Gezelle was een dichter, maar
een priester bovenal
Den Haag zet de bloemetjes
buiten
Gillette
vecht tegen de duurte
Gillette
Groot verlies Apeldoornsche
Nettenfabriek
Nationale Mariahulcle
Bossche Stadion
Boeing's nieuwe Stratoliner brengt U (over
enkele jaren) in minder dan zeven uren
van Londen naar New-York
■m
Een eeuw geleden ontving de dichter
Kerkhofblommende
H. Priesterwijding
van
Gloeilampjes
Amerika s antwoord
JONGE ARTISTEN IN BREDA
ROEREN ZICH
NU SLECHTS
DONDERDAG 10 JUNI 1954
PAGINA 5
Van 9 t/m 14 Augustus
Giista van de Leuv: Bloemenkoiiingin 1954
Nieuwe attracties
Mr Sartono op Schiphol:
Vóór opheffing van de
Unie
ONDERHOUDSNORMEN
WONINGWETWONINGEN
Waarom zoveel verschil in
gemeenteklasseu?
R'DAMSE advocaat in
vrijheid
Slecht gewogen
Zelf te licht bevonden
Prijsstijgingen overal, maar.
Ga nu
roemde
over op
Blauwe
Gillette.
Gillette
De be-
mesjes
ARGENTIJNS VLEES NAAR
DE WERELDMARKT
Concurrerende prijzen
hebben de scherpsre snijkanten ter
wereld. Zij zijn voordelig omdat
ze zo lang meegaan en U scheert
zich werkelijk perfect. Scheert U vol
gens de moderne Gillette methode
DISPENSER
Pakje
van 5
Een goeie morgen99 begint met Gillette 1
Naar mening directie diepteplint gepasseerd
d*
IJS
met 3300 executanten
Bij jubileumviering:
Geschenk van christe
lijke onderwijzers
Volledig ingericht rusthuis
Atlantic City (V.S.)
Kunstenaarsgroep „De Zuiderkring"
(Van onze Brusselse correspondent) I
Op dezelfde dag, 10 Juni 1854, dat het
latere „heilig paterke van Hasselt", Va-
lentinus Pacquay, te Luik uit de handen
van mgr de Mountpellier de H. Priester-
wijding ontving, gebeurde dat ook te
Brugge met een jonge geestelijke., Guido
Gezelle, die ginds mgr Malou als conse
crator had. En daar deze jonge geestelijke
ook een reeds bijzonder geïnspireerd
dichter was, vertolkte hij in lyrische
woorden wat zijn ziel met trots vervulde:
O sterren, sterren, hoog en trotsch.
benijdt mij, hemelen, en
bewondert, want ik Priester Goas
en tabernakel ben!
Gezelle was een dichter, maar hij was
priester bovenal, zegt een zijner °\ogr -
Een priester, zeer bewust en innig p
terlijk levend, die zijn gaven tot priester
lijke doeleinden wilde aanwenden en die.
zijn gebreken kennende, de ootmoed en
de gehoorzaamheid van een ware priester
tot in de bitterste ondervindingen des
levens beoefend heeft.
Alzo schreef priester Alois Walgrave
over Gezelle, diens priesterlijke bedoe
lingen met zijn gedichten samenvattend
in de uitspraak, dat Gezelle een christe
lijk Vlaams volk wilde doen herleven
verstandig, diep godsdienstig Daaruii
volgt, dat zijn dichten niet te scheiden is
van zijn leven. Hij is iemand, wiens werk
is als de uitdrukking van een dichter
lijke priesterziel, die naar heilig be
schouwen wijst.
Het mystieke omgaf Gezelle al vanaf
liet ogenblik dat zijn ogen op de wereld
opengingen. Vlak bij het stille huis met de
grote tuin aan de Rolleweg te Brugge,
waar Guido Gezelle op 1 Mei 1830 werd
geboren, prijkt de Jeruzalemkerk, met op
haar Oosterse toren de halve maan en
het kruis daarboven. Dat Jeruzalem n
Vlaanderen werd in de XVe eeuw ge
bouwd door een rijke Genuese familie, de
Adorues, die hun fortuin besteedden aan
goede werken. „Zo weten de arme lieden
rond Jeruzalem te Brugge beter hoe i
graf Christi was dan veel hooge geleer
den". Maar waarom alléén die kerk ver
melden: er stonden er al heel vroeg zo
vele, in de aloude Hanzestad!
Van de dichter zelf weten wij, dat zijn
vader, Pieter Jan Gezelle, voor de troepen
van Napoleon I werd geronseld: „dat hij
ook had moeten versmoren in den Elster
tnet het leger van Poniatowski, gelijk zoo.
vele duist (duizenden) andere Vlamingen"
maar dat hij dat leger was ontvlucht vóór
de slag van Leipzig en in het geheim naar
zijn geboortestreek was teruggekeerd.
Met de grootste zorg heeft Guido steeds
een boek bewaard, dat vroeger aan zijn
vader had toebehoord: „Geestelijke oe ff fi
ttingen getrocken uijt de °fJee
den H. Ignatius, en dat in "^..wpieter
hli Andreas Wijdts, was gedrukt. ^ieiei
Jan GezeUe had daarin geschreven: Men
moet God bovenal beminnen met Wilie
Verstand memorie en zinnen ook moer
men onzen heven naesten beminnen om
hierdoor semels kroon te winnen".
Hoe goed vader Gezelle ook gestemd
•was ten opzichte van zijn „heven naesten"
toch moet. hij niet al te veel vertrouwen
in zijn medemensen hebben gehad, want
Ip 6 December 1818 schreef hij in datzelfde
Opus: „dat dezen boek konde spreken gij
On zoudt hem in uwen zak niet steken
hij zoude zeggen: Hoe Hoe Hoe ik behoore
aen uw niet toe".
Guido Gezelle's moeder, Monica De-
Vriese, gaf haar kinderen eveneens een
diep godsdienstige opvoeding. Als het ge
zin haar wat rust liet, zat zij graag in een
stille hoek, „bad er haren rozenkrans, of
rookte wel eens een pijpe tabak".
Toen Guido op die le Mei van het jaar
1830 ter wereld kwam, vreesde men voor
zijn leven Hij werd onmiddellijk thuis
gedoopt. Het kind had een buitengewoon
dik hoofd, dat wat scheef op de schouders
en vol bulten was. Toch spartelde hst
door de kinderziekten heen. De kleine
Gezelle mocht van de dokter niet met een
slaapmuts naar bed, „omdat zijqe hersenen
te groot waren voor zijn hersenpanne"
Jarenlang werd hij door hoofdpijnen ge
kweld.
Guido was nog maar vijf maanden oud
h>en, door de bekende revolutie, België
Van regiem veranderde. „Van Nederlan
der werd hij Belg, al krijschend van
hoofdzeer en al sukkelend om mensch te
geraken", zegt Walgrave.
Van vader, de tuinman, leerde Guido
veel wonderen van de schoonheid van
Gods schepping. Moeder prentte hem
vooral de godsdienst in.
't Eerste keer dat mij moeder vragen
leerde, in lang verleden dagen
als ik hakkelde, ongeriefd
nog van woorden, 't was, te gader
bei mijn handjes doende: „Vader,
geef me een kruisken, als t u belien
Op de stadswal van de Rolleweg zat
Guido dikwijls in de windmolen, bij vader
Ghevaert en diens dochtertje, te luisteren
haar voorlezingen uit de bijbel, of naar
Verhalen met godsdienstige inslag.
Door protectie kwam de jonge Guido :n
het college Den Duine en later mocht hij
in 't klein seminarie van Rousselaere zijn
studies voortzetten. Daar de ouders geen
schoolgeld konden betalen, zou de knaap
dat vergoeden met ook als portier en
boodschapper op te treden. Hij was zestien
jaar, toen hij van zi.in ouders, broers en
zusters, huis en hof werd gescheiden.
Zijn vernederende positie van leerling
portier maakten hem nog schuwer en
zwijgzamer dan hij al was. Hij begon ge
dichtjes te schrijven om zich te troosten.
Daar sprak heimwee naar huis uit. Aan
een zwaluw vroeg hij, aan zijn ouders en
vrienden te gaan vertellen hoe hij zich
daar eenzaam voelde.
Doch geleidelijk geraakte hij uit die
afzondering los. Dat ging echter niet zon
der strijd. Zijn vader was daar van op de
hoogte, toen hij hem schreef: „Wij hebben
al uw omstandigheden gezien in een ander
couleur als gij, want gij gedurig op het
zwart en wij op het wit". Er zat veel
wijsheid in die eenvoudige hovenier. Hij
schrijft het wel waf gebrekkig, maar wat
hij zeide was helder: „stelt u in de handen
van God, gelijk de potaarde (klei) in de
handen van de pottebakker. Betrouwt vas-
telijk dat Hij van u een nuttig vat zal
maken voor Hem en voor u zelve"...
Na de rhetorica stond dit vast bij de
jonge student, hij zou priester worden.
Vele jaren later herinnerde priester-
Gezelle zich die vaderlijke woorden over
het „nuttig vat":
Vas figuli dat zijt gij o mensch,
den eersten pot geslachtend....
Een vat, ja, heeft u God gemaakt.
Hij kon nu volop studeren, zonder meer
voor portier en boodschapper te moeten
spelen. Ook de gezondheid was verbeterd
Daar begon ook wat Walgrave noemt
Gezelle's „verborgen leven", waarin hij
zijn vorming voor priester zou ontvangen.
Hij schreef veel gedichten, waaronder er
waren, die op het priesterleven waren af
gestemd. Zijn roeping vatte hij diep
ernstig op: „Een priester, die zelf niet en
deugt, is geen piscator hominum. 't en is
maer een nette, en als 't scheurt van
ouderdom, of waere 't ook door de macht
van de visschen, die 't vangt en gevangen
heeft, God zal het wegwerpen en ver
branden, terwijl dat, had hij visscher ge
weest, hij zou intra in gaudium mogen
hooren hebben".
Zo naderde hij langzaam het altaar:
kruinschering op 20 December 1851. de
lagere wijdingen op 5 Juni 1852, het sub
diakonaat de 8ste December van het
zelfde jaar en het diakonaat een jaar later
op 17 December 1853. In Maart 1854 werd
hij als leraar en surveillant naar Rousse
laere gezonden, in het gesticht waar hij
veel heerlijke, maar ook veel droevige
uren had doorgebracht.
Intussen moest hij zich ook voorbereiden
op de H. priesterwijding in de kathedrale
kerk van Brugge, die voltrok zich een
eeuw geleden.
Zich van zijn hoge uitverkiezing wel
bewust, mocht hij alsdan, uit de grond
van zijn hart, zijn eerste plechtige H. M.s
herdenken, als volgt:
Wees priester, sprak Uw dienaar mij
en dat uw stem Gods stemme zij,
en 't geen de Apostlen deden
uw doen: wees Priester Gods gewijd;
ik zalve en zende u: Priester zijt
gij in der eeuwigheden!
(Van onze Haagse redactie)
„Hagenaars, etaleer Uw stad". Met deze
s-lagzin gaat de stichting „Den Haag-
Bloemen—Zee" de ingezetenen van de
Residentie opwekken om in de week van
9 tot en met 14 Augustus de bloemetjes
buiten te zetten. In letterlijke zin, wel te
verstaan, want het is er de stichting om
te doen, dat de stad zoveel mogelijk met
bloemen wordt opgefleurd gedurende de
regering van de Bloemenkoningin. Daar
voor is dit jaar gekozen de 23-jarige
K.L.M.-stewardess Gusta van de Leuv, die
geassisteerd zal worden door de prinses
sen Hotsche Tans en Tonny Geerltens,
eveneens vliegende gastvrouwen van pro
fessie.
De Bloemenkoningin 1954 is een lief
tallige jongedame, geboren en getogen in
Voorburg. Van haar 17de jaar af heeft zij
zich voorbereid op haar functie dij onze
nationale luchtvaartmaatschappij. waar
zij een dik half jaar geleden in dienst is
getreden.
De dag van de kroning is de 9de Augus
tus, wanneer zij met haar hofhouding in
gehaald wordt door de Residentie. Zij zal
dan gezeten zijn op een praalwagen, in ae
staart van een reuze-vis. Na de ontvangst
ten stadhuize en een rijtoer door de stao
vindt de kroning plaats in het Zuiderpar*
Evenals vorige jaren zullen vooral in de
binnenstad weer bloemenversieringen
worden aangebracht. De hele week zal er
volop muzikaal vertier zijn want de stede
lijke federatie van harmonieën en muziek
gezelschappen grijpt de gelegenheid aan
om een festival te houden. Voorts staan
weer op het programma het leggen van
een bloemenmozaiek, een brandweerfeest
in het Westbroekpark, een sportfeest van
de Haagse politie, een concourshippique.
een bloemenvuurwerk te Scheveningen en
tot slot en besluit een bloemencorso oo
Zaterdag 14 Augustus, dat dit jaar ook
's avonds zal rondtrekken.
De Bloemenkoningin recipieert weer op
het Plein en de hele week zal zij volop
werk hebben met het verrichten van offi
ciële handelingen bij evenementen In de
diverse wijken.
Het program bevat ook enige nieuwe
attracties. In de Dierentuin zal een ten
toonstelling van welriekende bloemen ge
houden worden, waaraan ook medege
werkt zal worden door amateur-kwekers
van kamerplanten. Het „welriekende'
heeft in dit verband 'n speciale betekenis,
omdat de stichting blinden in de gelegen
beid wil stellen op deze manier mee te
genieten van de Haagse feestweek. Voorts
zal tijdens het brandweerfeest een met
bloemen versierde ballon uit het Wes .-
broekpark opstijgen.
Behoeft het nog betoog, dat de week van
9 tot 15 Augustus het hoogtepunt zal zgn
in het toeristenseizoen te Den Haag? Een
hoogtepunt, waaraan de K.L.M. gaarne
medewerking heeft toegezegd, zoals blijkt
uit de combinatie stewardess-bloemen-
koningin en prinsessen. Ten eerste omdal
's-Gravenhage de zetel van de maatschap
pij is. En ten tweede omdat de K.L.M. een
grote rol speelt bij de bloemenexport. Een
rol, welke met de groei van het bedrijf
steeds belangrijker is geworden.
„Persoonlijk ben ik van mening, dat
inderdaad de tijd is aangebroken om
door onderhandelingen te komen tot
opheffing van de Nederlands-Indonesi
sche Unie en vervanging daarvan door
normale internationale betrekkingen tus
sen beide landen". Dit heeft gisteren
avond de voorzitter van het Indonesische
parlement, mr Sartono, bij aankomst op
Schiphol verklaard.
Mr Sartono brengt een bezoek van
een week aan ons land om kennis te ne
men van het Nederlandse, parlementaire
stelsel in de praktijk.
De voorzitter van het Indonesische
parlement zeide, dat het voortbestaan
van de Ünieverhouding, die in de loop
der jaren geen wezenlijke inhoud heeft
gekregen, slechts sentimenten oproept.
„Een voor beide partijen goede oplossing
'moet worden gevonden, die een betere
samenwerking mogelijk zal maken", al
dus mr Sartono. Na de opheffing van
de Unie kan dan verder worden onder
handeld om te komen tot verdragen
over de verschillende onderwerpen, die
thans in de unieverhouding zijn gere
geld".
Mr. Sartono zeide voorts, dat ook in
Nederlandse ondernemerskringen in In
donesië veel de wens wordt gehoord de
Unie door de gewone internationale be
trekkingen te vervangen.
Het Tweede-Kamerlid Van Vliet heeft
aan de minister van Wederopbouw en
Volkshuisvesting gevraagd, welke bere
kening ten grondslag ligt aan de nieuwe
onderhoudsnormen voor de woningwet
woningen, welke 89 voor de eerste, 81
voor de tweede en 73 voor de derde ge
meenteklasse bedragen. En hij vraagt ver
der hoe het is te verklaren, dat deze nor
men onderling, absoluut en naar verhou
ding, veel verder uiteenlopen dan bij de
oude het geval was, waar het hoogste en
laagste bedrag slechts een verschil van
6 te zien gaven.
Zijn de grote onderlinge verschillen
tussen de nieuwe onderhoudsnormen wel
verantwoord, nu in feite de onderhouds
kosten van gebouwd onroerend goed over
het gehele land weinig of niet meer uit
eenlopen, hetgeen bij de 1 Januari jl. in
gegane algemene huurverhoging mede
als motief heeft gegolden voor een pro
centueel grotere huurverhoging voor de
kleinere dan voor de grote gemeenten?
Zo ja, is de minister dan bereid de nieuwe
onderhoudsnormen voor de tweede en
derde gemeenteklassen alsnog naar die
van de eerste op te trekken?
Naar wij van de substituut-officier van
justitie te Rotterdam, dr M. S. van Oosten,
hebben vernomen, is de Rotterdamse ad
vocaat, mr G. de B„ na verhoor door de
rechter-comissaris weer op vrije voeten
gesteld.
Wij maakten gisteren van zijn arrestatie
melding, welke zou zijn geschied wegens
het afleggen van onjuiste verklaringen
door een tweetal getuigen in een ver
keersdelict.
„Zo dadelijk wordt u gewogen, maar u
zult te licht worden bevonden. Dat zal u
niet meevallen". Zo sprak de Amsterdam
se politierechter tot een 35-jarige aard
appelhandelaar. Deze werd even later
inderdaad veroordeeld, conform de eis
tot een móand gevangenisstraf met ver
beurdverklaring van een weegschaal di-
bezwaard met een stuk lood van 425 gram
had gediend voor het wegen van aard
appelen.
„Aardappelen zijn een volksvoedsel',
meende de officier, „en de dingen zijn
tegenwoordig al duur genoeg".
Verdachte was tegen de lamp gelopen,
toen een patrouillerende brigadier van
politie de groentenauto waarmee de M
ventte, te dicht bij een bushalte gepar
keerd had zien staan.
Volgens de getuige waren de zandaard-
appelen, die verdachte verkocht, geduren
de het droge weer sterk ingedroogd, om
daardoor niet te veel schade te .lijden zou
de handelaar de weegschaal hebben ver
zwaard.
•o-v~vs~-
De Argentijnse minister van Economi
sche Zaken, Alfredo Gomez Morales, heeft
te Buenos Aires medegedeeld, dat Argen
tinië voortaan zjjn vlees op de wereld
markt zal aanbieden tegen concurrerende
prijzen. Het Argentijnse bevroren rund
vlees is het beste in de wereld en verdient
derhalve een hogere prijs, zo zeide de
minister tot de verslaggevers.
Argentinië zal zich concentreren op de
productie van dit vlees. Engeland zal Ar
gentijns vlees blijven ontvangen tn het
kader van de oude handelsovereenkomst
tot November zo voegde hij er aan toe.
Het wereldbekende Gillette 32* scbeerapparaat
met 2 Blauwe Gillette mesjesc slechts 11,10.
met 10 mesjes
nu voor
De Apeldoornsche Nettenfabriek Von
Zeppelin Co heeft in het afgelopen
boekjaar dat loopt van 1 Juli 1952 tot
30 Juni 1953 een verlies geleden van
ruim 3 millioen. Het verlies over dit
boekjaar bedraagt blijkens de Ver
lies en winstrekening rond 1.761.000
doch het Reservefonds en de Reserve
voor algemene doeleinden ten bedrage van
1.375.000 zijn in het credit van de
Verlies en winstrekening gebracht, zodat
het uiteindelijke verlies ruim 3 mil
lioen bedraagt.
Er zijn diverse oorzaken aan te wijzen
voor deze teleurstellende gang van za
ken. De voornaamste hiervan is wel de
drastische daling der omzetten met circa
50 pet. De financiële positie van het be
drijf baart momenteel nog steeds zor
gen.
De vvnd. directie meent echter te mo
gen vaststellen, dat het dieptepunt van
de moeilijkheden thans wel gepasseerd
is. De toekomst zal volgens haar met een
gematigd optimisme tegemoet kunnen
worden gezien. De moeilijkheden die in
het vorige boekjaar zijn ontstaan hebben
zich gedurende dit gehele boekjaar ge
handhaafd en werken nog steeds in het
thans lopende. In het vorige jaarver-
(Van onze correspondent).
De voorbereidingen voor de nationale
Maria-hulde op 22 Augustus in 't Bossche
Stadion, zijn in volle gang en het werk
comité onder leiding van rector Oomens
te Den Bosch, met Anton Sweers, de re
gisseur van het op te voeren Manaspel
„Herwonnen Paradijs", van de hand van
de Brabantse openluchtspe en-schrijver
Jan Naaijkens, hebben bereis hun eerste
contacten gehad met de Bosschenaren,
bespreking van de organisatie
tionale manifestatie en met name va
•hassaspel, waarvoor drie en dertig
derd uitvoerenden nodig zijn.
De opbouw van dit alles vergt een enor
me arbeid. Doch de organisatoren nemen
deze last gaarne op zich, daar het hier
betreft de hulde aan de Moeder Gods van
Geheel Katholiek Nederland, een hulde die
biet alleen van een zuivere intentie be-
f'eld moet zijn, doch die ook met betrek-
^'bg tot het stadionspel „Herwonnen Pa-
tadijs" artistiek en technisch aan de hoog
de eisen moet voldoen. Het dient een
?Potheose te worden in dit speciale Maria-
3 a ar.
Over opzet, Inhoud en uitvoering van
b®t Maria-spel heeft regisseur Anton
&weers op een bijeenkomst van belang
enenden, onder wie onderwijzend per
soneel en deputaties van amateur-toneel
gezelschappen te Den Bosch, een en ander
•_erteld. Het spel omvat 41 taferelen, ter-
"'jl de totale speelduur pl.m. vijf kwar-
er zal zijn.
j.^bder de 3300 medespelenden bevinden
zich vele zogenaamde zwijgende groepen,
die dus voor plastische figuraties worden
gebezigd. Er zijn 23 eigenlijke rollen,
waarvoor ook weer een even groot aantal
uitstekende „stemmen" worden vereist,
medespelenden die hun voorname plaats
derhalve in de geluidscabine zullen inne
men.
Het podium, dat de Hof van Eden voor
stelt, beslaat 25 meter. De talrijke tafe
relen worden in een dynamisch tempo ge
speeld, zodat de te verwachten dertig
duizend toeschouwers, bij wie zich ook de
Nederlandse bisschoppen en de aposto
lisch internuntius mgr P. Giobbe, zullen
bevinden, het kleurrijke, religieuze spel
als een overrompelend schouwspel van
vroomheid en pracht voor zich zien op
bloeien.
Het geheel culmineert in de intocht van
Maria, omgeven door honderden bruidjes,
in het ruime stadion, dat dan in 'n ware
bloementuin zal zijn herschapen. Dit alles
dient echter als ouverture op het meest
supreme gebeuren van deze Zondag, na
melijk de pontificale H. Mis, die mgr
Alfrink in het stadion zal opdragen.
Reeds vele medewerkenden kon de se
cretaris van het werkcomité, pater Dan-
kelman C.s.s.R., inschrijven. Verdere op
gaven worden bij hem aan het klooster
der Paters Redemptoristen in de St. Jo-
sephstraat te Den Bosch ingewacht. Een
speciale ontmoeting met de amateur-tone
listen te Den Bosch en omgeving zal nog
worden gearrangeerd. Het is namelijk de
bedoeling van Anton Sweers om een aan
tal assistent-regisseurs rond zich te ver
zamelen, opdat op korte termijn met de
instructies en eerste repetities begonnen
kan worden.
Op de voorgrond het prototype van de
nieuwe Stratotanker Stratolinermet
daarachter een als tanker uitgeruste
Stratocruiser. Het prototype heeft de
Boeing-fabriek geheel uit eigen middelen
gefinancierd en het kost een slordige 16
millioen dollar. Als passagiersvliegtuig
kan de Stratoliner, al naar gelang de
afstand, 80130 passagiers vervoeren
met een snelheid van meer dan 800
kilometer per uur.
slag werd nog gesproken van consolida
tie van het bedrijf, doch na diepere be
studering der vraagstukken hebben de
maatregelen, die genomen zijn, meer
het karakter gekregen van reorganisa
tie, inkrimping en rationalisatie.
Bij het treffen der maatregelen heeft
de wnd. directie zich laten voorlichten
door een erkend efficiencybureau. Het
bleek noodzakelijk, dat aan een groot
aantal medewerkers ontslag werd ver
leend. Tegelijkertijd werden maatregelen
genomen, welke ten doel hadden de pro
ductiviteit te verhogen, terwijl diverse
bezuinigingen mogelijk bleken. Over af
stoot en verkoop van belangen der N.V.
in enkele deelnemingen werden de eer
ste onderhandelingen gevoerd, die ge
deeltelijk reeds in het lopende jaar ef
fect hebben gesorteerd. In het afgelopen
boekjaar konden alle genomen maatre
gelen echter slechts voor een zeer gering
deel de resultaten beïnvloeden.
In verband met de uitbreidingen der
laatste jaren is van een belangrijke on
derbezetting sprake geweest. Voorts is
voor de vennootschap aanzienlijke schade
ontstaan in haar depóts in Canada. Deze
voorraden bleken moeilijk verkoopbaar
te zijn, zodat hier op grote schaal af
schrijvingen moesten geschieden. Bo
vendien werden in het afgelopen jaar nog
belangrijke verliezen geleden op grond
stoffen, terwijl de verplichtingen voor
nog niet afgenomen inkoopcontracten
eveneens in het resultaat tot uitdruk
king zijn gebracht.
De resultaten van de deelnemingen zijn
eveneens teleurstellend geweest, zowel
de N.V. Nederlandse Bontweverij als de
N.V. Ateha moesten met belangrijke
verliezen hun boekjaar afsluiten. De
Canadian Fisheries Supply Company
leed een dermate groot verlies, dat het
gehele kapitaal als verloren moet wor
den besohouwd. Ook de Engelse on
derneming der N.V. boekte een groot ver
lies. Het belang der vennootschap in
de Luse Holandesa en de C. V. de Noord
zee leverden daarentegen een bevredi
gend resultaat op.
De schuld aan bankiers bedroeg per 30
Juni 1953 4.195.000. Door het vermin
deren der voorraden, het liquideren van
activa, die thans niet meer voor het
bedrijf noodzakelijk zijn en het afsto
ten van een deel van haar deelnemin
gen wordt getracht hierin verbetering
te brengen. Een regelmatige daling van
de bankschuld der vennootschap vindt
plaats.
In het verslag wordt opgemerkt, dat het
eigen bedrijf de eerste helft van het lo
pende boekjaar, d.i. dus het tweede half
jaar 1953, nog met een verlies afsluit,
doch dat over de tweede helft (eerste
halfjaar 1954) een klein batig saldo ver
wacht wordt, waarbij het verlies over het
eerste halfjaar is ingehaald. Aldus is de
rentabiliteit van het eigen bedrijf, hoewel
de reorganisatie nog maar gedeeltelijk is
doorgevoerd weer hersteld.
(Van onze luchtvaartmedewerker)
Juist nu het er voor de Britse Comet niet zo best uitziet, staat op een
Amerikaans vliegveld een nieuw straalvliegtuig gereed om zijn eerste vlucht te
maken. Na jarenlange proefnemingen hebben de verschillende ontwerpen van
de alombekende Boeing-vliegtuigfabrieken vaste gestalte gekregen in ae vorm
van de nieuwe Stratoliner.
De naam Stratoliner wekt voor ons Nederlanders een onprettige herinnering
op. Immers Boeing lanceerde reeds in 1939 een Stratoliner en tijdens een der
proefvluchten lieten hiermede twee zeer bekwame Nederlandse luchtvaarttechnici
het leven.
De nieuwe Stratoliner belooft echter een belangrijker rol te gaan spelen in de
toekomst dan zijn voorganger. Voorlopig is het nog wel niet zo ver, dat we de
machine bij luchtvaartmaatschappijen zullen aantreffen, aangezien allereerst de
Air Force voorrang heeft en ook werkelijk om deze machine zit te springen.
Niet dat zij op de eerste plaats behoefte heeft aan een nieuw type vrachtvliegtuig,
doch voornamelijk wordt reikhalzend uitgezien naar een nieuw snel tankvliegtuig
voor brandstof bijladen tijdens de vlucht van snelle straalbommenwerpers. Daarom
is het gereedgekomen prototype dan ook in de eerste plaats uitgerust als vracht
vliegtuig en het kan in korte tijd worden omgebouwd tot vliegende tanker.
worden op dat kritieke moment enige
commando's tussen de beide vliegtuigen
gewisseld en het samengekoppelde twee
tal zet gelijktijdig vlakke duikvlucht
in. Tezamen razen zij dan naar beneden
Over het brandstof bijladen tijdens de
vlucht willen wij U nog even iets ver
tellen waardoor het ook aanstonds dui
delijk' wordt, waarom op de nieuwe
Boeing gewacht wordt.
De bekende grote 6-motonge Strato-
jet-bommenwerpers worden thans ttldens
hun patrouille-vluchten in de lucht van
brandstof voorzien door tot tankers om
gebouwde stratocruisers met zuigermo
toren.
Deze Stratocruisers hebben echter een
aanzienlijk geringere snelheid dan de
Stratojets en dit vormt uiteraard een
moeilijk punt tijdens de operatie
Wat is het geval?
Wanneer een Stratojet getankt wordt,
dient hij dezelfde snelheid te houden als
het tankvliegtuig. Daartoe gaat hij met
uitgeslagen vleug-lklappen achter de
tanker vliegen en de brandstof wordt
overgepompt, terwij] de tanker dan op
volle snelheid vliegt. Door de nieuwe
brandstofvoorraad echter wordt het ont
vangende toestel steeds zwaarder totdat
er een ogenblik aanbreekt waarop dit
snelheid moet vermeerderen wil het blij
ven vliegen. De tanier echter vliegt
reeds op volle snelheid. In de practijk
terwjjl ondertussen de laatste hoeveel
heid brandstof wordt overgepompt,
waarna de verbinding verbroken wordt.
Het ligt voor de hand, dat deze gang
van zaken niet ideaal is en een zeker
risico met zich brengt. Aangezien nu de
nieuwe Boeing die uitgerust als tan
ker Stratotanker heet ongeveer de
zelfde snelheid heeft als de in gebruik
zijnde bommenwerpers, kar deze tactiek
achterwege blijven, waardoor het geheel
een vlotter en veiliger verloop heeft. Als
tankvliegtuig is de Stratotanker dus
eigenlijk al bij voorbaat een succes.
In haar tweede uitvoering n.l. als
vracht- en passagiersvliegtuig biedt de
machine door haar grote actieradius en
hoge snelheid al even grote voordelen.
Alhoewel hierover nog niet veel bekend
is beweert de fabriek dat de verbinding
Oost- naar Westkust, dwars over de Ver.
Staten, in vijf uur kan worden overbrugd
en Londen slechts op zeven uur vliegen
van New-York komt te liggen.
Boeing is met "deze Stratoliner niet
over één nacht ijs gegaan en aan dit ont
werp zijn maar liefst 150 andere ont
werpen voorafgegaan. Vele hiervan kwa
men nooit verder dan het tekenbord,
doch verschillende andere werden als
model in windtunnels beproefd. Al de
ervaringen van dit uitgebreide onderzoek
zijn thans in de nieuwe machine ver
werkt.
Oorspronkelijk was men van de succes
volle Stratocruiser uitgegaan.- die werd
omgewerkt tot een toestel met propel
lerturbines; verschillende variaties zyn
hiervan aandachtig bestudeerd. Hierna
werd de Stratocruiserromp uitgangspunt
voor een „pure jet"; het model 36764,
dat in 1951 werd ontworpen. Met zes
verschillende vleugelvormen worden ex
perimenten uitgevoerd. De fabriek be
vestigt. dat dit model 64 een zeer ge
slaagd ontwerp was. Doch ondertussen
deed men ook met andere machines
steeds meer ervaring cp. Met name de
B-47 Stratojet en de XB-52 Stratofor-
tress. Mede door de vraag naar een ma
chine. die zowel militair alt, commercieel
aan zeer hoge isen voldeed, kwam de
fabriek tot een 'eheel nieuw ontwerp,
waarin uit de aard der zaak alle eerder
opgedane ervaringen werden verwerkt.
Van begin af werd een grote geheim
houding betracht en was niet anders be
kend dan dat Boeing werkte aan .Project
X" En het komt ons voor, dat deze ge
heimhouding wei tot het laatste toe vol
gehouden zou zijn, wanneei niet de En
gelsen met hun Cornets zulk een tegen
slag hadden gekregen. Thans echter, nu
er een waas van geheimzinnigheid rond
het Engelse product is komen te hangen,
heeft Boeing de wereld op zijn nieuwe
Stratoliner gewezen, nog voordat hij de
montagehal had veriaten.
Toch is het niet zo, dat deze machine
aanstonds in het luchtverkeer is opgeno
men, aangezien verwacht wordt, dat de
eerste militaire leveranties in 1956 en de
eerste commerciële toestellen pas in 1957
beschikbaar komen.
Gisteren heeft de eeuwfeestviering van
de Vereniging van Christelijke Onderwij
zers een hoogtepunt bereikt met de aan
bieding van het jubileumgeschenk aan het
hoofdbestuur. Dit geschenk bestaat in het
aangekochte en tot rusthuis ingerichte
landgoed „De Vanenburg" te Putten (Gld)
De vier jaar geleden begonnen actie heeft
een bedrag van 170.000 opgebracht en
het rusthuis is geheel schuldvrij en vol
ledig ingericht met een capaciteit van 40
bedden.
Russen gaan fraterniseren. Volgens het
Westberlijnse anti-communistische In
lichtingenbureau West zullen Sovjetrus-
sische militairen in Duitsland spoedig ver
lof krijgen om met Duitse vrouwen te
trouwen.
Brest
Er is een klein jacht in moeilijkheden;
volledig verlaten dobbert het op zee.
Deze mededeling seinde een Engels
schip naar Brest. Men ging onmiddel
lijk met een reddingboot op onderzoek
uit, maar het viel allemaal nogal mee.
Het betrof een klein jachtje, de ..Se
ven Seas" genaamd en het dobberde
niet verlaten op zee, alleen de schipper
de enige persoon aan boord w'as
een tukje gaan doen. had een zeil over
zich heen getrokken en zo leek het
voor een voorbijvarend schip alsof het
jacht verlaten was. De eenzame schip
per was een Nederlander, die op weg
was naar zijn vaderland. Hii kwam
niet zo'n klein stukje aangedobberd.
want zijn vertrekpunt lag in Austra
lië.
Laat dit de auto van de toekomst maar
worden. Ingenieurs hebben een nieuwe
auto ontworpen, die bijna geruisloos
rijdt. Het geluid van de motor is zo
goed als niet te horen en zelfs het
schakelen is alleen maar voor een
geoefend oor waar te nemen.
imsterdam
„Voor een gander wordt de deur niet
opengedaan", aldus zeide de getuige
voor de politierechter, toen hij moest
verhalen wat een verdachte had ge
zegd.
De politierechter: Gander? Dat woord
ken ik niet. dat is zeker bargoens?"
Iedereen lachte toen de vertaling on
middellijk werd geleverd: „Dat is een
politie-agent, edelachtbare".
Hetgeen ons van deze politierechter
niet meevalt. In Rotterdam was een
soortgelijk woord in bepaalde kringen
ook gangbaar en voor de rechtbank
hoorde men dat meermalen. Maar daar
noemde men de agent dan ..grander"
of soms ook wel „grandige" (niet uit
te spreken als grandige. met de klem
toon op de i, want dan zakt u voor het
examen Rotterdams bargoens).
Alamogodo (V.S.)
Sleetje-rijden kan een uiterst aardig
tijdverdrijf zijn, maar zo snel als John
P. Stapp hebben we het in onze beste
dagen nooit geleverd. Nu had deze
Amerikaan ook wel een ander soort
vehikel dan waarop wij ons ooit van
de sneeuw-duinen lieten glijden, want
deze mijnheer beschikt over een raket
slee. Hij haalde een snelheid van 677
km. per uur en daarmee is hij de snel
ste man (op de aarde) geworden. Hij
deed dit alles om na te gaan hoe het
de vliegers moet vergaan, die op een
zeer grote hoogte en bij supersonische
snelheid uit hun toestel springen. Bij
deze proeven onderging het lichaam
van John Stapp, luitenant-kolonel bij de
Amerikaanse luchtmacht, een druk van
22 maai de zwaartekracht. Hij over
leefde het allemaal en was bijna dertig
kilometer per uur vlugger dan John
Cobb, die dit staaltje in 1947 in een
racewagen leverde.
culturele vorming van
Sinds enige maanden bestaat In Breda
een kring van jonge kunstenaars en kun
stenaressen, die blijk geven van fris
initiatief en die om hun streven, dat ver
rassend gewekte verwachtingen beant
woordt, aandacht van een groter pu
bliek verdient
Terwijl in Breda nog geen permanen
te expositieruimte aanwezig was, heb
ben zij in samenwerking met de direc
tie van N. V. „Onze Woning" zulk een
gelegenheid geschapen.
De tentoonstellingen, die zij organi
seerden van eigen werk en van dat van
anderen hebben een grote belangstel
ling ondervonden van kunstlievend pu
bliek, doch ook van kringen, die er tot
heden in Breda en omgeving niet zo
gemakkelijk mee in aanraking kwamen.
Voor degenen, die hun woning gaan in
richten of daarin een verandering wen
sen aan te brengen, bestaat aldus een
gunstige kans om met producten van
kunstenaars kennis te maken en zich te
beraden, of zij hun woning ook niet
zouden opsieren met een origineel kunst
product, liever dan met kitsch of slech
te reproducties of met fabrieksgoed!
Het streven van deze kunstenaars
heeft dc aandacht van de rijksoverheid,
doch verdient zeker ook de steun van
de stadsautoriteiten, temeer daar zij voor
de verfraaiing van het stadsbeeld be
paaldelijk positief en metterdaad ver
dienen ingeschakeld te worden. Men kan
dan de gedachte vermijden bij zichzelf
en bij de „gesteunden", dat men onder
steunt om te steunen, maar men geeft aan
de kunstenaars ook de jongeren een
de
taak in de
gemeenschap.
Zo snijdt het mes aan beide- kanten.
Als we goed zijn ingelicht, dan schijnt
men in Breda wel te luisteren naar deze
stemmen. Breda met zijn toeristische
aantrekkingskracht, doet zijn best om
bij de grote uitbreiding van de stad zijn
geroemde schoonheid te behouden en
te vergroten.
Ook de industriëlen zouden eens met
zorg van het streven van deze kun
stenaars kennis moeten nemen. Wat zou
den er bij jubilea en dergelijke omstan
digheden niet een opdrachten verstrekt
kunnen worden!
Thans hangt er grafisch werk van
F. Leusvelt uit Amsterdam, waarvan we
speciaal bewonderen zijn cyclus hout
sneden van verscheidene kunstambach
ten. Dit werk met name zou een industrie
eren wanneer ze dat aankocht en in be
perkte mate liet multipliceren. Ook om
zijn droge-naaldtekeningen en etsen is
deze expositie, die heel de maand Juni
duurt, een bezoek waard.
Het enige wat we betreuren van de
Zuiderkring is, dat zij blijkbaar gemeend
hebben misschien terecht dat ze dit
initiatief en deze activiteit beter bui
ten dan binnen de oude kunstenaars- en
kunstlievenden vereniging „Jeroen Bosch"
die zijn leden ook buiten Breda telt,
evenals trouwens de Zuiderkring kon
den ontwikkelen.
Voor „Jeroen Bosch" zou wat fris jeug
dig initiatief en minder onderlinge be
wieroking geen kwaad kunnen.
A. H.
