Jungschlager voor landgerecht
te Djakarta
Mr Bouman van poging tot
omkoperij beschuldigd
J COMMENTAAR
w
Pleidooi voor 'n Katholieke Bevolkingsraad
Brazilië verloor vertrouwen
Prijsstijging voor koffie dit jaar
uitgesloten geacht
Na
meer dan een jaar voorarrest
V erhoor van en huiszoeking bij diens
verdediger mr H. Bouman
Gezond inzicht overwon
Communisten geven N.V.Veen trap
Vrat
Het 0W'I' die samenwerking
at^ters n°dig dan vliegafvangerij
Met gefingeerde schilderijenverkoop
zbnM^kei
Geldleningen door gesubsidieerde
scholen
Ned. Hoge Commissaris neemt contact op
met Nederlandse regerin»
Rijk voor drie en een
halve ton benadeeld
Dulles naar Burma en
Iiido-Cliina
«Kil
Op weg naar een nieuwe maatschappelijke orde (II)
Emigratieproblemen in een breder kader
Fons Rademakers wordt
filmregisseur
Verbruik in Nederland ondanks diverse
verhogingen in 1954 toegenomen
prijs-
Vrijdag is februari 1953
PAGINA 3
„Ik ben volkomen onschuldig"
In totaal 16 getuigen
Henk van der Maze
Incident
Kunsthandelaar kreeg tien mille
commissieloon
ncVL
hd-
Mannen die
„gezien" zijn
prefereren
BRYLCR EEM
Tekort gesuggereerd
Fiasco der Braziliaanse prijs
politiek
Baissiersin overvloed
Volgens fa. Elink cn Schuurman zal er
Statistische positie zeker
niet ongezond
Research-werh
Deel van groter vraagstuk
Naar een Katholieke
Bevolkingsraad?
ae"lana\7CJungschïacepZa-ak tcgen de Nc"
teren al in een deel vï 1S' zoa,s w" gis"
den melden dnnr 1. onze editie knn-
harta in behandeling '''"«'gerecht te Dja-
eerate zittine v, genomen. Voor deze
ling. Onder w °nd enorme belangstel-
directieleden Publiek bevonden zich
tegenwoordig a" K.P.M., alsmede ver-
Hoge Van het Nederlandse
ambas„rt™ ^SSa,:iaat en de Amerikaanse
van rechte», z'tting stond onder leiding
klager wee 'ae"Kkom- De openbare aan-
ook jn ne ,Jaksa tinggj Soenario, die
Justitie .zaab-Schmidt als Officier van
Nannv Rn»»*!? De verdedigers zijn mr
Hoeghtim Herman Bouman en mr
voormalJè' S Van de kroongetuigen en
onmiddellijk na^ Van het K N'I,L1' zelde
tuige een I n de eedsaflegging als ge
betgeen we jr rinS te willen afleggen,
September n toegestaan- Hii zei' dat. 'r'
C d Bi m een auto met nummerplaat
]ands. i 18 bet nummer van het Neder-
stonte V>oge Commissariaat) voor zijn huis
riiden j chauffeur verzocht hem mee -e
daar er iemand was. die hem
na» wilde spreken. Manoch reed mee
•wa de voormalige Nassauboulevard.
aar een Nederlander met een zonnebril
P on met een actetas bij zich in de wagen
f aPte. Op de vraag, of hij die persoon
,e"de, zei Manoch, dat hij hem herkende
®ls mr Bouman, de verdediger van
Schmidt.
„Het is precies zo gebeurd
Bouman, zo ging Manoch verder, had
hem Rp 150.000 en een betrekking in het
buitenland aangeboden, indien bij zijn
verklaringen tegen Jungschlager zou in
trekken. Als voorschot gaf Bouman hern
Rp 500, waarvoor Manoch naar zijn zeggen
een quitantie moest tekenen met aan de
achterzijde de vermelding, dat de quitan
tie goed was voor Rp 5.000 Enige maan
den tevoren reeds had een1zekere Cohen
van het Nederlandse Hoge Commissariaat
Manoch bij zich geroepen en eveneens
tegen betaling van 150.000 Rp verzocht
ziin verklaringen in te trekken, aldus ver
der deze getuige.
De djaksa tinggi, mr Soenario, herin
nerde getuige er aan, dat hij reeds was be
ëdigd, waarop Manoch zeide: „Het is pre
cies zo gebeurd, ik durf deze verklarmg
voor ieder, wie maar ook af te leggen"
„Alle perken te buiten'
Rechter Maengkom verzocht hierop een
verklaring van mr Bouman. Deze vroeg,
of hij wegens het bijzondere van de ver
klaring, hetgeen hij had te zeggen, Neder
lands mocht spreken, hetgeen hem werd
toegestaan, Mr Bouman zeide: „De me
thode die de staatspolitie gebruikt, gaan
alle perken te buiten. Ik kan u een oe-
talingsstaat overleggen, waardoor kan
worden aangetoond, dat Manoch over de
maand December een bedrag van Rp 779
heeft ontvangen als „pembantu polisi"
(politie-medewerker). (Manoch bevindt
zich in arrest; red.). Ik word hier gewoon
behandeld als een verdachte. Ik ben meer
dan 20 jaar advocaat met een ongeschon
den reputatie. Ik wens hierop dan ook niet
uitgebreid in te gaan. Dit is een afgrij
selijke leugen, zoals de hele zaak een af
grijselijke leugen is", aldus mr Bouman.
Na het voorlezen van de ten lastelegging
verklaarde de heer Jungschlager: „Ik ben
volkomen onschuldig" Volgens de een
lastelegging wordt hij er van beschuldigd
tussen de souvereiniteitsoverdracht en 30
Januari 1954 ondergrondse organisaties te
hebben geleid, zoals de Apra van Wester
ling, de Nigo en de „White Eagle", of ten
minste opdrachten te hebben uitgevoerd
in acties tegen het wettige [ndonesische
gezag. Jungschlager zou, aldus het subsi
diair ten laste gelegde, samenzweringen
hebben gesmeed tegen de Indonesische
regering door vergaderingen te beleggen
met personen, die hetzelfde doel beoogden
zoals Motman, Schmidt en kapite.n
Franken.
Voorts werden bij benadering de tijd
stippen genoemd, waarop met behulp van
Jungschlager wapens en andere voorraden
voor benden door middel van vliegtuigen,
schepen, o.m. van de K.P.M.. en auto's
werden aangevoerd.
Jungschlager gaf op verzoek van de
rechter een schets van zijn leven. Daaruit
bleek, dat hij in Maart 1948 eerst adjunct,
chef van de nautische dienst van de
K.P.M. werd en later chef. In April 1953
werd zijn toelatingskaart door luitenant
Princen van de schiftingscommissie van
de immigratiedienst in beslag genomen en
sindsdien ondervond hij moeilijkheden
met zijn verblijf. In December 1953 kreeg
hij aanzegging, dat hij vóór eind Februari
1954 het land moest hebben verlaten. Hij
besprak daarop een plaats op de „Willem
Ruys", maar werd op 30 Januari ge
arresteerd
Jungschlager verklaarde voorts o.m.,
dat hij Schmidt voor het eerst, in de ge-
De woordvoerder van het Nederlandse
Hoge Commissariaat heeft Donderdag
avond in antwoord op vragen over het
verloop van de zaak-Jungschlager, waarna
de verdediger, mr Bouman ten kantore
van de openbare aanklager moest ver
schijnen, medegedeeld, dat .de zorgwek
kende ontwikkeling nauwkeurig door het
De moderne metaalbewerkersbond heeft aus, gelijk men heeft kunnen lezen
vufi noger beroep tegen het Rechtbankvonms inzake het conflict bij Hensen al-
geinen. De bond heGft immers in alles gelijk gekregen. Aldus is zijn uitspraak.
WlJ respecteren de bezonnenheid waarmee uiteindelijk de geschillen zijn uit de
geruimd, maar de A.N.M-B. 'stelt de zaken niet helemaal recht voor. Immers
i zou en moest op 1 Maart een ondernemingsraad zijn. De bond haalde bakzeil,
W? d»e "ireefie van Hensen bij de Rechtbank betoogde, die instelling op zo'n
nfwif ermÜn niet te kunnen garanderen. Een bijmotief voor de staking was de
\vkhX^n ,oen kernlid
fout was :r:orige beschouwingen er al op gewezen, dat de A.N.M.B. volkomen
kangig te maLBlew0ndernemingsraadkwestie niet bU de Bedr«fscommissie aan'
imngig te maifo,, ur ^^iinngsraaaKwe&ue iucl uv «c -
'ijk de stakine nn^aS die organisatorische weg wel gevolgd, dan was waarschjjn-
firma Hensen nnt mtgebroken. Naast de fout van de moderne bond heeft de
geen betoog dat vo-" f°ut gemaakt door een kernlid af te wijzen. Het behoeft
naar een stel m een gezonde ondernemingsraad de directie met moet uitzien
00k al is dan al t!6 J°ngens" doch prijs moet stellen op flinke vertegenwoordigers,
wat afreageren We' eens wat groot. Directies dienen niet bang te zijn va
stuur' lra,ai!te is echter wel de slotzin van het communiqué, n.l. dat het bondsbe-
onderneminSc^,XaertUigd is do°r zÜn besluit een vruchtbare ontwikkeling van de
is gediend Volkom te .bevordoren, waarmee naar zijn mening een groot belang
nemers na detSK, ™0 nemen 0r g°ede nota van al zullen vele werk-
wel de ogen uitwrijven gen ondernemingsraden als knevelinstellingen zich
onder het gebeurde g^e™0''0"10 bond èn de Hensen-directie hebben een streep
Al dan n^et'ln^tmenwerkin^me^de5 rodenhkUnnen ongestoord verder bouwen.
S 1 roae moeders van het N.V.V.
Natuurlijk wijdde gisteravond ook „De Waarheid" aandak aan het beridit
onnëntLk nTgnvoi?en:Sl0t COmmentaar van g0n°cmd blad moge hier ter
„Na het bevel tot werkhervatting ging en gaat het om de vraag, of de
arbeiders door het instellen van ondernemingsraden beroofd zullen worden
van hun democratische rechten en vrijheden..
Ja, heeft de president van de Rotterdamse arrondissements-rechtbank
gezegd, in de wet op de ondernemingsraden ligt een stakingsverbod opge
goten. (Hetgeen met de waarheid geenszins strookt. H. v. d. M.)
En het hoofdbestuur van de N.V.V.-metaalbewerkersbond betwist de uit
braak niet. Het legt zich daar bij neer en blijft hardnekkig streven naar
0enverdere toepassing van de wet op de ondernemingsraden. Is een
feM onderworpenheid aan de politiek van Eomme mogelijk? Ongetwij-
Men -ls hierover het laatste woord nog niet gesproken",
alleen ?et weerMoskou's satellieten wensen geen bedrijfsvrede, doch
nmingen agilatie, ook door middel van opgejuinde kernen in de onder-
maatschappelijopnieuw gewaarschuwd tegen medewerking aan dergelijke on-
de vakbonden verbrei8» V00r in verband met het conflict bij Hensen en de tussen
PelUk Mandement Pr,k samenwerking èn bij Hensen en ingevolge het Bisschop-
K.A.B.O.-PoSt; le Passages te geven uit een der jongste nummers van de
de drie grot»' ^dj"2 'eerden wij een weldadige samenwerking kennen tussen
hij deze drie vakcentrales en tussen de soortgelijke vakbonden, aangsloten
heidspersone 7 ee"'ra'es- Wij kenden in onze sector: de Unie van Over-
top. Er Wo r a s uitvloeisel van de gereglementeerde samenwerking in de
unie-oreani„ ï- n'et meer „samengewerkt'', accoord! Tenminste: één der
.KaIUSatles heeft „mV, „:t V,--
Natuurlijk i 'CS keeft zich uit het samenwerkingsorgaan teruggetrokken,
verhouding SnP Tdeze daad een periode gevolgd van zoeken naar 'n nieuwe
periode geko 6 0 van 0verheidspersoneel heeft voor deze overgangs-
vorm, ziGhet~"*i»V00r instandhouding van de bestaande samenwerkings-
samenwerkin met organisatie minder, en het handhaven van het
soneel VVH h -Paraat: het secretar'aat van de Unie van Overheidsper-
houding t hegr,1JPen' dat het v00r de ABVA moeilijker was een nieuwe
hoe van die en met belangstelling hebben wij dan ook afgewacht
zijde deze „overgangsperiode" zou' worden „genomen",
<waar misschip6^-3, dat de Persoonlijke verhoudingen in de afdelingen
hartslag van n minder objectiviteit kan heersen door de voortdurende
m concrete dad agelyk5e 'even, waar tegenstellingen vaak onmiddellijk
ernstig'in het gedr 6n "'Ungen worden omgezet), in sommige gevallen
werking nu werker? Zbn §ekorricn. Betekent het verbreken van de samen-
ander iets fout doet^ f dat Wb op de loer gaan 'iggen om te zien' oi de
blijft, of de ander t' de andernaar onze wijze van zienin gebreke
onze mening te 0 vr°eg of te laat een actie inzet, of de ander naar
Maar wat hebben wn°-!reck'e 'n het overleg overeenstemming bereikt???
er aan? Zeker wij hebhe" deze strijd? Wat heeft het overheidspersoneel
mag aansluiten bij een nvvS bekende standpunt, dat geen katholiek zich
lijk volmaakt overbodig' 0 -rganisatie- Dit te vermelden lijkt ons eigen-
dend gepolemiseer niet n,!0?180"? doen WÜ aaa een nutteloos en opwin
begrip zullen opbrengen, a^h W''' vertr°uwen, dat onze leden daarvoor
echt-vooroorlogse ..vakbondsro6100^ het kun waarschijnlijk van een stuk
Vn De A B.0. neemt hier een duideRU^'f
00r de rest samenwerking, in het hei»^ standPunt in. Principieel vechten, maar
t belang van het personeel.
Hoge Commissariaat wordt gevolgd en
dat onmiddellijk contact met de Neder
landse regering is opgenomen" Hü zeidp
zulks, nadat bekend was geworden, dat
ten huize van de verdediger van Jung
schlager, mr Herman Bouman, huiszoe
king was verricht en dat ook diens kan
toor door leden van de politie doorzocht
was.
Mr Bouman werd Donderdagavond in
het gerechtsgebouw aan een verhoor
onderworpen door Sunar.io. de openbare
aanklager in de zaak-Jungschlager. Na de
zitting van het landgerecht Donderdag,
waarop getuige Mancoh verklaarde, dat
de verdediger Bouman had gepoogd hem
om te kopen, werd mr Bouman door
Sunario verzocht te zijnen kantore te ver
schijnen. Zijn actetas werd door het hoofd
van de consulaire afdeling van het Neder
landse Hoge Commissariaat, mr Van
Deinse, in bewaring genomen. Toen mr
Van Deinse met de auto wilde wegrijden,
werd hij door leden van de politie ge
sommeerd de actetas af te geven, hetgeen
hij weigerde. Een lid van de politie zeide
daarop: Als u de tas niet geeft, moet ik
dan geweld gebruiken? Mr Van Deinse
zeide, dat de betrokken politieman dat
zeker niet moest doen, waarop de politie
man verklaarde, dat Sunarjo de tas
wenste te ontvangen. Mr Van Deinse
zeide daarop zelf de tas aan Sunarjo te
willen overhandigen, hetgeen hij vervol
gens ook deed. Nadat de inhoud van de
tas was doorzocht, werd de tas aan mr
Van Deinse, die vergezeld was van mevr.
Bouman. ter hand gesteld.
Later tn de middag werd hij door leden
van de politie onder leiding van een
inspecteur meegenomen naar zijn advoca
tenkantoor in de benedenstad, dat door
zocht werd. Daarna bracht men hem naar
het hoofdkantoor van de criminele recher-
che en tenslotte naar zijn eigen flat die
inmiddels was omsingeld door enige tien
tallen rechercheurs.
Tijdens de huiszoeking in de flat hadden
de andere bewoners van het flatgebouw
moeite hun appartementen op de boven-
verdieping te bereiken. De Braziliaanse
zaakgelastigde werd driemaal aangehou
den, voordat hij zijn flat kon binnengaan.
In de loop van de avond werd tn het
gerechtsgebouw het verhoor van mr Bou
man voortgezet. Omstreeks half negen
vervoegde mr Van Deinse zlch bij het ge
rechtsgebouw.
Van de zijde van de openbare aanklager
werd meegedeeld, dat nog geen verklarin
gen konden worden afgelegd.
vangenis had gezien en dat hij van het
bestaan van de Nigo eerst bij zijn arres
tatie hoorde Over het bestaan van de
Apra had hij uit de kranten vernomen.
Getuige Manoch zeide van drie afwer
pingen per vliegtuig te weten, dat die .pp
bevel van Jungschlager waren geschied.
Twee daarvan gebeurden met toestellen
van de Indonesische luchtmacht die door
de Nederlandse militaire missie werden
gebruikt, en een met een Dakota van de
B.P.M Manoch zei verschillende malen
opdrachten voor Jungschlager te hebben
uitgevoerd. Deze had echter verklaard
noch Manoch, noch Tomasoa (kroon
getuige in de zaak Schmidt) te kennen.
De zitting zal Donderdag 3 Maart wor
den voortgezet. In totaal zullen 16 ge
tuigen worden gehoord.
Na de zitting van gisteren werd mr Bon
man verzocht bq de djaksa tinggi op kan
toor te komen, Men neemt aan, dat de
verdediger zou worden ondervraagd over
de door getuige Manoch tegen hem inge
brachte beschuldigingen van poging tot
omkoperij.
Intussen was zijn actetas na de zitting
meegenomen door een vertegenwoordiger
van het Nederlandse Hoge Commissariaat,
mr Van Deinse, die door de politie werd
gesommeerd deze actetas af te geven. Hij
weigerde de tas af te geven aan een ander
dan de djaksa tinggi, die de tas na in
spectie wederom aan de heer Van Deinse,
die in gezelschap was van de echtgenote
van mr Bouman, overhandigde.
De Haarlemse rechtbank heeft zich
gisteren bezig gehouden met de behande
ling van de zaak tegen de directeur van
een houthandel, de Haarlemmer F. B„ wie
ten laste was gelegd het doen van valse
aangiften voor het buitengewoon na-
vorderingsbesluit, de vermogensaanwas-
belasting en de vermogensheffing ineens.
Door een gefingeerde schilderljentrans-
actie zou hij een bedrag van 340.000 niet
hebben aangegeven, waardoor het rijk
benadeeld is voor een bedrag van drie-
en-een halve ton.
Verdachte had de inspectie van de be
lastingen te Haarlem aannemelijk willen
maken, dat hij Via een kunsthandel in
Utrecht schilderijen had verkocht voor
een bedrag van 340.500. Een onderzoek
werd ingesteld in <je boeken van de kunst
handel en alles scheen te kloppen. Ook
kon de directeur desbetreffende nota's
tonen. De inspecteur der belastingen
kreeg later echter een brief in handen,
waarin de kunsthandelaar meedeelde dat
de verdachte reeds bij het uitbreken van
<ie oorlog schilderijen in zijn bezit had ter
waarde van f 102.000 De schilderijen zou
den via de kunsthandel zijn verkocht. De
fiscale opsporingsdienst werd ingeschakeld
en toen kwam aan het licht dat de reke-
Het Amerikaanse ministerie van buiten
landse zaken heeft bekend gemaakt, dat
minister Dulles na afloop van de SEATO
conferentie te Bangkok een bezoek zal
brengen aan Burma, Laos, Cambodja en
Zuid-Vietnam.
Op 26 Februari wordt de minister te
Rangoon verwacht. Op de 27ste te Vien
tiane, de 28ste te Pnom Penh en de eer
ste Maart te Saigon
Vervolgens gaat Dulles naar Manilia,
waar hij zal optreden als voorzitter van
een conferentie van de hoofden der Ame
rikaanse diplomatieke missies in het Verre
Oosten. Op vijf Maart wordt hij in de
V. S. terug verwacht.
havenen tlt
Uw lakkei Leeft steeds verst voorraaj,
1 ffWi
tU8K$1R* WSC
HET REUZE PAK MET 14 IN OE ZAK
ningen en boekingen volkomen fictief
waren geweest. Er waren wel schilderijen
verkocht, doch slechts voor 30 000.
Op vragen van de president van de
rechtbank erkende de verdachte valse
verklaringen te hebben afgelegd, hij had
een en ander gedaan om zijn oorlogswinst
te kunnen camoufleren. De kunsthande
laar verklaarde aan de vals® boekingen
enz. té hebben meegewerkt, om de fiscus
te misleiden: voor zijn diensten had hij
als „commissieloon" tien mille ontvangen.
De officier van Justitie eiste een ge
vangenisstraf van twaalf maanden waar
van zes voorwaardelijk en een geldboete
van f 25.000 De uitsnraak werd bepaald
op Donderdag 3 Maart.
Iedereen ziet er eraag wel
verzorgd uit. Daarom wordt
Brylcreem door meer man
nen gebruikt dan enige
andere hairdressing ter
wereld. Neem de proef en
zie zelf hoe prachtig glan
zend en hoe keurig „in
vorm" Uw haar de hele
dag blijft. Masseer elke
dag met Brylcreem -
de heilzame bestand
delen houden Uw
hoofdhuid fris en vrij
vanroos. Geendroog,
stug haar meer!
'«.werelds meest ▼erkochte hairdressing
County Laboratoriet Ltd., StanmoreEngland
Joeg. Mot N.V.. Amsterdam
Wanneer men een boompje
verplant van de vruchtbare tuin
naar de magere bosgrond, beseft
iedere kweker, dat er zeer bij
zondere zorgen nodig zijn, wil
het boompje niet sterven.
De werkers in de wijngaard
priesters en leken beginnen
steeds dieper te beseffen, dat het
met de migrerende mens van het
dorp naar de grootstad, of van
het ene land naar het andere
niet anders is.
Van dit besef is de reactie, ons
ter overweging en suggestie toe
gezonden door drs Jos van Cam-
pen, de weerslag.
De Emigratie Stichting is een
deel-oplossing van een veelzijdi-
ger en breder liggend probleem.
De vraag of men de bundeling
van krachten, naar het voorbeeld
dezer Stichting, niet dóór moet
trekken over het gehele pro-
bleem verdient zeker de aan
dacht.
A. v. R.
Eerw. Pater,
Bij het lezen van Uw artikelen, „Op
weg naar een nieuwe maatschappelijke
orde", zijn enige gedachten bfj mij op
gekomen. die ik gaarne onder Uw aan
dacht breng, enerzijds ter overweging,
anderzfjds als suggestie.
BÜ de opbouw ener nieuwe maat
schappelijke orde kan men in organi
sche verhouding denken, doch de orga
nisch opgebouwde maatschappij wordt
gevormd door individuen, die dragers
ziin van potenties, die bij een harmo
nische ontwikkeling bij kunnen dragen
tot de vorming van de menselijke per
soonlijkheid Het is. naast de economi
sche belangen, deze menselijke persoon
lijkheid, die voortdurend onze aandacht
De acteur Fons Rademakers, een der
jonge talenten onder de Nederlandse re-
gisseurs hij kreeg tot dusver nog
slechts weinig kans deze talenten te
tonen zal volgend seizoen naar de
Italiaanse filmschool bij Rome gaan. Hij
zal zijn contract met de Ned. Comedie
niet vernieuwen. Een half jaar zal hij
aan de „Cinecitta" worden opgeleid om
daarna als assistent van een regisseur de
finishing touch te leren. De Nederlandse
regering heeft een subsidie verleend aan
deze plannen omdat zij het belang inziet
van het kweken van een eigen Neder
landse filmregisseur die technisch en ar
tistiek op hoog niveau staat
Het jaar 1954 zal in de geschiedenis van
de koffiehandel ongetwijfeld als een der
meest gedenkwaardige jaren geboekstaafd
blijven, aldus schrijft de fa L. Elink
Schuurman makelaar in thee en koffie
in een jaaroverzicht m.b.t. de koffie-
markt. Kon in 1953 nog gesproken worden
van hoogte- en dieptepunten, het prijsver
loop van 1954 werd gedurende een groot
deel van het jaar slechts bepaald door
hausse-factoren.
De consumentenweerstand heeft in 1954
een zeer belangrijke rol gespeeld in het
proces van vraag en aanbod en uiteinde
lijk was zij een van de factoren, welke
het eerst ter sprake kwam m.b.t. een even
tuele, prijsdaling. Vooral in de V.S. die
ca 2/3 van de wereldconsumptie voor hun
rekening nemen deed de prijsstijging
van koffie veel stof opwaaien.
De wereldmarkt bleek maar al te zeer
bereid om in te gaan op het in eerste In
stantie door Brazilië gesuggereerde tekort
en als gevolg daarvan ontstond een situ
atie waaruit de voortdurende stijging van
1 December 1953 tot 1 April 1954 verklaard
kan worden. Deze stijging ontstond nl.
doordat men anticipeerde op een tekort
aan aanbod, dat evenwel naar later
bleek zelfs na de hevigste vraag en na
aankoop van grote hoeveelheden nog niet
ontstond.
Deze gang van zaken heeft Brazilië
slechts voorlopig enige verlichting gege
ven en bleek tenslotte een zeer tijdelijke
en tenslotte en schadelijke winst te zijn.
Brazilië wilde deze winst echter niet prijs
geven en fixeerde minimumprijs voor
Santos N.Y. 4 van 87 ets per 1 b, fob
daardoor een situatie prolongerend welke
de volgende consequenties met zich bracht:
1) de productie bleef een stimulans van
hoge prijzen ondergaan; 2) de consumptie
nam verder af onder de druk van de hoge
prijzen; 3) verwerkende industrieën gin
gen meer en meer omzien naar rempla-
ganten voor Brazihaanse koffie en wijzig
den hun „melanges"; 4) het verbruik van
„instanf'-koffie werd verder
moedigd.
In de volgende periode kon de markt
zich slechts verbazen over de hoeveelheid
koffie, welke gevormd Werd door de zgn
onzichtbare voorraden, die voldoende ble
ken om maanden lang de afnemende con
sumptie te kunnen voeden. Een en ander
resulteerde vanzelfsprekend in een sterke
afneming van de invoer van koffie in de
consumptielanden, welke terugslag voor
namelijk in Brazilië werd gevoeld aange
zien door de bekende minimumprijs Bra-
siel-koffie het duurst was.
Dat prijsregelingen voor een product,
waarvan de statistische positie volkomen
gezond is, ten enenmale uit de boze be
horen te zijn bleek eens te meer nadat
Brazilië's prijspolitiek in Augustus op een
fiasco was uitgelopen en de koffieprijzen
met cirea 20 pCt daalden, waarna Brazilië
opnieuw een minimumprijs creëerde. De
slag aan het vertrouwen van kopers toe
gebracht. was dermate hevig, dat sinds
dien het marktbeeld zich totaal wijzigde
en geen koper meer de moed had om an
ders dan la baisse" te denken. Het
nieuwe Braziliaanse minimum van circa
64 ets per lb. was niet van dien aard
dat kopers tot aankopen geïnspireerd wor
den en op zich zelf ligt hierin weer het
zelfde gevaar besloten als bij het vorige
minimum het geval was. Dat hierdoor een
verschuiving plaats vindt van voorraden
in de consumptiegebieden naar voorraden
in de productielanden behoeft geen nader
betoog.
nen worden gevonden, die nog gelooft in
een prijsstijging voor koffie in 1955. Daar
entegen zijn er „baissiers" te over. In deze
situatie schuilt een klein gevaar, dat zich
begint af te tekenen zodra de „baisse
gedachte" die volgens de firma volkomen
gegrond is, wordt overdreven en men
niet anders dan de „zijden draad" wil
zien, waaraan naar men meent het
gehele prijsniveau van koffie hangt.
Dit standpunt wordt op zijn minst ge
nomen gevaarlijk genoemd, aangezien het
in principe de oorzaak is van wachten met
aankoop van koffie tot het laatste ogen
blik, wat stagnatie veroorzaakt in de
vraag. In een dalende markt echter is het
van belang, dat een daling niet onregel
matig, doch regelmatig verloopt, aangezien
zij dan tastbaarder wordt en als het ware
te overzien is; geschiedt de daling plot
seling, dan blijft zij toch altijd een verras
sing voor de kopers en meestal een on
aangename.
Opgemerkt wordt nog, dat in het alge
meen gezegd kan worden, dat de naaste
toekomst mogelijkheden biedt voor een
afglijden van de markt naar de situatie
van MeiAug. 1953 toen de andere pro
ducenten gebruikt maakten van Brazilië's
te hoge minimumprijs. De minimumprijs
van Brazilië van 64)4 ets per lb, is in
tussen al weer te hoog gebleken èn ver
laagd tot 55 ets. Brazilië wenst klaar
blijkelijk een verdere stagnering van de
koffie-export niet af te wachten.
thans waarschijnlijk niemand meer kun-i sprake geweest,
Men dient zich volgens het jaarover
zicht in ieder geval voor ogen te houden,
dat de positie van het product, statistisch
bezien, zeer zeker niet als ongezond kan
worden aangemerkt, wat met zich brengt,
dat naarmate de spanningen op de we
reldmarkt in intensiteit afnemen, de pri)
zen een niveau zullen zoeken, dat in over
eenstemming is met de statistische positie
Geconcludeerd wordt, dat de consump
tie in ons land, ondanks de diverse ver
hogingen van de detailprijs, in tegenstel
ling met de consumptie in de V.S. en an
dere landen niet af- doch toegenomen is
(met circa 5 pet), hetgeen als een verheu
gend verschijnsel wordt beschouwd. In
Nederland is dus van een hetze tegen de
hoge koffieprijzen (zoals in de V.S.) geen
vraagt bij het werk dat wij doen voor
de Nederlandse katholieke emigranten.
Dit is een veelzijdige aandacht, die
haar orgaan vindt in de Katholieke,
Centrale Emigratie Stichting, welke or
ganisatie een bundeling is van krach
ten van katholieke sociale organisaties
in Nederland. Hierbij wordt gestreefd
naar een harmonische arbeid van pries
ters en leken, t-b.v. het emigrerende in
dividu.
Wanneer men de organisatie van de
katholieke emigratie ziet als een van
de vele aspecten van het maatschappe
lijk leven, dan kan men hierop de woor
den van het bisschoppelijk Mandement
toepassen; ..Ruimte voor vrijheid en ini
tiatief eenheid in beginsel en ideaal,
samenwerking in plan en methode,
moeten de wel overwogen kenmerken
onzer maatschappelijke presentie zijn."
en kan het katholieke emigratiewerk
als een levende bouwsteen ingebracht
worden, waarover U in Uw 3e artikel
schreef.
Niemand zal de gedachte durven lan
ceren. dat het katholieke emigratiewerk
zÜn volmaaktheid, als daar al ooit
sprake van kan zijn heeft bereikt. Doch
5vel is bewezen, dat door de bundeling
van alle katholieke krachten, gericht
op een bepaald doel, in dit geval de ka-
tholeke emigranten, veel goede zaken
bereikbaar zijn. De resultaten hiervan
zqn niet alleen merkbaar in eigen kring,
doch evenzeer daarbuiten, hetgeen o.a.
blijkt uit de wet op de organen voor de
emigratie.
Doch de noodzakelijkheid van een
heid der katholieken buiten onze lands
grenzen op dit gebied is eveneens een
gebiedende eis. omdat, hetgeen o.m. ge
bleken is tijdens het internationale Ka
tholieke Migratie Congres te Breda, wij
op internationaal vlak moeten waken
voor de belangen van onze katholieken,
die om politieke of sociaal-economische
reden hun moederland moeten verlaten
en elders een nieuw materieel bestaan
moeten gaan opbouwen en hun geloofs
leven moeten kunnen voortzetten.
In dit licht noem ik o.a. de voortdu
rende zorg van de H Vader en het
werk van de International Catholic Mi
gration Commission in Genève.
Omwille van een efficiënte practische
arbeid, zowel naar binnen als naar bui
ten, is het noodzakelijk, dat men moet
kunnen steunen op welgeordend feiten
materiaal Het is juist daarom zo ver
heugend. dat tijdens bovengenoemd con.
gres besloten werd over te gaan tot op
richting van een Internationaal Katho
liek Research Instituut, om het inter
nationaal migratie-beieid van geordend
feitenmateriaal te voorzien.
Bij het goed functionneren van dit
Internationaal Katholiek Research In
stituut zal het niet meer mogelijk mo
gen zjjn dat gebeurt wat U als voor
beeld aanhaalt, in Uw eerste artikel
over het V.N wereldcongres.
De creatie van dit instituut vond zijn
basis in de vruchtbare samenwerking
tussen de Katholieke Centrale Emigra
tie Stichting en het Katholiek Sociaal-
Kerkelijk Instituut.
Bij het constateren van het verlangen
van duizenden onzer landgenoten om
elders in de wereld de kans te krijgen
hun persoonlijkheid verder te ontplooi
en en de arbeid hiervoor, krijgt men de
indruk, dat de zorg voor de emigranten
slechts een deel is, dat past in het totale
sociaal-structurele vraagstuk van Ne
derland, hetgeen zich openbaart in de
remmende factoren bij de ontplooiing
van de menselijke persoonlijkheid in
een voor ons katholieken aanvaardbare
richting.
Vruchtbare arbeid wordt reeds ge
daan in Nederland, juist om die rem-
mingen zoveel mogelijk te vermijden.
By nader onderzoek zou misschien vast
gesteld kunnen worden, dat bepaalde
terreinen nog braak liggep.
Naar mijn mening is het echter wel
zeker. dat de verschillende organisaties,
verenigingen instellingen en personen,
die al op dit terrein werkzaam zijn, veie
gemeenschappelijlce raakpunten hebben.
Misschien mag ik U enige problemen
noemen:
A. De beperkte vestigingsmogeiijkheid
in de landbouw en de keuze van een
beroep buiten de landbouw als ge
volg hiervan.
Naast de sociale en religieuze omme
keer die de mens meemaakt, speelt
de factor van de beroepskeuze hier
bij een belangrijke rol.
B. De op de lange duur onevenredige
verhouding tussen bevolkingsgroei
en de opname-capaciteit in het Ne
derlandse productieproces.
C. Huizenbouw, stadsplanning en recre
atie-mogelijkheid.
D. Het leven van de katholieken in ste
den die steeds verder ontkerstenen.
E Het afstemmen van het onderwijs op
de gewijzigde nationale en interna
tionale verhoudingen.
FDe bestrijding van de massificatie
als gevolg van het arbeidsproces.
Zo zijn er vele zaken te noemen, die
direct verband houden met de ontplooi
ing van de menselijke persoonlijkheid,
die gedragen wordt door individuen, die
deel uitmaken hetzij direct, hetzij in
direct, van het productieproces en opge
nomen zjjn in de organisch geordende
maatschappij.
Het is slechts een suggestie, doch ik
vraag mij af, of de mogelijkheid niet in
overweging genomen kan worden, over
te gaan tot instelling van een Katho
lieke Bevolkingsraad, waarin priesters
en leken, met behoud van ieders uitvoe
rend terrein, een gemeenschappelijk
plan van actie kunnen opstellen, om de
remmende factoren, die optreden bij de
ontwikkeling van de menselijke per
soonlijkheid weg te nemen.
De raad en de leden van de raad zul
len m.i. bü hun arbeid moeten kunnen
steunen op wetenschappelijk wel geor
dend feitenmateriaal.
Het ware verder in overweging te ne
men deze katholieke Bevolkingsraad
zij n vertakkingen te doen vinden in de
diocesen.
Zowel theoretisch ais practisch heb
ben velen hun inzicht ter verwezenlij-
IfiPS ^?n een katholieke maatschappij.
Misschien is het mogelijk langs deze
weg een bundeling van deze kracht te
vinnen, voor het bovenomschreven doel.
Wanneer wij als katholieken op bo-
vengenoemd terrein een gemeenschap
pelijk inzicht hebben, dan zuilen wij
met meer recht naar buiten onze prin
cipes kunnen verdedigen.
Ik vertrouw, dat U overtuigd bent. dat
u un aEe bescheidenheid geprobeerd
heb enige gedachten neer te schrijven,
naar aanleiding van Uw artikelenreeks.
Met oprechte hoogachting,
w.g. drs JOS. v. CAMPEN.
Het bevolkingsvraagstuk, dat om
zijn veelzijdigheid de aandacht heeft
van verschillende instanties, is een
uiterst pregnant probleem. Wegens ge
brek aan levensruimte en ontplooiings
mogelijkheid waarin vele factoren
wisselwerkend samenspelen groeit
het leger van sociaal en vooral van
geestelijk ontwortelden zeer snel. Dit
is niet enkel een cultureel en sociaal-
economisch probleem, doch het is te
vens een beklemmend vraagstuk van
zielzorg.
Grotestads-priesters zyn bijna een
generatie-lang de nagenoeg hulpeloze
getuigen geweest van de godsdienstige
ontreddering van mensen en gezinnen,
die van het platteland naar de indus
triecentra migreerden. Wij zeggen: „de
nagenoeg hulpeloze getuigen", omdat
deze godsdienstige ontreddering wor
telt in een complex van cultureel en
sociaal-economisch denigrerende facto
ren, waartegen zij goedsdeels ongewa
pend en machteloos stonden.
Dit vraagstuk is in de naoorlogse ja
ren met zijn woningnood en snelle in
dustrieontwikkeling nog veel gecompli
ceerder geworden.
Een „katholieke bevolkingsraad",
waarin de instanties, bij dit probleem
betrokken, zitting hebben, om. dit
vraagstuk met de hulp van gedegen re
search te ontleden en de gezamenlijke
activiteit te plannen, opdat de krach
ten ter leniging van deze nood zo ef
fectief mogelijk aangewend kunnen
wgrden, alsmede om de eisen ener ge
zonde katholieke bevolkingspolitiek
met kracht tot gelding te brengen naar
buiten, is dunkt ons 'n zeer waar
devolle suggestie van een zeer deskun
dige op dit terrein. En de overweging,
om zulk een katholieke bevolkingsraad
als behartiger van één der facetten van
het komende sociaal program, tot een
levende bouwsteen te maken in de nieu
we synthese van krachten, die de archi
tecten van dit program ontwerpen, is
de aandacht overwaard.
Daarom is de brief van de directeur
van de Katholieke Centrale Emigratie
Stichting een waardevolle reactie, die
wij hier, met zijn instemming, gaarne
onder de aandacht brachten.
p. A. VAN RIXTEL S.CJ.
Bij de Tweede Kamer is ingediend het
wetsontwerp tot wijziging van de wet van
U Juni 1921, laatstelijk gewijzigd bij de
Kweekschooiwet. houdende machtiging
tot het door het rük garanderen van
geldleningen, die door de besturen van
gesubsidieerde gymnasia, van gesubsi
dieerde scholen voor middelbaar onder
wijs en van gesubsidieerde kweekscho
len ziin aangegaan.
Aan de memorie van toelichting hier
op wordt ontleend, dat in verband met
de binnen enkele iaren te verwachten gro-
t' toeneming van het. aantal leerlingen bij
het voorbereidend hoger en middelbaar
onderwtis en gezien de gebrekkige staat
waarin de gebouwen van vele scholen
reeds veie jaren verkeren en het gebrek
aan ruimte, waarmede zij thans hebben
te kampen, de stichting van een aantal
nieuwe gebouwen kan worden tegemoet
gezien Een verhoging van het huidige
bedrag aan geldleningen van 35 millioen
gulden is dus noodzakelijk. Opgemerkt
wordt, dat deze verhoging geen recht
streekse vermeerdering van lasten voor
het rijk behoeft mede te brengen.
Als gevolg van de omstandigheid, dat
het bedrag van de op de geldleningen
gedane aflossingen nie! oo elk willïkeurig
Hids'io bekend is is het moment waarop
de limiet van f. 35 000 000 wordt bereikt,
evenmin precies bekend. In verband daar
mede wordt in het ontwerp veiligheids
halve voorgesteld aan de wet terugwer
kende kracht te verlenen tot 1 januari
1954.
