STANDBEELD VAN KARDINAAL MERCIER
AAN DE VOET VAN DE ST. GUDULE
van
Muzikale problemen rond Electra
Kersenplukken dreigt kosten
niet te lonen
De verhouding van woord en toon
Principiële overeen
stemming over des
kundigen-commissie
Billy Graham ziek
De houding der K.V.P.
na liet Mandement
Moordende concurrentie van België
ZATERDAG 26 JUNI 1954
PAGINA 5
*,V I V/Sobere directheid
Te groot volume
De Geneefse conferentie
>ersoo?i
reien
AMATEURS beconcur
REERD DOOR RADIO
Juryleden
protesteren
TEKORT AAN SOCIALE
WERK(ST)ERS
Het Londens bureau van Billy Graham,
de Amerikaanse evangelist, heeft meege
deeld telefonisch bericht uit Düsseldorf
te hebben ontvangen, dat Graham „een
algehele lichamelijke ineenstorting" heeft
gehad na een bijeenkomst te Düsseldorf,
gisteravond.
Een lid van zijn staf te Londen zei, dat
Graham het bed moet houden en geheel
uitgeput is. Hij zou niet in staat zijn van
avond een bijeenkomst te Berlijn te hou
den, maar er bestond hoop, dat hij dat
Zondag zou kunnen doen.
Het Bisschoppelijke Mandement heeft
bij sommigen de vraag doen opkomen,
hoe de houding der K.V.P. zou zijn na
de verschijning van het Mandement.
De voorzitter der K.V.P., mr H. W. van
Doorn antwoordt in „De Opmars" van
25 Juni als volgt:
Het Mandement heeft generlei wijzi
ging gebracht in de positie van de K.V.P.
De K.V.P. was en blijft eenheidspartij.
Zij zal plaats moeten bieden aan alle
katholieken, die een christelijk-sociaal
beleid voorstaan.
De mentaliteit in haar kringen en
andere geledingen zal de vervulling van
deze eis niet in de weg mogen staan,
evenmin haar organisatievorm.
Het vraagstuk van de politieke menings
vorming en meningsuiting zal haar meer
dan ooit ter harte moeten gaan.
Ernstige bezinning is geboden op de
gevolgen, die de richtlijnen van het Man
dement niet zich zullen meevoeren.
Een half jaar geleden publiceerde het
Centrum voor Staatkundige vorming zijn
rapport over het eenheidsvraagstuk. Op
grond van zijn positieve conclusies werd
een belangrijk hoofdstuk gewijd aan de
eisen, waaraan de eenheidspartij behoort
te voldoen. Het Partijbestuur heeft zich
over deze eisen beraden, na uitvoerige
studie van een kleine commissie uit zijn
midden.
De voorstellen van het Partijbestuur
zullen spoedig naar de Kringen en afde
lingen der partij worden gezonden ter
behandeling. Bij che behandeling zal de
bezinning, waarover ik schreef, van grote
betekenis zijn. Zoals ze een beslissende
betekenis zal verkrijgen bij de besluiten
die de Bestuursraad der Partij hopelijk
in dit najaar z.al hebben te nemen.
Deze besluiten zullen in het organi
satorische vlak moeten voldoen aan de
eigengeaarde eisen ener eenheidspartij.
kerkvoogd dit vernam, verzette hij zich
daar met kracht tegen.
liPp* Kort na de dood van de grote kardinaal,
WfcA.', v éiïi dook deze gedachte weer op en het was
de toenmalige gouverneur van Brabant,
vï J ^'e ze 'n de daad wilde omzetten,
i&iïï Egide Rombaux, een der beste Belgische
beeldhouwers van die tijd, werd verzocht
P? '*-*»>' een ontwerp te maken. Intussen rees de
'CA 1 TTStT' vraag waar het beeld zou moeten komen
jjjÉlffWMliji te staan: vóór de H. Hartbasiliek op de
hoogvlakte van Koekelberg, nabij de oude
kerk van O.L. Vrouw van Overwinning
ff dicht bij het Justitiepaleis, of bij de St.
Gudule? Tenslotte werd deze laatste
I; Jllllfe. S plaats gekozen.
•A'S Rombaux ontwierp het beeld aanvan-
s tel»kelijk in een encadrement van een sculp-
turale groep. De opdrachtgevers wilden
het echter soberder en directer: alléén de
JllÉllïSJb #lPir gestalte van de kardinaal, ontdaan van
:£jp, alle „neven-figuren". De beeldhouwer, die
de kardinaal nooit had ontmoet, ging aan
**"Ll F het werk. Abbé Joseph Mercier stond
'lm®*" model voor het beeld van zijn grote oom.
ij droeg diens kardinaals-mantel, mijter,
||i De initiatief nemende gouverneur was
fVv#-fw? «8 MS? N inmiddels overleden en toen ook zijn op-
T:; volger overleed, kwam het voorzitter-
W <?41t JP "N. J schap van het Mercier-monument in han-
%fll£'li »i« TJhL-Jf 1 den van mr dr Frans van Cauwelaert,
'1* rV 5 S - die van 1903 tot 1905 aan de Alma Mater
I van Leuven een der studenten in Tho-
Tff mistische wijsbegeerte van professor Mer-
V-1 HL- 1 M -if 1 cier en toen ook diens secretaris was ge-
V w-PP H ïl r 'li 'f' weest, aan het in 1888 door Mercier in
het leven geroepen Instituut voor Wijs-
II -1^SÊÉ Toen in 1942 Rombaux in de leeftijd
I.' .S&kisfê. I M van 77 jaar overleed, was het beeld in
klei enkele dagen Jevoren afgewerkt.
WPmW **3 Men zegt. dat de kunstenaar nog kleine
retouches aanbracht op de dag zelf dat
11, hij naar de kliniek werd gebracht voor
Mr1- een operatie, welke een fatale afloop had.
'fpC'V Na de bevrijding kwam het nodige be-
l t drag bijeen om het beeld in brons te gie-
IZjif 'cn' Dinsdag werd het, dwars door de
mMWj» stad, op een platte wagen naar het voor-
I jBHte'i plein van de Gudule vervoerd, waar het
I MHjjHHj de volgende dag op zijn sober voetstuk
iJwftÉi Hc(. js 3 20 m. hoog en weegt
leggen aan de voet van het monument, de 1200 kgr. Het werd in brons van de hoog-
grote en moedige Belg kardinaal Mercier ste kwaliteit gegoten,
ter ere, die, samen met wijlen Koning Al- Vlakbij het standbeeld wordt al sedert
bert, tijdens de eerste wereldoorlog de maanden aan de voet zelf van de kerk
moed der Belgen en hun vertrouwen in door steenhouwers gewerkt, die daar, zo
de Voorzienigheid en het leger levendig als ook in de Middeleeuwen geschiedde,
heeft gehouden. de stenen pasklaar maken, die nodig zijn
voor het restaureren der torens, welke in
Hierna zal de burgemeester van Brussel (je ]00p eeuw*en op vele plaatsen
namens zijn stad het standbeeld in ont- sterk geleden hebben,
vangst nemen, en zal de minister van Kardinaal D. J. Mercier staat van heden
Justitie uit naam van de Regering het af 0p plein, priesterlijk van houding
woord voeren. Een défilé langs het monu- en ajs fje zachtmoedige maar toch ook
ment vormt het besluit van de plechtig- onverschrokken kerkvoogd, wakend over
heid. zijn kudde. Dat beeld zal tot in verre
Het plan voor het oprichten van een tijden van hem blijven getuigen; een im-
Mercier-standbeeld was reeds tijdens de ponerende en waardige prinselijke figuur
eerste oorlog ontstaan, doch toen de van de Kerk van Rome.
Vandaag viert de Coöpe
ratieve Roermondse Eier
mijn (C.R.E.) liaar gouden
feest. Tevens is het nieuwe
gebouw van de C.R.E. aan
de Prins Bernhardlaan door
Minister Mansholt officiéél
geopend. De C.R.E. heeft
zich in de loop der jaren
ontxvikkeld tot Europa's
grootste aan- en verkoops
centrale voor eieren.
De Oostelijke Pluimvee
Coöperatie te Enschedé zal
ter gelegenheid van het gou
den jubileum en van de
opening van de nieuwe ge
bouwen van de C.R.E. een
door Bernard van Vlijmen
geschilderd portret van
ff. M. Koningin Juliana aan
bieden.
tomaten gesloten, hoewel de prijzen zeer
hoog waren. In het afgelopen seizoen ls
het bijna niet mogelijk geweest appels en
peren naar België uit te voeren, hoewel
deze uitvoer aan minimumprijzen gebon
den is. Bovendien wordt als voorbeeld de
moeilijke situatie bij de snijbloemen-uit
voer aangehaald.
het symbool tot aesthetisch principe
was verheven.
Velen onzer tijdgenoten getuigen
van de hernieuwde opvoeringen van
het klassieke treurspel hebben dus
Diepenbrock's muziek als een wat
overleefde opvatting bewonderd.
Al speelde hier „slechts" het orkest
van de Ned. Opera, toch bezat het
evenals welk groter orkest ook, de
drie vereiste trompetten, de drie ba
zuinen, de trommels, de pauken, etc.
Hoe de dirigent André Rieu dan ook
zijn mannen in bedwang hield, hij
kon niet voorkomen dat deze kope
ren stemmen moesten klinken zelfs
als Ank v. d. Moer of andere spelers
versregels van grote innerlijke ont
roering declameerden. Steeds op
nieuw greep de muziek in en men
kreeg het gevoel dat zij i.p.v. de ge
moedsbeweging te schragen daarin
een wig dreef, louter door te over
heersend volume.
Diverse Vondelopvoeringen hebben
mij persoonlijk tot de overtuiging ge
bracht dat het samengaan van woord
en klank tot een wonderlijke een
heid ineen kan smelten indien het
muziekuitvoerend apparaat achter of
tussen de toneelschermen geplaatst
is. Hierdoor behouden de spelers een
rechtstreeks contact met de toehoor
ders en de muziek fungeert dan als 'n
klankbord, een sonore achtergrond.
Op deze wijze kan zij een lichtende
horizon worden waarop alle kleuren
van het drama zich op eigen wijze
kunnen aftekenen.
In de gegeven omstandigheden van
de in het Holland-Festival gege
ven vertoning deed zich wederom
een aspect van meer practische aard
gelden: de verstaanbaarheid van de
tekst.
In principe gaat het er bij welk
drama ook om, de gedachte van de
dichter zo scherp mogelijk te volgen.
Zelfs in de operakunst, waarbij
toch de muziek primair is, werd het
Een afzonderlijk probleem is dat
der reien. Geheel naar de geest van
zijn romantische tijd en niet overeen-
kostig de klassieke traditie behandelt
Diepenbrock de reimuziek individua
listisch. Hij laat één voor één 'n vijftal
recitanten brokstukken der reien zeg
gen met het gevolg dat men vijf di
verse stemmen hoort met vijf ver
schillende gevoelsnuancen. Deze ver-
individualisering is in feite een con
tradictio in terminis met het begrip
rei. Met deze koorgroep was toch
juist een on-persoonlijk of boven
persoonlijk element in de tragedie
bedoeld die gelijk Nietzsche zeide als
de ideale toeschouwer, zich ter zijde
houdend, op het toneelgebeuren rea
geerde. Naar veler opvatting ging dit
ook met het spelen van luiten met
dans of gebarenspel gepaard.
Nu verkreeg het geheel door een
overigens sierlijk paraderen iets van
een modeshow, hetgeen afbreuk deed
aan deze overigens zo magistrale ver
toning.
Men miste hier de omvattende
greep van een muziek-dramatisch
leider, maar het is duidelijk dat de
nazaten van de auteur der „Geburt
der Tragödie" met een Diogeneslamp
te zoeken zijn.
MARIUS MONNIKENDAM.
Het „college van juryleden voor vocalc-
en instrumentale wedstrijden" heeft zich
met een brief tot de regeringscommissaris
van het radiobestel, mr Ph. de Vries ge
wond. Het vestigt er daarin de aandacht
op, hoe moeilijk de amateur-orkesten en
-koren het reeds hebben door hoge ver
makelijkheidsbelasting, het ontbreken van
voldoende subsidie, de drang naar opper
vlakkiger vrije-tijdsbesteding in eigen
kring en de zucht naar banale verstrooi
ing bij het overgrote deel van het publiek.
Deze dilettantenverenigingen, die hoge
onkosten hebben o.a. aan affichedruk
werk en dagbladreclame, indien zij een
concert willen geven, worden echter ten
overvloede benadeeld door de radio-en
sembles met vaste bezoldiging, die, dik
wijls zonder extra-salaris, buiten de uit
zending onder auspiciën van een der om
roepverenigingen in tal van plaatsen op
treden. waarvoor de radio, meestal op de
courantste tijden, reclame maakt.
Afgezien van de ongewenste concurren
tie, die daarmee de affichedrukkers en
dagbladpers wordt aangedaan, is, aldus
de juryleden, deze wijze van zendtijdbe
steding niet alleen zeer nadelig voor de
amateur-ensembles, maar ook een onver
bloemde en ontoelaatbare reclame, waar
aan het college van juryleden mr De
Vries verzoekt een einde te Willen maken.
ALPHONS DIEPENBROCK
tekort aan verstaanbaarheid van het
gezongene gevoeld, en om deze reden
lanceerde Richard Wagner de ge
dachte van een overdekte orkestruim
te. Hoewel Wagneriaanse heldenzan
gers en -zangeressen in de regel geen
kleine jongens zijn, vond deze Ger
maan het blijkbaar toch nodig de
ruimte tussen spelers en toehoorders
die als de legerplaats van het orkest
geldt, met geluiddempende stoffen te
bedekken om aldus een redelijke kans
te scheppen voor verstaanbaarheid
van het gezongene.
A fortiori had men bij de toneel
opvoering van Electra, waarin van
geen zingen maar spreken sprake is,
het orkest enige sourdine moeten op
zetten.
