Alle leven op onze planeet kan door radio
activiteit worden vergiftigd en verwoest
Zeven geestelijke steunpunten
langs IJzeren Gordijn
De dichter van Om Hoven
werd onlangs zeventig jaar
KRACHT met megaton GEMETEN
Zaterdagse
mijmeringen
Schepper van een rijk en uiterst
veelzijdig oeuvre
Mei-clank
la
ZATERDAG 10 APRIL 1954
PAGINA 3
De emotie rond de waterstofbom is bijna even groot als de vernietigende, radio-actieve
uitwerking van dit nieuwste wapen, waaraan niets kwaads vermoedende Japanse vissers ten
slachtoffer vielen. In Japan weigerden de geleerden, samen te werken met de Amerikanen,
die de invloed van de radio-activiteit op het menselijk organisme wilden bestuderen. De
Amerikanen, zo zeiden de Japanners, zijn er slechts op uit, gegevens ten eigen bate te ver
zamelen. En in Amerika zelf is de befaamde senator McCarthy of wel McC' losgebarsten,
in diepe verontwaardiging over het volgens hem onloochenbare feit, dat het aanmaken
van waterstofbommen in de Verenigde Staten achttien maanden is opgehouden. Communisti
sche elementen in regeringskringen zouden hiervan de oorzaak zijn geweest. Het Ameri
kaanse volk zou thans aan vernietiging door waterstofbommen bloot staan, want elk land
kan thans deze enorme ontploffingen veroorzaken, omdat de grondstoffen voor een waterstof
bom ofwel hydrogeenbom (vandaar ook de naam H-bom) veel gemakkelijker te verkrijgen
en te verwerken zijn, dan die voor de atoombom ofwel A-bom-
eenheid van duizend ton. Thans is
men reeds begonnen met het han
teren van de megaton (een mil-
lioen ton). En de film geeft een
beeld, van wat de mens in het Wa
terstoftijdperk wel kan ontkete
nen.
Tegelijkertijd kondigt Washing
ton aan, dat deze week weer een
ontploffing heeft plaats gevonden
en dat er op 23 April weder een
H-bom tot ontploffing zal worden
gebrachtKortom, de maand
April van het jaar 1954 zal in de
historie wellicht opgetekend wor
den als een van de allergrootste be
tekenis. Indien de leiders van het
mensdom het niet eens zouden kun
nen worden ten aanzien van het
gebruik of liever het nimmer ge
bruiken van de A-bom en de
H-bom, hoe zal dan deze maand
April in het boek der geschiedenis
precies opgetekend worden?
Nederlandse Redemptoristen naar
„Stad zonder God"
OOSTPRIESTERHULP
OVERWEEGT HULP AAN
ABBé PIERRE
Tot vóór enkele jaren had men
de kracht van bomontploffingen
met kilotons gemeten, dus met een
Nieuwe bouworde begint
„Het behoort reeds tot de moge
lijkheden der techniek, om door
het vergiftigen van de atmosfeer
met radio-activiteit alle leven op
onze planeet te vernietigen. Deze
uitspraak is door verschillende be
kende atoomgeleerden bevestigd.
„Waterstofbommen kunnen heel
het mensdorp vergiftigen", ver
klaarden ze categorisch, er aan toe
voegend, dat speciaal de electro-
magnetische stralen, de z.g. gam-
mastralen, welke bij de ontplof
fing van een waterstofbom ont
staan, grote gevaren voor de ge
zondheid van de mens opleveren,
omdat ze door de huid dringen en
de spierweefsels aantasten. Maar
de grootste gevaren leveren toch
de radio-actieve wolken op, de ato-
mische as, welke in de longen
doordringt en die verwoest. Deze
wolken drijven met een snelheid
van negentig kilometer per uur
voort, overigens langzamerhand
hun gevaarlijke karakter verlie
zend.
Observator
Er is nog hoop
Katholieke successen
Practisclie hulp
O. L. Heer
voor
Op 21 September van Blip?
het vorige jaar vierde ISfF
pater Hilarion Thans Jmf;
OFM zijn gouden kloos- JÊKÊt
terjubileum. Enkele
maanden later, op 12 i
Januari, werd hij zeven-
tig jaar. Bescheiden als MmjmmM. ^gJV
hij is, trok hij zich die Bf'
dag terug in de stilte fgf J
van het klooster te Re- Jffl HHRéPIL J
ken in Belgisch Lim- Ir
burg. Hoe graag zouden
de ontelbare lezers van WÊr' jMHfeb*.
zijn bijna even ontelba- k
re geschriften hem hun M
warme -dankbaarheid „jB
hebben betuigd! Maar
pater Hilarion heeft zich I
aan alle openbare hul-
SfuMe" enkde S PATER
gaven, die ons, voor- Jeugdige zeventigjarige
zover we daarmee nog niet geheel op de hoogte waren, nader inlich
ten over iet bijzonder veelzijdige en rijke oeuvre van de zeventig
jarig®- Iedeieen kent hem als de dichter van de onvolprezen bundel
„Omheinde hoven welke ook in Noord Nederland grote opgang heeft
gemaakt en wordt erkend en nog steeds gelezen als een der zuiverste
dichtwerken die Vlaanderen heeft voortgebracht. Maar na dit verras
sende debuut (1913) zijn van de hand van pater Hilarion nog ver
scheidene nieuwe bundels verschenen, ook met Franse verzen. Verder
schreef hij toneelspelen, waarvan dat over St Franciscus ons bijzon
der lief is („Broeder Francesco")bundels vertellingen, reisbeschrij
vingen, heiligenlevens en tien boeken met Geestelijke Onderrichtin
gen; voorts een relaas van ervaringen uit de eerste wereldoorlog
(,Mijn oorlog") en nog werk van andere aard. Tal van titels beleefden
verscheidene drukkefi en er liggen al weer nieuwe werken op uitgave
te wachten.
Milde humor
We komen nog even terug op de herin
neringen, die de gouden jubilaris eind ver
leden jaar opschreef. Heel eenvoudig, zen
der enige pathos, vertelt hjj hierin dat hij
geboren werd in Maastricht, als laatste van
de veertien kinderen van eenvoudige,
hardwerkende ouders. Vooral troffen ons n
milde humor en zelfspot als de zeventig
jarige terugschouwt en zijn jongens
streken beschrijft. Hij was een echte rak
ker, hoogstens van zijn kameraadjes onder
scheiden door een zekere ingekeerdheid.
Spelen en ravotten kon hjj als de beste,
maar, zo schrijft hij, „met dat alles was
ik toch een kleine dromer en vertoonde ik
een hang naar eenzaamheid, naar het ge
heimzinnige."
Dichterlijke ontplooiing
Na zoveel jaren
Asjeblieft
Naar nog meer stijging
En
morgen
Harry Prikker
Lichaam van Pius X
naar Maria Maggiore
lach,
TRIOMF der moderne techniek
Intussen kwam óók nog liet bericht, dat de Sovjet-Russen een nitrogeen-
bom ofwel N-born zouden bezitten. Deze zou nog veel gevaarlijker zijn dan
de H-bom. Maar dit bericht is vermoedelijk een nogal ongepaste Aprilmop
geweest. De Engelse oud-minister Morrisson moet er ingelopen zijn. Zijn
opzien gebaard hebbende mededeling over het nieuwe wapen van het.
Kremlin wordt thans ook sterk in twijfel getrokken. Alhoewel, uit Ameri
kaanse en Japanse bronnen stammen weer berichten over wolken van
radio-actief stof, welke uit Siberië naar Japan gewaaid zijn. De Ameri
kaanse bladen zijn thans met indrukwekkende foto's over de ontploffing
van 1 en 26 Maart op Bikini gekomen. Ze wekken de indruk, alsof er eer
natuurcatastrofe plaats vond, een kleine ondergang der wereld.
De film wordt ingeleid door px-esident
India wil, dat Amerika het aanmaken
van de bommen staakt. Ije Engelse la
bours hebben geëist, dat Churchill aan
Eisenhower een verzoek in die richting
zou stellen. Inmiddels heeft Churchill toe
gestemd in de idee van een conferentie
der grote drie over de H-bom etc. etc.
Het publiek in de Vei-enigde Staten begint
zich af te vragen, nu ook de eerste films
over Bikini worden gedraaid, of de ge
leerden, die openlijk erkennen, dat de
H-bom van Bikini hun uit de handen ge
glipt is een nogal ijselijke beeldspraak
niet bezig zijn te maken, dat heel de
aardbol vandaag of morgen uiteensplijt en
straks misschien twee helften door de
wereldruimte zullen razen. In welke
staat
Wanneer we hier nog enkele aspecten
van deze bi „ndende kwestie belichten,
dan is het met een zekere huivering, om!
dat de massa details, welke gepubliceerd rentie, welke namens pater Werenfried
zijn, eenvoudig enorm is en door een leek i van Straaten was belegd. Als verdere
niet beheerst kan worden. We volstaan j steunpunten werden genoemd Celle, dat
daarom met enkele flitsen. naar alle waarschijnlijkheid op de tweede
Er is in onze krant reeds het een en i Zondag van September in gebruik zal ko-
ander over de proefnemingen van 1 Maart i men en door de Vlaamse Passiomsten zal
en die van 26 Maart en de gevolgen daar- j worden bezet; voorts Ilbestadt, gereser-
van gepubliceerd. Maar het was toch nog veerd voor de Vlaamse Norbertijnen, Kiel
slechts een fractie. Bij het publiek doe- geleid door de Franciscanen en twee an-
men weer allerlei vi-agen op. Onder die dere nog onbekende plaatsen, waarvan een
vragen trof ons de volgende: aan de zorg van Spaanse medewerkers
Waarom wordt daar in Indo China, i wordt toevertrouwd en één, dat door de
waarover men zich thans zo bezorgdkatholieken van de Saar wordt gefinan-
maakt, vanwege de enorme communisti- j cierd. Vlaanderen zelf heeft in het afge-
sche bedreiging, geen A-bom of een lopen jaar ruim een millioen gulden ings-
H-bom neergeworpen? Dan is het toch in-zameld voor de Oostpriesterhulp en 490
eens uit, meent men te kunnen conclude- i ton aan goederen en levensmiddelen ver
ren. Het antwoord is betrekkelijk eenvou- zonden. Dank zij deze steun is de bouw
dig: de bom zou daar vriend en vijand te- j van 15 kleine kapelwagens voor de ziel-
Eisenhower, met een uittreksel uit zijn
rede voor de Verenigde Naties op 8 De
cember 1953. waarin hij de noodzakelijk
heid betoogde, dat de volken de beteke
nisvolle feiten van dit tijdperk van de
atoom zouden weten. De toeschouwers
zagen een strook diepblauw water, daar
waar eens het eiland Elugelab lag. In-
plaats daarvan ontwaarden ze een ktater
groot genoeg, om een tiental wolkenkrab
bers te bevatten. Wat ze verder zagen,
was een overzicht van de voorbereiding
gen voor de Operatie Ivy", zoals deze
bomontploffing was gedoopt en die een
vuurbal van drie en een half mijl in
diameter veroorzaakte, de grootste, tot
dan geproduceerd. De film is tevens voor
ae televisie vertoond en de Amerikaanse
bladen kregen er momentopnamen uit, de
z.g. stills, ter publicatie.
Behalve een kleurenfilm, zijn er inder
tijd ook andere films vervaardigd. De
„hoofdfilm" duurt acht en twintig minu
ten en is opgenomen aan boord van de
„Estes", een oorlogsschip, dat bij verschil
lende proefnemingen betrokken is ge
weest. Er werden voor de televisie zowel
gedeelten van de films vertoond als een
programma, dat een geheel vormde en
naar schatting zijn de films door 370 sta
tions uitgezonden, zodat reeds nu kan
Zo mogelijk zullen nog aan het einde
van dit jaar zeven steunpunten van de
Oostpriesterhulp langs het IJzeren Gordjjn
worden opgericht. Zoals gemeld, is het
klooster van Bebra, dat voor een deel door
de Nederlandse Capucijnen wordt geleid,
reeds gereed. Onder de nieuwe steunpun
ten zal ook Salzgitter klaar komen, dat
onder het nazi-regiem werd gebouwd en
als naam droeg „Stad zonder God". Hier
gaan de Nederlandse Redemptoristen het
diasporawerk verrichten.
Dit deelde de heer Vermeulen Don
derdag te Brussel mede op een persconfe-
gelijkertijd verdelgen, aangezien er in
hoofdzaak een gueriila-oorlog van betrek
kelijk kleine eenheden gevoerd wordt
De Amerikaanse regering heeft dezer
dagen ook een kleurenfilm vrijgegeven
welke gemaakt is van de ontploffing van
een H-bom op de Marshall-eilanden in de
Stille Oceaan, in November 1952. Ze werd
vertoond voor een groep journalisten en
leden van voorlichtingsdiensten. Die kre
gen de primeur van een documentatie
over wat ze met een zeker ontzag noem
den „Het Hydrogeen ofwel Waterstof tijd
perk of: Van kiloton tot megaton".
zorg in de diaspora-gebieden mogelijk ge
worden. Op het ogenblik zijn deze wagens
bij de Opel-Werke in West-Duitsland in
aanbouw. Bovendien zullen met Pasen 30
nieuwe volkswagens ter beschikking ko
men. Ook zullen in de komende zomer 15
grote kapelwagens aan het wagenpark van
de Oostpriesterhulp worden toegevoegd.
De Oostpriesterhulp, die, zoals men weet
twee jaren geleden begonnen is met een
bouwonderneming, welke ten doel heeft
jonge mensen uit Nederland, België,
I ranknjk en Duitsland in hun vacanties
gratis woningen te laten bouwen voor de
slachtoffers der vervolgingen, koestert
plannen deze organisatie uit te bouwen.
Vooreerst overweegt de afdeling van de
Oostpriesterhulp abbé Pierre in Frankrijk
te gaan helpen door de oprichting van
een eigen werkkamp, voorzien van de no
dige vrijwilligers. Vervolgens overweegt
de leiding van de Bouwonderneming om
ook „bouwers" te sturen naar Korea, ten
einde daar te helpen met de wederopbouw
van het zo zwaar getroffen land. De ont
wikkeling van de organisatie leidt er
reeds toe, dat men verwachtingen koestert
over de ontwikkeling van de „bouworde"
in de richting van een lekencongregatie.
Deze zou dan bestaan uit actieve katho
lieke jonge mannen, die hun leven willen
wijden aan het verrichten van bouwwerk
zaamheden, om daardoor de invloed van
de Kerk te versterken.
Zijn ze verbrand of vergiftigd? En
waardoor? Deskundigen onderzoeken
Japanse vissers, slachtoffers van de
waterstofbom-ontploffing.
worden gezegd, dat ze voor een groter
publiek vertoond zijn dan wélke andere
film ook. Er zijn talrijke verzoeken van
buitenlandse televisienetten binnengeko
men, om de films eveneens te mogen ver
tonen.
Het vrijgeven van deze films heeft on
getwijfeld een kalmerende invloed op het
Amerikaanse volk gehad, dat nu althans
enig idee heeft van wat daar in de Pacific
gebeurt. In zekere zin is het vertrouwder
met de H-bom geworden en dat was ken
nelijk de bedoeling. Washington heeft
aangekondigd, eind van deze maand weer
een H-bom te zullen laten ontploffen,
groter dan die van 1 Maart. Laten we
hier nog even aantekenen, dat die van 26
Maart kleiner was dan die van 1 Maart.
En inmiddels zijn als gevolg van de op
gedane ervaringen weer nieuwe directie
ven gezonden naar de laboratoria en de
fabrieken, waar de atoomsplitsing wordt
toegepast. Teneinde de afschuwelijke in
druk. welke het nieuwe wapen naar van
zelf spreekt maakt, ietwat uit te wissen,
heeft de Amerikaanse regering nieuwe
plannen bekend gemaakt ten aanzien van
het gebruik, dat ze van de atoomenergie
ton behoeve van vredesdoeleinden op gro
ter schaal dan tot nog toe wil gaan ma
ken. Ze stelde zes millioen dollar beschik
baar voor een onderzoek in de laboratoria
van een aantal universiteiten. Daar zal
worden nagegaan, hoe bepaalde produc
ten. verkregen bij het werken met atoom
energie^ aangewend kunnen worden bij
de verbetering van de landbouwproduc
ten. Er is zowaar bekend gemaakt, dat
voorzichtig gebruikte radio-activiteit, die
wanneer geen beschermende maatregelen
worden toegepast, zo gevaarlijk kan zijn.
bij net fokken van dieren een belangrijke
rol kan spelen, wat betreft proporties en
constitutie. Atoomgeleerden hebben aan
de subcommissie van de senaat voor de
atoomenergie medegedeeld, dat de oog
sten der radio-activiteit met 25 tot 50 pet
zullen kunnen worden opgevoerd.
Hiertegenover staat evenwel dc duide
lijke waarschuwing van een wetenschap
pelijk man van gezag als Albert Einstein.
Deze zei. vastknopend aan de reeds na de
bom van Hirosjima uitgesproken vrees,
dat de aarde als gevolg van een bij toeval
ontstane algemene atoomsplitsing als het
ware zelf ontploffen zou:
Frederic Joliot, de bekende Franse
atoomgeleerde en Nobelprijswinnaar,
echtgenoot van de min of meer befaamde
Madame Joliot—Curie, gelooft echter niet
aan een uiteenspatten van de aarde als
gevolg van kettingreacties. De ketting
reactie blijft beperkt tot bepaalde elemen
ten en tast de andere, waaruit de aarde
mede bestaat, niet aan, zo betoogde hij in
enkele gefundeerde artikelen, waarvan
slechts de conclusie voor ons leken begrij
pelijk entevens heel verheugend is.
De Duitse atoomgeleerde Moritz Korach
meende hiertegenover weer te moeten
verklaren, dat er geen absolute bewijzen
voor Joliots stelling bestaan..
Andere geleerden hebben, met Ein-
steins instemming, eveneens betoogd, dat
de aarde inderdaad nooit tengevolge van
A- en H-bomontploffingen uit elkander
zou kunnen spatten of ontploffen. Ze ge
loven b.v. niet aan het bestaan van een
ontzaglijke bal of kern van uranium in
het binnenste der aarde. Wanneer die
door de kettingreactie werd bereikt, zou
het einde nabij zijnNeen zeggen deze
geleerden, zelfs als die uraniumkern be
stond en bereikt werd, zou de ketting
reactie er zich niet in voortzetten. Want
uranium in natuurlijke toestand vormt
geen compacte massa en de kern zou vol
komen zuiver en compact moeten zijn,
om tot ontploffing te kunnen worden ge
bracht. Echter, de geleerden sluiten zich
bij Einsteins waarschuwing aan. Ze zijn
bang voor vergiftigde zeeën, omdat op de
bodem daarvan de er in liggende ura-
niumlagen tot ontploffing zouden kunnen
komen. De zeeën en de oceanen zijn uit
eindelijk de levensbronnen van de mens
heid. Worden ze vergiftigd, dan
Tegenover al deze sombere theoneen
mogen we het vertrouwen stellen, dat de
leiders der mensheid bijtijds het enorme
gevaar zullen inzien en maatregelen ne
men. In Amerika zijn reeds stemmen op
gegaan, om hen, die het bevel tot t aan
maken der H-bommen hebben gegeven en
uitgevoerd, voor de rechtbank te dagen.
„Wij hebben", aldus schreef een inzender
in „The New York Times', „de misdadi
gers van Neurenberg veroordeeld wegens
misdaden, tegen de mensheid begaan. Men
kan ons thans dezelfde beschuldigingen
voor de voeten werpen
Het is ietwat simplistisch geredeneerd
en de inzender hield geen rekening met
het feit, dat Sovjet-Rusland eveneens
koortsachtig bezig is met het vervaardi
gen van H-bommen. Het Kremlin ver
klaarde zopas, dat het de er door ontwik
kelde kracht voor reizen per raket naar
de maan wil gebruiken. Het lijkt ons
enigszins vermetel, hierop zonder meer
te vertrouwen.
Z. Em, KARDINAAL Celso Costantini
heeft in de afgelopen dagen in verschil
lende steden van Italië, een belangrijke
conferentie gehouden over de opvattin
gen van Z. II. de Paus met betrekking
tot oorlogsmisdaden.
Hij besloot zijn uiteenzettingen en
daarom vooral gaat het mij bijzonder
met deze woorden: „Gij die leeft, be
mint elkander. Het leven is slechts een
bijkomstigheid. Gij leeft in de verwach
ting van de eeuwigheidzij zal gezegend
zijn of vervloekt, voor zover gij mede
leden gehad hebt in de korte dagen van
uw kortstondig bestaan. Voor alle mis
dadigers is het Kruis breed en spreidt
het Zijn armen volbarmhartigheid als
het zinnebeeld van het offer en van de
Liefde.
Medelijden met de naaste. Hebt ge
dat, dan is nooit de reddingsmogelijk
heid verloren!
DE KATHOLIEKE middelbare scho
len in West Pakistan hebben een zeer
opmerkelijk resultaat geboekt bij de
eindexamens, „Cambridge-examens"die
voor het gehele Britse Gemenebest in
zwang zyn. Onder de acht deelnemende
Katholieke scholen, waren er drie, waar
van 100 pet van de leerlingen slaag
den. Van twee andere scholen kwam
ruim 90 pet door het examen, terwijl
van een andere school 82 pet der leer
lingen slaagde,
Slechts één school bleef met 55 pet
onder deze hoge gemiddelden, hetgeen
echter op het geheel der deelnemende
scholen niet slecht is.
Als nu daar ook, gelijk in een klein
landje bij de zee, maar niet wordt ge
zegd bij sollicitaties: Goed werk, jammer
dat het katholieken zijn.
In San Francisco werd een lading radio-actieve vis aangevoerd, na de
ontploffing van 26 Maart. Ze wordt hier door atoomdeskundigen onderzocht.
De Engelsen hebben reeds afgezien van atoomenergie als drijfkracht voor
hun onderzeeboten. Ze gebruiken waterstofperoxyde. Dit heeft het voor
deel, dat de motoren niet van verse lucht voorzien behoeven te worden.
Hier is de pas te water gelaten „Explorer", die volgens de Britse
admiraliteit een onbeperkte actieradius heeft.
l i 1ËH»F "jk
■^^bb^^b^bbbibiibbbib
Alles bijeen heeft pater Hilarion zeker
wel honderd titels op zijn naam staan, alles
geschreven in welluidende, zangerige ver
zen of in verzorgden zuiver proza, boeiend
vertellend of helder betogend. Het is bijna
niet te begrijpen hoe iemand tijdens een
actief priesterleven zulk een oeuvre bij
een heeft kunnen schrijven!
Pater Hilarion vertelt ergens zelf dat
men hem wel eens vraagt „weer eens iets
héél moois te schrijven, in het genre van
Omheinde Hoven", terwijl anderen hun
teleurstelling hebben uitgedrukt dat hij
niet „dié schrijver was geworden, die hij
had moeten en had kunnen worden." En
dan antwoordt hij daarop: „Eigenlijk heb
ik sinds „Omheinde Hoven" gezwegen,
zoals Gezelle dertig jaren gezwegen heeft
al schrijvend. Er is een tijd van verzen en
er komt een tijd, dat ge uw gedichten
leeft, zonder deze vast te leggen op papier
Ik heb, sedert veertig jaar geschreven wat
de omstandigheden opdrongen."
Een offer dus van de fijnzinnige zan
ger, die hij was? Heel deemoedig zegt
hij: „Met de beste wil van de wereld
kan ik het niet betreuren. Zonder het te
zoeken heb ik, als de Wijsheid, mijn
woord tot de eenvoudigen gericht, waar
boven men zo gaarne uitstijgt."
Deze zinnen namen wij over uit een van
de twee hierboven bedoelde jubileum
uitgaven. Het eerste bevat de levensher
inneringen van pater Hilarion; het is een
uitgave van de Vereniging van Limburgse
schrijvers. Het andere werkje heet „Een
blik op de zeventig jaren van pater Hila
rion" en hierin geeft zijn trouwe vriend
Lambert Swerts, naast een kenschetsing
van pater Hilarion als mens en kunste
naar, een warme en hartelijke betuiging
van zijn bewondering en dankbaarheid
voor de feesteling. Dit met vele foto's ge-
illustreerde boekje verscheen bij de St.
Franciscus Drukkerij te Mechelen, die
trouwens al de werken van pater Thans
uitgaf.
Buitengewoon interessant is wat pater
Hilarion schrijft over zijn eerste lectuur:
de gebroeders Snieders, Dickens Jules
Verne en ook Conscience; „maar", aldus
de schrijver met een fijne glimlach: „in de
boeken van Conscience zag moeder mij
niet gaarne verdiept. Ik was te jong voor
zoveel liefde, zoveel maagden".... Over
dreven vroom was het gezin echter niet.
de familie was niet van de „fijnen", maar
niettemin solied godsdienstig
Het gezin Thans verhuisde, rond de
eeuwwisseling, naar Luik en zo kwam het
dat pater Hilarion Thans, geboren in
Nederland, een Vlaams dichter werd.
Uitvoerig licht pater Hilarion ons
in over zijn ontwikkeling als dichter, aan
vankelijk sterk onder de invloed van Bil-
derdijk. Hij geeft merkwaardige voorbeel
den, zowel in het Nederlands als in het
Frans. Intussen was hij zich zijn roeping
al bewust geworden en ging „op studie".
Toen overviel hem. kort voor zijn priester
wijding, een vreselijke ziekte, die hem op
de rand van het graf bracht: long-t.b.c.
Hij had toen reeds zijn eigen stem ge
vonden en er brak een brede stroom van
gedichten los, die later in de lijvige bun
del „Omheinde hoven" bijeengebracht
werden. Deze verzen vormen eigenlijk een
soort dichterlijk dagboek. De dagen van
zijn ziekte vinden hun afspiegeling in de
afdeling „Ziekenbloemen'" (1909): de eerste
schreden naar herstel in „Door de dagen",
met fraaie natuurbeelden; de priester zong
zich uit in „Geheime huiden"; innerlijke
bezinning bracht als vrucht de eveius
„Glansrivieren" en de bundel wordt afge
sloten door een serie religieuze gedichten,
„Vroom beschouwen".
Het dichten was voor de jonge, zieke
V y monnik, die op de dood scheen te wach
ten, een levensnoodzaak geworden. Zoals
hij het zelf zo mooi dichtte:
Zou zo ge zegt, mijn zingen zonde zon,
dan 'ware de adem van mün boezem
zonde.
Niemand van zijn medebroeders had
ooit gedacht dat pater Hilarion het „nog
lang zou maken". En helemaal niemand,
dat hij ooit zulk een geweldige activiteit
zou kunnen ontplooien en op zeventig-
jarige leeftijd nog zo jeugdig zou zijn, van
hart en ziel.
Zonder zich te sparen heeft deze in
goede mens zich gegeven aan wat hij
ziin taak en roeping wist schoonheid
en liefde schenkend, tot meerdere eer
en glorie van God en tot vreugde en heil
van de mensen.
Men kan zich de vraag stellen, welke in
druk de verzen uit „Omheinde Hoven" op
het ogenblik, dus veertig jaren na hun
ontstaan, maken. Het is altijd gevaarlijk
iets wat men in zijn jeugd sterk bewon
derd heeft, na vele jaren weer te gaan
lezen hoe dikwijls blijkt het eens zo
bewonderde door de tijd (en de eigen ont
wikkelingsgang) te zijn achterhaald en
verbleekt.
Maar nu wij „Omheinde Hoven" (dat
reeds in vierde druk verscheen) herlazen,
wekte het dezelfde gevoelens als eertijds.
De toon ervan is zo onmiskenbaar echt
en de eenvoud zo volkomen ongekunsteld,
dat men zich graag gewonnen geeft. De
lezing van de legende van de Zwarte Ko
ning bijvoorbeeld riep weer hetzelfde
kleurige en vrome beeld op als toen we
het voor het eerst hoorden voordragen
twintig jaar geleden!
Een sonnet als „Mei-dank", dat wij
hierbij overnemen, is recht uit het hart
opgeweld en schijnt in één moment van
diepe ontroering te zijn neergeschreven.
Terecht geldt dit gedicht als een der beste,
die in Vlaanderen onstaan zijn, en neemt
het zijn plaats in elke litteraire bloemle
zing in.
Zeventig jaren is pater Thans nu en nog
werkt hij voort. Misschien is het hem ge
geven nog eens iets „heel moois, in de
geest van Omheinde Hoven" te maken
OPNIEUW WORDT dit jaar in Enge
land een grote „roepingententoonstel
ling" gehouden en wel eind Mei in het
uitgestrekte klooster van de zusters van
de Goede Herder te New Castle on Tyne
in Noord-Oost Engeland.
Deze tentoonstelling is erop gericht, de
leek een blik te geven op het leven der
religieuzen en roepingen te bevorderen.
Of dat kant Zeer zeker. Lees maar
verder.
Gezien het resultaat van de vorige
tentoonstelling in de grote Olympia
Hall te Londen, die meer dan 150.000
belangstellenden trokterwijl S72 jonge
mannen en vrouwen zich voor het kloos
terleven aanmelden hebben de Engel
se Katholieken goede hoop, dat zij, niede
dank zij de moderne middelen van. voor
lichting, in het benodigde aantal pries
ters zullen kunnen blijven voorzien, In
dien het aantal roepingen, dat tijdens de
twee voorgaande jaren bewust werd,
gemaakt en resulteerde in een groot aan
tal priesterstudenten, bewaard blijft, zal
Engeland een nooit gekend aantal wij
delingen voortbrengen.
Prachtig werk. Vruchtbare grond is
onontbeerlijk, maar er moet ook gezaaid
worden.
HET GEBOORTECIJFER onder het
Katholieke volksdeel ligt tweemaal zo
hoog als het landelijke gemiddelde; ook
het aantal volwassen bekeerlingen is
zeer groot. Het roepingenvraagstuk is
hier dus niet zoals men veelal meent
- een probleem van dalende cijfers,
doch in tegendeel een probleem van
voorziening in stijgende cijfers.
Tjonge, tjonge, als dominee Zandt dat
allemaal leest en dat net voor de Pro
vinciale StatenverkiezingenTerwijl zijn
verkiezingspamflet vandaag weer op
roept tót ivaakzaamheid tegenover
Rome. Hij heeft vast geen goede rceek.
Morgen is het weer Zondag. Het feest
met de palmen. Laat uit de palm van uw
hand eens wat zilver glijden op de of
ferschaal voor de nieuwe kerken. Het is
niet genoeg „met de tong te belijden
aldus de epistelwoorden, „dat Christus
de Heer, is de glorie van God de Vader.
Het evangelie brengt de bekende intocht
in Jeruzalem. Durft ge er eerlijk bij te
staan f Voor de rest een Hosanna-Zondag
met het vreugdegelaat van iemand, die
heerlijk gezuiverd Pasen tegemoet gaat.
In de week, welke volgt op de canoni
satie van de Zalige Pius X, zal, met toe
stemming van de H. Vader, het lichaam
van Plus X» dat zoals men weet onge
schonden staat opgebaard in de kapel van
Maria Presentatie in de Sint Pieter, in
processie naar de basiliek van Maria Mag
giore worden overgebracht voor de plech
tige viering van het triduum, dat plaats
vindt na iedere heiligverklaring, aldus
K.N.P.
De Osservatore Romano van Vrijdag
geeft de reden van deze uitzonderlijke
plechtigheid: „Onder de talrijke en iliustre
initiatieven van Pius X valt het voor
schrift op, in het begin van zijn Pontifi
caat gemaakt, om het 50-jarig bestaan
van de dogmaverklaring van Maria Onbe
vlekt Ontvangen in 1904 te vieren. Zijn
Encycliek van 2 Februari 1904 tot de bis
schoppen der wereld vormt een monument
van godsvrucht, vertrouwen en liefde tot
de H. Maagd".
Ik dank V, God, omdat zo blauw de dag,
zo zoel de zon is en teergroen het lover;
en dat de bloei der kruinen is, of over
de gaard een bloemenwolk te glanzen lag.
En dat ik nogmaals vogels horen mag,
ik dank l God! En dat de bloemen zo
leidend lief, met lijn- en kleurgetover,
mijn weigren mond verruilden tot een
ver-
ik dank U zo! En dat ik moet geloven,
dat Gij voor mij de Mei zondt in de hoven,
en alle Uwe werken zijn uit liefde alléén,
ik dank U, God, ziels-innig,Ach, waarheen
ik wende of keer mij, staan Uw milde daden
als gouden zonneval op al mijn paden!
HILARION THANS O.F.M.
Uit: Omheinde Hoven".
