Geschil om n oeververbinding
C0MMENTBHR
doe
Voor volksgezondheid
Negen leraren schreven Novem
B. en W, van Amsterdam blijven
achter tunnelplan staan
doe méér met kaas
Particulier initiatief dreigt te
worden weggedrukt
BELGISCHE PRIMAAT ROEPT
DRINGEND OP TOT EENHEID
Lichten van de hemel zijn gedoofd
Priesters naar de mensen
Apostolische onrust om zielenheil
Bisschoppelijke vinger ons aan
ASWOENSDAG
Reporter brengt 18 millioen Amerikanen in
kennis met Nederlandse problemen
DINSDAG 22 FEBRUARI 1955
PAGINA 3
Verder uitstel is strijdig met hoofd
stedelijke belangen
IJsselmeer practisch
onbevaarbaar
Motorsleepbootje was een tijd
zoek
Opnieuw besprekingen
Tegenover de aanval van antigodsdienstig
sectarisme
i
i:lr
3
Henk van cler Maze.
Het Belgische socialisme
Baskische balletten
„Oldarra"
betekent.
Publicatie Ned. Zuivel bureau
Drie nieuwe ballen voor
jubilerende Oda
Dr Kramer drukte op een
knopje
Attlee in ons land
Rede in besloten P.v.d-A.-kring
Het Egyptiscli-Iraaks
geschil
Libanese interventie blijkt
vruchteloos
Vliegdekscliip voor Britse Marine
„ARK ROYAL" BESCHERMD
TEGEN RADIO-ACTIVITEIT
TWEELING VAN 80 JAAR
zenuwen
Make a good fight of it
MODERN GESCHIEDENIS
BOEK
Toekomst van
Amsterdam in
het geding
(Van onze Amsterdamse redactie)
B. en W. van Amsterdam zün niet van
zins het door Rijkswaterstaat naar voren
geschoven IJ-brugplan van ir Volkers zo
maar te aanvaarden. Zij onderschrijven
de conclusie van de ministeriële advies
commissie inzake Oeververbinding Noord-
zeekanaal en IJ ten aanzien van de IJ-
tunne] ten volle en blijven volledig staan
achter het door de raad aanvaarde tun
nelplan 5.
Dit is de kern van het antwoord dat B.
en W. van Amsterdam geven op de vragen
van het raadslid A. S. Herfst (P.v.d.A.),
naar aanleiding van berichten dat Rijks-
Waterstaat 'n beslissing over de IJ-oevcr-
Verbinding zou willen opschorten, omdat
een door de ministeriële commissie reeds
verworpen brugplan opnieuw op zijn me
rites getoetst zou worden.
Van de zijde van de Rijkswaterstaat
beeft het college geen voorstel bereikt tot
de bouw van deze brug (met twee ver
takkingen. één naar het Westen en één
naar het Oosten) en van een boogkanaal
door Waterland. Wel is bij een onderhoud.
- °urSemeester en de wethouders
voor P.W. en Financiën op 25 Januari met
minister Algera hebben gehad door de be
windsman medegedeeld, dat hij deze be
slissing nog niet meende te kunnen ne
men, aangezien naar zijn oordeel de com
missie op de technische aspecten van de
verschillende mogelijkheden van 'n vaste
IJ-oeveryerbinding onvoldoende is inge
gaan. Bij de bij het onderhoud aanwezige
hoofdambtenaren van Rijkswaterstaat
bleek grote belangstelling te bestaan voor
het brugplan van ir Volkers. B. en W.
hebben tegenover de minister uiting ge
geven aan hun grote teleurstelling, aldus
gaat het antwoord verder, en er op gewe
zen dat naar hun oordeel een verder uit-
Lange tijd is men hevig ongerust ge
weest over het lot van het motorsleep-
bootje „Bernhard" met alleen kapitein
Braber aan boord, dat Zondagmorgen
vroeg uit Urk was vertrokken met de
Oranjesluizen als bestemming, doch daar
met aankwam. Bij informaties bleek, dgt
het scheepje ook niet in andere havens
was gearriveerd. Men had zich al ver
zekerd van de hulp van een Marinevlieg
tuig van de basis Valkenburg om naar
het vaartuigje te zoeken. Doch gister
avond bleek, dat de „Bernhard" veilig in
Kampen was aangekomen. Het scheepje
was tot op één kilometer afstand van de
Oranjesluizen geweest, doch kon deze
niet bereiken, waarna het naar Kampen
was teruggevaren.
De toestand van het ijs op bet IJssel-
meer was gisteren al reeds van die aard,
dat de scheepvaart nagenoeg geheel moest
worden stilgelegd. Gistermorgen om tien
uur vertrokken uit de Oranjesluizen nog
de tankschepen Esso Nederland 60 en
Leonidas 4 met bestemming Zwolle. Na
twee-en-een-half uur. nl. om half één.
moesten de schepen, na een vergeefse
poging door do iismassa's heen te komen,
weer naar de Oranjesluizen terugkeren.
Zij waren niet verder dan drie km uit de
kust gekomen.
stel van de uitvoering van het door de
raad en de commissie aanvaarde tunnel
plan 5 als in hoge mate strijdig met de
belangen van Amsterdam moet worden
beschouwd.
Om verdere vertraging te voorkomen
hebben B. en W. voorgesteld dat op zeer
korte termijn de dienst van Publieke Wer
ken aan Rijkswaterstaat de overwegingen
zou uiteenzetten op grond waarvan tot het
tunnelplan 5 werd besloten. Hiermee
stemde de minister in. Op 7 Februari j.l.
is men daartoe bijeengekomen; op 28 Fe
bruari zal een laatste bespreking worden
gehouden. Tot zover het antwoord van
B. en W. op de gestelde vragen.
Het zal Amsterdam deugd doen, dat
B. en W. voet bij stuk houden en het tun
nelplan 5 blijven verdedigen. Vooral de
bedrijven in Noord, die in het brugplan
van ir Volkers een sterke bedreiging van
hun belangen zien, zullen blij zijn dat de
tunnel nog niet van de baan is. De scheep
vaartondernemingen, voornamelijk zij die
in het Oostelijk havengebied gevestigd
zijn, zouden door een brug en een boog
kanaal veel nadeel kunnen ondervinden
en daarom hebben zij zich ook zo gekant
tegen het optreden van het IJ-tunnel-
comité, dat vorige week overstag ging en
met een verklaring kwam waarin het stel
de, dat Amsterdam net zo goed het brug
plan kon nemen als het tunnelplan toch
nog niet bestekklaar was. Eén van de
overwegingen waarom Rijkswaterstaat
opeens zo veel voor het brugplan zou
voelen zou van financiële aard zijn, cn
dat is misschien ook de reden geweest
waarom wethouder Van Wijck van Finan
ciën eveneens bij het in het antwoord
van B. en W. bedoelde eerste onderhoud
aanwezig is geweest. Bij de daarop vol
gende besprekingen hebben de Amster
damse vertegenwoordigers sterke troeven
op tafel kunnen gooien: nl. uitsffraken
van practisch geheel de hoofdstad, dat zij
geen brug maar een tunnel wil. Met grote
belangstelling wachten alle betrokkenen
af of B. en W. de minister zullen kunnen
overtuigen van het intense verlangen van
Amsterdam, dat het nu eindelijk eens kan
gaan beginnen met de bouw van een
vaste oeververbinding; een tunnel. Er is
al lang genoeg gewacht en gepraat. De
uiteindelijke beslissing ligt nu niet bij de
stedelijke maar de landelijke overheid.
Dat zij een besluit neme waarmee de
hoofdstad juichend kan instemmen....
(Red.),.
De taak van de christen in de huidige De vastenbrief haalt de verklaringen
wereld is het onderwerp van de vasten
brief van kardinaal Van Roey, primaat
van België en aartsbisschop van Meche-
len. Dit herderlijk schrijven, dat Zondag
in alle kerken van het aartsbisdom werd
voorgelezen, behaondelt uitvoerig de ge
varen. die de christenen van nu bedrei
gen: het materialisme, het agnosticisme,
het marxistisch socialisme, het existen
tialisme en de vergoddelijking van de
techniek, waaruit o.m. het godloos huma
nisme is gegroeid.
Uitvoerig gaat de kardinaal-pi^jmaat
vervolgens in op de toestand, zoals deze
zich in België dreigt te ontwikkelen,
onder meer tengevolge van de liberaal-
socialistische schoolpolitiek.
De vastenbrief wijst er op, dat de
vijanden van de Kerk in België een be-
drireglijke tactiek aanwenden, omdat een
openlijke aanval tegen de christelijke
godsdienst „niet op een ongunstig onthaal
mag rekenen". De door deze vijanden
van de Kerk gepropageerde neutraliteit
en het laicisme hebben echter geen an
dere bedoeling, aldus het schrijven, dan
de christelijke godsdienst volledig te ver
bannen uit het onderwijs en de opvoe
ding in de school. Kardinaal Van Roey
beschuldigt de tegenstanders der Kerk
ervan dat hun „neutraliteit, onder voor
wendsel iedere overtuiging te eerbiedigen,
aan de leerkrachten alvast de verplich
ting oplegt te zwijgen over God. over de
onsterfelijke ziel en over de christelijke
Openbaring, terwijl het laicisme de in
vloed van de Kerk en van heer zedenleer
wil uitschakelen om een vage leke- of
burgerlijke moraal in de plaats te stellen"
t -
Wie een maand lang de wereld buiten God ziet en beluistert in haar uitingsvormen
van gesprek, geschrift en radio, doet ontstellende ontdekkingen. Wat een praat
zonder houvast, wat een critiek ingevolge eigen beginselloosheid, wat een gemartel
om een stukje tijdelijk geluk, wat een angst voorts, wat een leegheid, wat een haat
en onrust, wat een wirwar in die wereldtunnel zonder licht.
Men is er inderdaad in geslaagd voor vele millioenen mensen de lichten van de
hemel te doven. Het kan er wel eens lijken, dat het toch goed gaat, doch nogmaals,
wanneer men één maand de mensheid volgt, dan blijkt zij een vat van zwartgallig
heid, ondanks probeersels van lachen en vergeten. Telkens opnieuw ervaart de
toeschouwer, dat de pijn om de onzekerheid en de hulpeloosheid is gebleven.
Er is zekerheid en daarom blijmoedigheid, er is hulp en daarom hoop, doch de
hoogmoedige mens, nog altijd de ketter van de tijd, heeft God van zich afgewezen.
Natuurlijk de hel laat niet af duivelswerk te verrichten. Doch zijn èn geestelijken
en wij leken niet dikwijls werktuig geweest? En indirect en misschien zelfs wel
direct aanleiding geweest zo niet tot afval dan toch tot verzwakking en toenemende
onverschilligheid in geloof en geloofsbeleving.
De Franse kardinaal Feltin heeft voor zijn diocees weer ferme richtlijnen getrok
ken. Priesters naar de mensen. En niet omgekeerd. Radicaal. Zo'n priesterleven vergt
offers. Natuurlijk. Maar daarom hebben zij ook roeping, de goddelijke zending om
andere Christussen te zijn. Priesters moeten de arbeiderswereld mee beleven en bij
de bourgeoisie verkerend niet met de leer van het evangelie in tegenspraak komen.
Zo kan de priesterschap het zout der aarde zijn en een volkomen ommekeer in de
zielen bewerken. Maar wü leken mogen de priesters niet alleen laten zwoegen. Ook
wij hebben een taak en een zware.
Daarover spreekt de vastenbrief van onze eigen Bisschoppen. Welk een diepe
bezorgdheid klinkt in dit schrijven door.
Geloof zonder de werken is 'n dood geloof. Wees door deugdzaam leven anderen
ten voorbeeld Bewaar een christelijke levenshouding bij al degenen, die de Voor
zienigheid op onze weg plaatst. Word vervuld van een apostolische onrust om het
zielenheil van zovele medemensen. Aldus enkele bazuinstoten uit het schrijven.
Een groot deel van hen, dat niet meer practiseert, komt voort uit gezinnen, waar
de godsdienst door welke omstandigheden dan ook, zo goed als geen rol vervult.
Anderen zijn op een of andere manier van de Kerk vervreemd. Door welke oorzaak
ook hebben zij het juiste zicht op de Kerk verloren. Dorre ledematen zijn ze
geworden, voor wie geloof en godsdienstzin weinig zin meer hebben.
In zijn brief verklaart hetEpiscopaat voorts, dat ten aanzien van die geloofsafval
een hele reeks omstandigheden en belevenissen oorzakelijk hebben gewerkt. Maar
de brief durft ook te getuigen;
„Vaak is het ook onze katholieke samenleving, die het de medemensen
moeilijk maakt om trouw te blijven aan geloof en Kerk. Misschien ook zijn
wij persoonlijk door ons eigen levensgedrag er schuld aan dat een of ander
van onze broeders en zusters in het geloof van Christus en de Kerk is
afgedwaald. Waren wij allen betere christenen geweest, had ieder van ons
persoonlijk beter het 'ideaal van de Christenmens in zijn leven laten zien,
wij zouden niet alle geloofsverslapping hebben tegengehouden maar er zou
minder ontrouw, minder verslapping en minder afval van de j
We kennen in dit opzicht waarschijnlijk allemaal wel peisonen, feiten en...
verhalen. Het zij zo. Maar laten we alles nu eens buiten beschouwing en. n
beginnen met eigen houding en geweten te onderzoeken, ons zelf een sci o e g
C<Df zijn we al van die door een heilige apostolische onrust gekwelden? Lopen we
werkelijk al zo hard in gebed en daad uit bekommernis om de ziel van al was het
maar één naaste. Zijn er werkelijk van die weggezakte, in wanhoop zwervende
zielen die zich tot <>ns als deugdzame voorbeelden kunnen wenden, en zich aan ons
als geestelijk-sterke plechtankers durven en kunnen optrekken?
Als dat waar was, zou de wereld al van aanschijn zijn veranderd.
Houd uzelf eerlijk een spiegel voor en beken dan tekortkomingen. En begin
'Öwdaag nog met mede te werken doorvoorbeeld. Want voorbeelden trekken
•og altijd hard!
aan van de Paus en van de episcopaten
van andere landen over het recht op
eigen katholiek onderwijs en vervolgt:
„Ten overstaan van zo gezaghebbende en
zo uitdrukkelijke getuigenissen, waar
mede de herhaalde verklaringen van de
bisschoppen van België volledig overeen
stemmen. ten overstaan ook van het feit.
dat in België honderdduizenden ouders
hun kinderen toevertrouwen aan het
katholieke onderwijs als aan het enige_.
dat hun geschikt voorkomt, stellen Wij
deze vraag: Welke waarde mag men
hechten aan het woord van de 'vertegen
woordigers van de openbare besturen,
wanneer dezen bevestigen, dat het staats
onderwijs, neutraal lekenondenvos
als het is. „toegankelijk is voor alle
kinderen"?
Over het socialisme in België schrijft
kardinaal Van Roey, dat hoewel het Bel
gische socialisme gebouwd is op de
marxistische beginselen, het deze begin
selen ..niet tot het uiterste heeft door
gedreven, behalve dan in zijn strijd tegen
de godsdienst".
De kardinaal-primaat wijst er dan op,
dat „het toch opvallend is, hoe de socia
listische pers het er systematisch op ge
munt heeft, de katholieke Kerk aan te
vallen en haar belachelijk te maken".
„Het is zeker", aldus de vastenbrief, „dat
de lezers, die geregeld die dagbladen
inzien, de verderfelijke invloed ervan
ondergaan; en wij beklagen de arbeiders,
die dikwijls in de grond nog chris
telijk zich dagelijks verzadigen aan dat
vergiftig voedsel tot grote schade voor
hun ziel."
Kardinaal Van Roey richt dan met
het oog op de talrijke gevaren, die het
Christendom en zijn eeuwenoude be
schaving bedreigen, een dringende op
roep tot alle katholieken om ware ge
tuigen te zijn voor Christus. Hij doet
dan bijzonder een beroep op de ouders,
de leerkrachten, de werkgevers en
werknemers, de leiders van de christe
lijke sociale bewegingen en Katholieke
Actie, op de journalisten, kunstenaars
en?P verantwoordelijke leiders van
radio film en televisie. Tot de politici
zegt de kardinaal tenslotte: „De om
standigheden, die wij beleven bewijzen
zonneklaar de noodzakelijkheid van een
eensgezind en sterk politiek blok der
katholieken Dat alle katholieken dat
al onze medeburgers, die het anti
godsdienstig sectarisme afkeuren, zich
in dit uur eendrachtig inzetten voor
de vrijwaring van de gewetensvriiheid
op schoolgebied!"
In snel tempo volgen de volksdansthea
ters elkaar op. Spanjaarden. Russen,
Grieken, Joegoslaven en de Basken zijn
reeds op onze tonelen verschenen en bin
nenkort zullen de Hongaren ook even
onder het IJzeren Gordijn kruipen om
hun volksdans te zien te geven.
Nadat de Baskische dansgroep „Etorki"
hier met veel succes is opgetreden, is het
thans de beurt aan een andere Baskische
groep, die uit Biarritz komt en „Oldarra"
heet.
In het nieuwe de la Martbeater in Am
sterdam zijn zij voor het eerst opgetreden
en men kan niet onverdeeld enthousiast
zijn als men de verrichtingen heeft gezien
Vooral omdat men hier een toneelervaring
mist en men tientallen minuten tussen de
nummers door moet wachten op het vol
gende programmapunt.
Het is niet alleen de volksdans, die
„Oldarra" demonstreert. Men hoort ook
zangers en inheemse muziekinstrumenten
De dansen worden uitgevoerd in een en
tourage, die de couleur locale moet sug
gereren. Op een doorgaans eenvoudig „li
bretto" worden de dansen en liederen uit
gevoerd. De snerpende fluit en de kleine
trommel geven een speciaal cachet aan
het geheel; als solo-instrumenten voldoen
zij echter geenszins.
Een ballet werd begeleid door twee
piano's, die niet synchroon speelden, zodat
de toch al vaak minder welluidende inter
vallen van de volksmuziek zeer vertekend
te beluisteren vielen. Wat ons echter toch
heeft kunnen boeien, zijn de dansen waar
bij vaak individuele virtuositeit viel op
te merken. Een virtuositeit in dansstap-
pen en figuren, die ontleend zijn aan het
klassieke ballet.
De Baskische dansen hebben iets twee
slachtigs. Ze zijn zowel martiaal als week
Krijgshaftige attributen als stokken, dol
ken en zwaarden worden benut voor een
uiterlijk effect, zodat men niet door de
intentie van de dansexpressiviteit wordt
geboeid, maar door een fantasievol effect
De costumering is smaakvol, maar minder
rijk dan b v. bij Spanjaarden en Grieken
De volksskunst is meestal wel de moeite
van het aanschouwen waard. Het blijf*
vaak een bezwaar, dat de volksdansen
doorgaans reidansen tijdens een tour-
née geschikt gemaakt moeten worden
voor het toneel. Dit is door de groep
„Oldarra" niet geheel gunstig opgelost
maar met welwillendheid kan men de
verrichtingen van deze Basken met genoe
gen aanschouwen
Bu.
Met een simpele druk op een knopje
heeft dr E. L. Kramer, directeur-generaal
voor de Energievoorziening en industria
lisatie, gisterenmiddag de drie nieuwe fa
briekshallen der N.V. Oda Staalwerk v.h.
H. J. v. d. Kamp te St. Oedenrode in be- j
drjjf gesteld. Op hetzelfde moment begon
nen de machines in de nieuwe hallen te
draaien.
Deze symbolische daad verrichtte dr
Kramer tot besluit van een korte rede in
een der feestelijk versierde hallen, welke
tot receptiezaal was ingericht. Onder zijn
talrijk gehoor bevonden zich vele verte
genwoordigers van het industriële en eco
nomische leven, zó»vel uit Nederland als
uit het buitenland. V00rts had zich het ge
hele fabriekspersoneel jn de hal opgesteld.
Dr Kramer schetste de betekenis van de
N.V. Oda voor Nederland. Zo lang Neder
land nog mensen voortbrengt met de
energie en het talent om uit een klein be
drijfje een grote onderneming op te bou
wen behoeven we ons voor de industriële
toekomst van ons land geen grote zorgen
te maken, aldus dr Kramer, die besloot
met de hoop uit te spreken, dat de N.V.
Oda in haar tweede halve eeuw een even
grote bloei moge beleven als de thans ver
streken vijftig jaren te zien hebben ge
geven.
Nadat de genodigden een rondwandeling
door het bedrijf hadden gemaakt, reci-
piëerde de directie. De receptie duurde
verscheidene uren; duizenden uit alle ran
gen en standen kwamen de gebroeders v.
d. Kamp de hand drukken.
Zeer binnenkort zal de Tweede Kamer
het ontwerp-Gezondheidswet in open
bare behandeling nemen. Dit ontwerp
voorziet in de instelling van een tweetal
centrale organen ter bevordering van de
zorg voor de volksgezondheid, n.l. de
Centrale Raad voor de Volksgezondheid
en de Gezondheidsraad. Laatstgenoemd
orgaan is wat zijn taak en samenstelling
betreft te vergelijken met de tegen
woordige Gezondheidsraad. De leden
worden allen rechtstreeks door de Kroon
aangewezen op grond van hun weten
schappelijke deskundigheid. De Centrale
Raad daarentegen, die tot taak heeft de
samenwerking te verwezenlijken tussen
minister, openbare lichamen en particu
liere organisaties, heeft een gemengde
structuur. Een deel bestaat uit over
heidsvertegenwoordigers, de overigen
worden benoemd door openbare licha
men (provinciën en gemeenten) en par
ticuliere organisaties.
Naast deze centrale organisatie voor
ziet het ontwerp in een geheel nieuw
perifere organisatie, n.l. de Provinciale
Raden voor de Vo1 kfgezondheid. Ook
deze hebben een gemengde structuur. In
het voorlopig verslag is opgemerkt, dat
het particuliere Initiatief in de Centrale
Raad en de Provinciale Raden, niet die
positie verkrijgt, waarop het aanspraak
kan maken. Minister Suurhoff heeft zich
hieraan niet gestoord en de samenstel
ling van de Centrale Raad en de Provin
ciale Raden, zoals gemeld in het ont
werp, ongewijzigd gelaten.
De minister deelt 'n zijn Memorie van
Antwoord mede, dat hij zich voorstelt
voor de Centrale Raad zoveel mogelijk
een paritaire samenstelling te zullen
bevorderen er. hij verwacht, dat Provin
ciale Staten datzelfde beginsel t.a.v. de
Provinciale Raden zoveel mogelijk in
acht zullen nemen. Een opvatting, die
Gisterenavond kort voor 6 uur is de
leider van de Britse Labour Partij, Cle-1
ment Attlee, die vandaag het congres van
de PvdA. in Leider, bijwoonde met een
lijntoestel van de BEA uit Londen op
Schiphol aangekomen. Hij was vergezeld
door de secretaris van de internationale
afdeling der Labour Partij de heer Saul
Rose en het lid van het partijbestuur de
heer Percy Knight.
Gisteren werd de Britse gasten een
diner aangeboden door de werkgevers
leden van de P.v.d A. Na afloop hield de
heer Attlee in besloten kring een rede
voor de beide Kamerfracties der P.v.d.A.
het partijbestuur de commissie voor de
buitenlandse politiek, waarbij hij o.a iets
vertelde over zijn ervaringen op zijn
iongste reis door China en Rusland.
Vanavond spreekt de heer Attlee voor
de tweede maal en wel in de Haagse Rid
derzaal voor de Vereniging voor Buiten
landse Politiek. Hij is van plan morgen
ochtend om 8.45 uur weer per vliegtuig
van Schiphol naar Londen terug te reizen.
niet strookt met wat van katholieke
zijde de laatste jaren op grond van het
subsidiariteitsbeginsel op dit gebied is
voorgestaan.
In het Januari-nummer van „Katho
lieke Gezondheidszorg" (maandblad van
de Nationale Federatie Het Wit-Gele
Kruis) wordt hierop nog eens de aan
dacht gevestigd. De minister ziet over
heid en particulier initiatief kennelijk
als gelijke partijen met gelijke rechten.
Hiertegenover wordt in genoemd num
mer terecht gesteld, dat we hier te doen
hebben met twee partijen, die een ge
heel eigen plaats en een geheel eigen
verantwoordelijkheid t.a.v. de gezond
heidszorg hebben. Deze visie brengt met
zich mede, dat de overheid, wier taak
primair een indirecte taak is, n.l. hel
particulier initiatief stimuleren, steu
nen en coördineren, niet ais gelijkbe
rechtigd in deze overkoepelende licha
men dient opgenomen te worden. De
samenstelling dier lichamen behoort zo
te zijn, dat het particuliere initiatief ze
als eigen vertrouwensorganen kan zien.
Een paritaire samenstelling is hier
mede onverenigbaar.
De geest, waarin dit wetsontwerp is
geconcipieerd, komt duidelijk tot uiting
in de volgende zinsnede in de M. v. A.:
„Voorzover zulks op het terrein van de
volksgezondheid mogelijk en gewenst is,
zal de ondergetekende zich met betrek
king tot de uitvoering van de gezond
heidszorg laten leiden door de gedachte,
dat de overheidszorg een subsidiair
karakter kan dragen". De minister geeft
hiermede te kennen het subsidiariteits
beginsel op dit terrein slechts onder het
nodige voorbehoud tot richtsnoer te
nemen.
Wij hopen, dat de K.V.P.-fractie bij
de openbare behandeling van het ont
werp-Gezondheidswet zal aandringen op
een meer bevredigende erkenning en
uitwerking van dit fundamentele begin
sel in het onderhavige regeringsvoorstel.
De Libanon heeft zijn pogingen om te
bemiddelen tussen Egypte en Irak in de
kwestie van het voorgestelde Turks
Iraakse verdrag opgegeven, omdat Egypte,
dat tegen het verdrag is. zijn houding niet
wil veranderen, aldus werd Maandag
avond in politieke kringen te Beiroet ver
nomen.
Een onderhoud van de Libanese presi
dent. Sjamoen. de eerste-minister Sami
el Solh en de minister van buitenlandse
zaken. Naccasje. met de Egyptische minis
ter van voorlichting, majoor Salem, had
geen positief resultaat en ^en bespreking
tussen de Egyptische premier luit.-kol.
Nasser en de Iraakse premier generaal
Noeri as-Said, werd niet nuttig geacht,
zo werd in kringen, die nauwe betrekkin
gen met de Libanese regering onder
houden. vernomen.
De Perzische regering heeft Maandag
avond de berichten tegengesproken, vol
gens welke Perzië zou hebben deelgeno
men aan besprekingen over een verdedi
gingsverdrag voor bet Midden-Oosten
Dit Perzische dementi volgde op een
publicatie in de „New York Times" waar
in gisteren werd gemeld, dat volgens een
hooggeplaatst Pakistaans functionaris
Turkije en Pakistan over dit defensie
pact geheime onderhandelingen met
Perzië en ook met de Libanon en Svrië
tot een goed einde hadden gebracht Vol
gens diezelfde zegsman mocht men aldus
meldde de „N. Y. Times" verwachten,
dat ook Jordanië en Yemen zullen toe
treden tot. dit verbond, waardoor een uit
gebreide verdedigingsgordel tegen een
eventuele Sovjet-aanval zou worden ge
vormd.
Het nieuwe Britse vliegdekschip „Ark
Royal", dat vandaag in dienst is gesteld
is uitgerust met een inrichting voor af
standsbesturing voor het geval het 36.800
ton metende schip in radio-actief zeege
bied terecht zou komen. In dat geval kan
namelijk de gehele bemanning in speci
aal beschermde compartementen worden
teruggetrokken. Vanuit deze verblijven
kan het schip volledig bestuurd worden
tot het buiten de gevaarlijke zone is.
De „Ark Royal" waarvan de bouw
kosten meer dan 200 millioen gulden be
droegen is het eerste schip van de Britse
marine dat voorzien is van een dergelijke
inrichting voor afstandsbesturing.
Het is wellicht het laatste grote vlieg
dekschip dat voor de Britse marine is
gebouwd. Men verwacht, dat in de toe
komst slechts kleinere vliegdekschepen
zullen worden gebouwd.
De heer P. Finke van Kolstraat 4 te
Zaandam, had gisteren zijn zuster uit
Beek bi.i Nijmegen op bezoek Dat is op
andere dagen niet zo bijzonder, maar gis
teren wel, want zij vierden beiden hun
80ste verjaardag.
De heer Finke is gehuwd, zijn zuster
niet. Zij was een groot deel van haa» le
ven werkzaam als hulp in de huishouding,
ongeveer 24 jaar te Den Haag. Haar broer
was tot zijn 65ste jaar machinist aan de
Zaandamse gasfabriek. De bejaarde twee
ling heeft nog een broer van 86 en een
zuster van 92 jaar. Zij zijn alle vier ge
boren in Koog aan de Zaan.
Heer, neem mijn hoofd en maak het zwart,
zo zwart als mijn ellendig hart
en als 'k in boete nederzit,
wellicht wordt dan mijn hart weer wit.
Heer, teken op mijn hoofd een kruis,
zo veilig als mijn eigen huis,
°Pdat ik in mijn nood en rouw
Uw lijden niet vergeten zou.
Heer, neem mijn hart, maak het bereid
tot nederige dienstbaarheid
eri wis met deze asse zwart
de ergste vlekken van mijn hart.
Ik vraag dit met gebogen hoofd,
omdat ook ik U heb gekroond
Uzelf, mijn God en Godes Zoon
met Uwe doornen koningskroon.
Uus: neem mijn hoofd en maak het zwart
zo zwart als mijn ellendig hart
en als 'k in asse nederzit
wellicht wordt dan mijn hart weer wit.
FRANS SCHNEIDERS.
De methodiek van het lesgeven heeft
een onuitputtel ik aantal variaties. Zo
lang er seholen en leraren zijn, werden
r. nieuwe methodes en experimentele
leerboeken aangekondigd, zodat men, b\j
het vernemen van het woord „experi
ment" in verband met een nieuw school
boek, a priori geneigd is het aangekon
digde werk met enige reserve als „een
van de vele" pogingen te beschouwen.
Het geschiedenis-leerboek „Novem" is
echter inderdaad iets nieuws. Op de eer
ste plaats om de spectaculaire reden dat
negen auteurs van verschillende levens-
„ïf5i;UIging llet hoek gezamenlijk hebben
geschreven In de groep van negen Haag-
d?lslerare"' die hun naam
"Uovem gaven, heeft een Jezuiten-
zitting naast een rector van het
Vrijzinnig Christelijk Gymnasium en
naast leraren van de Dalton-H B S er het
Gymnasium Haganum. In onderlinge be
sprekingen werd het negental het eens
over de uitwerking van het schema, dat
gebaseerd is op de gymnasiale examen
eisen voor geschiedenis.
Aandachtige lezing van het boek maakt
duidelijk dat de schrijvers hun opzet om
de eigenlijke leerstof zo kort en zo over
zichtelijk mogelijk te houden voortreffe
lijk hebben verwezenlijkt. Vooral de ge
beurtenissen en samenhangen vanaf de
Franse revolutie tot 1914 zijn bondig en
helder samengevat, zonder het minimum
der exameneisen tekort te doen.
Meer aandacht werd besteed aan de
nieuwste geschiedenis. Ook hierdoor mag
„Novem" ongetwijfeld een experiment
heten. In de meeste schoolboeken im
mers werd juist de jongste periode on
zer geschiedenis zeer kort afgedaan.
Doordat nu het accent is gelegd op de
geschiedenis van de laatste decenniën zal
dit boek de hedendaagse leerling direct
aanspreken. Vooral omdat het werk de
geschiedenis principieel als een geestelijk
proces ziet ook dit is een experiment
en daardooor allerlei problemen, ook op
het gebied van literatuur en kunst, ter
sprake brengt die de jonge mens van nu
ais levende problemen van zijn eigen tijd
herkent
Bij de meer uitvoerige behandeling van
de nieuwste geschiedenis is het overigens
onvermijdelijk dat bepaalde ontwikkelin
gen. die nog slechts gebrekkig onder
zocht zijn, besproken worden met meer
objectieve vaaeheid dan ,nen bijvoorbeeld
over twintig jaar aan de dag zal behoe
ven te leggen. Niemand zal bijvoorbeeld
uit het relaas over het verlies van In
donesië in „Novem" precies vernemen
welke omstandigheden dartoe, behalve
de vrijheidszin der Indonesiërs en het in
zicht der Nederlandse regering, de stoot
hebben gegeven.
Het belangrijkste van alle experimenten
uit dit boek is de toevoeging van een
apart gedeelte dat niet op exameneisen
gebaseerd is. maar op de behoefte aan
elementaire kennis van wat in de
wereld gaande is. „Tussen toekomst en
verleden", heet dit gedeelte waariri. naar
Amerikaanse trant, de burgerschapkun-
de een behandeling krijgt —wanneer
wordt dit belangrijke vak op de scholen
verplicht? en waar verder de regelin
gen en de vraagstukken op het gebied van
internationale samenwerking de situatie
der thans belangrijke staten, en bet ont
waken van hele werelddelen in Afrika en
het Verre Oosten een begrip geven van
een wereld die volop in gisting is. Daar
om werd het boek geen geschiedenis van
dode feiten maar een panorama van de
.Wereld in wording" die voor de negen
s rijvers de grond-idee is geweest waar
om zij het boek zó hebben geschreven
Een aantal g^ d gekozen leestekst* n tot
besluit en tal van suggestieve foto's en
spotprenten maken het werk tot een
voor de moderne leerling werkelijk le
vend geschiedenisboek. De uitgever G.B.
van Goor Zonen te Den Haag gaf het
werk in aantrekkelijke vorm uit.
(Van onze Amsterdamse
redactie)
Zondag a.s. zullen 18
millioen Amerikanen,
verdeeld over alle
staten van de Ver. Staten,
kunnen horen wat twee
Nederlandse stedebouw
kundigen denken over de
toekomst van onze stads
uitbreiding en met name
van die van Amsterdam.
De bekende Amerikaanse
radioreporter Christopher
King heeft gisteren in
Krasnapolsky in Amster
dam namelijk de tweede
van zes in ons land op te
nemen .■Sounding-Board"-
programma's met behulp
van de technische appa
ratuur van de Wereld
omroep „klaargestoomd".
Op uitnodiging van de
A.N.V.V. en het ministe
rie van Buitenlandse Za
ken vertoeft meneer King
op het ogenblik in Neder
land; in Den Haag heeft
hij verleden week reeds
één van zijn uitzendingen
in elkaar gezet. Dat ging
over: „Wat de Nederlan
ders denken van de crisis
om Formosa". De reste
rende vier programma's
behandelen het verschil
in onderwijs- en rege
ringssysteem tussen Ame
rika en Nederland, de
voor- en nadelen van het
Deltaplan en de industria
lisatie.
Het ging er gisteravond
in de ontvangstzaal van
Kras echt op zijn Ameri
kaans toe. De belangstel
ling was beslist niet
groot te noemen en daar
om gaven Christopher
King (in rood vest) en
zijn assistent bepaalde
regie-aanwijzingen, zoals
.b.v.: kort maar krachtig
en langzaam afzwakkend
klappen, waardoor men
in de States de indruk
moest krijgen, dat honder
den Amsterdammers de
discussie volgden. Ook de
negen vragenstellers zelf,
onder wie drie Ameri
kaanse studenten, werden
aangemaand, zich „flink
te weer te stellen". „Make
a good fight of it", zei
King, wie het moeilijk
viel zijn radiostem in
toom te houden.
Achter een tafeltje za
ten dan de beide „oppo
santen": prof. Wieger
Bruin uit Wageningen en
dr J. Vink, directeur van
het bureau van de Rijks
dienst voor het Nationale
Plan. Na een korte inlei
ding van de reporter, die
het gebruikelijke ver
haaltje deed van „friendly
Holland" met zijn „wind
mills, canals, tulipbulbs
and cheese" maar gelukkig
niet vergat ook de kerken
te noemen, waarover hij
verbaasd had gestaan en
de droogmaking van de
Zuiderzee het grootste
inpolderingsobject van de
wereld vertelde dr Vink
iets over de spanningen
tussen de bevolkingsgroei
en de beschikbare grond in
Nederland. Hij illustreerde
de enorme bevolkings
dichtheid can 800 mensen
per km-' door er op te
wijzen, dat „Gods' own
country" met een gelijk
aantal mensen per km2
ongeveer 200 billioen in
woners zou tellen. Er is
een groot tekort aan
grond voor de stadsuit
breiding, maar ook een
tekort aan cultuurgrond
en woeste grond. Daarbij
wordt ook nog gezorgd,
dat Nederland aan zijn
verplichtingen in Nato-
verband voldoet door het
aanleggen van vliegvel
den. Er moet dus ergens
ruimte worden gevonden
en wel in de drooglegging.
Maar dat is nog niet ge
noeg en daarom staat
Nederland voor de nood
zaak tot emigratie.
Binnenstad-erf en is
Prof. Wieger Bruin
een vitale oude
heer met een wit
baardje noemde Am
sterdam een prachtig
exempel van voorbeeldige
en voortdurende stede-
bouw, zowel wat betreft
de 17e-eeuwse ontwikke
ling met het juweel van
de grachtengordels als het
„masterplan" voor uit
breiding van 1935- dat de
hoofdstad tot het jaar
2000 ruimte geeft voor één
millioen inwoners. Hij
maakte de Amerikaanse
luisteraars van de 572 sta
tions die Christopher King
met zijn programma's be
strijkt, ook duidelijk, dat
Amsterdam is belast met
'n binnenstad-erfenis, die
het koestert, maar 'even
eens dwars zit. Het toe
komstige Amsterdam zal
geen stad voor trotse
kooplui meer zijn, maar
prettig woon- en werk
oord.
En toen kwamen de „po
tentiële vragenstellers",
zoals de Wereldomroep
man hen had genoemd,
los. „Waarom niet meer
wolkenkrabbers", meende
een Amerikaans student,
„zoals in New York?"
.Dat vergt ook ruimte",
zei prof. Wieger Bruin
gevat, „want we kunnen
toch niet allemaal in de
schaduw van een wolken
krabber leven. En zoals
in New York moeten we
het zeker niet doen,
dat is „wasting human
beings" in plaats van het
verspillen van ruimte.
tCan Amsterdam met een
ondergrondse of een hoog-
spoor het verkeerspro
bleem niet oplossen? Een
ondergrondse wordt over
wogen, zo luidde het ant
woord, maar zij is in de
hoofdstad wegens de
slechte grond erg moeilijk
te verwezenlijken, terwijl
het ook erg vee] kost. Op
den duur zal het er toch
van moeten komen. Een
hoogspoor zou de schoon
heid van het stadsbeeld te
veel schaden. Beide „op
posanten" waren het er
wel over eens, dat het
vervoersprobleem in de
nabije toekomst alleen is
op te lossen door de in
schakeling van meer bus
sen.
„Nieuw-A msterdarn
van Wright?
EEN andere Ameri
kaanse student raakte
een gevoelige snaar,
toen hij begon te praten
over Kaasjager's dem
pingsplan. Uitvoering
daarvan zou de specifieke
schoonheid van Amster
dam bederven en overi
gens noij maar meer ver
keer aantrekken. „Dat
hebben wij voor de eige
naars van de personen
auto's, die toeli eigenlijk
het verkeerprobleem in
Amsterdam veroorzaken,
beslist niet over", zei dr
vmk, maar hij voegde er
haastig aan toe, dat dat
zijn persoonlijke mening
was De student stelde
daartegenover, dat de Ne
derlanders te veel aan
traditie hechten en nog* in
het verleden leven. Hij
vertelde van een project
voor een nieuw Venetië
va" de Amerikaanse ar
chitect Frank Llovd
Wright. Dat zou deze toch
ook voor Amsterdam
kunnen doen? Wat de
heren daarvan dachten'
„I am afraid", zei dr Vink'.
„Wait and see", besloot
prof. Wieger Bruin.
Dr Vink gaf nog als zijn
overtuiging te kennen,
dat de Randstad Holland
zijn drie grote steden
Amsterdam. Rotterdam en
Den Haag niet te veel
moet uitbreiden, vooral
omdat er anders een ge
brek aan recreatiegele
genheid komt. Hij ont
hulde, dat zijn bureau er
aan denkt om langs de
droog te malen polders
een keten van meren aan
te leggen voor ontspan
ningsdoeleinden. Trou
wens, prof. Wieger Bruin
vertelde de onthutste
Amerikaan de geschiede
nis van de Slotermeer.
die eeuwen geleden een
meer was, toen droogge
legd is en nu bij de
bouw van de tuinsteden
in Amsterdam weer tot
meer wordt gegraven om
de bewoners mogelijkhe
den tot recreatie te bie
den.
Een praatje van repor
ter King besloot de dis
cussie. Hij wekte de luis
teraars op hem te schrij
ven, wat ze over „Hol
land" dachten. De beste
brieven zouden met een
zending Hollandse kaas
worden beloond.
