EEN UNIEKE SERIE
n
n
Bibliophiele uitgaven
Nog meer NIEUWE LECTUUR
1
s
Odyssee", rhapsodie van moed
en trouw
Films
DEZE WEEK
0
Kunstzin in dienst van de handel
Er valt een stilte over ons werk
n
Exclusieve keuze
5»
Kunstenaars in de
lagere school
m
Homerus' werk door Camarini verfilmd
ZATERDAG 26 FEBRUARI 1935
PAGINA 10
K
k
II
Boekenfeest-teksten
De laatste uitgaven zijn alle verzorgd
door Joh. H. van Eikeren. op het belang
rijke essay van G. H. M. xan Huet na-
(„Pessimisme als geestelijk klimaat"), dat
in het voorjaar van 1953 te Parijs gedrukt
werd, op aanwijzingen van de Italiaanse
meesterdrukker Alberto Tallone. die hier
bij voor het eerst een eigen letter voor
een Nederlandse tekst gebruikte
Plaats voor de film op school. Strijd tegen de passiviteit. -
Film is geen hoek Maar evenmin uitsluitend ontspanning.
Activering van critische zin. Keuzecommissie voor Royal Film
Performance. Voorzitterschap aangeboden aan Lord Dadeliffe.
Het gezicht van Mel Ferrer. „Doet aan een paard denken
„Hongerige blik". Waar ligt de aantrekkingskracht van
filmsterren? Gina Lollobrigade als Mona Lisa 1955. „Ze
zag er bepaald verveeld uit"- Bette Davis terug voor de film
camera's. Betty Hutton vergiste zich. Kay Kendall weer
aan het werk. Uniformen voor Amerikaanse luchtmacht-academie
H
Grote verscheidenheid
„CultuurbehartigmS School
jeugd" in Eindhoven
Hans van Bergen
ASSEPOESTER IN
WALLSTREET
ENIGE WEKEN geleden hebben wij gemeld, dat een drietal studies
van Bertus Aafjes door het Ministerie van Onderwijs, Kunsten en
W etenschappen is bekroond met een reisbeurs. Deze bekroning vestigt niet
alleen nogmaals de aandacht op de betekenis van Aafjes als essayist, maar
verleent ook een welverdiende glans aan een reeks bibliophiele uitgaven,
die uniek is in ons land. De drie bewuste essays over de experimentele
poëzie verschenen destijds in een bekend weekblad en wekten zeer veel
opzien. In
October 1953
werden zij
gebundeld
in een deel
tje van de
reeks ,,Het
model voor
de Uitgever"
In deze
vorm wer
den zij be
kroond.
Het boekje
is een in alle i r-i
opzichten verzorgde uitgave, fraai van typografie en met een aantrekkelijke
omslag. Beide zijn verzorgd door Johan H. van Eikeren De verdere mede-
delingen, die ons in de colophon worden gedaan, verklaren ons de merk
waardige naam van de serie „Het model voor de Uitgever W.j lezen
immers het volgende: „C. G. A. Corvey Papiergroothandel N.V. verspreidt
deze modellen om toepassingen van zijn papier te laten zien En als om
bet zakelijke tintje van deze toch zo artistieke uitgave nog wat te benadruk
ken, volgt dan nog: „Voor de tekst werd toegepast Houtvrij opdikkend
41280 »rams en voor de omslag Yamato 130 grams". Zal dit de uitgeval
méér zeggen dan de bibliophiel de laatste kan al bij de eerste oog
opslag vaststellen, dat inzicht e-n smaak, vakmanschap en kunstzin, hier
niet liefdevolle toewijding hand in hand zijn gegaan.
loont de moeite om de ontwikkeling van
het model van 1936 tot dat van nu na
te gaan.
De papiersoorten zijn met grote Kennis
van zaken gekozen; zelfs de kleinste^ nu
ances in de verschillende genres krijgen
hun eigen karakter en relief. Na de oor
log (eind 1945) zond de firma Corvey haar
afnemers een zeer mooi boekje met frag
menten uit de Oorloghs Vervloeckinge
door Erasmum Roterdamum. In Januari
1946 verscheen het eerste officiële mo
de] van na de bevrijding Het was ge
drukt op tekenpapier. Dit was. in dit ge-
va], 'n voor een essay alleszins ver
antwoorde keuze, want tekenpapier werd
in de oorlog veel gebruikt yoor clande
stiene uitgaven en dit boekje ging over
de verzetspoëzie De veelzeggende titel
was „Van het papieren zwaard en het
moordend zetiood".
Voor het eerst maken we hier kennis
met een zekere A. Nonymus, achter welke
naam zich een kundig vertaler verbergt.
Verschillende zijner bewerkingen munten
uit door een liefdevolle benadering van
het origineel. Dezelfde A. Nonymus heeft
ook enige monographieën over drie voor
tratoren geschreven. Het zijnemwfyp. m
aanstaande Nederlandse tekenaars-illus
tratoren geschreven. Het zijn Doeve, C. A.
B. Bantzinger en Karei Thole. De belang
stelling, die in de „modellen" aan de
Het is goed om eens het volle licht
te werpen op deze serie kleine uitge-
lezen uitgaven, waarvan Aafjes' belang
rijke essays deel uitmaken. Thans ver
schijnen er regelmatig nieuwe deeltjes,
zes per jaar, allemaal met grote zorg uit
gekozen teksten. Natuurlijk heeft een
groot deel ervan rechtstreeks betrekking
op het ontstaan en de verzorging van he
boek. maar er zijn ook allerplezierigste
verhalen bij.
Natuurlijk is deze reeks niet zomaar
uit het lege niets ontstaan. Reeds lang
voor de tweede wereldoorlog kwam de
firma Corvey op het denkbeeld, de nr.-n-
sters voor de uitgevers wat aantiekkelij-
ker en daardoor ook doelmatiger te ma
ken. In Maart 1936 verscheen het eer
ste model voor de Uitgever; het bevatte
een vel van een bepaalde papiersoort,
smaakvol bedrukt, doch slechts op een
enkele pagina. Het spreekt vanzelf, dat
dit monster vergezeld ging van een prijs
opgave.... Het wekte in de eerste plaats
toch nog de indruk van een zeer verzorg-
de catalogus en waarschijnlijk heeft nie
mand vermoed, dat dit dank zij de toe-
wijding van de heer Johan H. van Eike
ren, de grondslag zou worden van een
even bewonderenswaardige als effectieve
reeks propagandadrukwerken. Want ten
slotte zijn en blijven ze dat toch, al is het
dan op hoog niveau.
De gedachte, waarvan werd uitgegaan
was deze: waarom zouden wij onze af
nemers niet laten zien, waar een bepaal
de papiersoort zich speciaal toe leent.
Woorden wekken voorbeelden trekken
En omgekeerd; met de reacties van de
uitgevers zou ook de papierhandel zijn
voordeel kunnen doen. Uit. de verschillen
de toepassingen waren discussies met
uitgevers te verwachten en deze zouden
illustratie werd geschonken, werd steeds
ruimer en neemt thans een zeer voorname
plaats in.
Er zijn juweeltjes van boekdrukkunst
onder de modellen. Behalve het zakelijke
doel (het demonstreren van de toepassing
der verschillende papiersoorten) kregen
de uitgaven nog een andere betekenis; zij
vormen thans een positieve bijdrage tot
het goedverzorgde boek in Nederland. Zij
hebben zich dan ook in de wereld der
biblioph'ielen een eervolle plaats veroverd.
Er verschenen in de reeks „modellen"
teksten van prof. Donkersloot. Annie M.
G. Schmidt, Simon Carmiggelt, Anne H.
Mulder, Justus van Effen, Aart var> der
Leeuw en andere Nederlandse schrijvers.
Vertalingen zijn er o.m. uit het werk van
Oscar Wilde, Thornton Wilder, E. A Poe,
Ambrose Pierce, Baudelaire, Rilke.
Sinds enige jaren wordt in April een
deeltje uitgebracht me; de tekst, die ge
bruikt werd voor het Boekenfeest Ver
leden jaar verscheen een prachtige editie
van Nijhoffs vertaling van „De geschie
denis van den soldaat" Een bijzonder
aardig Boekenfeest-boekje is dat van
1951; het bevat een keuze uit „Een
bloemlezing in prachtband", geestige
cabaretteksten op litterair terrein, ge
schreven door Annie G. Schmidt.
Het kan niet anders of de uitgevers zul
len in deze „modellen" menige tip ont
dekken, niet alleen wat het papier betreft,
maar ook op het gebied van de typogra
fie en de illustratie. En voor de boeken-
minnaar zijn de meeste boekjes uiterlijk
een lust voor het °°s en naar de inhoud
een verrijking van de geest.
R.
De illustraties zijn van Jeanne Bieruma
Oosting, Jan van Keulen en Herman
Focke.
„Het meisje Chantal" door Guy
des Cars Uitg. Thijmfonds. Den
Haag. Een interessant verhaal, vooral om
dat 't in hoofdzaak speelt op 'n leprozen-
eiland in de Stille Oceaan en de lezer
een uitvoerige blik wordt gegund op het
meest mistroostige mensen-bestaan, dat
men zich denken kan.
Voor de spanning zorgt de omstandig
heid, dat een beeldschone jonge vrouw
van de wereld door de afschuwelijke ziek
te wordt aangetast en een deel van haar
leven moet slijten in nauw contact met
deze „verdoemde" wereld. Haar zielscon
flict wordt voortreffelijk geanalyseerd.
De strekking van de roman is zeer te
prijzen; maar het milieu verraadt wel
heel erg de Franse kom-af. Er wordt te
veel door de vingers gezien en de re
dactieraad van het Thijmfonds had met
vrucht hier en daar in het handschrift
het blauwe potlood mogen hanteren. Voor
levenservarenen intussen geve de goede
bedoeling de doorslag.
Blijft nog de vraag, hoe de op een an
dermans zak levende juffrouw het met
haar blanco chèqueboekje klaarspeelt na
dat haar bijzondere „vriend", reeds lang
afgezegd, tenslotte te overleden!
LH
„De Groene Woestijn",door Mar
cel en Jeannine Roos. - Uitg, De
Fontein, Utrecht - Sheed en Ward
Antwerpen.
Als ondertitel heeft dit boek „Het
eiland van de sluipende dood en avon
turen in Bolivia", terwij] de volledige
titel luidt „De Groene Woestijn van de
Gran Chaco". Marcel Roos heeft zien
reeds enige naam verworven door enke
le boeken, die hij wijdde aan de door
hem beleefde avonturen in Brazilië. Ook
ditmaal vergeet hij niet, over het grote
uitgangspunt van zijn tochten te vertel
len, nl. het Braziliaanse instituut, dat
het serum maakt, hetwelk gebruikt wordt
tegen de beet van giftige slangen. Hij
voert ons in zijn nieuwe boek, dat hij in
samenwerking met zijn vrouw schreef,
door onbekende streken van Bolivia en
Peru. Het is een avonturenboek van het
goede soort, dat men met niet verflauwen
de belangstelling leest.
Bij de Paulus Verlag te Recklinghau
sen is zo pas de Duitse versie van dit
boeiende boek verschenen, waarvoor
Georg Hermanowski de vertaling verzorg
de.
„Wolken over Vlasland", door Lode
van der Schelde. Uitg. Ad. M. C
Stok, Den Haag.
De trilogie over Vlasland ,,De aarde
geeft en neemt" is thans voltooid. Na
„Daar ligt een volk geknield" en „Waar
het Angelus klept" is thans als derdedeel
verschenen „Wolken over Vlasland".
De Vlaamse schrijver vervolgt de ro
man uit het leven der vlasboeren met da
geschiedenis van Engeltje met haar gou
den stem door het eeuwig wisselende
rhythme van leed en vreugde. Hier vooral
door de mislukking van haar eerste liefda
gevolgd door de ontdekking van de echte
liefde en met die liefde de man die haav
prachtige stem volledig tot ontwikkeling
brengt. Helaas wordt ook dit geluk over
schaduwd door de sombere wolken. Ju
zich boven Vlasland samenpakken.
Sappige, gezonde lectuur!
WERELDNIEUWS
(Van onze filmredacteur.)
Wat voor de Katholieke Film-Actie en
het Katholiek Filmcentrum voor de Jeugd
in Nederland nog altijd een begerens
waardig maar voorlopig wel onbereik
baar ideaal is wordt in Frankrijk geljide-
lijkaan verwezenlijkt. Daar begint d film
een steeds grotere plaats in te nemen
bij het onderwijs. Nog niet zo lang gele
den heeft het Franse ministerie voor on
derwijs de onderwijzers geadviseerd, voor
al een gids voor hun leerlingen te zijn
bij de filmkeuze. Niet door ze van een
of ander filmprogramma af te houden,
maar door ze bepaalde films aan te be
velen en ze uit te leggen, waarom die
zo aanbevelenswaardig zijn.
Henri Agel, leraar aan een groot ly
ceum te Parijs, die evenveel van de film
houdt als van zijn beroep, wil zelfs nog
een stap verder gaan op de weg naar
samenwerking tussen film en onderwiis.
Daarna komen de jongelui van 14 tot
16 jaar aan de beurt, die van de film
de activering van hun critische zin, de
bewustwording van bepaalde psycholo
gische problemen en de confrontatie met
bepaalde dramatische realiteiten van h"t
leven verwachten. Deze jongelui moet
men films laten zien die ze bevrijden van
hun avontuurlijke en teleurstellende illu
sies en die ze voorbereiden om de vaak
harde werkelijkheid van het leven onder
de ogen te zien.
Henri Agel beperkt er zich intussen
niet toe. zijn leerlingen alleen maar films
te laten zien. Hij eist van hen, dat ze
na elke voorstelling hun indrukken op
schrift stellen en opmerkingen maken.
De ideeën van Monsieur Agel zijn niet
slechts theorie gebleven. Integendeel, ze
worden reeds in practijk gebracht en wel
op vee] ruimer schaal, dan men zou ver
wachten. Alleen in Parijs al zijn er een
dozijn lycea, waar ze met veel succes
zijn verwezenlijkt.
Zonder twijfel zal dit voorbeeld een an.
sporing temeer zijn voor K.F.A. en Katho
liek Filmcentrum voor de Jeugd in Ne
derland om met alle energie het werk
in de door hen ODgerichte Katholieke Film'^g^ haar figuur.
een gezicht als Spen
cer Tracy, Raymond
Massey, Fredric March
en, nu hij zijn jongens
achtig uiterlijk heeft
verloren, Gary Coo
per".
Het heeft vijf jaar
geduurd, eer hei ge
zicht van Mel Ferrer
een vermogen waard
begon te worden In
1950 speelde hij een
negerdokter in „Lost
Boundaries". „Mijn ge
zicht had de goede
beenderstructuur voor
die rol", verklaarde
hij. „Ik heb altijd ge
dacht, dat ik over m'n gezicht moest
heenkomen. Daarom bedekte ik het met
een baard en zo, toen ik koning Arthur
moest spelen. Tegen de tijd, dat ik in
„Scaramouche" en „Lili" speelde, begon
nen de mensen er aan te wennen en vond
ik het niet meer erg, het zonder opmaak
te laten zien".
Natuurlijk werd aan Mel Ferrer, die
met de ballerina Ludmilla Tcherina een
romantische, luchthartige rol te spelen
krijgt in „Oh Rosalinda", gevraagd, of hij
zijn gezicht dan ook met rust zou laten.
Mr Ferrer lachte. „Dat dacht ik. Ik
meldde me in de studio, keek in de spiegel
en twee lui van de make-up-afdeling
stortten zich op m'n gezicht. „Laten we
daar maar eens gauw aan beginnen" zei
den ze.
Over de aantrekkelijkheid van sterren
gesproken. Weet u, wat men heeft ont
dekt in Hollywood, waar ze alles met
behulp van enquêtes, statistieken en gra
fieken onderzoeken en uitmgken? De
aantrekkingskracht van een vrouwelijke
filmster op het publiek is voor vijftig
procent gelegen in haar ogen. voor tien
procent in heur haar. voor twintig pro
cent in haar mond en voor twintig pro-
f
■wederkerig vruchtbaar zijn.
In December 1936 verscheen het twee
de „model" wederom bestaande uit éen
bedrukte nagtna. Al spoedig werden de
mod("^n sierlijker en bestreken een wil
der terrein. (In November 1937 ver
scheen een Vondelnummer met enige
zeer fraai gedrukte bladzijden in rood
en zwart, geillustreerd met een hout
snede. Dit boekje ging al wat lijken
op de latere ..modellen"; het was een
lust voor het oog maar die lust was
kort van duur, want de meeste pagi
na's waren onbedrukt.
Aan alle genres werd ook toen reeds
aandacht besteed: het eenvoudige school-
boekje heeft evengoed zijn „model" als
het klassieke gedicht. We zagen model
len van verhalen, essays, toneelspelen,
gedichten reisbeschrijvingen, tijdschrif
ten kunstboeken met reproducties.. Het
O
Het comité ..Cultuurbehartiging School-
jeugd", onderdeel van de Culturele Raad
te Eindhoven, is Vrijdagmiddag begonnen
met een nieuw Initiatief, dat in zijn om
vang en uitwerking enig in ons land >s
Leo Rommerts met volksliedjes en Leo
Derijks met voordrachten hebben samen
een begin gemaakt met kunstinleidenue
lessen voor de leerlingen van de zesue
klas der lagere scholen, lessen die in net
eigen vertrouwde klaslokaal worden ge
geven, waar de klinderen op prettige en
begrijpelijke wijze hun eerste contact met
de kunst kunnen opdoen. Het ligt in oe
bedoeling om deze lessen die geheel gra
tis zijn door een subsidie van de gemeen
te, iedere twee maanden te herhalen, «J
het telkens met andere kunstenaars.
Het eerste experiment is volledig ge-
flaagd, gezien het aandachtig gehoor van
de jeugd Een eenvoudige uitleg zorg-ie
Voor de katholieke amateurtoneelspe
ler betekent Je Vo„tenL jd een tijd van
stilte. Dat wil zeggen: men geeft geen
uitvoeringen meer. Tenminste niet van
spelen, die niet geheel in overeenstem
ming zijn met de geest van deze tijd.
De Vasten wil eer. boete-tijd zijn. Een
tijd van bezinning. Van bezinning op het
Lijden van Onze Heer Jezus Christus.
Christus, Die ons door Zijn Lijden ver
lost heeft. Die ons door Zijn Lijden
weer tot kinderen G - sem k' h- -fi
Een ieder beleeft deze tijd op zijn
geheel eigen manier. Een schilder bij
voorbeeld zal geïnspireerd worden tot
het schilderen van fragmenten uit het
Lijden van Onze Heer Jezus Christus.
En hii zal er al zijn liefde en dank
baarheid in leggen. Een zieke zal „ich
heel nauw met het Lijden van Onze
Heer Jezus Christus verenigen en zijn
of haar ziekte mede opdragen tot ver
lossing van de zielen.
Ook de amatuertoneelspeler^an zijn
geheel eigen wijze hebben o.n deze tijd
te doorleven. Oo hem rust hüna van
zelfsprekend de taak om dit Lijden van
Onze Heer Jezus Christus op at., nou-
weliike wijze uit te beeld-. vVanneer
hij dit op de juiste sobere wijze doet
en met de juist jnlent dan Is ei voor
hem hëna geen and-re mogel"' 1 om
deze tijd intenser, mooier en dieper te
beleven dan op deze wijze. Maar dan
moe: dit wel de 'lijk sobe - vize
geschieden. Het gaat er hier met om.
om een toneeluitvoering te geven, die
schittert en fonkelt van prachtige ge
waden en maiestueu. - decors en die
zwaar gaat aan indrukwekkende voor
drachten, maar om een eenvoudige uit
beelding, een eenvoudige voorstelling
van het Lijden van Onze Heer Jezus
Christus, om de mensen te hulp te ko
men temidden van hun dagelijkse drukke
bezigheden, waarin het hen dikwijls zo
moeilijk valt even hun aandacht te rich-
ten op het grote gebeuren, waarbij heel
de verdere wereldgeschiedenis e-
onze dagelijkse bezigheden en zorgen
als onbeduidendheden in het niet ver
zinken. Een uitbeelding op het toneel
spreekt altijd nog even duidelijker aan
dan een meditatie, vanaf een preekstoel
Een uitbeelding op het toneel moet ook
een meditatie zijr een verduidelijkte
meditatie, een aanschouwelijke
tie. Iets, dat men aanschouwt, blijft
altijd even langer hangen dan iets,
dat men hoort. Mjn het t het dan
niet alleen gehoord maar onk gezien
Beelden vervagen niet gauw. Men draagt
ze met zich mee naar zijn werk. Men
ziet ze weer voor zich, als men door
de zorgen overweldigd werdt. Ze kun
nen troosten, opbeuren, tot ijver aanspo
ren, tot dankbaarheid stemmen, tot be
zinning brengen. Hoe zuiverder, hoe so
berder en hoe gaver de beelden ge
weest zijn, des te dieper is hun indruk,
des te 'langer blijven zij bij. Opsmuk
vervaagt een beeld altijd, Laten wij on
ze voorstellingen dus heel sober hou
den.
En ook de juiste intentie mag niet
ontbreken. Wij willen door onze voor
stelling slechts stichten, een apostolaat
uitoefenen, de mensen een hulpmiddel
aan de hand doen, om deze tijd die
per te beleven. Wij spelen uit liefde
tot Christus zelf en uit liefde tot de
mensen. Wij spelen uit dankbaarheid. Wij
willen ons door het spel ook zelf stich
ten door het spel ook zelf deze tijd die
per beleven. Daarom mag er nooit een
wanklank vallen op repetities en op de
avonden van de voorstellingen zelf. De
voorsteilings- en repetitie-avonden moe
ten voor ons wijdingvoile avonden zijn.
Wij willen ons zelf niet in het voetlicht
naar vpren brengen, maar alleen de
volle aandacht doen vallen op de per
soon van de lijdende Christus.
Maar waarschijnlijk kunnen wij niet
„ii„n een ri b»—n°en. O. vf»"~
eniging, onze speelclub is er dikwijls
te klein voor. De passiespel?", die er ziin
vragen dikwijls een zeer sr°.ol aanta,
medespelenden. Ook gaan de uitvoerin
gen ervan dikwijls onze financiële
draagkracht te boven. -a'en w"
die verenigingen, die WEL een pm
dan tenminste al onze steun bieden aan
die verenigingen, die WEI- een passie-
SP£ iTvoïgend a-"' 31 -Hen wij hei
passiesoel bespreken, dat ondf-r de
naam „Van Bethanië tot Golgotha in
Rotterdam door de Zuider Ton -e. trine
gebracht wordt onder regie van de heer
J. v.d. Linden en de weleerw.pater A.
Hogema en met medewerking van het
„Celles" koor en een katholieke haBei-
groep o.l.v. Cobi Verbeek en net R.K.
Rotterdams Svmp. orkest o.l.v. de heer
A. Vijverberg.
Van eventuele n««!eswlen.di?
elders op het program staan zou ik
gaarne voor deze rubriek op de hoog
te worden gebracht.
Kaderschool in Den Haag voort te zetten
De Britse commissie, die belast is met
de keuze van film voor ds ia. bikse Roval
Film Performance in I iden krijgt een
onafhankelijke voorzitter, die er voor zal
m 'en zorgen, dat de films, die in de
toekomst worden uitverkoren, in alle op
zichten van goede smaak getuigen.
Deze maatregel is een gevolg, van de
felle critiek op de film „Beau Brummell"
die verleden jaar tijdens de Royal Film
Performance werd vertoond en die, zo
als gemeld, koningin Elizabeth mishaag
de. Deze film bevatte, zoals men zich
herinneren zal. een scène, waarin koning
George II van Engeland krankzinnig werd
in de St. Georg's Chape] van Windsor.
Het voorzitterschap is aangeboden aan
Lord Radcliffe, de vroegere voorzitter
van adviescommissie voor de B.B.C. Lord
Radcliffe is 55 jaar en geeft toe. dat hij
een filmliefhebber is.
De keuze commissie wordt gevormd uit
Kay Kendall, die sedert Kerstmis
zonder werk en zonder inkohien
heeft gezeten, gaat weer aan de slag
bij Rank, die haar schorste.
Hij is van mening, dat er op de onder
wijsprogramma's plaats moet worden ge
ruimd voor de film.
De heer Agel ontveinst zich niet. dat
dit idee op sommigen een revolutionnaire
indruk zal maken .Een definitieve plaats
geven aan de film in tiet leven van de
jongeren", aldus schrijft hij. „betekent
zeker een dubbel risico lopen Op de
eerste plaats zijn de dasen van de school
gaande jeugd toch al druk bezet en ver
volgens bestaat het gevaat, dat de nei
ging van de jongeren om films te „ver
slinden" nog wordt versterkt".
Niettemin vraagt Monsier Agel zich
af. of het niet verstandiger is om aan
gezien de hang naar de film nu eenmaal
een feit is en men niet kan verwachien
dat deze zal verminderen te strijden
tegen de tegenwoordige houding van pas
siviteit en gedweeheid, die ontbloot is van
elke critiek. de scholieren begrip en ken
nis bij te brengen van het filmmedium
en aldus geleidelijk de staat van verdo
ving. die het vertonen van films tot ge
volg kan hpbben, te vervangen door een
actieve houding.
De meeste bioscoopbezoekers onthou-neus en ogen beneden tiaar nas
den n.l. aiicen de inhoud van een film.
daar ze er geen notie van hebben, hoe
zo'n film wordt gemaakt. Zelfs in de
Filmliga's, die in principe toch een elite
vormen, wordt ai teveel over een film
gepraat, of het een boek is. terwijl het
verschil tussen het medium film "n lite
ratuur. het specifieke karakter van de
film en de geaardheid van de filmstijl
iuis» het onderwerp van discussie moet
z 'n. De film moet -vei lange-- -■ -
ontspanning zijn. maar een vorm van cul-
-ur en overdenking worden.
Gina Lollobrigida boos, als haar
terecht zonden komen.
de organisatoren van het Weld.'idigheids-
fonds van het Britse filmbedrijf.
„Een man met zo'n gezicht als ik moet
oppassen heeft Mei Ferrer tijdens een
persconferentie in de Engelse Elstree-
studio s bekend. „Het is erg vleiend te
horen, dat de vrouwen het „interessant"
Zouden de heren er ook rekening mee
hebben gehoud i dat er veel, zo niet
alles, afhangt van de manier, waarop een
regisseur zijn ster met <de camera obser
veert en haar aan de toeschouwer laat
zien?
Er zijn nu eenmaal leugens, verschrik
kelijke leugens en statistieken.
Gina Lollobrigida, de Italiaanse film
ster, die, zoals gemeld, door 26 ver
schillende schilders word) uitgebeeld als
de Mona Lisa van 1955, heeft de ,.ab-
stracten" in het gilde gewaarschuwd, dat
ze erg boos zou worden, als ze haar neus
en ogen beneden haar hals terecht zouden
laten komen. Daarentegen heeft ze be
loofd de schilderijen, die ze het mooiste
vindt, te kopen.
Verleden week hadden elf artisten
50 schilderijen en 50 schetsen voltooid.
..Gina zag eruit ais 'n tameli-k droeve Mo
na Lisa", verklaarde iemand, die het
werk heeft gezien. „Ze lachte nergens en
zag er bepaald verveeld uit"
Bette Davis, die zich sedert 1952 om
gezondheidsredenen d.w.z. omdat haar
geen belangrijke rollen werden aangebo
den uit de filmstudio's heeft terug
getrokken. za! weer voor de camera op
treden en wel in de „historische" Cinema-
scope-productif ..Sir Arthur Raleigh" Ze
speelt in deze film de rol van Elizabeth I.
Betty Hutton, de „blonde bom" van
toneel en film heeft al na drie maanden
genoeg gekregen van het rentenieren op
33-jarige leeftijd.
In November van verleden jaar kon
digde ze aan: „Ik kan de inspanning van
het acteursleven niet langer verdragen.
Ik ga bridge leren spelen en echt saai
worden".
Thans is ze in Hollywood terug met de
verklaring: Ik heb me vergist en ik geef
het toe. Maar de rust heeft me een massa
goed gedaan".
De derde ster, die in de studios terug
keert, is Kay Kendall Sinds Kerstmis
heeft ze zonder werk en zonder inkomen
gezeten, maar nu heeft ze twee grote
rollen tegelijk gekregen. In de film
„Quentin Durward" (die maar heel weinig
gemeen heeft met het verhaal van Sir
Om de leerlingen van de schoolbanken vinden. Maar als ik er zelf naar kijk, doet
der middelbare school af in te wijden in
heer Agc] geleide
de filmkunst, wenst de
filmvoorstellingen te organiseren. Hij is
van mening, dat daarmee reeds op 12-
jarige leeftijd moet worden begonnen
door het vertonen van films. d:e blijk ge
ven van moed, toewijding en saamhorig
heidsgevoel en van documentaires, die
aan de natuurlijke nieuwsgierigheid van
kinderen op die leeftijd beantwoorden.
er voor, dat de kinderen de zin van hel i _TT^T ttt-dottc NT C T? \T
volkslied en van de gedichten kon bevit- URONIN VERSUS NI .U.K.. V
ten. Kort geleden zond de NCRV een serie-
De wethouder van Onderwijs en Cui- hoorspel uit dat een bewerking was van
turele Zaken, de heer Th. van Eupen bekende roman „De citadel" van de
heeft vooraf aan belangstellenden een E eelse auteur A J. Cronin Door een
overzicht gegeven van de werkzaamheden wag verzuimd het gebruikelijke
die de Culturele Raad reeds achter d* rnntact met de uitgever op te nemen over
rug heeft: 150 adviezen voor cultuursub- 1 der auteursrechten. Dit had tot
sidie". aanstellen van een cultureel ami- dat de omroep onlangs van een
tenaar: studie over culturele verheffing Nederlandse zaakwaarnemer van de heer
van de arbeider: subsidleregelmg voor Nederlana^ schadelo0sstelling ont-
zjngkoren en hjrmoniegMelschapi*n. waa cen bedrag van verscheide-
Ook heeft de heer HL I, duizenden guldens werd geelst. De
ïltter van het comité --Cu"""™'•hartigm, omr heeft zich inmiddels via de Ned.
Schooljeugd" lets verteld ovw aetmaa R verbinding gesteld met de En
teven van dit comité: lt gelse uitgever en de zaakwaarnemer van
duizenden deelnemers uit het voortge.z 1 De schadevergoeding is
onderwijs; declamatietournoo ITTdl ,r ingetrokken, maar er wordt nu een ge-
-K„le„ en sehnlen VOOT ULO «r auteursrechten geëist> dat het
gere scholen en scholen voor
middelbaar onderwijs: cursus U™v'\r;
ming voor leerkrachten en ten-lotte n-
lessen die Vrijdagm-ddag begc-mjen zijn
en waarvoor uit onderwijskringen vee:
belangstelling bestond.
twaalfvoudige is van het bij de NRU ge
bruikelijke tarief. Er mag worden ver
wacht. dat deze zaak in een proces voor
de Nederlandse rechter zal dienen.
DE FAKKEL der geschie
denis heeft geen iichl
kunnen verschaffen om
trent geboorte, woonplaats en
afkomst van de blinde dichter
Homerus. De Italiaanse regis,
seur Mario Camarini heeft zich
dan ook met deze problemen
niet bezig gehouden. Hfl heef»
geen stelling genomen in de
historische strijdvraag rondom
deze Griekse dichter, die de
grootste van alle tijden wordt
genoemd. Hij heeft „slechts
één van de kunstwerken, die
op zijn naam staan, tot onder
werp genomen voor een film
Zijn product „Odyssee" geeft
een boeiende optische weer
gave van dit machtige epos.
Homerus bezingt de daden
en het leven van Griekse
heroën Zó groot was zijn f
faam, dat zeven steden dongen
naar de eer zijn vaderstad te
zjjn Homerus geeft echter in
zijn verhalende verzen niet
alleen staaltjes van moed en
echtelijke trouw; men moet
achter zijn tekst een dtepere
zin zoeken. Hij toont hoe de
mens door onverschrokken
moed door wijs en omzichtte
beleid, hindernissen en geva
ren van allerlei soort kan
overwinnen.
V-
mmmmm
In tegenstelling tot de Illiade
die meer handeling is dan dat
ze verhalende mededelingen
doet. is de Odyssee meei ver
haling dan handeling. Tekstmatig zou men
dus voor een verfilming van iets uit het
oeuvre van Homerus de voorkeur geven
aan de tragische Illiade.
Alleen Odysseus kan deze boog spannen.
Beeld uit de Italiaanse film. „Odyssee" van
Mario Camarini met de Amerikaanse film
ster JCirk Douglas in de titelrol.
Mario Camarini, de regisseur van oa
„Kleine mensen op de grote weg" heeft
in de Odyssee echter de tekst vervangen
1 door beelden van de heldendaden van
Odysseus, de overwinnaar van Troje. die
zich de toorn van de beschermer van deze
stad, Neptunus op de hals haalde toen hij
diens beeld in overmoed verwoestte.
Het is moeilijk om in het klimaat van
de goden- en heldenwereld van Homerus
een film te maken, die dit .sacrale'
karakter voldoende naar voren laat
komen, Mario Camarini heeft dan ook
primair de menselijke kant van de Odys
see gezocht en verfilmd. De ontegenzeg
lijk komische momenten in dit meester
werk heeft hij in zijn rhapsodie van moed
en echtelijke trouw voldoende belicht,
waardoor hij ervoor heeft gewaakt niet
tezeer door een zware toon zijn film te
kleuren tot een onverteerbare opsomming
van schier ongelooflijke daden van de
titelheld. Homerus geeft niet een realis
tisch beeld van het Griekenland van zijn
tijd. Hij idealiseert het waargenomene Dit
is door het realistische karakter van het
filmmedium niet duidelijk tot zijn recht
kunnen komen. In deze Italiaanse film
"krijgt men de indruk, of een ooggetuige-
verslag van een beleefde realiteit wordt
gegeven. Alle bekende daden van de held
Odysseus worden verfilmd met een
j camera, die nauwkeurig registreert en het
gepresteerde aanvaardbaar maakt. Slechts
uit enkele uitlatingen wordt duidelijk,
j welke achtergronden aanwezig zijn bij
deze handelingen.
PENELOPE, de echtgenote van Odys
seus wacht in Ithaca op de terugkeer
van haar man, die tegen de Troja
nen ten strijde is getrokken. Velen dingen
naar haar hand en argumenteren hun
aanzoek met de mededeling, dat het land
niet zonder koning mag blijven Penelope
gelooft echter vast aan de terugkeer van
Odysseus en gebruikt een list om de fatale
dag van haar huwelijk uit te stellen De
list lekt uit en zij moet toegeven aan de
eis om te beslissen, wie van de huwelijks-
candidaten haar hand zal krijgen.
net me aan een paard denken" Tevoren
had iedereen in de studio van Audrey
Hepburn af, die met hem is getrouwd
'„zo'n rustig, kïimerend gelaat") tot de
huismoeder toe, die van hem hield „om
zijn hongerige blik" zijn mening over;
mr Ferrers gezicht, gezegd.
„Ik heb een karakteristiek gezicht"
ging hij voort. „Niet het knapjte gelaat
van de erkende jeune premier, maar meer tietty Uavis, sedert 1952 om gezond
heidsredenen in rustet keeH terug
op het witte doek als Elizabeth I
in de film „Sir Arthur Raleigh".
Odysseus is inmiddels op het strand
van het eiland der Phaeaken gevon
den door de koningsdochter Nausicaa.
Hij mist zijn geheugen en weet niet
meer wie hij is of waar hij van
daan komt. Nausicaa wordt verliefd
op hem. maar even voordat zij met hem
in het. huwelijk zal treden, krijgt de held
tijdens een blik over de wijde zee lang
zamerhand zijn herinnering terug De film
laat dan zien, hoe hij in het houten paard
Troje werd binnengevoerd, de poorten
opende en de stad innam en hoe hii het
godenbeeld van Neptunus omverwerpt en
de vervloeking van Cassandra hoorde
uitroepen. Tenslotte keert hij terug naar
Ithaca en komt als bedelaar in zijn huis,
waar hij de troosteloze toestand ziet
Slechts zijn hond en zijn zoon herkennen
hem.
Penelope zal degene huwen, die de boog
van Odysseus kan spannen. De huwelijks-
candidaten falen stuk voor stuk. Dan
maakt Odysseus zich bekend en hij slaagt
erin de pijl af te schieten. Samen met zijn
zoon maakt hij schoon schip en hij geeft
in een dialoog met Penelope de verzeke
ring, dat de toekomst voor hen en zijn
trouwe zoon goed zal zijn.
HELDENMOED en huwelijkstrouw zijn
het onderwerp van de film die vlot
de gebeurtenissen aaneenrijgt en die
met een beheerste camaralens de milieu
schilderingen geeft. Silvana Mangano
speelt zowel Penelope als Circe en Kirk
Douglas de Odysseus. Beiden zijn aan
vaardbaar binnen het raam van de film,
In de grootse scènes, zoals die met de
Cycloop en de stormloop in Troje, heeft
de regisseur zich weten te beperken tot
het epische en is gelukkig niet gezwicht
voor te opdringerige massaspektakels.
Deze verfilming in kleuren van de
Odyssee is een boeiend product geworden,
dat natuurlijk niet de pretentie kan heb
ben de schoonheid van de taai van Home
rus weer te geven, maar dat als optische
verbeelding van het meesterwerk aan
vaardbaar is en niet slechts platvloers een
avonturier voor de lens zet.
Bu.
Walter Scott), heeft ze de plaats ingeno
men van de Hollywoodse ster Grade Kelly
als tegenspeelster van Robert Taylor en
de dag, nadat ze met deze film klaar is,
gaat ze opnieuw werken voor de Rank
Organisatie, die haar, zoals we toen
meldden, kort vóór Kerstmis schorste,
omdat ze achter elkaar twee rollen had
geweigerd. Voor Rank zal ze de hoofdrol
spelen in dp film „Simon and Laura", die
wordt gemaakt naar het gelijknamige
toneelstuk,, dat thans in het Londense
West End loopt.
Grade Kelly zou de hoofdrol spelen in
„Quentin Durward", een 15e-eeuws ver
haal. dat in Engeland en Frankrijk wordt
verfilmd. Maar miss Kelly verklaarde, dat
ze zo'n lange reis niet wenste te maken
alleen maar om in lange japonnen te
worden gehuld en allerlei mannen tot
haar te horen zeggen: „Eilieve, loop ach
ter me".
Dus werd Grace Kelly uit de film ge
schrapt en offreerde men de rol aan Kay
Kendall.
Raad eens, wie de uniformen voor de
academie der Amerikaanse luchtmacht
in Colorado Springs zal ontwerpen?
Niemand minder dan Cecil B. DeMille
de Hollywoodse regisseur van gigantische
sunerkolossale spektakelstukken
Luitenant-generaal Hubert Harmon de
supenntendant van de academie heeft
voorspeld: Onze jongens zullen de chicst
geklede, knapst uitziende mannen zijn,
het uniform van de Amerikaanse
strijdkrachten hebben gedragen.
Daar twijfelen we geen moment aan!
Het Rotterdams Toneel, directeur Anton
Ruys, artistieke leiding Jan Teulings en
Bob de Lange, zal Zondag a s. in de Rot
terdamse Schouwburg de 100ste voorstel
ling geven van „Assepoester in Walstreet"
van Howard Teichmann en George S.
Kaufman.
