70.000,
voor nagelaten schilderijen
i
I
Voortgezette acties in de delta
van de Rode Rivier
Eendracht maakt macht!
Chefarinc.4
„Plechtigheden in Rome waren
grandioos en overweldigend
Moeilijkheden in aannemers-
wereld worden benauwend groot
Nederlandse deviezenpositie
is gezond
Overschot op betalingsbalans in
1953 f 1.279 (v.j. 1.863) millioen
Indo-Chinadebat in de Franse
Kamer
Schmittlein alweer afgetreden
.AKELIGE GOME DIE". ZEGT
DE „STANDAARD"
Sensationele veiling van Henri Jonas' werken
Mgr Mutsaerts op Schiphol:
Mijn familie dacht, dat ik er
teveel ophef van maakte
Naspel van een tragisch leven
Rumoer rond de
kunstenaar
X
Y.S. zullen nieuwe versterkingen zenden
„Sibajak" vertrok met
50.000ste emigrant naar
Australië
Opvoering van productiviteit zou ver
lichting brengen
Door de bliksem gedood
De linkse regering bij koning Leopold
r>K
WOENSDAG 2 JUNI 1954
PAGINA 3
Verrassende bedragen
„H. VADER ZAG ER ZWAK
UIT"
Readies in de V. S.
Koopziek
Toen in de Maastrichtse Rcdoutczaal Dinsdagmorgen
rond elf uur het imposante zelfportret van de be
roemde Maastrichtse schilder en glazenier door de
vendu-assistenten boven de hoofden van de 250
veilingbezoekers werd geheven, was het, of deze
sterke kop met zijn goede ogen een aanklacht zou
gaan uitspreken ten aanzien van de stad, die deze
kunstenaar tijdens zijn ongelukkig leven zo intens
bad liefgehad.
Dit ogenblik was wel liet meest aangrijpende van heel
deze sensationele dag, waarop Maastricht door een
handig makelaar met zakelijke deskundigheid was
voorbereid.
Er is, eigenlijk sinds de jaren der
tig al, nogal wat te doen geweest
de figuur Jonas. Hij gold in Lrnburg, en
bijzonder in Maastricht als de g
zich als eerste op volle ^acht losmakende
kunstenaar die breken du^ Graafland d0
node, die yo „enwoordiger vond van
voornaamst romantische perio
de" en hy trok vele? eigenlijke alle jonge
kunstenaars van die tijd achter zich aan.
Niet alleen de schilders de beeldhouwers
en de glazeniers. Ook de schrijvers, de
dichters, de critici.
Maar zijn zuidelijke onstuimigheid
bleek niet opgewassen tegen zijn genie.
Hij had meer, dan hij verwerken kon.
Hij wilde zijn stad, zijn landstreek, en
ieder, die het maar proeven wilde, alles
schenken, wat uit dit menselijk orgel aan
colorisch en compositorisch talent maar
weg te schenken was. Dat heeft hem ten
slotte de geestelijke beklemming bezorgd,
waaraan hij ten onder is gegaan. Deze
reus, geveld door eigen talent, is in ar
moede in 1944 gestorven, en wondere
symboliek op de dag van de bevrij
ding van Maastricht door enkele vrien
den vanuit de psychiatrische afdeling
van Calvariënberg naar zijn graf gedra-
gCNu, zoveel jaar later, nu ook zijn we
duwe overleden is, heffen venduassistenten
ziin beeltenis boven de hoofden van een
roezemoezig uitverkooppubliek, dat toch
even de adem inhield, toen de makelaar
raast dit monumentale schilderij de ha
mer hief, om het „in te zetten
Goed: het zelfportret vond belangstel
lende kopers.
Er werd geboden tot 4500.
Allicht.
Er was immers sinds 1934 zo het een en
ander gebeurd. Jonas was ziek. Ziek in
zijn overspannen genialiteit. En Jonas
moest verpleegd worden. Jonas werd naar
Venray gebracht, naar het St. Servatius-
gesticht, waar de Broeders van Liefde en
knappe psychiaters zich met hem zouden
bezig houden tot zijn herstel.
En Jonas schilderde daar, dag aan dag.
Een landschap voor een sigaar, een bij
belse voorstelling voor een sigaar, een por-
trDarwarno1fgaaArbeïdStherapie noemt
™En de'schilderijen verdwenen uit Jonas'
kamer, zoals uit de werkplaatsen van an
dere verpleegden de gevlochten matten en
de gemaakte bezems werden weggehaald.
Maar in 1952, tijdens een tentoonstelling
van een deel van het werk, in het Ge
sticht gemaakt, in Venray, liet de wedu
we beslag leggen. Want de werken van
Jonas, zo meende de weduwe, waren nu
eenmaal niet gelijk te stellen met een
volgens arbeidstherapie gereedgekomen
straatbezem of vloermat.
De weduwe Jonas liet dus aanspraken
gelden op het werk van haar overleden
man. Niet alleen op het in Venray ge-
exposeerde, maar eigenlijk ook op de tien
tallen men sprak van honderden
die in de loop van de jaren in de Ven-
rayse verplegingstijd waren gereed ge
komen, maar die op het moment van de
beslaglegging bleken te zijn ondergedoken
Er volgde een rechtszaak, die intussen
nog steeds niet is afgewikkeld. Een advo
caat te Maastricht trok zich het lot van
de in vrij armelijke omstandigheden
achtergebleven weduwe JonasServais
aan, die, terwijl zij zelf moest scharrelen
om rond te komen, het moest aanzien, dat
schilderijen van haar overleden man 'n
Venray werden geëxposeerd.
Men lokt een principiële uitspraak uit.
Was het werk van Jonas in Venray werk,
dat hil doen moest ,(tot zijn genezing), zo
als anderen matten vlechten of in de
keuken werkten, of was dit arbeid van
een andere orde, die men onder de ver
zamelnaam arbeidstherapie niet meer kon
onderbrengen. Hoe ook, men was in en om
Venray zuiniger op de schildcriien van
Jonas dan op de creaties van andere pa
tiënten. Zij zijn thans nog altijd in be
slag genomen, wachtend op een eind
uitspraak, die de erven Jonas dan wel de
leiding van het Venrayse Gesticht in het
gelijk zal stellen.
Intussen verschenen er vele
in de Nederlandse en buitenlandse bladen
waarin soms werd gesproken van een
waarde van meer dan een ton, die Jonas
in Venray bij elkaar geschilderd zou heb
ben, terwijl hij zelf straatarm was.
En die verhalen vonden gisteren in
Maastricht weerklank op een hardvoch
tige veiling, waarop met weinig pieteit
datgene, wat aan nagelaten werk in Maas
tricht nog aanwezig Was, onder de hamer
kwam.
Notaris Groutars, de makelaar Hommes
Voor liet laatst, zo leek het, zou Maastricht niet
Jonas geconfronteerd worden. Daarna zou aan de
meest biedende een belangrijk deel van het werk
van deze meester worden overgedragen en terecht
komen in handen van collectionneurs en beleggers,
die met hun geld voldoende lange adem" hebben,
om het werk, in armoede en pijn, teleurstelling en
ziekte geboren, van jaar tot jaar in waarde te doen
stijgen.
Die sensatie wilde Maastricht meemaken.
En Maastricht zou door de bekwame regie van
makelaar Hommes bet volle pond krijgen.
Een groot stuk van Ilenri Jonas komt onder de hamer op de veiling die
gisteren te Maastricht ivcrd gehouden
en de executeur testamentair, dhr J. Jonas
van de nog drie levende broers de
enige erfgenaam hadden over „klandi
zie" niet te klagen. Klandizie voor sen
satie zowel als voor de nalatenschap. Twee
dagen heeft de makelaar kijkdag ge
houden. Enige duizenden zijn a raison van
twee kwartjes plus een catalogusprijs van
1.- naar de Redoutezalen gekomen, om
daar inderdaad schilderijen van Jonas te
zien, maar ook een groot aantal kasten,
karpetten en meubelen, waarvan som
migen gedacht mogen hebben, dat het er
bij Jonas tijdens zijn leven vorstelijk moet
hebben uitgezien.
Een oude empirebank, een paar stoelen,
een ronde tafel een karpetmeer heeft
Jonas nooit bezeten.
De schilderijen waren voor een make
laar echter wel een schone aanleiding,
om zo het een en ander aan de veiling
toe te voegen. De nieuwsgierigen en de
Jonas-liefhebbers waren er immers.
Waarom zou men, om de veiling in alle
geval te doen slagen, er dan niet een
aantal tapijten, fauteuils, klokken, kope
ren ketels enzovoorts bij voegen. Waar de
klanten zijn daar is de nering
En de klanten waren koopziek genoeg
deze dag.
In de noord-oostelijke sector van Indo-
CJtina zetten de Vietminh-opstandclingen
hun pogingen voort om de belangrijke
weg van Hanoi naar de aanvoerhaven
Haiphong af te snijden. Bij de strijd in de
afgelopen 24 uur is een kleine Franse post,
die de spoorlijn op ongeveer 16 kilometer
ten Oosten van Hanoi beschermt, verloren
gegaan. Het Franse opperbevel in Manoi
deelde mede, dat bet garnizoen van deze
post enige verliezen had geleden. Op on
geveer 20 kilometer ten Oosten van Hanoi
is Maandag een Franse trein op een mijn
gereden en ontspoord. De Franse troepen
zetten inmiddels hun zuiveringsacties
voort in de delta van de Rode Rivier.
71 Opstandelingen werden hierbij gedood-
In hetzelfde gebied voerde de Franse
luchtmacht aanvallen uit op vijandelijke
troepenconcentraties, aanvoerwegen en
opslagplaatsen.
CHefarine „4" maakt deze uitdruk
king tot werkelijkheid. Eendrachtige
samenwerking van 4 beroemde ge
neesmiddelen geelt bij pijnen en
griep een beter resultaat dan elk
middel afzonderlijk.
BEROEMDE GENEESMIDDELEN
IN ÉÉN TABLET
it7 doet wonderen!
Schiphol, Dinsdagmiddag
(Van onze Amsterdamse redactie).
„Grandioos, overweldigend!" Met deze
woorden gaf Z.H.Exc. mgr W. Mutsaerts,
bisschop van Den Bosch, uiting aan zyn
indrukken, die hij had opgedaan in Kome,
waar hij de Heiligverklaring van A
Paus Pius X had bijgewoond. In gezel
schap van zijn secretaris, de zeereerw.
heer P. Coolen en mgr H. van Hussen,
nationaal directeur van de Pauselijke
Missiegenootschappen in ons land, keer
de de bisschop gistermiddag om kwart
over vier met de K.L.M.-Constellation
„Prinses Beatrix" op 't zonovergoten
Schiphol terug.
„Er zijn haast geen woorden te vinden
om de plechtigheden van Zaterdag en
Zondag te beschrijven", zo zei mgr Mut
saerts, die ons in de Europa-hal even
vriendelijk te woord stond. De heiligver
klaring zelf en de overbrenging van het
stoffelijk overschot van de Heilige Paus
in een plechtige processie naar de Santa
Maria Maggiore hadden hem zeer ge
troffen. De geestdrift van de Italianen en
van de talrijke pelgrims was een ontroe
rende ervaring geweest, een ervaring,
welke niet spoedig vergeten zal worden.
Samen .met ongeveer 450 andere prela
ten; kardinalen, aartsbisschoppen en bis
schoppen, had mgr de audiëntie bijge
woond, welke Z. H. Paus Pius XII Maan
dagmorgen had verleend. De toespraak,
welke de H Vader bij die gelegenheid
heeft gehouden over de betekenis van
het leergezag der Kerk en over zekere
dwalingen, die daarover onder de leken
bestaan, noemde mgr Van Hussen van
groot belang. De „Osservatore" had aan
de rede veel aandacht besteed.
Het was mgr Van Hussen. die in Rome
een congres van de Pauselijke Missiege
nootschappen had bijgewoond, opgeval
len, hoe zwak Z. H. de Paus er nog uit
zag. „De H. Vader moet naar het moment
van de Heiligverklaring hebben toege-
leefd", zo meende hij.
Mgr Mutsaerts gaf toe, dat de reis en
het verblijf in de Eeuwige Stad hem wel
enigszins hadden vermoeid, doch op onze
vraag „Dan gaat U nu zeker wat rusten",
schudde hij lachend „nee".
In het gezelschap, dat Woensdag naar
Rome was vertrokken, bevond zich ook
Z. H. Exc. mgr dr B. J. Alfrink. De aarts
bisschop-coadjutor keerde echter niet
mee terug, hij zal nog enige tijd in Rome
blijven.
Volgens een bericht van radio-Victminh
is een Frans convooi in de Rode Rivier
aangevallen. Een oorlogsschip werd tot
zinken gebracht en twee motorboten wer
den beschadigd.
In defensiekringen te Washington werd
gisteren vernomen, dat de V.S. ernstig
overwegèn een luchtvloot van grote trans
portvliegtuigen van het type Globemaster
ter beschikking te stellen om enkele dui
zenden Franse militairen van Noord-Afri-
ka naar de Tonkin-delta te vervoeren.
Volgens deze kringen is het meer dan
waarschijnlijk, dat de vliegtuigen spoedig
voor de operaties beschikbaar worden ge
steld.
In officiële kringen tc Washington
heerst de overtuiging, dat de communis
tische afgevaardigden tc Genève een ver
tragingstactiek toepassen, om tijd tc win
nen voor de Vietminh-strijdkrachten in het
gebied van de delta van de Rode Rivier
Men gelooft, dat de Vietminh zal aanval
len zodra zij haar eenheden zal hebben
gehergroepeerd. Dit offensief zou dan
niet alleen militaire doeleinndcn trachtten
te verwezenlijken doch zou vooral beogen
de Franse onderhandelingspositie te Genè
ve te verzwakken.
In Washington deed men geen moeite
zich de ernst van de militaire toestand in
de delta te ontveinzen, zij het dat men
vertrouwde, dat de strijdkrachten van de
Franse Unie in staat zullen zijn een com
munistische aanval te weerstaan.
Wanneer men tenminste mag aanne
men, dat het verrassend bieden geen bluf
was. En dat bleek nergens.
Want zenuwachtige dametjes, die ken
nelijk niet gewend waren, verkopingen af
te lopen, boden mee. evenals de respec
tabele zakenlieden, die er echt op uit
waren, een Jonas te kopen.
En daar gingen ze dan.
Een protret van de Wed. Jonas; opge
boden tot 1300.—, een groot naakt „Su-
zanna". (een zeer bekend werk van
Jonas) 6500.zijn zelfportret, (dat
eigenlijk nergens anders mocht hangen
dan in het Maastrichtse Stadhuis):
4500.dc drie baadsters 5100.een
portret van Jonas en zijn vrouw: 4600.
Salome: 4700.de H. Drie-Eenheid:
1900.een portret van dc Paus Pius
XII, (gemaakt naar een afbeelding) 450,
een gezicht op Maastricht: 900.—. de
Vier Heemskinderen: 900.—, het Leven
van Christus, een enorm doek van twee
bij drie meter: 2300—, de Notre Dame
van Parijs: 550.een liggend naakt
voor 1900.en een ander liggend naakt
voor 1300.—.
De ongeveeer twintig schilderijen en
aquarellen, die het tot tussen de drie en
vijfhonderd gulden brachten, hebben we
maar niet genoteerd, evenmin als de vele
mappen met tekeningen, welke, dik
wijls schetsmatige en academische geval
letje? toch altijd nog veertig, zestig,
tachtig gulden haalden.
De enige mannelijke erfgenaam kan
heel tevreden zijn.
Van dit succes zal Henri Jonas tijdens
zijn leven nooit hebben gedroomd.
Wat men curiosa noemde
Vanzelfsprekend waren vele artisten,
schilders, schrijvers, critici uit alle wind
streken op deze verkoping afgekomen.
Zij zullen tot hun ontzetting in de cata
logus hebben gelezen, dat er verschillen
de curiosa ook onder de hamer zouden
komen, waaronder het palet van de schil
der. enige schildersezels, zijn laatste pen
selen, en verschillende pakken boeken,
die men maar zo bij elkaar had gebon
den. maar die intussen bibliophile uitga
ven waren uit de beste dagen van de
meesterdrukker Charles-Nypels, en met
een vriendenopdracht van deze aan Henri
Jonas in eerbied waren geschonken, op
drachten ook van Jan Engelman en ver
schillende anderen.
Enkele van deze schone uitgaven, die
nu bij een bosje gebonden waren, zouden
voor kenners per stuk honderdvijftig gul
den waard zijn. Hier gingen ze per bos.
Curiosa
Vrienden van Jonas, er leven er nog
maar weinigen, Han Jelinger is er een
van, die nog met hem hebben opge
trokken, met hem rond de biertafel hebben
gezeten, en van zijn inspirerend gezel
schap genoten, maar ook jongeren, vrien
den van zijn werk dus en van zijn wel
haast geheiligd kunstenaarschap, hebben
v?.? °ntstemming over zo weinig
pieteit, dat zelfs het palet op de vendu-
lijst voorkwam, doen blijken.
En er zouden in de zaal protesten zijn
opgegaan, die in de Maastrichtse kun
stenaarswereld en in de culturele geschie
denis van de stad als een rel zouden zijn
opgetekend, wanneer men de treurige
moed zou hebben gehad, in Maastricht
openbaar het palet van Jonas ten verkoop
aan te bieden. Het is zover niet gekomen,
al vermeldde de catalogus het dan ook.
Het palet, de schildersezel, zijn laatste
penselen werden met een gebaar van wel
wat late inkeer geschonken aan het Maas
trichtse museum.
En gelukkig: de Stichting Kunstbezit,
die aan een artistiek reservaat voor Maas
tricht en Limburg bouwt heeft op deze
dag ook nog een en ander kunnen redden
temidden van de forse opbieders, terwijl,
zoals men ons tenslotte meedeelde, voor
de stad Maastricht het grote doek met het
„Leven van Christus" als onderwerp werd
aangekocht.
Of echter het zelfportret in zijn monu
mentale voornaamheid, dat ons en heel
Maastricht die morgen op de veiling zo
verwijtend leek aan te kijken, een ere
plaats in het stadhuis zal krijgen, was
Dinsdagavond nog niet bekend.
Mej. Scholte feestelijk ontvangen
Het m.s. „Sibajak" van dc Kon. Rotterd.
Lloyd" is gisterenmiddag uit Rotterdam
met Nederlandse emigranten naar Au
stralië vertrokken. Onder dc 949 volwasse
nen en 354 kinderen beneden de twaalf
jaar, bevond zich de 50.000ste emigrant,
die na de oorlog naar Australië vertrok,
n.l. mej. M. A. Scholte, een 20-jarige kap
ster uit Amsterdam, die haar verloofde
achterna reist.
Feestelijk werd de in een lichtblauw
mantelpakje geklede aanstaande mevrouw
ZindierScholte door de gezagvoerder F.
de Jong aan boord ontvangen, 's Middags
werd zij toegesproken door de minister
van Sociale Zaken, de heer J. Suurhoff,
door de heer A. Sterling, ambassadeur
van Australië in Nederland en de direc
teur van de Kon. Rotterdamsche Lloyd,
de heer Th. Ruys. die haar een zilveren
schaal met inscriptie aanbood. Minister
Suurhoff gaf de 50.000ste emigrante een
boek als herinnering en twee Delftsblauwe
borden, met het verzoek deze bij aankomst
te willen overhandigen aan de Australi
sche minister voor Immigratie, H. E. Holt
en de secr.-generaal van het ministerie
voor Immigratie T. Hayes.
Het zijn vrijwel uitsluitend tamelijk
grote gezinnen, die de „Sibajak" ditmaal
aan boord heeft en verreweg de meeste
zijn gesubsidieerd. Daaronder zijn 53 ge
zinnen van Nederlandse oud-militairen,
die in de tweede wereldoorlog aan de zijde
van de geallieeren hebben gestreden en
straks bij aankomst ook door de regering
daar verder zullen worden geholpen.
De „Sibajak" zal in Australië de havens
Fremantle, Melbourne en Sidney aan
lopen. De terugreis gaat via Surabaja en
Djakarta, waar passagiers uit Indonesië
met bestemming Nederland aan boord
zullen komen.
(Van onze Utrechtse redacteur).
Tijdens een hevig omveer is gisteravond
omstreeks half zes de 22-jarige J. V,, een
hulpcontroleur van een coöperatieve in
stelling te Jutphaas, door de bliksem ge
dood. Met drie andere jonge mannen, die
in het veld bij het Nedereind aan het werk
waren, was hij onder een kar gaan schui
len. Een der anderen, een zekere v. W.,
werd gewond.
(Van onze Haagse redactie)
Door de grote bouwactiviteit, dc positie
van de materialen en de toestand op de
arbeidsmarkt hebben de moeilijkheden
van de aannemers een abnormale omvang
aangenomen. De materialenpositie maakt
een stagnatie van de bouwactiviteit on
vermijdelijk. Deze sombere vooispelling
deed de voorzitter van de Ned Kath Aan
nemers- en Patroonsbond de heer R H.
Terlingen in de rede, waarmee hij gis
teren in het Kurhaus te Scheveningcn
de 32ste Bondsvergadering opende.
De aannemers zitten thans in de knel,
zo vervolgde hij tussen de opleverings
termijn aan de ene kant en het tekort aan
arbeidskrachten en het gevaar van niet
tijdige ontvangst van materialen aan de
andere kant. Deze toestand is onhoudbaar,
vooral daar de aannemer de overheid, die
zelf het papieren bouwprogram opjaagt,
op zijn weg vindt wanneer hij onontkoom
baar gedwongen wordt hogere dan de toe
gestane lonen te betalen, wil hij binnen de
gestelde termijn gereed komen. De re
medie moet volgens spreker komen van
langere opleveringstermijnen, beperking
van het bouwprogram of soepelere loon
vorming. Hel systeem van tariefbeloning,
gekoppeld aan een minimum aan admini
stratieve beslommeringen, acht hij hier
voor een goed uitgangspunt. Toch vreest
hij dat het bovendien nodig zal blijken in
de zomer langer te werken. Opvoering
van de productiviteit is een factor, welke
een belangrijke verlichting van de huidige
spanningen in het bouwbedrijf kan bren
gen.
Over het opzetvraagstuk zeide de heer
Terlingen. da' de aannemer meent de
overheid met grote aandrang te moeten
verzoeken, dat eenmaal ingestelde vervol
gingen niet alleen kunnen worden beëin
digd door het treffen van een schikking,
maar dat deze ook ten einde kunnen wor
den gebracht door het seponeren van
deze zaken. De schikkingsbedragen, die
vaak liggen op het niveau van het jaar
inkomen van een middenstander, kunnen
moeilijk als een zachte wenk aanvaard
worden. Bijzinder moeilijk wordt dit,
wanneer men wordt uitgenodigd derge
lijke bedragen te betalen, omdat men iets
gedaan heeft waarvan zelfs strenge mora
listen de laakbaarheid niet hebben kun
nen ontdekken verstandige economen de
noodzakelijkheid beweren en scherpzin
nige juristen niets anders weten te ver
tellen, dan da* het kan vriezen of dooien.
Spreker juichte de door de minister ge
nomen maatregelen ter stimulering van
het eigen won.ngbezit toe Hij zou de zelf-
bewoningshijdrdge uitgebreid willen zien
tot meergezinswoningen. Voorts betreurde
hij dat deze bijdrage slecht? wordt toe
gekend, indien de aanstaande eigenaar
deze aanvraagt, voordat met de bouw van
de woning is begonnen. Waardering had
hij voor de eerste maatregelen van de
minister om te komen tot sanering van
het bestaande eigen woningbezit.
De jaarstukken werden goedgekeurd De
aftredende bestuursleden werden bij
enkele candidaatstelling herkozen, behalve
de heer B. F. Arend? uit Groningen die
niet herkiesbaar was Zijn plaats werd in
genomen door de heer J w. de Jong uit
Lemmer Op ce vergadering waren ook
aanwezig drs Derksen. secretaris van de
Algemene Katholieke Werkgeversvereni
ging en de heer Koops. voorzitter van de
Katholieke Middenstandsbond.
Bijdrageregeling te laag vo^r
royale woning
De vergadering keurde het reglement
voor de landelijke sectie van bouwonder
nemers (eigeribouwers) zonder hoofdelijke
stemming goed. De afdeling Tilburg pro
testeerde tegen het feit, dat de bijdrage
regeling voor de zg. eigenbouw voor de
verkoop te laag is. De overheid stimuleert
het bezit van woningen, maar de bijdrage
regeling is te laag om er waarlijk goede
en ruime woningen voor de eigenaar van
te kunnen bouwen. Dit is in strijd met de
katholieke beginselen in verband met de
gezinsgrootte. De bijdrageregeling moet zo
worden, aldus spreker, dat wij royale, ge
zonde woningen kunnen bouwen, die be
rekend zijn op een gezonde gezinsontwik
keling. Deze opvatting werd met een da
verend applaus van de aanwezigen in het
Scheveningse Kurhaus onderstreept.
In de vorige deviezennota werd gecon
stateerd, dat dc ontwikkeling van het be
talingsverkeer met het buitenland in 1952
in vergelijking tot de voorafgaande jaren
een aanzienlijke verbetering had vertoond
De betalingen in het fbpende verkeer
leverden in dat jaar het zeer omvangrijke
overschot op van 1,863 millioen. Ook
1953 heeft een belangrijk voordelig saldo
op lopende rekening opgeleverd, zij het,
dat het overschot ad 1.279 millioen,
584 millioen lager was dan dat in 1952
aldus lezen wij in een nieuwe nota van de
minister van financiën inzake de devie
zenpositie.
Verheugend was, dat in 1953 voor hei
eerst sedert het einde van de oorlog de
lopende betalingen in U.S.A.-dollars over
het gehele jaar een overschot opleverden
en wel van 255 millioen. In 1952, toen in
dit opzicht reeds een duidelijke tendentie
tof verbetering viel waar te nemen, werd
per saldo nog een tekort van 164 mil
lioen geregistreerd.
In samenhang met het betalingsbalans
overschot op lopende rekening gaven de
goud- en deviezenreserves in 1953 een
TJ ET is mij gebleken, dat ik met
-*• andere wasmiddelen nooit zo
iets heb bereikt, als met dit won-
derwasmiddel: Castella Parels.
Prachtig, in één woord. Mijn familie
dacht, dat ik er teveel ophef van
maakte, maar nu
profiteren zij ook
van Castella Parels
en zijn in hun sas-
U vliegt nu door
de was heen!
Zo schrijft ons één van de vele tien
duizenden huisvrouwen die opgetogen
zijn over de snelle en fantastische re
sultaten, die zij bereiken met Castella
Parels, het wasmiddel van de nieuwe
tijd.
Castella Parels strooit men zo in het
water en direct ontstaat verrukkelijk
schuim- Geen papje vooraf te maken!
Alle vuil trekt enorm snel uit het
goed: in paniek vluchten de vuilste
vlekken. Eén maal spoelen is genoeg.
Deze nieuwe, veel kortere wasbehande-
ling is ook veel beter voor alle textiel-
weefsels: ondanks
de geweldige was
kracht van Castella
Parels is er van slij-
tage-in-de-was geen
sprake meer.
En U staat versteld van de blankheid,
de helderheid en de zachtheid van alle
goed, dat U behandelt met dit wonder-
wasmiddel.
Volg de beste raad, die U ooit werd
gegeven: haal nog vandaag Castella
Parels (47 ct per pak) in huis!
j.e'Cp0n'scb van onze Parijse corresp.) derhandelingen heeft aangedrongen door
De y ranse Kamer heeft een aanvang ge- grote gematigdheid op. De heer Pleven
maast met het eindelijk door de regering I was voortdurend aanwezig op de minis-
aanvaarde debat over de Indo-China-
kwestie. De interpellaties z(jn onderhand
tot zestien aangegroeid, er zijn er vandaag
n.l. nog zes bijgekomen. Het zal er wel op
uitlopen, dat de minister-president voor de
derde maal de vertrouwenskwestie zal
moeten stellen. Maar de heer Laniel heeft
daar nog de tijd voor. want de commu
nisten gaan voor het eerst sinds vijl jaar
een congres houden en het is de gewoonte
van de Kamer om. als één der politieke
partijen congresseert, geen zitting te hou
den.
Dat maakt dat de redevoeringen van de
lange rij interpellanten morgen reéds zul
len worden afgebroken om op Dinsdag na
Pinksteren te worden voortgezet. Dat was
niet naar de zin van de leider van de so
cialistische Kamergroep, de heer Lussy,
die het Indo China-beleid niet langer in
handen wilde zien van een regering met
een afbrokkelende meerderheid Maar de
Kamer bleef bij haar gewoonte en liet ook
de in de laatste dagen ingediende inter
pellaties op voorstel van de heer Laniel
vallen.
Enig nieuw geluid werd op deze eerste
debatsdag niet vernomen. De communis
ten en progressisten richtten hun aanval
len vooral op de ministers Pleven en Bi-
dault met alle heftigheid die zij voor hun
propaganda nod'g hebben Intussen viel de
rede van de heer Pierre André, een van
de onafhankelijken, die het meest op on-
tersbanken. De heer Bidault blijft voorlo
pig te Genve De minister-president ver
scheen slechts kort in de vergadering. Hij
heeft wel andere zorgen dan dit debat,
dat pas gevaarlijk kan worden indien Ge
nève de volgende week niets oplevert.
Aan en af
B(j het begin der zitting waren n.i. de
Gaullisten van de republikeinse Unie voor
Sociale Actie zoals zij zich thans noemen,
vergaderd om het de heer Schmittlein ge
weldig kwalijk te nemen, dat hjj de pas
afgetreden minister voor de geassocieerde
staten. Marc Jaquet, had opgevolgd.
De heer Schmittlein had 's ochtends
reeds de minister-president vergezeld om
gehoord te worden door de nieuwe
coördinatiecommissie inzake 't Indo Chi-
nadebat In een fractievergadering namen
de Gaullisten met grote meerderheid een
motie aan, welke het ongewenst noemde,
dat één hunner een ministerie zou krijgen
Voor Laniel betekende dit een aanzien
lijke vermindering van zijn kans om aan
het eind var, het Kamerdebat nog een
meerderheid te vinden. En zoals uit de
vorige stemming over de vertrouwens
kwestie reed? is gebleken heeft hij geen
enkele stem meer te missen.
In de loop van de avond vernam men
dan nok, dat de heer Schmittlein aan de
minister-president zijn ontslagbrief ging
brengen.
M.R.P. dreigt met Kamer
ontbinding
De Kamerleden bespraken vooral de re
sultaten van de jongste partijcongressen
en waren niet weinig onder de indruk, dat
de M.R.P. het op een Kamerontbinding
zou laten aankomen als de Kamer niet bin
nenkort de E.D.G. aan de orde zou stel
len.
Bij deze tweede crisis zou de M.R.P. niet
bereid zijn aan enige regering mee te doen
die niet bereid is de lijn van het huidige
buitenlandse beleid te steunen. Vooral on
der socialisten is de ontevredenheid daar
om vergroot, omdat de M.R.P. de socia
listen zou willen nopen aan een toekomsti
ge regering deel te nemen, terwijl de so
cialisten nog st.eeds in hun weigering om
regeringsverantwoordelijkheid te dragen
willen volharden. Een Kamerontbinding
wordt dóór alie partijen, behalve de com
munistische en de M.R.P., bestreden voor
al omdat er, naar zij beweren geen kans
is om vóór de dan volgende algemene ver
kiezingen het kiesstelsel te wijzigen.
De iongste tussentijdse verkiezingen
hebben de M.R.P. niet alleen twee zetels
bezorgd maai ook geleerd, dat de terug
gang der Gaullisten voor haar de belofte
inhoudt van een herstel van de sinds de
laatste twee a,gemene verkiezingen aan
de dag getreden achteruitgang, waarbij
de M.R.P. voornamelijk van het optreden
der Gaullisten te lijden had.
Onverschillig hoe het te Genève loopt
is er overigens een kans. dat de heer La
niel het Indo Chinadebat te boven zal ko
men, aangezien de mogelijkheid bestaat,
dat de Kamer pas serieus de regering
onder handen zal willen nemen bij hel
bepalen van de datum voor het debat over
de E D G Bit dit laatste moeten we aan te
kenen dat de houding van de socialisten
op dit punt lang-niet zo zeker is, als de
resolutie van het partijcongres wel wil
doen geloven.
voortgaande kwantitatieve en kwalitatieve
verbetering te zien. De totale toeneming
incl- de saldi aan vreemde valuta buiten
de Ned. Bank, beliep 916 millioen. De
kwalitatieve verbetering komt daarin tot
uiting, dat de stijging van de reserves aan
goud en algemeen convertibele valuta's die
der totale reserves nog overtrof.
Dollar vraagstuk
Wat het dollarvraagstuk betreft wordt
in de nota geconcludeerd, dat de wereld
met betrekking tot het dollarvraagstuk
momenteel in een periode verkeert, waar
in de gestegen hoop op een structurele op
lossing nog zal moeten worden bevestigd
door de gang van zaken in de naaste toe
komst.
Ondanks het betalingsbalansoverschot op
de lopende dollarrekening in 1953 moet de
mogelijkheid tot een structurele oplossing
van het individuele Nederlandse dollar
probleem uitsluitend of overwegend op
basis van het rechtstreeks verkeer met
het dollargebied als twijfelachtig worden
beschouwd.
Ons land zal mede aangewezen blijven
op bevredigende mogelijkheden tot con
vertering in dollars van overschotten te
genover derde landen. Groot is in dit op
zicht het Nederlandse belang bij een be
vredigende structuur van de E. B. U.
Groot is voorts ook het belang, dat Ne
derland heeft bij mogelijkheden tot ont
vangst van dollars uit het bilaterale ver
keer met derde landen, in welk kader In
donesië in de laatste jaren -ulk een be
langrijke rol heeft gespeeld.
Wat de Europese Betalir gsunie betreft
wordt te kennen gegeven dat de Neder
landse regering het van zeer groot be
lang acht dat de E. B. U. in stand blijft
tot de voorwaarden aanwezig zijn voor de
overgang naar een meer multilateraal stel
sel. De hoop bestaat, dat na dit jaar de
voorwaarden voor overgang naar conver
tibiliteit in belangrijke mate vervuld zul
len zijn. Indien de E. B. U. echter nog lan
ge tijd blijft bestaan zal voor problemen
als aflossing van permanente schulden en
verrekening buiten het quotum een af
doende oplossing moeten worden gevon
den.
Reservepositie niet ongunstig
Aangaande de gevolgen en perspectie
ven van de verbeterde Nederlandse de
viezenpositie wordt in de nota o.m gezegd,
dat de Nederlardse goud- en deviezen
reserve per uit April j.l. voor zover de
Ned. Bank betreft, ca 4400 millioen be
droegen, waarvan bijna 80 pet in goud en
algemeen convertibele deviezen.
Een vergelijking met andere landen
leert echter dat Nederland enerzijds nog
geenszins het niveau van landen als de
Ver. Staten en Zwitserland heeft bereikt,
doch anderzijds de vergelijking met Bel
gië en West-Onitsland goed doorstaat en
in een belangtjjk betere positie verkeert
dan Engeland en Frankrijk. Volgens deze
vergelijkingen mag de huidige reserve-
oositie van ons land dus niet ongunstig
worden genoemd
Aangenomen mag worden, dat Neder
land in staat is aan de 'gevolgen van
incidentele en niet te sterke conjunc
turele tegenslagen het hoofd te bie
sden, terwijl de reserves tevens vol
doende kunnen worden geacht om voor
zichtig voort te gaan met het vrijmaken
van het betalingsverkeer en om tezamen
met andere landen over te gaan tot con
vertibiliteit ten aanzien van lopende
transacties.
Dit houdt intussen niet in, dat iedere
verdere stijging als ongewenst zou moeten
worden beschouwd Men bedenke in dit
verband ook. dat op lange termijn een
tendentie tot stijging van de absolute re
serves noodzakelijk is om gelijke tred te
houden met de groeiende omvang van het
internationale betalingsverkeer.
Kleiner overschot verwacht
In de slotbeschouwing der nota worJt
dc uitspraak gewettigd geacht, dat Neder
lands externe positie, wat de betalings
balans in alle valuta's tezamen betreft,
als gezond is te beschouwen. Uiteraard
zullen, gegeven de structuur van deze
economie, schommelingen van meer of
mindere grootte te allen tijde kunnen
voorkomen. De marge, welke het in 1953
behaalde overschot liet, alsmede de hui
dige bevredigende binnenlands-monetaire
toestand rechtvaardigen evenwel een
zeker vertrouwen in de toekomstige ont
wikkeling.
Wat de naaste toekomst betreft acht
de regering het voortbestaan van een
overschot op lopende rekening het meest
waarschijnlijk, ai zal dit vermoedelijk van
geringere omvang zijn dan het in het
jongste verleden bereikte.
(Van onze Brusselse correspondent).
Het is buitengewoon opvallend hoe
weinig commentaar de gehele Belgische
pers heeft gewijd aan het nochtans alles
behalve gewone geval van het bezoek,
dat de socialistisch-Iiberale regering Za
terdag aan koning Leopold heeft ge
bracht. Wij hebben daaromtrent reeds
onze mening gezegd in ons blad van
Maandavond.
In de Belgische pers was het eerst
Dinsdagochtend, dat markant commen
taar op dat zonderlinge bezoek werd
uitgebracht, en dan nog maar slechts
door eén enkel blad, de Brusselse R.K.
„Standaard".
Het uitblijven van elke reactie in de
pers wan dit land heeft ook dat blad ge
troffen. In een artikel onder de dubbele
titel „Dg averechtse koningskwestie" en
..De linksen worden Leopoldist" begint
het met „er zich over te verwonderen",
dat het bezoek der linkse regering aan
koning Leopold in het buitenveroJijf van
Laken, niet meer commentaar heeft uit
gelokt. Deze courant levert er dan zelf,
en nog wel over bijna twee kolom.
„Dp houding van de linkse regering is
zeer kenschetsend en er vallen lessen
uit te trekken", zegt het blad, dat verder
herinnert aan „de aanvallen in de socia
listische kranten telkens wanneer ko
ning Leopold ergens in het openbaar
verscheen, of een daad stelde waaraan
een politieke betekenis kon worden ge
hecht". En het vervolgt: „Nu stellen wij
vast. welke akelige comedie socialisten
en liberalen hebben gespeeld. De heer
Van Acker met al zijn ministers laten
zich door koning Leopold ontvangen
Dat is onder de C.V.P.-regering nooit
gebeurd".
Dan luidt het verder: Welke woorden
zouden daar gewisseld zijn geworden?
Zou Spaak zijn excuses hebb' aangebo
den? enz.
Het bJad bevestigt verv„.„. at wij
Maandag reeds mededeelden. „Van Elizabeth te gaan uithalen.
Acker heeft in elk geval weer voor een
spectaculair gebaar gezorgdDe link
sen hebben bewezen, dat zij de politiek
als een louter macchiavellistisch spel op
vatten".
Logisch voortdenkende zegt „De Stan
daard". Ofwel heeft koning Leopold tij
dens de bezetting slecht gehandeld en
dan mogen zij hem niet opnieuw op het
voorplan brengen. Ofwel valt hem niets
te verwijten en dan mist hun campagne
tegen hem elke grond. Dan was hun mars
naar Brussel en hun begrip van revolutie
totaal onverantwoord.
De politiek van de linksen is afgeke
ken van die van de communisten, voor
wie geen objectieve waarheid bestaat en
voor wie de verovering van de macht
het enige doel is".
Dat de C.V.P.-regering tijdens haar
bewind ongelijk heeft gehad zich angst
vallig van koning Leopold verwijderd te
houden, is thans overduidelijk, „nu blijkt
hoe geveinsd het anti-Leopoldisme der
linksen was".
Het blad vraagt zich vervolgens ook af.
wat de socialistische volgelingen die
men destijds tegen Leopold HI in het
harnas heeft gejaagd, wel over de nieu
we koerswending van hun voormannen
zullen denken? Men kan daar toch ook
nog niet vergeten hebben, dat tijdens de
Leopoldsonlusten niemand minder dan
de socialistische leider Buset de haat te
gen Leopold zover dreef, hem van zijn
kinderen te willen verwijderen, met hem
het land te willen doen verlaten. Nu blijkt
die hetze tegen Leopold „boerenbedrog
op grote schaal te zijn geweest" zegt nog
„De Standaard", die concludeert: „Wij
geloven dat er een immanente rechtvaar
digheid bestaat, en zijn ervan overtuigd,
dat die oneerlijke politiek tegen de link
sen zaJ uitdraaien".
Zijn wij goed ingelicht, dan zou het In
Van Acker's bedoeling liggen, zijn jong
ste propagandastunt ook bij koningin
