Vrouwen en haar vaklitteratuur
De Stem der Kerk
Eiwitten in onze voeding
Het huis vo! geluk
Huishoud-praat
Perzische prins in
handen der Russen?
Russisch veto over
verzoek van Raab
Perzische olie gaat weer
vloeien
Vechtlustige
Kamerleden gestraft
Vietminh erkent Amer.
consulaat niet
verkoudheJcisztdf
PAGINA 1
ZATERDAG 30 OCTOBER 1954
Adviseurs geen luxe
Stiefkind
door
BETTY KORTEKAAS-
DEN HAAN
Ruïneus
VADER VAN ZEVEN
KINDEREN BIJ AANRIJDING
GEDOOD
IN FEBRUARI EEN AFRO-
AZIATISCHE CONFERENTIE
Hoe de Fransen, volgens de bisschop van Angers, het
samenspel der partij verbindingen moeten doorbreken
FRANSE AMBASSADEUR
VERLAAT DE SAAR
WRAK VAN VERMISTE C—47
i GEVONDEN?
-
BOERDERIJBRAND
BIJ CHAAM
DE CHINESE TROEPEN IN
BIRMA
NIEUW FRUITKOELHUIS TE
ZWAAG
F OMAN VAN L. HAUTESOURCE
Geautoriseerde vertaling
MARCELLE SCHLOMEK
Vroeger, toen u en ik nog als engeltjes
in de hemel zweefden, hadden onze over
grootmoeders al lang haar eigen stan
daardwerk voor alles dat de zaken van de
huishouding betrof. Dat boek heette
„Aaltje, de volmaakte en zuinige keuken
meid" of iets van die aard. Maar keuken
meiden zijn in de meeste plaatsen al meer
dan een kwart eeuw geleden in het mu
seum gezet. En van de Aaltjes weten we
niet precies meer waar ze gebleven zijn.
In de fabriek of in het confectie-atelier.
De jonge huisvrouw doet daarom Aaltje's
werk nu allemaal zelf. Zij moet boven
dien meedoen en meepraten over theo
rieën en hulpmiddelen waarvan een vroe
gere generatie het bestaan niet kende.
En die haar het huishouden nu allemaal
zoveel makkelijker hebben gemaakt
Tja, dat laatste wordt dan zo nog wel
eens beweerd.
Ik zou die stelling niet zo zonder meer
willen onderschrijven, omdat die hulp
middelen er tenslotte zijn om de Aaltjes
te vervangen. En ook al' niet omdat de
jonge huisvrouw van nu doorgaans ook
meteen, en niet altijd even goed voor
bereid,'in dit voor haar nieuwe „beroep"
wordt'geplaatst. Haar voorgangsters had
den niet alleen Aaltje (die het werk deed
waarvoor nu de apparaten zorgden), zij
hadden veel meer dan de tegenwoordige
ook een lid van de vorige generatie in
huis dat voor het overdragen van erva
ringen zorgde. De huisvrouw in haar
vierkamer-flatje en zonder al die hulp
moet zelf haar weg maar vinden. Voor 't
overdragen van ervaringen zorgen uit
sluitend nog de huishoudscholen en de
uitgevers. Over de huishoudscholen pra
ten we vandaag niet; over de uitgevers
wel.
Sommige uitgevers zijn dol op vrou
wen. wanneer ik tenminste de reeksen
boeken over koken en de kunst van huis
houden waarmee je een uitgebreide
bibliotheek op huishoudelijk gebied zoudt i
kunnen vormen, als thermometer mag
aannemen voor hun affectie. Veel van
hen zijn echter onbesuisde minnaars. Zij
begeven zich maar zeer te hooi en te gras
op dit wel heel gevaarlijke terrein waar
de voetangels en klemmen aan alle kan
ten voor het grijpen liggen. Zij verkopen
daarbij telkens weer datzelfde volkomen
versleten smoesje over de weg naar het
hart van de man die langs zijn maag
voert (en „daarom heeft ook de heer des
huizes er belang bij, wanneer zijn vrouw
de beschikking heeft over een uitstekend
kookboek!"). Maar veel van die uitge
vers gedragen zich bij de keuze van hun
attentie voor de aangebeden vrouw als
eigenwijze, onervaren knaapjes die me
nen dat de' wereld voor hen open ligt. En
drukken en herdrukken al datgene waar
van zij hebben uitgemaakt dat het goed
is voor de vrouw en voor hun omzet.
Voor een letterkundig werk heeft een
uitgever zijn adviseurs. Voor een werk op
het veelomvattende gebied van de huis
houding veroorloven zich maar enkelen
die luxe. Daarom Vooral heeft het mij
zoveel genoegen gedaan, toen ik dezer
dagen op het voorlichtingsbureau van het
Gemeente Energiebedrijf van Amsterdam
de permanente tentoonstelling van boe
ken op huishoudelijk gebied bekeek die
de leidster van dit bureau, mej. Heieen
Halverhout, tezamen met haar assistente
mej. A Stadlander heeft ingericht. Die
tentoonstelling is niet zo maar een ten
toonstelling. Het is een critisch overzicht
waarbij de vrouwen zelf de taak van ad
viseur hebben overgenomen door het sa
menstellen van lijsten waarop voor elk
boek is vastgelegd wat daarvan nu het
bijzondere is en voor welke groep van
lezeressen het bestemd is. Een huishoud-
technische Idil zo u wilt.
Wanneer je rustig zo'n tentoonstelling
bekijkt, komen er van allerlei gedachten
boven. Je bedenkt vooral hoe merkwaar
dig het is, dat bij zoveel belangstelling
van de kant der uitgevers de vaklittera
tuur toch een stiefkind is gebleven in het
leven van de Nederlandse huisvrouw.
Noch in de speciaal voor haar samenge
stelde huishoudkasboeken, noch in het
programma van het huishoudonderwijs
en helemaal niet in die duizenden nieuwe
woningen die allemaal zo vreselijk effi
cient worden gebouwd is er voldoende
worden. En begrijpen dat evenals de man
die uit liefde voor zijn beroep een tot de
laatste druk bijgehouden bibliotheekje
onderhoudt, ook de beoefenaarster van
het huishoudelijk beroep niet meer kan
volstaan met het beduimelde boek van
twintig jaar geleden, de foldertjes en het
„schrift van moeder".
Zouden we daarover, met de feestda
gen in uitzicht, niet eens peinzen?
rekening gehouden met een plaats voor
de eigen vaklitteratuur van de vrouw.
Toch is vaklitteratuur een belangrijk
ding. Voor de man die „bij" wil blijven
j op het terrein dat hij bestrijkt zal da
laatste druk niet nieuw genoeg zijn. Maar
j hoeveel vrouwen zijn daar niet, die de
j koperen en misschien de züyeren bruiloft
passeren met datzelfde kookboek dat zij
in haar verloving cadeau hebben gekre
gen? En hoeveel andere vrouwen zijn er
niet, van wie de hele vakbibliotheek be
staat uit het „schrift van moeder" plus
wat foldertjes die door fabrikanten uit
de levensmiddelenbranche op damesbeur
zen en dergelijke instellingen gratis wor
den uitgedeeld?
Nu is zo'n „schrift van moeder" dikwijls
een eerbiedwaardig monument, waarin
de recepten van heel wat jaren terug
zorgvuldig zijn opgeborgen. Maar die re
cepten zijn ruïneus. Zij zijn ook moordend
voor onze dierbare lijn en onze nog dier
baarder gezondheid. Twaalf eieren
aardappelen goed onder water koken
rode kool de halve dag op een zacht pitje
sudderen stovenEn nu praat ik
al die tijd maar over koken, terwijl de
vakbibliotheek van een huisvrouw eigen
lijk zo heel veel meer zou moeten omvat
ten. Neem de specialistenlectuur met zijn
bakboeken en rauwkostboeken, de bui
tenlandse gerechten en de dieetboeken.
Neem de boeken over de warenkennis op
huishoudkundig- en op textielgebied
waar de ene vinding de andere overlapt.
Denk aan wasbehandeling, gezondheids
leer, opvoeding, onderwijs, handenarbeid.
Wat ik daarom zou willen, is dat zo'n
tentoonstelling als die van het Amster
damse G.E. eens kon uitgroeien tot een
reizende tentoonstelling waarvan alle
energiebedrijven profiteerden. Misschien
zouden er dan heel wat meer vrouwen
zijn die door de daarbij gegeven adviezen
een meer bewuste en hopelijk ook rui
mere keus zouden doen uit de ontstui-
mige attenties waarmee de uitgevers haar
overladen. Misschien zouden zij daardoor
ook wat meer vaklitteratuur-minded
Prins Ali Reza, broer van de Sjah van
Perzië, die Woensdagavond per vliegtuig
uit Googan was vertrokken en sindsdien
vermist werd, is nog steeds niet terecht.
Dertig vliegtuigen, waaronder zes Ame
rikaanse, zijh op zoek naar dP vermiste.
Het wordt mogelijk geacht, dat de prins
per ongeluk boven Sovjetrussisch gebied
is geraakt en daar tot landen is gedwon
gen.
(Van onze correspondent)
Rjjdende door Uden begaf de heer J.
Waals zich gistermorgen per rijwiel naar
zijn werk. Bij het oversteken werd hij
aangereden door een vrachtauto,, met
gevolg, dat het slachtoffer tegen de
grond werd gesmakt en ernstige ver
wondingen opliep. Hp moest ter plaatse
van de laatste H.H. Sacramenten worden
voorzien Overgebracht naar het zieken
huis overleed hij daar 's middags. De man
laat een gezin met zeven kinderen ach
ter.
President Soekarno heeft gisteren me
degedeeld. dat in Februari in Bandung
een conferentie van Aziatische en Afri
kaanse landen zal worden gehouden.
Deze conferentie heeft tot doel te ko
men tot een nauwere samenwerking tus
sen de deelnemers, teneinde tezamen „hst
kolonialisme en imperialisme uit te
roeien".
Veertien Aziatische, Arabische en Afri
kaanse landen zijn uitgenodigd om deze
conferentie bij te wonen.
Te Spijkenisse iverd de, nieuwe Landbouw- en Huishoudschool geopend.
l)e 12.jarige Lenie. Villerius bood de inspectrice van het hïjverheulsonder.
wijs, mej. Gr. C. Smk, de sleutels aan ter ontsluiting van 't nieuwe gebouw
Het is van het grootste belang, dat
er iedere dag eiwitrijke voedings
middelen op uw tafel verschijnen,
hetzij vlees of vis, kaas en dikwijls
peulvruchten.
Deze voedingsmiddelen zijn door
hun opbouwende bestanddelen een
eerste vereiste voor het verkrijgen
en behouden van een goede gezond-
heid.
Zondag: Kopje bouillon met schaal
tje geraspte kaas en toast, selderij
knol in melksaus gestoofd, runderlap,
aardappelen, gebraden .appel in cus-
tardvla.
Maandag: Jachtschotel van soep
vlees en rundvleesresten, bietjes,
fruit. (Bonen weken)-
Dinsdag: Witte bonen, aardappe
len. zure botersaus, stoofperen.
Woensdag: Prei au jus, gehakt,
aardappelpuree, chocoladevla met ei
witschuimpjes.
Donderdag: Gesmoorde groene kool
gehakt, aardappelen, fruit.
Vrijdag: Bleekselderij au gratin,
aardappelpannekoek, yoghurt met
appelmóes en beschuit, (bonen weken
voor soep).
Zaterdag: Dikke groentesoep me,
kaas, wentelteefjes.
Recept: Gebraden appel met cus-
tardvla.
Voor dit gerecht neemt U per per
soon één appel, goudreinetten zijn
neel geschikt voor Uw doel. De appels
schillen en boren, waarna we in de
uitgeboorde holte van de vrucht wat
kaneel en suiker strooien. Dan leg
gen we de appels in een vuurvaste
schotel of pan, gieten er een „bodem
pje" water bij en voegen wat stukles
boter toe. Het geheel zetten we in de
oven of op een matie vuur tot rle >p-
pels gaar en gebraden zijn. Let er
wel op, dat de appels niet stuk gaan.
Giet er tenslotte een dikke custardvia
over en zet de schotel eventueel nog
even in de oven om het geheel wat
„op te bruinen". Dit, overheerlijke
gerecht kunt U zowel warm als koud
serveren.
Recept: Dikke groentesoep met
Hiervoor hebben we nodig: 500 gr
witte bonen, veel gemengde soep
groenten, melk, boter, zout, 200 gr
geraspte kaas en ca 2% liter water;
(de bonen de dag tevoren weken)
We koken de bonen gaar en laten de
vooraf gewassen en- gesneden soep
groenten, nog een half uur meekoken.
Wat fijngesneden peterselie achter
houden en met wat melk, boter en
zout aan de soep toevoegen, als deze
gaar is. De geraspte kaas wordt aan
tafel gepresenteerd en naar smaak
bijgedaan.
De Sovjet-linie heeft gisteren in tie ge
allieerde vier-tnogendhedenraad te Wenen
haar veto uitgesproken over een Westelijk
voorstel om Oostenrijk de volledige con
trole over zijn grenzen terug te geven.
De raad besprak een brief van de
Oostenrijkse kanselier, dr Julius Raab,
waarin verzocht werd om maatregelen,
waardoor de Oostenrijkse autoriteiten in
staat zouden zijn de beweging van per
sonen en goederen in en uit Oostenrijk te
controleren.
De drie Westelijke mogendheden
Groot-Brittannië, de Verenigde Staten en
Frankrijk - hadden voorgesteld een be
sluit van de geallieerde raad, krachtens
hetwelk de hoge-commissarissen het recht
hebben om toezicht uit te oefenen op het
verkeer naar hun zones, in te trekken.
De sjah van Perzië, Mohammed Reza
Pahlevi, heeft gisteren de overeenkomst
met het internationale olieconsortium
voor de hervatting van de Perzische olie
productie getekend. Hiermede treedt het
verdrag voor Perzië in werking, daar het
reeds door het parlement is geratificeerd.
De weg voor varkoop van Perzische olie
op de wereldmarkten is zodoende weer
open.
De raffinaderij te Abadan zal Maandag
a.s. weer gaan produceren en de tank
schepen van de acht oliemaatschappijen,
die tezamen het consortium vormen, lig
gen reeds gereed om de olie te ver
voeren.
De Franse ambassadeur in Saarland, de
heer Granval, heeft gisteren meegedeeld,
dat hij nog vóór de volksstemming het
land zal verlaten.
Hij zeide er niet aan te twijfelen, dat
de Saarlanders de Duits—Ffanse overeen
komst met overweldigende meerderheid
zullen goedkeuren.
„Weliswaar bevat hét akkoord, met het
oog op een nog te sluiten Duits vredes
verdrag, bepaalde juridische formules, die
het een voorlopig karakter geven, doch op
politiek gebied moet de getroffen regeling
als definitief worden beschouwd", zo
meende de Franse ambassadeur.
De Italiaanse Kamer van Afgevaardig
den heefi gisteren twee van haar leden
geschorst en twee anderen berispt, ómdat
zij onlangs de leiding hadden bij een van
de hevigste gevechten die zich in de
Italiaanse kamer hebben afgespeeld.
De twee geschorsten zijn de communis
ten Calandrone en Moscatelli. Calandrone
had de christen-democraat Merenda in
het gezicht geschopt en Moscatelli had een
microfoon als slagwapen gebruikt.
De twee berispte afgevaardigden zijn 3e
communist Lacord en de neo-fascist Posso.
Eerstgenoemde had tot de wanordelijkhe
den aangezet, terwijl de tweede het deksel
van zijn lessenaar als knots had gebruikt.
Het gevecht «peelde zich tien dagen ge
leden af.
Radio-Vietminh meldt, dat de commu
nistische autoriteiten hebben besloten het
Amerikaanse consulaat-generaal in Ha
noi dat na de bezetting van de stad door
de Vietminh open is gebleven, niet te er
kennen.
„Bepaalde uitlatingen van het consu
laat-generaal zijn in strijd met de over
eenkomst van Genève, waar de souverei-
niteit van de Democratische Republiek
Vietnam (Vietminh) Is erkend, aldus de
radio.
Het Amerikaanse departement van bui
tenlandse zaken deelt naar aanleiding
hiervan mede, dat het het als etn „flag
rante schending" van de bestandsover-
eenkomst zal beschouwen ais de commu
nistische militaire autoriteiten het Ameri
kaanse consulaat zouden dwingen Hanoi
te verlaten.
Een Amerikaans hefschroefvliegtuig heeft,
gisteren op de hellingen van de Col de
Fenestre, ten Noorden van Nice, wrak
stukken waargenomen, die mogelijk af
komstig zijn van het sedert Zondag ver
miste Amerikaanse transportvliegtuig vjn
het type C-47.
Het toestel verdween, met. 21 man aan
boord, op een vlucht van Rome naar Lyon.
Reddingsploegen w.o. een groep Ame
rikaanse parachutisten zetten hun Do-
gingen om het wrak te vindeD voort.
Het katholieke Parijse dagblad „La
Croix" heeft onlangs in extenso
een rede gepubliceerd van Mgr.
Chappoulie, bisschop van Angers, over
het katholiek onderwijs en de wijze,
waaróp de katholieken voor gelijkbe
rechtiging in deze moeten strijden.
In Frankrijk bestaat constitutioneel
het recht tot stichting van vrije scho
len Maar deze zijn bij de Staatsscho
len zo zeer in het nadeel, dat het on
derhouden ervan en vooral, het werken
ervoor gelijkstaat aan het aanvaarden
van een minderwaardige maatschap
pelijke en financiële positie.
De vrijheid, die de wet ons laat
om eigen scholen te bezitten, zegt de
bisschop, verliest iedere dag iets meer
van haar waarde.. Wij kennen allen
de befaamde slagzin Een vrijheid, die
de middelen niet heeft om zich te tonen,
is slechts een lokaas, (n'est qu'un teurre:
niet alleen bedriegelijke schijn, maar
ook verleidingsmiddel).
De rede behoort tot de belangrijkste
bisschoppelijke uitlatingen van dit jaar.
Zij heeft twee bijzondere kenmerken.
Dat zij op een bijzonder sprekende wij
ze de betekenis van het neutrale onder
wijs formuleert. En dat zij de katho
lieken een weg wijst om, zonder schen
ding v.an het democratisch beginsel,
hun wil tot uitdrukking te brengen.
De bisschop beschrijft het neutra
le onderwijs als een poging de
opvoeding en het onderwijs, die
in werkelijkheid onverbrekelijk samen
hangen, te scheiden. Poging dus, die,
ook afgezien van het godsdienstig be
lang. tot culturele schade leidt:
Wat wij z'eggen, is, dat de dwang,
waaronder het staatsonderwijs door
zijn neutraliteitsbeginsel leeft, om het
onderricht in de menselijke wetenschap
pen van de morele en religieuze vor
ming los te maken, ons geweten niet
voldoet. Wij geloven niet, dat het een
juiste methode tot vorming van de
mens is, een volledige afscheiding te
stellen tussen de voorbereiding op de
examens en de voorbereiding op het
leven
Dit is een der redenen, betoogt Mgr.
Chappoulie, waarom het bijzon
der onderwijs (waarin dus het
onderricht en de vorming verbonden
zijn) een onvervangbare zegen voor de
samenleving is Hierop baseert hij de
tweede gedachte, die wij hebben ge
noemd: dat de katholieken hun desbe
treffende inzichten vastberaden moe
ten doen gelden in het politieke leven.
Hier volgt de desbetreffende passage.
„Wat mij betreft, ik zou U slachts
kunnen prijzen, wanneer gij, in het uur
der verkiezingen, Uw stem reserveert
voor die candidaten, die zich ondubbel
zinnig verbinden op effectieve wijze de
zaak van het schoolrecht te dienen.
Niemand kan U verwijten, in het demo
cratisch bestel, dat gij door Uw^ stem
biljet een eis zoekt te steunen, die fun
damenteel is voor vaders en moeders,
die zich bewust zijn van hun christe
lijke verantwoordelijkheid ten aanzien
van de ziei hunner kinderen.
Er zijn er, die U zullen verwijlen,
dat gij door Uw eisen inzake het school
recht, het ingewikkeld samenspel der
partijverbindingen verwart. Men zal U
zeggen, dat Uw intransigentie een zwa
re hypotheek legt op het geheel der
Franse politiek. Het is mogelijk» dat
dat waar is.
Maar antwoord dan, dat UW ZORG
VOOR DE ZIEL Uwer kinderen 'n even
belangrijke plaats kan en moet inne
men op het politieke schaakbord als de
overwegingen van economische, maat
schappelijke of militaire aard. Het wa
re leven van een .volk bestaat niet uit
sluitend uit de betrekkelijke vraagstuk
ken, die het materiële welzijn van zijn
burgers, zijn commerciële en industriële
welvaart en zijn veiligheid ten aan
zien van zijn buren raken. Het geeste
lijke en morele element kan niet ver
onachtzaamd worden...
Het is naar mijn mening de eer der
Fransen, in staat te zijn vuur te vat
ten voor deze veldslag van tegengestel
de opvattingen, die woedt ten aanzien
van de school. Op deze wijze tonen wij
als bij instinct te beseffen, hoezeer de
religieuze en morele factor één der we
zensbestanddelen vormt van de cul
tuur van het vaderland".
Professor F.L. Polak heeft ruim
drie jaar geleden in de Nieuwe
Rotterdammer een artikelenreeks
geschreven over het onderwerpDe
fensie en Cultuur. De bezorgdheid
die hij uitspreekt, is, dat het geld,
aan de defensie besteed. ..aan de
cultuur wordt onttrokken. Zijn voor
naamste argument is, dat defensie zon
der cultuur volmaakt zinloos" is.
Een defensie-politiek, welke zich
gr jot maakt ten detrimente van de cul
tuur, ondergraaft haar eigen funda
menten.
Defensie kan alleen steunen op men
sen, die waarlijk iets tezamen willen
verdedigen. Wij strijden alléén en met
gehele inzet voor dat, wat de essentie
uitmaakt van onze cultuur, de moge
lijkheid, voor onszelf en voor onze kin
deren, mens te zijn, een menswaardig
bestaan te voeren. Wanneer dit besef,
deze wil niet meer aanwezig is., dan
helpt geen enkele defensie, zoals de ge
schiedenis leert, voor wie leren wil
Dit is een andere manier om te zeg
gen wat Mgr. Chappoulie in het licht
stelt, wanneer hij op de voorrang van
de religieuze en morele factor boven
alle andere factoren wijst
Maar het politieke leven brengt mee,
dat het soms noodzakelijk is door „het
ingewikkeld sam qspel .der partijver-
bindingen" heen te breken om derge
lijke opvattingen, die voorrang te ver»
zekeren, welke haar toekomt. Zeker in
een land als Frankrijk.
Hiervoor zijn geestelijke krachten no
dig, die alle andere overtreffen.
Wat de bisschop van Angers ons in
deze toespraak laat zien, is, dat het
geloof een geestelijke kracht is van de
ze aard. En dat de schoolstrijd een
strijd is, waarin over de grootste be
langen van een volk wordt beslist.
J. H. C. CREYGHTON, S.J.
PER DOOS f 0.75
.LUXE FLACON l 1.25
(Van onze correspondent)
Tussen Chaam en Ulicoten is gisteren
middag om ongeveer drie uur een ernstige
brand uitgebroken in hoeve Key?ershoef
De bedrijfsgebouwen, waaronder de stal
en de hoofdschuur, werden nagenoeg ge
heel in de as gelegd. Zes biggen kwamen
in de vlammen om. Behalve de gehele
oogst, die in de schuui lag opgeslagen,
gingen een partij kunstmest en landbouw
werktuigen verloren. De schade loopt in de
duizenden guldens Tot middernacht heeft
het geduurd, eer men het vuur geheel
meester was.
De Algemene Vergadering der V.N.
heeft gisteren eenstemmig
"6 «w»
een resolutie
aangenomen, waarin wordt „betreurd"
dat zich nog steeds nationalistisch-Chi-
nese troepen in Birma bevinden.
Alle landen worden verzocht maatre
gelen te nemen om te verhinderen, dat
deze troepen hulp ontvangen, waardoor
zij in staat zijn in Birma te blijven.
Nationalistisch China nam niet aan de
stemming deel.
De veiling „Bangert en Omstreken
heeft te Zwaag zonder enige plechtigheid
een nieuw koelhuis in gebruik genomen,
dat een capaciteit heeft van 1 300.000 kg
fruit. Het is een van de grootste speciale
fruitkoelhuizen in ons land. In totaal be
schikt de Zwager veiling nu over een
koelhuiscapaciteit van 2.100.000 kg.
Wie is die postillon d'amour met
het aardige gezichtje en het mooie haar?
informeert Claire, die, ondanks het ge
wicht'van het ogenblik, toch alles ziet.
Renée Brizard, Frédériques lieve
lingsleerling; misschien steekt er wel
meer achter, antwoordt Eliane ironisch.
Het orgelspel wordt luider,
haar iets van haar vroegere schoonheid
terug. Frédérique leest als tn een ge
opend boek, haar moeders gedachten,
angst en berouw. Zij weet. dat
de rituele woorden een smartelijke
echo in dit hart, waarin een ander hart
niet kan sterven, oproepen.
Hoe komt het, dat ook zij haar vader
plotseling zo duidelijk voor zich ziet.
Marcel Bérieux herinnert haar, door
zijn elegant uiterlijk, door zijn krachti
ge stem en door zijn beslist oordeel
over de mensen, nog meer aan haar va
der dan Jacques dit vermag. Hoe arm
zalig is de verschijning van Robert naast
deze beiden. De kameraad in vreugde
en leed? Een leven lang met hen beiden
Neen, neen, onmogelijk! Zij zouden een
meineed afleggen.
De heren Lauriac hebben in de scha
duwrijke tuin van „Verte Tour een ëro-
te receptie gegeven. Frédérique houdt
zeer veel van deze nieuwe familie, die
haar en Jacques, haar broer, ate haar
kinderen heeft opgenomen. Eliane s va-
der, een lange, slanke, ietwat sombere
1 man, is haar zeer sympathiek. En hoe-
zeer heeft zij zijn woorden gewaardeerd
die hij zeide, toeri hij Jacques en Eliane
gearmd door de tuin zag wandelen:
Welk een groot geluk voor een va
der, dat hij zijn moederloze dochter aan
zulk een eerlijke en brave jongen mag
geven.
De oudste heer Lauriac, Eliane's oom
is een kleine, dikke, zwijgzame man.
Daarom heeft Frédérique hem als met-
1 gezel voor deze dag uitgekozen. Zij was
niet in staat veel te spreken. Het was
vooral Vincent Lauriac, die er op had
aangedrongen, dat het huwelijksfeest in
Verte Tour" werd gevierd.
Het was op „Verte Tour", dat het hu
welijksfeest van Eliane s moeder werd
gevierd en het was met mee:r dan billijk
dat haar dochter deze nooit terugkeren
de dag eveneens op „Verte Tour zou
vieren. Haar moeder was een bijzondere
vrouw, zacht en fijngevoelig. Zij hield
van deze tuin, deze omgeving. Iedere
morgen maakte zij lange wandelingen
met haar kind. Zij leerde Eliane de
bloemen liefhebben. En in de winter
gingen zij samen noten voor de vogels
ophangen en zij zorgden, dat er ook wa
ter voor de diertjes was. Zij was het ge
luk van dit huis.
Na haar dood hebben wij het nooit
meer gevonden. Maar nu zal het terug
keren.. het geluk., twee jonge vrouwen
kleine kinderen, die hier hun spelletje
zullen doen. En u, juffrouw Butté, houdt
u ook van „Verte Tour"zult. u
er dikwijls komen? U zoudt me er zo
veel plezier mee doen! U is zo geheel
anders dan andere jonge meisjes, zo
weinig modern. Kijkt u maar eens o u
heen. Zij gelijken allen op elkaar. Kort
haar, geverfde lippen, aanstellerige ma
nieren.
Ik heb heel dikwijls hetzelfde ge
dacht als u, mijnheer Lauriac, als ik
naar mijn zuster Claire keek, die zo ge
heel anders is dan ik. Maar nu benijd
ik haar en bewonder haar. De heden
daagse meisjes zijn vastberaden en moe
dig Zij zijn niet bang voor het leven,
zij kennen de besluiteloosheid, die de
Vooruitgang belemmert, niet. Zij zien de
werkelijkheid zoals zij inderdaad is en
haar kinderlijk cynime is wellicht vaker
oprechter dan de sentimentele huichelarij
van vroegere generaties.
Kom, kom. u moogt uzelf en uw
moeder niet op een dergelijke wijzé be-
critisererf! Nu lacht u, ja, lacht u maar,
juffrouw Butté, de lach maakt twee
Frédérique komt in de kerk weer tot
de werkelijkheid terug. Haar aandacht
concentreert zich op haar moeder. De
elegante japon, de bijoux, die zij voor het
eerst na haar rouw weer draagt, geven
aardige kuiltjes in uw wangen, die wu
niet dikwijls van u te zien krijgen.
Frédérique, Frédérique, als ik twin
tig jaar jonger was., twintig jaar..
Dan zou Eliane een tante hebben, een
tante en enkele neven en nichten en
wij zouden niet de kans lopen, vergeten
te worden.
Frédérique wordt niet boos. Zij weet
en begrijpt, hoe deze woorden zijn be
doeld Zij behoeft de oudere man slechts
aan te kijken om te weten wat hij denkt.
—Is het dan ons noodlot, dat wij de
ware vriend nimmer op het goede ogen
blik ontmoeten?
Ook zij denkt dit. Hij is acht en zes
tig Zij nog geen dertig.. En Robert?
—Er is nog iets anders dan liefde in
het leven.
Zonder erg heeft zij haar geheimste
gedachten verraden. Zij bl°os]:*
komt het toch, dat zij, die in de familie
kring altijd zo zwijgzaam is, nu met deze
vreemde man zoveel spreekt.
Vincent Lauriac legt een sterke, nog
mooie hand op de hare.
—Neen, kind, het enige weik is de
liefde. Niets leeft, niets gebeurt zonder
de liefde. De meeste mensen geven
slechts één betekenis aan het woord
liefde. Vandaar, dat zij ongelukkig zijn.
Het heeft echter vele betekenissen. De
kunst is maar om de vonk der liefde
in zich te bewaren. Ergens, op de lange
weg. is wel een vuur om haar te doen
ontvlammen
Wie van vuur spreekt, spreekt ook
van as.
—De dode as maakt het leven vrucht
baar.. wie weet, wat er uit as kan
herleven, ais er nog een vonk in schuilt.
Op de vonk, Frédérique.
Zij heffen hun glazen op. Dan merken
zij plotseling, dat alles om hen heen
stil is geworden.
Wat ben ik een egoïste, ik gun u
niet aan uw gasten.
—Zij hebben het niet eens gemerkt.
Wij hebben een goed ogenblik uitgeko
zen. Geen berouw?
—Hij heeft gelijk, denkt Frédérique,
wii moeten van het leven nemen w.at
het ons geeft. Zij kijkt hem na als
hij weggaat.
Het leven? Vandaag schuimt het, bor
relt als champagne in de glazen. Nog
deze morgen voelde Frédérique zich on
gelukkig op deze wereld, waar een man
leefde, die door zijn trouweloosheid alle
vreugde van haar had weggenomen. En
nu was er een andere man gekomen,
die geleden had als zij en in korte tijd
haar sympathie had gewonnen. Hij is
oud, hij is niet knap, hij is eenzaam,
of bijna eenzaam. Hij is rijk, maar de
ze rijkdom is dood en ommuurt zijn
dode wensen. En toch is hij het ge
weest, die door een woord, een hand
druk haar geloof heeft doen herleven.
De vonk die onder de as schuilt, le
vend en brandend houden. Dat is alles.
Deze formule bevalt haar.
Maar het blijkt, dat Frédérique haar
aandeel in de emoties van deze dag
zal hebben. De oude dominé heeft haar
zittend in de schaduw op het terras,
ontdekt.
Aha, daar heb je Frédérique. Alleen?
Treurig? Neen, nietwaar? Zulk een
mooie dag! Schitterend.
Een vriendelijke glimlach glijdt over
zijn kalm gelaat. Zijn blauwe ogen kij
ken haar zacht aan.
Een mooie dag, ja.'
—Die kinderen zijn gelukkig. Hoor hen
eens, zij zijn luidruchtig, maar erg ge
lukkig.
Frédérique luistert.
Claire's heldere lach en F.hane s hoge
stem klinken er tussen door. Het is
waar. men amuseert zich kostelijk op
het lommerrijke „Verte Tour".
—En jij, mijn kind, wanneer zal het
jouw beurt zijn? Ja, ja., ik weet., je
moeder heeft het mij verteld.
—Je had gelijk, Frédérique, om Robert
af te wijzen, hij is jou niet waardig.
Ach. Heeft moeder de dingen op
deze wijze uitgelegd?
—Je vader had hem reeds lang ge
leden ontmaskerd. Wij hadden een ogen
blik hoop hem te redden, toen hij een
weinig onder de indruk was van zijn
godsdienstige opvoeding. Doch tever
geefs. Hij is een „Streber"., zonder ge
weten. Als er alleen zulke mannen in
ons land bestonden, zag het er treurig
i uit.
I Zij klemt haar handen ineen zij zou
hem willen verdedigen, zichzelf verde
digen Haar gehele wezen is enkel nog
droefheid, opstand en wanhoop. Als door
een nevel hoort zij de woorden. „Ray
mond Het was altijd de wens van je
vader en ook de onze.. Hij heeft altijd
van ie gehouden.. Als Robert er niet
tussen had gestaan Zijn huwelijk? Een
vergissingkleine kinderen zonder
moeder."
Zij verweert zich, smeekt. „Neen, neen.
Ik ben gelukkig, zoals alles nu is. i ik heb
mijn werkkring., moeder is erg een
zaam.. mijn plichten., ik zou niet kun
nen."
—Nu niet, maar later.
Nooit!
Pas toen dominee Legrain haar had
verlaten, probeert zij zijn woorden te
begrijpen Raymond! De speelkameraad
uit haar kinderjaren. Hij_ heeft een
dwaas huwelijk gedaan, één Van die
onbezonnen da'den, die een jongeman
van drie en twintig ,1aar kan begaan.
Nu is hij weduwnaar en heeft een ver
wend, mooi dochtertje. Raymond is
dokter in een andere stad en het kind
is dikwijls bij de grootouders. De klei
ne houdt van Frédérique. Met een glim
lach en een dreigend opgeheven vinger
onderwerpt zij hem aan haar wil. „Ik
wil, ik wil en nog eens, ik wil.
Het kind wordt boos. De anderen
lachen en geven toe. Frédérique kijkt
de kleme despoot kalm aan. Hij vliegt
op haar toe en geeft zich gewonnen.
Moeder van de kleine Claude worden?
Ja, in haar hart, waar alles in puin
ligt, zou een vonk kunnen sluimeren.
Maar de vrouw van Raymond? Neen.
Dat is onmogelijk. Noch hij, noch een
ander.
Zo menigmaal teleurgesteld, het leven
nog te zeer liefhebbend om er onver
schillig onder te blijven, te trots om
van alle hoogmoed afstand te doen, te
vertrouwend om niet in de armzalige
goederen, die iedere sterveling van het
leven verwacht, te geloven, vlucht zij
naar de wereld der verbeelding, waar
de dingen niet zijn zoals zij zijn. maar
zoals zij zouden zijn, als alles naar on
ze wensen ging. Haar blik en 'naar ge
dachten dwalen over de omgeving van
„Verte Tour". Zij ziet Cote Fleurie met
zijn liefelijke, moderne huizen. Daar
achter liggen de dicht begroeide heu
vels, verderop strekken zich groene wei
landen uit en aan de horizon schittert
de zon op het hemelsblauwe water van
de rivier. Meer dan ooit komt Frédé
rique, bij het zien van deze grote schoon
heid, onder de indruk. Zij houdt van
dit landschap waar alles zuiver, harmo
nisch en wondermooi is. Is hier nergens
plaats voor „het huis vol geluk", haar
geluk?
Men moet jou beslist in de afzonde-
ring zoeken.
De stem van haar zwager wekt haar
uit haar gepeins. Die stem beeft, zij
verraadt haar triomf.
Het bleke gelaat van Frédérique, de
tranen in haar ogen drukken Marcel
Bérieux' vreugde neer.
Neem mij niet kwalijk, Frederique.
Ik was onaardig.. Ik wilde enkel zeg
gen.... voordat ik wegga. Vergeet
nooit, dat ik graag een broer voor ie
wil zijn., een oudere broer, die het leven
niet altijd van de mooiste kant heeft leren
leren kennen. Ik heb vandaag niet alleen
Ciaire gekregen, maar ik heb jullie nu
allemaal, een familie. Geef mij een zoen,
Frédérique, een hartelijke zoen, zoals
je straks ook aan Jacques zult geven.
Trouweloosheid, op de dag van je
huwelijk, dat belooft wat.
Het is Claire, die plotseling te voor
schijn komt en schertst. Maar er klinkt
een ondertoon van ergernis in haar
woorden.
Frédérique kan een glimlach niet on
derdrukken. Arme Claire, bemind met
oen oprechte, diepe liefde,' zou zij wer
kelijk op deze broederlijke genegenheid
jaloers zijn?
Nu komt Jacques en pakt Frédérique
bij de schouders. Hij is overgelukkig
en zegt lachend:
Lieve, lieve Fred, wij blijven altijd
kameraden, nietwaar? Zeg nu eens, dat
ik ondanks alles je kleine Jackie zal
blijven. Zeg het eens Fred?
--Grote bengel. Zij neemt zijn hoofd
tussen haar beide handen.
Hij kijkt haar aan met dezelfde blik
vol vertrouwen uit zijn kinderjaren. Hij
vleit'
- Kom Fred, zeg nu gauw, dat er
tussen ons niets is veranderd?
- Wat zijn jullie toch allemaal aanhalig
vanavond, het is eenvoudig verschrikke
lijk
Het is Eliane, die de anderen komt
opzoeken Zij steekt haar arm door die
van Jacques en probeert hem mee te
trekken. En de kinderlijke, eenvoudige
jongeman is in dit uur van zijn groot
ste geluk dronken van overstromende
vreugde. Hij steekt zijn andere arm door
die van Frédérique en met een stem
vol mannelijke beschermende tederheid
zegt hij. „Mijn lievelingen, mijn lieve
lingen
Hoe hard klinken de geluiden vanavond
in het lege huis. In de gang hangt nog
een sjaal van Cla.ire, een overjas van
Jacques. Mevrouw Butté blijft dagr een'
ogenblik voor staan en huivert. Haar
lang ingehouden verdriet breekt los.
Zij vlucht naar haar kamer. Daar vindt
Frédérique haar geknield voor het por
tret van haar man.
- Moeder, moedertje dan toch, wees
nu kalm. Wij houden allemaal zoveel
van u. Er is niets veranderd, u hebt
alleen een zoon en een dochter er bij
gekregen, dat is alles.
- Een dochter? Eliane? Neen Fred, je
begrijpt het niet. Een man te hebben
gehad jouw vader. Zijn kinderen te
moeten uithuwelijken, hen van jezelf weg
te rukken, dat doet pijn, erg P'Jn- En
dan alleen blijven, alleen, totdat de aooa
komt al mijn geluk is mij ontnomen..
Het geluk. Is dit dan enkel in de
dingen, die ons worden afgenomen en
nooit in datgene, wat ons wordt geschon
ken?
Frédérique verzorgt die avond haar
met nog groter tederheid dan anders.
Zij helpl haar bij het ontkleden, geeft
haar een kalmerende drank en glimlacht
haar toe alsof zij een zieke was.
Mevrouw Butté dwingt zich eveneens
te glimlachen. Dank je Frédérique, je
bent een schat. Ik ben ondankbaar ge
weest maar als je wist., als je wist..
—Ik weet, dat u dodelijk moe bent.
Morgen zult u weer vol goede moed zijn.
Frédérique is erg moe, de opwinding
van deze dag was groot. Dromerig zet
zij nog een paar bloemen in fris water.
Zij denkt aan Renée, aan Vincent Lauriac,
dan aan Marcel, Jacques en de oude
dominee Het verwondert haar, dat zij
nog zo aan het leven is gehecht. Een
ogenblik dringt het beeld van Robert
zich op. De ideale Robert van haar
twintig jaren, die zijn lippen op de hare
heeft gedrukt. Zij poogt de herinnering
aan hem te verdrijven. Neen, neen, die
Robert is dood en de gehele weg ligt
vol scherven van de dingen, die hij
moedwillig heeft vernield. De echte, de
ware Robert is die uit hel café, die
haar aan de spot van een dienstbode
heeft blootgesteld die de grote liefde,
welke zij toonde, vertrapte. Hij is zoals
de dominee hem heeft beqordeeld, de
ondankbare, de opportunist, de man die
met een niet te verzadigen honger op
buit loert die door het leven sluipt op
zoek naar buitenkansjes, geen andere
zorgen hebbend dan zijn eigen middel
matige verlangens.
—Robert, mijn Robert, was je "an
enkel een illusie, een onwaardig omnu-
sel van de mooie droom? En zou
aan jou de mooiste jaren van mijn le
ven hebben gegeven, toen alles nog iris,
jong en vol kracht was?
-De vonk onder de as smeulende
houden, herhaalt zij hardnekkig.
Maat ondanks allé treurige gedachten
komt de slaap verlossend en vol mede
lijden
HOOFDSTUK X.
Onder de met rozen begroeide bogen,
duwt Renée de wagen, waarin de
kleine Germain ligt, voort. Een oude
dame loopt achter haar, zij draagt een
grijze japon, waarvan de stijve plooien
tot op de grond hangen. Het eenvoudig
gescheiden en gevlochten haar is in een
smakeloze wrong samengebonden. Haar
blik is energiek, een weinig nara. Zij
draagt ter ere van Frédérique s eerste
bezoek, een zware gouden ketting, waar
aan een medaillon hangt met de foto
van haar overleden man. 1 redertque
luistert opmerkzaam naa£..,„ap den-
In ae tuin gekomen, blijft Frédérique
verrast staan. De beide kinderen kijken
haar aan. Renée danst van plezier en
de kleine jongen klapt, in zijn handjes,
zijn bleke wange blo5en-
—Ik heb wel gezegd, dat je Oma's
paradijs mooi zoudt inden.
Ie moet „u" tegen juffrouw Butté
zeggen, zegt Renée.
—Op school is zij „juffrouw", hier is
zij mijn vriendin
De kleine, altijd warme hand van het
kind grijpt Frédérique's koele hand en hij
drukt deze tegen zijn mond.
Germain is een kleine egoïst, niet
waar, grootmoeder?
—Mijn kleinkinderen zijn een w»r4j3
indiscreet Laten jullie juffrouw Bu,4é
nu eens rustig door de tuin wandelen,
je legt haar op deze manier aan een
ketting, zegt de grootmoeder.
—Een lichte ketting, denkt Frédérique.
Hoe heeft zij, die hem eens had vastge
maakt, hem weer kunnen verbreken?
Was het niet voldoende, dit aan de dood
over te laten?
Omdat Renée steeds aanhield, heeft
Frédérique, tegen haar zin, besloten dit
bezoek te brengen. Het heeft haar moei
te gekost, zij haat en vreest het gebabbel
van de mensen. Zij hoort hen reeds
zeggen:
—Kijk, daar gaat juffrouw Butté, de
onderwijzeres, je weet wel, de zuster
van de mooie Claire, die met Marcel
Bérieux van Bérieux en Co. is getrouwd.
Zij trouwde tegelijk met haar broer
Jacques die de rijke erfdochter Lauriac
van de Lauriacs, stichters van Cote
Fleun.\ tot vrouw nam.
Een vreselijke kletskous.
Arme mensen, niet waar?
—Het is een hele roman.
En nu gaat juffrouw Butté beslist
naar La Garenne. Die Brizards overla
den haar met bloemen en cadeaux.
—Robert Haynault was niet op de
bruiloft. Men ziet hem nooit meer hier
in de buurt. Arme juffrouw Butté.
Geen romanschrijver °f psycholoog
kan spannender geschiedenissen vertel
len dan de bewoonsters van een dorp
of een stadje. Zij kennen al de ups en
downs van je fortuin, je gewoonten, je
smaak, en waag het niet, hen tegen te
spreken. Zij weten het beter dan je het
zelf weet Verdiept in dergelijke gedach
ten begaf Frédérique zich naar de
grootmoeder van Renée.
—Claire heeft gelijk, dacht zij, boos
op zichzelf, de versmade liefde veran
dert, in het hart van oude vrijsters, in
venijn. Zou alles voor mij de smaak van
azijn aannemen? Zal ik de' wereld al
leen nog maar door een misvormde spie
gel zien? Kom, Fred, wees moedig.
Laat de vonk niet uitdoven. Laat de
vlam herleven. Ginds roept de plicht
der naastenliefde om jou.
Hoe dikwijls is zij vroeger met haar
vader dezelfde weg gegaan. Nu meent
zij zijn stem weer te horen. Eens dwong
een benauwdheid hem om op een steen
te gaan zitten om te rusten.
Het is niet erg, Fred, ik had niet
zo vlug moeten lopen. En zeg vooral
niets tegen moeder. Kijk eens naar die
eik daarginds. Wat een mooie boom.
Ik ken niets dat mooier is dan deze
eik. Het is een tempel, die de natuur
heeft gebouwd ter ere van de Schepper.
De eik staat er nog. Zijn kroon is
zwaarder geworden. Duizenden insec
ten en vogels vinden een toevlucht on
der zijn bladerdak. Frédérique blijft een
ogenblik staan en kijkt en luistert.
Eindelijk loopt zij door en ziet weldra
La Garenne voor zich liggen.
La Garenne, Het is alsof de zon voor
het hek blijft staan en een boze geef
het licht toeroept: „Je komt hier nii,
binnen! Dit stukje grond is gewijd aaf
verdriet en tegenslag."
Frédérique belt aan het hek- Een
man komt uit de portierswoning. Een
grote hond blaft, maar zwijgt zodra de
man hem verbiedt. Dan roept de stem
van Renée:
(Wordt vervolgd)
