De lange, lange weg naar Tipperary
Vertrouwen in Europese een
wording
Kentering in volksopinie over
Eisenhower en McCarthy?
Muzikale Bevrijdingsherdenking
in Den Bosch
Galaconcert van het Brabants
Orkest
DUSSELDORFSE KUNST IN
MAASTRICHT
GROOT CHEMICUS HERDACHT
PLAN VOOR FRANS-DUITSE
INDUSTRIE-GEMEENSCHAP
Als Amerika straks ter stembus gaat
De Brit in de Brit kan niet sterven
Prof. v. d. Bergh sprak op Amsterdamse
Universiteitsdag
Treinontsporing bij
Eindhoven
Driemaal overreden
Auto botste tegen boom
Europese festivals gaan
samenwerken
Breda herdenkt
bevrijding
Krans op het graf van prof. Bakhuis
Roozeboom
Brazilië goed emigratie-
land
3IAANDAG 25 OCTOBER 1954
PAGINA 6
De onwrikbare rots
Nieuwe levenskracht
Geen ernstige gevolgen
ENGELAND WIL KONIJNEN
ZIEKTE NIET BESTRIJDEN
BUITENGEWOON ARKA-
CONGRES TE UTRECHT
Geen reden voor pessimisme
Vreselijk ongeluk te
Amsterdam
POSTBOOT OP STREKDAM
Beraad der zestien
Inzegening Poolse kapel
ZEEVERKENNERS LEDEN
SCHIPBREUK
PLECHTIGE REQUIEMMIS
TE ARNHEM
Herdenking van gevallen
militairen
DE ZES PROCENT IN DE
TEXTIELINDUSTRIE
Voor Nederlanders
Mr ir B. W. Haveman over de
Ned. emigratie naar Brazilië
Veelzeggende verandering
Drie soorten opinies
Niet „anti", maar ook niet
DUITS VOORBEHOUD T.A.V.
KANALISATIE DER MOEZEL
Invloed Duitse bewapening
„It's a long, long way to Tipperary,
But my heart's right there!"
Er is wellicht geen soldatenliedje, dat meer bekend is dan „It's a long
Jtvay to Tipperary". Zinloos als het is (het gaat over een Ierse boeren
jongen, die naar Londen komt, „waar alle straten met goud geplaveid
fcijn", en dan naar zijn vrouw en zijn huis in Tipperary terugverlangt, ia
liet door twee wereldoorlogen heen het muzikaal symbool geworden van de
Britse soldateske. Het begrip „Tipperary" werd synoniem met „thuis":
'de glooiende heuvels, de zwartberookte huizen, het buurtcafé en zijn zorge
loze sportpraat, de „stately homes", het groene landschap, de mist, de
fregen, het oude dorpskerkje met klimop begroeid, de stijve, inzichzelf
gekeerde mensen, de rustige sleur van alledag. Engeland. Het burgerlijkste
(van alle burgerlijke landen.
Maar aan de andere kant van de lijn
Tipperary-Londen lagen „Piccadilly.
(Strand and Leicester Sqaure": Enge-
lands majesteitelijke positie als wereld
macht, zijn welvaart, zijn wereldwijde
verplichtingen, wat Kipling beschreef
nis "the burden of Empire", de zware
Jast van het gezag-dragen, van wereld
macht te zijn. Het rustige, burgerlijke le
ven moest betaald worden met veldsla
gen, soldatenkerkhoven, militaire dienst
Jn alle werelddelen. De weg-terug naar
"Tipperary" werd lang, heel lang .En
Uog is het eind niet in zicht.
Groot-Brittai is niet langer de
"politie-agent der wereld". Ware wereld
politiek een optelsom van grote getallen,
dan zou het Britse totaal niet bijster in
drukwekkend zijn. Heeft zelfs de Royal
Navy, sinds eeuwen Engelands trots,
niet moeten erkennen dat zij eerst over
vleugeld werd door de Amerikaanse en
nu door de Russische vloot? Het is niet
zo heel moeilijk het is trouwens reeds
vaak gedaan Engeland en zijn wereld
rijk af te schilderen als een mogendheid
in verval.
Maar laten we eens luisteren naar de
mening van de invloedrijke "Christian
Science Monitor", een der best-geredi
geerde bladen ter wereld. Dit Amerikaan
se blad gaf op een vraag van een der
lezers waarom het toch zoveel nieuws
over Engeland publiceerde ten antwoord:
"Groot-Brittanni vormt in de wereld
van vandaag een der voornaamste de
mocratische en constructieve krachten;
het is het centrum van een machtig, we
reldomvattend democratisch Gemene
best; het is de machtigste bondgenoot
van de Verenigde Staten in de beslissen
de strijd om het behoud der vrije wereld;
het is het land dat Amerika zijn taal
cultuur, wetten en de algemene kijk op
de dingen gaf; en tenslotte is het een
land, welks enorm arbeidsveld het voort
durend op de voorgrond van het wereld
nieuws doet staan".
Ziedaar, in enkele korte zinnen, de be
tekenis van het Britse Gemenebest weer
gegeven. Waar, sinds de renaissance,
andere rijken opkwamen en taanden in
macht, in hun vaak dolzinnige avonturen
de wereld in beroering brengend, daar
bleef de Britse invloed doorwerken in
steeds breder verband. Van al het oude,
invloedrijke, is alleen de Britse staats
macht gebleven, nimmer in zijn natuur
lijke ontwikkeling gestuit. Het Spaanse
wereldrijk, het keizerlijke Duitsland, de
Donau-monarchie, het eeuwenoude Rus
land der Tsaren, het Turkse rijk, het
staatkundige en cultureel zo vruchtbare
Frankrijk, alle hebben zij hun gloriepe
riode gehad, en waar is de kracht ge
bleven, die zij eens uitstraalden? En met
hoevele millioenen mensenlevens is hun
glorie betaald?
De wereldkaart is grondig gewijzigd.
Twee nieuwe, ontzagwekkende wereld
machten zijn verrezen en de wapens,
waarmee zij elkaar bedreigen, zijn vre
selijker dan alle wapens, die de mens
zich ooit gemaakt heeft te zamen. Al
leen in Engeland nog bestaat het oude
met ongebroken kracht voort. Worste
lend om de vormgeving van het nieuwe,
put Engeland zijn kracht uit het reeds
bestaande: niet revolutie, maar evolutie
Is het wachtwoord der Britse politiek.
De draden der wereldpolitiek liggen
ogenschijnlijk verwarder dooreen dan ooit
Overal grijpen handen naar de touwtjes,
die de poppetjes van het wereld-mario
nettentheater doen dansen, maar altijd
stoten zij ergens tegen Engelands han
den. Nu eens direct, dan zijdelings, soms
krachtig, meestal met zachte aandrang
overredend, doet John Buil zijn invloed
voelen.
De voorbeelden liggen voor het grijpen.
Genève: Russisch-Chinese geslepenheid
tegen Britse vasthoudendendheid en
Amerikaanse kortaf-heid; Engeland be
heerste de conferentie. Indo China: Brits
geduld en Britse onderhandelingskunde
wonnen de slag. SEATO: Amerika wil
„snel" een pact sluiten voor de verdedi
ging van Zuid-Oost-Azië: Churchill gromt
voorzichtig-instemmend en merkt langs
zijn neus op „dat de totstandkoming van
zulk een pact wel enige tijd in beslag zal
nemen"; moeizaam komen nu de onder
handelingen op gang.
West-Europa: de zes E.D.G.-landen,
bijeen in Brussel, Engeland afzijdig, „ge
ïnteresseerd" toekijkend; maar aan het
eind vliegt Mendès-France naar Biggin
Hill om steun te zoeken bij Churchill en
Adenauer beroept zich voor zijn stand
punt op dezelfde Grand Old Man. Het
Midden-Oosten: ook daar is Brittanje
de grote sta-in-de-weg voor de verwezen
lijking van onbesuisde nationale aspira
ties (Cyprus) en de stabiliserende fac
tor in de altijd-beweeglijke volkerenzee
Afrika: de sterke Britse arm in Kenya
en Uganda, Britse bestuurs- genius, die an
dere Afrikaanse volksgemeenschappen
naar zelfbestuur leidt. China: toenadering
door Engeland, dwars tegen de Ameri
kaanse zienswijze in.
Waar men ook reist over het wereld
rond, daar vindt men de Brit. Ogen
schijnlijk vaak de mindere van de Ame
rikaan, minder kapitaalkrachtig, zwak
ker in militair vermogen, omzichtiger in
zijn werkwijze, minder luidruchtig. Als er
een Brits vliegtuig door de Chinezen
wordt neergeschoten, is het niet Enge
land dat fel reageert, maar Amerika en
Churchill geeft de Britse vliegtuigen op
dracht met een bocht om de „trouble
spot" heen te vliegen. Maar op het eind
moet ieder erkennen dat de Brit er is.
dat zijn invloed merkbaar is Men kan de
Brit haten om zijn koude zelfbewustzijn,
men kan hem bewonderen om zijn stug
ge volhouden, maar men kan hem niet
negéren.
De Brit moge eigendunk hebben, hij
overschat zichzelf niet. Openlijk wordt
het in Engeland gezegd, dat Brittanje
zijn leiderschap heeft moeten afstaan
aan Amerika. In deze eeuw van water
stofbom en bewustwording der eertijds
„achterlijke" volken, is er voor Empi
re-building" geen plaats meer.
Maar al schijnt Engeland dan over
zijn hoogtepunt heen te zijn, de Brit in
de Brit kan niet sterven. Naarmate de
staatkundige conflicten en de wijze, waar
op deze bevochten worden, een wereld
omvattend karakter aannemen, naai
die mate groeien ook de aspiraties van
de Brit tot een welhaast cosmische al
lure. Er was een hele lange weg door
de historie voor nodig om Engeland aan
het verstand te brengen, dat het rustig-
burgerlijke Tipperary van zijn dromen
nooit bereikt zou worden. Want om Tip
perary het rustige plaatsje „thuis" te
doen blijven, moet de wacht overzee be
trokken worden en de Britse invloed ge
handhaafd. waar ook ter wereld. Er is
geen stabiele macht meer, die het oude
en het komende in zich verenigt, dan En
geland alleen. Dat besef doet in dit ou
de, zichzelf gelijk gebleven volk nieuwe
levenskracht ontwaken, zoals het in Oude
Leeuw Churchill een kracht ontwikkelt,
die de wereld in verbazing houdt.
Opnieuw gaat Engeland de eindeloos-
lange weg, zichzelf overeind houdend
met een droge kwinkslag.
De weg naar „Tipperary," achter de
horizon die altijd wijkt.
De trein, die gistermiddag om ongeveer
14 minuten over één van Venlo uit in
Eindhoven moest binnenlopen, is vlak
voor het laatstgenoemde station ont
spoord. De trein, bestaande uit een loco
motief en vier wagons, kwam in zijn ge
heel naast de rails te staan. Persoonlijke
ongelukken deden zich niet voor. Het on
geval geschiedde op een wissel, doch
over de juiste toedracht wist men nog
niets mede te delen. Het treinverkeer on
dervond geringe vertraging.
De ontspoorde trein was een stoom
trein en afkomstig uit Duitsland. Door het
ongeval raakte een spoor van de lijn naar
Helmond versperd, doch de dienst werd
ter plaatse over enkel spoor onderhou
den, zodat geen al te grote vertraging
optrad. Direct na het ongeval ging men
aan het werk om de trein weer inde
rails te zetten. Van de zijde van de N.S.
werd gisteravond medegedeeld, dat de
dienstregeling vandaag weer normaal zou
kunnen worden uitgevoerd.
De Britse regering zal niets onderne
men om een einde te maken aan de
myxomatose-epidemie, die thans in
Groot-Brittannië woedt, en ook geen
maatregelen treffen tegen boeren, die be
smette konijnen opkopen om de ziekte te
verspreiden in voorheen niet-besmette
gebieden. Aldus heeft de onderminister
van landbouw, Nugent, Vrijdag in het
lagerhuis meegedeeld.
De Britse regering blijft bij haar stand
punt, dat de huidige epidemie een uitste
kend middel is voor de uitroeiing van de
konijnen.
Een aantal parlementsleden, dat ge
troffen was door het lijden van de aan
getaste dieren, had om bestraffing van de
moedwillige verspreiding van de ziekte
verzocht.
De A.R.K.A. houdt een buitengewoon
congres op Woensdag 29 December 1954
in het Jaarbeurs-restaurant te Utrecht.
Het congres staat onder leiding van de
algemeen voorzitter, mr G. A. A. M. Boot.
In behandeling komt o.m. het struc
tuur-rapport van het hoofdbestuur waar
in een wijziging wordt voorgesteld van
statuten en huishoudelijk reglement.
(Van onze Amsterdamse redactie)
„Wil de Europese integratie niet op een
mislukking uitlopen, dan zal het terrein,
waarop de supra-nationale beslissingen
kunnen worden genomen, voorlopig nog
beperkt moeten blijven. Wanneer er maar
eenmaal een Europese Politieke Gemeen
schap met (nog) slechts zwakke beslis
sende bevoegdheden in het leven is ge
roepen, zal de natuurlijke onafwendbare
staatkundige groei wel voor de verdere
ontwikkeling zorgdragen. Een ding staat
vast: De staatkundige eenheid van Europa
is op komst en niets zal haar kunnen
tegenhouden", aldus besloot prof. mr dr
G. van den Bergh zijn rede over de
„Staatkundige zijde van Europa's een
wording", welke hij Zaterdag j.l. in de
aula van de hoofdstedelijke gemeente
universiteit heeft gehouden voor de leden
van de Amsterdamse Universiteitsvereni-
gïng.
Uit alle delen van het land waren de
afgestudeerden van de Amsterdamse
„Alma Mater" naar de hoofdstad geko
men om daar de achtste Amsterdamse
Universiteitsdag bij te wonen. Nadat de
voorzitter van de A.U.V., dr M. W. Hol-
trop, zijn gasten, onder wie ook de com
missaris van de Koningin in Noord-Hol
land en burgemeester d'Ailly, had ver
welkomd, opende de rector-magnificus,
prof. dr M. W. Woerdeman, de 8ste „dies"
officieel.
Vervolgens hield prof. Van den Bergh
zijn voordracht.
„Zonder overdreven -optimisme moch
ten wij voor kort verwachten, dat wij in
1955 naar de Europese stembus zouden
gaan, zelfs al was het algemeen consti
tuerende werk nog niet voltooid. Toen het
Franse parlement de E.D.G. weigerde te
aanvaarden, werd deze rechtvaardige ver
wachting echter de bodem ingeslagen.
Frankrijk heeft door de E.D.G. af te
wijzen laten zien, dat het nog niet rijp is
voor de Europese gedachte".
Bracht de verwerping van de E.D.G.
een kille ontnuchtering, toch is er nog
geen reden voor pessimisme. Immers
sinds 1951 is in de Kolen- en Staal-Ge-
meenschap, die toch een Europese grond
wet en supra-nationale bevoegdheden be
zit, de integratie van Europa voor een
deel verwezenlijkt. En naast de K.S.G.
bestaat ook reeds het parlement te
Straatsburg, dat weliswaar slechts een ad
viserend lichaam is, maar waarin toch
al méér landen vertegenwoordigd zijn
dan in het „Klein Europa".
Bovendien komt er nu als uitvloeisel
van de Londense besprekingen hoogst
waarschijnlijk de z.g. „Unie van Europa",
met zoals Mendès-France het uitdruk
te een zekere dosis van supra-nationa-
liteit. Maar de nog te overwinnen moei
lijkheden zijn groot, nl. de principiële
afzijdigheid van Engeland en Frankrijk,
dat teveel grote mogendheid is om zich
naar anderen te kunnen schikken en het
verzet van de Scandinavische landen, dat
als peninsulair gekwalificeerd zou kunnen
worden etc. „Naar mijn mening is Neder
land het minst chauvinistisch en het
meest internationaal voelend land ter
wereld. Ten dele gedwongen door de
noodzaak, deels uit ideële overwegingen
is het bereid wettelijke inbreuken op zijn
souvereiniteit te aanvaarden". „Langzaam
aan zullen echter alle oude nationale ide
ologieën het moeten afleggen tegen de
harde (economische) noodzaak en de
veld-winnende super-nationale gedachte",
aldus prof. v. d. Bergh.
Op de Meeuwenlaan ter hoogte van de
Kalkoenstraat in Amsterdam-N. is Vrij
dagavond een ongeluk gebeurd, dat aan 'n
ongeveer 45-jar. vrouw 't leven heeft ge
kost. Ter plaatse staat altijd een reusach
tige rij auto's te wachten voor de pont
over het IJ Terwijl de file zich weer eens
langzaam in beweging zette liep zonder
dat de chauffeur het merkte een vrouw
tegen een auto op. Zij viel voor de wielen,
waarna achtereenvolgens nog twee andere
wagens, waaronder een vrachtauto over
haar heen zijn gereden. De vrouw werd op
slag gedood en deerlijk verminkt- De po
litie heeft haar identiteit alsmede de iuiste
toedracht van het ongeval nog niet kun
nen vaststellen. Men vermoedt echter, dat
de vrouw was verblind doordat haar bril
door de mist was beslagen.
Zondagmiddag is een personenauto tus
sen de dorpen Zeeland en De Reek in
Noord-Brabant met vrij grote snelheid
tegen een boom aan de linkerkant van de
weg gereden. De auto werd bestuurd
door kapelaan S. uit Eindhoven, wiens
aandacht waarschijnlijk een moment
werd afgeleid. Behalve de bestuurder
zaten in de auto de heer en mevr. H. uit
Eindhoven met hun dochter. De kapelaan
en het echtpaar werden ernstig gewond.
Mej. H. werd licht gewond.
De wagen werd zo zwaar beschadigd,
dat men anderhalf uur nodig heeft ge
had om de bestuurder uit zijn benarde
positie te bevrijden. Kapelaan S. werd
naar Eindhoven overgebracht en de heer
H. naar het ziekenhuis in Veghel. De
beide andere slachtoffers werden naar
huis vervoerd.
Zondagmiddag omstreeks vijf uur is de
postboot „Vlieland", komende van Har-
lingen, op 100 meter afstand buiten de
haven van Vlieland op een strekdam ge
lopen.
De reddingboot „Rosilee" heeft de 13
passagiers, onder wie twee vrouwen en
twee kinderen, van boord gehaald en aan
land gebracht. Later is de postboot door
de sleepboot „Stortemelk 2" vlot ge
sleept en de haven binnen gebracht.
De organisatoren van de zestien grote
festivals in Europa, die lid zijn van de
„Association Européenne des festivals de
musique", zijn dezer dagen bijeengeko
men in het „Centre Européen de la cul
ture" in Genève. Tijdens deze vierde al
gemene vergadering zijn belangrijke be
sluiten genomen ten aanzien van een
steeds nauwer wordende samenwerking
van de festivals in practisch. artistiek en
Europees verband. Komend jaar zal in
de festivalsteden de Europa-vlag worden
gevoerd.
Elke directeur heeft aan de vergade
ring het voorgenomen programma en de
data van zijn festival voor het komende
jaar voorgelegd.
Deze programma's zullen eind Decem
ber van dit jaar worden uitgegeven in
een brochure in het Engels, kort daarna
gevolgd door drie edities in het Duits,
E'rans en Italiaans.
De nieuwe artistieke problemen, die
de festivals hebben genomen, zijn nader
bekeken. De „Association" heeft beslo
ten te trachten te komen tot het oprich
ten van 'n geïllustreerd tijdschrift, waar
in de nieuwe ervaringen en de verwor
venheden van de festivalleden geanaly
seerd zullen worden.
De festivaldirecteuren hebben de ver
tegenwoordigers van de grootste gramo-
foonplatenmaatschappijen ontmoet om de
basis vast te stellen voor een overeen
komst betreffende het opnemen van hun
meest markante creaties.
Tenslotte is het festival van Granada
geaccepteerd als zeventiende lid. De „As
sociation" bestaat verder uit vier Franse
festivals: Aix-en-Provence, Besangon,
Bordeaux en Straatburg; vier Duitse fes
tivals: Bayreuth, Berlijn, München en
Wiesbaden; drie Italiaanse festivals: Flo
rence. Perugia en Venetië; twee Zwitser
se: Luzern en Zurich; het festival van
Helsinki, het Holland Festival en het fes
tival van Wenen.
Van 29 tot en met 31 October gaat
Breda op grootse wijze de 10e verjaardag
van de bevrijding vieren. De feesten wor
den ingericht door de samenwerkende
besturen van het Oranje-comité en het
comité Nederland-Polen. Op de morgen
van 29 October, om 10 uur, zal een pon
tificale Hoogmis in de kathedrale kerk
worden opgedragen door Z.H. Exc. mgr
Jos. Baeten. In de namiddag heeft een
grote troepenparade plaats op de Grote
Markt, terwijl om half vijf de traditio
nele singelloop begint.
De tweede dag wordt muzikaal ingezet
met een reveille op de Grote Markt en
een uitvoering door het politiemuziek-
korps. Om 10 uur wordt een aubade ge
bracht door 2000 schoolkinderen voor het
bevrijdingsmonument op de Grote Markt.
Om half zes dragen Bredase athleten het
bevrijdingsvuur van Baarle-Nassau naar
Breda langs de weg, die eens de Poolse
troepen volgden. Op de Grote Markt
wordt daarna het bevrijdingsvuur ont
stoken.
Het hoogtepunt van de derde dag, die
bijzonder voor de Polen is voorbehouden
en zal worden bijgewoond door de echt
genoten van de generaals Maczek en
Klemens Ranicki, is de inzegening van
de Poolse kapel in het Brabantpark, toe
gewijd aan O.L. Vrouw van Cestochowa.
De beeltenis van de Poolse Madonna,
vervaardigd door de Bredase kunstenaar
J. Gladdines, is nog niet voltooid. Daar
om zal tijdelijk een foto in de voorbe
schikte ruimte worden aangebracht.
Vijf zeeverkenners hebben Zondagmid
dag een benauwd halfuurtje meegemaakt
dat gelukkig goed is afgelopen. Zij waren
met het jacht „Coen Bot" op het buiten
IJ, toen de boot door een rukwind werd
gegrepen en omsloeg. Het scheepje draai
de een halve slag om en de vijf verken
ners zochten redding op de kiel.
De schipbreuk was echter door de op
varenden van een ander jacht van de
zeeverkenners, de „Dorus Rijkers" opge
merkt, die een beroemde naam hoog
hield en de steven in de richting van de
drenkelingen wendde. Het duurde toen
niet lang of de zeeverkenners van de
Coen Bot" waren uit hun hachelijke po
sitie gehaald en werden naar land ge
bracht. In de loop van de avond is de
„Coen Bot" door een sleepboot geborgen.
Daarbij bleek, dat de mast en de zeilen
verspeeld zijn.
Op initiatief van Nationaal Katholiek
Thuisfront zal op Zaterdag 13 November
in de Walburgiskerk te Arnhem een
plechtige H. Mis van Requiem worden
opgedragen voor de gesneuvelden en
overleden militairen.
De plechtigheid is met militair eer
betoon en wordt bijgewoond door tal van
geestelijke, civiele en militaire autoritei
ten. De hoofd-vlootaalmoezenier mgr J.
de Sain, zal de H Mis opdragen.
De kerk van de H. Walburgis te Arn
hem is uitgekozen^ omdat deze tien jaar
geleden b|j de parachutisten-aanval het
middelpunt van oorlogshandelingen is
geweest. De kerk zelf heeft nog enige
tijd als lazaret voor gewonde militairen
gediend.
Aan de vooravond van de dag. waarop
het honderd jaar is geleden, dat Hendrik
Willem Bakhuis Roozeboom, hoogleraar
in de scheikunde aan de gemeente
universiteit van Amsterdam, in Alkmaar
werd geboren, is een krans gelegd op het
graf van deze grote chemicus op de nieuwe
Oosterbegraafplaats te Amsterdam
Prof Bakhuis Roozeboom verwierf zich
een wereldnaam door het leggen van de
grondslagen van de leer der heterogene
evenwichten, de z.g. phasenleer, die van
onschatbare waarde is gebleken zowel
voor de zuivere als voor de toegepaste
wetenschap in haar geheel.
Als onderdeel van een herdenking ter
gelegenheid van deze honderdste geboorte
dag hebben de hoogleraren dr J F Kok-
sma. secretaris van de afd. natuurkunde
der Kon Ned. akademie van wetenschap
pen, dr J A. A. Ketelaar, voorzitter van
het genootschap voor natuur-, genees- en
heelkunde en dr H. Gerding. ondervoor
zitter der Kon Ned chemische vereniging
Zaterdagmiddag een krans van witte lelies
en groene bladeren op de laatste rust
plaats van prof Bakhuis Roozeboom ge
legd. Bij de plechtigheid was ook aanwezig
de zoon van de chemicus, mr W. Bakhuys
Roozeboom uit Amsterdam.
De eigenlijke herdenkingsbijeenkomst
wordt Zaterdag 30 October a.5. gehouden
in de aula van de Gemeente-universiteit
van Amsterdam, waar de oud-ieerling van
de chemicus, prof. dr H. R. Kruyt, een
rede zal uitspreken en waar d- gouden
Bakhuis Roozeboom-medaille wordt uit
gereikt aan dr Norman L. Bower, van de
geophysical laboratory van de Carnegie
institution of Washington, die zich in de
afgelopen vijf jaar het meest verdienste
lijk heeft gemaakt op het gebied van de
phasenleer.
De fabrikantenvereniging te Enschedé
heeft naar aanleiding van het geschil
over de toepassing van de 6 pCt loons
verhoging in de textielindustrie, beslo
ten de rechtens geldende lonen en de
lonen die in geringe mate boven de rech
tens geldende uitgaan, met ingang van de
loonweek, waarin 1 October valt, met 6
pCt te verhogen.
Onder rechtsgeldende lonen wordt ver
staan, de hoogste lonen die de overheid
toestaat te betalen, hetzij op grond van
de collectieve arbeidsovereenkomst, het
zij op grond van goedgekeurde systemen,
die doorbreking van het loonplafond te
weegbrengen. Onderzocht zal worden in
hoeverre daar. waar zwarte lonen wor
den betaald, toch nog enige loonsverho
ging kan worden gegeven.
Wanneer de vakorganisaties zich niet
met de door de fabrikantenvereniging
getroffen regeling kunnen verenigen, zal
hierover nader overleg met haar ge
schieden.
De Nederlandse commissaris voor de
emigratie, mr ir B. VV. Haveman, die zo
juist een reis door Brazilië heeft beëin
digd, zal de regering aanbevelen het
emigratie-programma voor Brazilië te be
spoedigen. Hij was meer dan verheugd
over hetgeen hij in Brazilië had gezien.
Aantrekkelijke en geriefelijke woonge-
legenheden. zowel als de bekwaamheid
van de emigranten zich aan te passen
aan de Braziliaanse levenswijze, noemde
hij de twee voornaamste factoren welke
hebben bijgedragen tot het slagen van
het Nederlandse programma voor de ves
tiging van industriële werkers en land
bouwers in Brazilië. De heer Haveman
zei, dat de mogelijkheden in Brazilië
voor de Nederlandse emigranten groter
zijn dan hij had verwacht. Er was vol
gens hem geen enkele reden, om de emi
gratie van Nederlanders te beperken tot
het Zuidelijke gedeelte van het land.
Minder enthousiast was de heer Have
man over het plan, dat ontworpen is
voor de vestiging in Brazilië van Neder
landse gerepatrieerden uit Indonesië. De
gedachte van de Braziliaanse autoriteiten
is, deze gerepatrieerden zich te laten
vestigen in Amazonas, daar zij dan cacao,
peper, rubber, thee en andere gewassen
zouden verbouwen, waarmee zij reeds
ervaring hebben. Hij twijfelt aan de uit
voerbaarheid van een programma, dat
voorziet in het overbrengen naar een wil
dernis van een landbouwer of planter, die
in Indonesië goed gevestigd was.
(Van onze correspondent)
TVFW VORir lo;i soonJ1)'5heid achter hem gezocht, die zich
lN.bW lUiAiv, Uctober zou kunnen handhaven. Inplaats daarvan
JJe twee voornaamste punten, waardoor de verkiezingen voor de repu-1 schijnt het, dat hij veel meer van raad
blikeinen verloren of gewonnen zullen worden zijn de mate van president
Eisenhowers prestige en populariteit èn 's lands stemming tegenover sena
tor McCarthy, Deze twee punten hebben een onderling verband, want
president Eisenhowers populariteit hangt gedeeltelijk ook af van die stem
ming van het Amerikaanse volk tegenover McCarthy. Als het volk zich
werkelijk merendeels van McCarthy is gaan afkeren, kan het niet anders of
het moet stilzwijgend de passieve houding van de president t.o.v. de hele
ontwikkeling van McCarthy's macht zijn gaan afkeuren. Hoe nu staat her
a) met de stemming in Amerika tegenover de president, en b) welke in
vloed oefent de hele McCarthy-affaire op de stemming van het volk uit?
Men verkeerde niet in het ongewisse
omtrent het gebeuren in Den Bosch:
vanaf het uit de puinen herrezen stations
gebouw tot aan de zo juist opnieuw zo
smaakvol gestoffeerde foyerruimte van
het Casino zag men nl. achter etalage
ruimten tal van herinneringen aan de
oorlogstragiek en aan de glorierijke in
tocht der bevrijdingslegers op 23 October
1944. Weshalve dit feit in het Casino her
dacht werd met een concert door het
sinds de na-oorlogse jaren in het leven
geroepen Brabants Orkest, dat o.l.v. Hein
Jordans zich vanuit een eenvoudig ka-
mermuziekensemble nu tot een volwaar
dig orkest heeft opgewerkt.
Om die reden alleen had het zin om de
opstandingsgedachte van de na-oorlogse
tijd symbolisch te belichamen met 't optre
den van dit eigen orkest. Bovendien wer
den we door een in sobere lijnen getrok
ken beeld uit het verleden en door een
speech van burgemeester mr Loeff, aan
het doorstane leed herinnerd en óók aan
het „glorierijke ogenblik" (woorden van
Beethoven) der bevrijding. Zelfs was een
gade die Den Bosch destijds ontzette
hier aanwezig en zijn komst ontlokte aan
het stampvolle Casino een staande toe
juiching.
Om ook muzikaal deze herdenking te
vieren stond een daartoe in opdracht ge
schreven compositie van Hendrik An-
driessen als openingsstuk en de Ve Sym-
phonie van Beethoven als besluit op het
program.
Het werk van Andriessen is een rhap-
sodie in vier korte delen samengevat en
gelijk een symphonie uit een langzaam-
viug-langzaam-vlug deel opgebouwd.
Vakmatig bezien bevat deze muziek alle
kwaliteiten die met Andriessen's talent
overeenstemmen: lyrische vloeiing, even
wichtig verloop en kleurrijke instrumen
tatie. Met betrekking tot de indicatie
„Libertas vincit" wekt het eerste deel
méér verwachting dan hetgeen uit de
daarop volgende delen te voorschijn
komt. De „Dies irae"-toon van het begin
heeft nl. iets van de dreiging en beklem
ming van de dagen van beproeving. Maar
gaandeweg verebt het opkomend getij tot.
hoge vertegenwoordiger der Wellsh-Bri-1 een genoeglijke, tevreden kabbeling,
waarbij zelfs een beminnelijke pastoraal-
toon iedere spanning doet vervagen.
Het geheel bezit dan ook allerminst een
epische allure, maar meer de toon van
een met uitzondering van het eerste
deel vlot geschreven rhapsodie die
weinig problemen aan luisteraars en spe
lers stelt.
Intussen mag de componist tevreden
zijn over de weergave van zijn werk
door het Brabants Orkest en het vrien
delijk onthaal dat het ten deel viel komt,
gelijk de hier aanwezige componist zelf
beduidde, voor een deel op rekening van
de uitvoerenden.
Beethoven's Ve Symphonie is niet voor
een bevrijdingsfeest geschapen maar bezit
desniettemin de hymnisch-Olympische
vaart die men bij zulk een herdenking
wil horen. Ze heeft iedereen weet. hei
in het eerste deel die gereserveerdheid
van motivische bouw- een spanning in de
kleinste kiemcel die in de oorlogsjaren
zelfs tot een symbool werd (radio-wek
roep), gelijk later het V-teken voor de
bevrijding.
Deze symphonie heeft nog véél meer
accenten die strijd, lijden en overwin
ning oo heroische wijze symboliseren en
het was stellig méér dan het tussen
tijds gespeelde Pianoconcert op dit
moment en in dit milieu een regenere
rende gedachte Beethovens werk zo over
tuigend ondanks de foeilijke acoustiek
van het Casino te horen klinken.
Dat dit met eigen middelen mogelijk
was betekent een winstpunt na 10 jaren
bevrijding van Brabants hoofdstad
MARIUS MONNIKENDAM
Om de laatste vraag het eerste te be
handelen: de meningen hierover in de
senaat zijn zo menigvuldig als er senato
ren zijn. M.a.w niemand republikein noch
democraat, kan met betrekking tot Mc
Carthy de volksreactie raden of berekenen
Wel is het unanieme rapport van de Wat-
kins-commissie, waarin een berisping van
McCarthy door de senaat op twee punten
wordt aanbevolen, vooral vanwege de
unanimiteit van belang. Deze commissie
was immers uit drie democraten en drie
republikeinen samengesteld - en unanimi
teit over een dergelijke controversiële fi
guur als McCarthy is van uitzonderlijke
betekenis. Nog maar drie maanden gele
den kwam een andere congressionele
commissie, die de strijd tussen McCarthy
en het leger onderzocht, tot hoogst ver
schillende conclusies, waarbij o.m. bleek,
dat de republikeinen, en met name de ul
tra-conservatieve republikeinen, in Mc
Carthy nog altijd een politieke troef voor
de verkiezingen zagen. Maar sindsdien is
het weerhaantje in de republikeinse par
tij zelf gaan draaien.
Op dit ogenblik zien we, dat de partij
McCarthy overal buiten de politieke com-
pagne houdt. Spreekbeurten worden niet
voor hem georganiseerd. De paar beur
ten, die McCarthy nog zou moeten ver
vullen, heeft hij laten afzeggen. Hij zelf
praat thans meer over onderzoekingen
van corruptie dan van communistische
infiltratie.
Hoe is deze verandering in de ultra
conservatieve vleugel van de republikei
nen ontstaan in enkele maanden? Niet,
zoals misschien gedacht wordt, door de
aanklachten tegen McCarthy van verschil
lende zijner collega's, welke aanklachten
op hun waarheid onderzocht zijn door de
onpartijdige Watkins-commissie. Het is
deze commissie zelf geweest, met de ul
tra-conservatieve Watkins aan het hoofd,
die de eigen fractie van de partij van
stemming heeft doen veranderen tegeno
ver McCarthy. Senator Watkins is een
waardig eerlijk man van stijl. Het per
soonlijke optreden van McCarthy tegen
over hem en zijn commissie gedurende
het onderzoek van de aanklachten tegen
McCarthy was zo grof en onbehouwen af
en toe, dat de oude gentleman persoon
lijk tegen McCarthy ingenomen moest wor
den. en daar hij zelf nu McCarthy's me
thodes moest ervaren, kon het niet an
ders of die ervaring moest zijn kijk op de
senator van Wisconsin sterk beinvloeden
Watkins, als streng en conservatief re
publikein weegt zwaar bij de ultra-re-
actionnairen. En aldus nam deze hele
fractie een veel voorzichtiger houding te
genover McCarthy aan. McCarthy's re
bellie tegenover Eisenhower of de libera
le vleugel van de partij werd door de
ultra's niet ongraag gezien, omdat men
meende hierdoor een overwicht op de li
berale vleugel te kunnen krijgen Maar
McCarthy's opstandigheid tegenover se-
nator Watkins - dat kenmerkte zijn hou
ding als pure rebellie of om het anders
uit te drukken: als partijongehoorzaam-
heid. Hetgeen ook de conservatieve re
publikeinen niet konden toestaan, omdat
zij het partijpolitieke gevaar er van zagen.
Het was echter voldoende hem op een
zijspoor te schuiven, waar hij niet meer
brokken kan maken voor November. En
nu wacht men maar - terwijl men in cam
pagneredevoeringen een wijde boog maakt
om McCarthy's naam en existentie - in
spanning af hoeveel of hoe weinig McCar
thy het prestige van de republikeinse par
tij heeft geschaad. Winnen de democra
ten in November, dan is het voorgoed
uit met McCarthy's macht, want de repu
blikeinen zullen McCarthy volkomen laten
vallen, en men zal hem niet de kans geven
zijn oude rol te hervatten. Maarwin
nen de republikeinen, dan zal - hoewel
een toch aan banden gelegde - McCarthy
zich weer kunnen roeren. En het gevaart
van het McCarthyisme is dan nog niet de
wereld uit.
Het Amerikaanse volk zal met de stem
ming in November een beslissende invloed
uitoefenen op McCarthy's toekomstige rol
en met die stemming zal het uitdrukken,
of het het McCarthyisme al of niet ver
oordeelt.
Tot zover de wisselwerking tussen de
verkiezingen en McCarthy. En wat is nu
de gestemdheid van het land tegenover
president Eisenhower en hoe zal die stem
ming de verkiezingen beinvloeden? De
statistieken registreren nog altijd een gro
te populariteit van de president, maar
merkwaardig genoeg, wanneer men met
Amerikanen uit wejke delen van het land
ook spreekti krijgt men de volgende in
druk.
In een grote lijn kan men drie soorten
opinies over de president onderscheiden.
Tot de eerste groep behoren democraten
en onafhankelijke kiezers, die gewoonlijk
democratisch stemmen. Deze groep voelt
zich vooral teleurgesteld, dat president
Eisenhower niet duidelijk tegenover Mc
Carthy is opgetreden en dat hij evenmin
'n duidelijke scheidingslijn tussen zichzelf
en de ultra-conservatieve republikeinen
getrokken heeft. De mening van deze
groep luidt kort samengevat ongeveer
't is begrijpelijk, dat Eisenhower de frac
ties van zijn partij wil bijeenhouden, en
dat hij dit, omdat hij nu eenmaal niet
voor politiek in de wieg was gelegd, op
een wat onhandige manier tracht te doen.
Niettemin hadden we een sterkere per
gevers afhangt dan Truman. We hadden
nogal een en ander tegen Roosevelt en
Truman, maar dat waren tenminste man
nen, bij wie men wist waar men aan toe
was. Het is Eisenhower's kleurloosheid
in optreden en redevoering, die deze groep
Amerikanen schouderophalend zich doet
afwenden van de president. Typerend
voor deze stemming is b.v hetgeen men
dagelijks in Amerikaanse bioscopen kan
waarnemen. Als vroeger Truman of Roo
sevelt op het witte doek verschenen, rea
geerde het publiek fel, hetzü met applaus,
hetzij met "boo's". Wanneer Eisenhower
op het bioscoopdoek verschijnt, reageert
men helemaal niet, noch voor noch tegen.
Het blijft stil
De tweede groep Amerikanen zijn de
liberale republikeinen, die voor Eisenho
wer in 1952 hoopvol hadden gestemd om
dat zij in hem een voorvechter van een
politiek zagen, die noch naar links, noch
naar rechts doorsloeg, noch naar Taft en
noch naar Truman.
De derde groep, de ultra-conservatie
ven onder republikeinen zowel als demo
craten, zijn ontevreden met de president,
omdat hij allesbehalve tot de hunnen be
hoort. De Taft-vleugel had gehoopt het
Witte Huis te regeren met een republi
keinse president daarin, maar dat is
niet gelukt en het is een grote teleurstel
ling geworden.
19
pro
Commentaar op de president in ge
sprekken met Amerikanen uit alle lagen
van het volk doen duidelijk uitkomen, dat
men hoewel zeker niet anti Eisenhower,
toch ook niet enthousiast pro (meer) is.
Men hoort veel spitse op- en aanmerkingen
over zijn vacanties en golfspelen. Ver
schillende malen zijn incidenten uitgelekt
als b.v. dat voorval, waarbij bleek, dat
de president in de tuin van het Witte Huis
aan het golfspelen was, terwijl zijn cabi
net over een dringende aangelegenheid
beraadslaagde, en Eisenhower, inplaats
van leiding aan de behandeling daarvan
te geven, al golf spelend afwachtte wat
de resultaten van de conferentie zouden
zijn.
De uitslag van de verkiezingen zal een
heldere aanwijzing zijn van 's lands oor
deel over zijn president en over de mani
pulaties van McCarthy. En tevens over
de politieke rijpheid van het Amerikaan
se volk, dat sinds de wereldoorog - zijns
ondanks - de politici thuis meer in het
licht van de wereldpolitiek begint te be
oordelen. Men wordt zich bewust dat te
genover de grote gevaren van de tijd gro
te presidenten nodig zijn....
De Duitse industriëlen, die als vertegen
woordigers van het Westduitse bedrijfsle
ven te Par|js de strekking bestuderen van
het voorstel van premier Mendès-France
voor een Frans-Duitse industriegemeen
schap, kunnen zich geheel met dit voor
stel verenigen. Z|j maken echter voorbe
houd ten aanzien van een punt, te weten
het project voor de kanalisatie van de
Moezel, dat beoogt een goedkope verbin
ding te water te scheppen tussen de ko
lenvelden van het Roergebied en de erts-
velden van Lotharingen.
Naar het oordeel der Duitse industriëlen
zou de uitvoering van dit plan het be
staande evenwicht in de kolen- en staalin
dustrieën van West-Europa verstoren. Het
project, waarvan de kosten worden ge
raamd op ongeveer 200 millioen, zou
naar de mening der Duitse industrie de
Franse staalindustrie op onbillijke wijze
De tentoonstelling van moderne Dus-
seldorfse kunst in de Bonnefanten te
Maastricht is Zaterdag officieel geopend.
Deze opening geschiedde door Ober-
bürgermeister JGockeln, nadat vooraf de
heer J. Godfroy, voorzitter van de Stich
ting Beeldende Kunsttentoonstellingen
de gasten welkom had geheten en daar
na gewezen had op de noodzaak om op
spoed aan te dringen bij de afbouw van
de Bonnefanten, teneinde een waardige
tentoonstellingruimte te krijgen.
Dr H. Peters, Custos der Stadtischen
Kunstsammlungen. gaf vervolgens een
inzicht over de groei van het kunstleven
in Dusseldorf en de invloed van de door
Peter Comelis gestichte academie, waar
door een echte Rijnlandse kunst ontstond,
die later vertroebelde door allerhande
buitenlandse invloeden.
De representatieve tentoonstelling in
de Bonnefanten, die tot 14 Nov. a.i. ge
opend blijft, omvat een 51-tal werken,
niet alleen schilderijen, doch ook enige
beeldhouwwerken en een zeer fraai
weefwerk van Helmuth Kricke. Het ten
toongestelde is de representatie van een
grote verscheidenheid, zowel van abstrac-
ten als van impressionisten en expres
sionisten. onder wie nog sommige zoe
kende zijn naar een eigen stijl aan de tra
ditie van Dusseldorf als kunststad ver
bonden.
Na de opening van deze tentoonstelling
had nog een onderling contact plaats,
waarop nog vele problemen en contact
punten ter sprake zijn gekomen en ge
dachten uitgewisseld.
Tot slot van de Dusseldorfse dag ver
enigde zich het stadsbestuur met zijn
gasten en genodigden aan een diner
waaronder de Kon. Harmonie in gala-
uniformen een muzikale hulde kwam
brengen.
bevoordelen boven de Duitse, en het zou
de kostbare moderniseringsprogramma's
voor de spoorwegen tussen Lotharingen
en het Roergebied, welke zowel door
Frankrijk ais door Duitsland worden uit
gevoerd zinloos maken.
De Duitse industriëlen zijn echter gre
tige voorstanders van uitbreiding van de
Frans-Duitse economische samenwerking
op ander gebied. Na rijp overleg hebben
zij besloten het Franse verzoek inzake
uitbreiding van de Duitse invoer van
Franse suikerbieten en tarwe tegenover
een grotere Franse invoer van Duitse in
dustrieproducten te steunen. Zij geloven,
dat er op de Duitse markten nog mogelijk
heden bestaan voor een grotere afzet van
Franse landbouwproducten.
Voorts steunen de Duitse industriëlen
van ganser harte het Franse plan voor
gemeenschappelijke wapenfabrieken en
economische samenwerking in Frans
Noord-Afrika-
De komende inspanningen van West-
Duitsland op het gebied van de bewape
ningsindustrie zullen geen inflationistische
invloed uitoefenen op de ecoromie, zo
verklaarde de Westduitse minister van
economische zaken, prof. Ludwig Erhard,
te Bonn. Er z|jn jaarlijkse uitgaven voor
de bewapening te verwachten van onge
veer DM 150 milliard b|j een nationaal pro
duct van DM 150 milliard. Dit is sleehts
DM 2 a 3 milliard meer dan totdusverre
via de gewone begroting moest worden
opgebracht voor de bezetting.
„Wij zullen ervoor zorgen", zo zeide
minister Erhard, „dat de bewapening geen
al te goede zaak wordt". Naar de mening
van de minister zal het indexcijfer voor de
productie der Westduitse industrie, dat
voor September, op basis 1936 100. ge
stegen was tot 185,5 en daarmede een
nieuw hoogtepunt bereikte, waarschijnlijk
nog dit jaar boven de 200 uitkomen Dan
zal het nationaal product zich, vergeleken
met de tijd voor de oorlog, hebben ver
dubbeld. Als werkelijke zorg voor de toe
komst noemde de minister het gebrek aan
geschoolde arbeiders.
De capaciteitsreserves van de industrie
van West-Duitsland zijn ook voor de te
verwachten bewapeningsopdrachten vol
doende, zo verklaarde staatssecretaris dr
Ludger Westrick van het Westduitse mi
nisterie van economische zaken.
4
