Markt vorming en prijsbeleid
De Stem der Kerk
„de slag op de
Nederlandsche Bank
BILJETTEN CIRCULATIE VERDER
AFGENOMEN
Yicento Ëscudero naar Nederland
•Ti» rs
Toekomstige
loonpolitiek
H
Minister Mansholt streeft naar groter
marktverband
Nederlanders in Canada
omgekomen
HAZEL
ZUIDERZEE"
RUDOLF JURGENS
overleden
Churchill blijft hopen
op ontmoeting met
Malenkof
Vervoersprobleem op
de eilanden
Drie Weense reizigers
zwaar gewond
Nederland maakt liet"
in Rotterdam
afscheidstournee
PAGINA 7
WOENSDAG 20 OCTOBER 1954
Verschil in kostenpen
WET OP DE OMZET
BELASTING
NIEUWE BURGEMEESTER
TE AALSMEER
De orkaan
STIJGING SALDO SCHATKIST
HANDELSBESPREKINGEN
MET FRANKRIJK
Nederlandse handelsbalans
in 1953 passief
Bewoners wensen stem in
ministerieel kapittel
ZUSTERS REPARATRICES
Een halve eeuw in Maastricht
PHILIPS IN INDONESIË
Werknemers in Surabaja worden
op wachtgeld gesteld
Gegevens betreffende het verband tussen
lekentheologie en laïcale theologie
Volkswagen in volle vaart
tegen vrachtauto
n
Leerzame tentoonstelling in
de Christiaan Huygensschool
GROTE BOUWPLANNEN
IN LEEUWARDEN
TWENTSCHE BANK
Statutenwijziging aangenomen
vl.;
vl.;
vl.;
vl.;
vl.;
vl.;
vl.;
vl.;
vl.;
vl.;
vl.;
vl.;
vl.;
vl.;
vl.;
vl.;
vl.;
vl.;
vl.;
vl.;
vl.;
vl.;
vl.:
vl.;
vl.;
vl.;
vl.;
vl.;
vl.;
vl.;
vl.;
Zeer groot was de belangstelling op de
vergadering van het Kon. Ned. Landbouw-
comité in de Haagse dierentuin voor de
gedachten, die minister S. L. Mansholt
ontwikkelde over „marktvorming en prijs
beleid". De minister lokte hiermede een
samenspraak, een zeker beraad uit, waar
door zijn uiteenzetting niet het karakter
van een betoog o£ verdediging van een be
leid kreeg.
Aan dit beraad namen vele vooraan
staanden uit de kringen van de la"dboa™,:
organisaties deel, o.w. de voorzitter
het Landbouwschap de heer H. D.
prof. dr H. J. Frietema. directeur van
Nat. Coöperatieve Raad Akker-
voorzitter van het bedrijfschap
De minister stelde, dat de
zich in feite op een kunstmatig n
vindt. Hierdoor wordt ook ons land tot een
zeker protectionisme op ag toetsen
eedwoneen Dit beleid wilde hij toetsen
fin de feaiiteit van het wenselijke en het
mogelijke.
Gezien de wereldsituatie is een totaal
vriie afzet voor de boer onmogelijk. om
dat zijn bestaanszekerheid dan zou worden
aangetast Men wordt dus tot enige protec
tie gedwongen. Dit is geen bezwaar in een
tijd van hoge conjunctuur. Bü recessie
echter treden wel bezwaren op. Daarom is
het gewenst andere oplossingen te zoeken,
welke naar 's ministers opvatting gevon
den moeten worden in een groter markt
verband.
FTne zwaarder de protectie in diverse
landen wordt hoe moeilijker een dergelijk
grotere markt gevormd kan worden Daar
om is het voor de heer Mansholt geen
waag of een dergelijke (West-Europese)
markt zal ontstaan, maar wel wanneer zij
zal ontstaan. „ui.
Naar mening van de heer Mansholt moe
ten wij in ons land bij marktvorming en
prijsbeleid een zodanige methodiek volgen,
dat de beste kansen voor het welslagen
van een grotere markt-eenheid worden
geschapen. Wij moeten toe naar een sta
biele markt met garanties voor een mini
mum prijspeil, welke een redelijk bestaan
voor de boer garandeert bij daarmee in
evenwicht zijnde pachten en grondprijzen.
Naar een zo vrij mogelijke teelt van pro
ducten moet worden gestreefd, opdat naar
behoefte zal worden geproduceerd. Een
natuurlijke aanpassing van de tarwepro-
riuctie, waardoor de handel in dit product
vrii zou kunnen worden wordt noodzake
lijk Zóver dat er een algemene monopo-
V heffing per graansoort, wil minister
ManshoU echter niet gaam Bij het genoem
de stelsel zou het menggebod voor inland
se tarwe niet meer strikt noodzakelijk zijn
De «ranen zouden „verwisselbaai zijn
volgens 'n zo logisch mogelijke ™®^dedie_
regeling voor rogge zou fe^a"d^®,door
nen te blijven als een „stuk sociale
ziening".
Zeer uitvoerig besprak minister Mans
holt het kostenpeil °P.m'"'®L??'e„fnJL ,1
tere grondsoorten. Bil de melk ziet men
thans een verschil in PWfuctiepnjs van
zeven gulden per 100 ^llog"LTOI" H vj,Se(n
de beste weidegebieden en de slechtste
zandgronden Men kan kwalijk een meer-
prijzenstelsel bij de garantieprijzen gaan
instellen.
n„„ van een redelijk garantie-
Het instellIe i js dan Q0k bjjna niet
prqs y.?orTnch moet een oplossing gevon
den" worden al zal die, verzekerde de min.,
voor het melkjaar Nov. 1954Nov. 1955,
nog niet gevonden zijn. Men moet echter
af van noodoplossingen.
Een belangrijk punt, dat hierbij ter dis
cussie kwam, waren pacht- en grondprij
zen. In feite is op een bedrijf met te hoge
productiekosten de pachtwaarde gering.
De verpachter echter moet voldoende ont
vangen voor onderhoud en in-stand-hou-
den van bedrijfsgebouwen en als grond
rente. In de zandgebieden is de pachtprijs
dus relatief te hoog. maar kan moeilijk la
ger. Anderzijds lean men hieruit conclude
ren, dat de pacht in de weidegebieden dan
te laag zou zijn, gezien de steunbehoe
vendheid van de productie op de zand
gronden.
Mogelijkheden tot het verhogen van
pachten in de goedkope productiegebieden
zijn echter ook begrensd. De minister en
enige debaters vroegen zich af, of een der
gelijke verhoogde pacht afgeroomd moet
worden ten voordele van de steun be
hoevende bedrijven, die dan toeslagen uit
die „room" zouden krijgen?
Men was van oordeel, dat dit geen goede
oplossing zou zijn.
Dat grotere differentiatie in de pacht
prijzen nodig is, nam men algemeen aan,
ook al werd de stelling, dat pacht- en
grondprijzen niet veel hoger mogen wor
den, wel beaamd. De minister wil naar een
basis-prijsbeleid, zonder het algehele
pachtniveau op te trekken.
Een reële oplosing lijkt hem een com
pensatie-toeslag per hectare op minder
goede gronden, waarbij hij een bedrag van
tachtig tot honderd gulden noemde. Daar
de commissie-Vondeling het „rapport bo
dem-egalisatiefonds" gereed heeft en het
hier in hoge mate een politiek vraagstuk
betreft, onthield de minister zich zo veel
mogelijk van pro en contra.
Administratieve moeilijkheden
weinig verminderd
In het voorlopige verslag van de com
missie van rapporteurs uit de Eerste Ka
mer over het ontwerp van Wet op de
Omzetbelasting 1954, spreken verscheidene
leden er hun teleurstelling over uit. dat
het nog niet mogelijk bleek tot een rege
ling van de omzetbelasting in Benelux-
verband te geraken. Zij zouden gaarne
worden ingelicht om>ent de stand van de
onderhandelingen met de Belgische en de
Luxemburgse regeringen ter zake.
Ettelijke leden aehtten het teleurstellend,
dat de administratieve moeilijkheden niet
zjjn verminderd. Vereenvoudiging is er
eigenlijk niet, behalve dan wat de klein
handel betreft. Ook betreurden deze leden
dat het zgn. cascadesystcem in principe is
gehandhaafd, temeer omdat het oude be-
zettingsbesluit door een Nederlandse wet
zal worden vervangen.
Het wilde voorts verscheidene leden
voorkomen, dat de beweegredenen, die na
de oorlog er toe geleid hadden het weelde-
tarief weer in te voeren, goeddeels hun
bestaansrecht hebben verloren In de hui
dige tijd, nu het ons land, ook naar de
mening der regering economisch goed
gaat. Zij meenden, dat verdere differen
tiaties in de tarieven bijzondere aandacht
vragen en dat onder bepaalde omstandig-
heden uitzonderingsvoorzieningen ge
wenst zullen zijn.
Bij KB. is met ingang van 1 November
aanstaande benoemd tot burgemeester van
Aalsmeer de heer G. G. Loggers, met toe
kenning van gelijktijdig eervol ontslag als
burgemeester der gemeente Wieringer-
meer.
In tegenstelling tot een mededeling van
het Nederlandse Rode Kruis, dat onder de
geregistreerde slachtoffers van de over
stromingen in Canada geen Nederlanders
waren. is in Enschede bericht ontvangen
dat twee Nederlandse immigranten zijn
verdronken. De slachtoffers zijn de herer
A. H. Brasz en Th. van Gelder, de eerste
afkomstig uit Enschede de tweede uit
Hengelo. De heer Brasz woonde m
Toronto, de heer Van Gelder was vorige
maand uit Chatham ook naar die stad
gegaan en woonde bij de heer Brasz in.
Het ging Spaans toe op
Spakenburgse botter
De 49-jarige Spakenburgse visser
R. M- was met familieleden en ken
nissen op een Zaterdag in Septem
ber van velleden jaar naar de voet
balwedstrijd '•nidvogelsSpaken
burg 3n Huizen geweest en keerde
bij het vallen van de duisternis met
hen allen °P over het
IJsselmeer >.„ï?8 terug. Een
politieboot zag de botJ-er zonder licht
varen en te
stoppen. Hij i alsof
hii niets bemerkte, in ae monding
hij niets u t een adjudant aan
lan h L de politieboot, de sohl
boord van d van twee seho
ten inde lucht tot ander inzicht te
brengen
Ijudar
botter waar veel v
iord wu
lijke jongen riep U1 ^et een het
dood" en zo kwam taande op
ander. De adjudant trok. S Qm Qp
de voorplecht, zijn p tnph was
alles voorbereid te zijn en to t_
de paniek comDleet. Een w
meester van de Rijkspolitie. dg
tweede aan boord kwam. trach
schipper mee
rengen. cnrong over op de
De adjudant p rouwen en kin
otter waar veeiFen achter
deren aan boord w s]a hem
Dat de handelsbanken in de afgelopen
week schatkistpapier bij de centrale
bank hebben beleend en verkocht blijkt
uit de verkorte balans van de Neder
landsche Bank per 18 October, die een
stijging van ruim 52 millioen vertoont
voor de gecombineerde posten schat
kistpapier en voorschotten. Krachtens de
bestaande regeling tussen de particuliere
banken en de centrale bank hebben eerst
genoemde hierdoor haar renteloze sal
do verhoogd en wel met ruim 36 mil
lioen waardoor het weer ver boven de
500 millioen is gekomen op 539,8 mil
lioen.
Tevens heeft het saldo van de schat
kist een aanzienlijke stijging ondergaan.
Dit is gestegen van 483.1 tot 522.1
millioen, grotendeels een gevolg van be
lastingbetalingen, die van de saldi der
banken zijn overgeheveld.
De biljettencirculatie is, overeenkom
stig de verwachtingen, verder afgenomen
en welf van 3364.2 tot 3345.5 millioen
Ten dele zal deze terugvloeiing het sal
do van de schatkist ten goede zijn ge
komen. De goudvoorraad is wederom on
veranderd gebleven en in de deviezen
reserve is slechts een geringe mutatie
ontstaan, die ditmaal neerkomt op een
vermindering van 1.800.000. Dienten
gevolge is. de voorraad goud en deviezen
nog beneden de 4,5 milliard gebleven.
Aan de creditzijde van de balans was
de post andere saldi 7,5 millioen lager.
Op de geldmarkt is de situatie vrq-
wel in evenwicht en noteert daggeld
onveranderd procent.
11 Oct. 19 Oct.
ACTIVA: (in 1000)
Wissels enz. in disconto
Schatkistpapier enz. door
de bank gekocht
Id. overgen. v. d. Staat
Voorsch. in rek.-crt
Boekvord. op de Staat
Gouden munt en mat.
Diverse rekeningen
PASSIVA:
Bankbiljetten (oude)
Bankbiljetten (nieuwe)
Rek.-crt saldi schatkist
ld. bijzondere rekening
Saldi banken in Ned.
Saldi uit betal.accoorden
Andere saldi niet-ingeze-
tenen
Andere saldi
Saldi in buitenl. geld
Diverse rekeningen
Circulatie muntbiljetten
Schatk.pap waarin gul-
denssaldi uit betal.acc.
belegd
33.699
33.995
28.478
28.45/
3.364.-220
3 345.522
483.114
522.109
803.486
803.486
503.538
539.805
47.071
47.117
25.120
16.819
84.589
77.161
126.783
131.542
47.122
46.596
153.812
153.479
18.800 16.700
8
19
315.000 334.600
30.421 62.837
400.000 400.000
3.014.648 3 014.648
te nemen naarh
politiebod, de vrouw van de sc ip^
per vloog haar man wenen^^
buiten z" zelf om de halsde wach,_
enkele klappen, schipper eri de
meester bloedden aan hat iknuppel
adjudant trok zijn gUT1^I„ "jjcht
mmiknuppej
en'„gaf er de schipper een zac^
tikje mee op diens hooiu
keerde de rust weer, want ce s
per ging mee.
In eerste aanleg was de schipp
wegens het niet voldoen aan ee
vordering tot stonpen en wegen-
verzet tegen arrestatie door de
Utrechtse politierechter een maand
oDgelegd. doch verdachte tekende
hnner beroep aan.
En zo werd gisteren „de slag op
de Zuiderzee" zoals het incident
ironisch werd genoemd behan
deld door het Amsterdamse hof
waar de procureur-generaal beves
tiging van het vonnis var. de politie
rechter eiste. De uitspraak is op
2 November a.s.
Zilv, munt en mat. 18.914 19.146
Vnrri en papier in bui
tenlands geld 1.442.820 1 431.746
Buitenl betaalmiddelen 1.442 1.355
Vord. in guldens uit
betalingsaccoorden
256.042 259.624
(Van onze correspondent)
°P 79-jarige leeftijd is te Nijmegen
0verleden de heer R. J- H. Jurgens, lid
de Raad van Bestuur van de Unilever
hAü heer Jurgens werd in 1875 te Oss Se-
de m»a's van de heer J. Jurgens, die
oveUeigarinefabriek stichtte. De tbal?a
in ho» uene kwam al op jeugdige leeftijd
leertiirivan zijn vader en bracht zijn
n Enae ^et buitenland door, met name
Hii legde S k Frank"jk en Noord-Afnka.
nischezM dó in hoofdzaak toe op de tech-
hstelde zM«an, de margarineindustrie en
van de nieuwo'p8ebrei<3e kennis in dienst
T» Cochm V hLtabrieken we,ke Jurgens
on fabriric in M °pgericht' terwif hij zelf
richtte Merx*m bij Antwerpen op-
rTIftepnbde "Lever'n !ussen de margarine-
Unie en pothers werd de heer
E- J?Tde leiding h" Raad van Bestuur
Hij had de ifo de foLi technische ont-
wikkeling. rïooreem;5].t!!en van de Uni"
lever helbben-d.oorg !»aakt in i946 trok hij
zich uit het a-tieve "kenleyen terug.
S/A4COC
AtEER
Brad for t
HOLLAND
MARSH
New Market
Ric hmond
CANADA
TORONTO
TOL rec
x~ONTAWQ
HILADELPHIA
WASHINGTON
WILMINGTON
ATLANTISCHE
OCEAAN
1-4 Oct
-CUBA
13 Oct
12 Oct
EREMIE
HAITI
10 Oct
LOOP VAN
DE ORKAAN
WAAR NE MINGS
PUNTEN
Z AMERIKA
Dit kaartje geeft een overzicht van de
weg, die de orkaan Hazel over de
Oost-kust van de Verenigde Staten
volgde, om tenslotte in Canada in het
meer von Ontario te verdwijnen. Het
aantal slachtoffers van de wervelstorm
in Canada en de Verenigde Staten
bedraagt volgens de laatste berichten
183, waarvan 85 in Canada en 98 in de
Verenigde Staten. Bovendien worden
in Canada nog 18 personen vermist.
Op de kaart ziet men het plaatsje
Holland Marsh, dat zwaar werd getrof
fen. Hier wonen vele Hollandse immi
granten, die ook de overgrote meer
de Humber hun huizen moesten ver
derheid vormden van de 3000 personen
die hier voor de overstromingen van
laten.
Op 20 October a.s. zullen tc Parij be
sprekingen aanvangen ter regeling van het
handelsverkeer tussen Nederland en
Frankrijk voor de nieuwe periode van zes
maanden, die op 1 October jl. is ing "aan.
De te sluiten overeenkomst zal het han
delsverkeer regelen tussen Nederland en
de Franczone (het Franse mo-derlar.d en
zjjn overzeese gebiedsdelen) in de gecon-
tingenteerde sector.
Voor de producten, die niet tot deze
sector behoren en die van Franse zijde nog
niet werden geliberaliseerd, zullen, naar
verwacht wordt, in het kader van het door
Frankrijk bij de O E.E.C. in te dienen in
voerprogramma afzonderlijk» invoermoge-
lijkheden worden geschapen.
De leiding van de Nederlandse delegatie
berust bij dr W, P. H. van Oorschot, plv.
directeur-generaal van de buitenlandse
economische betrekkingen.
Nederland voerde uit de gehele Franc-
zone in 1953 voor ruim 500 millioen in,
wat een toeneming met bijna 85 millioen
ten opzichte van 1952 betekende. Het
Franse moederland verzorgde 336 mil
lioen van de invoer in Nederland. Daar
tegenover stond een Nederlandse uitvoer
naar de gehele Franczone van 495 mil
lioen, wat een toeneming van bijna f 37
millioen betekende, vergeleken met het
jaar er voor. Voor rekening van het
Franse moederland kwam 363 millioen
van deze Nederlandse uitvoer.
De Nederlandse handelsbalans, die In
1952 nog een overschot van 12 millioen
te zien gaf, werd in 1953 passief en ver
toonde een tekort van 5 millioen. In hi t
eerste halfjaar van 1954 was de invoer in
Nederland uit de gehele Franczone 276
millioen (Fr. moederland 172 millioen) en
de uitvoer uit Nederland naar de Franc
zone 230 millioen (Fr. moederland 169
millioen).
De heer r geziene
"'vriSSmorgeTom elf uUj^^^
Sir Winston Churchill heeft Dinsdag in
antwoord op een vraag van het Labourlid
Dodds in het Lagerhuis verklaard, dat
hij nog geenszins is teruggekomen van
zijn bereidheid om „op een geschikt
ogenblik" besprekingen met premier Ma
lenkof van de Sovjet-Unie te voeren.
Tevoren hadden twee andere Labour-
leden er bij de premier op aangedron
gen het initiatief te nemen tot bespre
kingen op hoog niveau over ontwape
ning. Hierop antwoordde Churchill, dat
het zijns inziens onjuist is de onder
handelingen. die thans in de V.N. over
dit onderwerp gaande zijn, te doorkrui
sen.
„Er is thans voorgesteld, dat er verdere
geheime besprekingen tussen de voor
naamste betrokken mogendheden met
inbegrip natuurlijk van de Sovjet-Unie
zuilen worden gevoerd. De regering
juicht dit toe en zal al het mogelijke doen
om een aanvaardbare oplossing te berei
ken".
Minister Eden verklaarde, dat de con
ferentie van Londen over een alternatief
voor de Europese Defensie Gemeenschap
zou zijn mislukt, „met de rampzalige ge
volgen voor ons allen", indien Groot-Brit-
tannië niet had aangeboden tot 1998 vier-
en-een-halve divisie en een tactische
luchtmacht op het vaste land te houden.
Wanneer de eenheid van de vrije landen
eenmaal tot stand is gebracht, zullen wij
des te beter in staat zjjn ons te wijden
aan nog ruimere projecten, waaronder,
Iaat ons hopen, een vermindering van de
spanning tussen Oost en West, aldus
Eden.
Uit de pers vernam het Bestuur van de
Stichting Eilanden Gemeenschap Voorne-
Putten en Rozenburg de instelling van een
commissie ter bestudering van het ver
voersprobleem op de eilanden. Naar aan
leiding van deze instelling door de mi
nister van Waterstaat heeft bovengenoemd
Bestuur een schrijven gezonden aan de
desbetreffende minister.
In dit schrijven wordt gezegd: De samen-
stelling dezer commissie heeft het Be
stuur ten zeerste verbaasd, althans het
ontbreken van vertegenwoordigers uit de
streek zelf, terwijl wel de gemeente Bot
terdam een plaats heeft toegewezen ge
kregen.
Hoewel het bestuur het belang van een
goede verbinding met Rotterdam kan on
derschrijven niet alleen voor de streek
zelf. doch ook voor Rotterdam, betreurt
het bestuur, dat Rotterdam bevoorrecht is
boven de streek, die in de eerste plaats
gebaat zal zijn met een goed vervoers-
apparaat.
Uit de persberichten is wel gebleken,
dat de Commissie zich nader met de
streek zal verstaan, doch het Bestuur is
van oordeel, dat de streek slechts haar
belangen op de juiste manier kan behar
tigen, door van het beginstadium af mede
stem te hebben in het vormen van een
oordeel omtrent dit probleem.
Het bestuur acht, het onjuist, dat de
streek slechts zijdelings bij dit voor de
streek zo uitermate belangrijk vervoers
vraagstuk betrokken wordt, te meer waar
uiteindelijk de financiële consequenties
grotendeels ten laste van de streek zul
len komen. Met uitzondering van de re
creatie heeft niet Rotterdam in de eerste
plaats, doch de streek zelf belang bij goe
de verbindingen, zowel onderling als met
Rotterdam,
In verband hiermede verzoekt het Be
stuur Uwe Excellentie dringend de com
missie, als bedoeld, uit te breiden met
vertegenwoordigers der streek.
Mgr dr G. Lemmens- bisschop van Roer
mond celebreert op Zaterdag 30 October
in het klooster van de eerw. zusters Ré-
paratrices te Maastricht een H. Mis van
dankbaarheid ter gelegenheid van het
reeds vermelde feit, dat een halve eeuw
geleden de congregatie van Maria Eer
herstel zich in deze stad vestigde.
De congregatie werd opgericht bij de
dogmaverklaring van Maria Onbevlekte
Ontvangenis op 8 December 1854. In 1904
namen de zusters haar intrek in Maas
tricht, waar zij sedertdien een leven lei
den van beschouwing, van eeuwigduren
de aanbidding van het Allerheiligste Sa
crament en van geestelijke steun aan het
werk van de priesters in de zielzorg
Bij Philips' Apparatenfabriek in Sura
baja hebben 135 werknemers de aanzeg
ging gekregen- dat zij tijdelijk op wacht
geld gesteld zullen worden, aangezien de
fabriek tengevolge van gebrek aan grond
stoffen, veroorzaakt door het uitblijven
van deviezen, moet worden gesloten. Da
arbeiders krijgen voorlopig 100 pet van
hun loon aan wachtgeld.
Mr H. H. Doumahuidige burge
meester van Andijk, die, gelijk
gemeld, is benoemd tot burgemeester
van Barendrecht.
MEN HERINNERT zich dat de
Paus kort na de canonisatie van
Pius X een plechtige allocutie
heeft gehouden, waarin hij zich streng
afkeurend heeft uitgelaten over een
verschijnsel dat hij aanduidde met de
naam „theologia laïcalis".
Wij hebben hier, deze allocutie be
sprekend, de vraag behandeld hoe
men deze term moet vertalen. .Leken
theologie, of laïcale theologie? De
tweede vertaling, hebben wij gezegd,
leek ons de juiste. Want uit alles bleek
dat de Paus geen bezwaar bedoelde te
maken tegen theologie-beoefenmg
door leken, maar tegen theologie-be-
oefening op „laicale" wijze. Ongeveer
zoals men nu eenmaal spreekt over
laïcaal onderwijs, of laïcate staat
kunde. Een theologie, die rich zoekt
los te maken van haar natuurlijke bin
ding aan het kerkelijk leergezag. Des
alniettemin, hebben wij toen opge
merkt, valt niet te ontkennen dat da
Paus op dit verschijnsel wees in ver
band met het optreden van leken
(niet-clerici) in de theologie-beoefe-
ning.
Onze lezers hebben ongetwijfeld op
gemerkt „De Maasbode-pers" heeft
hiervan herhaaldelijk melding gemaakt
dat het thema nog steeds onderwerp
van bespreking is, tot in het Vatikaan-
se dagblad, de „Osservatore Romano".
ONLANGS is in het Parijse twee
maandelijkse tijdschrift „La Pen-
sée Catholique", van de hand van
Luc. J. Lefèvre, een commentaar ver
schenen, welks gegevens een opmer
kenswaardig licht werpen op 's Pausen
bedoelingen.
Wij zegen „gegevens", niet „strek
king" of iets dergelijks. En dit, omdat
men het tijdschrift wel eens verwijt
een bolwerk van dat clericalisme te
zijn, dat men besloten heeft te bestrij
den en Lefèvre als een der onbe-
keei-baarste voorvechters daarvan. Het
is evenwel wijs, met gegevens altijd
rekening te houden, van welke zijde
zij ook komen.
De schrijver wijst er dan op, dat de
onderhavige allocutie niet de eerste
pauselijke waarschuwing is tegen de
opbouw van een leken-theologie met
„laïcale" tendenzen. Men spreekt m
verband hiermede van emancipatie der
leken. Maar Pius XII heeft reeds in
1951, bij gelegenheid van het wereld
congres voor lekenapostolaat, bezwaar
tegen deze uitdrukking gemaakt. Da
Kerk heeft nimmer het standpunt in
genomen. dat leken, in tegenstelling tot
clerici, onvolwassenen zijn het ko
ninkrijk der genade". Men erdedigt
de opvatting, dat, de clerici, gezien hun
positie in de Kerk. niet in staat zijn die
inzichten tot ontwikkeling te brengen
die de hedendaagse theologie nodig
heeft. Maar ook deze opvatting, ver
klaarde de Paus bij dezelfde gelegen
heid, kan niet worden aanvaard: „Het
beroep op de medewerking der leken
is niet een gevolg van een tekort schie
ten of een échec van de clerus.De
priester heeft, in het algemeen gespro
ken, even goede ogen als de leek om
de tekenen van de tijd te onderschei
den en zijn oor is niet minder gevoe
lig in het beluisteren van het men
selijke hart".
Hier, inderdaad, in deze opvatting,
vindt men, gezien Lefèvre's gegevens,
de verklaring van het feitelijk verband
tussen (bepaalde vormen van) de
leken, en de laïcale theologie. Men
gaat uit van de gedachte, dat de pries
ter. door zijn opleiding en functie, ge
neigd, gewend, en tot op zekere hoogte
genoodzaakt is. de tijdelijke (aardse,
menselijke en exact-wetenschappe-
lijke) problemen uitsluitend te bezien
in hun relatie tot de eeuwigheid. Alles
is voor hem „middel" tot een boven
tijdelijk doel. Hem ontgaat, dat de ge
schapen wereld met aHe daarin be
staande problemen aaq een geheel van
eigen wetten gehoorzaamt, die wel als
zodanjg (als geheel) uiteindelijk be
trokken zijn op een bovennatuurlijk
einddoel, maar desalniettemin een
eigen, daarvan onafhankelijke beteke
nis bezitten. Dit is de wereld, waarin
zich de niet-theologische wetenschap
verdiept. Die der gelovigen even goed
als der ongelovigen. De priester is in
die wereld een vreemdeling. De theo
logie. die hij opbouwt, houdt daarmee
geen contact. Het is, in wezen, een
halve theologie. Zij belet een vrucht
dragende gedachtenuitwisseling. Zij
vervreemdt het geloof van de wereld,
en maakt het voor de gelovige moei
lijk, zo niet onmogelijk daarin door te
dringen, en wat de roeping der Kerk
is de wereld te heiligen. Alleen de
lelcen zijn in staat in dit tekort te
voorzien. Maar daartoe moeten zij zich
vrij houden, en, zo nodig vrij maken
van de banden, waarmede de clerus de
theologie aan de clerikale denkstijl
heeft verbonden.
Er ligt dus in dit programma iets
van een revolutie. Een poging tot om
wenteling van de bestaande verhou
dingen in de theologie.
Misschien volgt hier niet noodzake
lijk uit, dat men zal streven naar een
zekere onafhankelijkheid ten aanzien
van de „uitspraken van het kerkelijk
gezag" (die, tenminste wat hun stijl
en bewoordingen betreft, het stempel
dragen van het bestaande theologische
systeem), maar feitelijk vertoont zich
die neiging. En het is deze neiging,
waartegen de Paus reageert als hij zijn
afkeuring uitspreekt over een opko
mende „thelogia laïcalis", Een leken
theologie, die de kentekenen van een
laïcale theologie aanneemt.
MEN KAN. geloven wij, dit zo vast
beraden optreden van de Paus
op twee wijzen beschouwen Als
een poging de lekentheologie te weren.
En als een poging haar, in de gewich
tige maar precaire taak die zij op zich
neemt, met vaste hand in goede banen
te leiden.
Wij voelen ons geneigd tot de opvat
ting, dat de tweede beschouwingswijze
de juiste is. Reeds eerder hebben wij
daarop gewezen. Wij zouden daaraan
nu willen toevoegen dat een evolutie
der theologie in de bovenomschreven
zin inderdaad wel eens van groot be
lang kon zijn. Maar dan mogen wij
niet verzuimen op te merken, dat wij
onder de verdedigers van deze gedach
te evengoed priesters als leken vinden
Wij denken aan een naam als die van
Pater Congar O.P. tegenover die van
een Jacques Maritain. Onlangs (in
Juni is in het (eveneens) Parijse Je-
zuietenmaandblad Etudes een artikel
verschenen van de filosofieprofessor
van Chantilly, Jean-Marie le Blond
S.J.. waarin deze spreekt over het he
dendaagse atheïsme. Hij betoogt dat
dit wel eens gelijk zou kunnen staan
aan een protest tegen de gewoonte van
vele gelovigen zich op God te beroe
pen als zij er niet in slagen hun aardse
problemen op'te lossen. Deze fout is
duidelijk verwant aan hetgeen de
laïcale theologie de „clericale" theo
logie verwijt. Maar ook hier is het een
priester, die de fout in het licht stelt.
Een werkelijk waardevolle vooruit
gang kan slechts worden bereikt als
voor allen vaststaat, zowel in practijk
als in theorie, dat de Verlosser de
schat der openbaring aan een hiërar
chische Kerk heeft toeverfrouwd.
Dit is, menen wij. het kort begrip
van wat de Paus in zijn allocutie heeft
gezegd.
.T. H. C. CREYGHTON SJ-
Gisterenmorgen omstreeks negen uur
reed tussen Deurne en Venray onder de
buurtschap Kraaienhut een Volkswagen
met drie inzittenden, allen afkomstig
uit Wenen, die op weg waren naar Eind
hoven, door nog onopgehelderde oorzaak
In volle vaart bjj het passeren op een
vrachtauto. De Volkswagen werd totaal
vernield. De chauffeur, de heer Fr.
werd zeer zwaar gewond; de andere
twee inzittenden, de heren P. en Schm.,
liepen eveneens ernstige verwondingen op.
De crie heren vertegenwoordigden de
firma Siemens en Halsske uit Wenen.
Ze zijn opgenomen in het ziekenhuis te
Deurne. De chauffeur van de vrachtauto
(van de firma Van D. uit Vlierden) kwam
met de schrik vry. ^Ün
flink beschadigd.
De vereniging „Nederlands Fabrikaat"
heeft in de lokalen van de Christiaan Huy
gensschool aan de Mariniersweg de ten
toonstelling „Nederland maakt het" inge
richt. Gisteravond is deze expositie uit
naam van de wethouder van onderwijs
door de heer J. A. Nooteboom, gemeente
lijk inspecteur bü het onderwijs, met een
kort woord voor geopend verklaard.
stilte deeo om e]f uur
is Vriidagm°rgy. Dal_ waar" pa
rochiekerk te °Landstichting.
grafenis °P
Vrijdagavond 29 October za1 ,VlCrar'
Escudero in het Amsterdamse theater uax -
ré zijn eerste voorstelling in onS Jv"
„even in het kader van zijn grot®,
scheidstournee, dat hij door diverse Euro
pese landen maakt, óp 30 October treed,
hii OP ™varsurn (Gooiland) 31 0"t
alleen een middagvoorstelling jn Amster
dam (Carreh 1 Nov Rotterdamse Schouw-
W: 2 Nov- A «Jam (Carré); 3 en 4 No;:
K en W. te DfJLhaag; Wellicht wordt de
tournée noë tot 7 November.
kwaliteiten kwamen al
zijn artistieke kw» Argentina koos
vroeg aan het licht- .g een bewijs
hem als haar partnei j. kunstenaar -
van erkenning van zijn
schap.
HET STREVEN naar een verandering
van loonpolitiek is niet van vandaag
of gisteren. De weerstand tegen het
strenge dirigisme is met de jaren steeds
toegenomen, zich uitend in herhaalde
strubbelingen bij elke volgende loonronde,
in persartikelen en rapporten van deskun
digen, o.a. dat van het Centrum voor
Staatkundige Vorming van Nov. 1952, het
bekende S- E. R.-advies van Maart 1953,
de Werkgeversverklaring van Juli 1953,
een en ander culminerend in de veelbe
sproken motie-Romme van 20 October 1953,
welke echter spoedig daarop in de „ijs
kast" werd opgeborgen, in welke koele
omgeving zij haar tijd dreigt te overleven.
Het overleg over „vrijheidsverruiming
in de loonvorming", dat deze motie destijds
wilde forceren heeft zich inmiddels toch,
men zou kunnen zeggen „spontaan", vol-
K.k*?n.S»,!„nu "5ut8»"£ maar
op in ons
land. in hetzeifd
1 Amstel,
e Amsterdamse
afscheidsreeks - danser.
al een bejaaru^dom" niet
„oude'
rdom
hÜ
j.p, r zijn faam
Pan°seIleetd'
JS en Brussel
heeft zijn
dezer dagen ,lS. .'""'nadat hij me,
luide toegejuich .gen had geboe^j^ffr
zeischap de aan^e2 oeid door
zijn kunst. begriP\ Hii is
Escudero is ee,nn?er. die ,steeds w
echte Spaanse dan ;e3 te doen aan
geweigerd om conce Jn zlin 10nge zijn
authentieke danskuH^ d 0m op te tred
TTnllPS Roh. v U
heeft hij b.v. geweiS „Folies Bergèr
in het Parijse cabarc gr ris achterd0 u
omdat men hem gef' flamenco-da^®*
wilde geven voor zriri juist deze
Escudero is de danser, jn stijl breng
mencodansen nog gelding gehad etl een g«P
Hij heeft een goede "P1 bereiken als hij.
in de 19e eeuw in
De flamencostijl die Pnjyk een
Andalusië ontstond, is e g de dans
bastering van het lied 1
een ve:
De
flamencodansen zijn gebaieIJe"ke gcontr-.-
muziek. een muziek mel „„-es-rhythmen
tempi, gebaseerd op de Tanguillo.
van de Seguiruya, Seleares
Escudero brengt deze bravourdan
de allure van eenSpanjaard, leado
dansstijl is grootgebracht. De golga
de dans zonder armbeweging® ang bij
res, die ontsproten is aan de tre ijefdè
een begrafenis of bij een verlore thm.-
0f de Alegrias, met hetzelfde :erd
maar dan vrolijk van inhoud. Anto-
deze begenadigde danser zoals ee
nio Bilbao of een Estampio de
konden dansen.
Vicente Escudere komt hier met
gezelschap van zes dansers en dansere
drie guitaristen, vier zangers en zan
geressen en een pianist. Ook de sPaa"„
jeugd" zal men dus kunnen zien dan
sen en zingen. Maar het zal nog we
steeds de nobele Escudero zelf zijn, die d<
volle aandacht opeist, omdat slechts we.*
nigen in een eeuw een dergelijke hoogte
in een gespecialiseerde kunst weten te
WANNEER MEN het resultaat beziet
kan men zich met recht afvragen of
dit neerkomt op een nieuw systeem
van loonvorming, dan wel op uitvoering
van in beginsel hetzelfde systeem door een
andere instantie, waarbij deze zich de mo
gelijkheid voorbehoudt meer differentiatie
naar bedrijfstak en misschien ook naar
onderneming aan te brengen. Dit is uiter
aard een zeer belangrijk punt, maar ook
bij uitvoering door de Rijksbemiddelaars
in nauwe samenwerking met de St. v. d.
A. zou doorvoeren van grotere differen
tiatie denkbaar zijn.
De grote verandering, die de voorstellen
van de Stichting teweeg zullen brengen
wordt dan ook veroorzaakt door het ver
leggen van de verantwoordelijkheid van
centrale overheid naar bedrijfsleven- Met
alle erkenning voor de verstandige wijze
waarop de overheid haar toezicht op de
loonvorming heeft uitgeoefend, moet toch
worden vastgesteld, dat dit op de duur niet
meer aanvaardbaar is voor het bedrijfs
leven. Niet alleen stelt de regering de
richtlijnen vast volgens welke de loonvor
ming moet plaats vinden zodat zij b.v. ook
de beslissing heeft over doorvoering van al-
optrad, terwijl zij volgens het voorstel
voortaan passief zal zijn- Aan te nemen
valt dat het bedrijfsleven zelf soepeler te
werk kan gaan, sneller kan komen tot
aanpassing van richtlijnen aan gewijzigde
omstandigheden of zich openbarende be
hoeften, mede met het oog op de zozeer
begeerde vrijheid.
ET INVOEREN van grotere vrijheid
inopportuun
menging bepaalde partijen mogelijk kop
schuw zou kunnen maken. Hoe dan ook
"et overleg heeft voortgang gevonden en
va een rapport van de Stichting
a" den Arbeid, dat thans aan de minister
Sociale Zaken is overhandigd.
U?0,!*6' de afgelopen jaren de roep over
vilt hot"6611 steeds was om meer vrijheid,
,L°P: dat officiële verklaringen
vrifheïd" haKu°orzichtiS met het woord
geert haar wei6" omgesProngen. Men be-
«Chiint "?aar ducht haar tevens
Ha sïti nht i n a n en jongste rapport van
nmuS-» Tr "De Toekomstige Loon
politiek spreekt nergen over vrijheid",
maar over „wijziging in het bestaande
systeem van loonpolitiek", «ver „een nieuw
systeem van loonvorming". Men verdiept
zich ook met al te zeer in de vraag waar
om een wijziging van het systeem wense
lijk zou zijn. Eenvoudig worden een aan
tal voor- en nadelen van het huidige
systeem opgesomd, waarna geconstateerd
wordt dat het nieuwe systeem de voorde
len moet handhaven en de nadelen ver
mijden. Dit laatste wil zeggen: primaire
elke afzonderlijke werkgever voortdurend
via de Rijksbemiddelaars onder controle.
Misschien is de weerzin tegen dit regime
dat zeker niet normaal is, aangezien het
zuiver privaatrechtelijke verhoudingen be
treft des te groter geworden, doordat de
omstandigheden ertoe noopten de teugels
vrij strak te houden. Zodra men zich ech
ter ging bezinnen op verandering, werd
duidelijk, dat een zekere beheersing van
het algemene loonniveau niet kon worden
gemist. Richtlijnen zullen voorlopig on
ontbeerlijk blijven, maar het bedrijfsleven
acht zich in staat, de opstelling daarvan in
eigen hand te nemen, waarbij het niet wil
ontkennen, dat aan de overheid het recht
toekomt de beslissingen te toetsen aan het
algemeen belang.
Volgens het voorstel van de Stichting
zal dus voortaan de Soc. Ec. Raad de
richtlijnen vaststellen of wijzigen en zal
een vaste commissie van de Raad, te noe
men Loonraad, in nauw contact met de
is zeker een van de hoofdmotieven
van de wijziging in de loonpolitiek.
Toch is het rapport van de Stichting op dit
punt uiterst vaag,
De starheid van de richtlijnen zou op
tweeërlei gebied doorbroken kunnen wor
den n.l. door bedrijfstaksgewijze afwij
kingen toe te staan, zodat rekening wordt
gehouden met de verschillen welke tussen
de bedrijfstakken bestaan en vervolgens
door ondernemingsgewijze differentiaties
aan te brengen.
Over het eerste punt spreekt de Stich
ting zich duidelijker uit dan over het
tweede. Bedrijfstaksgewijze afwijkingen
zouden moeten worden erkend als element
van de loonpolitiek. Is dit iets nieuws?
Ook tot dusverre werd met bedrijfstaks
gewijze afwijkingen van de richtlijnen
tot op zekere hoogte rekening gehouden.
Bij de nieuwe politiek wil men niet van
bepaalde formules uitgaan, doch aanslui
ting zoeken'bij de bestaande practijk, op
dat de loonpolitiek blijve beantwoorden
aan de gestelde criteria: overeenstemming
met fundamentele economische en sociale
factoren en harmonische loonopbouw in
de onderscheiden bedrijfstakken.
Men wordt hiervan nog niet zo erg veel
wijzer. Het vrijheidsstreven wordt zo
uitermate voorzichtig geformuleerd dat
men aan moet nemen, dat ook het nieuwe
systeem vooralsnog weinig nieuws op dit
gebied zal brengen. Zolang rich'lijnen be
staan c.q. nodig geoordeeld worden zal
het ook niet mogelijk zijn grote afwijkin
gen toe te staan, zeker niet in een situatie
van over-employment, waarin wij thans
verkeren-
Onder- de huidige omstandigheden denkt
men vooral aan afwijkingen naar boven,
welke de economie van ons land zouden
kunnen schaden. Verschillende bedrijfs
takken kampen met een tekort aan ar
beidskrachten, terwijl de zaken uitstekend
marcheren. De neiging bestaat arbeids-
de Ned. Volkshuishouding en vervolgens
brengt het de marginale bedrijven in grote
moeilijkheden. Deze laatste vervullen niet
temin een essentiële functie en zijn voor
de werkgelegenheid zeker op langere ter
mijn gezien van het grootste belang. Men
zal dan ook het euvel van de zwarte lo
nen niet kunnen keren door alles maar
wit te maken middels toegestane afwijkin
gen van de richtlijnen. Door een verstan
dig beleid zal men de euvelen zo goed
mogelijk moeten trachten op te vangen.
Pas wanneer de overspanning van de
Tevoren had de heer J. P. Duyverman,
algemeen secretaris van de Vereniging
Nederlands Fabrikaat het kleine gezel
schap genodigden dat zich om acht uur in
de aula van de school had verzameld toe
gesproken en zijn dankbaarheid uitgedrukt
over het feit, dat men met de tentoonstel-
wagen werd ling thans in Rotterdam mocht vertoeven.
De heer Nooteboom benadrukte het stre
ven dat de jeugd van Rotterdam in aanra
king moet worden gebracht met hetgeen
de Nederlandse Industrie te bieden heeft.
De instructeur van ie expositie, de heer
Polderman gaf vervolgens een explicatie.
Het doel van de tentoonstelling is te
laten zien welke producten onze Neder
landse industrie maakt en welke werkmo-
gelijkheden zij biedt. Een en ander is on
dergebracht in een zeventiental leerzame
en overzichtelijke stands. De tentoonstel
ling, die in de toekomst, ten behoeve van
de schooljeugd, ook in een aantal andere
plaatsen van Zuid-Holland zal worden ge
toond, is 's avonds van acht tot tien uur
voor excursies geopend. De scholen te
arbeidsmarkt wat is geluwd zal het be
drijfsleven groter armslag gegeven kun- Rotterdam hebben reeds zoveel belargstel-
St. v. d. A. voor de uitvoering zorg dragen
Men kan opwerpen, dat uiteindelijk krachten bij elkaar weg te kopen en zwarte
verantwoordelijkheid^ leggen^ bq het be- toch de centrale overheid de loonpolitiek lonen te betalen. Hetgeen in tweeërlei
opzicht een ongunstig gevolg heeft. Het
drijfsleven en meer mogelijkheid scheppen zal blijven bepalen, omdat zij met haar
tot differentiatie, zij het slechts voorzover veto-recht elke beslissing, die tegen haar
met de gewenste coördinatie tussen be- opvattingen indruist kan vernietigen, maar
drijfstakken en ondernemingen in over- toch is er een belangrijk verschil met een
eenstemming is te brengen. toestand waarin de overheid zelf actief
leidt ertoe het algemene loonniveau op
te schroeven boven een peil dat volgens
het rapport overeen moet stemmen met
de economische en sociale doeleinden van
nen worden.
I—I ET ZELFDE GELDT eigenlijk voor
afwijkingen naar bèneden. In begin
sel heeft men bij de jongste loonronde
reeds een afwijking naar beneden goedge
keurd. In de practijk sorteert dit echter
geen enkel effect. Slechts bij hoge uitzon
dering zal een bedriif zich aan de verho
ging met 6 pet. kunnen onttrekken- De
actie tot wijziging van loonpolitiek was
echter voor een groot deel erop gericht
deze algemene loonsverhogingen te voor
komen omdat daarbij geen rekening kan
worden gehouden met de situatie in afzon
derlijke bedrijfstakken en ondernemingen
Uitdrukkelijk wordt nu ook gesteld, dat
alleen in zeer bijzondere omstandigheden,
welke leiden tot schoksgewijze verande
ringen in de kosten van levensonderhoud,
de mogelijkheid van een algemene loon
ronde niet mag worden uitgeschakeld. Dit
is een zeer positieve verklaring, welke nog
het meeste houvast geeft in het rapport.
Zij zou er op kunnen wijzen, dat wel b.v
in geval van een algemene huurverhoging
nog een loonronde toelaatbaar wordt ge
acht, niet echter bij de jaarlijkse herzie
ning van de richtlijnen door de S.E.R. zon
der dat zich schoksgewijze veranderingen
hebben voorgedaan. Zou men hieruit af
moeten leiden, dat b.v. het toekennen aan
de werknemers van een deel in de toege
nomen welvaart volgens het voorgestelde
systeem voortaan zal geschieden door wij
ziging van de richtlijnen per bedrijfstak,
zodat, al naar gelang de gang van zaken,
toch op den duur een zekere differentiatie
zou worden bereikt?
Inderdaad lijkt hier een mogelijkheid te
liggen voor een differentieel loonbeleid.
Dit heeft dan echter als voorwaarde, een
grote zelfbeheersing aan de kant van de
arbeiders, die niet meer een algemene
roep om loonsverhoging zouden kunnen
gaan aanheffen behoudens in uitzonder
lijke omstandigheden.
ling getoond, dat de tentoonstelling tot 1
December a.s. voor dagbezoek reeds ge
heel is „volgeboekt".
(Van onze correspondent)
De gemeentebegroting van Leeuwarden
voor het komende jaar is sluitend. Zulks
in tegenstelling tot de begrotingen voor de
afgelopen jaren en als gevolg van hogere
rijksuitkeringen. Vele gelden worden aan
gewend voor grote objecten. Zo zijn er
plannen voor de bouw van een tehuis voor
chronisch-zieke en bedlegerige bejaarden
in overweging. Daarnaast wordt medewer
king verleend aan het streven van een
commissie uit de burgerij voor de oprich
ting van een bejaardencentrum. De voor
bereidingen hiervoor zijn in een vergevor
derd stadium. Er is opdracht gegeven voor
de vervaardiging van een plan voor een
nieuwe gemeentelijke H.B.S. Aan de Oost
kant van de stad verrijst een openbare
schooi en daar is een plan in voorberei
ding voor de bouw van een vleugelschool
voor het B.L.O. Het kleuteronderwijs zal
ruimer worden gesubsidieerd en onder
zocht wordt of ook de Stichting Katholieke
Openbare Uitleenbibliotheek kan worden
gesubsidieerd. Voor de woningbouw zijn
de mogelijkheden nog altijd te beperkt:
930 woningen voor de lopende periode van
1954 tot en met 1956 bij een aantal van
4151 woningzoekenden, dat nog altijd stijgt.
In de buitengewone algemene vergade
ring van aandeelhouders van De Twent-
sche Bank N.V. is de voorgestelde sta
tutenwijziging met algemene stemmen
aangenomen.
