coors
Een trust met een facade
Frans-Tunesisch accoord werd
getekend
Met
m
DE RUYTER" van Vlissingen
naar Den Helder
H
600 Militaire koks voorzagen
3000 monden
SAFARI LANGS DE EVENAAR (3)
J
Vijfhonderd Pond, een winkeltje en acht achter - Europa de trotse bezitter kunt
lichten ten gerieve van de Afrikanen
Dwaaltocht door een labyrinth van
gangen
en over talloze dekken
l
Gewelddaden van en tegen Neo-Destour
Sleepboot kapseisde in
Rotterdamse haven
Arbeidsverbod voor
meisjes onder 15 jaar
Aparte paden voor
bromfietsen
noodzakelijk
Monstermaaltijden in Amsterdamse
R.A.I.-gebouw
ZATERDAG 4 JUNI 1555
PAGINA 9
'li
Zetbazen voor Khan
Geen kolonisten.
Afrikaans tegenwicht nodig
Er was dicht bij het New Afri
can Hotel een winkel alwaar 'n
Indiër fietsen met een overdaad
van chroom en twee koplampen
en een fel blinkende toeter en
niet minder dan acht rood glim
mende achterlichten verkocht
worden van een bromfiets. De
man kon zijn orders niet af. Niet
alleen leverde hij op afbetaling,
doch bovendien leverde hij pre
cies volgens de Afrikaanse
smaak: een fiets met twee kop
lampen en zeven volmaakt
overbodige doch fel rood
gloeiende achterlichten is voor
het grootste deel der inboorlin
gen nog altijd het summum. En
de Europese importeur, die ge
tracht had, tegen een schappelij
ke prijs een degelijke, doch een
voudige fiets zonder alle over
bodige tierlantijnen aan de
markt te brengen, had het na
een half jaar moeten opgeven.
Kansloos tegen de Indische con
currentie, en kansloos tegen de,
nog altijd wat kinderlijke Afri
kaanse smaak
BIJ EXAMENS
Ir Kruimel:
Ontvoeringspoginv
Algerije
THANS TYPHUS TE
DROLSHAGEN
m WÊm
V
.-jri
mmm
mmmm
'S
r
Drie maal acht vuurmonden
Van Nederlandse makelij
Labyrinth
Vakman
Op dwaaltocht
Tot midden in de kom
Opeens een log gevaarte
Zo snel mogelijk over een
paar verdwalinkjes onderweg spre
ken we we niet, want er waren er
aan boord, die na twee maanden
de weg nog niet helemaal kenden!
zijn we naar de longroom geto
gen en hebben ons daar tot slot van
deze eerste, overrompelende ken
nismaking met Hr Ms kruiser „De
Ruyter" te goed gedaan aan: brui
ne bonen, aardappelen, spek met
zilveruitjes en piccalilly. Scheeps
kost van de beste soort en het
smaakte voortreffelijk.
ONDEROFFICIEREN IN
MILITAIRE TREINEN
Hebben gereserveerde plaatsen
Varend foil
DE MACHTIGSTE MAN HEET AGA KHAN
betimmeringen
etalage-en
standbouw
verbouwingen enz.
winkelinstallatiën
VOORHAVEN 101 «TEL 34971 - ROTTERDAM
door MARTIN ÏV. DUYZINGS
DAR-ES-SALAAM (Tang.), Mei.
IN DAR-ES-SALAAM bleek de hitte zwaar en voch
tig, zoals in Mombasa. Des middags tegen tweeën
verzandde zelfs aan de haven alle leven en alle
bedrijvigheid in de verzengende hitte van de zon.
Dan lagen, een mijl buitengaats, de gore vracht
schepen roerloos aan hun ankerkettingen, dan ver
stomde het krijsen van de grote hijskranen langs de
kade, dan zochten zelfs de lanterfanters die dag in
dag uit daar rond de haven hangen, wat schaduw
onder een palm en staarden zij loom en met half
dicht geknepen ogen naar de negervrouwen die aan
de rand van het water haar was spoelden of wat
netten droogden.
Er zat, die middag, een jongeman op een der ver
weerde, verveloze banken in het vriendelijke park
dat, ter hoogte van de kerk der Zwitserse Capucijnen,
zacht glooiend omhoog klimt tot voor het terras van
het New African Hotel. Hij kwam uit Bagamoyo, een
door de zon en de moessons geteisterd gat, een mijl
of honderd Noordelijker dan Dar-es-Salaam. Zijn
vader had daar een winkel. Er lagen wel duizend
INDISCHE WINKELTJES TOT DIEP IN HET BINNENLAND
Duizend artikelen, "n afbetalingssysteem en een foto van de Aga Khan
Nu richt men tegenwoordig zelfs hier
in Oost-Afrika met slechts vijf hon
derd Oostafrikaanse Ponden al geen
winkeltje meer op. Men zeurt de win
kelier alhier niet aan zijn hoofd met
Middenstandsdiploma's en diepgaande
informaties aangaande zijn admini
stratief vermogen en zijn warenken
nis. Het is. voorts, nog altijd gemak
kelijk om hier in Oost-Afrika een li
centie te bemachtigen die 'n mens in
staat stelt, morgen aan de dag van zijn
huis aen winkel te maken. Doch des-
ondanks komt gij er niet met wat flair
slechts vijf honderd schamele
Ponden. Zo gij uw bedrijf rendabel
wenst te maken, zo dient gij een com-
nlete hazar m te richten, waarin
alles te koop is wat gij tussen een
fiets en e®11 schoenveter of tussen een
haarkam en een pond vogeltjeszaad
slechts bedenken kunt; en zo gij
voorts Uw omzet op peil en uw klan
ten aan U verplicht wenst te houden,
zo dient gh prompt over te gaan tot
•t j n stellen van 'n afbetalingssysteem
en dat alles vraagt betrekkelijk
prnte en veelzijdige voorraden (want
5" 1 j.fcindingen naar het binnenland
vHn nog alti->d miserabel en uw bestel
lingen bij de grossier zijn in de regen-
1 eens drie maanden zoek of
j !Lps). het eist bovendien, dat u
over een royMe credietwaardigheid
beschikt.
twh in frapPan'e tegenstelling tot
een ondernemingsgezind Afrikaan,
kan een jonge Indiër niettemin met
vijf honderd Fond een nieuw bedrijf
herinnen daarbij startend met een
voorraad' aan goederen die wellicht
vHftigduizend Shillings waard is of
nog meer. De voorwaarde is slechts,
da hij trouw en onderdanig is aan de
Aga Khan in de geest der Ismaeliti-
sche leer, dan komt hij terecht in een
economische cirkel van fabrikanten,
importeurs, grossiers en kleinhande
laren, een zakentrust met de facade
van een godsdienstige sekte, en tussen
de persen van deze trust spartelt nu
al, fijngeknepen. menige Afrikaan.
De katoenhandel in Tanganyika is
practisch geheel in Indische handen;
door heel Oost-Afrika slingert een
keten van Indische bedrijven, Indische
handelaars en Indische winkeliers, en
als men, diep in het binnenland, hier
of daar wel een winkeltje vindt, ge
dreven door een Afrikaan, zo fun
geert hij in negen van de tien ge
vallen als zetbaas van een Indiër of
is hij in ieder geval voor driekwart
van een Indiër afhankelijk. Verleden
jaar was er in Uganda het eerste
symptoom van dreigende moeilijkhe
den zoals deze zich nu in de Unie van
Zuid-Afrika voordoen een actie
waarbij men de inboorlingen aan
spoorde niet meer bij Indische hande
laren en Indische winkeliers te ko
pen. De actie had gedurende enkele
dagen een opvallend succes, doch zy
bloedde prompt dood nadat men van
Indische zijde gewezen had op de
keerzijde van de medaille: als de In'
dische handelaren zich aaneen sloten
en vervolgens, bijvoorbeeld gedurende
een half jaar, weigerden aan de
Afrikanen te verkopen, zou het bin
nenlandse economische bestel als een
kaartenhuis in elkaar zakken, en met
deze mogelijkheden voor ogen braken
de Afrikanen van Uganda hun actie
ijlings af: de Indiërs wonnen dat ge
vecht op alle fronten.
Zo is dat niet alleen in Uganda, zo
is dat ook in het Trustee-gebied Tan
ganyika dat nu nog onder Engels be
heer staat doch dat, naarmate de V.N.-
commissics en de V.N.-rapporten zich
od elkander stapelen, nu reeds in de
verte de dag naderen ziet waarop het
7:ri, ,elf zal moeten besturen. Zoals de
Situatie nu is. staat het wel vast, dat
dit zelfbestuur onvermudeiuk en zeer
sterk onder Indische invloed zou ko
men Weliswaar vormen de volgelin
gen van de Aga Khan, veel sterker
hier vertegenwoordigd dan de Hindoes,
numeriek nog een minderheid en hou
den zij het tempo van de inheemse be
volkingsaanwas niet bij, doch zij be
schikken ook in de strijd om de poli
tieke macht over uitstekende wapens:
geld en invloedrijke posities, onaan
tastbare monopolies en een merkwaar
dige flair in het hanteren van min of
meer corrupte methoden,
„So what?", zei een vermoeide En
gelsman tijdens de wekelijkse club
bijeenkomst in Dar-es-Salaam. „de In
diërs hebben er voor gewerkt boven-
iien. Zij zijn handig en spaarzaam en
zij ontzeggen zich, zo nodig, alle com
fort, Zij roken niet, zij hangen niet aan
de bars, zij verslingeren hun energie
verschillende artikelen in de krom getrokken rekken
van die rommelwinkel, en bovendien hing er, in een
vers gevulde lijst, een portret van de Aga Khan.
De jonge Indiër wachtte hier in Dar-es-Salaam op
de trein naar Tabora, dat was anderhalf etmaal tussen
twee geurende negers in een broeiend hete wagon
achter een grauwe, met hout gestookte locomotief.
In I abora, vertelde hij, was een Railway-school. Als
men er vier maanden verbleef, was men rijp voor de
functie van railway-klerk, met de garantie op een
aanstelling en met een vastgesteld salaris dat de
kreet van de nog jonge, doch sterk groeiende
Afrikaanse railway-vakbeweging „equal pay for
equal work" ten spijt beduidend hoger was dan dat
der Afrikaanse railway-klerken. Hij was nu zeventien
jaar oud, de Indiër, en hij zou, zo had hij uitgerekend,
tot het jaar 1965 als klerk in dienst van de Railway
moeten blijven. Tegen die tijd zou hij rond
tienduizend Oostafrikaanse Shillings bij elkaar
hebben gespaard. Dat was vijf honderd Pond, en
dan begon hij een winkeltje. In het binnenland, dacht
hij. In de buurt van Mwanza bijvoorbeeld. Er viel
daar voor een kleine handelsman meer te verdienen
dan hier aan de kust
niet in de stijl der oude kolonisten
(,geef de Europese kolonist een stuk
vergeten jungle en hij za] een men
senléven lang met beide handen in de
knoestige grond wroeten, in de hoop,
er eenmaal een tabaksveld van te ma
ken"), en voor het overige hebben zij
alleen maar ontdekt, dat de Afrikaan
nog altijd niet zo ver is, dat hij met
geld kan omspringen".
De Engelsman was aan zijn laatste
maanden Oost-Afrika bezig. In Juli
zou hij repatriëren: hij was van het
type dat het niet verdragen kan, te
zien hoe het oude Britse Imperium
nog altijd bezig is> verder af te brok
kelen. Het liet hem tamelijk om het
even wie straks, over een aantal jaren
als de Union Jack ook hier, in Dar es
Salaam, voor het laatst omlaag zal ko
men aan de vlaggemast voor het huis
van de gouverneur, de lakens zou uit
delen in de gouvernementsgebouwen.
Doch er zijn vele anderen in Dar-es-
balaam en elders in Tanganyika die
a\ a^eskehalve onverschillig laat.
„Alvorens wij aan zelfbestuur kunnen
denken", zei mij, tijden^ een „sun
downer" in de Europese villawijk aan
de rand van de Oceaan en enkele mij-
Af uiten de stad, een prominent
Ainkaan in wie men nu reeds een
toekomstig minister ziet, „zullen wij,
de Afrikanen, eerst een economisch te
genwicht moeten vormen tegen de
trust der Indiërs". Hij dacht daarbij
in de richting van Afrikaanse coöpera
ties. In de katoen had men op dit ge
bied al een eerste stap gezet, doch men
wilde nog verder: men ging daar over
enige weken in Mwanza over vergade
ren. Doch voorlopig heersen de volge
lingen van de Aga Khan nog onbe
dreigd.
In de Waalhaven te Rotterdam is gis
termiddag omstreeks half 2 de sleep
boot „Volharding 14" .gekapseisd, waarbij
de machinist AI. Schmidt is verdronken.
De sleepboot, eigendom van de N.V.
Vereenigde Onafhankelijke Sleepdienst,
was in de VI aalhaven bezig het zeeschip
„Richmond Queen", dat leeg van Lon
den in Rotterdam was gearriveerd, te
verhalen van boei 70 naar paal 32, toen
zij plotseling kapseisde en zonk.
Volgens de politie zou de sleepboot zijn
gekapseisd Tengevolge van een verkeerde
manoeuvre. De kapitein, de stuurman en
toevallig ook de stoker bevonden zicb
aan dek en kwamen in het water terecht.
Zij werden opgepot door in de buurt
varende schepen. De vierde en laatste
opvarende, de 52-jarige machinist, bevond
zich in de machinekamer en heeft zich
niet meer kunnen redden. De man was
Pas veertien dagen bij de Vereenigde On
afhankelijke Sleepdienst in betrekking.
Met ingang yap 1 Juli treedt in wer-
de ^wijziging van de Arbeidswet,
waarbij bedrijfsarbeid van meisjes be
neden de leeftijd van 15 jaar wordt
verboden.
Bedrijfsarbeid is aj]e arbeid met uit
zondering van huishoudelijke arbeid
in een privé huishouding Zolang de
zgn. Landbouwarbeidswet nog niet in
werking is Setreden, is dit arbeids
verbod niet van toepassing op arbeid
in het land- en tuinbouwbedrijf.
De districtshoofden der arbeidsinspec
tie kunnen 9ndernemers voor individuele
gevallen dispensatie van dit verbod
geven. Bij de beslissing op een ver
zoek daartoe zal allereerst aandacht
worden gewijd aan de belangen van het
betrokken meisje.
Als overgangsmaatregel geldt deze nieu
we bepaling van de arbeidswet niet voor
meisjes, die op 1 Juli 1955 reeds 14
jaar en niet meer leerplichtig zijn.
spelen zenuwen een grole ro(
Een beheerst examen doet U met
Mijnhardt's z«"uwtabletten
Op haar tweedaags congres, dat de Fe
deratie van Ned. Rijwielpadverenigin
gen gisterochtend te Barneveld is be
gonnen, heeft de oud-directeur van de
Provinciale Waterstaat van Gelderland,
ir J. G Kruimel uit Arnhem, een cau
serie gehouden over „toeristische rij
wielpaden". Ir Kruimel zei o.m. dat de
bromfietsen niet langer van deze rij
wielpaden te weren zijn en dat het nood
zakelijk is met het oog daarop bredere
paden aan te leggen. De huidige paden
met een breedte van 1 tot 1,2 meter vol
doen niet meer door de enorme ver
meerdering van het verkeer (het z.g. so
ciaal toerisme) en door de snelle aanwas
van het aantal bromfietsen (op 1 April
j.l. 422.500 stuks).
Ir Kruimel was er voorstander van
een aantal paden te verbreden tot 1,8
meter, die uitsluitend toelaatbaar zullen
zijn voor bromfietsen; de overige blijven
slechts voor rijwielen open. Er zal dan
echter niet volstaan kunnen worden met
wat grint en leem, ook de deklaag zal
aan het intensievere verkeer moeten
worden aangepast. Hiervoor zullen door
de overheid grote uitgaven moeten
worden gedaan.
Er dient rekening mee te worden ge
houden, dat deze nieuwe paden tevens
doorgaanspaden zullen moeten zijn. Een
fietser legt over het algemeen geen
grote afstanden af, maar bij de brom
fietser speelt de vermoeidheid geen
rol; hij zal wel lange afstanden rijden.
De rijwielpadverenigingen zullen de nieu
we paden daarom op elkaar moeten laten
aansluiten. Hierin zag spreker een nieu
we taak voor de federatie.
Ir Kruimel had hierbij de z.g. snel-
brommers buiten beschouwing gelaten,
omdat die z.i. ook geen toegang op de
nieuwe paden behoren te hebben.
In Hotel Matignon te Parjjs hebben
de Franse premier, Edgar Faure, en de
Tunesische premier, Tahar ben Am-
mar, Vrijdagmiddag officieel de over
eenkomsten getekend, waarbij Tunesië
zelfbestuur op binnenlands gebied
wordt verleend.
De overeenkomsten die afgelopen
Zondag reeds waren geparafeerd, zijn
tot stand gekomen na onderhandelin
gen, die bijna tien maanden hebben ge
duurd. Zij begonnen, toen de voorma
lige premier Mendès-France naar Tu
nis vloog om het protectoraat zelfbe
stuur aan te bieden.
Volgens de overeenkomsten zal
Frankrijk zorgen voor de buitenlandse
betrekkingen en de defensie van
Tunesië.
Fransen, die in Tunesische gemeente
raden zijn gekozen, zullen in hun ambt
moeten worden bevestigd door de Bey
van Tunis.
De Frans-Tunesische douane-unie zal
blijven bestaan en Tunesië zal tot het
franc-gebied blijven behoren,
De Franse resident-generaal zal hoge
commissaris worden. Hij zal binnen
twee jaar de contróle over de politie
aan de Tunesische regering overdragen,
maar een derde der politiemannen in
de grote steden zal Frans blijven.
De Franse militaire autoriteiten zul
len in de grenszönes, de marinebasis
Bizerta en Ferryville, waar de Franse
militaire voorraden zijn opgeslagen,
politiebevoegdheden behouden,
Na de ondertekening gaf premier Ben
Ammar Faure de accolade.
De debatten over de ratificatie van
de overeenkomsten in de Franse Natio
nale Vergadering 'zullen in Juli worden
gehouden.
In een buitenwijk van Tunis zijn
gisteravond vier leden van de Neo
Destour-party gearresteerd, na een
poging tot ontvoering van Mekki ben
Azzouz, de voorzitter van de Tunesi
sche nationalistische party, een kleine
Fransgezinde en de Neo-Destour vyan-
dige groep.
Ben Azzouz reed met zijn zwager, een
gemeenteraadslid, in een auto. Onder
weg namen zij een lifter mee, die na
enkele minuten te hebben meegereden,
met een revolver de chauffeur tot stop
pen dwong. Op hetzelfde ogenblik
naderde een auto waaruit vier gewa
pende mannen sprongen. Zij sleurden
het gemeenteraadslid uit de auto.
Tijdens de worsteling maakte Azzouz
gebruik van zijn revolver en ontsnapte.
De politie heeft vier mannen en het
gemeenteraadslid, dat bij de ontvoering
was gewond, later in een grot aange
troffen.
Uit Medenine in het Zuiden van
Tunesië is Vrijdag gemeld, dat een
poging is gedaan om het plaatselijke
bureau van de Neo-Destour in brand
te steken.
Het Franse kabinet heeft Vrijdag
avond besloten de gouverneur-generaal
van Algerije te machtigen om ongeveer
9000 voormalige leden van de nationale
strijdkrachten die in Algerije wonen, op
te roepen voor deelneming aan de strijd
tegen verzetsstrijders. Onder de maat
regel vallen zowel Algerijnen als
Fransen.
In de Westfaalse gemeente Drolshagen
is tengevolge van verontreinigd drinkwa
ter een typhusepidemie uitgebroken. Er
werden reeds 24 gevallen geconstateerd,
terwijl 41 personen in observatie werden
genomen. Deze epidemie staat niet in
verband met die, welke in het gebied
van Hagen woedt. Men verwacht, dat de
epidemie te Drolshagen spoedig in om
vang zal afnemen.
r
Van onze verslaggever)
ET gedraaf
die dag, vol
gens 'n pre-
cies uitgekiend tijd
schema, begon al.
nog vóórdat we te
Vlissingen aan
boord waren van
Hr Ms kruiser „De
Ruyter" om er voor
een dikke halve dag
de gast te zijn van
de commandant,
kapitein ter zee W.
J. Kruys. We had
den ons zacht ge
kookt eitje bij het
ontbijt nauwelijks
naar binnen ge
werkt, toen een Ma
rine-officier onze
zoete ochtendrust
kwam verstoren
niet de mededeling,
dat om twintig mi
nuten voor acht de
„De Ruyter" al zou
vertrekken en dat
er dus haast was.
Op een holletje
ging het toen naar r> 1 1 1 t
het Roeierslioofd torenhoge bovenbouw gezien vanaf het
in de nevelige verte achterschip.
zagen we op de grauwe Schelde de donkergrijze contouren van het
machtige oorlogsschip scherp afsteken tegen een sombere, regenzwangere
lucht. Met de nijdig grommende motorschouw, de Kabeljauw, ging het
daarna dansend naar de kruiser, die zijn anker reeds had gelicht en
„onder stoom" lag. Klaar voor de laatste ruk van 110 mijl van Vlissingen
naar Den Heidér, na een reis van drie weken, waarbij Portland en
Torquay in Engeland en de Franse haven Bordeaux waar de Jantjes
een enthousiaste ontvangst ten deel viel werden aangedaan. Na drie
weken zon, greep hen de kilheid van het Hollandse klimaat wel wat al
te hard en er heerste dan ook een merkbare huiverende sfeer aan boord.
INDERDAAD om klokslag- twintig mi- draaide de oorlogsbodem sierly'k en
nuten voor aclit we stonden nauwe- soepel als een zeiljacht een rondje
lijks op liet natgladde dek in de drui- voor de Vlissingse haven, als het ware
lerige regen noij een beetje onwennig een saluut brengend aan Michiel de
rond te kijken begon de kruiser in al Ruyter, die ons met schijnbaar onverschll-
zijn geledingen te trillen en even later lige blik stond na te staren.
Na ons tweede ontbijt die morgen
stipt om 8 uur in de longroom werden
we netjes in vier gr°eP®n verdeeld. Doch
voordat we door vriendelijke, maar on
vermoeide adelborsten er waren er 46
aan boord om wat practnjk op te doen
tezamen met een ter zake deskundige
luitenant ter zee van de boeg tot aan de
achtersteven werden rondgeloodst, over
stelpte een drietal officieren ons alvast
met een wir-war van technische gege
vens. We hebben er eerlijk gezegd niet
al te veel van kunnen onthouden. Men
vergeve het ons: het was te ingenieus en
tè veel ineens voor een leek.
Doch het volgende is ons toch bijgeble
ven. Twee enorme schroefassen kunnen
het schip met een snelheid van meer dan
30 mijl per uur voortstuwen. De daartoe
benodigde energie wordt geleverd door
turbines met een vermogen van 78.000
P.K. De lengte van het schip over alles
is 187,32 meter, de breedte (over huid)
17,25, de diepgang 6,67 meter en de groot-
ste waterverplaatsing 11 •926 ton.
Er zijn drie maal acht vuurmonden aan
boord: een hoofdbatterij met echt kanons
van 15,2 cm, ondergebracht in vier
dubbelkoepels en met een vuursnelheid
van tien granaten per minuut, een mid
delbare batterij van acht stuks geschut
van 57 mm 120 per minuut en acht
mitrailleurs met een kaliber van 40 mm
- vuursnelheid zelfs van 240 per minuut.
„All purpose" is deze ^bewapening
waardoor de „De Ruyter" tot de best ge
outilleerde oorlogsbodems ter wereld be
hoort d.w.z. geschikt voor het bestrij
den van doelen ter zee, op het land en
m de lucht.
Met gepaste trots vertelde men ons, dat
de kruiser, evenals „De Zeven Provinciën"
voor 95 procent van Nederlandse makeiy
is. By Wilton-Fyenoord te Schiedam werd
dit pronkstuk van onze Marine gebouwd
en daarmede liep de derde „De Ruyter"
op deze werf van stapel: in 1903 een
pantserschip en in 1936 eveneens een
kruiser. By Wilton werd ook het geschut
zy het onder Zweedse licentie (Bo-
fors) gegoten. De optische en radar-
richtmiddelen (behorend tot de vuurlei
dingsinstallatie van het geschut)radio en
sonar voor waarneming onder water, dat
alles is ook Nederlands fabrikaat (Phi
lips en Hollandse Signaalapparatenfa-
hriek).
Na deze instructie begon het gehol,
slechts even onderbroken van 10.00 tot
10.15 uur. voor een verkwikkende kop
koffie. Langs ijselijk smalle en gladde
trapjes, op en af, door een labyrinth van
nauwe gangen, waarin tientallen kabels
van allerlei dikte als bundels spaghetti
langs de zoldering liepen en over glib
berige dekken, totdat we tensslotte in een
geschutstoren belandden, waarmee we
even later lustig ronddraaiden, als was
het in een carrousel.
We hebben daar gezien en met de
gedachte aan de werkelijkheid, sloeg
ons toch wel een beklemmende schrik sche vernuft van de mens van vandaag
om het hart hoe langs volkomen
automatische, nl. electrisch-hydrauli-
sche weg de 51 kilo zware granaat met
de 36 kilo wegende huls uit een ge
heimzinnige diepte met een ijzerharde
slag en in één flits naar boven schoot
en in de kamer van het kanon ver
dween, eer we het wisten. Hoe de beide
lopen daarna als twee gevoelige insec-
tensprieten trillend op en neer wipten,
terwijl de stalen koepel samen met zyn
gehele bouw benedendeks de maga
zijnen incluis, en dat alles weegt 125
ton kwiek en soepel rondwen
telde.
Het enige, dat in dit kleine fort niet
automatisch geschiedt is het inbrengen
van de logge granaten in de lift.
En terwijl we, nog enigszins overdon
derd door deze angstwekkende demon
stratie, door de nauwe deur naar buiten
kropen en onze benen schrap zetten
tegen de harde Noord-Oostenwind,
dachten we aan hetgeen ons in de long-
room was verteld. Dat, hoe gecompliceerd
en kostbaar de apparatuur mét het
voortschrijden van de techniek ook moge
worden en hoe weinig mankracht er ten
slotte daardoor nog nodig is, er toch nog
ergens een mens is, die de levenloze,
machteloze machine leven en kracht geeft
om haar functie te kunnen vervullen, de
factor als het ware vormt, waarvan uit
eindelijk het functionneren van het me
chanisme toch afhangt. Steeds groter
wordt daarbij de verantwoordelijkheid
van de Marine-officier, de onderofficier
en de matroos Steeds meer wordt er van
zijn géést, zijn reactievermogen, zijn be
leid, inzicht en concentratie vereist. Hij is
vakman geworden, in wiens handen, als
het er op aan komt, het leven van velen
van zijn kameraden ligt. Hij is zich er
ook volledig van bewust.
We hebben nog een blusdemonstratie
meegemaakt en zijn er kletsnat van
geworden we hebben gezien, hoe rad
snel en wendbaar de mitrailleurs zijn en
hoe een rookgordijn wordt gelegd. We
hebben gedwaald langs de (vaste) kooien
van de manschappen, door het hart van de
kruiser: de brug met haar menigte me
ters en radarinstrumenten, door de kom-
huis daar ging alles electrisch de
electrische installatie van „De Ruyter"
zou een stad als Dordrecht ruimschoots
kunnen voorzien door het gevreesde
heiligdom van de „smoelesmid", de ope
ratiekamer, de ziekenboeg en we heb
ben gezien, hoe formidabel groot de eet
lust van de Jantjes is: de hoog met brui
ne bonen, aardappelen, spek, piccalilly en
zilveruitjes (volgens het cafetariasysteem)
volgestouwde blikken borden waren er het
sprekende bewijs van.
binnen weinige kubieke meiers tot één ge
heel samengebald. Dat heeft ons geïmpo
neerd en we kunnen ons voorsteilen, dat
buitenlandse N.A.T.O.-offlcieren niet zon
der jalouzie de perfecte uitrusting van de
„De Ruyter" hebben bewonderd. Ons land
kan met recht prat gaan op deze „lichte"
kruiser.
Tenslotte zijn we nog wat op het dek
gaan ronddwalen. We voeren met een
snelheid van 23 mijl; de spitse hoeg sneed
het groene water der Noordzee in schui
mende, breed-golvende schulpen uiteen.
We hebben met ontzag gespard naar het
machtig-kolkende zog en tegen de tien
tallen meters hoge bovenbouw opgeke-
kn, waarop de tastende radarschermen
rusteloos rondtolden en we voelden,
hoe dit wendbare schip prompt en zui
ver reageerde op de minste manipulatie
van de roerganger.
De regen had intussen opgehouden en
de zon deed pogingen om aan het binnen
varen in Den Helder nog een feestelijk
tintje te geven. In de verte blonk reeds
het witgeel van het duin van de Honds-
bossche zeewering en een half uur later
manoeuvreerde de „De Ruyter" handig
tussen de zwarte en rode tonnen het Mars-
diep binnen. Om half twee was de krui
ser midden in de kom van.de thuishaven.
Toen het schip stil lag en sleepboten
het naast het zusterschip „De Zeven Pro
vinciën langs de kade sjorden en duw
den, scheen het opeens al zijn soepele
wendbaarheid en rankheid te hebben
verloren en een log gevaarte te zijn
geworden. Uit de luidsprekers, die over
het gehele schip zijn aangebracht, klon-
9U °,°k geen bevelen, geen schrille
fluitsignalen en geen klaroenstoten meer.
De „De Ruyter" trilde niet meer en leek
7ust°nken 'n Cen we'verd'end® en diepe
Met een zweem van trots vertrouwde
een matroos ons toe, dat hij nog nooit had I de Kon. Landmacht.
Hr Ms kruiser „De Ruyter" in
volle zee.
meegemaakt, dat de „ouwe" zijn schuit
zonder sleepboothulp tot in de kom van
de haven had gebracht. „Hij gaat er mee
om als met een zeiljacht". We hebben
maar niet gezegd, dat we het de gewoon
ste zaak van de wereld hadden gevon
den. We zouden in zijn achting beslist
(nog meer) zijn gedaald. En zou com
mandant Kruys zich ook wel bewust zijn
geweest, dat wij, oer-leken op maritiem
gebied, deze buitengewone kundigheid
gewoon weg niet dóór hadden gehad, Iaat
staan gewaardeerd? We geloven van niet.
Sinds ruim een week hebben de onder
officieren, evenals de officieren dat reeds
hadden, speciaal voor hen gereserveer
de plaatsen in militaire treinen. Deze
regeling is tot stan'd gekomen na overleg
tbssen de Nederlandse Spoorwegen en
de inspectie van het vervoerwezen van
Véél ook hebben we niet gezien, of
mochten we niet zien! Zo kwamen we b.v.
niet in de machinekamer en we vonden
dat jammer. We hadden dat aan ons zelf te
wijten, verzekerde een officier. We had
den het tijdschema immers ontdoken
Van collega's hoorden we, dat het daar
beneden alleen maar heet en een hels la
waai was en dat we er toch niets van zou
den begrepen, van al die draaiende assen,
wielen en fel gekleurde buizen.
Maar één ding staai nis helder voor de
geest: in dit varende lort zijn de laatste,
hypermoderne rest tue. ran het techni-
VOOR de militaire kok-
school uit Leiden is
het vandaag een zeer
drukke dag. Zij heeft nl.
de opdracht de ongeveer
3000 deelnemers aan het
congres ter gelegenheid
van het tweede lustrum
van de Bond voor Neder
landse Militaire Oorlogs
slachtoffers, dat in het
RAI-gebouw te Amster
dam wordt gehouden, te
laven en te spijzen.
Daarvoor gingen 600 man
van de koksschool in alle
vroegte naar Amsterdam
en zij namen 'ngrediënter
mee om de volgende por
ties op te dienen: 1200
liter soep, 2500 kg aard-
appelen, 650 kg groente,
300 kg vlees. 3000 porties
Russische eieren en voorts
aanzienlijke hoeveelheden
fruit, tafelwater en bier.
De deelnemers aan het
congres kregen tussen 9
en 11 uur koffie geser
veerd, van 1213 uur was
de lunch en van 1819.30
uur het diner.
De genie h'elp de koks
en handje en stelde 16
kookpotten, 20 reusachtige
waterketels, 3 grote voor-
raadtenten en 8 werkten
ten op de binnenplaats
van de RAI op. Zij legde
in het gebouw een llcht-
singnaalinstallatie aan om
het serveren zo effectief
mogelijk te doen ge
schieden.
Het bedienende perso
neel bestond nl. eveneens
uit leerlingen van de
school en zij repten zich
rond 1160 meter tafel en
manipuleerden met het
serviesgoed, dat in een
grote 10-tonner werd aan
gevoerd.
Speciale aandacht werd
besteed aan een aantal
dieetpatiënten die apart
bereid voedsel moesten
hebben.
De leiding van deze culi
naire operatie berustte bij
de kapitein-adjudant van
de koksschool, kapitein
H. van Rijswijk.
