„Nationale Stichting Mens en
Samenleving" opgericht
IflTERQfl
VOOR 30NG
ID
Een moeilijk speelplan
Johan Maurits van Nassau naar
Nieuw-Guinea
Onze dagelijkse
DE HEILIGE VAN DE WEEK
HET GRABBELTONNETJE
Bridge-Rubriek
ërn-I
Bundeling van katholieke wetenschappelijke
instituten
Concentratie van
krachten
Bijzondere postzegels
«WiV
ma v, v.
Woonde in het „achtste wereldwonder"
11 December Sint Daniël-van-de —zuil
Oplossing der
Sinterklaas-puzzle
Zwarte Piet!
Tentamen voor het
Kerstrapport
Koek of gard?
PAGTNA r,
Accent komt te liggen in Raad
van Directeuren
Op 15 December
Bij vestiging Statuut
Koninkrijk
LAWINEGEVAAR IN
OOSTENRIJK
DE NOTA OVER DE
BROODPRIJS
Dinsdag aan de orde in
Tweede Kamer
if
s mji V
m a m u
n d
m m n o
m m m
r» mmmm
a 0
wam.
Veldoverste
In de koloniën
Anno 1637 kwam Johan Maurits
in het tegenwoordige Brazilië aan,
waar de Westindische Compagnie zich
had weten te nestelen. Zijn resi
dentie werd al spoedig: „Mauritsstad"
genoemd - thans: Pernambuco. Van
zijn gouverneursschap weet de geschie
denis zeer veel goeds te berichten:
de grote Nassauer was diplomaat, mi
litair en econoom tegelijk, veroor
loofde de bewoners de mogelijke vrij
heid en medezeggenschap, maar hield
toch de touwtjes stevig in handen.
Terug in Europa
Oplossing van gisteren
Oplossing
CORRESPONDENTIE-ADRES:
ROM BUS 8, HILVERSUM
i
(Van onze redacteur)
Dat de problemen, welke de huidige samenleving stelt, uitermate gecom
pliceerd zijn en velerlei aspecten bezitten, is een gemeenplaats. Uit één
bepaald gezichtspunt benaderd kunnen zij nimmer volledig worden opge
lost. Toch is deze procedure tot heden in het algemeen gevolgd. V oor
de bestudering van de verschillende socialogische, psychologische, paeda-
gogische, economische en andere aspecten verrezen afzonderlijke instel
lingen, die geheel naast elkaar werkten.
Voor wat het katholieke volksdeel betreft, is aan deze onbevredigende
situatie thans een einde gekomen door de oprichting van de „Nationale
Stichting Mens en Samenleving", welke gisteren te Utrecht plaats had.
verhouding voor mens en
lijkheid tot het uitwisselen van deskun
dige krachten en gegevens, samenwerking
bij research-arbeid, het voorkomen van
over-specialisatie, een betere vorming en
scholing van de eigen medewerkers der
betrokken instituten, gemeenschappelijke
documentatie en gezamenlijke apparatuur.
Op een persconferentie, welke gisteren
te Utrecht werd gehouden en onder lei
ding stond van oud-minister prof. dr F.
J. Th. Rutten, zijn hierover nadere mede
delingen verstrekt.
In de Stichting zijn de volgende weten
schappelijke instituten vertegenwoordigd:
Het Economisch-Sociologisch Instituut
te Tilburg; het Gemeenschappelijk In
stituut voor Toegepaste Psychologie te
Nijmegen; het Katholiek -Nationaal
Bureau voor Geestelijke Gezondheids
zorg te Utrecht; het Katholiek Sociaal
Geneeskundig Onderzoekcentrum (in
oprichting); het Mgr Hoogveld Instituut
te Nijmegen en het Studiecentrum voor
Maatschappelijk Werk te 's-Hertogen-
bosch.
Overleg is nog gaande met het Katho
liek Sociaal Kerkelijk Instituut te
's-Gravenhage.
De nieuwe Stichting stelt zich ten doel
het maatschappelijk leven en het bedrijfs
leven behulpzaam te zijn bij dc oplossing
van vraagstukken, welke betrekking heb
ben op de
samenleving.
De meest aangewezen weg om dit doel
te bereiken acht zij het bevorderen van
de samenwerking der instituten, die bij
haar zijn aangesloten met volledig behoud
van hun zelfstandigheid.
Langs deze weg hoopt de Stichting het
mogelijk te maken de vele, vaak sterk
uiteenlopende aspecten dezer problemen
in hun onderlinge samenhang te bezien en
aldus tot een verantwoorde oplossing te
brengen.
Zij denkt hierbij bijv. aan het zeer be
langwekkende vraagstuk van de mense
lijke verhoudingen (human relations) in
onze samenleving, aan de problematiek
van de aanpassing van werkkrachten in
een hun nieuwe omgeving de Kolen-
en Staal Gemeenschap heeft bijzondere
belangstelling voor dit probleem en
overweegt het op Europees niveau aan
te pakken aan de moeilijkheden,
welke de ouders bij de opvoeding hun
ner kinderen ondervinden als gevolg
van de zich voltrekkende veranderingen
in de gezinsomstandigheden en in de
maatschappij, aan allerlei soort van aan
passingsstoornissen enz.
Onmiddellijke, practische voordelen van
de nieuwe Stichting zijn voorts: de moge-
Ter gelegenheid van bevestiging Statuut
voor het Koninkrijk door H.M. de Konin
gin op 15 December ^.s., zal in elk der
De Raad van Bestuur der Stichting he- drie de,en van ,t Koninkrijk een bijzon
dere postzegel (zonder toeslag) worden
uitgegeven.
Het Nederlandse zegel zal in de fran-
keerwaarde van 10 ct verschijnen; de
Surinaamse en dat van de Antillen in de
waarde van 7'/2 cent.
De Nederlandse postzegel zal van 15
December te 15 uur, t.m. 14 Januari 1955
op alle Nederlandse postinrichtingen ver
krijgbaar zijn, die van Suriname en de
Antillen zijn hier te lande gedurende ge
noemd tijdvak verkrijgbaar a 15 ct. (Ned.
ert) aan de philatelistenloketten der post
kantoren.
De drie bijzondere zegels dragen dezelf
de voorstelling, nl. de beeltenis van H M.
de Koningin, waaromheen de namen van
de drie landen zodanig zijn aangebracht,
dat het land van uitgifte bovenaan komt
te staan. Voorts komt op de zegels de ver
melding „Statuut voor het Koninkrijk"
en de datum van uitgifte voor.
Het ontwerp is vervaardigd door de
kunstenaar S. L. Hartz, te Haarlem. De
zegels zijn gedrukt bij de N V. Joh.
Enschede en Zn te Haarlem. De uitvoering
is geschied in rotogravure (koperdiep
druk). De kleur van het Nederlandse
zegel is rood, van het Surinaamse purper
en van dat van de Antillen olijfgroen.
Van de Nederlandse postzegel eindigt
de geldigheidstermijn op 31 Dec. 1955. -
staat uit vertegenwoordigers der boven
genoemde instituten en verder uit afge
vaardigden van: de K.A.B., de Alg. Kath.
Werkgevers Vereniging, het Kath. Bureau
voor Maatschappelijk en Cultureel Over
leg der gezamenlijke standsorganisaties
het Landelijk Sociaal-Charitatief Centrum,
de Kath. Raad van Overleg voor Volks
gezondheid, de Ned. R.K. Schoolraad en
de Kath. Jeugdraad voor Nederland. In
de Raad is voorts nog vertegenwoordigd
de R.K. Universiteit te Nijmegen, terwijl
de Kath. Economische Hogeschool te Til
burg uitgenodigd zal worden eveneens tot
de nieuwe Stichting toe te treden.
Voorzitter van de Raad van Bestuur is
prof. dr J. E. de Quay, vice-voorzitter
dr A. Bartels en secretaris dr L. Crijns.
Bij de samenwerking der verschillende
instituten zal het accent komen te liggen
in de Raad van Directeuren, die op ge
regelde tijden zal samenkomen onder
voorzitterschap van prof. F. Rutten.
Leden van deze Raad zijn: prof. dr
P. P. van Berkum (Ec. Sociologisch In
stituut); dr J. M. van Susante (Gemeen
schappelijk Instituut voor Toegepaste
Psychologie); C. J. Trimbos (Kath. Natio
naal Bureau voor Geestelijke Gezond
heidszorg): prof. dr A. Th. Mertens (Kath.
Sociaal Geneeskundig Onderzoekcentrum
i.o.); dr Nic. Perquin S.J. (Mgr Hoogeveld
Instituut) en mej. C. Baltussen (Studie
centrum voor Maatschappelijk Werk).
Zware sneeuwval in de Oostenrijkse
bergen, gevolgd door vrij warme wind,
heeft een onmiddellijk gevaar voor la
wines veroorzaakt, aldus heeft de Oos
tenrijkse weerkundige dienst medege
deeld. De weg over de Grossglockner
is gesloten. In de hoogste gedeelten
van West-Oostenrijk werd met het oog
op lawinegevaar de alarmtoestand-afge
kondigd.
In de vergadering der Tweede Kamer
heeft de voorzitter vanmiddag medege
deeld, dat het wellicht mogelijk zal zijn
de nota inzake de broodprijs Dinsdag
avond a.s. aan de orde te stellen.
No. 2035. 11 December 1954
Redacteur: G. J. A. VAN DAM,
Vossiusstraat 18b, Amsterdam-Z.
Alle correspondentie aan dit adres. Bij
vragen om inlichtingen s.v.p. postzegel
voor antwoord insluiten.
OPLOSSINGEN
No. 2997 (De Zwart). Deze karakteris
tieke constructie verscheen indertijd in
„De Damgids". Evenals toen trok de com
positie ook nu ieders belangstelling. Dit
was trouwens ook met de drie volgende
vraagstukken het geval. De oplossing gaat
als volgt: 1. 37—32!, 2. 33—28!!, 3. 36—31,
4. 31X2, en na 21X38 is dan het pyramide-
motief gevormd, dat echter als originele
finesse een zwarte dam als topstuk bevat.
Om te kunnen winnen moet wit dus zor
gen, dat deze dam weer verdwijnt en dit
geschiedt nu door 2X24, 38X30, 25X3,
waarna het geestige, onvoltooide pyra-
mide-motief (zonder 38) overblijft en dan
met zwart aan zet. Gelijktijdig doet deze
slotstand de daaraan eigen zijnde sym
metrische opstelling der stukken op vol
komen correcte wijze tot zijn recht ko
men. Zwart kan nu spelen 1621 of 15—20.
In beide gevallen verliest hij op gelijk
soortige manier. Op 1520 volgt 3X25,
16—21 gedw., 47X38!, 43X32, 49—43, en
25X16. Op 16—21 volgt hetzelfde drama
aan de andere zijde. Een werkelijk mees
terlijk geconstrueerde compositie, waarin
men weer eens van een „ware" problema
tische afwikkeling kon genieten.
No. 2998 (De Zwart). Wit wint hier door
24—19, 49—44, 29—24, 26—21, 21X5, waarna
de dam verrassend wisselt met 5X11 naar
45X1!
No. 2999 (De Zwart). Wit 27—22, 17X39,
44X33, 18X27, 29X20, 15X24, 32X21,
16X27, eerste fase! Nu 4742, 4944,
4540, 40X18!, 25 X 5, 5X30, 50—44, uit! De
composities van deze ras-problemist vor
men „oases" van technische vaardigheden
in de woestijnen van de min of meer ge
slaagde motief-bewerkingen, welke men
vaak moet doorkruisen. De heer De Zwart
is een der weinige componisten, die een
mooi afgerond geheel aan een verrassen
de en gecompliceerde afwikeling weet te
paren.
No. 3000 (De Zwart). Tenslotte een gi-
gantioche constructie, waarin wit wint
door 35—30, 29—24, 50—45, 25—20, 48—42,
33—28, 11X2!!, 46—41, 34—30, 2—19, 19X5,
5—32! en 16X36, zw. 47—41 gedw., waarna
de opsluiting door 36X47 is voltooid. Een
vraagstuk, dat de liefhebbers van „Gor
diaanse knopen" enige genoeglijke maar
ook ingespannen uurtjes van zoeken heeft
gebracht. Ondanks het zware materiaal is
het uitstekend afgewerkt en blijkt er geen
stuk overbodig te zijn. Om niet alles te
verklappen zijn de zwarte slagen niet
vermeld!
No. 3001 (Gortmans). Zwart speelt 24—30,
19X30, 14X23, 10X19, 23—28, 21X34, 9X20,
3—9, 12—17 en 26X50! Wel een zeer ver
rassende damzet in „20X20-stand". De
all-round probleem-expert Gortmans vol
komen waardig.
No. 3002 (Venema). In deze openings
stand forceert zwart de winst van een
maar niettemin voor velen onbekende ma
nier, waarbij als bijzonderheid is te ver
melden, dat men deze type-zet tot heden
nog niet in 20X20-stand mogelijk achtte.
Maar dr Venema weet met moeilijke ge
vallen op dit gebied even goed raad als
zijn partner in de „20X20-collectie", Gort
mans. Zwart speelt namelijk 2025,
29X20, 18X29!, 33X24 en nu volgt de on
verwachte, venijnige dwangzet 2530!, als
wit nu geen schijf wil verliezen moet hij
wel het ogenschijnlijk onschuldige 2419
spelen, maar zwart komt dan, door op de
juiste manier te slaan, toch aan zijn trek,
namelijk 14X23!, 17—22, 13—19, gevolgd
door 15X35. Een combinatie die het voor
stellingsvermogen heel wat moeilijkheden
kan opleveren. Men probere het geheel nu
maar eens te volgen zonder de schijven
te verplaatsen.
No. 3003 (Venema en Van D.) Wit ver
lokt zwart met 3631 tot de foutzet 2127.
Ogenschijnlijk wint zwart nu altijd een
schijf, want op 4136 zou volgen 1823
enz. Wit speelt echter niet 4136 maar
verrassend 3024! gevolgd door 2621!!
(27X36A), 37—31!, 28X19, 40X29, 41X1. En
op A. zw. 17X26 volgt 28X19, 31X13, 40X29,
3731, eveneens met 41X1!
No. 3004 (Van Dam.) Zwart wint door
een combinatie, welke een algehele oprui
ming onder het materiaal houdt, name
lijk: 18—22, 4X13, 20X29, 6—11!!, 15X42,
12—18, 21—27, en 7X47! Na deze vier voor
beelden van openingscombinaties in de
beginstand van 20 tegen 20 schijven zal
een ieder dammer wel overtuigd zijn van
de grote practische waarde van dit genre
vraagstukken.
No. 3006 (Larose, Canada). Wit 28
(22 X 33A), X8 (49), 2 (X16 gedw.), X35 en
wint door de dreiging op 43 en 44. Op
zw. A. 23X32, wit 38 (44X42B), X6 (29),
1 (33), 7 (38, C. D.), 2 (18), 7 (22), 16 (42),
27 (31), 48 w. Op B zw. 39, wit 2 (18),
7 (22), 11 (27), 44 (32), 33 (37), 47 w. Op
zw. C. 19, wit 2 (23), niet 24 wegens 30 en
48!, na zw. 23, wit 7 (28), 11 (32), 39 (37),
28 (42), 37, 37 w. Op zw. D. 32X34, wit 8
wint. Als eerste zet wit 1. 33—29 (23X34
of 24X33), X8 (49), 2 (16), 35 (27 gedw),
13 enz. is de winst door overmacht niet
gemakkelijk aan te tonen, zodat we dit
niet als bij-opl. beschouwen.
No. 3007 (Larose). Wit 41, 37, 45, 32
(4044 gedw.), 50, 38 en wint in klassiek
slotmotief.
No. 3008 (Larose). Wit 36, 49^3
(38X49 A), 27, 38 (46), 32, 31, 41 w. Op zw.
A. 26X37, wit 31, 27, 38 (46), 32, 41 wint.
Geestige variatie op het Manoury-motief.
No. 3009 (Larose). Wit 35, 40, 39—34,
37, 35—30!, 24, 10 (47X15 gedw.), 38!, 30,
24, 3 en wit wint zoals in het naspel van
no. 2950, zie de rubriek van 25 September
j.l. Een moeilijk te vinden vraagstukje.
Deze serie zal onze lezers een goed
inzicht hebben gegeven in het créatieve
vermogen van deze bekwame Canadese
componist.
Schaakredacteur: P. A. KOETSHEID,
Huize Sint Bernardus, Sassenheim.
(Zaterdag 11 December 1954)
DE PROBLEMEN VAN DEZE WEEK
In no. 7215 is de witte dame wel goed
opgeborgen. Dit feit is hier een duidelijke
aanwijzing voor de oplossing.
Met no. 7216 brengen we de laatste op
gave van ons probleemtournooi. Het jury
rapport is zo goed als gereed en over vier
weken, dat is Zaterdag 8 Januari, hopen
we het te plaatsen.
PROBLEEMOPLOSSINGEN
No. 7208. Jac. Haring. Opl. 1. Rd7b5
dreiging 2. Dg4c4tt- De zet 1. Kc3 wordt
door een hinderlijk schaak van zwart
weerlegd, n.l. 1Pg5e4.
No. 7209. A. P. Eerke». Opl. 1. De8—a3
dreiging 2.Pc6e7:t enz. 1Ta3,
Pb4:, Pf4, Pf6, e7—e6, 2. Pa5t, Pb4:f, Pd4f,
Pd8f, Pb8t enz.
thans een viertal mooie vraagstukken van
wijlen de Franse grootmeester Marius
Fabre. Het merendeel van zijn composities
ademde de geest van het practisch spel,
maar waren toch ook voor elke probleem
liefhebber bijzonder spectaculair. Onze
oplossers zullen dit zelf kunnen constate
ren wanneer zij de ontledingen van deze
vier composities hebben gevonden. Met
uitzondering van no. 3016 zijn de aan-
vangsstanden van al deze vraagstukken zó
alsof zij uit de partij zijn voortgekomen.
De oplossingen wordeq gaarne tot uiter
lijk 21 December tegemoet gezien aan het
boven deze rubriek genoemde adres.
No. 3016
Thematisch pro
bleem
No. 3015
Miniatuur
KW,
Zw. 15, 17, 18, 20,
27, 36. Wit 24, 33,
34, 38, 42, 46. Wit
speelt en wint.
No. 3017
Lokzet
VOOR ONZE LADDER-WEDSTRIJD
Grootmeester Fabre als problemist
In aansluiting op de beschouwing over
„practische problematiek" van de heer B
schijf op een weliswaar niet originele, Springer, in onze vorige rubriek, volgen
■0, És
0 U O '0, D
Zw. 3, 6, 8—11, 13,
14, 16—20, 23—26.
Wit 28, 32—40, 42,
4449. Wit, aan zet,
verlokt zwart tot
een foutieve voort
zetting, waarna wit
wint.
Zw. 7—9, 19, 24, 33,
36—38. Wit 22, 28,
39, 40, 44—48. Wit
speelt en wint.
No. 3018
Spelstudie
3 O.
ö_o
Zw. 1, 3, 8—10,
13—18, 22, 25, 30.
Wit 26, 27, 31, 33
36—40, 42, 43, 45, 48;
49. Wit speelt en
forceert de winst
van een schijf of
der partij.
Zeer goede spelers hebben over het al-
gemeen weinig moeite met de speelfigu-
ren die men in de bridge-leerboeken vindt,
zoals dwangposities, eindspelen, troef-in-
korten, enz. De minder geroutineerde spe
lers zien erg op tegen dergelijke speelfigu-
ren en falen daarbij dan ook regelmatig;
een serieuze studie kan hen een eind op
weg helpen om de moeilijkheden onder
de knie te krijgen, waarbij het natuurlijk
wel nodig is dat men over een normaal
en vrij 6nel combinatievermogen beschikt.
Met moeilijke speelfiguren die men niet
uit een boek kan leren hebben vrijwel alle
bridgers moeilijkheden. In een dergelijk
geval komt het aan op het improvisatie
vermogen om uit een spel te halen wat
er uit te halen valt. Een prachtig voor
beeld van een dergelijk moeilijk spel,
waarin het goede speelplan slechts na
zorgvuldige overwegingen gevonden kan
worden, is als volgt:
A B 10 3
C? A V
O A 7 3
4» A V B 4
No. 7216
J. J. RIETVELD, Kesteren
Maasbodetoumooi 1954.
Mat in drie zetten
K'//
Direct 1. Pe7: faalt door 1Pf4!,
terwijl na 1. Pd4 afdoende is 1Ke5!.
Beide problemen werden goed opgelost
door: P. M. Bekker, Rotterdam; F. Pijls,
Maasbracht; Paul Raschdorf, Hannover;
C. v. d. Weide, Rotterdam.
No. 7209 door H. Th. van Goor, Voor
burg.
No. 7208 door dr R. Bromberg, Roer
mond; J. Dickhaut, Nijmegen; W. H. Ha
ring, Schipluiden; dr A. Hoynck van Pa-
pendrecht, Bergeyk; B. Kouwenhoven,
Rotterdam; F. J. F. Vismans, Rotterdam.
Van no. 7205, 7206 en 7207 ontvingen we,
na verzending van de rubriek op Woens
dag, de goede oplossingen van J. Dick
haut, Nijmegen.
No. 7215
J. BUCHWALD, New-York
Eerste prijs To Mat 1952
Mat in twee zetten
mei, ja, er werden zelfs tournooien
gehouden, gelijk men voordien nog
nimmer had aanschouwd.
Een en ander was slechts matig
naar de zin van de Heren Negentien,
belast met het uitvoerend bewind der
W.I. Compagnie.
Deze mensen waren voor alles op
winstbejag uit, ze wilden centen zien,
doch hun houding strookte allerminst
met die van de Gouverneur, die ter
dege besefte, dat het moederland van
een gebrandschatte kolonie op den
duur niets dan narigheid ondervindt.
De Raad-van-Negentien beging de ge
weldige fout de „dure" Gouverneur te
rug te roepen, juist op een heel onge
schikt ogenblik.
Johan Maurits verliet het land. La
ter oefende men aandrang op hem uit,
weer naar Brazilië terug te gaan -
maar de Vorst begreep, dat er geen
redden meer aan was en weigerde.
In 1644 keerde hij naar Nederland
terug „Het is opmerkelijk" schrijft
iemand - „hoeveel belangstelling er
de laatste tijd in Brazilië voor de pier-
Dezer dagen bracht de dagbladpers het bericht, dat Hr. Ms. fregat,
Johan Maurits van Nassau, het komende voorjaar naar Nieuw-Guinca
zal vertrekken, om het fregat Van Kinsbergen af te lossen.
Toen wij dit lazen, rees de gedachte
bij ons op: zouden er heel veel le
zers zijn, die Johan Maurits, bijge
naamd: de Braziliaan, ook wel: de
Amerikaan, kennen? Of van Kinsber
gen? Nu komt het juist zo uit, dat
Johan Maurits in de Decembermaand
van 1679 stierf. Dit feit en de naam
van het voor Guinea bestemde fregat,
deden ons besluiten hier iets over het
leven van deze Duitse Vorst, die zo
veel voor ons land betekend heeft, te
vertellen. - Trouwens - alle bezoekers
van het Haagse „Mauritshuis" danken
de sfeer van dit vroegere paleis, waar
in de oude meesters der XVIIe eeuw
zo uitnemend tot hun recht komen,
aan deze Maurits en niet aan de twee
de zoon van Willem I en Anna van
Saksen.
Johan Maurits van Nassau-Siegen
(1604—1679) was een kleinzoon van Jan
de Oude, broer van Willem de Zwijger.
Zeer ervaren in de wiskunde- en ves-
tingbouwkunde, vergezelde hij Mau
rits en Frederik Hendrik, de Steden
dwinger, tijdens hun krijgsbedrijven
met de Staatse legers.
Hij streed voor Grol, ééns door de
negentigjarige Mondragon aan Prins
Maurits ontrukt. Prins Frederik Hen
drik deed er een maand over om de
duchtig versterkte vesting weer in han
den te krijgen! Nog altijd herinnert
een oud kanon op Groenlo's wal aan
de bewogen geschiedenis dier verre da
gen (1627).
Eveneens belegerde onze Vorst mede
het sterke 's-Hertogenbosch, dat door
Grobbendonck op kloeke en kundige
'wijze werd verdedigd. Na de onvermij
delijke overgave, stond men soldaten
en geestelijkheid, onder wie de Bis
schop, een èervolle aftocht toe maar
't eigenlijke doel: het Nederlands spre
kende deel van België te onderwerpen
kon noch de Stedendwinger noch Vorst
Maurits verwezenlijken.
Zijn paleis, het Vrijburg, gold daar
ginds als het achtste wereldwonder.
Honderden opgezette apen, vlinders,
schilderijen en boeken boeiden de ogen
der verbaasde bezoekers; de parken
wemelden van toekans, miereneters,
papegaaien en apen.
Europese geleerden begluurden de
sterren aan de schitterende avondhe-
smrots
mot/9
soon van Maurits van Nassau is. Veel
is er niet meer nodig om hem als een
nationale weldoener te doen beschou
wen".
Voor een uitmuntende veldoverste
als Johan Maurtis was hier te lande
volop werk aan de winkel. Men be-
noemde de ex-Gouverneur tot opper
bevelhebber der ruiterij! Inmiddels
was, wel met de beroemde Jacob van
Campen als ontwerper - anderen noe-
Pieter Post het monumentale Mau
ritshuis te 's-Gravenhage voltooid,
(Dr F. Vermeulen stelt: „waarschijn
lijk naar het ontwerp van Pieter
Post") het eerste belangrijke bouw
werk in de nieuwe stijl der Hollandse
„klassicistische" barok. Later logeer
den er voorname gasten der Staten
van Holland. Het rijke interieur ging
in 1704 door brand geheel verloren;
bij de herstelling werd de dubbele
bordestrap vervangen door één bre
de, langs het front (het Paleis te
Amsterdam is het hoofdwerk der
klass. barok in Noord-Nederland).
Johan Maurits, in 1652 tot Duits,
Rijkvorst verheven, heeft nog menig
maal aan krijgsoperaties in deze stre
ken deelgenomen. In het Rampjaar
1672 stond hij Willem III met raad
en daad terzijde. Zo wist hij de pro
vincies Groningen en Friesland te ver
dedigen tegen de Munsterse en Keulse
aanvallen.
In 1673 dwong de last der jaren hem
tot rust. Hij vestigde zich op zijn goe
deren te Kleef en stierf er, rustig en
kalm, in de roem van belangrijke
krijgsmansdaden en van zijn edelmoe
dige belangstelling voor kunsten en
wetenschappen.
In het eerste deel van zijn
„Kerkgeschiedenis"schrijft Zij
ne Eminentie de Kardinaal:
„Een eigenaardige vorm van
ascese (strenge boetedoening)
beoefenden de Stylieten, de zui
len-heiligen, van wie de meest
bekende is: S. Simeon Stylites
(t 459) die zeven-en-dertig jaar
lang op velschillende zuilen
leefde, waarvan de laatste acht
tien m. hoog was. Zijn prediking
en wonderen bewerkten talrijke
bekeringen. Tot in de XVe eeuw
ontmoet men in het Oosten sty
lieten, ook vrouwelijke".
Een der beroemdste discipe
len nu van deze grote Heilige,
was Sint Daniël Stylites: de Pi
laarheilige Daniël, die leefde van
409493, en dus de leeftijd der
zeer sterken, tachtig, nog met
vier jaren „sloeg"! Want „het
merkwaardige" is, dat, volgens
een niet-katholieke encyclope
die ,;al deze kluizenaars stokoud
zijn geworden, ondanks hun ge
brek aan beweging en hun aller-
gestrengste vasten! De plaats
ruimte, waarop zij veertig tot
vijftig jaar verbleven zonder
ooit weg te komen, kan vier m2
groot geweest zijn; er was een
soort balustrade omheen en een
stuk dak bovenop"!
Wat „merkwaardig" is in het
oog der mensen, komt in het le
ven der Heiligen honderden ma
len voor, doordat God in hen zo
wonderbaar werkt.
Sint Daniël werd op zijn zuil
tot priester gewijd door de Pa
triarch van Konstantinopel; hij
celebreerde er ook het H. Mis
offer.
Drie en dertig jaar achtereen
week hij slechts eenmaal naar
„de aarde" uit, toen het H. Ge
loof door ketterij werd bedreigd.
In weerwil van koude en stor
men, sneeuw en regen, ziekte en
honger, volhardde hij al die ja
ren in zijn kluizenaars bestaan.
Als zijn lichaam de overmacht
van de slaap bijna niet kon weer
staan, hees hij zich aan touwen,
bevestigd aan het afdakje op; hij
ging nooit liggen, altijd staan.
Van zijn verheven troon, hoger
dan die des keizers, spoorde hij
de mensen schriftelijk tot boete
en naastenliefde aan.
Nog drie dagen voor zijn hei
lig afsterven, celebreerde hij de
H. Mis; de datum van zijn dood
had hij tevoren bekend gemaakt.
Op Zaterdag 11 December 493
kuste Bisschop Euphemius zijn
reliquie, en bracht haar onder
een grote toeloop van gelovigen,
naar de kerk.
Ergens in Frankrijk, in een heel
groot bos, woonde een heilige kluize
naar, Sint Gilles. Zijn enigste vriend
was een klein hert, een hinde. Als hij
het ranke diertje riep, kwam het met
sierlijke sprongen naar zijn hut toe.
Het vergat helemaal om schuw te zijn.
In heel Frankrijk was er geen hinde
zo mak als deze.
Op zekere morgen klonk het geschal
van zilveren horens door het bos:
jachthorens. Er was geblaf van grote,
snelle honden. En gehinnik van ranke
paarden.
Sint Gilles zei tot zichzelf: de ko
ning gaat op jacht. Hij dacht aan
stonds aan de hinde. Zijn oog keek
vol zorg uit. Zou hij de jagers gaan
vragen om zijn vriend niets te doen?
Hij pakte zijn eiken wandelstok en
begaf zich naar buiten. Maar juist op
dat ogenblik stortte er een snelle ge
stalte aan zijn voeten neer: het hertje!
Het dier beefde over heel zijn lijf.
Schuim lag om zijn mond. En schrik
zaft in zijn prachtige ogen. Geen won
der! De honden waren vlak in de
buurt. Hun tong wapperde om hun
flitsende tanden.
De heilige Gilles begreep onmiddel
lijk het gevaar. En nam de hinde be
schermend in zijn armen. Te laat!
Reeds snorde er een felle pijl op het
hertje af. De kluizenaar hield die te
gen met zijn eigen lichaam. Hij stort
te neer, het diertje steeds bescher
mend.
„Mijn leven voor het zijne!" riep hij
de jagers toe.
„Wie durft er op een oude man te
schieten?" klonk de stem van de ko
ning streng.
De jagers vertelden wat er gebeurd
was.
„Ik zal hem zelf verplegen, tot hij
weer beter is" beloofde de Vorst.
En hij hield woord. Hij ging in de
hut van de kluizenaar wonen. Daar
leerde hij goed te zijn voor weerloze
dieren. Maar ook leerde hij er Chris
tus kennen, de grote Dierenvriend.
Als de heilige Gilles hem onderrichtte
in het Geloof, stond dè hinde te luis
teren, naar het scheen.
Toen de wond genezen was, keerde
de koning naar zijn paleis terug. Hij
liet zich dopen. En verbdod aan ieder
een om de heilige Gilles en zijn vriend
te olagen.
1. Z(uiden). 2. Uwe. 3. draak. 4.
schroef. 5. Schutterij. 6. Den Helder.
7. Complot. 8. dries. 9. Nes. 10. T voor
„ton"; „tarra".
V 4
QB9765
O 8 6 4 2
7 3
Noord was de gever en opende met 2
Sans-atout. Oost paste en Zuid waagde
nog 3 harten, West paste, waarna Noord
het zeer goede bod deed van vier harten.
West speelde 4" 9 voor en Zuid was
helemaal niet enthousiast toen de Noord-
kaarten open gingen. De uitkomst maakte
het vrij zeker dat 0? Heer verkeerd zat,
doch er bleef niet veel anders over dan
te snijden; de 4" Boer werd door Oosl
met 4» Heer genomen, waarop Oost de
sterkste voorzetting voor zijn partij koos;
Heer na.
Het spel lijkt nu haast reddeloos ver
loren, want men zou zeggen dat Zuid één
twee en één 4» verliezen moet
Noord nam O Aas.
Om in de hand te komen kan Zuid uil
1 Noord een derde 4* aftroeven, doch daar
de troeven er niet uit te halen zijn dreigt
de hoge van Noord waardeloos te wor
den voor het afgooien van ruiten.
De winstkans die. Zuid vond ligt, als
men die eenmaal weet, voor de hand,
maar om er in de practijk op te komen is
een andere zaak. Na O Aas genomen te
hebben in Noord, werden vandaar uit twee
hoge 4» gespeeld; beide tegenstanders be
kenden en Zuid ruimde één ruiten op. Nu
volgde een vierde de laatste - uit
Noord en hoewel Zuid vermoedde dat Oost
vier 4» had, bleek dat niet het geval
Oost gooide een af en Zuid kon laag
introeven.
Vervolgens werd Vrouw gespeeld,
West Heer, Noord het aas; hierna volg
den nog twee ronden in ®n Oost moest
zowaar nog twee malen bekennen, even
als West. Hierdoor werd het mogelijk om
nog een O in Zuid op te ruimen, waar
door er slechts één verliesslag in <C> over
bleef. De vierde werd nagespeeld en
hoewel Oost introefde, gooide Zuid zijn
verliezende O weg. Oost trok O na, Zuid
troefde af en maakte hierna een elegant
einde aan de zaak.
Hij trok nl. C na en legde het Aas in
Noord om vervolgens C? Vrouw te spe
len; West bleek Heer te hebben
(H-10-x) en kon niet meer dan één <P-slag
maken.
Aan het contract was dus voldaan en
een toeschouwer merkte op, dat het spel
wel „erg gelukkig gezeten had". Maar
hoeveel spelers zouden met dit gelukige
zitten het contract inderdaad gemaakt
hebben?
MIMIR.
Horizontaal: 1. kantoorbehoefte; 6. deel
jaar, 18 soort bij, 19. kaartenboek, 21.
'dik, 22. verfrissing, 24. ogenblik, 26. ge
wicht, 27. stofmaat, 29. werpstrik, 31. voor
zetsel, 32. voorzetsel, 34. familielid, 36.
zeepwater, 38. uitroep, 39. muziekterm, 41.
meisjesnaam, 43. voegwoord, 45. wandver
siering, 46. plaats in Zuid-Holland, 47.
elasticiteit, 48. heldendicht, 50. groente, 51.
lusthof, 53. titel, 54. onderricht, 56. meis
jesnaam, 57. titel, 59. lengtemaat, 60. lang
zame, 63, vogel, 65. gevangenis, 67. onbe
paald telwoord, 68. zangstem, 70. drank,
72. keurkorps, 74. vogeleigenschap, 76. uit
spansel, 78. zangnoot, 79. bouwmateriaal,
81. voegwoord, 82. eiland, 83. plaats in
Overijssel.
Verticaal: 1. kerkhervormer, 2. interest,
3. slaghout, 4. de onbekende, 5. meisjes-
naam, 6. welwillende lezer (lat.), 7. loterij-
briefje, 8. zuil, 9. deel van Duitsland, 12.
IJslandse literatuur, 13. delfstof, 16. wa-
ter in Friesland, 17. waterhoogte, 19. reeds,
20. meisjesnaam, 23. op de wijze van, 25.
godin, 28. pret, 30. bevallig, 31. familid, 33.
bloem, 35. sappige, 37. plaats in Overijssel,
38. vogel, 40. boom, 41. verlaagde toon, 42.
meisjesnaam, 44. vlaktemaat,, 49. boom, 52.
deel van een gebouw, 53. titel voor een
volwassen man, 55. groente, 56. dun, 58.
plaats in Utrecht, 59. gramschap, 61. iedere
62. bindmiddel, 64. vertegenwoordiger, 66.
geografische aanduiding, 67. voorzetsel, 69.
ter zake (afk.), 71. titel, 73. geheel de uwe
(fr.), 75. gravure, 77. voorschrift, 79. zeil
boot, 80 provincie (afk.).
Horizontaal: 1. Korea, 5. hotel, 9. lor, 10.
die, 12, Ede, 13. ar, 14. ferme, 15.on, 17.
rad, 19. soda, 22. rete, 24. Edda, 25. pari,
26. tree, 28. pink, 30. bol, 32. ka, 34. kolos,
35. ba, 36. erg, 38. oom, 39. non, 40. leedS:
41. pinas.
Verticaal: 1. Klaas, 2. oor, 3. rr, 4. ader, 5.
ader, 5. hemd, 6. te, 7. edo, 8. lente, 11.
Iran, 16. adder, 18. serie, 20. oer, 21. ade,
22. rap, 34. tin, 26. takel, 27. solo, 29. krans,
30. boos, 31. lomp, 33. are, 35. boa, 37. ge,
39 nn.
1met de hoge, door beeldhouw
werk verlevendigde friezen.." Moet
dit laatste woord niet met een hoofd
letter?
2. Noemt U eens een populair, een
voudig geneesmiddel, dat uit steen-
kolenteer wordt gemaakt?
3. Wat is harder: staal of porselein?
4. De wasserij haalt Uw gewassen
boordje door een pap van stijfsel:zet-
meel. Onder Inwerking van de hete
strijkbout worclt dit zetmeel tot welke
andere stof?
5. Kent U musicerende insecten? U
zult zeggen: de huiskrekel achter de
bakkersoven! Prima! Wilt U er nog
twee opnoemen?
6. Kent u een mol met zes poten?
7. Tellen Gedeputeerde Staten van
de provincie Utrecht meer, minder of
evenveel leden als die van Zuid-Hol
land?
8. Zonder planten kan een dier niet
leven. Zijn er ook planten welke dieren
voor hun voedsel behoeven? Zo ja -
welke dan?
9. Een bijenhouder zei, dat zijn'ouder
wetse korf een bijenvolk van ongeveer
20.000 bijen telde. Dat zal me ook 'n
tellerij geweest zijn?
10- Houden hagedissen een winter
slaap?
11. De Orde van Oranje-Nassau telt
5 klassen: ridder - officier -.. gaat
U s.v.p. eens verder? Wat is haar de
vies?
12. En nu: de Leeuw! - De Orde van
de Nederlandse Leeuw telt 3 klassen:
Ridder., gaat U s.v.p. even verder?
Haar devies luidt?
1- Een Bessemer-peer heeft met
fruit niets uit te staan. Het is een
peer-vormig toestel, dat een rol speelt
bij de staalbereiding.
2. Een vriend der mensen, Prome
theus (mee-teus) roofde het vuur uit
de hemel en bracht het in een vlier-
stok naar de aarde.
3. De waarde „A" verheven tot de
nulde macht, is: één.
4 Waterstof behoort tot de allerlich-
ste ons bekende stoffen, bijv. 14 maal
zo licht als de dampkringslucht.
5. De electronen van een atoom zijn
negatief geladen, de protonen posi
tief.
6. Een legering van koper en tin
verschafte de Ouden het brons; koper
en zink verschaften hun messing.
7. Voor de toren van Babel, wiens
spits tot in de hemel zou reiken, bakte
men tichels van klei en aardhars.
8. Inderdaad betekent: p.f.: pour
féliciter. Maar p.c. kan nooit beteke
nen: pur condoler, daar dit laatste
werkwoord in het Frans niet bestaat.
9. Om de oneerbiedige wijze waarop
velen het afraffelen, wordt het „onze
Vader" wel de martelaar onder de
gebeden genoemd (en het „weesge
groet" de martelares?)
10. Hoofdregenboog en bij regen
boog keren het rood naar elkander
toe.
11. Het grootste blaasinstrument in
de muziek is: het orgel.
12. De Drie Koningen staan in het
bekende sterrenbeeld: Orion (klem
toon op i). Hier te lande heel de win
ter zichtbaar.
