MATIGHEIDSMISSIE ONDER
MILITAIREN
sffy-HSrSMrtïS
Een Koninklijke spreker in de
Ridderzaal
Amerikaanse deskundige over liet Salk-vaccin
Het gaat goed met de R.K. EHBO
Monnikendam zeshonderd jaar stad
i"
NEDERLANDSE BEDEVAART OP
THUISREIS
VERKEERSMOLOCH BEDREIGT
OEROUD LOOFBOS
r v:
Twee kinderen gedood
Positief ideaal in practijk gebracht
Encycliek over
opvoeding 25 jaar
Nederlands grafmonu
ment te Lourdes
Prins Bernliard over de taak van de officier
Innerlijke versterking
van de defensie
India's Kardinaal naar
Nederland
nmv
Auto stortte van brug
„Zal kinderverlamming kunnen overwinnen"
Aantal diploma's steeg met meer
dan tweeduizend
ONGESCHONDEN SCHOONHEID IN WATERLAND
Meermalen uit haar as herrezen
Laatste restant van heilig ivoud99
MAANDAG 16 MEI 1955
PAGINA 3
Bij verkeersongelukken te
Rotterdam en Nijkerk
Ook tivee slachtoffers te
Amsterdam
In October landelijke
herdenking
Deze zomer gereed
BENOEMINGEN BISDOM
HAARLEM
ZON OP LAATSTE DAG IN
LOURDES
Beide inzittenden gedood
DRIE NEDERLANDERS IN
MAKASSAR VRIJ GELATEN
DE OOGSTFEESTEN TE
SEVENUM
tion»„«I^^0rTHkeoKD^ifkelr^
Lunch „met verrassingen
Dr Schrader erelid
Geheimer dan welk
militair geheim
De productie
VWjjvf K'.ffc X'
m>., :<W^^
De heer S. van de B. uit de buurtschap
Driedorp is Zaterdagmiddag te Nijkerk
met zjjn motor in botsing gekomen met
een vrachtauto. Voor op de tank van de
motor zat Van de B.'s negenjarig zoontje
Johan, op de duo een jonger broertje.
Johan werd zo ernstig gewond, dat hfj
op weg naar het ziekenhuis te Utrecht
overleed. Van de B. werd zeer ernstig aan
het hoofd gewond en is in zorgwekken
de toestand in de neurologische kliniek te
Utrecht opgenomen.
Toen Zaterdagmiddag omstreeks vijf
uur het zevenjarig jongetje T. de W.
tijdens het spelen de Stadionweg te Rot
terdam overstak, werd hij aangereden
door een personenauto. Zijn verwondin
gen waren van dien aard, dat het kind
op slag dood moet zijn geweest. Het stof
felijk overschot is naar het Zuiderzieken
huis vervoerd.
In het Wilhelminagasthuis te Amster
dam is de 26-jarige mej. A. v. d. K. over
leden. die daar Woensdagavond met een
bloedende hoofdwonde werd opgenomen.
Zij was die avond, toen zij op haar brom
fiets op de Nassaukade reed, door een
motor aangereden.
Eveneens is in een ziekenhuis aan zijn
bekomen verwondingen tengevolge van
een ongeval overleden de 42-jarige heer
G. B.. die in de De Lairessestraat te Am
sterdam bij het oversteken van de rij
weg door een personenauto werd aange
reden.
(Van onze correspondent). voeren van propaganda. Ook op het con-
,i gres te Rome nam men destijds met be-
Op de vormingsbijeenkomst voor null- j wondering van deze pauselijke gunst
tairen en aanstaande militairen, welke op kennis beseffend, dat deze Nederlandse
de abdij Berne te Heeswijk Zaterdag en
Zondag werd gehouden, uitgaande van
de M. M, M, de Matigheidscommissie
onder Militairen, heeft vooral de heer
A. van Hedel uit Utrecht een indrukwek
kend en waarschuwend betoog laten ho
ren in zijn inleiding onder de titel „Ma
tigheidscommissie op wereldniveau". Hij
wees daarin op het feit. dat bij vele mili
tairen het positieve ideaal leeft om de
j christelijke matigheid in de practijk te
brengen. Dat men in breed verband het
Een beeld, gemaakt tijdens de generale
repetitie van de Passiespelen te Tege-
len: een overzicht tijdens het Laatste
Avondmaal.
Op 31 December 1929 verscheen de En
cycliek „Divini Illiug Magistri" over de
Katholieke opvoeding.
Teeöt in Schriften en dag- en
v 25~jarig jubileum van
van e?ny™™Vs herda<*9 is op initiatief
an een comité, gevormd door vertegen-
voT'S Van h6t R" K cttoal Bufeau
lieke iS» en °Pvoeding, de Katho-
voor Het p^te?or,ganisaties en de Bond
meer- -1 n besloten deze herdenking
meer algemeen te doen plaats hebben.
"it zal gebeuren op Zondag 16 October.
De aartsbisschop-coadjutor van Utrecht,
rngr dr B. J. Alfrink draagt dan een pon-
tificale Hoogmis op in de kathedraal van
Utrecht en houdt daaronder een predikatie
over de christelijke opvoeding in verband
met deze encycliek. De KRO zendt deze
H. Mis uit.
Hetcomité zal de pastoors in den lande
Verzoeken de osedikatie op «te**? Zondag
eveneens te laten handelen over opvoe
ding en onderwijs.
Op diezelfde Zondag wordt aan alle ker
ken een kleine brochure uitgereikt, waarin
de inhqud van deze encycliek in populaire
vorm is uiteengezet. Daarnaast zal worden
getracht rond deze encycliek-Zondag
overal in het land plaatselijke of ^gionale
bijeenkomsten te organiseren waarop be
voegde sprekers de vraagstukken van d
katholieke opvoeding, zoals deze m de
Pauselijke Encycliek zijn, uitgewerkt, zul
len behandelen.
pTnTotTTn efg^lktaom8 geko.esteï;de
hoeve van NederiancG»°n?ment ten be-
Lourdes zijn gestorven p„elgrims'die in
Het monument bestaat' „Peed komen,
ter brede grafkelder met k een tlen me;
een uit hard stenen ni ven de grond
overigp Jr °e namen der
Deze blijvend komen op de platen
menliike toébt e"nn'aan de geza-
vaartcancri n05 Nederlandse bede-
nuirpnto s behoort tot de fraaiste mo-
Lourdes °P kerkhof van
Z.H. Exc. de Bisschop van Haarlem
heeft benoemd tot pastoor te 's-Heeren-
hoek de zeereerw. heer C. P. M. Holt-
kamp; tot pastoor te De Rijp de weleerw.
heer J. J. Suyker, die kapelaan was te
Soheveningen (O.L.Vr. v. Lourdes); tot
kapelaan te Rotterdam (O.L.Vr. v. Altijd
durende Bijstand) de weleerw. heer Th.
A Tulen; tot kapelaan te Den Helder
(H.H. Petrus en Paulus) de weleerw.
heer M. Rutte, die kapelaan was te RiJP-
Wetering; tot kapelaan te Bloemendaal
de weleerw. heer V. G. Nijman; tot kape
laan te Schoonhoven de weleerw. neer J.
C. Koopman; tot kapelaan te t Kalf
(Zaandam) de weleerw. heer J. F. M.
Hoes, die kapelaan was te Nibbixwoude.
(Van onze verslaggever)
„Het leven begint met 40, óók voor de reserve-officier, vindt U dus merkte
Z.K.H. Prins Bernlhard op bij de beantwoording van een vraag, hem gesteld door
een hoogleraar-reserve-luit.-kolonel. Welnu, bij deze Seef ik uw suggestie door aan
de defensie-commissie van de Kamer, hier tegenwoordig vervolgde de Prins,
knikkend in de richting van de heer Tilanus, die voorzitter dezer commissie is en
Zaterdagmiddag in de Ridderzaal, vlak tegenover de kqmnkhjke spreker zat.
6 er over beklagend, dat reserve-officieren
De reeds griende overste had - zi.ch gelegenheié gebrujk gemaakti die
met 45 jaar aan de t jL- die de Prins Zaterdagmiddag voor de Alg.
geboden was om na j:edeyoet g, rzaal te Den Haag hield over de taak var)
Ver. van Ned. Res. Officieren steuen Er waren er niet veel. Behalve dan nog
de officier, de spreker vragen te eg<Jmnasium was er niemand, die het aan-
een reserve-majoor voorzitter de aanwezigen aan, het democratische gebaar
durfde. Al moedigde de voor!" moest het blijkbaar afleggen tegen
van „Leg de Prins koninklijke hoogheid op het spreekgestoelte, de nver-
het ontzag voor de f noude zaal en de vele balken en sterren (er waren
volle, feestelijk ^y^^^Thet lUustef gezelschap
En dan de vorming van de officier. Hier
heeft de oudere officier een taak ten op
zichte van de jongere. Daarnaast kan het
wederzijdse contact tussen de reserve-
officier de man met de burgerervaring
en de beroepsofficier de man met
grotere vakkennis en praktijk ook
veel goed doen.
alleen reeds 9 luit.
Fen illuster gezelschap inderdaad, had
dc AVNRO Zaterdagmiddag verzameld
voor de eerste van een serie lezingen door
hooggeplaatste militaire autoriteiten. Dit
maal was het Z.K.H. Prins Bernhard, in
zijn functie van inspecteur-generaal. In
November komt generaal Gruenther.
In zijn rede herinnerde de Prins aan
de droeve datum van 14 Mei 1940, precies
vijftien jaar geleden. Op deze dag juist
vond de Prins het zo bijzonder geschikt
zich te bezinnen op 'de taak van de offi
cier, ook al nu onze na-oorlogse defensie-
opbouw zijn uitwendige voltooiing nadert
en zich thans meer op innerlijke ver
sterking moet richten. De Prins vestigde
daarbij de aandacht vooral op het leider
schap, een onderwerp dat hem, volgens
eigen woorden „na aan het liart ligt'Het
falen van de officier als lfeider kan im
mers resulteren in onnodige verliezen
aan mensenlevens. Als baSs-eigenschap-
pen voor de leider noemde de Prins,
persoonlijke moed. intelligentie en vak
kennis, de wil om fit te blijven en ..the
human-touch". Wat dit laatste betreft,
officier dient belangstellend te zijn voor
zijn ondergeschikten. En dat valt hem
bij de groeiende papier-lawijne op zijn
bureau niet mee. Die belangstelling eist
gesprek met de ondergeschikten. m a
dat wil nog niet zeggen het doen van ie
veel aan beloften. De Prins had wak zeil
geconstateerd, hoe commandanten bui
hun bevoegdheden beloften deden
daarmee ongerechtvaardigde illusies
wekten.
Als essentieel punt ook voor goed lei
derschap noemde de Prins o.m. 'n juiste
werkverdeling. Er zijn mensen, die van
hun ondergeschikten verlangen, dat zij
steeds bezig zijn, onverschillig of die be^-
zigheid nodig of belangrijk is of me-'
Dit is onjuist. De goede leider verdeelt
de werkzaamheden zo. dat zij duidelijk
zin hebben en doeltreffend zijn. Dit kan
de ondergeschikten slechts stimuleren.
De vakkennis noemde de Prins een
ander belangrijk vereiste. Voor de re
servisten wees hij in verband daarmee
op de morele plicht zich practisch
door herhalingsoefeningen en theore
tisch door schriftelijke cursussen m te
spannen die kennis bü te houden en te
vergroten. Er werd in dit opzicht veel
goede wil getoond, doch de Prins merk
te, gezien de requesten, die op zijn bu
reau binnenkomen, toch op, dat er
nog verscheidenen zijn, die zich met
alle mogelijke voorwendsels aan die
plicht onttrekken.
Aan het einde van zijn rede luchtte de
Prins nog even zijn hart over de geprae-
disponeerdheid van het Nederlandse volk
voor het opnemen van ongunstige in
drukken, speciaal wanneer het de land
strijdkrachten betreft. De goede „pu
blic relations" van het leger in Neder
land een teer punt moeten vooral voor
de reserve-officier-met-groot-verlof een
punt van voortdurende zorg zijn. De re
serve-officier mag en kan niet alles blin
delings critiseren wat hem misschien niet
dadelijk begrijpelijk voorkomt. Hij moet mgr Van btraeien.
Zondag heeft de Nederlandse Nationale
Bedevaart, groot 560 pelgrims, de leiding
gehad bij de plechtigheden in Lourdes.
En nog voor de lichtprocessie het defini
tieve afscheid bracht, hebben alle ge
zonde deelnemers aan dc grot naar de
laatste woorden van kapelaan Keet uit
Amsterdam geluisterd. Dc bedevaart is
ten einde. Vandaag keren allen terug naar
het vaderland, waar zij in de loop van
Dinsdag zullen arriveren.
De Zondag, die men terecht de Neder
landse dag heeft kunnen noemen, begon
met een Pontificale H Mis. opgedragen
door de pauselijke internuntius in Neder
land; mgr Paolo Giobbe. Als presbyter-
assistens fungeerde de voorzitter van de
Nationale Bedevaart, mgr Th. v. d. Bom,
als troon-diakens mgr H. Eras uit Vught
en deken P. v. d. Meer uit Hoorn. Diaken
grote belang der christelijke matigheid
j inziet, spreekt wel hieruit, dat men de
nationale verenigingen tot een internatio
nale liga heeft verenigd. Spreker noemde
de gelijkgerichte beweging in Amerika,
was pastoor C. van Roosmalen uit Luyk- Waarbij ruim 110.000 leden zijn aangeslo-
geste] en subdiaken rector J. Janssens uit ten zich verplichtend voor het leven de
matigheid te betrachten en door per
soonlijk gedrag invloed uit te oefenen op
Tilburg.
Dank zij de zorgvuldige leiding van
rector R. Salomons, zongen koor en ge- de maa|:SCh'appij. ö0k Ierland kent zijn
lovigen de Gregoriaanse gezangen op pioniers van het H. Hart met 500.000
voorbeeldige wijze. i leden, die de geheelonthouding als offer-
In de namiddag hadden de Nederlanders daad stellen en mede daardoor de maat-
de leiding bij de Sacramentsprocessie en schappij kerstenen. Het door het alco-
de daarop volgende zegening der ziekei holisme zo z*waar geteisterde Frankrijk
aggen wapperden fleurig in het zon- j eveneens de vrij sterke anti-alcohol-
licht, dat na een dag van zware regens bewegjng evenals België, Duitsland en
rfnhho1^ WaS el'U!ffrr„ j Zwitserland, waar men o.a. diverse anti-
dh6t Allerkedpte df alcoholhuizen exploiteert,
geassisteerd door mgr v. d. Bom en deken
v. d. Meer De oude kardinaal Salliège. i De internationale Liga Catholica heeft
van Toulouse, die zelf niet meer te voet als onderdeel van de Internationale
de afstand kan afleggen, woonde de plech- j Katholieke Caritasconferentie een spe-
tigheid bij, gezeten op het bordes van I ciale sobritassectie, waarin de heer Van
het negativisme van de „gewone burger"
laten vallen.
Dat de Prins, met een nadrukkelijke
knik naar de perstribune, hier een spe
ciale taak dacht voor de reserve-officie-
ren-journalist kan niet verbazen. En hij
beaamde ook nadrukkelijk, in antwoord
op de vraag van de gymnasium-rector,
diens klacht over de negatieve instelling
ten aanzien van het leger in sommige
onderwijskringen 6
°ndfr autoriteiten, die de voorzitter
van de ANVRq, mr A. Th. E. Kastein,
bij de opening Van de vergadering kon
V-el"ïre Waren o.m. staats-secreta-
ns Moorman, vice_adrniraal Brouwer na
mens de Deelhebber zeestrijdkrachten
en de gene«als Baretta, Opsomer, Bac
ker, Lagas, Calrneyer, Roswinckel en Pa-
hud de Mortanges. Tevens waren o.m.
aanwezig de secretaris-generaal en de
directeur-generaal van het ministerie van
Oorlog, prof. De Quay, vice-voorzitter
van de nationale raad Welzijn Militairen
en de hoofdlegeraalmoezenier, kolonel
(Advertentie)
natuur
jachtige
verkwikking
pepermunt
de basiliek.
Tijdens de zegening der zieken droeg
jhr G. Ruys de Beerenbrouck. lid van
het hoofdbestuur der Nationale Bede
vaart, de umbrella.
Na de processie was het ogenblik aan
gebroken. waarop de Nederlanders zich
ten afscheid naar de grot spoedden. Een
pakkende toespraak van kapelaan Keet,
die de vorige avonden in het asyl de zie
ken zozeer had ontroerd, besloot de pel
grimage officieel, al namen de pelgrims
des avonds weer deel aan de lichtproces
sie.
Dinsdag arriveert de bedevaart in Roo
sendaal. De zieken zullen niet als in
vorige jaren alleen van Roosendaal naar
hun woonsteden terugkeren, maar een
gedeelte zal verder worden geleid naar
Tilburg. Den Bosoh en Utrecht, vanwaar
snellere verbindingen naar diverse plaat
sen mogelijk zijn.
Kardinaal Gracias, aartsbisschop van
Bombay, is per vliegtuig op weg naar
Rome voor een bezoek aan de H. Vader.
Dit is de tweede maal sinds zijn opneming
in het H. College van kardinalen, dat hij
zich naar de Eeuwige Stad begeeft.
Op zijn reis, die ongeveer twee-en-halve
maand duurt, zal de Indiase kardinaal ook
korte tijd verblijven in Engeland. Frank
rijk, Duitsland, België en Nederland.
Hedel vice-voorzitter is. Deze sobritas
sectie heeft zich op het onlangs gehou
den internationale congres te Rome zeer
speciaal gewend tot de UNO. UNESCO
en Wereldgezondheidsraad om de invoer
van alcoholica en narcotica in missielan
den te beperken, omdat overduidelijk is
gebleken, welke enorme afmetingen de
invoer van deze genotmiddelen aannam.
Deze groeide uit tot een ware volksplaag,
vaak erger dan de zwaarste natuurramp.
Zo bleek, dat in de Belgische Congo de
invoer aan voornaamste voedselproduc
ten de laatste tien jaren twee en een half
maal zo groot was geworden. De invoer
van spiritualiën daarentegen werd het
achtvoudige in diezelfde tijdsperiode. De
inleider wees er voorts op, hoe de militai
ren in een milieu vertoeven, waar zij
door hun houding veel goeds kunnen
doen.
Een diepe indruk verwekte z"ijn mede
deling, dat Z.H. de Paus had besloten
aan de M. M. M. in Nederland een bedrag
van 1000 beschikbaar te stellen voor het
militairen waarlijk prachtkerels zijn, om
zich zo als werkelijke katholieken te dur
ven tonen. Spreker vroeg dan ook het
eenmaal gestelde ideaal zoveel mogelijk
in practijk te blijven brengen
Deze vormingsbijeenkomst voor militai
ren werd Zaterdagavond geopend door de
heer J. van Keeken uit Venlo, die het
woord voerde over „Jong enthousiasme
in dienst van de matigheid". Na de H.
Mis van Zondag behandelde een forum
diverse problemen op het gebied van het
ontspannings. en genotsleven. Bij de be
stuursverkiezing werd de heer P. Ham-
mecher tot voorzitter gekozen. Er stonden
voorts culturele uitingen en sportwed
strijden op het program van deze voor de
militairen en aanstaande militairen zo
belangrijke vormingsbijeenkomsten.
Onder de gemeente Veldwezelt (België)
heeft een auto-ongeluk het leven geëist
van twee Nederlanders. Op de brug name
lijk. die daar over het Albertkanaal ligt,
is een auto, waarin de 46-jarige heer J-
E. uit Gulpen en zijn 41-jarige echtgenote
waren gezeten, vermoedelijk tengevolge
van slippen door de houten leuning ge
reden en ongeveer vijftien meter omlaag
gestort.
Niemand is van het ongeluk getu'ge ge
weest, maar het moet Vrijdagavond tus
sen half elf en elf uur zijn gebeurd. De
chauffeur van een vrachtauto, die onge
veer een uur nadien de brug passeerde,
bemerkte dat de leuning over een lengte
van enige meters was vernield. Hij stelde
de douane aan het grenskantoor daarvan
op de hoogte, waarna men op onderzoek
toog en op de oever van het kanaal de
totaal vernielde wagen vond. De twee in
zittenden waren, zoals men begrijpt, dood.
De heer E. was kringhoofd van de Be
scherming Bevolking in de kring Gulpen.
De heren J. A. van Dijk. J. M. Meeuwes
en B. J. A. Arnold, die onlangs te Makas
sar werden aangehouden, zijn in vrijheid
gesteld. Zij zijn alle drie werkzaam bij
de Borsumij.
De bekende oogstfeesten te Sevenum
zullen dit jaar op Zaterdag 30 en Zondag
31 Juli en Maandag 1 Augustus worden
gehouden. De grote optocht van oogst
wagens des Zondags is daarvan het
hoogtepunt.
Dr Morris Fishbein, een 65-jarige Ame- dit blad naar Amsterdam Is gekomen, zei-
rikaanse arts van wereldvermifci/dheid,
voorzitter van de afdeling opvoeding en
voorlichting van de Amerikaanse natio
nale stichting voor kinderverlamming, is
Zaterdag in ons land aangekomen. In een
persgesprek deelde hjj een en ander mede
over het Salk-vaccin, dat de laatste tijd
zoveel opzien heeft gewekt.
„Mits het vaccin van dr Salk tegen kin
derverlamming goed bereid en goed toe
gepast wordt, zal het in staat blijken te
zijn binnen de komende 10 jaar de kin
derverlamming volledig te overwinnen",
zo verklaarde hi) met nadruk.
Dr Fishbein, die deel uitmaakt van de
hoofdredactie van het over de gehele
wereld in medische kringen gewaardeerde
en in Nederland verschijnende medische
maandblad „Excerpta Medica" en voor
een bespreking met de twee andere hoofd
redacteuren (de Engelse chirurg William
Ogilvine en prof. dr W. Waerdenman) van
Het Het °nZe Haagse redactie)
terdag zonneklaar tijden a bleek Za
te jaarvergadering welk! wfera nezoch"
i„ het Scheveningse Kurhaus
werden er 5.290 nieuwe diploma's a"g!t!
ven en werden er 3.312 verlengd De
vooruitgang van het totaal aantal geldige
diploma's bedroeg 2.151. Deze staging zou
aanmerkelijk groter geweest zijn, indien
vele leden hun verlopen diploma's tijdig
hadden laten verlengen. Voorzitter A. M.
Bergers becijferde zelfs, dat wanneer alle
leden, die daarvoor in aanmerking kwa
den, hun diploma's hadden laten verlen-
gcii d„ katholieke bond de grootste
E-H.B.o.-organisatie in het land zou zijn
Sejveest Verleden jaar zij" 21 n,e."p ed?L
delingen opgericht. Aan jeugdige
i't "j 9 "ers werden getuigs
uitgereikt. Hun sterkte bedroeg oP 31 De
cember niet minder dan 3.330 „mail
Het bondsbureau te Rotterdam heeft
sinds 1 Maart ook een avondbezetting.
Het kan zich zelf bedruipen zonder D"
nanciële steun van de afdelingen. In "e
Pot voor „afdelingen in nood" kon
21.000,worden gestort. Over het al
gemeen is de financiële positie van de
afdelingen gezond. Het bureau organi
seerde verleden jaar 28 propaganda-
avonden. De materiaalpositie is bevredi
gend. Wat dit betreft bracht de lunch
■•met verrassingen" nog verbetering voor
de afdelingen Breda en Hulst, die verrijkt
^erden rnet een zuurstofkoffer en voor
d? afdelingen Helmond en Oosterhout,
elk een schepbrancard wonnen Na-
tuurlijk bleven er ook nog wensen over.
f.° werden in het verslagjaar slechts 24
.'Ploma's uitgereikt aan Malthezer-help-
*lers. Slechts 11 afdelingen verzorgden de
opleiding voor 238 helpsters. In de toe
komst zal aan deze sector meer aandacht
worden besteed. Tenslotte zij nog ver
meld, dat de R.K. E.H.B.O. medewerking
verleende aan 8 acties voor liefdadige
doeleinden
De bestuursverkiezing bracht dr A. A.
van Oirschot (Noord-Brabant) en de heer
M. M. A. Gargosky (Gelderland) achter
"e groene tafel. Dr Van Oirschot volgt
een ^chrader uit Oisterwjjk op, die we-
,Jn Srote en langdurige verdiensten
Ud Be i werd benoemd tot ere-
195fi werd de jaarvergadering
De natieüi n op 26 Me> in Den Bosch
op 10 NovemhWedStrijden zullen dat )aa>'
in Roosendaaf W°rden gehouden en wel
Een nieuwe reddingboot
den'ch;eafgevaardigdfpep|ad®^ag
Michael, die een voortreffebik V
hield over het onderwerp p: n>> gferaat
heer J. G Ridder, die l^TnthonZstl
speech afstak over het werk der redding
maatschappijen en naar majoor W P
Roodenburg, die de taak van het Rode-
Kruiskorps uit de doeken deed. De heer
De Ridder deelde mede, dat. dit jaar een
speciale actie zal worden gevoerd om de
middelen bijeen te brengen voor een nieu
we reddingsboot. De beide reddingmaat-
qrhanniien de Noord- en de Zuidhol-
fandse hebben in 130 jaar ruim 6000
drenkelingen gered. Hun werk wordt ge-
heel gefinancierd door particuliere bij
dragen De heer Bergers, zegde hem toe,
dat allé E.H.B.O.-veremgmgen steun zul-
i- n geven aan de actie voor de reddings
boot. Hij gewaagde zelfs van twee nieuwe
schepen.
(Van onze A'damse redactie)
DIEP weggedoken aan de
Zuiderzee in het Noord
hollandse Waterland ligt
het rustieke plaatsje Monni
kendam, dat te midden van
de steeds verder gaande in
dustrialisatie nog altijd zijn
historische schoonheid heeft
weten te bewaren. In de
komende Juli-maand zal dit
specifiek Hollandse stedeke
het feit gaan herdenken, dat
het zeshonderd jaar geledon
officiële erkenning vond m
de ogen van „Willem Her-
toghe van Beyeren, Grave
van Holland, Zeelandt, Heere
van Vrieslandt enz. enz.'
Deze grootmogende heer ver
leende namelijk „des Woe-
nesdaghes nae Sinte Mathijs
doch. int Jaer ons Heeren
duysent driehondert vijf enae
vijftich", zoals het handvest
ons heeft overgeleverd, aan
Monnikendam stadsrechten,
nauwelijks honderd jaar, na
dat de Franciscaner paters
daar ter plaatse een klooster
toegewijd aan St Salvator
hadden gebouwd. Rond de
muren van dit Christelijk
bolwerk nu hadden zich al
ras, gelijk dat in die tijden
meer ging. handswerklieden
gevestigd, zodat de kleine
kloostergemeenschap de al
lure begon te krijgen van een
stadje en deze ontwikkeling
dan vond haar bekroning in
het handvest van Willem
Gedurende de 15de eeuw
werd Monnikendam verschei
dene malen in de as gelegd
maar desondanks nam het zo
in aanzien toe. dat het een
zetel mocht bezetten in de
staten van Holland en West-
Friesland, een eer, die slechts
aan nog vijftien andere ste
den te beurt was gevallen.
De inwoners buitten van
meet af aan de gunstige lig
ging aan de zee uit en wisten
reeds in de eerste helft van
de 15de eeuw evenals Am
sterdam het privilege te be"
machtigen om .,vrij, veyhcfl
ende onverhindert te hande
len ende negotieren" in het
Noorse rijk. Hoewel he*
plaatsje nooit meer dan 5000
zielen heeft getelt. speelde
het in de Tachtigjarige oor
log een belangrijke rol. On
der de banieren van Oranje
b.v. versloeg de jeugdige bur
gemeester van het stadje,
Cornelis Dirksz, in 1573 de
Spaanse vloot van Bossu op
de Zuiderzee ter hoogte van
Hoorn
>-v
DE sfeer van de Gouden
Eeuw ligt nog verstorven
over de daken van het
jubilerende plaatsje. Nog al
tijd steekt de imposante
toren van de Grote Kerk
een bouwwerk daterend uil
de 15de eeuw uit boven
de eeuwenoude koopmans
huizen aan de pittoreske
grachten. Nog altijd ook
strooit het carillon van
de befaamde speeltoren na
bij de „Waegh" zijn klan
ken uit over het ogenschijn
lijk ingedommelde stadje.
Monnikendam vormt dan ook
een dorado voor liefhebbers
van oud stedeschoon. De
laatste decennia echter be
schouwden de meeste toe
risten het plaatsje als iets
waar je nu eenmaal langs
moet wil je in Volendam of
Marken komen. Gelukkig
heeft men langzamerhand
weer begrip gekregen voor
de historische waarde van de
voormalige Zuiderzeehaven,
zo treffend „geschilderd" in
het boek van Jan Mens „De
witte vrouw", dat gaat over
de eerste protestantse „mar-
telares" Dit begrip is mede
te danken aan het feit, dat
Monnikendam een geliefd
centrum is geworden voor de
watersport in de komende
jaren zal het stadje waar
schijnlijk nog meer in be
tekenis toenemen omdat bet
zeer gunstig ligt ten opzichte
van de toegangswegén tot de
Markerwaard, welke binnen
afzienbare tijd zal worden in
gepolderd. De Monnikendam
mers hebben derhalve alle
reden om feest te vieren. Ho
pelijk zullen zij tijdens de ju-
bileumweek welke gehouden
wordt van 18 tot en met 23
Juli a.s. er in slagen de
vreemdelingen en „eigenhei
mers" voor goed de ogen te
openen voor de ingetogen
schoonheid van hun geboorte
stad.
de dat het bijzonder uitgebreide onderzoek
naar de deugdelijkheid van het vaccin
onomstotelijk de grote waarde ervan be
wezen heeft.
Als massa-experiment werden in de
Verenigde Staten 800.000 kinderen met het
door de jeugdige Amerikaanse arts Salk
geprepareerde vaccin ingespoten. Op
400.000 andere kinderen paste men steriel
water toe en nog weer 400.000 anderen
kregen helemaal niets.
Van de eerste 800.000 kinderen stierf er
tijdens de periode, waarin de proef geno
men werd, geen een aan kinderverlam
ming. Van de groep, die niet met het
vaccin werd ingespoten, echter 28.
Wel werden, zoals in de pers werd ge
publiceerd, later van de 6 millioen kinde
ren, die met het Salk-vaccin werden in
gespoten, 62 niettemin door kinderverlam
ming aangetast, doch dr Fishbein was
hierdoor niet in het minst verontrust. Hij
noemde er drie mogelijke oorzaken voor:
1. De meesten der genoemde 62 kinde
ren waren ingespoten met het vaccin van
de Cutter's fabrieken, een van de zes
Amerikaanse firma's, die het vaccin zijn
gaan bereiden. Men acht het niet uitge
sloten, dat deze fabriek een fout in de pro
ductie heeft gemaakt. De dienst der volks
gezondheid stelt hiernaar thans een on
derzoek in.
2. Het vaccin kan zijn uitwerking mis
sen, indien een kind ermee wordt inge
spoten op een moment, dat het reeds door
kinderverlamming is aangetast. Naar be
kend, openbaart deze ziekte zich pas na
2 weken. Onder de 62 ziektegevallen kun
nen kinderen zijn geweest, met wie dit
het geval was.
3. Er bestaan drie soorten van kinder
verlamming, die dus door drie soorten
virus worden veroorzaakt. Het Salk-vaccin
is een mengsel, dat weerstand in het
menselijk lichaam opwekt tegen alle drie
deze virussen. Evenmin als welk ander
vaccin ook, zoals die tegen de waterpok
ken, de typhus of de gele koorts, werkt
het Salk-vaccin met een volledig zeker
effect. De experimenten hebben aange
toond, dat het voor 65 pet afdoende is
tegen de eerste soort van kinderverlam
ming en tussen 80 en 85 pet tegen de twee
de en derde soort. Onder de 62 toch aan
getaste kinderen kunnen er dus zijn, die
onder de resterende procenten gerang
schikt moeten worden.
Dr Fishbein vertelde o.a. nog van de
onderzoekingen van dr Salk en hoe deze
tot resultaat leidden, waarbij hij aan
vankelijk apen en later zichzelf en zijn
familieleden als „proefkonijn" gebruikte.
Daarna waren 5000 kinderen in Pittsburg
aan de beurt. Niet alleen groeide bij hen
de weerstand in het lichaam, doch deze
bleef gehandhaafd.
Om nu te bewijzen, dat het vaccin inder
daad effectief was, moest men overgaan
tot het massa-experiment met de reeds
genoemde 800.000 kinderen, die er mee
ingeënt werden, een unicum in de ge
schiedenis der medische wetenschap. „Het
werd beter geheim gehouden, dan welk
militair geheim in de oorlog ook", zei dr
Fishbein.
De productie van de zes Amerikaanse
fabrieken is vooralsnog niet groot ge
noeg om in de behoeften van het eigen
land te voldoen, daarom kan het vaccin
nog niet worden uitgevoerd.
Maar in vele andere landen, zo zei dr
Fishbein (en in de toekomst misschien ook
in Nederland), is de fabricatie reeds in
eigen hand genomen. Zo heeft Engeland
twee firma's, die het spoedig rullen gaan
maken. Zweden doet het al. In Frankrijk
maakt men het in het Pasteur-instituut.
Extra kosten van enorme omvang wegens
patenten brengt het niet met zich mee,
want de National Foundation in Amerika
heeft het fabricatierecept volkomen vrij
gegeven.
Hoe lang de uitwerking van de Inenting
duurt, staat nog niet vast. Wel meent men
te weten, dat het zeker drie jaar is, maar
de toekomst zal dit moeten leren.
De „Speeltorenvan Monnikendam,
(Van onze correspondent)
Het zware loofbos bij het Huis te Vogelenzang, één der laatste resten van het
oeroude „Nemus Sacrum" het heilige woud der Germanen dat zich langs de
Hollandse kust uitstrekte, wordt thans door de moderne verkeers-moloch bedreigd.
Het provinciaal Bestuur van Noord-Holland heeft in het ontwerp-structuurplaii
„Kennemerland-Zuid" ter ontlasting van het Noord-Zuid-verkeer door Haarlem
een „westelijke randweg" geprojecteerd. Teneinde zo weinig mogelijk openbare
en andere belangen te schaden, was deze weg zoveel mogelijk langs de spoorlijn
gedacht. Als voorwaarde aan de voor dit werk noodzakelijke subsidiëring van
rijkswege kwam Rijkswaterstaat met een geheel ander voorstel, n.l. om deze weg
aansluitend aan de Boekenrodeweg te Aerdenhout te laten lopen langs de duin
voet bij Vogelenzang. Dit tracé zou dwars over het landgoed Marienbosch lopen,
waar men de overgang van het duinlandschap in de polderweiden in zijn fraaiste
vorm kan bewonderen, dwars door (of vlak langs) eeuwenoude boerderijen,
direct achter een der fraaiste Hollandse buitens, het Huis te Vogelenzang.
Door Graaf Floris V werd in het laatst
van de 13e eeuw het Huis te Vogelen
zang gesticht als jachtslot. Later kwam
het geslacht Brederode. In de 17e eeuw
werd het in puin geraakte kasteel her
bouwd en werd tot zomerverblijf
ingericht van rijke Amsterdamse
koopmansfamilies. In 1794 werd het
aangekocht door de Haarlemse bur
gemeester jhr Willem Philip Bar-
naart, heer Van Bergen en Zand-
voort, die het landgoed belangrijk uit
breidde en verfraaide en wiens nakome
lingen ook thans nog het buiten bewo
nen. Wereldbekend werd het sinds 1934
voor het publiek opengestelde landgoed
door de in 1937 aldaar gehouden Jam-
bouree Gedurende de oorlogsjaren werd
door de bezetters hier veel schade aan
gericht, vooral door de aanleg van eer
V-l-startbaan, en het kappen van hon
derden 50-jarige stammen. Ondanks di'
vandalisme, waarvan de sporen met vee!
moeite en zorg vrijwel zijn uitgewist, is
het fraaie loofbos rijk aan prachtige
zware eiken, beuken, varens; vele vogels
zorgen er voor, dat het zijn naam met
ere draagt.
Het moge wellicht waar zijn, dat het
door Rijkswaterstaat voorgestelde tracé
goedkoper is, dit landgoed, dat om zijn
grote culture en recreatieve waarde is
opgenomen in de voorlopige lijst van
meldingsgebieden van de Rijksdienst
voor het Nationale Plan zou door een
wel wat eenzijdige oekase onherstelbare
schade worden toegebracht. Jaarlijks ge
nieten hier acht tienduizend beizoekers,
a raison van tien cent, van het natuur
schoon, zonder dat de eigenaar, jhr Bar-
naart van Vogelenzang, naar hij ons ver
zekerde, noemenswaard hinder onder-
-indt van „schillen en dozen" en andere
„„«„ursehennis, waaruit wel blijkt, dat
ie<?~-e bezoeker van dit botanisch en or-
nit ologisch unieke stuk natuur geniet
