Gamelan-muziek in de Aula
DE BOEKENWEEK
Bij „DE STUDIEVRIENDEN
m
OVER OUDE INDUSTRIEËN
Er woonden eens plateelbakkers
in Schiedam
Rotterdamse OLIE-MANNEN
maken zich zorgen
Hulp
Meuws uit STAD EN OMTREK
A. R00DB0L - Boekhandel
m
Chimpansee in Blijdorp
aheugen
Babar Layar en zijn groep demonstreerde
Indonesische Kunst
RÉK
In het Stedelijk Museum
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
Eén April
Hun werk zou beter zijn geweest dan dat
der Delftenaren
Winkeliers leveren tegen inkoopsprijs
Dreigend conflict
De arsenicum
vergiftiging in
Oud-Beijerland
VLAARDINGEN
DONDERDAG 1 APRIL 1954
PAGINA 2
Kunst is universeel
De uitvoering
P.P.S.C.-NIEUWS
Musicologische noviteit
MOEILIJKE OPGAVE
VOOR D.H.S.
EXCELSIOR P.—H.B.S.S.
m:.
V
wmm
MP
DE PAUSELIJKE ONDER.
SCHEIDING AAN DE HEER
HEYMANS
V\J. H. VAN DONGEN 40 JAAR
BIJ SWARTTOUW
„Voor Brillen en Optiek
naar v.d. Arena
die heeft de grootste keus.
BURGERLIJKE STAND
WAT SCHIEDAM VERLOOR
EN VOND
BENOEMING
NED. VRACHTENMARKT
NIEUWE REGELING VOOR
ZAALHUUR
OVERREDEN
Laatste redmiddel
Zaak tegen opzichter A. L.
komt morgen weer voor
JOEGO-SLAVISCHE BASKET
BALLERS DEMONSTREERDEN
US KOri hAiDAM
Van onze muziekmedewerker)
Zelden zullen de teer-gelijnde gewelven van de Museum-aula vreemd-
soortiger klanken hebben weerkaatst. Met het vermelden van dit feit
symboliseren we een heel belangrijk aspect van deze avond: Twee culturen
ontmoetten elkaar, om te ervaren, dat zij elkaar wezensvreemd zijn. Dc
uitsluitend naar W esterse begrippen gevormde geest kan deze Gamelan-
muziek niet opnemen en verwerken, kan haar mooi noch lelijk vinden;
men staat er tegenover als tegenover een phenomeen, dat interessanter is,
naarmate men zijn geesteshorizon verwijdt, en dat de eerlijk-intellectuele
mens zoveel mogelijk zal willen doorgronden, voorzover hij daarvoor tijd en
gelegenheid kan vinden.
De Indonesische muziek wortelt noodza
kelijkerwijs in dezelfde gronden als de
Westerse, om de simpele reden dat we ten
slotte allen dezelfde mensen zijn, die naar
het diepste wezen niet van elkaar verschil
len. Deze muziek heeft echter een niet
minder respectabele ouderdom dan die
yan het Avondland en heeft in de loop der
eeuwen een volkomen eigen „gramatica"
ontwikkeld. Dat deze evolutie reeds op een
zeer vroeg punt een andere richting heeft
genomen, dan die van het Westen, is
slechts natuurlijk, omdat iedere kunst zich
heeft te voegen naar haar voedingsbodem.
En die wordt behalve door de gemeen
schappelijke kwaliteiten van het mens-zijn
door zovele eigenaardigheden van land
aard, traditie, technische omstandigheden
van velerlei aard enz. bepaald, dat 't geen
verwondering kan baren als het product
van die bodem verschilt van de andere.
Zoals gezegd: dit verschil is niet essen
tieel, want alle kunst is voor alle mensen
Dat werd dan ook gisteravond bewezen
door Babar Layar (de vertaalde naam van
Bernard IJzerdraat) en zijn groep. Een vol
bloed Nederlander die zelfs geruime tijd
in Schiedam verbleef geeft in dit ge
zelschap leiding. Het groepje bestaat voor
een groot gedeelte uit „Hollanders"; de
enkele Indonesische dames en heren schij
nen het uitstekend te kunnen vinden met
de Nederlander, die pretendeert hun eigen
nationale muziek te doorgronden en uit te
voeren naar de eis. Dit bewijst, dat met
voldoende ijver eri interesse de eigen
schoonheid van deze muziek ook de geest
van de Westerling kan boeien; zo zelfs,
dat deze mensen onder uitermate moeilijke
omstandigheden, reeds 1214 jaar met het
zelfde vuur hun werk doen. Maar het
spreekt vanzelf, dat er veel geestelijke in
spanning voor nodig is om zover te komen.
Reeds de muziek van het Westen onze
eigen muziek stelt hoge eisen van die
aard, hoewel die muziek toch gebouwd is
op de vertrouwde basis, die aan heel onze
beschaving ten grondslag ligt.
Wij persoonlijk kunnen deze Gamelan-
muziek niet met het hart volgen en kun
nen ons dan ook niet wagen aan een be
oordeling van de artistieke waarde van
deze uitvoering. Zij interesseerde ons in
hoge mate en van sommige gedeelten kre
gen wij de indruk dat hier toch wel zeer
deskundig werd gespeeld. De successen
voor toehoorders, die tot oordelen alles
zins bevoegd zijn, geven overigens vol
doende aanleiding om aan te nemen, dat
de Babar Layar groep op hoog niveau
Een onvolledig elftal, dat aZterdag jl.
tegen TOGR in Rotterdam moest aantre
den, slaagde er niet in de punten mee
naar Schiedam te brengen. De wedstrijd
eindigde in een 1-0 zege der Zuiderlingen.
De verdedigingen van beide elftallen
hadden de voorhoeden totaal in hun
macht. Het ene doelpunt werd vóór de
rust uit een penalty gescoord, het harde
schot werd door de Schiedamse keeper
uit zijn doel geranseld; de weer ingescho
ten bal belandde tegen de lat, waarna het
terugkomende leder werd ingekopt. Het
verdere verloop van de strijd was niet
erg enerverend. Steeds konden de goed-
op-dreef zijn achterhoeden de simpel op
gezette aanvallen baas en de keepers be
hoefden slechts sporadisch in actie te ko
men. Zo verliep de wedstrijd en zonder
veel spanning kwam het einde van deze
teleurstellende ontmoeting.
Het programma voor Zaterdag luidt:
PPCS I-Die Haghe I terrein Boshoek;
PPSC IV-TSB IV terrein Boshoek. DRZa-
PPSC a.
werkt. Het orkest werkte regelmatig voor
de Nederlandse en Wereldomroep voor uit
zendingen naar Indonesië. De musicoloog
Bernard IJzerdraat ondernam tweemaal
een studiereis naar Indonesië, welke be
langrijk materiaal opleverde voor de
groep. Deze concerteerde voor de Franse,
Belgische, Duitse en Engelse omroep, voor
de televisie en gramofoonplaten. Het ge
zelschap gaf uitvoeringen in universitair
en muziek-academisch verband, voor de
Indonesische gezantschappen in verschil
lende landen, voor muziekfestivals (Nice,
Wales, Eistedfodd) musicologische con
gressen, Unesco, enz. enz. Deze impone
rende staat van dienst wijst dus wel op de
grote betekenis die dit groepje amateur
musici heeft in de Indonesische muzikale
wereld.
De danser Raden Mas Pakun sprak ons
in zijn krijgsdans nog het meest aan. De
danskunst, die eerder gestyleerd-voordra-
gend dan symbolisch is, staat ons ondanks
de exotische uitdrukkingsmethoden wel
zeer na. Ook mevrouw IJzerdraat-Satjadi-
brata bekoorde zeer in enkele vocale soli,
die zeer charmant en welluidend gezongen
werden. Zij leverde minstens het bewijs,
dat de scherpe nasale toonvorming die wij
van Indonesische vocalisten gewend zijn,
niet per se inhaerent is aan deze kunst. De
vocale prestatie op zichzelf, hoe aantrek
kelijk en gevoelig ook, was echter onge
twijfeld voor verbetering vatbaar, al mo
gen wij natuurlijk niet uit het oog verlie
zen, dat de niet zeer behaaglijke tempera
tuur en de niet direct medewerkende sfeer
van hoogstens welwillende belangstelling
hun invloed zullen hebben doen gelden.
Het auditorium, dat de vlotte conversa
tie van de heer IJzerdraat zeer waardeert,
werd nog actief ingeschakeld om op
authentieke wijze te applaudisseren. De
burgemeester gaf door zijn gewaardeerde
aanwezigheid van zijn belangstelling blijk
en deed evenals mevr. Peek spontaan mee
aan het applaus.
Overigens was deze oefening in applau
disseren een aardige noot in een vlot, aan
trekkelijk, maar serieus programma, dat op
zeer intelligente wijze de aandacht vroeg
voor een eerbiedwaardige loot van 's we
relds schone kunsten.
Wij mochten geruime tijd met de heer
IJzerdraat, oprichter van de gr'oep, van
gedachten wisselen over de Indonesische
muziek en wel in het bijzonder over de
theoretische achtergrond. In alle publica
ties vindt men, dat de Oosterse muziek de
bewust als zodanig bedoelde meerstemmig
heid niet kent. Jaap Kemst, een der meest
vooraanstaande deskundigen spreekt wel
iswaar herhaaldelijk van „heterophonie"
d.i. het toevallige ontstaan van meerstem
migheid, wanneer twee melodische gangen
zonder opzet samenklinken. De heer IJzer
draat verzekerde ons echter, dat de Indone
sische muziek wel degelijk echte meer
stemmige muziek kent, zowel in polyphone
als in homophone vorm, die bovendien bui
ten de invloed van de Westerse muziek zou
zijn ontstaan.
W(j geloven, dat de heer IJzerdraat er
goed aan zou doen hierover nader gege
vens te verzamelen ter publicatie. Als h(j
deze stelling waar kan maken zou dat ze
ker van waarde zijn voor dc huidige mu
sicologie, die althans zeker in ons land
officieel een andere mening huldigt en
de meerstemmigheid voorbehoudt aan de
Westerse cultuur. Jammer, heel jammer,
dat het orkest door omstandigheden niet
in staat was, ons enige proeven van deze
beweerde meerstemmigheid te laten horen.
Misschien kan de Babar Layar-groep hier
nog waardevol werk leveren.
Aan de gamelan..
Ondanks de Interlandwedstrijd België-
Nederland is er in Schiedam toch nog
competitievoetbal te genieten. Voor DHS
staat a.s. Zondag de zeer zware wedstrijd
tegen het Rotterdamse Hermandad op het
programma. Dit is een van de concur
renten voor de bovenste plaats, die mo
menteel door de geel-zwarten wordt in
genomen, Het belooft dus een spannen
de strijd te gaan worden, maar de goede
vorm die de DHS'ers de laatste weken
demonstreren belooft veel goeds. De
wedstrijd wordt gespeeld op het Sport
park aan de Schiedamse Weg in v.m.
Kethel. Tijdens de wedstrijd zullen de
bezoekers op de hoogte gehouden worden
van de stand van de wedstrijd in Antwer
pen. Het tweede elftal van DHS moet
naar DHZ 2 en zal moeten winnen om
nog kans te zien van de onderste plaats
af te komen. Aanpakken dus van begin
tot eind.
Hoe dichter het einde van de competi
tie voor HBSS nadert, des te zwaarder
wordt het programma. Zo zal HBSS a.s.
Zaterdag partij moeten geven aan Exc. P.,
waarvan in Schiedam destijds met 1-0
werd verloren. De Pernissers hebben een
stevige ploeg, die technisch heel goed
speelt. Het zal dus zeker niet gemakkelijk
wezen om daarvan te winnen. Toch is een
goed resultaat mogelijk, wanneer alle
spelers beseffen wat er op het spel staat.
Het zou te betreuren zijn, wanneer HBSS
zo gauw het 3e klasserschap zou moeten
prijsgeven. De wedstrijd wordt gespeeld
op het terrein van RDM op Heyplaat. Het
elftal vertrekt om 3 uur per fiels vanaf
het Postkantoor. Een grote schare sup
porters zal meegaan, om hun clubgenoten
aan te moedigen.
is de geschikste tijd om Uzelf een
boek cadeau te doen! Komt eens
grasduinen in onze royale1 voorraad.
Er is ook voor U iets bij! Ook de
nieuwste titels zijn steeds direct bij
ons voorhanden. Wanneer U deze
week voor tenminste f 4.50 aan Ned.
boeken koopt, ontvangt U de bundel
„Goed geboekt" gratis. U is altijd
welkom bij
SCHIEDAM
RUBENSPLEIN 18 TEL. 89518
N.B. Hebt U al kaarten voor de
litteraire revue
„HET GELUK LIGT IN EEN KLEIN
HOEKJE"?
De Rotterdamse pers was reeds
enthousiast over dit stuk. Vrijdag
avond 2 April, Gebouw Arcade,
Aanvang 8 uur.
Hetgeen wij mededeelden omtrent de
uitreiking van de Pauselijke onderschei
ding aan de heer C. M. Heymans, die
zoals we berichtten, tot ridder in de Orde
van de H. Gregorius is benoemd, kunnen
we nog aanvullen. Onder de aanwezigen
bij de plechtigheid Zendag bevond zich
ook de abt van de abdij van O.L Vrouw
Onbevl. Ontv., Uelingsheide te Tegelen,
Dom M. Aloysius v. d. Laar. Ook deze
heeft hartelijke woorden van waardering
gesproken.
Wanneer men daar in de zaal van de linkervleugel van het Stedelijk
Museum rondwandelt, langs de talrijke geëxposeerde werken, aarzelt men
werkelijk, de leden van de teken- en schildersvrienden De Studievrienden
als Zondagsschilders aan te duiden. Al is dit dan een veelgebruikte bena
ming voor een liefhebberij, die althans wat de Schiedamse beoefenaars
betreft, ver uitgaat boven bet vaak als zodanig aangeduide amateurisme
o*6»tAO voa* ichiroéM rn o»*srentt*
76ste Jaargang No. 22421
De kantoren der Redactie en Admini
stratie zijn gevestigd te Schiedam Dam
18, telefoon 86152 Gironummer 391948
Abonnementsprijs f 8 25 per kwartaal
f li! per ma.nd f 0 50 per week
Advertentieprijs op gewone kolumoreedte
f i.U> per millimeter hoogte.
Ingezonden Mededelingen op redactionele
Bf) contract gelden lagere tarieven, welke
kolombreedte l ó.3n per millimeter noogte
bo de admimstrane or oij de erkende ad
vertentiebureaux verkrijgbaar zt1n
Kampioenen tkleine adverienlien) tot
woorden W cent Elk woord meer 3 cent
Maximum so wuorden. Plaatsing uitsluitend
bij vooruitbetaling
Alu adverteniie-urders worden argesloten
en geplaatst overeenkomstig de Kegelen
vooi het Advertentiewezen.
Want ongetwijfeld besteden deze kunst
minnende stadgenoten heel wat meer dan
de Zondag aan wat ze als een, het leven
verfraaiende en verdiepende uitdrukking
hunner emoties beschouwen Deze om
standigheid zou hen voor het overige niet
boven het gemiddelde uitheffen, want
vakmanschap, door langdurige studie efi
veel practijk verworven, is slechts een der
grondslagen voor bezielde schilderkunst.
De katharsis, de ontroering, onverschillig
in welke vorm gesublimeerd, moet in de
materie dat ondefinieerbare en niet te
koop zijnde brengen, waardoor het artis
tiek, dus geestelijk bezield wordt.
Maar juist bij het genre beoefenaars van
de schilderkunst, dat als Zondagsschil
ders wordt aangeduid, is menigmaal de
ernstige aandacht voor het vakmanschap
ondergeschikt aan het streven naar be
hagen en het goedkope succes van op
vallend coloriet. Dit nu is het, wat „De
Studievrienden" zoveel mogelijk vermij
den, terwijl ze tegelijkertijd er toch blijk
van geven te beseffen, dat vakmanschap
heel belangrijk, doch geen sing qua non
voor het kunstwerk is.
Het is daarom, dat men het tentoonge-|
stelde met sympathie bekijkt. Er is bij
de opening van de tentoonstelling gezegd, j
dat er wel geen standbeelden voor deze
kunstbeoefenaars zullen worden opge
richt. Nogal boud gesproken, want de in
spiratie kan in elk mens opbloeien. En
hoeveel officieel aanvaarde kunst is wer
kelijk geïnspireerd geweest? Och, de
kunst laat feitelijk geen apodictische
uitspraken toe. En.... de gustibus non
disputandem est. Wat we nu mooi vin
den, wordt morgen gesmaad.
Of wij nu iemand zullen aanwijzen, die
kans maakt op een standbeeld? Dat is al
lerminst onze bedoeling. Wel willen we
hier onze waardering uiten voor een op
merkelijke beschaafdheid, welke we in
heel wat werkstukken constateerden. Op
vallend is er de verscheidenheid van on
derwerpen, al domineert de befaamde co-
pieerlust des dagelijksen levens in tal van
soms gedurfde buitenissige stille
vens. Opmerkelijk is het tekentalent, het
welk tentoon wordt gespreid. We zullen
niet ver van de waarheid af zijn, indien
we voor vele goede kwaliteiten zoekend
naar de mo-tor, de artistieke leider der ver
eniging, Jaap de Raat, ontmoeten. Maar
de leden bogen op een persoonlijke zelf
beheersing, welke verkwikt.
Namen noemen zou ons te ver voeren.
Wel willen we er op wijzen, dat de dames
uitstekend voor de dag komen. Wat mej.
C. de Leede. mej. K. Trevet, mevr. Hou-
bourdin laten zien, heeft vele verdiensten.
Onder de heren dringen zich uit onze
aantekeningen een F. Zieck naar voren,
een Van Dullemen, een Hemerik, een v. d
Pligt. De laatste maakt met zijn portret
en straatje een goede beurt. Wanneer we
het paardje van Tombrink nog vermel
den, is zulks geen onverschilligheid te
genover de talrijke andere inzenders.
Eén opmerking moet ons van het hart.
Naast het streven naar vervolmaking van
het vakmanschap zal men zich moeten
concentreren op het meer uit tekening en
verf doen komen van hetgeen men wil
uitbeelden of weergeven. Men krijgt soms
de indruk, dat men ten deze te vlug te
vreden is.
De thans 68-jarige heer J. H, van
Dongen, voorman bankwerker bij Frans
Swarttouws Havenberi-ijf (werkplaat
sen afd. Waalhaven) herdenkt vandaag
de dag, dat hij voor veertig jaren in
dienst van genoemde onderneming
trad. f
De jubilaris, wonende Volmarijnstraat
107 te Rotterdam, staat in hoog aan
zien bij allen, die met hem samenwer
ken. Derhalve heeft het personeel van
de afdeling Waalhaven hem als blijk
van vriendschap en waardering een ta
pijt als jubileumgeschenk aangeboden.
1 April verloor Alva zijn bril;
Had v. d. Arend toen reeds bestaan,
Dan was hij dadr zaker heengegaan.
In Schiedam geldt thans deze leus:
HOOGSTRAAT 91
TELEFOON 68814-65706
GEBOREN: Angenlta d v J W Huijzer
en A. M. Hamerslag; Johannes W G z v
G Verver en C A Verhees; Huibert A z v
H A v Dijk en J M Bosma; Hiltje d v D
v d Hoek en S W Erdtsieck; Gerardus H
z v N Zonneveld en E Buchinhoren.
OVERLEDEN: W Burger 54 j vr v J
Vos; W Kramers 52 j.
Te bevragen aan het Hoofdbureau van
Politie te Schiedam, tuss.n 9—12.30 uur
en 26 uur: Geelfilter, bril met donkere
glazen, bril in étui, bruine pormonnaie,
halsketting met hanger, armbandje, klein
St Jozefbeeldje, gummibal, 1 paar bruine
glacé herenhandschoenen, colbertjasje
en herenhoed, blauwe jorigenspet geruite
haarstrik, beige jongensjasje.
Te bevragen bij de vinders: Bruin
glacé dameshandschoen Wessel Nw.
Mathenesserstraat 18; bruin glacé'heren
handschoen, J. v. d. Wiel, Eendracht-
straat 7a; bruin lederen dameshand
schoen, A. van Hassel, Beierlandsestraat
20b; gele sjaal, Verkaik, Gedempte
Baansloot 3; leger-regenjas inh. gereed
schap, Luisterbuig, Edisonstraat 32b;
slee, A. de Graaf, Broersveld 52a; zilver
kleurige damesring, R. v. d. Touw, Lek
straat 46b; broche, P. J. M. Meijer, Wa
randa 91; damespolshorloge. Snoep, afd.
A.. Stadhuis; gouden trouwring (inscr.
25 Dec, 1944), J. C. Fontijne, Boterstraat
38; kleine portefeuille inh. foto's, afd.
Bevolking, Nieuwstraat 26; rood geruit
kindertasje, B. Stouthandel, Herenstraat
47; rozenkrans, A. Timmets, Huijsmans-
straat 40e; sleutelring met sleutels, H.
Gokke, Fabristraat 46b; bruine ballpoint,
J. Feelders. Newtonstraat 54a; bril, mevr
Lagendijk, Bosboomlaan 2a; rozenkrans,
Heus, Nieuwe Haven 7; handkap van
rjjwiel, N. de Hartog, Broersvest 92;
rekenliniaal, M. v. d. Ber§, Vlaardinger-
dijk 279a; mondharmonica, H. Pool,
B.K.-laan 214; opvouwbare kinderwagen,
Van Gils, Lekstraat 21a; 1 paar kinder
steunzolen, Fransen, Jacob van Lennep-
straat 34.
In zijn hedenmiddag gehouden zitting,
heeft de Rotterdamse gemeenteraad de
heer H. Zeijlstra benoemd tot geneesheer,
hoofd ener afdeling, bij de Psychiatrische
Inrichting „Maasoord".
ROTTERDAM, 31 Maart 1934.
30 Maart n.m.: 100 ton cellulose Loenen; 107
ton granen Leeuwarden; 50 ton zinkas Budel;
80 ton oud ijzer Klazinaveen; 202 ton lood
Utrecht; 200 ton stammen Aagen; 100 ton haver
Maarssen; 115 ton granen Groningen; 700 ton
850 ton stammen Amsterdam; 65 reizen, 12
vletreizen.
31 Maart v.m.: 100 ton gips Lage Zwaluwe;
2 x! 125 ton gips Zevenbergen; 70 ton granen
Den Hulst; 200 ton lijnkoeken Veghel; 230 ton
gips Oud-Beijerland; 300 ton rijst 1/v. Zwijn-
drecht; 350 ton tabak Amsterdam; 200 ton haver
Meppel; 100 ton stukgoed Amsterdam; 495 ton
coprah Maarssen; 175 ton p.cokes Schiedam.
Er is voor het huren van zalen een
nieuwe, vereenvoudigde regeling inge
voerd. Zij, die een zaal willen huren,
behoeven niet langer bij verschillende
instanties formulieren te halen. Ze krij
gen die thans van de zaalverhuurder en
moeten ze daarna ingevuld brengen aan
het bureau Vermakelijkheidsbelastingen,
Oude Kerkhof 17. Verenigingen etc., die
een tombola, loterij etc. willen houden,
moeten zich reehstreeks tot het genoem
de bureau wenden. Ditzelfde geldt voor
caféhouders, die biljarttournooien, kla
verjastournooien etc. willen houden
Nog een andere zeer bijzondere industrie, welke uit onze stad Schiedam
is verdwenen, verdient gememoreerd te worden. Deze industrie omvatte hel
piateelbakken, of m.a.w. het maken van aardewerk volgens een bijzonder
recept. Wanneer wij het Stedelijk Museum alhier bezoeken, zien wij daai
een schaal en nog enkele andere voorwerpen van blauw aardewerk, afkom
stig uit de plateelbakkerij van Arend Klos, die in 1784 op liet Hoofd met
genoemde industrie begon. Er wordt gezegd, dat bet product uit de pla
teelbakkerij van genoemde Arend Klos beter was dan liet Delfts aardewerk.
Gisteren is in Kethel de vier-jarige C.
v. S., wonende Schiedamseweg, toen het
kind plotseling de rijweg overstak, aan
gereden door een personenauto bestuur
der D L. v. Th., eveneens wonende te
Kethei. Het kind werd met twee gebro
ken benen en een schedelbasisfractuur
opgenomen en per ambulance van de
Gen. Dienst naar het Gemeenteziekenhuis
vervoerd.
In het begin van de zeventiende eeuw
werd hier in Schiedam een plateelbakke
rij opgericht, die wel de eerste van die
aard in onze stad is geweest. Het was op
15 Januari 1618, dat Bartholomeus van der
Swaen, Secretaris in Poortugael, en zijn
zwager Anthonij van den Boomgaert,
Plateelbakker, een acte van compagnie
schap sloten, om het genoemd bedrijf,
hetwelk zij reeds in Mei 1615 te Schie
dam waren aangevangen, beter te rege
len voor Notaris Adriaen Corneliszoon
Molswijck, residerende binnen onze stad.
welke acte wij hier laten volgen:
„Op huijden den XVen Januarij XVIc
ende sestyen, compareerden voor mij
Adriaen Corneliszoon Molswijck, open-
baer Notaris bij den Hove van Hol-
landt. op de nominatye, vande Vroet-
schappen der Steeede Schyedam gead-
mitteert, en den getuijgen naerge-
noempt:
Bartholomeus vander Swaen, Secre
taris in Poortugael ter eenre, ende An
thonij vanden Boomgaert, galeij ofte
patyel hacker zijnen swager ter andere
zijde:
Ende verclaerden dat zij met den an
deren op Meij XVIc ende vijftyen iest-
leden binnen deeser Steede Schyedam
in Compaignye in gemeenschappe elx
hadden de neeringen van galeij oft pla-
tvelbacken ende dat op condityen ende
in manyeren hyer na volgende".
Nu volgen de voorwaarden, waarop
deze compagnie wordt aanvaard, en wel
ke we kunnen samenvatten als volgt; de
compagnieschap is aangegaan voor de
tijd van tien jaren, waarvan het eerste
jaar in Mei 1615 is aangevangen. Jaar
lijks zal de tweede vennoot. Adriaen
vanden Boomgaert rekening en verant
woording afleggen van zijn beheer. Ook
mag hij leerjongens in de kost nemen.
Wanneer er geld op interest zal moeten
worden genomen, zal dat met toestem
ming van zijn medecompagnon moeten
geschieden.
„Te weeten, dat de voorschreven
Compaignischap sal duijren (=duren)
den tijt van thyen eerstcoomende jaeren,
daer van het eerste jaer begonnen en.de
ingegaen is op Meij XVIc ende vijftyen
voorschreven, ende gduijrende zoo voorts
tot de expiratye van de voorschreven
thyen Jaeren toe. Den voornoemden An
thonij vanden Boomgaert zal jaerlix vuijt
uit) het Incoomen vande neringe en
de toesicht tot de selfde .trecken ende
genyetén de somme van vijfhonderd gul
dens. ende daerenboven voor de mont-
cost van de leerjonghen thyen pont
voor de helf, opgestelt ende geaenvaert Vlaems ongeveer 50 gulden), daerop
den selffden sijn huijs sal moeten hou
den, sonder dyenaengaende enige meer
dere laste tot nadeel van de Compaig
nye in reeckeninghe te moogen brengen.
Welverstaende dat de huijshuijr, behouf-
ten behoeften), gereetschappen ende
timmeragye ten dyenste van de neringe,
mitsgaders de knéchtloonen ende al wat
daer toe vorder verder) dependeert,
als oock mede de maaltijden vanden
stoecker, betaelt sullen worden vuijt de
gemeene beurs vande Compaignye. In-
dyen enige penningen tot laste ende be-
houve vande neringh'e op Interest wor
den gelicht, t'selffde sal moet,en geschye-
den met voorweeten, wille ende consent
van beijae de comparanten, op peijne
(ï=boete> dat de penningen, die hu ij ten
kennissè ende eonsens voorschreven op
Interest gelicht soude moogen worden,
de Compaignye nyet en sal raecken
nochte beswaeren. Den voornoemden
Antonij vanden Boomgaert sal gehouden
sijn vande Incoop vande behouften tot
deneringe, mitsgaders vande arbeijtsloo-
nen ende andere oncosten daerop vallen
de, als oock mede vande vercoopinge
ende vuijtleveringe vande gebacken ende
vercochte waeren, te houden goet. deuch-
delijck ende pertinent register, t'welcke
den voornoemden Vander Swaen tot al
len tijden ende tot sijn belyeven sal moo
gen doorsyen ende visiteren, jae daer
na dubbelt register houden indyen 'them
belyeft. Voorts sal den voornoemden
Vanderi Boomgaert verbonden ende ge
houden sijn alle Jaers tot vermaninge
vanvoornoemden Vanden Swaen vande
administratye ende bewint vande voor
schreven neringe te doen behoorlljcke
rekeninghe. bewijs ende reliqua".
Deze acte van Compagnieschap besluit
dan met de belofte, dat de beide com
paranten bovengenoemde bepalingen
goed zulke onderhouden en nakomen, de
winst tezamen delen, maar ook het ver
lies gezamenlijk zullen dragen.
Hoe lang deze plateelbakkerij in Schie
dam heeft bestaan is ons niet bekend.,
maar de mogelijkheid is geenszins uitge
sloten, dat wij bij het naspeuren van de
oude papieren van ons Gemeente-Archief
nog eens bijzonderheden zullen ontmoe
ten.
L. A. ABMA.
De chimpansee die in Blijdorp werd geboren heeft de schone
naam „Primo" gekregen. De zoon van Bessie en Sjef is,
voorzover bekend, de eerste chimpansee die in Nederland
in gevangenschap ooit werd geboren. Wel kwam er een in
Bristol ter wereld, ook een in München, doch voor de lage
landen is het de eerste, de primus.
De nieuwe aanwinst van de diergaarde meet van kruin
tot stuit dertig centimeter.
Dc Rotterdamse straatverkopers van pe
troleum maken zich ernstige zorgen over
het feit, dat in de afgelopen maanden ver
scheidene winkeliers ertoe zijn overge
gaan, petroleum tegen inkoopsprijs aan
te bieden. Dit laatste wordt gedaan bij
wijze van service tegenover het kopende
publiek, „maar", zeggen de Rotterdamse
olie-mannen „daardoor wordt ons 't brood
uit de mond genomen".
Op Woensdag 7 April a.s. zal in het
Beursgebouw een grote openbare protest-
vergadering worden gehouden, waarop
onder meer de directies der grote petro-
Ieummaatschappijen zijn uitgenodigd en
waarop men zal trachten tot een bevredi
gende overeenkomst te komen.
„Met name in 't Noordelijk stadsdeel",
zo vertelde ons de voorzitter van de Bond
van Kleinhandelaren in Petroleum. Was-
en Poetsartikelen, de heer A. Brusik, „heb
ben we dit prijsbederf moeten constateren.
Trouwens ook in Den Haag, Delft en
Vlaardingen wordt door verscheidene win
keliers de olie tegen inkoopsprijs geleverd.
Wij zien dit als broodroof. Vooral zij, die
behoren tot de oudere garde, weten hoe
dergelijke toestanden veel erger vóór
de oorlog velen van ons deed sneuvelen.
Wij willen ditzelfde nu trachten te voor
komen. Als er één winkelier mee begint,
gaat de rest meedoen en breidt het kwaad
zich uit als een om even in de stijl te
blijven olievlek op het water".
Rotterdam telt op het ogenblik ongeveer
160 olie-mannen, de helft daarvan is geor
ganiseerd in de hierboven genoemde bond,
de rest met-georganiseerd. Op de protest
vergadering wil men trachten de maat
schappijen te bewegen niet langer toe te
staan dat de olie tegen inkoopsprijs wordt
verkocht. Gevraagd zal worden om een of
ficiële verkoopsprijs.
Als dc maatschappijen daar niet op in
gaan en de medewerking van deze zijde
was, zo vertelt ons de voorzitter, tot nog
Vrijdag a.s. wordt voor de Dordtse
rechtbank de indertijd aangehouden zaak
voortgezet tegen de 31-jarige A. L„ gewe
zen opzichter uit Gouda, die ervan wordt
verdacht zijn vrouw, Maarte Necltje
Waardcnbrug, te Oud-Beijerland door
middel van arsenicumvergiftiging te heb
ben omgebracht
De officier van Justitie, mr J. E. Visser,
eiste in September van het vorige jaar
een gevangenisstraf van 20 jaar. De recht
bank wees toen een tussenvonnis, waarbij
o.m. het uitbrengen van een nader
psychiatrisch rapport door prof. P. A. H.
Baan uit Utrecht werd gelast.
L. heeft indertijd hardnekkig ontkend
aan de vergiftiging schuldig te zijn.
Een technisch en tactisch superieur
Joegoslavisch basketballteam uit Zagreb
heeft Dinsdagavond in de hal van 't sport
park „De Vijf Sluizen" te Vlaardingen een
overtuigende 102—30 overwinning behaald
op een combinatie van ROVS en Te Wer-
ve.
Wat dezé jeugdige Locomotiva-ploeg -
de oudste speler was 23 en de jongste 20
jaar liet zien, was niet zo spectacular
als wat indertijd de Harlem Globetrotters
ten toon spreidden, maar wel meer geba
seerd op snelheid. De ploeg van de comb:,
natie stelde daar maar een p°ver spelle
tje tegenover en het was dan ook niet te
verwonderen, dat de wedstrijd zich tn
hoofdzaak afspeelde voor de basket van
de gastheren.
Van een spannende ontmoeting kan dan
ook in het geheel niet gesproken worden,
behoudens het moment, toen de tijdwaar-
nemer mededeelde, dat er nog slechts drie
minuten te spelen waren. Op dat ogenblik
stonden de Joegoslaven op 90 en iedereen
vroeg zich af, of zij de 100 zouden berei
ken. Dat zij hierin geslaagd zijn, blijkt
reeds uit de einduitslag; er ging een spon
taan gejuich op, toen de beste speler van
het veld, Miketic, met zijn worp de hon
derd vol maakte.
In een voorwedstrijd zegevierde het
damesteam van ROVS met 3324 over Te
Werve.
toe miniem dan zullen de olie-mannen
als laatste redmiddel de maatschappijen,
die blijven doorgaan met leveren, boy
cotten. Zij vinden dat de toestand van het
ogenblik aanleiding kan geven tot het
beruchte „prijs-boksen" en dat willen zij
tot elke prijs voorkomen.
„Het is te begrijpen dat huismoeders, die
op een dubbeltje moeten kijken, liever bij
een winkelier gaan kopen,als de petro
leum daar goedkoper is, maar ons bestaan
wordt er door in het nauw gebracht. Dit is
geen concurrentie meer. Dit is broodroof".
Aldus de bezorgde Rotterdamse olie
mannen, die van plan zijn zich de kaas niet
van het brood te laten, eten en die niet wil
len schromen a.s. Woensdag olie op het
vuur te gooien.
RODE-KRUISAVOND
De afdeling Vlaardingen van het Ned.
Rode Kruis heeft Maandag j.l. in de canti-
ne van het Havenbedrijf Vlaardingen-
Oost een filmavond voor genodigden ge
geven. Aanleiding tot deze avond was de
bevordering van enkele corpsleden. Zo
werd de heer J. F. Bergeman bevorderd
tot sergeant-majoor van het Rode Kruis
Korps, de heren N. van den Berg en H. de
Jong tot korporaal, terwij] de heren A. J.
van Dorp, A. Harteveld en M. Hoekstra
tot secondant zijn aangesteld. De uitrei
king van een medaille voor 10-jarige trou
we dienst aan korporaal P. v. Breederveld
moest wegens familie-omstandigheden
worden uitgesteld.
Behalve de leden van de Vlaardingse
Colonne van het Rode Kruis Korps en die
van de Vlaardingse B.B.-groep, waren ook
Uitgenodigd de Welfare-werksters en alle
personen, die de laatste jaren hadden mee
gewerkt als collectant voor de straatcollec
te. En verder enkele familieleden van een
10-tal chronische patiënten uit Vlaardin
gen. Deze patiënten zullen dit jaar gedu
rende een week de gast zijn van het Ned.
Rode Kruis en daarbij in een grote salon
boot een watertocht door de verschillen
de delen van ons land maken. Een Rode-
Kruisfilm „Goede Vaart' Het aan de aan
wezigen zien hoe zulk een vaartocht ver
loopt en hoe een dokter met zijn staf (ver
pleegsters, helpsters en helpers van het
Rode Kruis Korps keukenpersoneel enz.)
zorgen, dat het niemand aan iets ontbreekt.
Medische, lichamelijke, doch ook geestelij
ke verzorging maken zulk een tocht tot een
onvergetelijk genoegen van hen, die van
dag tot dag in bed moeten blijven en niet
verder dan hun ziekenkamer komen.
Enkele films over het Rode-Kruiswerk
in de Februaridagen van het vorig jaar,
over de Bloedtransfusie en de Hoornvlies
transplantatie werden afgewis"-"'-! met een
humoristische ontspanningsfilm en een
rolprent van hetgeen op allerlei gebied
binnen de grenzen van ons eigen land als
vacantievreugd is te genieten.
De penningmeester van de afdeling, de
heer P. van Noord, deed een dringend be
roep op de aanwezigen voor hulpverlening
bij de eerst volgende Rode-Kruisstraatcol
lecte en dg voorgenomen actie voor leden
werving.
Woen*da* 31 Maart
Passage Theater: Staatsvijand no 1 (a.l.)
Monopole Theater: Achter gesloten gor
dijnen (volw.).
Stedelijk Museum: Dagelijks van 2—5 u.
Tentoonstelling „De Studievrienden", tot
en met 3 April-
R K. Openbare Lees- en Studiezaal en
bibliotheek Geopenq iedere middag van
24, behalve Maandag Iedere avond van
T8.30 behalve Zaterdag.
VRIJDAG
Gebouw Arcade: Derde lezing pater van
Rixtel over het Humanisme (8 uur).
TONEEL EN MUZ1®k
Vrijdag 'i April
Schouwburg 8 uur* ..De vuurproef" (Ned.
Comedie», (volw.) Koninginnekerk 7.30 uur;
Matthaus Passion Toonkunst. Lantaarn, 8 uur:
Kunstforum.
BIOSCOPEN
Programma's van 26 Maart t/"1 8 April
Arena: The Glenn Miller s*ory ,a- 1J: c«Pl-
tol: Fort Algiers 114 J. ICen*raal: Ontheemden
der 20e eeuw (14 1 Cine*4-": De blauwe gar
denia (18 Colosseum: Meisjesslaapzaal
ivolw.l; Harmonie: Ann'1 •volw.); Lutusea: Zij,
die van de zonde lev«n 'volw.); Luxor: The
Robe ia. l.l; Passage «Schiedam): Zolang }tj bij
mij bent (14 j.); prinses: Dédée de havenmeid
(ontoelaatbaar); Rcx: Havenwijk (ontoelaat
baar); 't Venster: Freule Julie (ontoelaatbaar);
Victoria; Zondige Uefde (ontoelaatbaar).
