BOMEN OMHAKKEN GAA T
ZO MAAR NIET
-
Een tip van minister Mansholt
KONINGIN OP CONGRES
VOOR GEBREKKIGEN
Ibsen's „Peer Gynt" bij Theater
NIEUW-GUINEA HEEFT VOOR
DERTIG JAAR NIKKEL
Gunstiger verloop van de vracht
tarieven in de wilde vaart
Nederland moet meer vis eten
Geen onbevoegde u i tie;
depositum fidei
van
Geen operette vaneen Noorse„Faust
Canadese geologen tevreden over
hun bezoek
(t loei lampjes
Peking laat
Amerikanen vrij
Prins Bernliard naar
Zuid-Afrika
„De zekere weg"
Grotere verschepingen van granen en
Amerikaanse steenkool
Vliegkamp De Kooy
officieel heropend
Houtworm in Naardens
Raadhuis
Osservatore over leken-theologie
Albert Laskerprijzen
uitgereikt
Veel kobalt
Ook houi
Nog niet klaar
Bogota (Columbia)
Groot feest in Johannesburg
Film over de boerencoöperatie
MERAPI WERKT OPNIEUW
EEN PAARDENMARKT
STIERF
Voor technisch gedeelte
van M.L.D.
m**m
MINISTER OPENT HAL EN
TENTOONSTELLING IN
AMSTERDAM
^an Anotonio (V. S.
Verbetering van voorbij
gaande aard?
NIEUWE TELEVISIESTUDIO
DIT JAAR GEREED
POLITIEKE MOEILIJKHEDEN
IN NEDERLANDSE ANTILLEN
ONTPLOFFING IN
SPRINGSTOFFABRIEK
Eenheid
De voorstelling
BÜ.
De Albert Laskerprijs
BRANDWEER KWAM, BRAND-
WEER GING
Hooibergen in Voorthuizen
gingen verloren
DOORDAT SCOOTER
SLIPTE
Radiomusicus verongelukt
DONDERDAG 16 SEPTEMBER 1954
PAGINA S
ïaar
nth.
ïaar
velt
ïaar
ïaar
>ton
ïaar
ZO.
ïaar
O.
naaf
W.
Rot-
l.W.
jrn<?
naaf
DNO
naaf
naaf
(Van onze correspondent
ALFRED VAN SPRANG).
HOLLANDIA. Maandag
Negentig miilioen ton nikkel- en kobalt-
erts met een totale waarde van minstens
vijf-en-een-half milliard gulden en ge
noeg om een groot ertsbedrijf gedurende
dertig jaar draaiende te houden, bevindt
zich in het Cycloop-gebergte, practisch
onder de rook van Hollandia.
Dat is de mening van twee geologen
van de „International Nickel Company of
Canada" die een weeklange verkennings
tocht door het gebergte hebben gemaakt
om aan hun maatschappij rapport te kun
nen uitbrengen over de exploitatie-moge
lijkheden van deze mineraalvoorraad.
Voor hun vertrek naar Australisch
Nieuw-Guinea heb ik met een van hen,
de heer Harold R. Elves, in het Gouverne-
ments Hotel in Hollandia over dit voor
Nieuw-Guinea uiterst belangrijke project
gesproken.
„Wij hebben de situatie ter plaatse op
genomen. Het is nu verder aan de maat
schappij om te beslissenzei hij.
„Ziet u in eerste instantie mogelijkheden
voor een lonende exploitatie
„Ja, inderdaad
De graad van het erts is weliswaar niet
erg hoog, maar hij ligt toch niettemin
boven het minimum. Er bevindt zich
bovendien een belangrijk percentage (on
geveer vijftien) kobalt tussen Dat maakt
de exploitatie ietwat meer gecompliceerd,
daar slechts de gelijktijdige verwerk.ng
van beide ertsen een lonende exploitatie
zal opleveren.
De beide Canadezen waren overigens
zeer tevreden over de steun van de
Nederlandse autoriteiten in Nieuw-
Guinea. Behalve over uitgebreide rappor
ten hebben zij ook over alle faciliteiten
kunnen beschikken, welke nod'g waren
om het gebergte te bestuderen.
„Ik kan u wel zeggen, dat men hier
meer gedaan heeft dan de gewoonte is
om het erts op te sporen en de gegevens
erover in een rapport vast te leggen. Dat
heeft ons werk zeer vergemakkelijkt....",
verklaarde de heer Elves.
Het zal echter nog heel wat voeten in
de aarde hebben voor met een eventuele
ertswinning begonnen zal kunnen wor
den. In de eerste plaats zal de maat
schappij moeten beslissen of e*r voldoende
garanties op economisch en politiek ge
bied aanwezig zijn om een investering
van tientallen millioenen guldens te ver
antwoorden. Verder zullen de Staten-
Generaal hun goedkeuring aan een con
cessie-aanvrage moeten hechten. En dan
zullen nog duizend-en-één details ge
regeld moeten worden, ondei andere het
eigendomsrecht van de Papoea's dat het
zelfs onmogelijk maakt zonder meer
bomen om te hakken.
De verdere exploratie van het gebied
en de bouw van de vereiste installaties
om het erts te kunnen verwerken, zal
overigens verscheidene jaren eisen.
Een andere buitenlander, die Nieuw-
Guinea heeft verkend, is de heer Norman
J Woods, vertegenwoordiger van een
groot Australisch, houtconcern. Hti heeft
de mogelijkheden bestudeerd voor de
vestiging van een Australisch houtbedrijf
Indien er voldoende hout van de ge
wenste soorten aanwezig is en de Neder
landse regering is bereid een concessie
voor minimaal twintig jaar te vers'rek-
ken, wil dit concern hier een modern
houtbedrijf stichten.
In eerste instantie wil men bomen kap
pen en die naar Australië vervoeren Als
de plaatselijke consumptie groot genoeg
is, wil men daarnaast een zaagmolen
bouwen. En tenslotte overweegt men de
mogelijkheid van triplex-fabricage. In
verband met het gebrek aan werkkrach
ten hier zal een en ander grotendeels met
mechanische hulpmiddelen verwezenlijkt
worden.
Van Nederlandse zijde is de heer Woods
meegedeeld, dat men ongetwijfeld belang-
Het was in elk geval geen armelui-
bedoeninkje. want het kleine dochtertje
van Senor Francesco Tulande wist een
prachtige juweel te bemachtigen, dat
mama wat achteloos in huis had laten
rondslingeren. De kleine meid ging er
mee in de tuin spelen en even later
kwam ze. tranen met tuiten huilend,
weer binnen: een duif heeft mijn steen
gestolen! Het bleek, dat de jongedame
inderdaad een waardevol juweel te pak
ken had gekregen, een ring met diaman
ten van 150 000. De duif is natuurlijk
zoek, de steen eveneens zoek en er heeft
in Casa Tulande een kort echtelijk ge
sprek plaats gehad over de waarde van
het zorgvuldig beheer van juwelen.
Mount Plesant (Y.S.)
Zo maar. om weer eens iets anders te
doen. stelde de Amerikaanse televisie
ster tijdens een uitzending aan zijn drie
millioen-publiek voor, om aan de lang
niet onverdienstelijke 26-jarige mevrouw
Deibei, die met enige honderden perso
nen in de studio aanwezig was om de
uitzending als bevoorrechte toeschou
wers mee te maken, een nickel (vijf
dollarcent) te sturen. De volgende och
tend begon het feest mrs Deibei ontving
bijna 1700 dollar, waarvoor 26.000 brie
fen moesten worden opengemaakt. Een
halve dag later waren er al 60.000 brie
fen plus inhoud en lieden, die het weten
b"n"en* schatten dat mevrouw Deibei
dollarn dag of drie honderdduizend
r' kej- zal zijn. „Maak een van
onderaarsters rijk" had Moore
Waafom waket .schÜnt uit te koI"e";
uitverkorene,^1^ mevrouw Deibel de
scheiden antwo^™181 0L Z0A T ™'n
aardig gezicht heb"°P' mdat lk
In Hongkong zijn gisteren de Ameri
kaanse journalisten Applegate en Dixon
en kapitein Krasner aangekomen, die in
Mei 1953 met hun jacht door de commu-
nistisch-Chincse marine waren aangehou
den. Dezer dagen was door een Chinees
tribunaal tot hun deportatie besloten.
Op een persconferentie verklaarden zij
gedurende hun gevangenschap van zestien
maanden niet slecht behandeld te zijn.
Wel waren zij herhaaldelijk met de dood
bedreigd als zij niet wilden toegeven de
Chinese territoriale wateren te hebben
geschonden. Applegate verklaarde echter,
dat hun jacht werd aangehouden, toen zij
zich precies vijf mijl ten Zuid-Westen van
het eiland Lantea, een Britse bezitting
bevonden.
De drie leden van de Chinese beman
ning van het jacht en een Chinese vriend
van kapitein Kasner zijn nog niet vrij
gelaten.
stelling voor zijn plannen heeft, maar dat
de bos-inventarisatie nog niet ver genoeg
is gevorderd om toezeggingen te kunnen
doen. In 1955 zullen verscheidene bosrijke
streken (die tot nu toe slechts uit de lucht
bekeken zijn) ook van de erond af be
studeerd worden. Van de resultaten van
dit onderzoek zal het onder andere af
hangen of er iets van de Australische
plannen zal kunnen komen. Er wordt ech
ter uiteraard ook rekening gehouden me*.
Nederlandse interessen in deze richting.
Ter gelegenheid van het bezoek van
Z.K.H. Prins Bernhard op 7 October a.s.
worden in Johannesburg grote feestelijk
heden georganiseerd.
In de stadszaal wordt een officiële maal
tijd aangericht, waarna in het Rhodes park
een openluchtuitvoering zal worden gege
ven, die door 2000 gasten zal worden bij
gewoond. Het stadsorkest van Johannes
burg onder de dirigent Jeremy Schulman
zal voor de muzikale omlijstin van de
feestelijkheden zorgen. Om half negen in
de avond zal het Festival Ballet de tweede
acte van „Giselle" uitvoeren.
Om 10 uur begint een volksdanspro-
gramma, dat wordt gevolgd door een
„braaivleis". De avond zal worden beslo
ten met een Zoeloe oorlogsdans uitgevoerd
door 300 Zoeloe's.
(Van onze Haagse redactie)
In het Metropole-theater te Den Haag
is gistermiddag voor een groot aantal ge
nodigden de film „De zekere Weg" van de
cineast Theo van Haren Noman vertoond.
Deze rolprent, die een vertoningsduur van
ruim een uur heeft, geeft een goed in
zicht van wat de boerencoöperatie heeft
bereikt. De cineast is er in geslaagd op
boeiende wijze voor te lichten over het
leven op de Nederlandse boerderij, over
de moeilijkheden en de wijze, waarop de
boeren deze door samenwerking weten
te overwinnen.
De voorstelling werd o.a. bijgewoond
door de minister van Landbouw, Visserij
en Voedselvoorziening, de heer S. L.
Mansholt, door de secretaris-generaal, mr
J. Th. Bonnerman, en door de landbouw-
attaché's van de Ver. Staten, Spanje, Ca
nada en België.
De vulkaan de Merapi in Midden-Java,
die in het begin- van dit jaar reeds zesen
twintig slachtoffers eiste, blijkt de laatste
dagen weer actief te zijn. Het comité voor
hulp aan de slachtoffers van de Merapi-
ramp in de residentie Kedu. is in verband
daarmede weder tot nieuw leven gewekt.
De ruim 50 jaren oude paardenmarkt
te Alphen aan den Rijn is als een nacht-
kaarsle uitgegaan.
Woensdag bereikte de aanvoer van edele
viervoeters het laagste cijfer: slechts één
ponny, compleet met wagentje. De eige
naars, de gebr. Hulscher vroegen 700.
Om de koop aantrekkelijk te maken kon
de koper het wagentje er bij cadeau krij
gen. Er was wel veel belangstelling voor
deze, waarschijnlijk de allerlaatste „aan
bieding" op Alphens gouden paarden
markt. Maar kopers waren er niet. Het
enige bod, dat moeizaam werd verkregen
bleef nog 75 béneden de vraagprijs.
Hierop werd niet ingegaan. De handel was
dus nihil.
Betere zaken werden gedaan op de met
de paardenmarkt „gepaard" gaande goe
derenmarkt. Hier concentreerden zich de
meeste kopers, de huismoeders, de kinde
ren, de verloofde paartjes enz., die voor
een gezellige drukte zorgden, terwijl de
paardenmarkt langzaam stierf
Terwijl de vlagofficier materieel, vice-
admiraal C. W. Heringa, de sirene van het
vliegkamp De Kooy op Texel in werking
stelde, daverden Neptunes, Avangers en
Seafuries over de met autoriteiten gevul
de grote vliegtuighangar, over de zojuist
gehesen driekleur en over de op de start
baan aanwezige toestellen van de Marine
Luchtvaart Dienst. Hiermee werd gisteren
het bedrijf na veertien jaren heropend
met een bestemming, die een andere is
geworden dan het in de jaren voor 1940
had.
De bevelhebber der Zeestrijdkrachten,
vice-admiraal A, de Booy, herinnerde
hieraan in zijn toespraak tot de honderden
aanwezigen. Hij haalde de glorieuze dagen
van vroeger op, toen tal van grote en be
roemd geworden vliegers hier hun eerste
rondjes draaiden en hun lang verbeide
solovluchten in de kleine Fokkers moch
ten maken.
Thans zal het vliegveld De Kooy spe
ciaal worden bestem^ voor het technische
gedeelte van de Marine Luchtvaart Dienst.
Het is een uiterst modern bedrijf gewor
den, waar de nieuwste technische appara
tuur en een staf van militair- en burger
personeel er voor zorgdraagt, dat dage
lijks de M.L.D.-vliegtuigen kunnen wor
den gerevideerd en gerepareerd.
Tot slot van de plechtige heropening,
die door de drumband van de M.L.D, uit
Valkenburg muzikaal werd opgeluisterd,
volgde een receptie voor de autoriteiten
en een rondgang over het gehele bedrijf,
waarbij het hoofd van de technische
dienst, kapitein luitenant ter zee H. van
der Houwen de nodige toelichtingen ver
strekte.
(Van onze correspondent).
Naarden heeft een prachtig oud raad
huis, dat enige jaren geleden grondig is
gerestaureerd, om het voor het nage
slacht te bewaren.
Deze restauratie is uitstekend geslaagd,
maar nu dreigde er een ander gevaar, dat
echter tijdig is °ntdekt.
Men heeft in de houten lambrisering
van de historische raadzaal en in de lijst
van de schouw houtworm ontdekt en welk
een gevaar dit betekent heeft niet zo lang
geleden de hervormde kerk te Blaricum
bewezen
Gelukkig dit gev?ar in Maar
den tijdig ontdekt en gisteren en vandaag
is men druk in de weer geweest dit euvel
te bestrijden. De raadzaal en de zolder
van het stadhuis zijn met een gas gevuld
dat niet onmiddellijk gevaarlijk is voor
de mens, de schadelijke houtworm
radicaal verdelgt.
Men hoopt door dit tijdige ingrijpen
het interieur van het historische raadhuis
bewaard te hebben.
mm
mm
mmmm
Het nieuwe ziekenhuis, dat uniek in zijn soort zal worden zowel wat interieur als exterieur aangaat, zal in de plaats
komen van het in 191,3 afgebroken Bode-Kruissiekenhuis aan de Segbroeklaan. Voor de financiering van de bouw van
de eerste inrichting zal ongeveer een bedrag van 10.230.000 nodig zijn. Men denkt het kapitaal, dat men uit eigen middelen
met requireren kan, aan te trekken met hulp van de gemeente Den Haag.
(Van onze Amsterdamse redactie)
„De Amsterdammer eet per persoon per
jaar ongeveer tien kilo vis. Deze hoeveel
heid kan gemakkelijk worden opgevoerd
tot dertien a vijftien kilo Maar daarvoor
is in de eerste plaats nodig een meer ge
regelde aanvoer van verse zeevis en meer
stabiliteit in redelijke prijzen. Voorts moe
ten de reders en handelaars begrijpen, dat
de binnenlandse markt voornamer is en
uitsteekt boven de export. Eerst dan zal
Nederland en met name dus ook Amster
dam meer vis leren eten".
Minister Mansholt gaf gisteren deze tip,
toen hij o.a. in het bijzijn- van burgemees
ter d'Ailly. vier wethouders, tal van ge
meenteraadsleden en andere genodigden,
de nieuwe Amsterdamse vishal, gelegen op
de Centrale Markthallen officieel opende.
Wethouder Ram van de levensmiddelen-
voorziening had in zijn toespraak in het
kort de totstandkoming gereleveerd van
de hal, die in anderhalf jaar is gebouwd
Het dak van de hal, welke 84 x 26 meter
groot is, is zo geconstrueerd, dat alleen
aan de Noordzijde het licht kan binnen
vallen, zodat binnen de temperatuur zo
koe] mogelijk is. In de hal bevinden zich
zeven afslagvakken, zes verkoopnissen en
mijn bewjke:
gezegd
Moskou
Top-hit in Rusland on w -
„Vriendschap aan de Noordpool'tussen
moedige mannen on puul* tussen
Tekst en muziek van.dr VitLiv Vo
lovich. arts bij de Russische Noordnonl
expeditie, op het ogenblik schommelend
op een ijsvlot in de Poolzee.
Saigon
Vier babies werden er geboren tijdens
de twee reizen, die het Britse vliegdek-
schip „Warrior" maakte om vluchtelin
gen uit communistisch Indo-China naar
veiliger streken te brengen. Geboren op
een Brits oorlogsschip, dus op Britse
bodem: ie babies kunnen het Britse
staatsburgerschap krijgen, wanneer de
ouders dit wensen.
Eindelijk hadden de buren er genoeg
vsn. Ze hadden al weken lang een erger-
bjk lawaai gehoord bij Julius Garvias,
alsof er een hele machinefabriek tege-
lik in werking was. De politie stelde
een onderzoek in en vond Julius in,
heen, diep onder zijn keuken. Negen
(heter diep was de schacht al, waaruit
h'J met een soort baggermachientje
teeds maar aarde naar boven schepte,
jdk had zo maar een iede, dat ik vlak
oven een goudader woonde," was zijn
verweer.
^Ghé (Seychellen, Ind. Oceaan)
2e beweerde zelf altijd, dat ze de
viefste
?üdste
jyOjemaal zeker zijn we er toch niet van.
vrouw ter wereld was. maar
sj.arie Agnes Sophie, een inbooriinge,
1dezer dagen in de gegarandeerde
er "Jd van 110 jaar en in 1862 zag het
get?60 °§enblik naar uit, of het met haar
enj aan zou zijn. Zij overleefde toen als
ve'ge van haar hele familie een aard-
schuiving op het eiland.
lr)f*den
straf'60 !aar gevangenisstraf luidde de
Wc voor een tachtig jarige man
blijf, i? diefstal. Wanneer hij deze ter-
W"«=ft uitgezeten, kan hij op een
jareï ik verbluffende score wijzen: 46
bijna Vian ziin leven* doorgebracht in
hissen 6 voorratii£e Engelse gevange-
Het verloop van de vrachttarieven in de
wilde vaart heeft een wending ten goede
genomen. Dit »s voornamelijk een gevolg
van een grotere vraag naar graan van de
im portlanden en aan grotere Europese
aankopen van Amerikaanse steenkool.
Volgens berichten uit de Ver. Staten heeft
het Ver. Koninkrijk tot nu toe 400.000 ton
Amerikaanse kolen gekocht. I.v.m. situa
tie in Engeland is het waarschijnlijk, dat
verdere steenkool aankopen zullen volgen,
welke eerder in de Ver. Staten dan in
Europa gedaan zuilen worden. Vrij grote
Duitse graanaankopen in de River Plate-
markt hebben eveneens tot de verbetering
van de vrachttarieven bijgedragen. Het
aanbod van tonnage voor vervoer op korte
termijn is als gevolg van een en ander
aanzienlijk gedaald.
Ook de Australische graanexport is on
langs gestegen, hetgeen gedeeltelijk ver
oorzaakt werd door vraag uit India, al
waar overstromingen plaats vonden. In
dia heeft tot nu toe 435.000 ton Australi
sche tarwe gekocht, terwijl voorts enkele
kleinere contracten voor verscheping van
af de Westkust van Amerika werden ge-
Sl Wat buikverschepingen van Australische
tarwe (ex silo) naar het Ver. Koninkrijk
betreft, hier is de notering van 70 sh. tot
82 sh. 6 d. per ton gestegen. Men neemt
aan dat voor spoedige verscheping 87 sh.
6 d gevraagd zal wot den Het laagste ta
rief voor vervoer van suiker uit Queens
land voor Engelse rekening was 110 sh.
per ton, hetgeen een stijging van lo sh
Ook in de Middellandse Zee-sector en in
de continentale handel is een verbetering
van de noteringen merkbaar. Het effect
was hfer echter geringer daar er mmder
zaken te doen waren. Voor ««cheping
van Amerikaanse steenkool naar Engeland
werd aanvankelijk 36 sh. 6 d. per ton ge
vraagd. Sindsdien is de T10*?","® AeSl0jg0"
tot 40 sh. Duitsland betaal tmde River
Plate-sector 38 sh. 6 d. tot 77a,L® P®r
ton voor grote graanverschepi
neer de schepen in October of
beschikbaar zyn, zal tot 78 sh. 9 d. betaald
moeten worden.
De Fin. Times wijst er op, dat de bin
nenkort te publiceren officiële index
slechts betrekking zal hebben op Augus
tus. De verbetering in het cijfer voor Juli
was grotendeels te danken aan een ver
groting van net kolenvervoer; ook de
huidige verbetering houdt hiermede ver
band. De Europse en vooral de Engelse in
voer van Amerikaanse steenkool zal deze
winter naar men algemeen aanneemt de
officiële ramingen te boven gaan, hetgeen
de noteringen in de wilde vaart ten goede
zal komen.
Wat het graanvervoer betreft, welke ook
tot de stijging van de tarieven heeft bij
gedragen, wordt opgemerkt, dat de iage
vervoerstarieven en de lage noteringen
voor granen Europese handelaren aange
moedigd hebben om voorraden graan uit
N. Amerika aan te leggen. Vooral Duits
land heeft aanzienlijke aankopen in de
River Plate markt gedaan. Ook de Austra
lische verschepingen naar India en de
grotere belangstelling in de havens aan
Pacific hebben het hunne tot de verbete
ring van de vraag naar tonnage buiten de
drukke Atlantische vaart bijgedragen.
Iedere verbetering van de vrachttarie
ven is thans welkom. De index voor Juli
is immers 79.7 vergeleken met het basis-
c\jfer 100 voor 1952. Het is echter mogelijk
dat de verbetering slechts van voorbij
gaande aard is. De lage noteringen zijn nl.
voornamelijk te wijten aan een te groot
aantal schepen in de wilde vaart.
Een duurzame verbetering in de note
ringen is dus eerst te verwachten door een
scherpe en blijvende stijging in het niveau
van de wereldhandel of door het opleggen
of slopen van een voldoende aantal sche
pen. De eerste oplossing is onwaarschijn
lijk; de tweede oplossing wordt bemoei
lijkt door het feit, dat het zelfs bij lage
noteringen nog de moeite waard is oude
schepen in de vaart te houden omdat er
toch geen afschrijvingen meer op gedaan
hoeven te worden.
De Osservatore Romano publiceerde gis
teravond een tweetal artikelen betreffen
de de theologie en de leken. Daarin wordt
een ander gezichtspunt van de zo gevaar
lijke leken theologie onderzocht, die in
vaak verleidelijke vorm voor de leken het
recht van de uitleg der H. Schrift en van
de leer der katholieke waarheden, onaf
hankelijk van het wettig gezag en van de
H. Kerk, voor zich opeist.
Deze van de theologie van de clerus zo
verschillende z.g. „kerk-volktheologie"
moet, naar de uitspraken van haar voor
vechters, nieuwe pogingen ondernemen
om het depositum fidei uit te leggen. Men
moet deze kerk-volktheologie, zo beweren
haar aanhangers, een existentialistisch ka
rakter geven, een karakter dus, dat aan
de eisen en de noden van de tegenwoordi
ge tijd is aangepast.
De voorstanders van deze theologie
verkondigen bovendien de noodzakelijk
heid, de preventieve censuur over de
door leken geschreven werken af te
schaffen omdat zulk een censuur een
onverdraagzaam totalitarisme van de
Kerk vormt.
Anderen pleiten vurig voor een recht
°P een openbare mening in de Kerk, een
recht, dat zich tot allen uitstrekt.
Weer anderen zijn er, die tussen de phi-
losophie en de theologie nog een derde
wetenschap willen invoeren, de zogenaam
de gnostiek. Om deze verkeerde opvattin-
^eJl een fundament te geven, doet men
zelfs met de woorden van de H. Vader
ongepaste dingen en breidt men het ter
rein van de onderwerpen die ter vrije
s$y.ss'e staan tot de uiterste grenzen uit.
„Die z.g. lekentheologie beperkt zich
niet tot discussiëren over de wijze waarop
de waarheden van het geloof duidelijker
en meer begrijpelijk uiteengezet kunnen
worden. Dit zou een taak zijn, welke zij
als leken die midden in het leven staan,
zeker goed kunnen oplossen.
Neen, zij rajten in feite aan het wezen
van de eenmaal vastgestelde leer en val
len deze zelfs aan. De leer der christelijke
godsdienst echter is door de Apostelen
toevertrouwd aan hun waardige oovol-
gers, dit is aan de Paus, voor de gehele
Kerk en aan de bisschoppen voor de aan
hen toevertrouwde gelovigen", zo schrijft
de „Osservatore Romano".
De vraag of in Bussum de televisie blij
vend zal worden gevestigd is nog steeds
niet beantwoord, al houdt zij momenteel
de gemoederen niet zo meer in beweging.
De beslissing hangt geheel af van de be
sprekingen in de Tweede Kamer over het
toekomstig teievisiebestel en de eind
beslissing van de minister. Intussen moet
de televisie doorwerken en voorlopig
en dat is dan nog wel voor een behoor
lijk aantal jaren zal Bussum wel
televisiestad blijven. Men kampt echter
erg met ruimtegebrek en, zoals wij reeds
meldden, wordt momenteel het Vereni
gingsgebouw St Vitus te Bussum, dat voor
de tijd van vijf jaren is gehuurd, radicaal
verbouwd om te kunnen dienen als hoofd
studio voor de televisie.
Naar wij vernemen, is men thans zover
met deze verbouwing, dat tegen het einde
van dit jaar het St Vitusgebouw als
studio in gebruik kan worden genomen,
tiidelijk nog met de reportage-apparatuur.
daar de nieuwe apparatuur dan nog niet
gereed zal zijn.
Een belangrijke factor is dat, tegelijk
met het mgebruiknemen van de nieuwe
televisiestudio, op 1 Januari 1955, het aan
tal zenduren tot 12 uur per week wordt
uitgebreid.
32 open plaatsen, die alle reeds aan gros
siers zijn verhuurd. Minister ManshoL
meende, dat het goed is, dat de bevolking
eens in aanraking komt met een zo be
langrijke bedrijfstak als de visserij. Hoe
wel Amsterdam, van oorsprong een vis
sersplaats, thans nog maar met drie kot
ters aan de visserij deelneemt, heeft de
stad als vismarkt toch altijd nog betekenis
gehad. De eerste markt was natuurlijk ge
vestigd op de Dam en de bewindsman
twijfelde er niet aan of de situatie was
toen heel wat romantischer dan in deze
ultra-zakelijke hal. In 1941 werd de markt
verplaatst naar de Geldersekade maar zij
is daar nooit tot bloei gekomen.
Drs Van Dijk, voorzitter van het Be
drijfschap voor visserijproducten over
handigde de minister daarna symbolisch
een visvoedselpakket.
De heer Mansholt 'had behalve de hal
ook de tentoonstelling Vimato, die in dj
hal gehouden wordt, geopend. Wie inder
daad „hom en kuit" wil hebben van da
Nederlandse visserij, die aan tienduizend
opvarenden van in totaal 1490 vissers
schepen jaarlijks leveren deze 300 mii
lioen kilo vis af een boterham ver
schaft, kan hier terecht.
Nadat de bezoeker door een ingang van
visfuiken nu eens niet in de fuik is ge
lopen, wordt hij geconfronteerd met een
unieke verzameling van miniatuurschepen
Daarnaast vindt hij een logger* die zijn
vleet haalt door een verlichte zuil van
potten haring en een gordijn van bokking
Prachtige tafels met verlicht ijs dragen de
Zegen der zee, waaronder een heilbot van
maar liefst 90 kilo. Zeer aantrekkelijk
is ook de miniatuur forellenkwekerij uit
Gulpen, terwijl fijnproevers zich stellig
de ogen zullen uitkijken aan „Tafeltje
dek je" waarop visspijzen, bereid door een
vermaarde Amsterdamse kok en leerlingen
van een huishoudschool. Het wandveid
met de boetsters en fuikenbreier trekt
ook veler aandacht, om maar te zwijgen
van de oesterbar, de garnalenpelsters en
het viskeldertje van 1900. De bezoeker
zal voorts genieten van speciale demon
stratiefilms, een 's avonds van onder
water verlichte karpervijver, terwijl de
hengelsportvereniging Amsterdam in een
aparte tent een eigen expositie verzorgt
In het Noordelijk marktkanaal is Dinsdag
2000 pond vis uitgezet en van gisteren af
strijden daar per uur zestig hengelaars
om de grote prijs van Amsterdam.
Natuurlijk zijn er aan de tentoonstelling,
die ook 's avonds geopend is en Zaterdag
a.s. gesloten wordt met een concert van
de Amsterdamse politiekapel smakelijke
visattracties verbonden.
In de Ned. Antillen bestaat de mogelijk
heid, dat het nog voor de verkiezing van
dit najaar tot een kabinetscrisis zal ko
men. De fractieleiders van de Katholieke
Volkspartij en de Curagaose Onafh.
Partij in de Staten der Ned. Antillen heb
ben aan de voorzitter van de regerings
raad, dr M. F. da Costa Gomez, een brief
gescheven, waarin zij wijzen op het feit,
dat de regeringspartijen thans tot driemaal
toe niet in staat zijn gebleken, voor de
vergaderingen der staten een quorum te
vormen, waardoor de wetgevende arbeid
verlamd werd. Zij geven dr Da Costa Go
mez in hun brief de raad, het ontslag van
de regeringsraad in te dienen, opdat tot
na de verkiezing van de nieuwe staten,
een zakenkabinet, dat aanvaardbaar moet
zijn voor alle politieke groeperingen in de
Ned. Antillen, de lopende zaken zal kun
nen afhandelen.
In het antwoord van de voorzitter van
de Regeringsraad op deze brief wordt ge
zegd, dat er geen enkel bezwaar bestaat,
indien het verzoek tot aftreden van de
regering onderworpen is aan het oordeel
van de Staten.
nJ°,0rffZ0ver bekend* 2iin Wj een hevige
ontploffing in een Zweedse wapen- en
springstoffenfabriek, de Boforsfabriek ta
Karslkoga (200 kilometer ten Westen van
Stockholm), Woensdagochtend twee per
sonen gedood en zes gewond.
De brandweerlieden hebben het gebouw,
waar de ontploffing plaats vond, nog niet
betreden, omdat meer ontploffingen wor
den gevreesd.
H.M. de Koningin heeft gisteren een
bezoek gebracht aan het internationale
congres voor lichamelijk gebrekkigen, dat
in Scheveningen wordt gehouden. Nadat
zij was ontvangen door de voorzitter, mr
J, M. Ravesloot, en de president van de
„international society for the welfare of
cripples dr Konrad Persson, bood de
echtgenote van de secretaris-generaal van
de I.S.W.C., mevrouw Wilson. H.M. bloe
men aan.
Koningin Juliana woonde vervolgens een
deel van een algemene vergadering van
het congres bij, waarop dr Howard A.
Rusk, hoogleraar aan de universiteit van
New York, een inleiding hield over het
onderwerp „revalidatie, een middel tot
internationale samenwerking".
Spr. betoogde, dat het doel van de zorg
voor lichamelijk gebrkkigen niet mag
zijn hun een bevoorrechte plaats te geven
in de maatschappij. Bij de inschakeling
in het arbeidsproces moet hun dezelfde
kans worden gegeven als de niet-gebrek-
kigen. De inleiding van dr Rusk werd door
H. M. met grote aandacht gevolgd. Te
voren had dr Thomas J. Canty, van het
Na jarenlange afwezigheid is
gisteren Peer Gynt weer oo ons
toneel verschenen. De toneel
groep „Theater" gaf onder regie
van Albert van Dalsum in de
Amsterdamse Stadsschouwburg
de première van dit meester
werk van Ibsen met in de titel-
r°l Robert de Vries.
c ,?e* vertaIing van Adema van
„neitema werd dit keer ter
*nae geschoven voor de bewer-
mg van Gerard den Brabander.
p,T„r,aditiegetrouw werd Peer
1 -opgeluisterd" door de mu-
dnirtemü Grieg* waardoor weer
ip twppei w®rd gedemonstreerd
muziek ïn ghei<J in tekst en
muziek. In wezen is Peer Gvnt
f" 3soort°m30isch stuk en niet
een soort „operette" van de
Noorse Faust, die Grieg in
zekere zin van dit werk heeft
gemaakt. Men moet toegeven dat
tbsen in zijn Peer Gynt spelen
derwijze ernstige zaken behan
delt maar de ironie in dit stuk is
dermate getint, dat men te doen
neeft met een tragi-comedi van
de mens en niet met een roman
tische verheerlijking van een be
paald individu.
Peer Gynt, de dichter en dro
mer, moet men zien als een soort
Elckerlyc en niet alleen maar
als de Noorse Faust, die Adema van Schel-
tema in deze rol zag. Het probleem dat
door Ibsen gesteld wordt, is van een grote
universaliteit en niet aan geografische
grenzen gebonden. Opmerkelijk is dat
ibsen een figuur met zijn Peer Gynt heeft
gecreëerd die ondanks zijn dubbele na
tuur sympathiek blijft Het drama is chris
telijker dan Goethe's Faust. Ibsen is niet
de Hellenistische dichter, maar de kunste
naar die in zijn schepping de genade laat
doorwerken.
Met een verbluffende kundigheid heeft
ibsen uit alle mogelijke elementen toch
een kunstwerk gemaakt, dat door een een
heid in vorm en inhoud uitmunt. Naasl
scènes uit het gewone mensenleven treedt
de wereld van de Noorse sagen, met zijn
diepe symboliek naar voren. Maar Peer
Gynt ervaart deze droomwereld als een
realiteit, n.l. als een werkelijkheid die de
dichter in hem oproept.
De voorstelling onder gastregie van A.
van Dalsum, heeft niet getoond dat de
romantische trekken weggevaagd zijn.
Men kreeg geen opvoering te zien zoals
destijds in de nieuwe realistische opvat
ting van Det Norske Teatret waarbij het
accent volledig was gelegd op het louter
dramatische gebeuren. Vandaar dat tn
deze Noorse voorstelling de coupures ook
aanmerkelijk groter waren, dan die bij de
bewerking van Gerard den Brabander.
Omdat men Grieg, met zijn romantische
toneelmuziek, de traditionele plaats Th de
opvoering heeft ]a»en behouden, kon men
niet voorkomen, dat een zekere tweeslach
tigheid ook in deze voorstelling onder
regie van Van Dalsum naar voren trad.
Het bezwaar, dat Ibsen volledig is ver
drongen door de componist, is een verwijt
dat vaak wordt gehoord. Het toneel kan
door een zekere musische omlijsting wor
den gesteund, om bij de bezoeker een
gevoelsstemming op te roepen, als een
muzikaal klimaat, waarin het gebeuren op
het toneel afspeelt. Grieg is er echter niet
:n geslaagd om zijn organische plaats vol
ledig te erkennen. Zijn composities kun
nen als autonoom kunstwerk worden uit
gevoerd, in het geheel van de toneel
opvoering zijn zijn composities opdringe
rig en van een geheel andere gevoels
waarde dan verantwoord is. Het is jam
mer, dat men in de opvoering niet zovei
is gegaan, dat men de traditionele ballasl
overboord heeft gegooid om een Peei
Gynt ten tonele te brengen, die niet te
veel suikerzoete rompslomp met zich moet
voeren. De acteur die de titelrol moet
vertolken, zal juist door de muzikale type
ring alle mogelijke moeite hebben om toch
boven de noten uit een mens ten tonele
te voeren, die een herschepping is van de
intenties van de dichter. En dit laatste
is de enige norm die men bij de beoor
deling van een stuk kan aanleggen. En
ook de enige norm, waarnaar de regie zich
heeft te richten.
Men kan betwijfelen of Gerard den Bra
bander de geschikte figuur Is om Ibsen
te bewerken. Wat Adema van Scheltema
te veel had aan rhetoriek, had de be
werking waarin gisteravond werd gespeeld
te weinig aan taalklank. Ibsen is vrij grof
uit de pen van Den Brabander gevloeid,
met een zoete Villon als elixer van de inkt.
De decorontwerpen van Wim Strijbos
waren daarentegen in hun strakheid vo]
uitdrukkingskracht, evenals de archaïse
rende maskers van de hand van Kees
Keus.
De regie van Albert van Dalsum heeft
sterk gewoekerd met de ruimtelijke moge
lijkheden die het decor met zijn vele ni
veauverschillen bood maar ook met de
lichteffecten, die met het sterke clair-
obscuur contrast zeer fraaie resultaten be
reikten.
Robert de Vries in de titelrol had vele
goede momenten, maar kon slechts zelden
door zijn spel ontroeien, zulks in tegen
stelling tot Hetty Beck als Aase, die vol
ledig inwerkte op de sentimenten van de
toeschouwers De Sulvejg van Marijke
Bakker was gaaf en goed getroffen ais
idealisering van de eeuwige liefde in dt
vrouw. Het „beroemde" Solvejg's lied werd I
door haar persoonlijk aan het spinnewiel
met trillende stem gezongen.
Jo Sternheim speelde de Trollenknning
zonder dat men veel moeite had zijn stem
achter zijn vreemde uitdossing te herken
nen. terwijl Anny de Lange de Greene
Juffer was die bijna verantwoordelijk is
voor Peer Gynt's afsterven als mens Kos
telijk was de kleine rol van Bernard Droog
als Von Eberkopf. Mies Hagens oogstte
een open doekje met Anitra's dans en John
Soer creëerde een groteske Begrippenfeld
Bijzonder goed van toon was Jacques
Snoek als Knopengieter. De seèna waarin
hij Peer Gynt wijst op zijn naderende
einde was met de scène van Aases dood
de beste van de avond.
De muziek onder leiding van Leo Pap-
penheim werd correct door het U.S.O uit
gevoerd.
Amerikaanse Marinehospitaal in Oakland,
gesproken over „de revalidatie van geam-
puteerden en moderne kunstledematen".
Het bezoek van Koningin Juliana werd
besloten met een lunch, die haar werd
aangeboden door het bestuur van de
r.S.W.C. en de Nederlandse centrale ver
eniging voor gebrekkigenzorg. Tevoren
werden de winnaars van de Albert Las
kerprijzen, alsmede de diverse bestuurs
leden aan H. M. voorgesteld. Deze Albert
Lasker-onderscheiding, bestaande uit een
zilveren beeldje, voorstellend de Nike van
Samothrace, en een bedrag van 1000 is
een internationale onderscheiding, die
wordt verleend voor bijzondere diensten,
bewezen aan lichamelijk gebrekkigen.
De onderscheiding werd gisteravond tij
dens een banket uitgereikt aan viscount
Nuffield, oud-directeur van een grote
Britse autofabriek. Hem werd deze prijs
toegekend naar aanleiding van zijn acti
viteit ter bevordering van het weten
schappelijk onderzoek ten behoeve van
lichamelijk gebrekkigen, de financiering
van de opleiding en specialisatie van art
sen en het zenden van medische teams
naar Zuid-Afrika en andere landen. De
onderscheiding werd voorts uitgereikt aan
dr Henry H. Kessler, stichter en directeur
va" ket „Kessler-institute voor revalida
tie en dr Juan Farill, oud-president
van het Zuidamerikaanse genootschap voor
orthopaedie en traumalogie, beiden voor
het baanbrekend werk, dat zij, ten behoe
ve van de gebrekkigenzorg verrichtten.
Gistermiddag is te Voorthuizen brand
uitgebroken in de hooiberg van de land
bouwer D. Meernink. De brandweer uit
Voorthuizen, die destijds door het ge
meentebestuur van Barneveld is ontsla
gen, omdat zij de nieuwe spuit niet wilde
aanvaarden, was spoedig ter plaatse. Het
vuur. dat oversloeg naar een schuur en
een tweede hooiberg, werd door de brand
weer, geholpen door particulieren, aan
gepakt niet emmers, teilen en blikken
water. De brandweer uit Voorthuizen
wist de schuur te behouden. Na ongeveer
twintig minuten kwam de brandweer uit
Barneveld met een tankwagen Voorthui-
zen's brandweer rukte meteen in, toen
Barneveld verscheen.
Barneveld moest zich beperken tot het
nathouden van het schuurtje, dat door
Voorthuizen's brandweer gered was. De
twee hooibergen gingen verloren. De
°igenaar was niet verzekerd.
Doordat hij met zijn scooter slipte is de
52-jarige radiomusicus M. Kistemaker
Woensdag op de hoek van de Neuweg en
de Johan de Wittlaan te Hilversum door
een met stenen beladen vrachtauto over
reden. Enkele uren later is hij in de R.K.
Ziekenverpleging aan de opgelopen ver
wondingen overleden.
De heer Kistemaker was oud-violist van
het Metropool Orkest, maar bovendien de
stuwende kracht van de organisatie der
musici. Zijn heengaan wekte ontsteltenis
in de studio's, waar gisteravond de orkest
repetities onmiddellijk werden beëindigd
bij het vernemen van het ongeluk.
