De positie van de „onschuldige
MANNENWERK" in de
Rotterdamse haven
Als de
boten aan de boei gaan...
E'
M
Eén van de honderd
,Witte Sahara" beleeft experimenten
i
Dona Mercedes
contra
Minister Iturmendi
PLAAT VAN DE WEEK
De stuurman van de „Hugo
Boettger'7 kan gerust zijn
DINSDAG 16 MAART 1954
PAGINA 6
l
Rendieren of het
laboratorium?
Koude voeten en
koude handen
Meet-instrumenten
Cause célèbre
Merkwaardige discussie
Sentiment en verstand
Leven met God en de wind
Net taxies
Roeiers redden mensenlevens
Ruwe charmes
Gebeurde er maar iets
siege
Kleii
op d
Stru;
besp:
deze
trom
slagi
na toi
een
verd
ring,
gevo
vatte
waai
meei
stem
torer
bij vi
valle
rijk
verw
het i
men
ware
Chri:
de 1
comi
bloc
De
dus
eenn
hebt
Belg
der
tegei
voeli
is ge
zaak
land,
Kleii
hard
Da
een
wust
pa
zulki
voor
hebt
reid
lij kv
nem
terdi
tegei
senti
weg.
uit c
het l
of z<
M<
de
offic
land
11 J
hoof
Hen
De
eeuv
Edu:
gege
scha
men
gebc
Pi
heri
van
legd
Gi
natii
ten
dak]
geve
Dt
stap
ter -
rio.
rich1
waa:
de c
de
1294
De
Insti
haar
jaar
vred
mon
sche
tige
derp
ter i
terw
gesti
Vc
pet.
alle]
hebl
tot
Di
de
gani
nod;
de g
café
D;
ronc
een
W
ven
legs
H
exp<
rich
M
een
de
stud
kijk
Ei
Maa
al
rner
voo:
Z,
Verl
wan
D
hen
droi
frag
het
W
lag
een
om
Koude oorlog aan het Thuisfront
PER DAG worden in de Rotterdamse havens ongeveer honderd
schepen door de mannen van de Roeivereniging „De Een
dracht" behandeld. Dit behandelen houdt in het los- en vastmaken
van de trossen. „De Eendracht" heeft daartoe 130 roeiers in dienst,
die hun hoofdkwartier hebben in het moderne gebouw aan de
Heyplaatweg, een gebouw, waarin veel herinnert aan het water.
Zo vindt men aan de wanden talloze schilderijen van schepen, door
de roeiers zelf vervaardigd; in de directiekamer loopt de
lambrizering in golvende lijn en hangen de lampen met touwen
aan de muur.
Het beroep van roeier is een zwaar en verantwoordelijk beroep, zij
die het beoefenen moeten dan ook uit het beste hout gesneden zijn.
Een onzer redacteuren is dezer dagen met een tweetal roeiers mee
de Maas op getrokken. Op deze pagina vertelt hij zijn belevenissen.
Hun opdracht luidde het Duitse vrachtschip „Hugo Boetggeruit
Frensburg vast te leggen. Eén van de honderd, die dag....
Bij de foto': Om het kwartier
wordt het reactievermogen van
de proefpersoon (in dit geval
de publicist Douglas Liversidge
die de Operation Rusty mee
maakte) onderzocht. Hoe lang
zullen de handen het uithouden
in de pooltemperatuurl
gende wind. Die combinatie eist echter
een uiterst kostbare installatie, ook al
doordat er voor het opwekken van de
lage temperaturen een krachtbron
noodzakelijk is met een vermogen van
1.000 p.k. En omdat slechts de Engelse
luchtmacht in Famborough over een
dergelijke inrichting beschikt, was het
voor de geleerden uiteindelijk veel een
voudiger om hun proefnemingen voort
te zetten in de poolstreken zelf. Zij
doopten die onderneming Operation
Rusty, wat we (heel) vrij zouden willen
vertalen als: Operatie Koude Vingers.
Een koude oorlog is niet zo maar een uitvinding van onze tijd. In
letterlijke zin wordt hij al meer dan tweeduizend jaar gevoerd, te beginnen
met dat voor de geschiedenis van de koude oorlog belangrijke jaar 330
vóór Christus, toen de Massiliaanse zeevaarder Pytheas bij een tocht over
de Noordelijke zeeën op een barrière stuitte „die te voet noch met een
schip overwonnen zou kunnen worden". Later zou men op diezelfde
plaats de kortste weg zoeken naar de schatten van Indië en het oude
Cathay. Maar de koude won. De koude, die een Witte Sahara maakte van
deze Noordelijke streken waarvan de beheersing door de legerleiding van
alle grote mogendheden als een strategisch belang van de eerste orde
wordt gezien.
Wanneer we ons al te bezorgd maken
over de kans op een derde wereldoorlog,
kan er misschien enige geruststelling
schuilen in de gedachte dat velen zo'n
oorlog bij voorkeur zien ontbranden op
een punt waar de twee grote tegen
standers elkaar het dichtste benaderen
het niemandsland rond de Noord
pool. Voor echter de mens een pool-
oorlog zal kunnen vechten, zal hij eerst
bestand moeten zijn tegen de daarbij
heersende temperaturen. De geschiede
nis kan er de noodzaak van bewijzen.
Niet door de Russen, maar door de kou
werden de legers van Napoleon voor
Moskou verslagen. Evenals anderhalve
eeuw daarna de Russische maarschalk
Wassiliewsky kon getuigen, dat „de
grote slagen van Wereldoorlog II ge
wonnen werden bij temperaturen van
3d graden beneden het vriespunt".
Woestijnen kan een modern leger
desnoods wel baas, maar niet de pool.
De Russen, die door de ligging van hun
land dagelijks met allerlei poolproble-
men in aanraking komen, hebben deze
dan ook danig bestudeerd. En voor een
groep van Westelijke mogendheden
was toen die wijsheid voldoende om op
haar beurt eveneens veel tijd te beste
den aan het ontraadselen van de door
hevige stormen en koude, evenals door
een langdurig contact met ijskoud wa
iter bij mensen en materialen veroor
zaakte moeilijkheden Vooral de men
sen waren daarbij van belang. En eigen
lijk nog veel meer de kleding die hen
tegen al die ongemakken moest be
schermen.
In de met sneeuw bedekte uithoek
van Alaska waar de Verenigde Staten
en Siberië vrijwel naaste buren zijn,
evenals in de eindeloosheid van de
Noordelijke Canadese districten werd
er naarstig geëxperimenteerd. De En
gelsen op hun beurt verzamelden alle
ervaringen van diverse poolexpedities.»
Maar het was toch vooral de practische
ondervinding van een natuurvolk die de
geleerden op het goede spoor zette.
Sinds zij meer dan duizend jaren ge
leden van Mongolië naar de poolstre
ken zwierven, hebben de Eskimo's ont
dekt dat rendierhuiden dë ideale be
schutting vormen tegen 't poolklimaat.
Die huiden zijn waterdicht, zij houden
de door het lichaam ontwikkelde warm
te vast. maar sluiten toch ook weer
niet volkomen af. En vooral die laatste
eigenschap is van belang, want een der
gevolgen van zeer hevige koude is dat
men zich door ingespannen arbeid te
warm maakt. Wanneer dan de onder-
kleding bevriest kunnen de gevolgen
dodelijk zijn; de kleding van de Eskimo
is echter zo geconstrueerd, dat zij als
het ware automatisch de lichaamstem
peratuur regelt.
Wanneer er nu maar voldoende ren
dierkudden waren om in geval van nood
een heel leger te kleden, zouden de
mensen van de wetenschap zich ook
geen verdere zorgen hoeven te maken.
Nu dit niet zo is. moesten zij teruggrij
pen op de bekende weefsels, waarbij
zij al spoedig tot de ontdekking kwamen
dat natuurlijke vezels als katoen en wol
het best aan hun doel beantwoorden,
vooral wanneer zij in een goede com
binatie worden gedragen. Want terwijl
het dicht geweven katoenen windjak op
de eerste plaats de ijzige wind tegen
houdt, is het de wollen onderlaag die
het lichaam met een beschermende
luchtlaag omgeeft, die door het losse,
poreuze weefsel rijkelijk wordt vast
gehouden. Als een ander voordeel van
wol ziet men, dat zij tot dertig procent
van haar eigen gewicht aan transpira-
tievocht kan opnemen zonder zelf klam
of vochtig aan te voelen.
Een uitvoerige beschrijving van de
apparatuur waarmee tijdens de expe
ditie de koude-oorlog werd gevoerd,
zullen we u besparen. Heel eenvoudig
gezegd komt het er op neer, dat
dr Cyril Wyndham van de in de uni
versiteit van Oxford gehuisveste Medi
cal Research Council's - Climatic and
Operational Efficiency Unit een uiterst
gevoelige galvanometer gebruikte, die
met behulp van thermo-elementen
langs electrische weg de temperaturen
registreert op verschillende voor koude
gevoelige plaatsen van 't lichaam. Zo'n
installatie heeft het voordeel, dat de
kleine, op de huid bevestigde draadjes
de menselijke proefkonijnen niet hin
deren in hun bewegingen. Het nadeel,
dat zij zich door de draden niet verder
dan 'n meter of vijf van de moeilijk ver
plaatsbare proefinstallatie kunnen ver
wijderen. Dr L. G. G. Pugh van de
Postgraduate Medical School te Ham
mersmith zocht het meer in het gebruik
van weerstandsthermometers die we 't
best kunnen omschrijven als met een
metaaloxyde gevulde glazen kralen
waarin met de temperatuur ook de
weerstand wisselt.
Wanneer deze met behulp van een
licht plastic harnas op het lichaam be
vestigd zijn. is het mogelijk, in enkele
minuten uitgebreid iemand's lichaams
temperatuur af te lezen. Maar ofschoon
Pugh's apparaat wel gemakkelijk ver
plaatsbaar was, bleef men uiteindelijk
toch aan de electrische,stroombron ge
bonden Het lag daarom voor de hand,
dat er ook onafhankelijk van de labo
ratorium-apparaten een hele reeks
van proeven moest worden onderno
men, die vooral rekening hielden met
de eisen van de practijk. Bijvoorbeeld
het probleem van de koude voeten.
Een van de vragen die Wyndham zich
stelde raakt een punt, dat werkelijk
niet alleen in de belangstelling staat
van toekomstige poolsoldaten en ont
dekkingsreizigers: wat doen we met de
koude handen en de koude voeten
Want natuurlijk kunnen ook deze
lichaamsdelen zo warm mogelijk wor-1
den ingepakt, maar tenslotte moet men
er ook mee kunnen werken. Men moet
ook kunnen lopen. Een uitermate prac
tische vraag dus: is het voor handen
en voeten voldoende, als de rest van
het lichaam door en door warm is
Om dat aan de weet te komen liet
Wyndham zijn mensen afwisselend een
uur nietsdoen en een uur lang hard
werken. Hij liet ook machinegeweren
opstellen met een bemanning die vier
uur niets doen en een uur lang hard
geweren een andere opstelling moest
geven. Weer werden dan de meetappa
raten ingeschakeld. Maar ook de film
en de stopwatch, die later moesten be
slissen over de snelheid en nauwkeurig
heid waarmee dat alles ia zon werk
ging. Ook na drie uur, na vier uur in
de koude van de pool.
Dergelijke proeven worden natuurlijk
niet op de eerste plaats gedaan ten ge
rieve van de lijders aan koude voeten,
ook al komen daaruit inzichten naar
voren waarmee in elk geval een rijder
in de Elfstedentocht zijn voordeel kan
doen. Belangrijker is echter, dat presi
dent Eisenhower kort na zjjn bezoek
aan het Koreaanse front het in wol en
katoen gehulde Amerikaanse leger het
beste geklede kon noemen dat men ooit
voor een oorlog had uitgerust. Eisen
hower moet zich toen ongetwijfeld ook
herinnerd hebben, dat de Duitse ver
liezen aan het Russische front niet
alleen door kogels en granaten veroor
zaakt werden, maar in niet mindere
mate door onvoldoende kleding. Een
der gevolgen van Hitler's droom van
autarkie die grotendeels berustte op het
bezit van een geweldige synthetische
industrie
Ks.
De trossen moeten vast. Een
werkje, dat niet altijd van
gevaar ontbloot is en waarbij
de roeier vaak heel wat hals
brekende toeren moet uithalen.
Nu konden de kledinggeleerden tot
voor kort zulke dingen alleen maar aan
de weet komen door proefpersonen die
ieder een ander stel kleren droegen
naar hun bevindingen te vragen, maar
helemaal objectief is zo'n onderzoek na
tuurlijk nooit. Canadese geleerden heb
ben daarom een methode bedacht,
waarbij uitsluitend de taal van de
meetinstrumenten wordt gesproken.
Hun Amerikaanse collega's van het
Fatigue Laboratory (Havard) hebben
die methode nader uitgewerkt en de
Britten hebben haar in de practijk be
proefd. Want alleen met theorie kwam
men er niet, omdat men behalve met
lage temperaturen ook nog rekening
moest houden met een alles doordrin-
De Spaanse en haar veelomstreden rechten
Een bijdrage over de onschuldige gehuwde,
die Mercedes Fómica, een Madrileense advocate,
einde vorig jaar in Spanjes voornaamste blad
ABC publiceerde, is aanleiding geworden tot
een geruchtmakend dispuut. Zij werd tot haar
artikel bewogen uit deernis met de bedrogen
vrouwen, die volgens het Spaanse recht ge
dwongen worden om na de smaad liaar door de
echtvriend aangedaan in geval van een opheffing
van het gebod tot samenleving echtscheiding
is op het Schiereiland onbekend de echtelijke
woning te verlaten, daar de man deze ingevolge
een jarenlange jurisprdentie steeds krijgt toe
gewezen. Zo maakte deze juriste in haar praktijk
het geval mee van een vrouw, die van haar
beschouwde: Christus had de vrouw verheven, maar
het recht stoelde op het Romeinse Heidendom. Maar
niet alleen het geloof, zo betoogde de advocate, °°k
de rede streed voor een verandering van de bestaande
toestand. Zo leverde het verbod om de huwelijksgoe
deren mee te besturen het gevaar, dat een man met
weinig, administratieve talenten nu aan zichzelf over
geleverd was met alle onaangename gevolgen voor
gezin en maatschappij van dien. Zo kon de wet dus
met de bedoeling het mannelijke gezag te versterken
in bepaalde gevallen precies het omgekeerde berei
ken. Beklagenswaardig was naar Mercedes' mening de
onschuldige vrouw, zulks in tegenstelling tot die van
de man in een soortgelijke positie. Doodt deze name
lijk zijn eohtgenote, wanneer hij haar op echtbreuk in
fraglanti delicto betrapt, dan kan hij op de sympathie
van de rechtbank rekenen, die hem waarschijnlijk
alleen maar zal verbannen naar een plaats van aan
genaam klimaat, aanbevolen door de reisbureaux. De
onschuldige gehuwde, onverschillig of het man of
vrouw gold, diende volgens Formica beschermd te
teit en natuurlijkheid van Dona Mercedes' stijl. Bei
den beroepen zich typisch Spaans op de Katholie
ke moraal, echter op een enigszins verschillende wijze.
Volgens Iturmendi eist deze zedeleer, dat om der
wille van de eenheid het bewind in handen wordt
gelegd van de man; volgens Dona Mercedes, dat de
eega gelijkberechtigd zij. De Minister heeft namelijk
veel meer oog voor de historische zjjde van het vraag
stuk, waarbij hij bijzonder denkt aan die gemeen
schappen in zijn land, die vaak verspreid in onbereik
bare gehuchten, nog zeer sterk aan de traditie en het
patriarchaat gehecht zijn. Het is begrijpelijk, dat deze
kant van de zaak in een land van zulke scherpe tegen
stellingen als Spanje gemakkelijker aan de blik van
een stedelijke advocate dan aan die van een regerings
autoriteit ontsnapt. De Minister is het met de eman-
cipatricen eens, dat de wet aan de moderne eisen
moet worden aangepast, maar hij ziet tevens met
een Kastiliaans gevoel voor waardigheid zich deze
Wijziging eerst op den langen duur voltrekken, wan
neer de étappe van studie en onderzoek zal zijn be-
overspelige echtgenoot twaalf dolksteken kreeg cindigd. Intussen kan, in de geest van het komende
en dientengevolge naar liet ziekenhuis moest
worden vervoerd. De uithuizige onverlaat bleef
echter rechtens de bewaarder van de woning,
die zij bij haar herstel met angst en beven
betrad, omdat ze bij terugkeer van de man,
gedwongen zou zijn om zoals de armsten der
armen in Spanje met haar kinderen onder een
brug te gaan kamperen. Behalve van de
ongelukkig gehuwde is Dona Mercedes ook de
voorspreekster van de goed getrouwde vrouw,
aan wie de voogdijschap over de kinderen uit
een vorige echt en het gemeenschappelijk
bestuur over de huwelijksgoederen onthouden
blijven.
Uit de talrijke reacties, die mede ingevolge een
ingestelde enquête vooral uit juridische kringen toe
stroomden, bleek al spoedig, dat de meesten, som
migen meer tot voorzichtigheid, anderen tot doortas
tendheid geneigd voor een herziening der Código
Civil in de gelaakte artikelen pleitten. Intussen werd
begin Januari 1.1. de aandacht van de theoretische
disputen afgeleid naar de praktijk. Er was namelijk
hoger beroep aangetekend tegen een vonnis van het
kantongerecht, dat een verdieping van een pand aan
de Fortunystraat in een „scheidings"-geval had toege
wezen aan de echtgenote, wier onschuld was aange
toond. Alle medestanders van Mercedes Fórmica,
zowel vrouwelijk als mannelijk, koesterden nu de
hoop, dat door de verwachte uitspraak hun idealen
de verwerkelijking nabij zouden komen. Er was im
mers reeds betoogd, dat op 't Schiereiland evenals in
sommige Europese en Amerikaanse landen groter
vrijheid gelaten moest worden aan de rechter, dat
groter vertrouwen gesteld diende te worden in de
casuïstiek dan in het strenge formalisme, meer in een
gerechtelijke beslissing op korte termijn dan op een
wettelijke hervorming op de in Spanje zeer lange
baan.
Drie dagen na de bewuste rechtszitting, waarvan
een journaliste een ABC-verslag maakte, dat door het
Madrileense publiek werd verslonden, betoogde Dona
Mercedes, intussen reeds uitgekreten voor een
Feministe en sufragette, voor een verspreidster van
het moderne heidendom dat zij het feit, dat een
weduwe van de ouderlijke macht over haar kinderen
beroofd werd bij een hertrouwen, als on-christelijk
en strijdig met de verhevenheid der Sacramenten
worden. Hem of haar moest de woning toegewezen
worden en de kinderen, die niet zoals gebruikelijk
(als gold het sinaasappelen) naar hun leeftijd tussen
vader en moeder verdeeld behoorden te worden, waar
bij de zoon, die bij zijn schuldige vader kwam te
wonen, in de praktijk niet door deze werd opgevoed,
maar vertroeteld door zijn Oma en tantes.
Intussen wachtte de Fortunyzaak nog op uitspraak
Ogenschijnlijk stonden de papieren daar het gunstigst
voor de vrouw. De omstreden verdieping behoorde bij
huurcontract aan haar vader, terwijl zijzelf mede
eigenares was van het pand, waartoe de woning be
hoorde. De rechtbank bepaalde echter, dat de echtge
noot de werkelijke bewoner was, ook al betaalde
de schoonvader de kwitanties, en wees de verdieping
dus toe aan eerstgenoemde. Dona Mercedes vond
hierin aanleiding er nog eens op te wijzen, dat de
eeuwenlange juridische achterstelling van de Spaanse
een ingewoekerd kwaad was. Tevens constateerde de
advocate een grote tegenstelling tussen de uitgebreide
studiemogelijkheden van de Spaanse en de belemme
ringen, die zij ondervindt bij de vrije uitoefening van
een beroep.
Dat de kwestie der vrouwelijke emancipatie ook de
belangstelling trekt van de autoriteiten mag blijken uit
een onderhoud, dat de Minister van Justitie Antonio
Iturmendi, op 12 Februari toestond aan een journaliste
van de ABC. De grondtoon van dit interview uit
de ingewikkelde en vaak gezochte stijl, waarin het
gesteld is, zou men kunnen opmaken, dat het alleen
schriftelijk plaats had is er echter een van „het zal
zo n vaart niet lopen". Iemand, die naar dichterlijke
tegenstellingen zoekt, zou bier een contrast kunnen
schilderen tussen de omslachtige orakeltaal van de
bewindsman, die rijp overleg suggereert, en de lucidi-
geheel wanneer dit noodzakelijk is, reeds in afzon
derlijke gevallen hierop vooruitgegrepen worden. De
pers kan intussen de publieke opinie beïnvloeden, die
zich volgens de bewindsman kan uiten in de volks
vertegenwoordiging, de Cortes, die reeds enkele
schreden in de nieuwe richting gedaan had. Overigens
was de Minister niet van mening, dat de juridische
positie van de Spaanse zo ongunstig was, als werd
voorgegeven. Zo wees hü op het recht van bruidschat
en op de voorkeur, welke de vrouw boven andere
mededingende bloedverwanten geniet bij erfenis van
een woning.
Het is gemakkelijk om het nu voor te stellen, alsof
hier een groep jonge idealisten gedwarsboomd wordt
door enkele egoïstische conservatieven. Men oordcle
in een land van een geestelijk zo gecompliceerde
structuur echter niet te simplistisch over dergelijke
kwesties, waarbij men allereerst moet uitgaan van
het volkskarakter en de nationale zeden. De Span
jaarden nu zijn gevoelsmensen: even hartstochtelijk
progressief als behoudziek, welke laatste eigenschap
zich ten plattelande vaak nog sterker toont dan in
de stedelijke families met een traditionalistisch be
wustzijn. Dit maakt juist alle vraagstukken in Spanje
zo ingewikkeld: ze worden niet met het nuchtere
verstand beoordeeld, maar er wordt onmiddellijk een
gevoels- en erezaak van gemaakt. De sentimenten nu
zijn uitermate star, omdat zij vaak op een onwerke
lijke fantastische visie berusten, niet op een verstan
delijk inzicht. Dit zou ook aan te tonen zijn met
andere kwesties zoals de sociale, die weer actueel is
geworden door de vermaning der Spaanse bisschop
pen. De situatie van de vrouw nu is des te schrijnen
der, omdat ieder, die het geluk gehad heeft geruime
tijd in het land van Santa Teresa te vertoeven, heeft
kunnen constateren, dat zoals Prof. Prieto betoogde,
de wettelijke situatie van de Kastiliaanse geenszins
aan de werkelijke beantwoordt, dat zij niet, zoals
fantastische voorstellingen doen geloven gedwongen
is te leven in een Moorse afzondering als slavin, maar
dat ze in dit land van grote familiale en geringe
sociale deugden een centrale plaats inneemt niet
alleen in het gezin, maar in de hele maatschappij. Vele
Spanjaarden nu, die gewend zijn om de grootste zor
gen voor het gezin af te schuiven op de echtgenote,
vrezen, dat deze steun hun zal ontvallen bij een
voortschrijdende emancipatie. Spanje zou het voor
beeld na kunnen volgen van Cuba, dat de Kastiliaanse
wetten alleen wijzigde met het oog op de werkelijke
positie van de vrouw. Het zal echter een harde strijd
worden, waarbij kwesties als het respect voor de
vrouw, traditionele gevoeligheden en voorbarig revo-
lutionarisme een grote rol zullen spelen.
DRS. S. A. VOSTERS.
-p ANGZAAMheel langzaam
6 j boort de Duitse vrachtboot
„Hugo Boettger" haar voor
steven in het vaarwater van de
sleepboot die haar voorttrekt. Als
een grot^ logg'e hond achter een
klein baasje. De sleper heeft al een
tijdje kalm vaart geminderd en ligt
nu bijna stil. Hier, in de Rotter
damse Maashaven bij boei 97, zal
de „Hugo Boettger" uit Flensburg
een ligplaats kiezen.
Hoog hoven op het voorplecht,
scherp aftekenend tegen de ietwat
sombere lucht, slaat de eerste stuur
man van de Duitse vrachtvaarder;
zijn blikken dwalen over het water,
langs de indrukwekkende kranen
die hun sterke vingers hier en daar
hoog in de lucht steken, langs de
grote en kleine schpen met drib
belende mensjes er op. Boten varen
af en aan. Altijd gaat dit drukke
leven door in deze grootste Neder
landse haven. Bij dag en bij nacht.
Weer of geen weer....
Gespannen kijkt hij naar be
neden. „Beroerde dag vandaag,
door die geschiedenis met die
Duitse rijnaak. Nog geen twintig
minuten geleden was de met ijzer,
erts volgeladen aak door hun voor
steven geramd. Het bootje was
binnen de minuut gezonken. Nu
ligt het een halve kilometer
verderop op de bodem van de Maas.
De zeven opvarenden hadden zich
gelukkig in veiligheid kunnen
stellen."
Beneden, aan het door de botsing nog
wat „ontvelde" voorsteven van de „Hugo
Boettger" ligt een klein motorbootje
klaar. Daarin wachten de roeiers van de
„Eendracht" op het teken, waarop zij de
zware trossen van de vrachtboot zullen
vastmaken aan de boeien. De sleepboot
en de „Hugo Boettger" liggen nu vrijwel
stil. Hé, dit is het ogenblik waarop de
roeiers aan het werk gaan. De eerste
stuurman maakt een kort handgebaar
naar beneden
Roeier Jacob Brussé, aan boord van
de kleine motorboot R.V.E. 21, heeft het
gebaar verstaan. De Duitser zal aan
vier boeien worden vastgelegd. Gelukkig
dat het nu kalm weer is. Ze kunnen nu
tenminste met een motorboot werken.
Bij slecht weer vergt zo'n karwei je
uiterste krachten en bovendien heb je
dan aan een motorboot niets. Die zou
vast en zeker verongelukken. Eenvoudig
worden weggezogen door het kolkende
water. Met een roeiboot is dat anders.
Daar kan je mee manouvreren, mits er
lieden in zitten die het vak verstaan. Die
het water voelen. Hiervoor is een fijn-
ontwikkeld instinct nodig, dat je pas na
jarenlange ervaring krijgt. Daarom
moet je jong in dit vak komen. Als je
ouder bent kan je niet meer leren hoe
je met God en de wind moet leven
De „Hugo Boettger" heeft het anker
laten vallen. De R.V.E. 21 neemt de
zware tros van de sleepboot over. Dan
zet het kleine, wakkere schuitje, dat als
kenteken van de roeiersvereniging een
wit-zwart geblokte band draagt „het
zijn", denkt de leek, „net taxies"
koers naar de brede ronde boei. Hieraan
zal de tros worden vastgemaakt. Nu
komt het aan op vakmanschap. De
steken moeten immers zö worden gelegd,
dat ze de boot onwrikbaar vast houden,
en toch gemakkelijk zijn los te maken.
Als ze niet vakkundig zijn gelegd, krijg
je ze nooit meer uit elkaar en moet je
gaan hakken en snijden.
Ja, vakkennis en betrouwbaarheid, dat
zijn de eisen, waaraan al deze roeiers
moeten voldoen.
Zjj vormen immers het keurcorps, dat
een van de belangrijkste werkzaamheden
in de haven verricht. Zij moeten, naast
goed onderlegd, lichamelijk sterk zijn.
Zij moeten moedig zijn. Zij moeten,
allemaal, 'n blanco strafregister hebben.
BIJNA zit het eerste touw van de
„Hugo Boettger" onwrikbaar aan de
boei. „Nog even", zegt Jacob Brussé.
De kabel doorsnee zes duim glijdt
gemakkelijk door zijn vingers. Het
motorbootje ligt vlak tegen de boei aan.
Willem Hartman, die achter het stuur
rad staat, wéét wat manouvreren is. Dat
weten de mannen van de roeiers vereni-
ging trouwens allemaal. Wel heel sterk
ia dit tot uitdrukking gekomen tijdens de
Februari-ramp van het vorig jaar
Twaalf geharde en getrainde roeiers van
de Eendracht waren er toen met vijf
tv 6.n ee roeiboten op uit ge
trokken. Dertig uur lang is men toen in
v°er^renWViitft?enhVa^ roeiboten S'nS
den gered! mensen wer-
De eerste knoop is gelegd. De sleep
boot gooit nu de laatste verbinding met
de Duitse vrachtboot los. Ten teken, dat
er nu zware krachten gaan werken,
duikt de boei helemaal onder water.
Even komt hij boven, dan verdwijnt hij*
weer in het water. De kabels strijden
een harde strijd. De deugdelijkheid van
de knopen wordt zwaar op de proef ge
steld. Aan de achterkant van het schip
heeft de R.V.E. 18 eenzelfde karwei ver
richt. Ook hier houdt de boei het schip
nu stevig vast. „Da's dat", zegt Jacob
Brusse voldaan. Het zwaarste is achter
de rug. Nu de andere boeien nog.
Jacob is in de boot kunnen blijven, het
weer is immers kalm. Nu gelukkig géén
verwoede strijd boven op de heen en
weer zwaaiende boei, nu gèèn woeste
golven, nu gèèn angstige duisternis die
het werk nog dubbel zo gevaarlijk maakt.
Snel stevent het bootje naar de „Hugo
Boettger" om er een tweede touw op te
halen. Langszij ligt reeds het bootje van
de groentenboer en dat van de wasman.
Dat is het havenleven.
Een druk vertier van gaande en
komende schepen. Een toren van Baby-
Ion, wat betreft de talloze talen die men
er hoort spreken. Een mengelmoes van
ruwe charmes die je, als je er eenmaal
mee hebt kennis gemaakt, niet meer kunt
missen. Daarom houden de mensen hier
van de haven. Daarom verlangt geen van
de roeiers van de Eendracht naar ander
werk.
Dan ligt ook de tweede tros vast aan
de boei. Jacob Brussé wrijft zich in de
handen. Ook de R.V.E. 18, heeft, aan de
achterzijde van het schip, zijn werk
verricht.
Jacob Brussé pelt voorzichtig een
dikke sinaasappel, die dan broederlijk
onder ons drieën wordt verdeeld. „Heb
kt^ jjodig", zegt hij, „dat moet breed
••VVe? en wijst op zijn omvang
rijke borst, die verborgen zit achter
een grauwe schipperstrui.
WILLEM Hartman zet weer koers
naar huis. Op de golven drijven nog
honderden wrakstukken van de
zojuist gezonken rijnaak. Ook de Maas
eist af en toe haar tol.
Op het voorplecht van de „Hugo
Boettger" staat nog steeds de eerste
stuurman. Een kleine silhouet, boven op
een grote boot.
Nog lang kijkt liij het kleine
wakkere motorbootje na, dat zich
nu tussen de wrakstukken door
een weg baant. „AU right", heeft
de bemanning zojuist naar boven
geroepen, met omhooggestoken
duim. De mannen van de „Een
dracht hebben hun werk weer
gedaan. De „Hugo Boettger" ligt
nu muurvast. De stuurman zucht
voldaan. Dan verdwijnt de sil
houet van het voorplecht.
VIC.
