Poëtische en zinrijke roman
van Helma Wolf-Catz
fi
1
wi
itte doek
„The Maggie", zeldzaam voorbeeld van filmhumor
n rsrln rnü?ï -vis Visr,™.r™ cs."
I
I
SPEL MET EEN DROOM
Eeuwen van geluk en droefenis
en liederen
Alexander Mackendrick, regisseur van
„Whiskey Galore", overtreft zichzelf
u'ihoL, .om"» 5ii.t 'lh"tt°™*
ZATERDAG 31 JULI I9S4
PAGINA 8
De schrijfster helma wolf—catz
Geuren
Twee vrouwen
Kunst der aanduiding
Deborah Kerr in „The End of the Affair„Er moet een
Lady in Hollywood zijn' Ze kocht de vrijheid voor
f 330.000 Christenhelden op een Japans eilandje -
Errol Flynn als zanger „Er voelt zich iemand in mineur
„Knokken in een studio-jungle is veel makkelijker
Wegens huurschuld veroordeeld Internationale sterren
in de Ealing-studio's Ava Gardners vroegere „stand-in"
speelt hoofdrol in Out of the clouds
„MEN WERKT DOOR IN
NIEUW GUINEA"
STATENLEDEN OP DE FILM
INTERN. RADIO-WETEN
SCHAPPELIJK CONGRES
v
V.1 rijke lilmhumor ln de ecéae,
F.
TONEEL
heeft onze literatuur verrijkt met een bijzon
der persoonlijk en opmerkelijk boek. Haar
vroegere romans en novellen waren sterk en knap
gecomponeerd in de meer traditionele verhard-
vorm, maar thans verrast de schrijfster ons met
een kleine roman, die in alle opzichten „anders
is. Op welke bladzijde men „De droomgestalte'
(Uitg. Stols, Den Haag) ook open slaat, men
bespeurt direct een zeer bijzondere sfeer, die
misschien niet direct in woorden is aan te duiden.
Het is een sfeer, die het midden houdt tussen
zeer zuivere poëzie en de grilligheid en tegelijk luciditeit van de droom.
Maar toch is deze sfeer duidelijk geworteld in wat tv ij de werkelijkheid,
het aardse noemen. De schrijfster stelt zelfs uitsluitend problemen aan
de orde, die ons allen vertrouwd zijn omdat we er, zonder uitzondering,
allen vroeg of laat tegenover geplaatst worden. De kern van het boek
is deze: de macht en onmacht van de liefde, en, in verband daarmede,
de zin van het lijden. Maar deze kern is vervat in zo sterk persoonlijke
verbeeldingen en symbolen, dat de betekenis niet altijd direct duidelijk is.
dat de onrust verstilt en mèt haar de voet
stappen
Wat de figuur van de Wandelende
Jood betreft, moet men natuurlijk niet
te strikt vasthouden aan de opvatting,
dat hij het symbool zou zijn van het
voortgejaagd - worden van het Joodse
volk. De schrijfster heeft deze figuur
overduidelijk in zijn andere, algemeen
aanvaarde betekenis gezien: als
„anyone, who is in unquiet motion from
place to place". (Forby, „Vocabulary of
East Anglia").
De beide verhalen ontrollen zich als een
droom niet elke gebeurtenis is ons
direct duidelijk, maar achteraf blijven wij
er mee bezig en beetje bij beetje wordt de
sluier weggetrokken. Een absoluut gel-
dende verklaring van de betekenis is
waarschijnlijk niet te geven maar ge
tuigt het juist niet van het kunstenaar
schap van de schrijfster, dat elke opvat
ting, welke ook, een strikt persoonlijke
wordt en aldus ons inzicht in ons eigen
zieleleven verheldert?
Men kan zich een droom voorstellen,
vreemd en grillig, waarin men opeens
zichzelf herkent: zo is het ook met dit
boek van mevrouw Wolf—Catz, De
schrijfster duidt aan; zij geeft haar lezers:
alle gelegenheid zelf „mede te dichten
(om met Van Collem te spreken) en mede
te denken. De lezer moet schoonheid en
wijsheid uit dit boek puren zij zijn er
rijkelijk voorradig, maar onder een sluier.
Als men wil luisteren, geldt wat op pag.
184 staat: „Als je luistert, goed luistert, is
iedereen zo eenvoudig als het water dat
ruist alleen weten ze dat zelf niet".
DE roman „De droomgestalte" bevat zo
vele facetten, dat men deze niet alle
in het bestek van een enkel artikel
'kan opsommen en evenmin de onderlinge
samenhang kan aanwijzen. Enkele merk
waardige details zouden wij echter nog
graag signaleren. Daar is bijvoorbeeld de
sterke gebondenheid van deze poëtische,
droomachtige verhalen met het aaJds®:
Deze band wordt telkens weer verbeeld
door de aanduiding van bepaalde geuren.
Kan men het zich aardser en tevens zin
voller voorstellen?
Voorts trof ons de haast tastbaar en
zichtbaar aangeduide sfeer, die de vrou
welijke hoofdpersonen omgeeft dat is
dus in het oude Rome en in het moderne
Schotland, waar echter nog iets van de ge
heimzinnigheid van oude sagen en over
leveringen voortbestaat.
Dit boek is kennelijk opgeweld uit de
gevoels- en gedachtenwereld van de
schrijfster: het is niet gemaakt, maar is
gekomen zoals men een droom krijgt, on
gevraagd en onafwenbaar. En is het dan
een wonder, dat zulk een verhaal aan
dacht en liefdevol tasten van de lezer ver
eist? Een moeite, die zich veelvoudig laat
belonen!
Reeds de bouw van „De droomgestalte
verraadt een bijzondere opzet en bedoe
ling. De roman bestaat uit twee delen.
Het eerste deel heet „Aurelia", het tweede
veel langere deel draagt de titel „Mary
Ann". Veelzeggend, deze twee vrouwen
namen! Zinrijk, deze compositie! Deze
twee delen schijnen volkomen op zich zelf
staande verhalen te zijn, waarin verteld
wordt over de liefde en het lijden van de
vrouwen, wier namen de titel vormen.
Maar er bestaan in deze liefde en dit
lijden ondanks de eeuwen en eeuwen
afstand en de volslagen verschillende
omstandigheden, zo veel affiniteiten en
er ligt een zo sterke, gemeenschappe
lijke drang aan ten grondslag, dat men
voelt dat de schrijfster juist door deze
twee-eenheid van de compositie de con
tinuïteit in liefde en het lijden van de
vrouw heeft willen aanduiden.
De schrijfster noteert ergens: „Eeuwen
van geluk en droefenis en liederen"en
daarmede heeft zij de scherpste en vol
ledigste karakteristiek gegeven van haar
eigen boek alsmede een subliem voor
beeld van haar kernachtig en toch poëtisch
woordgebruik: er wordt veel en veelmeer
aangeduid dan gezegd. „De droomgestalte"
bestaat uit deze drie elementen: geluk,
droefenis en liederen. Als liederen in
proza immers zijn de prachtige natuur
beschrijvingen heel teer en sober, maar
altijd zuiver en ongedwongen.
HET eerste verhaal speelt in de Ro
meinse tijd. Aurelia, de schone
vrouw van de timmerman Marcus,
komt voor een ontzettend innerlijk con
flict te staan. Haar man is overtuigd
christen, zij is heidin gebleven. Ze houdt
zielsveel van hem en er is rust en geluk
als ze samen zijn en muziek maken. Maar
als Marcus een slachtoffer dreigt te wor
den van de christenvervolgingen en
Aurelia voor de trotse en meedogenloze
keizer verschijnt om genade af te smeken,
dan komt het ogenblik van een alles-
beslissende keuze: het offer of de trouw.
Maar het sterkst leven in ons na de
beide vrouwenfiguren. Aurelia en Maiy
Ann wier liefde en lijden een indruk
wekkend en onvergetelijk schoon sym
bool zijn geworden van het vrouwzijn
door alle eeuwen heen, vroegere zowel als
toekomstige. „De droomgestalteis eeIj
roman, die in onze literatuur een geheel
eigen afzonderlijke plaats inneemt en
met ere! Bezwaren tegen bepaalde beelden
of enige vaagheden vallen weg bij het
positieve, dat dit boek ons brengt. Hei
stemt tot nadenken en maakt ons rijker.
Daarom bevelen wij het rijpere lezers, die
zich de moeite willen getroosten door te
dringen in deze bijzondere wereld, die
nochtans geheel en al hun eigen wereld
is „De droomgestalte" sterk aan.
H. R.
Wilcox in de film „The Beggar's Opera".
Maar we vonden het niet bepaald een
overweldigend succes.
Hetgeen intussen niet wegneemt, dat
Mr Flynn bereid werd gevonden zijn stem
ook op de gramofoonplaat vast te leggen.
Waarop hij werd geconfronteerd met een
orkest van 28 man plus een koor van acht
man. Ze speelden en zongen 'n knap
modern arrangement van „Lily of La-
guna".
„De eerste keer is het alleen maar om
een beetje te wennen", zei Norman Ne
well, die met het opnemen van de gra
mofoonplaat was belast. Flynn. omringd
door drie vrienden, trok zijn jasje uit en
luisterde aandachtig.
„In welke toonaard zing .je", werd hem
gevraagd. „Heb er geen idee van", ant
woordde Flynn.
Het orkest speelde „Lily of Laguna" nog
eens. Flynn zong de woorden van een blad
muziek. „E-mineur zei de pianist. „Er
vóelt zich iemand in mineur", zei Flynn.
Hij maakte zijn das los en zong „Lily of
Laguna" nog eens met wat men "e^n
vage bariton" zou kunnen noemen. Na
een uur hard werken hield hij het orkest
tamelijk aardig bij.
Tijdens het thee-uur, waarin Flynn een
kleurloos vocht dronk uit kleine glaasjes,
bekende hij: „Zo iets heb ik nog nooit
beleefd. Ik ben doodzenuwachtig.
ken in een studio-jungle is veel makke
lijker".
Na een hele morgen hard werken, was
de muziek van het orkest volmaakt. Waar
op men besloot dat Mr Flynn de zitting
privé zou voortzetten zonder orkest.
„Zijn stem heeft zo'n bijzondere kwaliteit,
dat het beter is, ze afzonderlijk op te ne
men", zei Norman Newell. Dus zong
Flynn alleen en werd zijn stem later bij de
opname van het orkest gevoegd.
Nu moet Flynn nog de andere kant van
de plaat maken. Daarop zal hij een duet
vormen met Anna Neagle, die Ivor No-
vello's „We'll gather lilacs" zingt. Het ligt
in de hedoelina. dat Miss Neagle groten-
l
Errol Flynn
deels het muzikale gedeeelte voor haar re
kening zal nemen. Mr. Flynn zal zijn bij
drage meer op conversatietoon leveren...
Dat Mr. Flynn zo vrij als een vogeltje
voor de microfoon kon zingen, had hij uit
sluitend te danken aan de lankmoedigheid
van een Londense rechter en aan de spoed,
waarmee hij een schuld van 46 11 s. 8 d.
heeft betaald.
Flynn had nog maar nauwelijks een voet
op Engelse bodem gezet om daar voor
Herbert Wilcox in de film „Lilacs of the
Spring" op te treden, of hij werd door een
vroegere hospita voor de Londense rechter
gedaagd. De advocaat van de hospita ver
klaarde, dat Flynn in November 1925 tot
betaling van dit bedrag was veroordeeld
wegens huurschuld en de kosten van het
daaruit voortvloeiende geding. Flynn had
toen beloofd te betalen, maar daarvan was
niets gekomen. „Flynn maakt thans een
film in dit land en logeert in het Savay
Hotel, hetgeen doet veronderstellen, dat
hij middelen heeft om zijn schuld te be
talen", aldus de advocaat.
De rechter deelde mede, dat hij van
Flynn, die verstek liet gaan en ook geen
rechtskundige bijstand had ingeroepen, een
brief had ontvangen, waarin deze ver
klaarde het geld te willen betalen. De he
le brief wilde de rechter niet voorlezen:
„Er staat heel wat in, dat beter niet hard
op kan worden gezegd. In elk geval zijn
het niet anders dan vulgaire beledigingen
en ik betwijfel of ze waar zijn"....
Vier internationale sterren treden op in
„Out of the clouds", een nieuwe film van
de Ealing-studio's: de Amerikaanse ac
teur David Knight, de in Wenen geboren
actrice Margo Lorenz, de Schotse actrice
Fiona Clyne en de Canadese acfeur Robert
Beatty.
„Out of the clouds" is de romantische
geschiedenis van een Amerikaanse jongen
en een meisje uit Midden-Europa, die op
elkaar verliefd worden tijdens het wachten
op een vliegtuig op de Londense lucht
haven.
Voordat ze de hoofdrol kreeg in „Out
of the clouds" had de 24-jarige Margo Lo-
renz nooit dichter bij een filmcamera ge
staan dan als „stand-in" voor Ava Gardner
in „The Barefoot Countess"- Toen ze na
de voltooiing van die film naar Engeland
kwam en hoorde, dat regisseur Basil Dear-
den uitkeek naar een Midden-Europees
meisje, om de hoofdrol te spelen in „Out
of the' clouds", ging ze naar de Ealing-
studio's en vroeg, of zij de rol mocht spe
len. Basil Dearden sprak tien minuten met
haar en vond haar zo aardig, dat hij haar
een test gaf. Vier-en-twintig uur later zag
Sir Michael Balcon het resultaat, beves
tigde de mening van Dearden en Margo
Lorenz was een nieuwe naam, die kon
worden toegevoegd aan de lange lijst van
Ealing-ontdekkingen.
Het conflict is te groter, daar het offer
in strfld met de trouw en de trouw met
het offer schijnt te zijn. Zij aarzelt en
verliest en gaat hieraan ten onder.
Dan verplaatst de schrijfster ons naar
Schotland. Mary Ann is een meisje van
deze tijd. Haar conflict, uiterlijk zo ge
heel anders, is in wezen precies dat van
Aurelia. Maar Mary Ann laat zich niet
overmeesteren. Zij ondergaat een loute
ring. die haar tenslotte toch tot een met
strijd en leed verworven geluk voert. Zij
leert de barmhartigheid kennen in de per
soon van het meisje Adrienne, met wie
zij (boven bezet gebied afgeworpen) in de
verzetsbeweging samenwerkt. Een enkele
zin bewijst reeds, hoeveel verder dan de*
sf.rikte vertelling de betekenis van dit
boek gaat. „Als je maar achter me blijft",
zei Mary Ann, „want de vijand houdt niet
van barmhartigheid".
DOOR het gehele boek heen schrijdt,
nauwelijks hoorbaar en geheel on
zichtbaar de droomgestalte, of de
Wandelende Jood. Deze figuur vervult
hier de rol van de personificatie van de
Vier internationale sterren in „Out of the cloudseen nieuwe film van
onrust of van het verlangen, dat altijd in c/l/f7,'„V David Knight, Mareo Lorensz, Fiona Clyne en Kobert
de mens leeft. Steeds is hij aanwezig, tot- de taling-studio s. uavia jwug/ti, g
Beatty
WERELDNIEUWS
de
de
(Van onze filmredacteur).
Onder leiding van Multifilm is
tweede aflevering verschenen van
documentaire „Men werkt door in Nieuw
Guinea". Dit korte filmpje geeft een
beeld van het pionierswerk, dat in Nieuw
Guinea wordt verricht. Het is niet zo
zeer samengesteld als een geheel van
bezigheden die zich afspelen in Nieuw
Guinea maar als een journaal van feite
lijke gebeurtenissen, die tonen, dat het
werk in dit gewest niet stil staat Men
krijgt een goed beeld van het pioniers
werk en van de gestadige voortgang in
de economische sector.
De electrificatie, het aanboren van
nieuwe oliebronnen, de woningbouw etc.
nemen een voorname plaats in, maar ook
krijgt men een beeld van de sociale struc
tuur van Nieuw Guinea.
Aesthetisch gezien biedt dit product
niet veel nieuws, omdat slechts zeer zel
den een eigen filmische vormgeving naar
voren treedt. De montage is flauw en het
tempo niet van die aard, dat de vorm
geving in evenwicht is met de inhoud.
Men mag echter bij de beoordeling van
dit filmpje niet uit het oog verliezen, dat
de realisatie onder zeer moeilijke om
standigheden tot stand is gekomen Ver
voersmogelijkheden waren practisch niet
aanwezig. Gezien deze beperkingen is
dit product alleszins bezienswaardig en
men krijgt respect voor het vooruitstre
vende werk. dat onder de brandende tro
penzon wordt verricht. BU-
(Van onze correspondent)
Voor de laatste maal vond gistermid
dag in de bovenfoyer van Musis Sacrum
te Arnhem een Statenzitting plaats. De
volgende bijeenkomst van het provinciaal
bestuur van Gelderland wordt gehouden
in de nieuwe Statenzaal van het provin
ciehuis dat zoals bekend op 11 Septem
ber a.s. door H. M. de Koningin zal wor
den geopend- Ter gelegenheid van dit
afscheid werd een korte film opgenomen,
welke zal dienen ter omlijsting van de
tentoonstelling „Hoe werkt het provin
ciaal bestuur", welke expositie ter ge
legenheid van de opening van het „Huis
der provincie" zal worden ingericht in
een van de vertrekken van het nieuwe
gebouw.
Van 23 Augustus tot en met 2 September
zal in het voormalige paleis Noordeinde
te Den Haag een congres worden gehou
den van de „Union Radio Scientifique
Internationale". Deze organisatie houdt
zich bezig met radio-wetenschappelijk
onderzoek, zowel op het terrein van de
toegepaste techniek als op academisch ge
bied (radio-astronomie). Er worden onge
veer 200 congressisten verwacht uit
Australië, België, Canada, Denemarken,
Finland, Frankrijk, Groot-Brittannië, In
dia, Italië, Japan, Joego-Slavië, Marokko,
Noorwegen, Nieuw-Zeeland, Nederland,
Spanje, Tsjecho-Slowakijë, de Ver. Sta
ten, West-Duitsland, Zuid-Afrika, Zweden
gn Zwitserland,
In
men
de Engelse Shepperton-studio's is
bezig met de verfilming van Gra
ham Greene's „The End of the Affair".
In deze film treden Deborah Kerr en
Van Johnson voor het eerst samen op en
het was op de eerste dag in de studio's,
dat Deborah Kerr voor het eerst weer te
maken kreeg met de wonderlijke metho
des van de filmproducenten, die 't p ard
achter de wagen plegen te spannen.
„Tamelijk verwarrend", luidde het com
mentaar van Miss Kerr. „We hebben het
begin en het eind van het begin van „Het
Eind van de Affaire" gefilmd, als u be
grijpt, wat ik bedoel".
zal verlichten. De film zelf geeft hun een
idee van wat het christendom is.
Het Japanse ministerie van onderwijs
heeft de film het praedicaat „van opvoed
kundige waarde" verleend.
Errol Flynn heeft, ergens in Londen, 'n
gramofoonplaat gemaakt. Nu is er al heel
wat over de heer Flynn geschreven, maar
zover wij weten is daarbij nog nooit mel
ding gemaakt van zijn mogelijkheden als
Wel", ging zij voort, toen haar toehoor
ders wel zeer intelligente, maar niet be
grijpende gezichten trokken. „Well, ze
hebben me gefilmd, terwijl ik bezig ben
m'n koffers te pakken om mijn echtgenoot
(gespeeld door Peter Cushing) in de steek
te laten en er met Van Johnson vandoor
te gaan. Maar ik was toen nog met ge
filmd, terwijl ik op Van Johnson verliefd
werd. Dat gebeurt een andere keer. Die
scène draaien ze evenmin achter elkaar.
Eerst maak ik een eind aan de affaire
met hem. En dan gaan we weer door met
de liefdesscènes
Deborah Kerr, die ruim een maand ge
leden uit Amerika in Engeland is terug
gekeerd, had het volgende over haar ver
blijf in Hollywood te zeggen„Er moet
nu eenmaal een Lady in Hollywood zijn.
Dat zal nu iemand anders moeten worden
want ik ben afgetreden".
Een tijd lang is Greer Garson (eveneens
uit Engeland) Hollywood's Lady geweest.
Daarop nam Debar Deborah Kerr haar
taak over. „Toen ik", aldus Deborah, „me
echter ontpopte als een brutaal, slecht
blondje in de film „From here to eter
nity", ontdekten ze in Hollywood plotse
ling, dat ik van vlees en bloed was. Nu
is Grace Kelly de Lady in Hollywood,
veronderstel ik. Zo iemand moet er nu
eenmaal zijn. Iemand, die op een afstand
is en koninklijk. Iemand, die een tiara kan
dragen. Waarschijnlijk als een soort tegen-
hangster van Marilyn Monroe, een mo
derne versie van Jean Turner en daarna
door Monroe. Er ontstaat daar altijd een
traditie in zulk soort types. Maar ik ben
blij, dat het afgelopen is. Nu durven de
mensen tenminste naar me toekomen, zon
der dat ze denken eerst voor me te moe
ten buigen".
Deborah Kerr, 33 jaar oud en moeder
van twee dochtertjes (één van zes en de
ander van twee) zegt van haar verblijf in
Hollywood: „Ik be.i altijd geduldig ge
weest. Misschien té geduldig- Maar het
voortdurende wachten en het spelen van
tweede plansrollen leert je de dingen
waarderen, die je hebt: een prettig huis,
een gelukkig gezin en het geloof, dat een
actrice in Hollywood ongeveer ééns in de
vijf jaar wat behoorlijk te doen krijgt
Dus maakte Deborah Kerr, na in„From
here to eternity" te hebben bewezen, dat
ze geen Lady was, een eind aan haar film-
contract in Hollywood en keerde na zes
jaar naar Engeland terug. De prijs voor
haar vrijheid was 330.000. Dat gaf ze op
aan salaris, toen ze het Amerikaanse film-
Mekka de rug toekeerde.
Onder de titel „Eiland des Lichts" heeft
men in Japan een film gemaakt, waarin
het leven der christenen op een klein Ja
pans eiland in beeld wordt gebracht. Het
is een documentaire film zonder intrigue
en zonder beroepsacteurs. De film toont
het dagelijkse leven van de nakomelingen
der christenhelden, die, ondanks vervol
gingen, hun geloof door de eeuwen heen
hebben weten te bewaren. Ongever 120
jaar geleden vluchtte een aantal katho
lieken naar het verlaten eiland Madara
(het eiland telt thans 1600 bewoners, van
wie driekwart katholiek zijn), om te ont
komen aan de vervolging, waaraan zij
bloot stonden, tweehonderd jaar, nadat de
laatste katholieke priester Japan had ver
laten.
In eenvoudige beelden toont de film hun
levenswijze een primitieve kar, getrok
ken door een os en geleid door een jong
meisje, vissers aan de arbeid, een jonge
man en een grijsaard, die neerknielen om
het Angelus te bidden, een kerk vol gelo
vigen, een zingende menigte tijdens een
Ze was nog maar heel jong Suzanne,
toen het ongeluk met haar vader ge
beurde. Suzanne speelde beneden in de
molen. Haar vader en de knecht waren
heel hoog boven op de omloop bezig
met het versjouwen van zakken graan.
Opeens een gil. Suzanne kijkt op van
haar spel en ziethaar vader val
len. Dood blijft hij voor haar voeten
liggen. Het moet een ongeluk zijn ge
weest. Vader moet misgestapt zijn of
zoiets dergelijks. Maar Suzanne weet
beter. Suzanne heeft nog net ge
zien. hoe de knecht zijn voet terug
trok. Maar zij kan niets zeggen; zij
wil niets zeggen; zij bewaart het ge
heim in haar hart. Ze is nog te jong
om te weten, dat zij moet spreken.
Nu heeft Suzanne geen vader meer.
Haar moeder was reeds enige jaren
geleden gestorven. Alleen de oude
meid en de jonge knecht zijn nog op
de molen. Een tante ontfermt zich over
Suzanne en neemt haar mee naar Zee
land. waar zij opgroeit in een kleine
sombere kamer achter een manufactu-
ren winkelt je. Ze is daar geheel alleen
met haar eenzame tante. Vriendinne
tjes heeft zij niet. Vriendinnetjes wil
zij ook niet maken. Het doet haar goed
alleen te zijn. Dan. dan kan ze ten
minste denken aan haar vader. In een
paar weken is zij oud geworden. Een
oud kind, voor wie geen spel en vreug
den meer bestaan. Vader.... vader, zo
als hij daar ligt.... dood aan ha'ar
voetendat is het enige, dat voor
haar bestaat.en.... die voet.... die
voet van de knecht. die voet, die
vader omlaag duwde.
Overdag denkt zij aan niets anders
en 's nachts droomt zij van niets anders.
Haar hart wordt vervuld van verdriet
en woedende onmacht, omdat zij als
kind haar vader niet wreken kan.
En deze woedende onmacht neemt
toe, als zij hoort, dat de knecht eige
naar van de molen geworden is. Want
zo stond het beschreven in het testa
ment van vader. De knecht zou na zijn
dood eigenaar van de molen worden,
indien de schulden, die de vader aan de
knecht had, nog niet volledig waren
geëffend.
Dus dat was de bedoeling van de
knecht: eigenaar te worden van vaders
molen!
Suzanne zou het wel willen uit
schreeuwen! Maar hoe zou zij het kun-
zanger.
Waarschijnlijk heeft Herbert Wilcox, de
producent van Flynn's laatste film „Li
lacs in the Spring" (Seringen in de lente)
dit verborgen talent ontdekt. „We hadden
heel wat over Errol gehoord", verklaart
Wilcox zelf, „maar niet, dat hij kon zin
gen. Hij heeft nog een mooie, volle zang
stem ook. Beter dan Laurence Olivier. We
doubleren Errol's stem dan ook niet in de
film hij zingt zelf".
Voor degenen, die het niet mochten we
ten Olivier heeft óók zelf gezongen voor I nen bewijzen? Zij alleen neeit net ge
zien. En wat zou men geven om de ge
tuigenis van een kind?
Suzanne wordt steeds stiller en stil
ler. Ze groeit op tot meisje, tot vol
wassen vrouw. Maar het drama laat
haar niet los. Geen nacht gaat voorpij,
dat het verschrikkelijk gebeuren zien
niet opnieuw afspeelt in haar droom.
En dan ziet zij de knecht trots als een
pauw stappen door haar vaders molen.
En als zij 's morgens opstaat, kan zij
deze droom niet van zich afschudden.
Zij wil het ook niet. Zij speelt met haar
droom. In haar fantasie wreekt zij va
der op duizend manieren. Mhar geen
enkele manier voldoet haar. Niets kan
GT2 scnocs zijn voor de Knecht. Dood
mag hij niet! In de gevangenis zou hij
het nog veel te goed hebben! De molen
in brand steken, is een nutteloze straf.
Neen, hij moet lijden, de knecht. Ver
schrikkelijk veel lijden. Lijden....
door haar.door haar eigen hand
een heel leven lang! Maar hoe
Zij kan niet meer bidden, zij kan
niet meer werken, zij kan niets meer.
Een jongen, die om haar heen dwar
relt en van wie zij zou kunnen hou
den, wijst zij af, omdat haar een andere
taak in het leven wacht. Zij kent maar
één taak, één opdracht. En dat is:
wraak nemen, haar vader wreken. En
dan rijpt in haar een duivels plan. Een
plan, waar zijzelf toch wel even van
gruwt. Een plan. dat alleen maar kan
ontstaan in het brein van iemand, die
door de duivel is bezeten. Maar Suzan
ne is door de duivel bezeten.
Langzaam maar zeker heeft zij al het
goede uit haar hart gebannen. Zij kent
geen medelijden meer. Niet tegenover
anderen, noch tegenover zichzelf. De
volvoering van dit plan betekent haar
eigen ondergang. Maar wat komt zij er
zelf op aan, als de knecht maar lijdt,
als de knecht zijn verdiende loon maar
krijgt.
En Suzanne besluit haar tante te ver
laten. Zij reist naar haar geboorte
dorp en brengt een bezoek aan de mo
len. Daar ontmoet zij de knecht. Deze
is inmiddels een zeer gefortuneerd mah
geworden. Maar hij is weduwnaar.
Enige jaren geleden heeft hij ziin
vrouw verloren. En ofschoon hij graag
opnieuw zou trouwen, is het hem tot
nu toe niet gelukt een geschikte voruw
te vinden.
De knecht biedt Suzanne onderdak
aan Zij moet de molen maar beschou
wen als de bare.
Suzanne gaat er op m en neemt haar
intrek in de molen. Zij doet alsof zij
de knecht heel goed gezind is. En de
knecht maakt haar het hof. En Suzan
ne laat zich het hof maken. Tenslotte
trouwt zij met hem. Maar op de avond
van de bruiloft bekent zij hem, waar
om zij met hem getrouwd is, omdat zij
hem wil doen lijden, omdat zij zijn le
ven verwoesten wil en hiertoe had zij
geen vreselijker middel kunnen vinden
dan door zijn vrouw te worden.
En als dan blijkt, dat heel het leven
van Suzanne een gevaarlijk duivelsspel
met een droom is geweest; als dan vast
komt te staan, dat Suzanne het zich in
haar kinderrijke fantasie maar ver
beeld heeft, dat de knecht vader met
zijn voet van de hoge molenomloop ge
duwd heeft, dan is Suzanne radeloos.
Hoe moet zij dat ooit nog aan hem kun
nen goed maken?
Hans Nesna schreef dit spel in een
meesterlijke stijl en dialoog. Zijn fan
tasie voert ons hier tot de onheilspel
lende hoogten, waartoe een mens gera
ken kan. als hij toegeeft aan wraakge
voelens en deze voortdurend voedt met
dagdromen. Het is een spel vol ang-
angstige dreiging. Een pracht karakter-
spel van bijzonder allure. Ik kan het
echter alleen de meer geroutineerde
verenigingen aanbevelen, die over de
krachten beschikken om dergelijke fi-
guren gaaf over het voetlicht te bren
gen. Het verscheen zojuist bij Vink's
Uitgeversmij.
Van diverse kanten is mij gevraagd
naar goede en verantwoorde detective-
spelen. Ik noem u er hier enkele op:
„Verdachte ontkent", door Ph. L.
Cloak. (Toneelfonds J. Heynis). „De
moord in de pastorie" door Agatha
Christie. (Ton.fonds: Heynis). „Boeven
en Madeliefjes" door George Batson.
(Toneelfonds Heyms). „Fluffy neemt
de leiding" door G. Batson. (Toneelf.
Heynis). „Moord in de sacristie" door
Vincent FaÜona. (Toneelfonds „De
Nieuwe Spoel" Bussum). „Het geheim
van dr Spencer" door mr Planten. (Uit
geverij Kroonder. Bussum). „Het huis
der mysteries" (nieuw) door R. van
Noppen. (Vink's uitg Mij). „Tien klei
ne negertjes" door A. Christie. (Uitg.
Jos Janssens, Antwerpen). „Wiener
Melange" door R. Feenstra (Vink's uit
gevers Mij. Alkmaar). „De kat en de
kanarie" door John Willard. (Vink's
Uitgeversmij).
welkomstprocessie ter ere van de bisschop,
mgr Dominique Fukahori en een fragment
van diens toespraak.
De titel „Eiland des Lichts" wijst de
niet-katholieken er op, waar zij het licht
kunnen vinden, dat deze sombere wereld
$38
iLirwn-lA
Heel weinig moderne
filmproducenten hebben
een zo persoonlijk stem
pel weten te drukken op
hun productie als Sir
Michael Balcon, de leider
van de Ealing-studio's in
Engeland En het aantal,
dat er bijna altijd in
slaagt, een financieel met
een artistiek succes le
verbinden, is nog veel
geringer.
Sir Michael, die zijn
titel in 1948 ontving van
koning George VI bij
gelegenheid van zijn zil
veren filmjubileum, is
verantwoordelijk voor de
productie van films als
„The Overlanders",
„Passport tot Pimlico
„Whisky Galore", „Kind
Hearts and Coronets
„The Lavender Hill Mob
„The Cruel Sea" en „The
Maggie", waarvan laatst
genoemde, die thans hier
te lande in vertoning
komt cn die daarom onze
aandacht vraagt, zeker
niet de minste is.
waarin de Amerikaan één van zijn ontel
bare telefonades voert. Hij zit in een gam
mel huisje op één van de eilandjes aan de
Schotse Noordkust en men ziet alleen de
j.„„UeHiir bewegingen van ziin mond, terwijl op de
I's" met' de* beste Ealing-tradiües voorgrond een kudde luid snaterende gan-
ls 5 uduules- zen voorbijtrekt. Zo zijn er tal van scènes
n?,am, zou afleiden, maar efn_va^ie Met de herinnering aan „Whisky Galore"
walïfSa' rr.1?26 JkU.St=?anmedé zuinig- nog vers in het geheugen van de filmlief-
t land, dat bekend staa gaande ijJj hebbers, heeft Mackendrick het gewaagd,
heid en de daarmee een soortgelijke film te maken. Een waag-
heid van zijn bewoners,^algemeen „puf dat hem volkomen is geiukt, want
fers worden Senoe™d/oh^e f':hlpP'er va« „The Maggie" hoeft zeker niet voor zijn
deze gemechaniseerde tobbe is een zekere eersteling onder (e dQen en overtreft deze
MacTaggart, een even Schot als er ze]fs in tal yan opzichten Ze!f een Schot,
ooit haggis (ee"„sKpi? ®C^ot? Berecht) )g wj er Qp vriiwel volmaakte wijze in ge-
heeft gegeten. Hu 1heefEt z«n wrak van een slaagd> dp karakteristieke eigenschappen
schuit wmg lv0 u .7an' fnpval van zi*in landgenoten: vasthoudendheid en
merkwaardige P _P an geluk, to zuinigheid, levenswijsheid, gemoedelijk-
listige over g t en een be_ heid en onverstoorbaarheid, in milde
van naisver ls geslaagd, d warme filmhumor te contrasteren met de
trouwbar vLaf" Lri'ine toe- meedogenloze z.akelijkheid en onblusbare
te vuile t ien kostbare lad1 g, energie van de Amerikaanse zakenman,
behoren Amerikaanse waartoe het draaiboek, samengesteld door
k0nindr hW^ lrVl0J:d aanvankehik William Rose, die ook „Geneviève"
tn»(.nt dat -r 1 'e een écht schreef, trouwens alle geschikte voorwaar-
tUr, wnrdnr, goederen m hi den schiep. Alleen de daad van de scheeps-
schip worden vervoerd, dan is schipper di zonder enie teken van wroe-
MacTaggart vastbesloten, wat er ook moge waa" lu^k het hoofd van de
gebeuren, de goederen te bestemder plaatse Amerikaan ,aat vallen, wetend, dat dit
af te leveren en het vrachtgeld te ïncas-
te
Amerikaan laat vallen,
hem kan doden, vormt een wanklank in
deze overigens zo warmhartige en blijde
film.
Van Johnson (links) en Deborah Kerr vertolken de hoofdrollen in de
verfilming van Graham Greene's „The End of the Affair
Kapitein MacTaggart is cr mei zijn scheepsjongen
op uit. zijn rijke Amerikaanse bevrachter een mcu-
tec kool te storen. Beeld uit Ale.'ander Mackcn-
drick's kostelijke filmkomedie „The Maggie een
Michael Balcon-productie van de Ealing-studio's.
seren, dat nodig is om de „Maggie"
redden uit de handen van de sloper.
De bedrogen eigenaar van de goederen
schiet alle pijlen af, die hij op zijn boog
van Amerikaans zakenman heeft: vlieg
tuigen, telegrammen, telefoons en taxi's,
in zijn pogingen om de lading van de
„Maggie" af te krijgen. De schipper, ge
steund door zijn bemanning, bestaande uit
twee mannen en een jongen, is de Ameri
kaan echter te glad af en ten einde raad
scheept deze zich tenslotte persoonlijk op
het wrakke vaartuig in, om te redden wat
er nog te redden valt. Hij is een beter en
een vriendelijker mens met een verbeterde heeft Mackendrick een gepensionneerde
digestie cn een aanzienlijk lagere bloed- onderwijzer uit Glasgow (Alec MacKenzie)
druk tegen de tijd, dat de „Maggie" met geëngageerd, terwijl de scheepsjongen
hem heeft afgerekend. Vrijwillig geeft hij wordt gespeeld door Tommy Kearins, zoon
ziin kostelijke goederen aan de golven van een Glasgowse havenarbeider. De
nriis om de oude schuit te redden en aan enige bekende naam op de lijst van mede-
we een onherkenbaar op- werkers is die van de Amerikaanse acteur
Voor de rol van kapitein MacTaggert
het slot zien
Beschouwt men de hier opgesomde films omkleedt. Op de derde plaats weet hij de fialefaterde puffer", die o ironie van Paul Doug a.
Dat niettemin de door hen uitgebeelde
gevoerd voor Balcon's tweeledige succes Basil Dearden hebben hun eerste ^kansen machinist, die elkaar weer eens de huid
nader, dan vallen er drie factoren_op, die ^med^erkers te^zeive^durft Mj betlot, de^ ^v^^A^ikatm, fitot leven weer
de
camera en beeldwisseling van de regisseur
van doorslaggevende betekenis zijn.
Filmamusement van een gehalte als in
EZE slotscène is een gerede aanlei- „The Maggie" treft men, helaas, maar zo
als producent. Ze ademen zonder uitzon- aan hem te danken gehad en ook Alexan- vol schelden,
dering een echt-Britse geest en geven een der Mackendrick, de regisseur van „The
beeld van typische levensuitingen in het Maggie", waarin al deze factoren aanwezig
Britse gemenebest. Waarmee is gezegd, zijn, maakte onder hem rnet „Wis y
dat Balcon zich wijselijk beperkt tot onder- Galore zijn opzienbarende debuut Sinds-
werpen, die hij en zijn mensen door en dien regisseerde Mackendrick nog „fbe
door kennen en volkomen beheersen. Een Man in the White Suit" en ..Mandy" en hij
tweede, niet minder belangrijke factor is jn 6Tke Maggie" te com- woord speelt. Men lette ook op de nieten.
U ding om te wijzen op de belangrijke, zelden aan. dat men deze film onder geen
maar toch altijd aan het beeld onder- beding mag missen en haar desnoods twee
geschikte rol, die 'het geluid in deze film maal moet gaan zien, om van alle humo-
in de volledige betekenis van het ristische trekjes ten volle te kunnen ge-
