Observatieposten honden de
communisten in de gaten
Koninklijke/Shellgroep heeft
134 millioen pond verdiend
DEBRAIINE
blijven
Niemandsland krioelt nog van
de mijnen
arsisrt a."ïaa srs
DE UITWIJZING VAN DE HEER
VERMEULEN
OPLEIDING VAN DE REROEPS-
KEUZE-ADVISEUR
Vraag naar olie zal
toenemen
Joodse vermogens voor de
Duitsers verkocht
Langs de Demarcatielijn
Winstmarge op olieproducten niet
buitensporig
„Broederlijke band"
tussen NATO en
Balkanpact
Canada minder in trek
Ollenhauer vraagt
uitstel van bewapening
Geen aanleiding voor stappen van regering
-V"C,!aeBre'WT
Nog steeds te veel tankschepen
Aft aire Lippmann Rosenthal onderzoclit
Rebliolz (bij verstek)
voor de rechtbank
Atoom-experiment
onder water
Lufthansa en Air France
gaan samenwerken
DINSDAG 10 MEI 1955
PAGINA 5
Eentonig
Geen frontlijn
Aantal immigranten hard
teruggelopen
i
rn Bunkerleven
MONDELINGE MIDDEN
STANDSCURSUSSEN VOOR
MILITAIREN
Het peseta-plan
Honderden millioenen
Financiële kundigheid
Verdachte's motieven
Geen consumptie-vis in de
buurt
(Van onze correspondent.)
Alfred v. Sprang
Op een observatiepost in
West-Korea, April 1955.
Van een houten uitkijktoren ergens langs
de strook niemandsland tussen Noord- en
/-li 1(1-Korea zoeken twee Amerikaanse mi
litairen met verrekijkers de horizon af.
Zie je ze, vraagt de een.
Neen.
Even beneden de top., een paar
meter lihks van die struiken..
O ja, drie zijn er. hè..?
Ja.
Een van de soldaten legt zijn verre
kijker neer en schrijft op een speciaal
formulier: 15.20 uur Drie mannen in
donkere kleding staan op heuvel 327
Geen w oens waarneembaar Zicht goed
Dan neemt hij zijn kijker weer op en
richt hem op de bergen aan de andere
zijde van het niemandsland.
De uitkijktoren is een schakel in de
keten van observatieposten van kust tot
li'in i1 -ftaan met een tussenruimte van
enkele kilometers op strategische toppen
langs het vroegere front. Van die obser
vatieposten houden de legers van de Ver
enigde Naties een waakzalm oog op de bel
wegingen van de communisten.
Het is koud boven.
'fn k'"c wind blaast dwars door het
rin ,iiC omgeven piatform boven op
dejien meter hoge toren.
n x koude beweging., merk ik op
koi n ban had u van de winter moeten
h™ antwoordt een van de soldaten.
nSt a 5taan jullie wacht?
van de op drle uur a' en één da2
Is
Met z'a
brengen degenen die van wacht komen
hun vrije uren door. Het is er bekrom
pen maar warm.
„Kom binnen'' nodigen de bewoners uit
„Graag.
Ze stellen zich voor. Hun namen zijn
een karakteristiek voorbeeld van de he
terogene samenstelling van het Ameri
kaanse volk. Korporaal Johnny O'learv
rn^hBNilly,vSchumacher' Soldaal Jumbo
Guimbellot. Korporaal David Coffey, Sol.
Jerrv vTn6 t?lr?ken zelfs een Soldaat
hun veYrih aal T llggen en zitten op
M n °en hoek brandt een
petioleumkachel. Ervoor slaapt een hond.
,zi-in volgeplakt met uit Ame-
r kaanse tijdschriften geknipte kleurenfo-
„;^„;Van Imsterren en schoonheidsko
ninginnen. Een kleine radio produceert
muziek van het Strijdkrachten Programma
n Seoel. En er is zelfs een boekenplank
je met pocketboeken en de onvermijdelij
ke beeldroman.s
..Niet zo gek hier" merk ik op.
„Nee.het gaat wel" geven ze allen toe
„Druivensap?" biedt een van de mili
tairen aan.
„Graag"
Hij blaast het stof uit een alluminium
drinkmok en schenkt die vol uit een groot
blik.
„Wat doen jullie hier zo?',vraag ik
„O, slapen en kaarten en brieven schrij
ven. En praten natuurlijk"
„Waarover?"
„O. over thuis., en over de demobili
satie.. en over verlof in Japan en over
meisjeg natuurlijk.."
„Wat vinden jullie van de Koreaan
se meisjes"
Ze schieten in de lach.
„Dat kunt u toch niet in de krant zet
ten"
En daarmee schakelen we snel op een
ander onderwerp van gesprek over.
Dit is één post.
Aan weerskanten ervan staan vele an
deren over de gehele lengte van 't twee
honderd-en-vijftig kilometer lange front.
Deze observatieposten zijn de ogen en
de oren van de Verenigde Naties. Zij hou
den de communisten scherp in de gaten.
In geval van een aanval slaan zij onmid
dellijk alarm.
„En dan?" vraag ik aan de jonge lui
tenant, die het bevel over deze post voert
„We hebben enkele posities en die be
mannen we in afwachting van orders
om terug te vallen op het bataljon
„En je hoopt natuurlijk dat die gauw
k°™eeniuitenant aarzelt geen moment.
„Reken maar"
En met één oog kijkt hu naar de am-
phibische voertuigen die altijd klaar staan
om hem en zijn mannen dwars door het
terrein af te voeren naar de plaats waar
de legers van de Verenigde Naties hun
eerste lijn van verdediging voorbereid
hebben
drie
.dat zwaar?
observ
vatipn tvyeeën gaat het wel. De
rief Het biedt overigens weinig ge-
meter in hl, ls niet groter dan een
gevoelige vlerkant. Er staat een zeer
veIdtelefoe„L in' Verder zijn er twee
de „net. eep naar de bunker aan
command311 de toren en één naar de
mische f 1 in het bal. Een panora-
detailh» J° Van het terreln en Cen Ee_
nf"1 !®erde stafkaart zijn met een paar
Pon i te§en de houten wand geprikt.
-_n jerrycan doet dienst als zitplaats.
cep spijker hangt een stoffige box-
fml En op de vloer ligt een ver-
mmelde beeldroman,
il^. "at 's jullie opdracht precies? vraag
Verslag uitbrengen van alle bewe-
-?eiJ op communistisch grondgebied.
Wat zien jullie zo?
te- D, meestal communistische wach-
tpJ °p de heuvels tegenover ons Wij rich-
(jB °nze kijkers op hen en zij de hunne
e ons.
Verder niets?
k e-- nu en dan een wilde kat of
bert of een paar fazanten soms.
een
-En
nachts?
ziet. e
^an hoor jc natuurlijk meer dan j«
r zit dikwijls een uil te roepen
En f z't dikwijls een u
J hoort het wild lopen.
Spanning
ciaVile waarnemingen worden in een spe-
a' register met verschillende kolom"
geschreven. Een van de soldaten
me het zien.
men
laat
als: Twee
op heuvel
punt 12, in
Inhoud niet
Er staan waarnemingen in
™armen werken aan bunker
richtm vrachtaut0 Passeert
ncnting van heuvel 481
waar te nemen.
Ja' efgeniHk mit} 01 ,meet hetzelfde,
we iemand horen Y keer hebben
de toren We b„uluepen hier vlak voor
gewaarschuwd en 2 d|[ect de ^ker
Er was niemand zlJn saan kijken.
'«7 iaat gebeuren?"8 h6t gevpeI' d3t er
betekenend kijken elkaar veeI"
veel J,tumet Ker®tmis. Er was ongewoon
vee hóen °P 8 heuvels En er was
kefiik dat rieW8er g0rii- We dachten wer-
beginnen commumsten weer gingen
En..?
wel even geknepen.
De Turkse premier, de heer Mende-
res, is gisteren na een officieel bezoek
van vijf dagen aan Joego-Slavië, met
een speciaal vliegtuig van de Joego
slavische luchtvaartmaatschappij naar
Ankara teruggekeerd.
Voor zijn vertrek verklaarde hij op
een persconferentie, dat een „broeder
lijke band" is gelegd tussen het Atlan
tisch Pact en het Balkanbondgenoot
schap (Turkije, Griekenland en Joego-
Slavië).
Menderes zei, dat het „zeer natuur
lijk" is, dat elk van de verdragspart
ners „een eigen diagnose" van som
mige wereldgebeurtenissen maakt,
doch dat dit niet betekent, dat het
bondgenootschap om die reden aan
kracht inboet.
Naar verluidt, zou Menderes erin
zijn geslaagd Tito te overtuigen, dat de
NATO uitsluitend vredelievende doel
einden nastreeft.
Het aantal immigranten, die gedurende
het eerste kwartaal van dit jaar Canada
zijn binnengekomen, is aanzienlijk lager
dan dat in de overeenkomstige periode
van 1954, nl. 17.627 tegenover 28.223. Aldus
blijkt uit een rapport van de Canadese
Immigratiedienst. Wat Nederland betreft,
'waren de cijfers 1 058 in dit jaar tegen
2.914 in de eerste drie maanden van ver
leden jaar.
De bekende Via Margutta, het Quar-
ticr Latin van Romegelijkt een open
lucht-kunstgalerij nu er de werken van
een bOO Italiaanse kunstenaars zijn ten
toongesteld. In Italië acht men dit de
enige geschikte manier om de werken
van al de vele schilders van deze tijd
onder de ogen van het kunstminnende
publiek te brengen. Toch was echter de
beroemde Via nog te klein en zochten
velen met bun beste werken een onder
komen in de nabijgelegen straten, de Via
Margutta zelf ging er met dat al als een
gezéllige bazar uitzien. Enige artisten,
'zoals de foto toont, gaven tijdens de
expositie een show van de wijze waarop
zij al die kunstwerken tot stand hadden
gebracht.
De Westdilitse sociaal-democratische
partij heeft in een gisteren gepubli
ceerd „program van actie" aangedron
gen op uitstel van de militaire bijdrage
van West-Duitsland aan de NATO,
totdat nieuwe voorstellen voor de
Duitse hereniging besproken zullen
zijn met Rusland.
De voorzitter van de partij, Ollen
hauer, verklaarde op een persconfe
rentie in Bonn, dat de hereniging van
Duitsland slechts zal kunnen plaats
vinden als tegelijkertijd een systeem
voor Europese collectieve veiligheid
in het leven wordt geroepen.
Het uiteindelijke doel van de West-
duitse socialisten is te komen tot inter
nationale overeenstemming over een
Europees veiligheidsstelsel, opgevat als
een „regionale" organisatie in de zin
van het Handvest der Ver Naties, bin
nen welk stelsel de status van een her
enigd Duitsland zou moeten zijn vast
gelegd.
resultaat over 1954 van de
Komnklljke/Sheli Groep waarin het be
lang van de Kon. Olie 80 pet bedraagt,
beliep na aftrek 'van belastingen en het
aandeel van derden 134.474.218
(130.413.373). Het jaarverslag, waaraan wij
hieronder en elders op deze pagina het
een en ander ontlenen, constateert, dat
dank zij een grotere activiteit in alle ge
ledingen van het bedrijf de verkochte
hoeveelheden in de landen buiten Noord-
Amerika met bijna 10 pet toenamen en
met 4 pet in Noord-Amerika. Hierdoor
vneóCS rtt0 resultaat van de Groep
22 mUli Van belastingen met rond
li millioen. Tegenover deze staging
een hoger bedrag aan te
Op de houten observatiepost houdt men de communisten aan de andere
zijde van de demarcatielijn in de gaten.
heb hem toch
Ik sta op
Waar begint
zone eigenlijk?
de gedemilitariseerde
Ongeveer achthonderd meter van hier
die is vier kilometer breed, niet-
waar?
twep^'i (wee kilometer aan onze kant en
sen i ,otneter aan de hunne. En er tus-
bordpn j0pt dan de demarcatielijn. Die
Met edaai: sevan die aan-
horden mp. jker duidelijk de gele
Koreaan 4 zwarte opschrift m het
lUarispprdon R"Be,s le zicn D,> *edemi-
genoemdi i IOn<" <DMZ in de wandeling
ree». beha!veVerb°dCI' tcrrein voor ieder"
Politie vi L beperkt aantal Militaire
men ipI- J? Z'iden En
De
mi
»smp0 au Heuvels met
The HooiSheH,',d:i e'4/. Vegas. Reno en
En zelfs zij ko-
nameliik" overal De DMZ krioelt
'k n°15 vau de mijne„. m dit
men lang
«ided'ls *vél«rvan aeh mi
herinneren daar
(s eenVink"1 !tbouwn°el "a" de ""*en
nog aan.
opgevulde
Op vragen Van het Tweede-Kamerlid
de heer Roemers (P.v.d.A.) betreffende
e «ijzing van de heer Vermeulen uit
enezue^a, eeft de staatssecretaris van
ocia._ a en schriftelijk het volgende
geantwoord.
op?nfngszReting0vanVdemIdiei\ tijdTo dt
van de commissie voor dp
industrie te Caracas het wnn,Se4r°i®um"
voerd in zijn functie van i lleeft Se"
diger van de raad van beheer^ vintin"
ternationale arbeidsorganisatie wafriw
raad verantwoordelijk voor de door dl
heer Vermeulen uitgesproken rede Nadat
de directeur-generaal van het interna
tionaal arbeidsbureau bericht had ontvan
gen van de uitwijzing van de heer Ver
meulen. heeft hij onmiddellijk contact
opgenomen met het dagelijks bestuur van
de raad van beheer en geprotesteerd bij
de Venezolaanse autoriteiten. Hierop
werd de zitting uitgesteld, waarop van
de minister van Buitenlandse Zaken van
Venezuela een protest tegen het beëin
digen van de zitting der petroleumcom-
missie aldaar en het bericht van de uit-
l Advertentie)
Bestrijd die afschuwelijker
kwelling grondig met het
huidgeneesmiddel dat alle
schadelijke kiemen doodt
geopend, waaraan
Personen uft gThell d"°r- °ngeveer 120
wordt
Persor.
Wordt.
geboudeV,Nederland en die
minis,evfp „dep ?p, '"Stigatie van het
epmndheid Zaken en Volks-
samenxvprkilo he' Cer>traal Comité
bp''PpPsklugne8 'n
In
zake voorlichting
van
bij
J. de tlaas van 5SW00''d maakte de heer
Stichting voor nni°ÏVer' directeur van de
li.lke werker. ,p V 8 tpt maatschappe-
gewag van het fp,i V,em. met vreugde
alle levensbeschou«roia! in deze !eergang
zowel narticulierp "ike richtingen en
overheid op gelukk n,ies alsook de
1 - i. kige wijze tnt cniYiPn.
werking., zijn gekomen
Als vertegenwoordiger
nistei'ie van Sociale van het mi-
van de afdeling beroensirP„ïprak 4 hoofd
drs mr A. L C. Knook d,oixVOI,rlichttri8'
nis van de B.K V ulteenzetip0 gPschiede-
zicb nu ontwikkelde ln mi zoals d(?ze
verband en later, in kleiner „p„unationaal
in Nederland Tensloite le^dp hi»8"?' ook
druk op het element van samenwtlkfnl
la' naar snrekpr e"<ing
en ophouw, da' naar spreke,
"verheid «n particulieren meer bind't
d- vers,
De he
het r„.
meet da
opmerkte,
dan
n hen scheiden
t' van de Vliet, voorzitter van
Comité, reide, dat van de
mTw aanme'dinsf" «'«'hts rond
cm worden toegelaten, waardoor
de toelatingscommissie voor 'n zware op-
gave werd gesteld.
Voorts vestigde hij er de aandacht op,
dat weliswaar de cursus het zijne kan
bijdragen voor de grote en verantwoorde
lijke taak van de beroepskeuze-adviseur,
doch dat het zwaartepunt toch ligt op de
adeldom des geestes en de zelfwerkzaam
heid der cursisten
Hierna begon de heer drs Ruarus,
psycholoog te Amsterdam, zijn eerste col
lege over psychologie.
De contactraad van de drie onderwijs-
oentrales, gevormd door de Centrale voör
Kathollek Handelsonderwijs, het Instituut
voor Middenstandsontwikkeling en d»
Centrale voor Christelijk Handelsonder
wijs, heeft met medewerking van de dienst
Welzijnszorg Leger te 's-Gravenhage voor
militairen de mogelijkheid geopend een
mondelinge opleiding voor het midden
standsexamen te volgen Bij enkele lege
onderdelen is men met deze opleiding
reeds begonnen Het ligt in het voornem"'
begin Mei bij alle legeronderdelen, waai
belangstelling voor dit onderwijs is. cur
sussen in het leven te roepen.
treding van Venezuela uit de internatio-
nale arbeidsorganisatie werd ontvangen.
Er was onder deze omstandigheden
voor de regering geen aanleiding tot het
doen van stappen in deze aange
legenheid, zolang nog de besprekingen
die gaande waren tussen de internationale
arbeidsorganisatie en de Venezolaanse
regering, de mogelijkheid van een terug
keer van de heer Vermeulen openlieten
stond echter
betalen belastingen'.'"Dit verklaart, dat
het netto resultaat van de Groep na af
trek van belastingen vergeleken met 1953
slechts met 4 millioen is toegenomen.
Met name de lichte producten leverden
wederom een zeer bevredigende bijdrage
tot de stijging in de verkoop. Geografisch
bezien, was de toeneming bijzonder op
vallend in Europa hetgeen niet slechts
aan het ongeëvenaard hoge peil van de
economische bedrijvigheid in de West-
europese landen is toe te schrijven, doch
eveneens aan het voortdurend verbeteren
van de kwaliteit der producten van de
Groep, voor welke het publiek een steeds
duidelijker voorkeur gaat tonen.
In de Ver. Staten waren de verkopen
en dc inkomsten van de Shell Oil Co
hoger. De aardoliemdustrie als geheel had
aldaar in 1954 met moeilijkheden te kam
pen, mede als Sevolg van een sterker
doorgevoerde do°r de overheid opgelegde
productiebeperking-
Aan opsporing werd in 1954 50 mil
lioen meer uitge®evap als gevolg van ver
hoogde activiteit bij het zoeken naar
nieuwe oliereserves. Deze uitgaven, even
als die voor de research, zijn noodzake
lijke kosten voor de Groep om haar
positie ook in de toekomst te handhaven.
Dc afschrijvingen ten bedrage van 155
millioen overtroffen die over 1953 met
7 millioen en dit bedrag zal in de toe
komst wel blijven stijgen in verband met
het tegenwoordige hoge peil der kapitaal
uitgaven. De scherpe stijging van de post
omzetbelastingen, accijnzen etc. iB goed
deels toe te schrijven aan de grotere afzet
in Europa, waar deze heffingen bijzonder
drukkend zijn.
De belastingen op de resultaten worden
op 102 millioen geraamd, of 19 mil
lioen meer dan in 1953 Dit is in hoofd
zaak daaraan toe te schrijven, dat het
belastbare inkomen der Groepsmaat
schappijen in 1954 aanzienlijk hoger was
dan in 1953. In het cijfer zijn ook be
grepen een aantal thans noodzakelijk ge
achte voorzieningen voor extra of nieuwe
belastingen die in het verslagjaar zijn
Ingevoerd en in sommige gevallen betrek
king hadden op voorafgaande jaren. Hier
tegenover staat, dat in sommige jaren ook
we] bedragen vrijkomen uit in voorgaan
de jaren gevormde belastingreserves. In
1953 werkten deze factoren per saldo sterk
ln het voordeel van de Groep, terwijl in
1954 het tegenovergestelde het geval was.
Van de inkomsten kan geen overwegend
deel aan één bepaald land worden toege
schreven. 0.
De stijging der deelnemingen van 83
tot 104 millioen is voornamelijk toe te
schrijven aan de eerste investeringen van
de Groep in Iran.
Naar het zich laat aanzien, zullen de
toekomstige kapitaaluitgaven het huidige
hoge peil zéWs nog overtreflen. De vraag
naar energie in de wereld zal naar schat
ting in de volgende 25 jaar gemiddeld met
3 pet per jaar toenemen, terwjji tevens
het aandeel van de olieindustrie^ in deze
groei naar verhouding nog zal stijgen. De
kapitaaluitgaven voor alle phasen van de
olieindustrie per ton product zijn in de
laatste jaren aanmerkelijk vermeerderd.
Dit is toe te schrijven aan de voortdurend
stijgende kosten verbonden aan het op
sporen van nieuwe oliereserves; aan de
hogere prijzen, onder andere van tank
schepen; aan de vraag van het publiek
naar steeds betere producten, hetgeen in
toenemende mate het gebruik medebrengt
van kostbare verwerkingsinstallaties, zo
als katalytische kraakinstallaties en aan
het streven naar het verlenen van nog
betere service, hetgeen vaak nieuwe ap
paratuur vergt.
Het is een bekend feit dat de meeste
handelsartikelen, zo ook de ruwe olie en
olieproducten, op basis van bepaalde
marktprijzen worden verkocht. Het ver
loop van de marktprijzen volgt niet zon
der meer dat van de kosten, laat staan dat
van de kosten in een bepaald gebied of in
een bepaalde tak van het bedrijf. Wat is
derhalve de maatstaf volgens welke men
er zich een oordeel over kan vormen of
de marktprijs op een bepaald ogenblik al
of niet te hoog is?
De totale winsten van de grote olie
maatschappijen, de Groep niet uitgezon
derd, vertegenwoordigen grote bedragen.
Maar daar staat tegenover dat ook de
verkochte hoeveelheden olieproducten zeer
groot zijn, evenals het kapitaal benodigd
om deze op de markt te brengen. De groep
wordt voornamelijk gefinancierd door de
aandeelhouders, die het geld verschaften
met het doel er een redelijk rendement
op te krijgen.
Het netto resultaat van de Groep over
1954 was 134 millioen, hetgeen neerkomt
op een rendement op het geïnvesteerde
kapitaal van minder dan 14 pet. De Groep
verkocht ruim 120 milliard liter olie, zodat
haar totale winstmarge over de gehele
wereld voor winning, vervoer, verwerking
en verkoop tezamen ongeveer 11/5 cent
per liter bedroeg. Volgens welke maatstaf
dienen deze cijfers als buitensporig wor
den gekenmerkt?
Niemand zal in ernst kunnen volhou
den dat de prijzen te hoog zijn voor de
draagkracht van de gemiddelde verbrui
ker, zolang olieproducten over de gehele
wereld het meest gewilde object van be
lastingheffing zijn en blijven. De betalin
gen aan omzetbelastingen en accijnzen
door de Groepsmaatschappijen zijn drie
maal zo hoog als de netto inkomsten van
de Groep. Over de gehele wereld verte
genwoordigden deze heffingen meer dan
een vijfde van de opbrengst uit verkopen;
voor Europa is dit zelfs een derde.
Indien men dus, overigens niet geheel
ten onrechte, stelt dat de verbruiker te
veel betaalt, dan is dit niet het gevolg van
de basisprgs, want blijkbaar zijn de rege
ringen van mening dat de basisprijs van
olie dusdanig gunstig voor de verbruiker
is dat hij zich kan veroorloven een aan
merkelijke toeslag te betalen in de vorm
van heffingen.
Gedurende het verslagjaar is de wereld
productie van ruwe olie wederom toe
genomen, aldus het jaarverslag van de
Kon. Olie. Zij bedroeg nagenoeg 710 mil
lioen ton. hetgeen bijna 5 pet meer is dan
in 1953. In de landen buiten de V.S. steeg
de vraag naar zware oliesoorten, zoals
gas-, diesel, en stookolie naar verhouding
meer dan naar de lichtere producten.
Naar conservatieve schatting zullen om
streeks 1980 de energiebehoeften van de
wereld het dubbele van de huidige be-
Gisteren en vandaag dient voor de hu
zondere strafkamer der Amsterdamse
rechtbank bij verstek de zaak legen ril
54-jarige in Duitsland geboren bankier
O. Rebholz, die de rechtbank heeft laten
weten, dat' hij al 1 ]/2 jaar in net buiten
land woont en dat hij wegens gezond
heidsredenen het proces niet zal bijwo
nen.
Hem is door de officier van Justitie, mr
W. P. Bakhoven, in een lange dagvaar
ding ten laste gelegd, dat hij gedurende
de tweede wereldoorlog als Nederlander
in de zin van art 83 van het Wetboek van
Strafrecht en als hoofd en bestuurder
van een onderneming tot het verhande
len van effecten en/of andere geldswaar
dige papieren opzettelijk aan Duitsland
hulp heeft verleend om de financiële po
sitie van Duitsland te versterken en dat
land deviezen te verschaffen, waarmede
het oorlogspotentieel van dat land kon
worden versterkt en voor de oorlogvoe
ring van belang zijnde grondstoffen en
materialen konden worden aangekocht.
Voorts wordt hij er van beschuldigd,
Duitsland tijdens de oorlog hulp te heb
ben verleend in het streven om Joodse
Nederlanders de hun door de Nederland
se wetten gewaarborgde ouigerlijke
rechten te ontnemen en het economische
en politieke leven in Nederland gelijk te
schakelen met dat in Duitsland
Het leeuwenaandeel van de geïncrimi
neerde handelingen vormende verkopen
van de door de Joodse Nederlanders bij
verordening van de rijkscommissaris bij
Lippmann Rosenthal Sarphatistraat Am
sterdam ingeleverde waardepapieren.
De waarde van de bedoelde fondsen
wordt in de dagvaarding gespecificeerd.
Wanneer men al die getallen optelt, komt
men tot een totaalbedrag van vele tien
tallen millioenen guldens.
In deze zaak zijn negen getuigen opge
roepen. financiële experts, bankemployé's
en accountants.
President van de bijzondere strafkamer
is mr C. H. Plug, de beide rechters zijn
mr J. Peters en mr C. F. Cremer De
raadsman van verdachte is mr J. H. de.
Pont.
De heer Rebholz heeft z'elf een schrif
tuur gezonden aan de strafkamer waarin
hij de redenen geeft waarom lij verstek
laat gaan en waarin voorts „een summie
re verdediging" tegen hetgeen hem Is ten
laste gelegd, is opgenomen.
Als getuige-clesl. undige nam gisteroch
tend de 44-jarige Leidse hoogleraar prof
mr A, van Oven voor de groene tafel op
een stoel plaats orn de rechtbank bij het
verhoor van de andere getuigen van ad
vies te dienen.
Prof. Van Oven neeft in deze bijzondere
strafzaak een bijzonder lijvig rapport uit
gebracht.
Daarna werd de neer c. L. Buenting,
inspecteur bij de Ned. Middenstandsbaok
te Amsterdam, §e"°ord. Deze getuige
heeft medegewerkt aa'i het vooronderzoek
tegen verdachte en deze in de iaren na
de bevrijding dikvvijls ondervraagd.
De president steide getuige o.a. vragen
over de nationaliteit van verdachte tij
dens de oorlog en merkte op, dat er nooit
een bewijs was gevonden van de „Rück-
bürgerung" (het weer de Duitse nationa
liteit aannemen) van verdachte. Wel heeft
getuige een Duits paspoort van de ban
kier in beslag genomen
Als derde getuige verscheen de heer
J- C. van der Horst uit Driehuis, als pro
curatiehouder van net bankierskantoor
van verdachte 'e Amsterdam, dat sinds
de bevrijding onder beheer staat. Er werk
ten tijdens de oorlog 30 a 35 man per
soneel.
De president besprak met deze getuige
eerst administratief-technische details van
de boekhouding dezer firma. Getuige be
vestigde, dat de 'n de dagvaarding ge
noemde fondsen waren verkocht.
Verdachte had 'U de hongerwinter goed
voor zijn personeel gezorgd, zo verklaar
de getuige voorts. Een bijdrage voor Win
terhulp werd van hei salaris ingehouden
Er was nimmer druk uitgeoefend op het
personeel om lid te worden van de N.S.B
Ook de volgende getuige, de 53-jarige
J. de Haas. is jarenlang in djenst van ver-
dachte's bankierskantoor te Amsterdam
geweest.
U hebt toch wel gemerkt, dat ver
dachte lid was van de N.S.B.?"
„Nee", zegt getuige, „nooit iets van ge
mérkt". Onder het personeel waren wel
N.S.B.-ers. doch de kern was goed".
Daarop volgde het verhoor van de ge-
tuige-deskundige prof Van Oven- die uit
de hem verstrekte gegevens de lijst van
bedragen, die genoemd zijn in de dag
vaarding heeft opgesteld. Zo is hij tot de
slotsom gekomen dat aan de firma Otto
Wolff te Keulen effecten zijn verkocht
voor ruim f 4 millioen. die verdachte op
normale wijze ter Amsterdamse beurze
had gekocht. De „stro-firma" Knauth
werd opgegeven, vermoedelijk om aan de
Vederlandse autoriteiten, die vergunning
moesten verlenen voor de uitvier der ef
fecten. niet kenbaar te maken dal de
fondsen naar de zware industrie van Ot'„
Wolff gingen
Volgens getuige deskundige is geblc
ken, dat verdachte bij alle transacties een
vrij aanzienlijke koerswinst heeft ge
maakt en ongeveer 8 pet provisie van de
totaal-omzet heeft behouden.
Het Ned Deviezen Instituut is volgens
getuige voor de aandrang van de Duitse
autoriteiten gezwicht en heeft in de oor
log de verdachte de vergunning voor zijn
transacties verstrekt. Getuige meent, dat
verdachte zelf er bij de Duitse instanties
op heeft aangedrongen het Deviezen In
stituut onder druk te zetten.
Vervolgens besprak de president met
de getuige de bijna 17.000 aandelen van
de te Marokko gevestigde Franse mijn-
bouwonderneming Arfa, die verdachte in
1944 in Nederland en'of Frankrijk van de
firma Müller en Co. heeft doen aankopen
voor een bedrag van bijna 1 millioen gul
den en heeft verkocht aan Knauth in Leip
zig. Het betrof hier het z.g. peseta-plan.
Knauth verkocht deze fondsen weer in
Frankrijk tegen francs, die dan om in
het bezit te komen van deviezen moes
ten worden ingewisseld tegen peseta's. Er
was een winst gemaakt van 64.000. Vol
gens een verklaring van verdachte zelf
zou zijn bankierskantoor van dit bedrag
de helft hebben behouden.
Mr P. H. Jurgens uit Bloemendaal, se
dert 1945 2e beheerder van het bankiers
kantoor van verdachte, verscheen tegen
het middaguur voor het getuigenhekje.
Door de handen van verdachte zjjn tij
dens de oorlog voor 36 milFoen gulden
aan Joodse fondsen gegaan, zegt deze ge
tuige o.a. De totale omzet van verdachte'»
firma tussen 1939 en 1945 heeft vele hon
derden millioen guldens bedragen. „Het
zijn enorme transacties gewrest. die ver
dachte voor Seyss Inquart en voor de
Sicherheitspolizei heeft verricht", aldus
getuige.
Verdachte is bjj Dolle Dinsdag „weg
geweest", doch is later teruggekomen.
Weer keerde prof. Van Oven voor het
hekje terug De president zette het on
derbroken verhoor van deze getuige
voort Verdachte zou tijdens de oorlog
voor ca 10(6 millioen gulden méér aan
Nederlandse fondsen uit ons land Duite
land hebben verkocht en uitgevoerd, dan
uit Duitsland r.aa- Nederland werden in
gevoerd, zodat dit voor het Nederlandse
volksvermogen een zeer nadelige invloed
heeft gehad en het Duitse nationale ver
mogen met. IOVj millioen aan Nederland
se fondsen werd versterkt
De getuige zei hierover, dat verdachte's
verweer, als zou dit nadeel „erg zijn mee
gevallen" niet opgaat.
De S.D.-affaire
Voor een bedrag van 910.000 aan
Amerikaanse fondsen, in beslag genomen
door de Sicherheitspolizei bij Joodse Ne
derlanders en anderen die zich volgens
de Duitsers aan zwarte transacties had
den schuldig gemaakt werd door ver
dachte in opdracht van de Befehlshaber
der Sipo in 1944, met vergunning voor
verkoop aan ingezetenen, van het Devie
zen Instituut zgn. verkocht aan de te Am
sterdam gevestigde Vermögensverwal-
tung und Rentenanstalt (V.V.R.A.) en
dan naar Frankrijk uitgevoerd.
Getuige bevestigde, dat verdachte dit
laatste moet hebben voorzien, temeer
daar hjj in hetzelfde jaar originele Ame
rikaanse dollarbons ter waarde van ca
200.000, die ook door de Sipo in be
slag waren genomen en op last van de
Befehlshaber aan de V.V.R.A. waren ver
kocht, naar Frankrijk heeft doen uitvoe
ren, Dit noemt men in het dossier de
„S.D.-affaire".
Hierna werd de zitting geschorst tot
's namiddags.
Het belangrijkste punt van de dagvaar
ding: de verkoop van de vele millioenen
waard zijnde effecten uit Nederlands-
Joods bezit, dat op bevel van de Duitse be
zetters bij Liro Sarphatistraat was inge
leverd. De opbrengst van die effecten
werd bij verdachte's bank geboekt zonder
namen van de Joodse eigenaars.
Volgens prof. Van Oven geschiedde de
aanvankelijke verkoop ter Amsterdamse
beurze door het personeel van Liro op on
deskundige wijze, hetgeen eind Februari
1942 tot onrust en tot de bekende „smijt-
dagen" op de beurs aanleiding gaf. Toen
werd op 6 Maart 1942 deze verkoop aan
Liro verboden en in handen gelegd van
verdachte. „Tot die tijd vertoonde deze
handel veel overeenkomst met een uitver
koop", zegt getuige. Hij had waardering
voor de financiële kundigheid van ver
dachte, die nadien deze massale verkoop
in veel beter banen had weten te leiden.
Volgens de dagvaarding heeft verdach
te voor een waarde van ongeveer 20 mil-
uoen gulden aan certificaten van Ameri
kaanse aandelen en voor 12 millioen aan
courante Nederlandse aandelen in Neder
land doen verkopen. Verder worden dan
nog buitenlandse fondsen voor een waar
de, liggende tussen 12 en ongeveer 20 mil
lioen gulden genoemd, ook uit het depót
Liro, dus ook Joods bezit, die door toe
doen van verdachte in 1943 en 1944 naar
Frankrijk zijn verkocht.
Verdachte beweert niet, dat er van
Duitse zijde druk op hem is uitgeoefend
Hij zegt, dat met de liquidatie van het
Joodse bezit via verkoop ter beurze het
Nederlandse belang en zelfs dat der Jood
se eigenaars gediend was, omdat dan deze
effecten tenminste in Nederland zouden
blijven en na de oorlog teruggegeven kon-
den worden. Daar staat echter tegenover,
hu 10 andere 8ev'a"en weinig
blijk heeft gegeven van dit streven door
8i f®6"-! erlandse' doch ook buiten-
andse fondsen naar het buitenland te ver
kopen-Voorts gelooft prof. Van Oven, dat,
zo verdachte al werkelijk telkens aan he'
Nedeilandse belang gedacht heeft, zijn
noop slechts zeer gedeeltelijk verwerkelijkt
is en voor de rest een illusie is gebleken.
De zaak zou hedenochtend om 9.30 wor
den voortgezet
dragen Wat ook het juiste percentage
moge zjjn, de aardolieindustrie zal nog ge
durende vele jaren zeker tot het tijd
stip waarop nieuwe energiebronnen, bijv.
atoomenergie, een factor van betekenis
zullen worden een naar verhouding
steeds grotere bijdrage moeten leveren,
en wei in het bijzonder in de vorm van
stookolie.
Het totale wereldverbruik in 1954 steeg
t.o.v. 1953 met bijna 5 pet (in de V. S.
slechts 2 pet, in het overige deel van de
wereld 10 pet). Tot deze stijging heeft
bijgedragen een toeneming van de vraag
naar stookolie. De prijs van stookolie
steeg in Februari 1955.
Over de gehele wereld bleef nog steeds
een teveel aan tankschepen bestaan. Toe
genomen vraag deed de tankvrachten voor
kortlopende contracten snel oplopen, zo
dat zij in Februari 1955 zelfs meer dan
Jwee maal zo hoog waren als op het
laagtepunt in de zomer van 1954. Dit had
weer tot gevolg, dat het aantal charters
voor korte termijn steeg, zodai zij op
het hoogtepunt van de markt zelfs onge
veer een vijfde van de totale tonnage
voor olievervoer uitmaakten. Hoewel hier
door de wereldvrachtkosten sterk werden
beïnvloed, was het voor de Groep moge
lijk grote flqctuaties te vermijden, zodat
de basis voor het vaststellen van da
vrachttarieven welke door Groepsmaat
schappijen in rekening worden gebracht
in de overeenkomstige periode slechts met
minder 10 pet varieerde.
De export van aardolie uit de Oost-
europese landen bleef in 1954 nagenoeg
op het peil van de laatste maanden van
1953.
Binnen enkele dagen zal op enige
honderden mijlen uit de Amerikaanse
Stille-Oceaankust een atoomontplof-
nng onder water teweeg worden ge
bracht, aldus maakte het Amerikaanse
departement van defensie gisteren be
kend.
Deze ontploffing dient cm gegevens
te vergaren over de mogelijkheid van
verdediging van duikboten tegen
atoomaan vallen.
In het zeegebied, waar de proef zal
worden genomen, is geen vis die voor
consumptie geschikt is, voorhanden,
aldus de bekendmaking.
De „Deutsche Lufthansa" en „Air
France" zullen in de toekomst gaan
samenwerken. Beide maatschappijen
hebben een overeenkomst gesloten,
welke voorziet in technische samen
werking op bepaalde lange trajecten,
waarop met vliegtuigen van hetzelfde
type wordt gevlogen. Een zakelijke
afspraak is gemaakt voor de dienst op
parallelle trajecten, in het bijzonder
voor aangrenzende trajecten, waarop
in „pool" gevlogen zal worden. De
overeenkomst zal volgens de Luft
hansa, onder volledige verzekering van
de eigen belangen, de harmonische
ontwikkeling van het luchtvaartbedrijf
vergemakkelijken.
