Rusland blijft beducht voor de
eenheid van het Westen
Dus wordt Franse vrees voor
Duits leger aangewakkerd
Martinus I, „Vorst van
overleden
Lundy"
De Elbe grenslijn tussen twee
Duitse legers
bange vraag: Is de Duitse
De
eenheid van de baan?
MONNIKENDAMS „SYMPHONIA
SACRA"
te
Onrustbron: hereniging van German je
bij Mannenkoor „Vreewijk"
Tentoonstelling
„Scheppend Ambacht"
DTNSDAG 14 DECEMBER 1934
PACTNA 7
Groot en spectaculair feest,
WATERLEIDING MIJ
OOST-BRABANT
VERRUIMING
AMSTERDAM-RIJNKANAAL
BOLSWARD'S MARTINI
TOREN
SLOTPHASE VAN HERBOUW
NIJMEGEN INGELUID
KONINKLIJKE ONDER
SCHEIDINGEN
GRENSOVEREENKOMST
ZAANDAM—AMSTERDAM
In Den Haag
NIEUWE DIJK LANGS AMER
EN BERGSCHE MAAS
VOSSENPLAAG OP DE
VELUWE
Premie van f 25 voor elk
geschoten dier
BESMETTELIJKE
ZIEKTEN
GARDIAAN P. POTVEER
VOORDRACHT RAAD
GEVEND COMITé K. S. G.
Protest van cle N. V. C.
Bewogen geschiedenis
Ruzie met Washington!
LICHTKONINGIN TROK
DOOR BEEK
Uitbreiding van Sintelecie-
jaarmarkt
Officieel optimisme
Woorden en feiten
MEER GESUBSIDIEERD
SCHILDERWERK
EERSTE INTERIM DIVIDEND
„MOEARA-ENIM"
ARNHEMS RAAD ZWOEGT
MET HET VERKEERS
PROBLEEM
K.V.P.-fractie wil een stad, ivaar
men ook nog wonen kan
(Van onze correspondent)
is het de vorige week Vrijdag In
Moskou geweest. Men herdacht toen,
dat op 10 December 1944, dus nog in. zij
het tegen het einde van de tweede we
reldoorlog het Frans-Russische vriend
schapsverdrag werd gesloten. Het was
een toen niet onbegrijpelijke geste van
de Gaulle en Bidault om met de bond
genoot in de strijd, Rur nd, een pact van
duurzame strekking aan te gaan en het
viel op dat moment ook niet te verwon
deren, dat deze nieuwe overeenkomst te
gen een toekomstige Duitse agressie was
gericht. Men volgde trouwens slechts het
- voorbeeld van Engeland, dat reeds In 1943
een soortgelijk pact had gesloten en bleef
overigens in de Frans-Russische gevoels
sfeer: een halve eeuw lang had er een
bondgenootschap tussen Parijs en Moskou
bestaan en In twee oorlogen had Rusland
aan de kant, waar ook Frankrijk stond,
8 Het heeft, na de wapenstilstand, niet
lang geduurd, voor, ook in Fra"li 1 rcj
het daar met de uiterste tege" nbare
ingezien, dat zeker in een overzienbare
toekomst niet Duitsland, ™aar de Sovjet
Unie het grote gevaar voor de vniheid
van de Westelijke wereld zou zijn. En dit
gevaar werd, wederom ook in Frankrijk
zo mogelijk met nog groter tegenzin, zelfs
zo ernstig geacht, dat men bereid was
tot 'n bondgenootschappelijke herbewa
pening van West-Duitsland over te gaan.
T'aar toch is de angst van Frankrijk voor
dat nieuwe Duitse leger nog steeds zo
groot, dat door de Franse hoofden voort
durend de gedachte speelt om heln°6
eens met het communistische Rusla
proberen. Niemand weet wat men precie
proberen wil, maar steeds heeft men het
over een laatste poging °m tei onderzoe
ken. Of ha Kremlin t t een redelijke over
eenkomst is over te halen. Voorbijgezien
wordt, dat men dit al tien jaar lang heeft
beproefd- echter en dit moest voor ieder
duidelijk' zijn, zonder het allergeringste
succes.
H ET KREMLIN, kent de Franse men-
taliteit en P°ogt dele nu tegen de
Parijse accoorden, waardoor de West-
Duitse herbewapening eindelijk mogelijk
Wordt, uit te spelen. Gaat het Moskou
daarbü om te voorkomen, dat West-Duits
land een leger krijgt? Herhaalde malen
hebben we al betoogd, dat dit ons zeer
onwaarschijnlijk voorkomt. De Russische
leiders weten heel goed, dat het Westen
nooit een aanvalsoorlog tegen Rusland
zal beginnen; zijn hele militaire opzet is
louter defensief: het zal zich slechts ver
dedigen, ais het aangevallen wordt. Dat
West-Duitsland alleen d.w.z. zonder de
actieve steun van alle andere partners,
een agressie tegen de Soyjet-macht zou
aandurven, is volkomen uitgesloten. G°k
een herbewapend West-Duitsland is dus
geen militair gevaar voor het commu
nistische blok.
Het enige, wat het Kremlin ducht, is
o.i. dan ook niet de militaire macht van
het Westen, maar zijn eensgezindheid en
eenheid. Daarom heeft het zich met hand
en tand tegen de Europese Defensiege
meenschap verzet, omdat deze zich auto
matisch tot een geïntegreerd West-Euro
pa zou hebben ontwikkeld. Die lntregatie
wilde het Kremlin niet; en helaas wilde
Frankrijk ze ook niet. En omdat Frank-
i rijk een onmisbaar element in die intre-
gatie is, kreeg Rusland zijn zin: er kwam
geen Europees leger.
Of Moskou verwacht heeft, dat daarme
de de Duitse herbewapening in een. zij
hit veel zwakker Europees h
voorlopig nog slechts op regeringsniveau
met de Parijse accoorden gevonden.
ALS ALLE PARLEMENTEN die ac
coorden zouden ratificeren, heeft
men veel minder bereikt dan met
de Europese Defensleeemeenschap net ge
val zou zijn geweest. Maar er is Iets,
misschien zelfs veel bereikt, vooral omdat
nu ook Engeland tot de Westeuropese Unie
is toegetreden en nu 'n grotere, hechtere
eenheid in de Noord-Atlantische ver
dragsgemeenschap mogelijk is. Tegen die
grotere, hechtere eenheid gaat nog steeds
de Russische propaganda, welke even
zeer met betogen als met (overigens
steeds vage) dreigementen werkt. Het
Kremlin stelt geen oorlogs-, maar een
onderhandelings ultimatum: als de Parij
se accoorden worden verwezenlijkt, is het
met de viermogendheden besprekingen
uit; definitief uit.
Moskou heeft met zijn propaganda ener
zijds de veie Fransen, die nog steeds van
een vreedzame co-existentie dromen, an
derzijds de Duitse socialisten wie de her
eniging van Duitsland boven alles gaat,
op het oog. Erkend moet worden, dat de
Russische propaganda in beide kampen
inslaat, maar of zij in staat zal zijn de ra
tificatie van de Parijse accoorden te ver
hinderen, zal men moeten afwachten. Er
dreigt in dit opzicht zeker enig gevaar
uit de Franse Nationale Vergadering,
waar men die accoorden wel wil goedkeu
maar met een reserve, n.l. een aan-
Vorig jaar werd de verwachting uit
gesproken, dat 1952 het hoogtepunt zou
blijken te zijn in de periode van opbouw
en ontwikkeling van het bedrijf. Het blijkt
echter, dat 1953 op verschillende punten
het voorafgaande boekjaar heeft overtrof
fen, aldus het verslag over 1953 van de
N.V. Waterleidingmij Oost-Brabant, te
's-Hertogenbosch.
Totaal werden gedistribueerd 5 915.527
m3 water tegen vorig jaar 4.710 356 m3,
waarvan ingekocht 1.157.442 (1.124 960) m3
en opgepompt 4.758.085 (3.585.3961 m3. De
toeneming is grotendeels ontstaan door het
gereedkomen van het leidingnet in de
Kempen.
De opbrengsten beliepen in totaal
1.459.384 (1.139.080) en de exploitatiewinfif
komt uit op een bedrag van 5 142 (1 992),
terwijl de verlies- en winstrekening sluit
met een saldo winst van 1.128 (1.323).
In 1953 werden geen lange leningen ge
sloten. Wel werden vier nieuwe kasgeld-
leningen gesloten tot een bedrag van
f 900.000. De vervallen kasgekjieningen
werden verlengd.
Nadat in September reeds over de ge
hele lengte van het Amsterdam-Rijnka
naal de vereiste breedte was verkregen
zal de verruiming van dit kanaal tegen
medio December geheel velotooid zijn.
Op 15 December zal het gehele kanaai
op een diepte zijn gebracht van 4.60 m.
min N.A.P. Slechts de schutslupizen te
Zeeburg zullen nog een diepte van 3.70
m. min N.A.P. behouden. Er zijn echter
plannen in voorbereiding, ten einde een
ruimere doorvaart te verkrijgen met een
bodemdiepte van 4.60 m. min N.A.P.
De raad van de gemeente Bolsward
beeft het besluit genomen tot restauratie
van de aan de gemeente behorende Mar
tinitoren. De Martinitoren te Bolsward
vormt met de Martinikerk één gebouw,
terwijl de kerk, die aan drie zijden de
toren omsluit, aan de Ned. Herv. Ge
meente behoort.
De restauratie van het kerkgebouw, die
een tiental jaren heeft geduurd, is bijna
voltooid. De toren is in slechte staat..
De restauratie van de toren vraagt een
som van ruim 170.000.
(Van onze correspondent)
Nu begonnen is met de bebouwing van
de grote oppervlakte tussen Houtstraat
Stikke Hezelstraat en Augustijnenstraat
tn het centrum van Nijmegen nadert de
herbouw van de binnenstad zijn vol
tooiing. Niet minder dan 24 winkels en 75
fiatwoningen zullen op dit „eiland" in het
hart van de Keizer Karelstad verrijzen.
Enkele taren geleden heeft bet gemeen
tebestuur als zijn verwachting uitgespro
ken, dat de herbouw van de city in 1955
voltooid zou zijn. Nu het NV. Aanne
mersbedrijf v.h. B. van Berkel te Nijme
gen bet Initiatief heeft genomen dit eiland
in zijn geheel te bebouwen (de plannen
zijn ontworpen door de architecten ir H.
van Vreeswijk te Zeist en door ir H.
Brouwer te Arnhem) ziet het er inderdaad
naar uit. dat 1955 de bekroning zal vor
men tn de herbouw van de Nijmeegse
binnenstad.
Bij K. B. is benoemd tot officier in de
orde van Oranje Nassau met de zwaarden
de kap lt ter zee J. Focke; is benoemd tot
ridder in de orde van Oranje Nassau, met
de zwaarden de lt ter zee van vakdiensten
2e kl P. v d. Lee lie.
De Symphonia Sacra van Marius Mon
nikendam, waarvan Feike Asma op bet
Zaterdagavond in de Breepleinkerk te
Rotterdam drie delen uit de eerste cyclus
heeft doen uitvoeren, kunnen ongetwijfeld
gerekend worden tot de meest gelukk ge
uitingen van deze componist. Allereerst
wel om de natuurlijkheid, waarmede de
auteur de emoties, die deze psalmteksten
in hem hebben opgeroepen, getransfor
meerd heeft naar zijn muzikaal gevoels
leven en geprojecteerd heeft in een mu
ziek, die ook overal van een competent
vakmanschap getuigt.
Terwijl de muziek enerzijds van de psy
chische inhoud vervuld is, die voor ieder
een verstaanbaar is, komt rij ook door
haar klare structuur en overzichtelijke
thematiek de toehoorder voor een groot
deel tegemoet; de beheersing van de con-
trapuntische technieken en de behande
ling van stem en instrumenten, waren
dan in hun economische toepassing de
feilloze middelen die de dynamiek zo
hoog opvoerden.
Feike Asma heeft voor het werk een
verband,
vullende clausule, welke bepaalt, dat ze
pas in werkinp mogen treden op een be
paalde datum, als dan gebleken zal zijn,
dat „de laatste poging" met het Kremlin
zai zijn mislukt.
Of een hereniging van Duitsland mak
kelijker, moeilijker of zelfs onmogelijk zal
worden na een ratificatie is een vraag,
waarop niemand een afdoend antwoord
kan geven. Dat is een zaak van de vier
grote mogendheden, waar Duitsland bui
ten staat. Het is bovenal een aangele
genheid van het Kr mlin en we geloven,
dat dit niets ior een Duitse hereniging
voelt. Het is een kwestie, welke de on
rust in Europa gaande houdt en dat is
juist, wat Moskou wil.
Tijdens de behandeling van de begro
ting in de Zaandamse gemeenteraad
heeft burgemeester Thomassen medege
deeld. dat de gemeentebesturen van Am
sterdam en Zaandam overeen zijn geko
men de grens tussen hun gemeenten zo
danig te verleggen, dat de Zuidelijke
helft van de Achtersluispolder (die di
rect aan Amsterdam-Noord grenst) ge
bied van de hoofdstad zal worden.
Amsterdam heeft die terreinen nodig
voor uitbreiding van zijn havens. Zaan
dam zal van deze gronden afstand doen,
zodra de werkzaamheden zover zijn ge
vorderd. dat dit deel van de polder wa
tergebied is geworden. Zaandam heeft in
deze gebiedsafstand toegestemd, omdat
Amsterdam zal afzien van pogingen de
voor Zaandag belangrijke Achtersluis
polder geheel te annexeren.
maar tenslotte in het grotere Nato-kader
van de baan zou zijn, kunnen w
beoordelen; we geloven echï®t' ar een
Kremlin wel heeft begrepen, dat naar een
Weg zou worden gezocht om de saamn
tigheid van de vrije wereld tot uiting te
brengen. Die weg is ook heel spoedig,
De Stichting Orgard voor het Schep
pend Ambacht" viert haar eerste lustrum
met een bijzondere tentoonstelling van
werkstukken harer leden in het gebouw
van de Sociaal Economische Raad te Den
Haae- t-.
De Staatssecretaris van Economische
Zaken, dr G M j VeWkamP deze
expositie gistermiddag ge°Pf?d;
bood hij bestuursleden en leden van de
stichting, die vijf regionale organisaties in
Friesland, Overijssel, Gelderland, Het
Gooi en Limburg alsmede een par"?fa.n®"';e
voorlichtingstentoonstelling te u®
vat, zijn gelukwensen met de daa n"
lijke successen van hun arbe1 _~iiQ' r,n.
Veldkamp betoogde, dat de sn e p
komst van de industrie gedurende a
ste eeuw een zeer ingrijpende invl „„„kt
op de ontwikkeling van het arnp
Zelfs werd betoogd, dat de industrie
ambacht tot aan de rand van de
gang heeft gebracht. „Ik ben het daa -
mede niet eens, aldus spr. Veeleer
ik, dat de ontwikkeling van de industriële
productie een volkomen nieuwe situatie
heeft geschapen, waardoor het ambacht
werd gedwongen zich meer te richten op
die gebieden, waarvan het nimmer kan
worden verdrongen. Dit is, naar ik meen,
door uw organisatie begrepen en daarom
hecht ik zoveel waarde aan uw werk".
Deze tweede landelijke tentoonstelling
van de „Cosa". die tot a.s. Zondag open
blijft omvat ceramiek, edelsmeedwerk,
handgebreide stoffen en weefsels, meu
bels, siersmeedwerk, koperdrijfwerk, gra
fisch werk, leerwerk houtwerk, naald
werk, gebrandschilderd glas en opaline,
boekbanden en ivoorsnijwerk.
De dienst djikverhogingen va^ de Rijks
waterstaat legt thans een nieuwe, ver
hoogde dijk langs de zuidkant van de
Amer en de Bergsehe Maas in Noord-Bra-
hant. Hierdoor zal de oude haven van
Lage Zwaluwe waarschijnlijk moeten ver
dwijnen. terwijl de Donge en "et oude
Maasje zullen worden afgesloten.
De plannen voor een nieuwe hpven bij
Lage Zwaluwe zijn gereed, doch nei.is
nog niet zeker, dat deze zullen w0
uitgevoerd, omdat door het treffen v
bepaalde voorzieningen ook de oude na-
ven weer bedrijfsklaar kan worden
maakt. Over de keuze tussen de oude en
een nieuwe haven is nog geen definitieve
beslissing genomen. Ten aanzien van de
Donge worden door middel van een
kunstwerk voorzieningen in de nieuwe
diik getroffen, waardoor de verbinding
tussen deze rivier en de Bergsehe Maas
blijft bestaan.
Gisteravond omstreeks kwart over zes
is op de onbewaakte overweg de Bune
haan nabij de vleeskeuringsdienst te Em-
tnen. de hoofdinspecteur van politie D H
hiet zijn personenauto in botsing gekomen
rnet een spoorwegwagon. De auto werd
enige meters meegesleurd en nogal be
schadigd De hoofdinspecteur liep slechts
kleine verwondingen op.
(Van onze correspondent)
De Noord-West-Veluwe heeft momenteel
sterk te kampen met een vossenplaag. In
de omgeving van Harderwijk en Ermelo
zijn zoveel vossen ontdekt, dat de lande
lijke organisatie van bedrijfseendenhou-
ders een premie van 25 heeft uitgeloofd
voor elke vos, welke in dit gebied wordt
geschoten.
Men neemt aan, dat deze plaag een ge
volg is van het feit, dat de Duitsers bij
hun overhaast vertrek uit Apeldoorn tn
1945 alle dieren van een vossenfarm de
vrijheid hebben geschonken.
Blijkens een publicatie In de Staats
courant van gisteren zijn in de week van
28 November tot en met 4 December aan
gegeven 102 gevallen van roodvonk, 2 ge
vallen van kinderverlamming (Gulpen sn
Alblasserdam), 7 gevallen van paratyphus
en 35 gevallen van dtphtherie.
In het klooster van de Paters Minder
broeders O.F.M. te Nieuwe Niedorp, is
Zaterdagavond in de leeftijd van 54 jaar
plotseling overleden de Z.E. Pater Gar
diaan P. Potveer. Pater Po4veer kwam
als verdreven missionaris na een langdu
rige gevangenschap in China weer naar
Holland. Op 28 December 1951 kwam hij in
zijn functie als kapelaan naar Oudewater.
Op 28 Augustus 1952 verliet hij Oudewater
en werd als Overste (Pater Gardiaan) be
noemd van het Patersklooster? te Nieuwe-
Niedorp.
Het bestuur van de Nederlandse Vak-
Centrale heeft de miniver van Economi
sche Zaken gisteren een telegram ge
zonden, waarin het er zijn teleurstelling
over uitspreekt, dat de minister voor de
voordracht voor het raadgevend comité
van de Europese Kolen en Staalgemeen
schap alleen heeft aangezocht het NVV
en het CNV. Daardoor wordt de ABWM.
de op een na grootste organisatie van
mijnwerkers, uitgeschakeld, aldus het te
legram.
Het bestuur van de NVC protesteert
daartegen en verzoekt de minister als nog
maatregelen te neen, opdat ook door de
NVC een vertegenwoordiging kan wor
den voorgedragen.
Ik wil koning worden, zei op 25-jarige
leeftjjd de bankbediende Martin Harman.
Ongeveer 15 jaar later was hij „koning".
En als absoluut heerser is hij dezer da
gen gestorven, diep betreurd door zijn
onderdanen. Geen wonder, want hü zorg
de voor hen als een vader enhief
van hen nooit een cent belasting!
Ruim 150.000 betaalde Martin Har
man in 1925 voor een eiland in het Ka
naal Bristol tussen Engeland en Ierland.
Lundy, aldus de naam van Harman's
„eilandgoed" behoort noch tot Engeland
noch tot Ierland. Het is een door de mo
gendheden vergeten zelfstandig eiland.
Derhalve noemde Harman zich „Vorst"
n Lundy en liet hij zich aanspreken
met het pompeuze woord „Majesteit". De
inwoners van Lundy en onderdanen van
.Zijne Majesteit Martinus I" hielden ech
ter gaarne rekening met deze kleine
ijdelheid van hun heerser, want hij was
een mild en medelijdend souverein, die
vaak in het buitenland vertoefde en geen
belastingen hief in zijn rijk.
Als rentmeester en eerste minister van
de Vorst van Lundy fungeerde de heer
W.F. Gade, die ruim 20 jaar de „Eerste
Onderdaan" van Martinus I is geweest.
Tevreden vervulde hü zijn ambtsplichten.
Hij is boer, winkelier en herbergier. Hij
verzorgde de staatszaken en legde zijn
„Heer" rekening en verantwoording af.
Gade's dochter, Mary, werkt des zomers
op het land. Zij ontvangt, evenals alle
andere onderdanen van wijlen Martinus I,
loon uit de staatskas. U kunt ook zeggen:
Uit de particuliere kas van de vorst, want
verschil tussen beide kassen is er niet.
Geen staat ter wereld wordt, zo auto
cratisch en tevens zo gemoedelijk gere
geerd als Lundy. De kok, de barman,
en de schoenmaker hebben paast hun
eigenlijke beroepsbezigheden tal van an
dere werkzaamheden. Hierdoor is het te
verklaren, dat herten, paarden, varkens,
schapen en geiten er bij dozijnen in het
wild leven. Een enkele maal wordt zo'n
dier wel eens verschalkt en belandt op
de borden der Lundynezen of toeristen,
(die vooral des zomers het eiland bezoe
ken).
Geen politieman ziet toe op de naleving
van de jachtwet-en wel om de eenvoudige
reden, dat er geen politie en geen wetten
op Lundy bestaan.
Ook de vuurtorenbemanningen (de vuur
torens w< rden door de Britse regering in
stand gehouden) zijn vrij, dat wil zeggen,
zij zijn slechts onderworpen aan een be
perkende bepaling. Zij mogen zich van de
torens naar de herberg (de enige) slechts
begeven langs een speciaal afgebakend
HET Fit AND LUNDY
I50km
CARDIGAN
ARDIF
Kanaal ran
BR/STOL
Bristol
Lundy
Engeland
PORT.
PLYUO
HET KANAAL
pad. En voor dit „Recht van een herberg
bezoek" betaalde de Britse regering jaar
lijks. een aardig sommetje aan wijlen
Zijne Majesteit Martinus I.
Een oud huis, „Milcombe", diende de
vorst tot residentie als hij met zijn sport-
vliegtuig op' het eiland was neergedaald.
Bij die gelegenheden schudde hü al zijn
onderdanen de hand. praatte met hen. in
formeerde naar hun welstand en gaf vaak
mooie geschenken weg. „Milcombe" werd
in de 19e eeuw gebouwd door de toenma
lige eigenaresse van Lundy, de familie
Heaven. Later bouwde Hudson Heaven
een grote kerk op Lundy maar dit bete
kende zijn faillissement. Hij moest het
eiland verkopen en zijn St. Helena Kerk
bleef ledig. Dit gebeurde in de eerste
wereldoorlog. Tien jaar later werd Marti
nus I eigenaar en Vorst van Lundy.
Bewogen is de geschiedenis van wülen
Koning Martinus' rijkje zeker. Zij'gaat te
rug tot ongeveer 1000 jaar n.C. Ridders
uit het vermaarde geslacht De Marisco
heersten er toen en stoorden zich niet
aan de Koning van Engeland. Confliéten
met deze heerser bleven niet uit. Bloe
dige strafexpedities der Engelsen kostten
menige Marisco het leven. Later waren
het zeerovers, smokkelaars, slavenhande
laars en schipbreukelingen die op Lundy
een veilige wijkplaats vonden.
Als de grotten en rotsen van Lundy ge
schiedenis konden schrijven, zou menige
bloedige en zwarte bladzijde aan de histo
rie worden toegevoegd. Vooral in de 18e
eeuw was Lundy een berucht smokkel-
nest! Postzegels heeft Lundy nog. Munten
niet meer. De postzegels zijn gezocht en
vormden een aardige bron van inkomsten
voor Martinus I. De munten, die hij liet
slaan, kostten hem echter meer dan ze 'nus hebben zij het "nog nooit gehad!
waard waren, want zij verdwenen in on
heilspellend tempo naar alle oorden der
wereld met uiteindelijke bestemming;
Munt- en penningverzamelingen.
Ook het toeristenhotel, welks directeur
de alom-aanwezige en alles-beherende
„minister-presidènt" en „onderkoning'
Gade is, betekende een aardige winst
bron voor wijlen Martinus I, want de
laatste jaren is Lundy nogal in trek bij
toeristen. Vooral de Engelsen nemen
graag een kijkje in het miniatuür-staatje
dat geen leger heeft, geen lid is van
het Atlantisch pact, geen contact onder
houdt met de Verenigde Naties en waar
de Engelse politie, ja, zelfs Scotland Yard
slechts mogen komen met speciale toe
stemming van de vorst of diens „onder
koning".
Toch zijn de betrekkingen met Enge
land vriendschappelijk, heel wat vriend-
schappelijker dan met de Verenigde Sta
ten.
Washington verstoutte zich namelijk,
wijlen Martinus I te dwarsbomen, toen
hij Lundy wilde aansluiten bij de Wereld
postvereniging. Boze tongen beweren
voorts, dat de koelheid der betrekkingen
tussen Lundy en U.S.A. mede haar oor
sprong vond in een brief, die wijlen Mar
tinus I eens ontving van een hoogge
plaatst ambtenaar der Verenigde Staten
en die begon met de woorden: „Dear mr
King" (Geachte Heer Koning). Op het
stuk van zijn titel verstond Martinus na
melijk geen grapjes!
Lundy is, ondanks zijn autocratische
regeringsvorm, een paradijs in onze woe
lige Westerse wereld. Geen kabinetscri
sis en straaljagers, geen belastingen, H-
bommen of examens, geen politie en geen
misdadigersmen kan zich nauwelijks
een idealer gemeenschap denken. Natuur-
lük is het er, vooral In de winter, wel
eens wat saai, maar de onderdanen van
wijlen Koning Martinus I treffen elkaar
dan in de Marisco-herberg en de vuur
torenwachters zorgen voor nieuws uit de
buitenwereld. Zo nu en dan brengt een
schip middels een sloep post en levens
middelen aan de wal en dan is het feest
op Lundy en in de herberg, waar een
glaasje bier niet duur is (Martinus I hief
geen accijnzen!) en de stemming goed.
En als het zomer wordt, doen de Lundy
nezen, het hotel het postkantoortje en de
herberg allemaal goede zaken. Wat ze
verdienen mogen ze 'emaal zelf houden.
Belastingen? De schoenmaker en de kok
lachen, als ze dit woord horen. „Belastin
gen zijn immers helemaal niet nodig",
zeggen zij luid en lachend. „Op Lundy
hebben we de waarheid van deze woorden
zonneklaar bewezen!"
Nu is Martinus I ter ziele. Zijn volkje
rouwt om hem. Wat zal de toekomst
brengen? vragen de Lundynezen zich be
zorgd af. Geen wonder, want zo goed als
onder de heerschappij van Koning Marti-
volledig begrip aan de dag gelegd, de
uitvoering was, afgezien van een enkel
ongelukje tegen het slot, bewonderens
waardig. Het koor, dat in de opening met
Wagenaar's Fantasie over een Oud-Neder
lands lied zijn geestdrift in een wat ruwe
en onbeheerste klankvorming heeft uit
gedrukt, boekte in Brahms' Alt-Rhapso-
die een beter succes, waar het in de pia
nissimo ook nog een volle en warme
klank wist te behouden De soliste in dit
werk, de alt-zangeres Nina Wind, kon
hierbij wel overtuigen van haar fraaie
stem, doch zij had te kampen met deto
naties. terwijl in haar vertolking de grens
tussen gevoeligheid en overgevoeligheid
niet altijd scherp getrokken bleef.
Na de pauze heeft Feike Asma het
Noordhollands Philharmonisch Orkest,
dat tevoren ook de koorbegeleidingen had
verzorgd, gedirigeerd in Brahm's eerste
Symphonie. Zijn reproductie droeg geen
uitgesproken persoonlijk stempel, mis
schien ook wei omdat hem kennelijk de
routine ontbrak. Daarom was zijn leiding
nog zeer voorzichtig, wat aan het per
soonlijk inzicht van de orkestleden grote
vrijheid verschafte.
B. G
(Van onze correspondent)
Voor de derde maal trok gisterenavond,
gekleed in een wit-zijden gewaad en
omhangen met een wijde purperen staat
siemantel, getooid met een fraaie licht
kroon, een Nederlandse versie van de
Zweedse Lucia-bruiden door het Zuid-
Limburgse dorp Beek. In 1952 was men
op het idee gekomen om de Sintelecie-
jaarmarkt, die daar sinds mensenheuge
nis op 13 December gehouden wordt,
meer luister bij te zetten door deze
markt niet meer te laten uitgaan als een
nachtkaars, maar door haar voortaan te
bekronen met een lichtstoet, die dan ge
formeerd wordt rond een Beekse licht-
koningin. Voor wat de kern van dit
neo-folkloristisch gebeuren betreft spie
gelde men zich vrijmoedig aan de be
kende Zweedse traditie. Nieuwe ele
menten voegde men er aan toe door
en „Baker Sintelecie-koek" te creëren en
door de lichtkoningin, behalve de on
misbare hofdams een groot gevolg te
geven bestaande uit kinderen met lam
pions en met uitgeholde met kaarsjes
voorziene Sint Maartenskroten. Men
breidde dit jaar het gevolg bovendien
nog uit met een potige erewacht, de
leden van de jaarmarktcommissie, allen
in blauwe boerenkielen gestokem
En zo vervoegde de lichtWoningin
(Paula Hoppers) zich dan op het bordes
van het raadhuis, waar de burgemeester
P. Minkenberg haar lichtkroon ontstak.
Vervolgens werd nog een tocht door de
gemeente gemaakt met praalwagens,
maar waarbij ook de reclamewagens niet
ontbraken.
(Van onze correspondent)
BONN, December.
Enkele dagen geleden was dr Konrad Adenauer in Berlijn bij de buiten
landse pers te Sast' sprak er over de Westduitse bewapening, hoe
nodig zij is, hoe uitsluitend defensief en hoe nuttig voor het bereiken van
bet grote nationale doe der hereniging. Op hetzelfde ogenblik zaten in
Oost-Berlijn dr Otto Giotewoh] en de gevreesde puntbaard Walter Ulbricht
voor een gehoor van peisheden. Zij spraken over de Oostduitse bewape
ning, hoe nodig zij is' uitsluitend defensief en hoe nuttig voor öe
nationale hereniging- In L°nn en in Oost-Berlijn zet men zich in deze
dagen aan de verwezenlijking van de militaire plannen: de Bondsdag
treedt volgende week in zijn rati ïcatiedebat, de Oostelijke Volkskammer
heeft al de boodschap gekregen, at e regering ten spoedigste met de
nodige wetsvoorstellen voor het invoeien van de dienstplicht zal komen.
epnhvnnvf™erensIdnen- Dat betekent: tot
het rode knevelrl°°r onbePaaIde W van
mMrfL 1 eg,eni in wat men hier
Duitsland^ noemT cons®du®p«a
(Van onze correspondent)
De Duitsers zien met zeer u''eeld®p®"
He gevoelens de dag naderen, waaroP
beide kanten van de Elbe hun soldaten
met het geweer aan de voet zullen st
«Ie één met uniform naar Russische,
ander met battle-dress naar Amerikaan-
se snit. Wat zal er op dat monient res
ten van de kansen om nog ooit tot een
hereniging van alle Duitse provincies te
komen? Die vraag iigt op alle lip.pen
van die Duitsers, die zich ondanks de on
geremde materiële vlucht der Bondsre
publiek nog politieke en nationale zor
gen maken. Zij vormt een van de wezen
lijke gronden voor de nog altlid weinig
„wehrfreudige" stemming onder een
groot deel der bevolking.
Alle officiële propaganda voor het
standpunt der Bondsregering, dat alleen
de sterke hand de sleutel zal kunnen
draaien, waarmee de deur naar het Ooste
lijk deel van het land gesloten is, heeft
niet het gevoel kunnen onderdrukken, dat
de tweezijdige bewapening noodzakelijker
wijs zal leiden tot een consolidatie van
Het officiële Bonn gaat deze sombere
verwachtingen nu met opgeschroefd opti
misme te lijf, dat in een ernstig blad
reeds als „lichtvaardig" werd bestem
peld. Onderdeel van de propagandistische
campagne tegen de dreiging van een
Oostduits leger, dat in een Oostelijke
,Nato" zou worden ingepast, vormt het
argument, dat er in feite niets zou ver
anderen. Oost Duitsland, zo redeneert
men, beschikt in feite reeds lange tijd
over een gecamoufleerde bewapening in
de vorm van het corps der Volkspolitte
Er behoeft niet veel meer te veranderen
dan de naam om daaruit de zeven divi
sies te vormen, die Oost-Duitsland in de
frontstellingen van 't Oostelijk blok moet
plaatsen
Nu telt de Voikspolitie op het ogenblik
naar Westelijke schattingen 120.000 man.
Het lijkt twijfelachtig of dat voor de ze
ven divisies toereikend zal zijn. Bonn
zelf maakt voor het vullen van zijn
twaalf divisies aanspraak op een half
millioen soldaten. Daarbij komt, dat de
Voikspolitie in haar huidige vorm nog al
tijd geen betrouwbaar apparaat in de han
den van Moskou-horigen is gebleken. In de
afgelopen jaren zijn zestienduizend Oos
telijke politiemannen gedeserteerd. Wan
neer de Russen werkelijk een „Volksle
ger" op de been wensen te brengen, dan
zal er dus nog wei een en ander moeten
veranderen. Met een naamsverandering
alleen zullen zij moeilijk kunnen volstaan
Kernpunt der Russische tegenplannen
lijkt dan ook veeleer de opname van hun
deel van Duitsland in een hecht militair
systeem, dat naar Grotewohl's woorden
van de Elbe tot aan de Stille Oceaan
zal reiken.
Wat zulk een systeem in stalen banden
gekneld houdt, komt doorgaans niet ge
makkelijk meer los. De voorbeelden van
Korea en Indochina werken in dit op
zicht voor menige Duitser afschrikwek
kend.
Met enige verbazing hebben we dan
ook dezer dagen te Bonn een nieuwe ar
gumentering gelezen. Zodra de Russen
eenmaal hun eigen „Nato" op de been
hebben gebracht zal er met hen wel be
ter te praten vallen, omdat zij dan in
mindere mate door hun angstcomplexen
beheerst zullen worden, zo luidde dit ar
gument. Nog maar een paar bladzijden
terug las men tn het Bonner boek, dat
de Russen eerst tot praten bereid zou
den zijn, wanneer zij voldoende door het
Westelijk machtsvertoon geïmponeerd wa
ren.
Nu twijfelt niemand er in deze hoofd
stad nog aan, dat, uit welke motieven
dan ook, de Russen binnen afzienbare
tijd aan de onderhandelingstafel zullen
versehünen. De bange vraag, die de Duit
se gemoederen kwelt is of het er bü die
gelegenheid om zal gaan de splitsing on
gedaan te maken, die het gevolg der geal
lieerde tweedracht Is geweest dan wel
die splitsing te handhaven als enige mo
gelijkheid om ondanks deze tweedracht
tot een dragelijke samenleving te komen
Alles wat van de Westelijke kant, se
dert de Russen uit de Geallieerde Con-
troleraad In Berlijn wegliepen, op het
Westduitse veid is ondernomen, is onder
het motto geplaatst dat het de enige mo
gelijkheid was om in een verdere toe
komst de Duitsers weer de eenheid te
kunnen geven, waarop zij recht hadden.
Zelfs een E.D.G. en een politieke fede
ratie der Westeuropese staten met hun
practisch onverbreekbare banden hebben
hier dat devies gedragen, ofschoon een
kind kon inzien, dat de Russen nooit zon
der militaire dwang een deel van hun
invloedsgebied aan deze banden zouden
laten klinken.
In feite heeft de door de Duitse split
sing ingezette ontwikkeling echter haar
eigen gewicht gekregen. Wat als middel
werd aangeprezen is tot doel geworden
en alle plechtige verklaringen van Weste
lijke staatslieden over de Ijzeren wil om
de Duitsers weer één „Heimat" te geven
hebben niet meer voldoende overtuigings
kracht voor de zeer talrijke Duitsers, die
het sombere voorgevoel koesteren, dat de
krachten, die naar een permanente ver
deling van Duitsland sturen, gaandeweg
aan kracht hebben gewonnen.
De rede, waarmee de Franse premier
enige weken geleden in New York de
nieuwe periode van diplomatieke contac
ten met de Sovjetregering heeft ingezet,
heeft hier de gemoederen in beweging ge
bracht. De rede werd uitsluitend beoor
deeld op het ene punt, waarover zij niet
sprak: de Duitse eenheid. Sedertdien zijn
de stormen van verontrusting niet meer
tot bedaren gekomen. Het grote debat,
dat de Bondsdag volgende week gaat
voeren, zal er vermoedelijk door beheerst
worden.
In regeringskringen heeft men al laten
verluiden, dat men zoiets als een diplo
matiek offensief bij de Westelijke bondge
noten zal inzetten om te voorkomen, dat
het eenheidsvraagstuk bij eventuele be
sprekingen te kort zou worden gedaan.
De regering zelf zegt weliswaar, dat zij
geen reden heeft eraan te twijfelen of de
partners zullen hun eenheids-beloften ge
stand doen, maar zij moet tenminste
trachten de wind uit de zeilen van de
propaganda der oppositie te nemen. De
ze bazuint het naar alie kanten, dat dr
Adenauer mede schuldig zou zijn aan een
ontwikkeling, die de eenheid van het land
naar een steeds verder verschiet heeft
doen verschuiven. Daartegen weert de
regering zich met het argument, dat zij
er tenminste in geslaagd is drie van de
vier bezetters schriftelijk een eenheidsbe
lofte te doen afleggen.
Ook in deze kwestie beperkt de oppo
sitie zich niet tot de socialisten, die van
af het begin al te nauwe Westelijke bin
dingen der Bondsrepubliek funest hebben
geacht. Nog sterl.er roert zich het natio
nale front, dat zich meer en meer in de
rechtervleugel van de liberale partij
concentreert. Daar steekt men zijn arg
waan tegen de Franse politiek niet onder
stoeien of banken. Het heeft er alle schijn
van, dat men er zich daar op voorbe
reidt het grote eenheidsoffensief te ont
ketenen, zodra eenmaal de Westelijke
verdragen op poten staan.
Moest de subsidieregeling voor schilder
werk in de wintermaanden onlangs wor
den stopgezet of beperkt, thans kan wor
den medegedeeld, dat voor Amsterdam en
's-Gravenhage wederom een beperkte
hoeveelheid subsidietoezeggingen zal wor
den verzonden, evenals in zeer beperkte
mate voor Rotterdam en Zeeland. De staod
der werkgelegenheid te Tilburg maant tot
voorzichtigheid, zodat de toezeggingen
voor deze gemeente voorlopig voor een
week zullen worden opgeschort. Voor
Zuid-Limburg blijft de stopzetting ge
handhaafd; voor alle andere gemeenten
zijn de beperkingen opgeheven.
Naar aanleiding van het door de N.V
Kon. Ned. Petroleum Mij gedeclareerde
Interim dividend, ligt het in de bedoeling
van het bestuur der NV. Petroleum Mij
„Moera Enim" over te gaan tot uitkering
van een eerste interim dividend over het
boekjaar 1955 van; 16 pet of f 30.. voor
aandeelhouders f 17.- voor houders van
winstbewijzen, f 160— voor houders van
oprichtersaandelen.
Gisteren heeft Arnhems raad een begin
gemaakt met de begrotingsbehandeling.
De algemene beschouwingen werden,
zoals te verwachten was, geopend met
een bespreking van het geweldige ver
keersprobleem. waarmede Arnhem zit te
tobben. Dit probleem is nog eens weer
met felle duidelijkheid aan de dag getre
den door het voorstel van B. en W. tot
demping van de Lauwersgracht.
De voorzitter van de K.V.P.-fractie, ir
Sassen van Vlierden, sprak er zijn be
vreemding over uit, dat de Rijn onvol
doende wordt ingeschakeld in het vreem
delingenverkeer De gronden aan Onder-
langs en Boterdijk zijn nagenoeg alle in
handen van de gemeente. Spr. opperde
het denkbeeld om op de Rijnoever een
wandel-boulevard aan te leggen. Wat de
verkeers-situatie in de stad betreft, was
spr. van oordeel, dat men een compromis
had te zoeken tussen het geven van een
grote frequentie aan het verkeer en de
toegankelijkheid van het aan het verkeer
grenzende stadsdeel. Bovendien moet
Arnhem een stad blijven, waar men ook
nog wonen kan. Er moet geen stad komen
uitsluitend voor vreemdelingen.
Spr. wilde de bestaande toestand voor
lopig handhaven, dus geen demping van
de Lauwersgracht. evenmin afbreken van
Musis Sacrum, in afwachting van het
resultaat van een gedegen studie.
De fractie-voorzitter van de P.v.d.A.,
de heer Koch, daarentegen was er voor
de Lauwersgracht te dempen. Musis
Sacrum af te breken en een brede ver-
keersbaan aan te leggen, welke dan zou
lopen van de Rijn tot aan het station.
Ongeveer 35 oud-Zaanse woningen zul
len in de toekomst verdwijnen om in
de Kalverpolder aan de Zaan opnieuw
te verrijzen. Er zal daar n.l. een open
luchtmuseum gebouwd ivorden met een
specifiek Zaans buurtje. De uit om
streeks 1100 daterende Snuifmolen aan
het Blauwe Pad is een onderdeel van dit
museum, evenals de oude huisjes aan
zijn voet. Na een eeuw dienst te hebben
gedaan als snuifmolen, kreeg het ge
bouw een andere bestemming; er werd
n.l. een mosterdfabriek in gevestigd en
gedurende die tijd maalde hij mosterd
zaad. In het begin van deze eeuw ver
anderde de bestemming andermaal: dg
molen werd een kistenmakerij. De laat
ste 15-16 jaar stond hij leeg en raakte
steeds meer in verval. Thans heeft de
gemeente Zaandam hem aangekocht
voor 8000,
y— -
