NOTRE-DAME gevuld met vreemdelingen
LEZERS GAVEN HUN MENING over
P.v.d.A-winst in overwegend katholieke steden
NABESCHOUWING
iSt/ftS
S PINKSTEREN
TE PARIJS
NOG VOOR HET MANDEMENT
Gebrek aan goecle propaganda
Internationale spanningen van
een beginsel-partij
Toch hernieuwing van geestelijk leven
in de lichtstad
ZATERDAG S JUNI 1954 PAGINA 7
i
BEVOLKING PROFITEERT
VAN ZOMER-VEER
Namiddag-M isscii
Pinksteren in het individuele le
ven? Men moet niet denken dat on
danks de algemeene uittocht de gelo
vigen gedurende de Pinksterdagen
iets te kort komen. In dat opzicht is
- I
Politieke resultaten worden van de grund aj opgebouwd.
Die schrijfna-
chien van nij is
weer kapot. Er is
een letter uit;
één letter naar
gelukkig. Naar 't
is toch noeiljjk.
Het is zoals nen
generkt zal hebben, de
letter n. D.w.z. niet de
letter n, maar de letter
die weg is en die nen
daaron wel noet ver
vangen door de n. Dat
Hikt nU tenninste naar
de beste oplossing. Er
ztjn neer letters, die
in aannerking konen,
on de n, die kapot is
(d.w.z. waarvoor n in de
Plaats kont), te vervan
gen. Naar nen noet nu
eennaal een keuze doen.
Nen neent natuurlijk
een nedeklinker, want
de n (d.w.zis óok
een nedeklinker. Neest
al naakt nen er dan
naar de dichtstbijzijnde
nedeklinker van, net
andere woorden de 1 of
de n. Naar, zal nen zeg
den. waaron hebt u dan
de 1 niet genonen?
Nijnheer, dat noet ik U
mderdaad nog even
uitleggen. Dat zit 'n
hierin, Neernalen is
nijn nachien nank, Nu
heb ik net nijzelf afge
sproken, dat ik
on de andere naai
de 1 neen en on
de andere naai
de n. Waaron?
On te voorko
nen. dat een van
beide óók lan of nank
wordt. Dit naai is de n
aan de beurt. Een vol
gende maal de 1.
Daarom moet ik de
trouwe lezer dan ook
net ernst beloven bü de
eerstvolgende nogelijk-
heid die zich voor
doet, inplaats van de n
(d.w.zniet de n,
maar de 1 te gebruiken.
Nen nag er op rekenen.
Net de neeste hoog
achting,
KARAKTEROLOOG
Enige lijd geleden stelden wij de vraag: „wat zouden volgens
Uw mening de oorzaken zijn van het feit, dat bij de laatste
verkiezingen de P. v. d. A. weer stemmen gewonnen heeft in
overwegend katholieke steden, zoals b.v. Tilburg
Een actueel vraagstuk, zoals indirect is geldeken uit de
passages, welke het sedertdien verschenen Mandement der
Nederlandse Bisschoppen aan de houding der Katholieken
ten opzichte van de P. v. d. A. heeft gewijd.
Lr zijn veel antwoorden binnengekomen, We hebben uil hei
grote aantal brieven noodzakelijkerwijze een keuze moeten
doen En uit die brieven worden vandaag maar tveer slechts
enkele fragmenten gepubliceerd.
Het commentaar na elk brieffragment en de nabeschouwing
hebben we overgelaten aan een van de meest gezaghebbende
katholieke leden van de Staten Generaal. Ondanks zijn drukke
werkkring, was hij direct bereid aan ons verzoek te voldoen.
We zijn hem daar oprecht dankbaar voor. Wanneer de
suggestie aan het eind van zijn nabeschouwing weerklank
vindt bij de lezers dan hopen we nog eens een beroep op hem
te mogen doen.
P. W.
oen
ge-
gen
was
■net
zak
zijn
zijn
er
iofd
■er
bij,
een
ge-
jw-
re r-
dat
leus
ge-
de
een
an-
iijn
uur
de
a.
ruw
tm-
taat
to-
ïoto
die
en-
5 ro
wel
jm?
bij-
rer-
de
Ibe-
t?
van
ne-
de
lord
van
ste-
teld
iere
nde
nen
ïihi.
wel
del-
■rije
aat»
de mogelijkheid der namiddagmissen
een niet te onderschatten factor voor
meer algemeen kerkbezoek. Het suc
ces om het zo eens uit te drukken
van die missen is in Parijs bijzon
der groot, vooral in de middenstand,
of juister gezegd de winkelstand voor
wat de levensmiddelen en de huishou
delijke artikelen betreft, omdat Parijs
zich nog steeds niet heeft kunner/
ontdoen, ondanks alle pogingen, van
de winkelopening en straatmarkten
Het Heilig Pinksterfeest vult te Parijs de. Notre-Dame tijdens de pontificaal
gecelebreerde Hoogmis met.... vreemdelingen. Althans met. lien, die
van buiten zijn gekomen: provincialen en vreemdelingen. Met de
Madeleine staat het niet anders. Die dankt haar plaatsentekort niet aan
de centrale ligging, maar aan een roep, die tot legende geworden is.
Er wordt zo prachtig gezongen doorde zangers van de Opera. Onder
de kerkzangers te Parijs veelal een beroep zijn er enkelen korist
in de Opera, sommigen zelfs solist. Ook Saint-Roch heeft een prachtig
koor; Saint-Euslache eveneens en die is bovendien als monument prachtig.
Men heeft dus alle kans met Pinksteren in die kerken in het gedrang
te moeten staan.
Wat de overige kerken betreft, die
nagenoeg zonder uitzondering elke
Zondag te klein zijn, is er met Pink
steren plaats te over. Dit onverwachte
verschijnsel leert weer eens dat men
het godsdienstig leven niet van bui
ten af moet beoordelen. Want als het
hoogfeest van Pinksteren te Parijs op
een gewone Zondag lijkt, eerder met
minder dan met toegenomen kerk
bezoek, dan is dat eenvoudig het ge
volg van het feit dat, wat de eigen
bevolking betreft, de stad voor enige
dagen is leeggelopen. Hoe dreigend de
lucht er ook uitziet, men rekent op
zomerweer en de treinen alleen reeds
moeten er voor zorgen dat ruim een
millioen inwoners hun Pinkstervacan-
tie of week-end elders in Frankrijk
kunnen doorbrengen.
Dat wil dus zeggen dat Pinksteren
slecht op de kalender is gelegen voor
grote gemeenschappelijke manifesta
ties van het godsdienstig leven. Wie
die wil gadeslaan vindt ruimschoots
gelegenheid op Hemelvaartsdag en op
de Zondag-Sacramentsdag. Dan is het
gelovige deel van de Parijse bevolking
aanwezig. En alhoewel men zich nog
altijd aan het wettelijk processiever
bod op de openbare weg heeft, te sto
ren, trekken de processies toch uit.
over de bordessen der kerken, wat
vooral tussen de kolommen van het
onmetelijk voetstuk der Madeleine
reeds een genot voor het oog is. En
dan ook buiten de drommen van ge
lovigen duizenden rustige toeschou
wers trekt.
We leven niet meer in het begin
dezer eeuw, in de tijd van de Com-
bistische kerkvervolging. Welk een
lange weg sindsdien is afgelegd heeft
de jongste Hemelvaartsdag nog in
Parijs laten zien, toen uit alle paro
chies van het meest bevolkte arron
dissement, het 17e -
L e' de processies uit
trokken Om Zich Ir.
te verenigen tot een
massa van 20 onn - v
stadsnet- 00 gelovigen In het
altaar V3n BatiSn°Hes, waarin een
kpf. ~vas geplaatst en waaraan bij
■u r nd duister het H. Misoffer
r opgedragen. Dat gaf een aan-
hJ1furd" in de heilige uren van
2arsen6 cvaartcn- Lichtstapels van
kaarsen, zang van een koor van 200
zangers, begeleid door de fluitend"
voorbijgaande treinen en het stads
gewoel en tenslotte nog het geknetter
en geplof van het vuurwerk, waarop
de stad Parijs zulk een dag de vreem
delingen trakteert. En de Zondag vóór
Pinksteren was het ook zo in de wes
telijke Seinebocht aan de rand dei-
stad, waarin de randgemeenten van
Gennevilliers tot Suresnes, en van
Colombes tot Saint-Denis de paro
chies waren uitgetrokken naar het
grote stadion van Courbevoye, waar
de Katholieken van 22 parochies de
Moederdag vierden met een feest voor
ons aller Hemelse Moeder, een hart
verheffend festijn, dat in de avond
besloten werd met het H. Misoffer
waarbij zich de 22 pastoors en hun ka
pelaans zich om het altaar bevonden,
met vee] meer dan 10.000 gelovigen
Zulke manifestaties van het gemeen
schapsleven der gelovigen waren nog
zo lang geleden niet te verwachten
De hernieuwing van het geestelijk Ie -
ven te Parijs is verbazingwekkend.
op Zondagochtend. Men heeft moeten
ondervinden dat de sociale samenstel
ling van de bevolking een algemeen
doorgevoerde winkelsluiting op Zon
dag in de weg staat.
„Ik acht één katholieke partij van
grote waarde voor ons land. Naar
Nederlandse begrippen is dit het
beste. De oorzaak, dat de K.V.P.
stemmen verliest is m,i. gelegen in
het feit, dat de K.V.P. te weinig pro
paganda maakt. De goegemeente,
geen verschil kennende tussen partij
en kerk, stemt toch K.V.P., zo denkt
men vaak in hogere K.V.P.-kringen.
De feiten leren echter anders. De
jongeren willen zélf denken, 't Zelfde
verschijnsel neemt men waar in pro
testantse kring. Dat de P. v. d. A. zo
veel stemmen uit R.K. kringen kreeg
verklaar ik aldus: dit zijn merendeels
stemmen van jongeren, die geen
vertrouwen hebben in de confessio
nele partijen. Zij zijn de aarts-con
servatief Colijn nog niet vergeten.
En heeft de R.K. Staatspartij vóór
1940 niet te veel achter Colijn aange
lopen? „En," zo redeneert men dan,
met voorbijzien van de principiële
fouten van de P. v. d. Al, „de P. v. d.
A. heeft sinds 1946 bewezen iets te
kunnen." Ik hoop tenslotte, dat de
K.V.P. in de toekomst met de P. v. d.
A. blijft samenwerken."
N.N. te Vlaardingen
Commentaar:
Bevat zeer goede elementen:
a. te weinig propaganda (misschien
ook te weinig doeltreffend)
b. te veel leunend op gezag der
Kerk;
c. nadelige gevolgen der vroegere
coalitie (Colijn);
d. grotere zelfstandigheid in het
denken der jongeren: gelukkig
als er op de juiste wijze leiding
wordt gegeven.
„Naar mijn mening moet 'n „ver
kiezingsstrijd" psychologisch gevoerd
worden. Vervolgens: de naam Drees
heeft voor de K.V.P. nadelig gewerkt.
Onlangs vertelde mij het R.K. radio
forum op een vraag van een der aan
wezigen, dat dit zo erg niet is. Hij
had het lelijk mis. De naam Drees
heeft bij alle ouden van dagen een
erg goede klank. Men spreekt bij die
mensen niet over de P. v. d. A., maar
over de partij van Drees. (Dit heeft
een propagandist van de P. v. d. A.
me zelf meegedeeld).
De P. v. d. A. slaat munt uit de so
ciale vooruitgang, juist in het Zuiden,
waar vóór de oorlog grote armoe
heerste (grote gezinnen en geen kin
derbijslag), Deze mensen trappen ge
makkelijk in P. v. d. A.-propaganda.
(Italië, Frankrijk, België: alles R.K.)"
W. Roeters, Maassluis
Maar de betekenis van het Pink
sterfeest wordt niet vergeten en het
zijn vooral de paters van de H. Geest
die door avondnovenen de gelovigen
op het H. Pinksterfeest voorbereiden.
Novenen die veel gelovigen trekken.
En in tal van kerken heeft die voor
bereiding plaats. En op Pinksterdag
zelf is menige parochie dankbaar over
de. aanwezigheid van zoveel hulp- en
missiebisschoppen te Parijs, dat het
aantal pontificaal gecelebreerde II. H.
Missen talrijk kan zijn. En men kan
er dan ook op rekenen dat de gelovige
bevolking, voor zover die dag aanwe
zig, het H. Pinksterfeest viert op een
wijze, die met de krachtige geioofs-
opbloei in de wereldstad volkomen
in overeenstemming is.
De telkens weerkerende belangstelling voor verkiezings-uitslagen.
godsdienstig leven staat in de steden
aan velerlei gevaren bloot. De mate
rialistische denkwijze dreigt bij vele
stedelingen in veel meerdere mate
dan op het platteland de boventoon
te gaan voeren door invloeden waar
aan zij door gebrek aan wetenschap
pelijke en godsdienstige vorming niet
in staat zijn het hoofd te bieden, met
alle gevolgen vandien. De godsdienst
is bij deze mensen meestal het eerste
slachtoffer. Niet dat zij hun geloof
volledig de rug toekeren, maar er
treedt vervlakking op. Deze omstan
digheid uit zich ook o.a. op politiek
gebied. Zij verliezen het grote belang
van een politieke eenheid uit het oog,
terwijl ze misschien ook nog het be
staansrecht van de confessionele par
tij gaan ontkennen.
Een katholiek die zijn belangen in
betere handen acht bij 'n andere par
iand er weer bovenop te helpen. De
P. v. d. A. richtte zich speciaal tot de
minder -gesitueerden, de ouden van
dagen, de werkman. De K.V.P. doet
hetzelfde. Beide partijen behartigen
hun zaak m$t behoud van eigen prin-
cipen. Wat te voorzien was gebeurde.
„Misdeelde middenstanders" vormen
een eigen partij. De K.V.P. wil redden
wat er verloren ging. maar even met
terzijdestelling van de arbeidersstand.
Intussen wint de P. v. d. A. stemmen
èn van de middenstand én van de ar
beiders. Deze stemmers sympathise
ren met de P. v. d. A. niet zozeer om
haar te steunen alswel om de K.V.P.
te straffen.
Het komt dus volgens mij hierop
neer: de K.V.P. ondervindt nadelige
gevolgen van vroegere fouten."
Th. M. A. Siegmund,
Enschede
inderdaad juist, waar men candi-
daten van de arbeiders te laag op
de lijst heeft geplaatst;
Punt 2 accoord: kwestie van pro
paganda;
Punt 3 te sterk uitgedrukt: geloof
en politiek worden te veel vereen
zelvigd.
„Volgens mij is de hoofdoorzaak
van de verschuiving naar de P. v. d.
A. het katholiek vernisje bij een groot
deel van de kath. Brabantse en Lim
burgse bevolking. Alle mogelijke
uiterlijke franje bevordert in geen
enkel opzicht de godsdienstzin. Ver
volgens: het practisch ontbreken van
propaganda der K.V.P. bij voortdu
rende activiteit van de P. v. d. A.
Hoogstens geeft de K.V.P. een paar
raambiljetten met de leuze: „Het ge
vaar is rood!" Met dat „gevaar"
wordt toch al 9 jaar samengewerkt!"
J. A. Mosheuvel,
Breda
Commentaar:
Hoofdoorzaak wordt sterk over
trokken.
Commentaar:
Een vrij goed verhaal.
Hier wordt duidelijk gemaakt, dat
een partij als de K.V.P. die alle
maatschappelijke milieu's omvat,
daardoor interne spanningen kent,
welke als de verschillende belan
gen niet op de juiste wijze worden
gecoördineerd tot afsplitsing moe
ten leiden. Intussen bestaan er ook
in de P. v. d. A. spanningen, die
echter van andere aard zijn: n.l.
voortkomend''uit de verschillende
levensbeschouwingen binnen één
partij.
„Ik zie vooral drie oorzaken:
1. Naar mijn mening zou de sug
gestie van Prof. Duynstee tot herzie
ning van de candidatenlijsten in gun
stige zin voor de arbeiders de nodige
aandacht verdienen.
2. Ik meen dat wij de P. v. d. A.
voral niet als onze grote vijand voor
moeten stellen.
4
3. De voornaamste oorzaak van de
winst der stemmen in bedoelde steden
van het Zuiden door de P. v. d A zie
ik in een verflauwing van het geloof
Een gelovig katholiek gaat er niet
toe over een partij te stemmen die
deelt "V °UWing niet ten v'olle
C. G. J. v. 't Zelfde,
Schiedam
Comme ut aar:
Punt 1 is voor sommige plaatsen
„Men heeft in de loop der jaren het
vertrouwen in de K.V.P. verloren. De
politieke activiteit was vrijwel in-
haerent aan die van de P. v. d. A.
Reden waarom de K.N.P. ontstond.
Alhoewel de K.V.P. grote politieke
figuren kent spraken deze niet vol
doende tot het volk. Omdat de K.V.P.
haar koers kwijt was, wist zij niet
welke richting zij moest kiezen en
Z- s^eun bij diverse partijen,
totdat zij uiteindelijk met de P. v. d.
A. optrok. Deze twijfelachtige, half
slachtige en vaak passieve houding
heeft de K.V.P. niet veel goed gedaan
en ®e P. v. d. A. heeft hiervan gretig
v^vn'k gemaakt. Bovendien is de
X" een confessionele partij van
katholieken. Dus: arbeiders, intellec
tuelen, werkgevers en werknemers.
Het is voor zo'n partij niet makkelijk
een ieders belangen te behartigen.
Het grootste gedeelte van de K.V.P.
bestaat uit arbeiders, die hun belan
gen dus meer en beter behartigd mo
gen zien dan de overige groepen. De
vele overigens niet onjuiste conces
sies die zij de arbeiders gedaan heeft
wogen niet op tegen hetgeen voor het
overige kath. volksdeel werd gedaan.
Door deze moeilijkheden: „het vaak
naar links en plotseling te veel naar
rechts gaan" groeide de P. v. d. A.
aanzienlijk."
H. Bevers, Delft
Commentaar:
Ook hier weer wordt gewezen op
de spanningen binnen een partij,
maar met te weinig begrip voor de
moeilijkheid van coördinatie; daar
bij geeft schr. te gemakkelijk quali
fied ties van twijfelachtig en half
slachtig.
Het is merkwaardig maar juist, dat
men in de helft der brieven van de
propaganda spreekt. Maar hierbij
zijn twee punten in 't oog te houden:
1., een deel van dc propaganda
kan wel centraal worden voorbereid,
maar Het overgrote deel moet plaat-
selijk goed zijn afgestemd;
3. het constateren van deze te
korten is natuurlijk wel eenvoudiger
dan mee te werken om ze weg te ne
men, vooral plaatselijk.
Vervolgens: het probleem van de
spanningen binnen de partij span
ningen die er altijd zullen blijven
kan natuurlijk nooit worden opgelost
op de wijze, dat men dan maar ver
schillende belangen-partijen sticht;
dan komt men er beslist nooit. Ten
slotte: belangrijk is ook vooral het
geven van juiste voorlichting en
bet prikkelen tot zelfwerkzaamheid
en zelf-denken van de jonge mensen;
dan raken zij het minderwaardig
heidscomplex kwijt; er moet in onze
kringen veel meer ruimte zijn voor
genuanceerd denken van maatschap
pelijke vraagstukken. Dit is alleen
mogelijk als niet iedere „stand" zich
in eigen kring isoleert. Het is daarom
goed wanneer van tijd tot tijd de ver
schillende maatschappelijke groepen
en liefst jongens en meisjes bijeen
komen.
Bovendien is men beneden nog al
tijd een beetje bang om niet voor vol
te worden aangezien. Uit angst om
achter te raken stort men zich licht in
avonturen, die door handige P. v. d.
A.-propaganda als het non-plus-ultra
van vooruitstrevendheid worden
voorgesteld."
Piet Verminnen, A'dam
Commentaar:
a. verkiezingsstrijd moet psycho
logisch juist gevoerd worden
(propaganda)
b. de naam „D?ces (nxaar niet al
léén de naam, hij heeft ook ver
trouwen van zeer brede lagen
der bevolking);
c. P. v. d. A. slaat munt uit sociale
vooruitgang (Waarom doen wij
dat niet?).
„Men is beneden de Moerdijk meer
mens dan boven. Boven is men een
zijdig verstandelijk en makkelijker
toegankelijk voor louter verstande
lijke leuzen. Beneden is het gevoels
leven meer ontwikkeld en komt men
Pas in beweging voor de goede zaak
als naast het verstand ook het gevoej
geraakt wordt. Het tekortschieten h
psychologisch juist gekozen propa
ganda aan de K.V.P. eigen - moes
dus wel beneden teleurstellinger
meebrengen. Propaganda moet aan-
sui en ij plaatselijke omstandighe
den moet een beroep doen op plaat.
selyke artisten, die hun pappenhei
mers kennen en moet niet centraai
vanuit het Westen of Centrum worden
opgelegd.
conservatisme brengt kapitalisme,
kapitalisme brengt communisme,
frankrijk, Italië zijn duidelijke voor
beelden."
J. H. A. M. v. Wijk, R'dam
Commentaar:
Oorzaak en vooral conclusie zijn
hier wel heel simplystisch voorge
steld en ook onjuist: achteruitgaan
en tegelijk in aantal groeien is wel
enigszins paradoxaal!
„We hebben hier een duidelijke
invloed van de grote steden, waar
mee we misschien die stemmenwinst
gedeeltelijk kunnen verklaren. Het
tij dan de K.V.P., komt bijna automa
tisch in het kamp van de P. v. d. A.
terecht, meestal gedreven door eigen
belang of om zich te vleien met het
idee tot de z.g. progressieven te be
horen."
B. Ziegelaar, Eindhoven
Commentaar:
a. materialistische denkwijze: de
steden door gebrek aan vorming,
(het beschermende milieu op het
platteland geeft vanzelfsprekend
meer beveiliging, maar vorming
is daar ook niet veel);
b. katholieken die hun belangen in
betere handen achten bij andere
partijen, komen bij de P. v. d. A.
(daar zit veel waars in, maar het
hangt af van het maatschappe
lijk milieu, want een deel gaat
naar de K.N.P.
De K.V.P. zowel als de P. v. d. A.
waren bezield van ijver om Neder -
Dus:
a. tekort aan juiste propaganda;
b. minderwaardigheidscomplex.
„De P. v. d. A. is een jonge progres
sieve Partij met een progressief be
ginsel piogram, aanvaardbaar voor
katholieken. Begrijpelijk is het dan
ook, dat de K.V.P. achteruitgaat want
