARKO. Zijn komst
was als een compensatie voor de onverwachte absentie van generaal Van der
Kroon, die in Breda op het ziekbed lag.
De heer J. J. Malta, voorzitter van de
Rotterdamse ARKO kon dubbel zoveel
aanwezigen welkom heten d?n men ge
woon was bijeen te zien. ARKO Jtbotte:r-
dam steeg in 1953 van 28 tot 40
maar men mag niet rusten, voor "et
er minstens 75 zijn en dat aantal is nog
maar de Helft van het getal der K. K.
beroeps en reserve-officieren in en rond
Rotterdam.
Hoe groter de ARKO, hoe gezagheb
bender haar stem, hoe groter haar in
vloed en hoe belangrijker haar succes
sen, zeide voorzitter Malta.
Kapitein Koeken ging na, hoe door
historische invloeden het percentage
kath. officieren in het Nederlandse leger
geringer was dan verwacht mocht wor
den.
De confessionele organisatie is nodig
Dat schreef het bestuur van de K. K.
in het programma-blaadje en daar sta je
dan als dood-onschuldig verslaggever,
die komt om een muzikaal blijspel tc
beoordelen. Wel, een blijspel was het,
daar kan geen twijfel aan bestaan: het
publiek kwam aan zijn trek en hoe!
de medewerker» kregen applaus op ap
plaus, de libretto-schrijvers Léon en
Stein kregen het volle pond (en nog een
half onsje toe: „Ich halte nicht von skar-
relen" en zo het K. K.-bestuur had
weer eens een ei-volle zaal* Ja, het wis
inderdaad een blijspel en Iedereen was
opgetogen. Alleen Johan Strauss kwam
er maar beroerd af
Een kwartier" lang deed Uw verslaggever
zijn plicht tegenover de naar zo objectief
mogelijke voorlichting dorstende mensheid
en hij merkte met bevreemding op, dat
eigenlijk alleen Claire Clairy als Pepi met
i enig succes had gezocht naar de vocale
klepel die haar collegae blijkbaar alleen
opgehouden met zulke slechte gedachten
te koesteren en zich verzoend met het feit,
dat een operette als deze ook met een
minder geslaagde muzikale uitvoering
groot succes kan opleveren. Toen heeft hij
zijn functie tijdelijk neergelegd en kon
nog een paar kostelijke uren genieten van
zorgeloze dwaasheid en zotternij en van
de Weense charme en gratie die de na
tuur blijkbaar toch ook de volbloed Hol
landse vrouwen heeft toebedeeld.
Meent niet, lezeressen en lezers, dat wij
er een gewoonte van maken er zo m"t
den dat de muziek zeer faoog houdt en
niet kan hebben, dat zij in enig opzicht
mishandeld wordt.
Maar zelfs de meest oprechte nurks zou
het niet over zich kunnen verkrijgen een
lelijk gezicht te blijven trekken bij de pot
sen en grollen van een Fritz Steiner en
bij de lieftallige concurrentie^ tussen Gra
vin Gabrielle, Franzi en Pepi (resp Ruth
Rhoden, Mizzy v. d. Lans en Claire Clairy)
of bij de joyeuze entrée van mijnheer
Kagler, de dierenarts (Otto Aurich). En
wie zou zijn glimlach kunnen bedwangen
als Jozef (Herman Valsner) het altijd
„sagt, wie 's 1st" of bij de caricatuur die
Ad. Heerings als de beslist niet lispelende
graaf Bitowski geeft van het hofleven..
Daarbij kwam nog één ding, wat we in
het Passage-theater nog niet hebben mee
gemaakt: het orkest speelde voortreffelijx
en klonk zelfs welluidend en dat is ten
slotte ook een ervaring die de moeite
waard is.
Alles samenvattende: het was een alles
behalve volmaakt, maar verkwikkend-
dwaas spelletje en inderdaad, om bij hei-
onze muzikale pet naar te gooien. Wij haling het K* K.-bestuur te citeren: „Hon-
behoren tot het onverdraagzame slag lie- ni soit, qui mal y pense
omdat de kath. officier een idee heeft
uit te dragen: hij moet eraan medewer
ken, het de soldaat mogelijk te maken
te le ven als katholiek in de militaire ge
meenschap. Die taak is niet te berei
ken, wanneer men zich oplost in een
algemeenheid.
Maar wél is nodig een goede samen
werking met de zusterorganisaties, die
vooral in materieel opzicht en in het
Gorgamseerd Overleg veel kunnen be
reiken.
Mr Koeken wees speciaal op het So
ciaal Fonds, jongste loot aan de ARKO-
stam. Een teken des tijds, want een en-
quête bracht schrikbarende ciifers aan
het licht, - vele officieren dienen finan-
ciëel te worden gesteund.
De algemene belangen worden naar
best vermogen vanuit de landelijke
ARKO gediend, de individuele kunnen
het best plaatselijk worden behartigd.
Een algemene moeilijkheid is b.v. het
feit, dat mensen uit het vrije bedrijfs
leven door de langdurige en veel
vuldige herhalingsoefeningen er finan
cieel op achteruitgaan. Bij hen die dit
niet betreft, worden toch meestal de
vacanties het slachtoffer.
Tenslotte wees mr Koeken op de
groei van het maatschappelijk verband.
Men heeft op het ogenblik een vrij
uitgebreid contact met R. K. beroeps
organisaties en vooral met de St. Adal-
bertus-vereniging.
Luitenant-kolonel Schoonbeek verkreeg
na de pauze het woord om te wijzen
op de merkwaardige verandering in de
geesten na de oorlog.
In de oorlogstijd is het bankroet ge
komen van de alleenzaligmakende men
selijke rede en alle „ismen". Het is
merkwaardig, aldus de aalmoezenier, dat
men thans ook onder de meer ontwik
kelden een grotere bereidheid vindt
tot een gesprek over geestelijke zaken.
In
voor
zijn
ken
deze sfeer ligt er een taak
de katholieke officier; hij moet
geestelijke weerbaarheid verster
en kan dit voortreffelijk in de
De Schiedamse Reddings Brigade heeft
tijdens het clubuur van de jeugdgroepen
gelegenheid gegeven voor het verzwem-
men van diverse diploma's.
Btfialve de gewone zwemdiploma's voor
de K.N.Z.B. werden ditmaal ook proeven
afgenomen voor diploma 3 van de
„K.N.Z.B." en diverse proeven voor di
ploma's op het gebied van zwemmend
redden. Het afnemen van de proef voor
diploma 3 of zoals de meeste jongelui het
noemen, het C-diploma, was voor de bri
gade nieuw.
Van de zes jongelui die de proef afleg
den slaagden er vijf met goede resultaten.
Voor diploma 3 slaagden de jongelui:
Ben Berkhout, Piet Eeuwijk, Roland Hepp.
Ben Krabbendam en Aat Ruts.
Voor diploma 2 slaagden J. van Bloots,
Diana van Grevengoed, Mia Groenenberg,
Jan Hendriks, Gerda Jongsten, Corry Kui
pers, Willy van der Lee, Willy Prins, Ma-
riike van Vulpen en Irene Wies.
Voor diploma 1 slaagden: Trix Berkhout,
Ineke de Groot, Anneke Hersbach, Jan
Hoefakker, Joke Kranenburg, Marjella v-
Lingen, Ike Poldervaart, Loes de Ridder,
Henny van Scheindelen, Wim Schopen-
houër, Evelijn Schroder, A. Sluimer, Rita
Tegelaar, Joke Veenman, Tine Mojel, Em
my in 't Veld en Marianne Haas.
Voor het brigade-diploma, een diploma
op het gebied van zwemmend redden,
slaagden de heren A. de Beer en H. van
Hattem.
Voor het overgangsdiploma voor de
jeugd, eveneens een diploma op het gebied
van zwemmend redden voor de leeftijd
tussen 10 en 15 jaar, slaagden: Tonny
Wiegel, Piet Eeuwijk, Roland Hepp, Ben
Berkhout (met lof der jury). Verder Ber
nard Krabbendam en Arie Ruts.
Temidden van ai het hoofdbreken dat de
reorganisatie van het bedrijf kostte, nam
de crisis een steeds verontrustender om
vang aan. Dividend wérd niet meer uit
gekeerd, de reserves slonken en men be
gon zich zelfs zorgen te maken over de
uitkering van de vaste rente op de uitstaan
de obligaties. De kosten van de verplaat
sing van het bedrijf bleken boven de ra
ming te liggen.
Het streven naar kostprijsverlaging bood BROERSVEST 64—66
wel enig tegenwicht, maar niet voldoende
In ieder geval bestond de prikkel om tech ■■■■■■■■£8
zeer aantrekkelijke KOOPJES in
BEDDEN - KANTELBEDDEN
LEIDSE DEKENS
alsmede
COMPLETE SLAAPKAMERS
MAAKT DAT t' ER BIJ BENT
SCHIEDAM
Mej. Tine Barents, dochter van de
directeur van de N V. Cacao- en Choco
ladefabriek Baronie", de heer A. Barents,
legde Donderdagmiddag te Alphen aan
den Rijn de eerste steen voor de nieuwe
fabriek.
Zoals men weet, heeft de directie, na
enkele branden in het bedrijf te Schie
dam, het vorig jaar besloten, een geheel
nieuw gebouwencomplex te doen op
bouwen in Alphen aan den Rijn.
een zilveren troffel aan, waarmede zij op
elegante wijze de eerste-steenlegging ver
richtte Vervolgens spiak dt aannemer de
wens uit, dat deze eerste steen het begin
mocht zijn van een hjeht en stevig bouw
werk, dat vee) succes vooi de toekomst
In zich zou bergen vooi het bedrijf waar
toe haar vader in het verleden, economisch
gezien, de „eerste steen' heeft mogen
leggen.
Het werk wordt uitgevierd onder lei
ding van het architectenbureau Swaneveld
en Goslinga te Rotterdam Een der fir
manten var, dit
Goslinga, bood mej
spraak van het Duits, dat tenslotte ook
nog wel enige andere phonetische eisen
stelt dan alleen de harde klank in het
woordje „Frau".
Maar toen na deze kennismaking dat
kwartiertje voorbij was, h\eft Uw dienaar
GEBOREN: Hans zn van J. Heukers en
S. W. van der Hul. Arie zn van A. v. d.
Padt en W. Rezny- Sheila M. dr van A.
C. Bailev en A. B. Münro.
ONDERTROUWD: H. M. van Driel 33 j.
en C. van Breda 29 j: A. J. Droge 25 j.
en C. Kerdel 22 j. W. Korpel 25 j. en E
Post 22 j. E J. van Noorteyk 32 j. en
J. A. v. d. Goorbergh 26 j. P. F. v. d.
Ploeg 24 j- en J, van Dijk 26 j. H. J.
van Os 29 j. en J. N Schra 19 j. A. de
maar eens in de klok bezig hadden ge- VOOR LASCLUB
hoord; dat menig lid van het gezelschap
Heeft U de gelegenheid te profiteren van best eens een cursus kon volgen in de uit-
Als lasmateriaal gebruikt men de Kjell-
berg bronselectrode OK BI, waarvann g -
bleken is dat deze het meest overeen
komst met de samenstelling van het kerk-
klokkenbrons. Deze electrode heeft name
lijk de volgende samenstelling Cu (- ko
per) 90.75 pet., St tin) 8.30 pel., Si
silicium) 0.008 pet., Mn mangaan) 0.66
pet. en Ph phosphor) 0.23 pet.
Na het lassen dient de klok een paar
dagen langzaam af te koelen om onge
wenste spanningen en het breken der las
sen te vermijden, waarna hij uitgepakt
wordt en men de lasnaad, waar het las
materiaal extra dik opzit, gaat gladhak-
ken en -slijpen. Het extra dik opbrengen
van het lasmateriaal doet men met het
oog op de versieringen, die bijna op alle
kerkklokken zijn aangebracht. Het maakt
het aan een kunstenaar mogelijk deze ver
sieringen weer opnieuw aan te brengen.
Ervaren vakmensen hebben met behulp
van oscillografen de klokken na de repa
raties beproefd op de kwaliteit van het
geluid, doch tegen alle verwachting in
Ruiter 26 j. en S. Winnepenninckx 24 j. hdojeken weer naar Nederland-terug, doch
M. Ruijsbroek 23 j. en A. Vermeulen - veie klokken waren ernstig beschadigd. De
Wanneer men ons, als leek, vóór gis
teravond gevraagd zou hebben of een
bronzen kerkklok gelast kan worden in
geval van breuk, dan zouden we be
slist ontkennend hebben geantwoord
doch gisteravond, tijdens de causerie
van de heer L. Clements voor de Las-
club „Schiedam", leerden we anders.
Het kan niet alleen, maar de klank van
de klok heeft er zelfs niet van te lijden.
Nederland bezat voor de oorlog 3.444.000
kg. kerkklokken, hetgeen verklaart, waar
om men ons land in den vreemde wel
eens „het land van de zingende torens'
heeft genoemd. In de oorlog echter kwam
de inleveringsplicht van koper en brons
en toen dat niet genoeg opleverde aan de
bezetters, werden de kerkklokken omlaag
gehaald. Men deelde deze in vier catego
rieën in: A. B. C en M kregen de zoge-
naamde monumentale klokken, welke bleek dit in geen enkel opzicht geleden te
aanvankelijk mochten blijven hangen, doch j hebben,
later eveneens in beslag werden genomen.
Na de oorlog kwam 1,2 millioen kg.
21 j.
23 j. Th. Kmkman 21 j
Vries 20 j.
GEHUWD: S. Rosman 29 j. en C. Castri-
cum 29 j. P H- Loch 24 j. en P. v. ei-
Meer 22 j. F. M. Perdaems 23 j. en C.
van Buitenen 20 j. L. van Barneveld
25 j. en A. J. van der Kroon 24 j.
OVERLEDEN: R. C. Rensman 42 j„ vr.
Dureau de heer S. j van A- v d. Tas. N. van den Berg 60 j
Barents bloemen aan. i vr. van K. v. d. Meulen.
Onze zoo bekende landgenoot, de oud-
pauselijke zouaven-onderofficier de heer
P. Willemse Cz. te Rotterdam had het
voorrecht 1.1. Donderdag (9 Nov. 18931
zijn 25-jarig huwelijksfeest te vieren.
Zondag had de receptie te zijnen huize
plaats, welke door ontzaglijk veel be
langstellenden werd bez'ocht.
Vele stoffelijke bewijzen vielen het zil
veren echtpaar ten deel, o.m. van de
zouaven-broederschap een prachtige zil
verkast en meer zeer fraaie geschenken,
te veel om op te noemen. De belangstel
ling was zeer groot en uit alle standen
der maatschappij.
(Nwe Schiedamsche Courant, van
15 Nov. 1893),
Noot:
Bovengenoemde oud-zouaaf Willemse
was voorzitter van de Rotterdamse Af
deling (waaronder ook Schiedam ressor
teerde) van de Nederlandse Zouaven-
bond Deze Rotterdamse Afdeling vierde
op Zondag 21 Januari 1894 haar 25-jarig
bestaan. Bij deze gelegenheid werd in de
grote zaal van de Doelen te Rotterdam
een feestvergadering belegd, op welke
dr Schaepman een opwekkend woord liet
horen.
Het machtige betonnen skelet, waaraan
door Vclker Bouwmij te Rotterdam onge
veer een jaar is gewerkt en waarmee een
bedrag van 920 000 gemoeid is. kwam
enkele maanden geleden gereed Direct
daarna werd de afbouw aanbesteed, deze
wordt verzorgd door Nic, Worp's Bouw
bedrijf te Amsterdam voor 789.000 Met
dit werk hoopt men voor October van dit
jaar gereed te zijn De directie verwacht
in die maand met de productie te Alphen I
aan den Rijn te kunnen beginnen. Gestart
zal worden met ongeveei 400 man perso
neel, welk aantal in de toekomst opge
voerd zal worden tot plm 700 man
Met de genoemde afbouw ts dus gisteren,
onder grote belangstelling zij het ook uit
eigen kring een aanvang gemaakt. De
heer Barents memoreerde de grote steun,
die hij gedurende zijn Vél! ernstige en
langdurige ziekte mocht ontvangen, o.a.
van zijn neef mr J. M Barents com
missaris van de N V en van de procu
ratiehouder, de heer C Nieuwehhuyse.
De heer Worp bood mej. Tine Barents
De Verbruikscoöperatie „Door Eendracht
Sterker" in de Ketelstrsat, heeft de be
schikking gekregen over een nieuwe en
moderne brood- en banketbakkerij.
De drie Unica-ovens hebben elk een ca
paciteit van tweehonderd broden, zodat de
D.E.S. nu zeshonderd broden per baksel
maken kan.
Verleden jaar begon men met de ver
nieuwing van de banketbakkerij. Deze was
in de voorkant van het pand gevestigd,
die oorspronkelijk bestond Uit zes woon
huizen, welke tot banketbakkerij ver
bouwd werden.
Thans, na de verbouwing ia de banket
bakkerij één grote modern ingerichte
ruimte met deeg- en spuitmachines, aman-
en -wrijfmachines, snijmachines
voor speculaas en koekjes, die de gewensts
In het begin van deze tot nu zo bui- ling van onze stadgenoten, die deze „..iet
kring van de eigen organisatie.
Negentig dagen
Van de gelegenheid tot vragen-stellen
maakten verscheidenen gebruik. O.m.
werd gevraagd, of men verplicht was,
de gestelde 90 dagen herhalingsoefe
ningen binnen de 3 maanden ten volle
te vervullen. Mr Koeken antwoorde, dat
dit een gesteld getal was, dat voor be
paalde afdelingen gold, maar niet voor
alle, zodat men er met korter tijd at
kan komen.
Tenslotte hield kapelaan J. Schoone
beek een toespraak, waarin hij wees op
de belijdende houding van de officie
ren in het Nieuwe Testament. Hun
voorbeeld inspireerde tot de beoefening
van een werkdadig Christendom ook
buiten het leger.
Onder de aanwezigen bevond zich de
zeereerw. pater J. Th. Cools O.P., vloot-
aalmoezenier der Kon. Ned. Marine.
Heden:
Het complot van Cripple
tengewoon succesrijke competitie, waarin
Excelsior's streven naar een kampioen
schap èn een promotie naar de twee
de klas meer dan ooit de verwerkelijking
benadert, leden de zwartwitten tegen Ar
chipel hun enige nederlaag. Het was in
Den Haag en met 2—1, dat Excelsior zijn
enige nul moest noteren. Dat moet gere
vancheerd worden! En daar komt a.s. Zon
dag de gelegenheid toe.
Dan speelt Excelsior namelijk op eigen
veld aan de Oudedijk en als gewoonlijk
om 2 uur zijn thuis-return tegen dit Ar
chipel; en aan de sterks mentale instel-
op hun blazoen willen uitwissen, behoeft
men niet te twijfelen. En bovendien....:
als deze nederlaag inderdaad gewroken
wordt, komt het kampioenschap weer iets
dichter bij!
De verdere wedstrijden zijn:
CVV 3—Excelsior 2 om 12 uur, Excel
sior 5—Overmaas 6 om 12 uur, Excelsior 6
Leonidas 7 om 12 uur, EDS 5 Excelsior
8 om 2 uur.
ne proefklok hadden uitgewezen, dat de
mogelijkheid tot repareren inderdaad be
stond. Repareren van een klok was voor
de eigenaars er van veel voordeliger dan
het kopen van een nieuwe, daar de kilo
prijs bij reparatie ca. 1.50 bedroeg, ter
wijl de kiloprijs van een nieuwe klok op
circa 7.50 kwam.
De heer Clements, lastechnicus van de j gen water en vuur.
N.V. Nekef te Amsterdam, vertelde de
aanwezigen uitvoerig hoe er bij deze
uiterst ingewikkelde reparaties te werk
wordt gegaan.
De scheur in de klok wordt met een
pneumatische beitel gehakt in de vorm
van een V-naad (lasnaad). Wanneer er
een stuk van de klok ontbreekt, wordt van
dit ontbrekende deel een houten mal ge
maakt, aan de hand waarvan de gieterij
zo'n ontbrekend stuk giet, hetgeen later
aan de klok gelast wordt. Vervolgens
wordt de klok in een plaatstalen huis ge
plaatst en de ruimten tussen huis en klok
worden opgevuld met slakkenwol. In het
begin gebruikte men in plaats van plaat
staal asbestdekens, doch deze methode
kwam veel te duur uit. De klok wordt
verwarmd tot 450 gr. C., waarna met het
lassen wordt begonnen. Dit lassen ge
schiedt steeds „onder de hand", d.w.z. ho
rizontaal. Om dit mogelijk te maken bij
grote klokken, gebruikt men een vernuf
tig geconstrueerde rol-installatie.
Van de grote klok uit Vlissingen (6800
kg.) beweerde men in Vlissingen dat hij
beter klonk dan voor de oorlog, hetgeen
echter natuurlijk niet te bewijzen valt.
Ook de grote, meer dan zesduizend kilo
zware, klok van Den Briel, die reeds voor
hij door de Duitsers werd weggehaald
ernstig beschadigd was, werd volkomen
hersteld.
De causerie was voor de vele, in het
gebouw v. Christ. Sociale Belangen aan
wezige, lassers van grote instructieve
waarde.
Er werden ook nog een paar films ge
draaid over verschillende lasmethoden en
een lastransformator welke bestand is te-
.Because you're
(Rotterd.
Monopole:
Creek (14 j.)
Passage Theater:
mine!' (alle leeft.)
TONEEL EN MUZIEK
Zaterdag 33 Januari
Schouwburg, 8 uur: „Hendrik IV"
Toneel) (lOOate voorstelling).
BIOSCOPEN
Programma's van 33 t/m 38 Januari
Arena: De romantische leeftijd 14 Capi
tol: Ba rbarossa, de zeeschuimer (14 l.lCen-
traal: De zoon van niemand (14 Cineac:
Gaslicht (18 j.Colosseum: Meisjes van de
grote stad (18 j.Harmonie: Konvooi naar
MaJta (14 J.Lutusca: lm welssen Röss'l
(a. L); Luxor: Het mysterie van het leven
(14 J.Passaga (Schiedam»: Because you're
mine (a. 1.»; Prinses: Woestijnratten «14 j);
Rex: De Cobra-afgod (14 J.)'t Venster: Alles
is vergeven en vergeten (ontoelaatbaar); Vic
toria: De zoon van niemand (14 j.).
Donderdagnacht is bij de Handelsonderneming van Maltha op de
Westerkade 32 brand uitgebroken. Foto: tijdens het blussingswerk.
O4G0IAO VOO* SCftltOA* W Om$T*t*ftt
76ste Jaargang No. 22362
delpei- en -wrijfmachines, snijmachines
voor speculaas en koekjes, ale de gewensts
vormen als het ware uit eat» laag deeg
ponsen, inpakafdellng eh expeditie.
De gehele veriaouwing werd uitgevoerd
door de firma Kuypers met ale uitvoerder
de heer L. J. Seheffer».
De kantoren der Redactie en Admini
stratie zijn gevestigd te Schiedam, Dam
18, teletoun 66152 Giro nummer 590943
Abonnementsprijs 6.25 per kwartaal,
2.15 per maand, c.50 per week
Advertentieprijs op gewone kolombreedte I 9,1»
per millimeter hoogte.
Ingezonden Mededelingen op redactionele
kolombreedte I 0.30 pet millimetet hoogte, Bij
contract gelden lagere tarieven, welke OU de
administratie ot bil de erkende advertentie-
bureaux verkrijgbaar zijn
Kampioenen (kleine adverienttani tot *0 woon
den 50 cent. Elk woord n cei S cent. Maximum
go woorden Plaatsing uitsluitend bij vooruit
betaling.
Alle advertentie-orders worden afgesloten en
geplaatst overeenkomstig de Regelen vooi het
Advertentièwezen-
Vannacht is door onbekende oorzaak
brand ontstaan in een kantoortje, dat op
een terrein achter „De Pauw" aan de
Westerkade staat en toebehoort aan de
Schiedamse Transport Onderneming. Mén
vermoedt dat de kachel oververhit was.
Het gebouwtje stond spoedig in lichter
laaie en brandde geheel uit, zodat de met
groot materiaal uitgerukte brandweer
slechts de brandende reeten nat behoefde
te maken.
Op de Vlasrdipgerdük bij de Rurgem.
Knappertlaan is gisteravond 4e73-j»riga
H. B. uit de Jacobastraat toen nu op zijn
fiets de rijweg overstak door een Duitse
tankauto aangereden Hij werd tegen de
straat gesmakt en bekwam een schtdel-
basisfractuur- De Oen. Diengt vervoerde
hem naar het Gemeenteziekenhuis. I
AKvitifiSS- 'SS»" "J Vi Vv
De thuiswedstrijd tegen MVV leverde
Hermes-DVS, weer 2 punten op, al zullen
er niet veel toeschouwers geweest zijn,
die met de rust een overwinning hebben
durven voorspellen. En inderdaad, het
gehalte in de eerste helft was zeer po
ver, ondanks de zware wind mee, en met
een 1—0 achterstand kwam Hermes er
tegen het zeer behoorlijk spelende MVV
best af. Doch waarop bijna niemand
durfde rekenen, gebeurde ditmaal.
Na de rust trad een gemetamorpheerd
Hermes binnen de lijnen. Het nam het
spel direct in handen en men zag een
volkomen veranderd spelbeeld. Met
fraaie grondpasses trok in een hoog
tempo spelend Hermes ten aanval. Hier
tegen waren de pittig, doch uiterst fair
spelende Maastrichtenaren niet opge
wassen en zij moesten capituleren. De
prima op dreef zijnde Cock v. d. Tuyn
scoorde 2 fraaie doelpunten, waarmede
de overwinning een feit werd. Twee maai
werd deze middag de theorie bev®u,51r'
dat een technisch spelende pl°®8 gemaK-
keiijker tegen de wind in speelt,
Het 4e heeft, op papier althans, een
eenvoudiger opgave. Het krijgt om 12
uur Overmaas op bezoek. Toch zal ook
hier duchtig aangepakt moeten worden
om Excelsior 4 op de voet te blijven vol
gen. Mogelijk spreekt hier het voordeel
van eigen omgeving een woordje mee.
Men zou het gelijke spel dat S.V.V.
Zondag j.l. in Den Haag tegen H.B.S. be
vocht min of meer als een misstap kun
nen beschouwen, gezien de positie die de
Rood-Groenen op de ranglijst innemen.
Bij nader inzien komt de insider tot heel
andere gedachte want zoals H.B.S. tegen
SVV speelde behoeven de kraaien alle
hoop nog niet op te geven. Het is zeker
dat nog verschillende clubs een moeilijke
partij aan H.B S zullen krijgen en het
zal voor de S.V.V.-ers goed zijn zich
door het verliespunt, dat de hekkenslui
ter afsnoepte, met te laten intimideren.
Zondag a.s. komt er weer een club met
reputatie naar Schiedam en niet minder
dan het Bosse B.V.V. zal aan de Bosrand
aantreden, Minder prettige herinnerin
gen worden er aan de uitwedstrijd tegen
deze club bewaard en 't was toen vooral
het te forse spel dat de wedstrijd minder
fraai deed zijn. Dit was geheel in tegen-
En voor M. Zondag ^de uitwed- stelling m* betrekking Mde ontmoetin
gen die in het verleden tussen beide clubs
hebben plaats gevonden en waarin steeds
de propaganda voor goed voetbal de bo
ventoon voerde. Er wordt daarom gere
kend op een faire en sportieve strijd die
door S.V.V. gewonnen zal moeten wor
den wil het mee blijven doen in de
kopgroep
Het 2e 'elftal speelt om 10 uur te Rot
terdam tegen R.F.C. en kan zich prac-
tisch veilig stellen door een overwinning
mee naar huis te brengen.
Het 3e speelt thuis tegen A.D.O. 3,
terwijl het 4e elftal in Rotterdam tegen
Feijenoord 4 de strijd aanbindt.
Harer Majesteits „De Ruyter", die op
18 Januari uit Viiosingen vertrok voor
haar eerste grote reis, is Donderdag vo»r
een bezoek van drie dagen in Oslo aan
gekomen. Toen het schip de haven binnen
voer, werden van het oude fort „Akers-
hfis" saluutschoten gelost.
De „De Ruyter" zal Zaterdag a.s uit Oslo
vertrekkeq om haar eerste grote reis, die
drie maanden za) duren, vis Brest, Canada
en de V.S. voort te zetten Vlee-admlrual
A. de Booy zou In de namiddag per vlieg
tuig naar Nederland terugkeren.
Tfjdcns een persconferentie aan boord
van de kruiser heeft vlce-admlraal De
Booy de hoop uitgesproken, dat nog dit
zijn we geneigd de kansen van het 3e jaar 'n NoorsNederlandse vlootocl'enlng
hoger aan te slaan dan van 't 2e, temeer zal kunnen worden gehouden. De Neder
daal- de productiviteit van het 3e gro- landse marine wil trachten deze oefen ng
ter is. in het trainingsprogramma op te nemen.
strijd tegen A.D.O. voor de deur. De
wedstrijden in het Plegen
altijd uiterst z.'waar en lastig te zijn vocu-
de Schiedammers. Ook de wedstrijd van
Zondag zal hierop wel geen uitzondering
maken, ondanks het feit, dat A.D.O. dit
seizoen 20 koster goed voor de
dag komt. De Hagenaars hebben met bles-
sures te kampen, hetgeen resulteert in
een gebrek aan productiviteit. Hermes-
D.V.S. mag zich hierdoor echter niet la-
[f11,, v?r!eiden, want het ligt voor de
hand, dat A D.O. het eeng met een an-
dere opstelling of met andere spelers
probeert. Waarom zou een dergelijke
pogmg nu eens niet slagen, en wee de
j tegenstander, die zich in slaap heeft laten
I sussen. Om alle onaangename verrassin
gen te voorkomen zullen de blauw-
witten er goed aan doen hiermede reke
ning te houden en zich voor te bereiden
iop grote tegenstand.
Het 2e elftal is Zondag om 10 uur de
gast van Feijenoord 3. Dit is een z.g. las
tige klip, die omzeild dient te worden,
wat echter het nodige vakmanschap zal
vereisen. De Hermes-reserves zullen tot
de tanden gewapend in de arena moeten
komen, want de stand van de competitie
.laat geen puntenverlies toe,
Hetzelfde geldt voor het 3e elftal. Hol-
landiaan 2 staat te boek als een lastig te
overwinnen tegenstander, vooral te
Vlaardingen. Aanvang 10.15 uur. Toch
